GIS) Ενότητα 3: Συλλογή Δεδομένων... 31

Transcript

1 Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Συλλογή και ανάλυση χωρικών δεδοµένων από τα κοινωνικά µέσα δικτύωσης ΤΟΥΜΠΑΛΙ ΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΕΜ : 389 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Ιούνιος,2015

2 1

3 Περιεχόµενα Εισαγωγικό σηµείωµα... 4 Ορισµοί... 5 Ενότητα 1: Κοινωνικά µέσα δικτύωσης Social media Βασικά χαρακτηριστικά κοινωνικών µέσων δικτύωσης Χωρικά δεδοµένα Προηγούµενες συναφείς υπηρεσίες Περιγραφή των Social Media από την σκοπιά της χωρικής ανάλυσης Facebook Twitter Youtube Foursquare Κοινωνική σκοπιά Ενότητα 2: Μέθοδος Εργασίας Σύντοµη Περιγραφή Στάδιο 1 ο Περιβάλλον γεωπληροφοριακών συστηµάτων (GIS) Στάδιο 2 ο ιαδικτυακή εφαρµογή (Application) Στάδιο 3 ο Εφαρµογές επεξεργασίας πινάκων και βάσεις δεδοµένων (Spreadsheet Editor) Στάδιο 4 ο Οπτικά µέσα παρουσίασης γεωγραφικών δεδοµένων (Visualization Tools & GIS) Ενότητα 3: Συλλογή Δεδομένων ιεπαφή προγραµµατισµού εφαρµογών (API) Facebook Πλατφόρµα διεπαφής (API) Facebook Αναζήτηση Searching Αποτέλεσµα Επιστροφή δεδοµένων Ενότητα 4: Επεξεργασία των δεδοµένων Ενότητα 5: Οπτικοποίηση και ανάλυση δεδοµένων Γενικά Συµπεράσµατα από την συλλογή δεδοµένων Ανάλυση και συσχέτιση δεδομένων με οικονομικούς δείκτες Πορίσματα συσχετίσεων Ψηφιακή Ανισότητα Ο ψηφιακός κόσµος και η χωρική θάλασσα της σιωπής

4 Ενότητα 6: Ανάλυση δεδοµένων εντός του αστικού περιβάλλοντος, η περίπτωση της Θεσσαλονίκης Χωρικές ζώνες υψηλής και χαµηλής δραστηριότητας Επιµέρους ανάλυση χωρικών ζωνών Χρονική Ανάλυση Συµπεράσµατα Παράρτηµα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

5 Εισαγωγικό σηµείωµα Στην παρούσα εργασία θα αναπτύξουµε µια ολοκληρωµένη µέθοδο εξόρυξης, αποθήκευσης και οπτικοποίησης γεωγραφικών πληροφοριών από το κοινωνικό µέσο δικτύωσης του Facebook, µε τελικό σκοπό την ανάλυση αυτών των δεδοµένων και την εξαγωγή συµπερασµάτων χρήσιµων προς τους εµπλεκόµενους µε τον χώρο ερευνητές. Νοηµατικά η εργασία µπορεί να διαχωριστεί σε τρεις ευρύτερες ενότητες. Η πρώτη ενότητα εισάγει τον αναγνώστη στις βασικές αρχές των κοινωνικών µέσων δικτύωσης, δίνοντας έµφαση στην χωρική σκοπιά τους. Η δεύτερη ενότητα, αναφέρεται στην ανάλυση της µεθόδου, η οποία χρησιµοποιήθηκε προκειµένου να επιτευχθεί η συλλογή και οπτικοποίηση των δεδοµένων. Στην συγκεκριµένη ενότητα αναλύονται όλα τα επιµέρους στάδια προκειµένου αυτά να γίνουν κατανοητά και ταυτόχρονα να αποτελέσουν βάση για τους επόµενους µελετητές. Τέλος η τρίτη ενότητα αναπτύσσεται η ανάλυση των τελικών πληροφοριών προκειµένου να δοµηθεί η χρήσιµη γεωγραφική γνώση, µεγιστοποιώντας το επίπεδο της αντίληψης µας για τα χωρικά προβλήµατα που µπορεί να αντιµετωπίσουµε. Είναι σηµαντικό να αναφέρουµε, ότι το γενικό θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο βασίστηκε η εν λόγω εργασία, έχει παρουσιαστεί στην ερευνητική µε θέµα: «Ανάλυση χωρικών δεδοµένων κοινωνικών µέσων δικτύωσης». 4

6 Ορισµοί Προκειµένου να γίνει καλύτερα αντιληπτή η παρουσία και η µέθοδος της εργασίας προχωρούµε σε µια απλή διατύπωση των παρακάτω συχνότερων ορισµών, οι οποίοι θα αναλυθούν και εκτενέστερα στην πορεία. Κοινωνικά µέσα δικτύωσης: Το σύνολο των υπηρεσιών του διαδικτύου όπου προσφέρουν την επικοινωνία και την οργάνωση των χρηστών µέσα σε ένα συνδεδεµένο δίκτυο. Σηµεία ενδιαφέροντος: Τα χωρικά σηµεία τα οποία βρίσκονται στον φυσικό κόσµο και αποτυπώνονται κάτω από ορισµένες συνθήκες στο ψηφιακό περιβάλλον. Αριθµός check-in: Ο αριθµός των χρηστών ο οποίος έχει δηµοσιεύσει την παρουσία του σε ένα σηµείο ενδιαφέροντος, χρησιµοποιώντας την υπηρεσία ενός κοινωνικό µέσου δικτύωσης. Ερώτηµα σε πλατφόρµα API (για κοινωνικά µέσα δικτύωσης): Η διατύπωση µιας σειράς προγραµµατιστικών εντολών, οι οποίες χρησιµοποιούνται προκειµένου να αλληλεπιδράσουµε µε την βάση δεδοµένων των κοινωνικών µέσων δικτύωσης. Κέντρα αναζήτησης: Σηµεία µε γνωστές συντεταγµένες τα οποία χρησιµοποιούνται για την διατύπωση ερωτηµάτων στα κοινωνικά µέσα δικτύωσης και την εύρεση των γύρω σηµείων ενδιαφέροντος. 5

7 Ενότητα 1: Κοινωνικά µέσα δικτύωσης 1.1 Social media Τα κοινωνικά δίκτυα κάνουν την εµφάνισή τους από τις πρώτες στιγµές της κοινωνικής οργάνωσης των ανθρώπων. Η δηµιουργία ενός δικτύου ανθρώπων που συνδέονται µεταξύ τους βάσει καθορισµένων σχέσεων µε σκοπό να καλύψουν συγκεκριµένες ανάγκες αποτελεί έναν από τα ζωτικά στοιχεία της ανάπτυξης των κοινωνιών. Παρόλα αυτά, τα κοινωνικά δίκτυα παρατηρείται να αποκτούν µια διαφορετική διάσταση µε την επίδραση της τεχνολογικής εποχής και την ψηφιοποίησή τους. Πριν αναλυθεί διεξοδικά η διάρθρωση των κοινωνικών µέσων δικτύωσης, εξετάζουµε την ιστορική εξέλιξή τους. Τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης αρχίζουν να παίρνουν διάσταση στα τέλη του 1990, όπου συγκεκριµένα το 1998 δηµιουργείται ο ισότοπος του Open Diary µε σκοπό να συγκεντρώσει διαδικτυακά σε µια κοινότητα τους συγγραφείς ηµερολογίων. Η πρώτη αυτή προσπάθεια συλλογικής συγγραφής εδραιώνεται µε την δηµιουργία των web-blogs και συγκεκριµένα της δηµοφιλέστερης πλατφόρµας blogging, Blogger το 1999, ενώ λίγο αργότερα, αναπτύσσεται η πλατφόρµα της Wikipedia (2001). Η ενεργή συµµετοχή των χρηστών στο διαδίκτυο συνεχίζει να αυξάνεται, ενσωµατώνοντας τη χρήση των τεχνολογικών καινοτοµιών που προκύπτουν και το 2003 δηµιουργούνται δύο πολύ διαδεδοµένες ιστοσελίδες στον τοµέα της κοινωνικής δικτύωσης το Facebook και το MySpace. Εξειδικεύοντας το περιεχόµενο που διακινούν οι χρήστες µεταξύ τους, δηµιουργείται το Flickr (2004), το YouTube (2005) και το Twitter (2006) για τον διαµοιρασµό φωτογραφιών, βίντεο και σύντοµων µηνυµάτων αντίστοιχα. 6

8 Όπως αναφέρει οι Boyd και Ellison (2007), ως ψηφιακό κοινωνικό δίκτυο προσδιορίζεται εκείνη η υπηρεσία όπου επιτρέπει στα άτοµα. Να δηµιουργούν µια δηµόσια ή µε περιορισµούς προβολή του χαρακτήρα τους εντός ενός προσδιορισµένου συστήµατος. Να αρθρώνουν κατ επιλογή ένα δίκτυο από άλλους χρήστες µε τους οποίους τους παρέχεται η δυνατότητα να επικοινωνούν. Να βλέπουν και να διασταυρώνουν τις συνδέσεις που έχουν µε άλλους χρήστες εντός του συστήµατος. Τα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα, πρόκειται να αναφέρονται ως κοινωνικά µέσα δικτύωσης, λόγου του αγγλικού όρου, social media. Συγκεκριµένα, όπως ορίζεται από τους Kaplan και Haenlein (2010) τα κοινωνικά µέσα δικτύωσης αποτελούν το σύνολο των διαδικτυακών εφαρµογών που βασίζονται στα ιδεολογικά και τεχνολογικά θεµέλια του Web2.0. Ειδικότερα, επιτρέπουν τη δηµιουργία και την ανταλλαγή περιεχοµένου που έχει δηµιουργηθεί από τους χρήστες (Κουτσογιαννοπούλου Νικολίτσα, 2013 ) 7

9 Μια γενική εικόνα για το µέγεθος της ανάπτυξης των κοινωνικών µέσων δικτύωσης µπορούµε να αποκτήσουµε ακολουθώντας τη στατιστική έρευνα του Torres (2008): Οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων ανέρχονται σε ποσοστό 67% των χρηστών του διαδικτύου του Επίσης οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων αυξήθηκαν 25% για το χρονικό διάστηµα από τον Ιούνιο του 2007 στον Ιούνιο του Οι πόροι που εκτιµάται ότι θα διατεθούν για την εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων ως το 2011 θα αυξηθούν κατά 180% ήτοι 2.5 δις δολάρια σε σχέση µε το Το έτος 2006 περισσότερο από το ένα πέµπτο των ενηλίκων σε όλο τον κόσµο επισκέπτονταν ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Περισσότερες από 120 πλατφόρµες κοινωνικής δικτύωσης, µε διαφορετικά χαρακτηριστικά και υπηρεσίες τις οποίες οι χρήστες µπορούν να απολάβουν, συχνά και αλληλοσυµπληρωµατικά έχουν αλλάξει ριζικά το τοπίο και την λειτουργία του διαδικτύου. Στους ήδη αναπτυγµένους ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης, οι εµπλεκόµενοι δηµοσιοποιούν καθηµερινά, ένα πλήθος διαφόρων τύπων δεδοµένων, τα οποία εντάσσονται σε µια ευρύτερη θεµατολογία ανάλογη µε τους τοµείς ενδιαφέροντος του καθενός. 8

10 1.1.1Βασικά χαρακτηριστικά κοινωνικών µέσων δικτύωσης Παρά το υπεραυξηµένο πλήθος των κοινωνικών µέσων δικτύωσης, καθώς και το γεγονός ότι οι υπηρεσίες που προσφέρουν διαφέρουν ανάλογα µε την αρχιτεκτονική της πλατφόρµας του µέσου, ορισµένα βασικά χαρακτηριστικά αποτελούν κοινά συστατικά για τα περισσότερα 1 : Συµµετοχή (Participation) : Η ενθάρρυνση της βασικής ανάγκης η οποία αποτέλεσε κινητήρια δύναµη για την δηµιουργία των συγκεκριµένων πλατφορµών, βρίσκεται στο επίκεντρο των περισσότερων κοινωνικών µέσων δικτύωσης. Η συνεισφορά του χρήστη, προωθείται δίνοντας κίνητρα και εργαλεία, τα οποία επιτρέπουν την πραγµατοποίηση της αλληλεπίδρασης µε ευκολία. ιαφάνεια (Openness): Αποσκοπώντας στην ενίσχυση του προηγούµενου στοιχείου, το χαρακτηριστικό της διαφάνειας, αφορά την αυξηµένη προβολή και την προσβασιµότητα των χρηστών µε το περιεχόµενο της πλατφόρµας, το οποίο διαµορφώνεται είτε από τους ίδιους, είτε από τους υπόλοιπους χρήστες του δικτύου. Συνοµιλία (Conversation):Τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν ένα σύνολο εργαλείων για την επίτευξη της επικοινωνίας των χρηστών µε αµφίδροµο τρόπο. Η δηµοσιοποίηση του µπορεί να είναι δηµόσια και ανοιχτή ή ιδιωτική και κλειστή. 1 Mayfield, 2008, όπ. αναφ. στο Κουτσογιαννοπούλου-Νικολίτσα,

11 Κοινότητα (Community): Εντός των κοινωνικών δικτύων, οι χρήστες έχουν την δυνατότητα δηµιουργίας ξεχωριστών οµάδων βάσει των δικών τους προδιαγραφών - υποσυνόλων του γενικού δικτύου- εντός των οποίων µπορεί να επιτευχθεί ξεχωριστός, από το γενικό δίκτυο, διαµοιρασµός πληροφοριών. Συνεκτικότητα (Connectedness): Το χαρακτηριστικό του ενοποιηµένου ψηφιακού τοπίου, όπου οι χρήστες δύνανται να συνδυάζουν και να χρησιµοποιούν συµπληρωµατικά υπηρεσίες και πόρους από άλλες πλατφόρµες και ιστοσελίδες, εµπλουτίζοντας το περιεχόµενο του κοινωνικού τους δικτύου. Τα κοινά αυτά χαρακτηριστικά γίνονται αντιληπτά στον χρήστη εντός των SM ως εργαλεία και εφαρµογές της παρεχόµενης υπηρεσίας. Αναλυτικότερα θα µπορούσαµε να εξετάσουµε το σύνολο αυτών των δυνατοτήτων όπως οι συνοµιλίες (ατοµικές, οµαδικές ), τα σχόλια,οι δηµοσιεύσεις (private post, public post, specific post), η εγγραφή σε ένα κανάλι πληροφοριών (follow, like, subscribe, RSS) ανάλογα µε το κοινωνικό δίκτυο που εξετάζουµε. Ωστόσο, για την παρούσα εργασία θα ασχοληθούµε µε εκείνες τις εφαρµογές και τα εργαλεία, τα οποία δίνουν στον χρήστη τη δυνατότητα να συνδέσει το παραγόµενο από τον χρήστη ή τους χρήστες περιεχόµενο µε τον φυσικό κόσµο από την σκοπιά του χώρου. Το συγκεκριµένο αυτό χαρακτηριστικό ονοµάζεται γεω-ετικέτες (geo-tagging). Στην ουσία, αποτελεί έναν πιο εξειδικευµένο όρο από τη διαδεδοµένη και γνωστή µέθοδο της γεω-αναφοράς, όπου ο χρήστης εµπλουτίζει το περιεχόµενο που διανέµει µε µια σχετική χωρική τοποθεσία. Οι γεω-ετικέτες σε µια πρώτη ανάλυση µπορούν να διαχωριστούν σε σχέση µε τη χρησιµότητά τους εντός των κοινωνικών δικτύων. 10

12 Συγκεκριµένα, ο χρήστης κάνει γνωστό στο επιλεγµένο προς αυτόν κοινωνικό δίκτυο το σηµείο στο οποίο αναφέρεται χωρικά το περιεχόµενο µιας δηµοσίευσης του (σε όποια κωδικοποίηση έχει επιλεγεί ή είναι εφικτή από την υπηρεσία που χρησιµοποιεί). Η πληροφορία της τοποθεσίας παρουσιάζει µεγάλη ακρίβεια, καθώς επιλέγεται από τον χρήστη σε µια πληθώρα διαθέσιµων χωρικών κλιµάκων όπου κυµαίνονται από µερικά µέτρα (διεύθυνση οδού π.χ. στην Εγνατίας, 120) σε µεγαλύτερες χωρικές οµάδες όπως κράτη ( π.χ. At Greece ). Η σύνδεση του ψηφιακού µε τον φυσικό κόσµο µπορεί να χρησιµοποιηθεί και αντίστροφα από τους χρήστες ενός δικτύου. Αναζητώντας ένα συγκεκριµένο µέρος οι χρήστες µπορούν να πληροφορηθούν µε το σύνολο (ανάλογο µε το επίπεδο πρόσβασης του χρήστη και την αρχιτεκτονική της πλατφόρµας ) των δεδοµένων που έχουν γεωγραφικά αναφερθεί σε αυτό. Οι δυο αυτές όψεις των γεω-ετικετών, προκειµένου να εξεταστούν ξεχωριστά ανάλογα µε τις παρεχόµενες υπηρεσίες του κάθε κοινωνικού µέσου δικτύωσης, θα αναφέρονται στο εξής ως παραγωγή και αναζήτηση χωρικών δεδοµένων εντός των κοινωνικών δικτύων. Προτού, όµως εξετάσουµε τα διάφορα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ως προς τα χωρικά εργαλεία που παρέχουν στους χρήστες τους και τους τρόπους µε τους οποίους είναι εφικτή η χρήση γεω-ετικετών τόσο στην παραγωγή, όσο και στην αναζήτηση, θα διακρίνουµε βάση της σχετικής βιβλιογραφίας τον ορισµό των χωρικών δεδοµένων. 11

13 1.2 Χωρικά δεδοµένα Προκειµένου να αντιληφθούµε τη σχέση µεταξύ των παρεχόµενων πληροφοριών από τα κοινωνικά µέσα δικτύωσης και τα αναγκαία στον αστικό σχεδιασµό χωρικά δεδοµένα, ακολουθούµε την περιγραφή των χωρικών δεδοµένων από την οπτική της χωρικής ανάλυσης, της χρήσης δηλαδή πληροφοριών για την επίλυση κάποιου προβλήµατος. Όπως αναφέρει οι Yuemin Ding & A.Stewart Fotheringham (1992). 2 Η χωρική ανάλυση διαπραγµατεύεται µε δύο τύπους πληροφοριών, ο ένας τύπος αφορά την πληροφορία για κάποιο χαρακτηριστικό ενός χωρικού αντικειµένου, όπως η έκταση, ο πληθυσµός, το ύψος βροχόπτωσης ή ο τύπος εδάφους κ.τ.λ. και ο άλλος τύπος ο οποίος, αφορά την πληροφορία για τη θέση του χωρικού αντικειµένου όπως αυτή εκφράζεται γενικά µε τη θέση του αντικειµένου πάνω σε έναν χάρτη ή µε τις γεωγραφικές συντεταγµένες του. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά, ιδιότητας και θέσης ενός αντικειµένου, αποτελούν και τα θεµελιώδη στοιχεία µιας σύνθετης διαδικασίας όπως η σύλληψη της γεωγραφικής πραγµατικότητας.«η σύλληψη της γεωγραφικής πραγµατικότητας σηµαίνει την αποτύπωση της περιπλοκότητας του πραγµατικού κόσµου σε µια λυτή απεικόνιση, έτσι ώστε η ψηφιακή αποθήκευση να είναι εφικτή» (Goodchild,1989,σ.). 2 Yuemin, D. (1992). The integration of spatial analysis and GIS. Retrieved from 12

14 Ο Haining (2003) περιγράφει τα τρία πιο σηµαντικά στάδια για την συσχέτιση των δεδοµένων µε την αναπαράσταση της πραγµατικότητας όπου : Στο πρώτο στάδιο αναφέρει την εξάρτιση του περιεχοµένου των δεδοµένων ( ιδιότητες ) µε τον χώρο Στο δεύτερο στάδιο, υπογραµµίζει τις διάφορες πιθανές επιλογές απεικόνισης των χωρικών οντοτήτων. Στο τρίτο στάδιο, τονίζει την σηµασία της µέτρησης των ιδιοτήτων και το γεγονός της αβεβαιότητας των τελικών αποτελεσµάτων σε περίπτωση λάθους. Συνεχίζοντας την ανάλυση του Haining (2003), αναφέρονται οι διάφοροι τύποι χωρικών αντικειµένων όπως αυτά εµφανίζονται στην απεικόνιση του χώρου. Συγκεκριµένα αναφέρονται τέσσερεις τύποι, µεταξύ αυτών, σηµειακά, γραµµικά, περιοχές και επιφάνειες. Οι τύποι των αντικειµένων εκπροσωπούν τις διαφορετικές ανάγκες και στόχους απεικόνισης των χωρικών αντικειµένων. Συγκεκριµένα, µια χωρική οντότητα µπορεί να απεικονιστεί µε διαφορετικούς τρόπους ανάλογα µε τη χωρική κλίµακα, την ανάλυση ή την απεικόνιση που χρησιµοποιείται. Ως παράδειγµα µπορεί να αναφερθεί, η έκταση µιας πόλης, όπου σε µικρή κλίµακα καταλαµβάνει µια µεγάλη έκταση, ενώ σε µικρότερη κλίµακα εµφανίζεται ως µεµονωµένο σηµείο. Οι πιο συνηθισµένες χωρικές οντότητες ή χωρικά αντικείµενα στον τοµέα των κοινωνικών µέσων δικτύωσης αναφέρονται ως σηµεία ενδιαφέροντος (Points of interest) και αποτελούν τις διόδους γεφύρωσης του ψηφιακού µε τον πραγµατικό κόσµο. Τα σηµεία ενδιαφέροντος καταχωρούνται συνήθως από τους ίδιους τους χρήστες και αξιολογούνται για την ακρίβεια τους από τα υπόλοιπα µέλη του κοινωνικού δικτύου. Το κάθε σηµείο ενδιαφέροντος µπορεί να περιέχει εκτός από τις συντεταγµένες, επιπλέον πληροφορίες όπως όνοµα, διεύθυνση, τηλέφωνο 13

15 επικοινωνίας και ωράριο λειτουργίας (εάν πρόκειται για κάποιον επισκέψιµο χώρο) ή υπερ-συνδέσµους όπου ανακατευθύνουν τους ενδιαφερόµενους στην ιστοσελίδα του σηµείου. 14

16 1.3 Προηγούµενες συναφείς υπηρεσίες Προτού αναπτύξουµε την τωρινή κατάσταση των κοινωνικών µέσων δικτύωσης υπό την χωρική σκοπιά, αναλύουµε τις υπηρεσίες οι οποίες ενεργούσαν στον χώρο αυτό και επέτρεπαν την δηµοσίευση της φυσικής παρουσίας ενός χρήστη σε κάποιο δίκτυο προ επιλεγµένων χρηστών. Ακολουθώντας την ανάλυση των Cramer κ.α (2011) εξετάζουµε τις συναφές εφαρµογές στο πεδίο της δηµοσιοποίησης της χωρικής παρουσίας των χρηστών σε ψηφιακά δίκτυα (Cramer, ) Connecto : Η συγκεκριµένη εφαρµογή κινητών τηλεφώνων, επέτρεπε σε µια µικρή οµάδα χρηστών να προεπιλέξουν κάποιες τοποθεσίες στις οποίες αργότερα θα γινόταν αυτόµατη ενηµέρωση εφ οσον κάποιο µέλος της οµάδας µετέβαινε σε αυτήν την περιοχή. Έτσι οι χρήστες µπορούσαν να ενηµερωθούν για την κίνηση των φίλων τους γνωρίζοντας, το τελευταίο σηµείο που επισκέφτηκαν, το χρονικό περιθώριο από εκείνη την στιγµή, και το προφίλ ήχου που είχαν (Barkhuus, 2008) 4. 3 Cramer, H., Rost, M., & Holmquist, L. E. (2011). Performing a check-in: emerging practices, norms and conflicts in location-sharing using foursquare. In Proceedings of the 13th International Conference on Human Computer Interaction with Mobile Devices and Services (pp ). ACM. Retrieved from 4 Barkhuus, L., Brown, B., Bell, M., Sherwood, S., Hall, M., & Chalmers, M. (2008). From awareness to repartee: sharing location within social groups. In proceedings of the SIGCHI conference on human factors in computing systems (pp ). ACM. Retrieved from 15

17 Locaccino: Μια ερευνητική εφαρµογή όπου οι χρήστες δηµοσιοποιούσαν αυτόµατα την παρουσία τους στους φίλους τους µέσου του κοινωνικού µέσου δικτύωσης του Facebook, δίνοντας έµφαση ωστόσο στις πληροφορίες που θα διαµοιράζονταν. Η συγκεκριµένη εφαρµογή αποτέλεσε έναυσµα για την εργασία των Cranshaw κ.α(2010) για την εύρεση των συσχετίσεων µεταξύ της κινητικότητας των ανθρώπων µε βάση το περιεχόµενο που δηµοσιεύουν στα κοινωνικά µέσα δικτύωσης για την παρουσία τους στον φυσικό χώρο. 5 Loopt : Αποτέλεσε µια εφαρµογή για κινητά στην οποία οι χρήστες µπορούσαν να ενηµερωθούν για την τοποθεσία των φίλων τους. Το 2010 η εφαρµογή προσωρινά µετατράπηκε σε παιχνίδι όπου η χρήστες ανταµείβονταν µε πόντους εφ όσον δηµοσίευαν την παρουσία τους σε συγκεκριµένες τοποθεσίες (The new york times,) 6. Gowalla: Η εφαρµογή επέτρεπε τους χρήστες να δηµοσιοποιήσουν την παρουσία τους σε ένα ευρύ και διασυνδεµένο σύνολο από κοινωνικά µέσα δικτύωσης όπως το Facebook, το Tumblr και το Twitter, καθώς και να ενηµερωθούν για τις δηµοσιοποιήσεις των φίλων τους (Wikipedia 7 ). 5 Cranshaw, J., Toch, E., Hong, J., Kittur, A., & Sadeh, N. (2010). Bridging the gap between physical location and online social networks. In Proceedings of the 12th ACM international conference on Ubiquitous computing (pp ). ACM. Retrieved from

18 1.4 Περιγραφή των Social Media από την σκοπιά της χωρικής ανάλυσης Facebook Το Facebook αποτελεί ένα φαινόµενο της κοινωνικής δικτύωσης καθώς εκτός από τη πιο δηµοφιλή υπηρεσία Social media αποτελεί µετά την µηχανή αναζήτησης της Google, τον πιο επισκέψιµο ιστότοπο του διαδικτύου παγκοσµίως 8. Το Facebook επιτρέπει στους χρήστες να δηµιουργούν καρτέλες προφίλ, εισάγοντας πληροφορίες που µπορεί να κυµαίνονται από τον τόπο κατοικίας και τις αγαπηµένες τους δραστηριότητες, έως τις πολιτικές και θρησκευτικές τους απόψεις. Ο κάθε χρήστης εντός της καρτέλας προφίλ του, κατέχει έναν χώρο στον οποίο µπορεί να επισυνάψει οποιοδήποτε αρχείο θελήσει (φωτογραφία, βίντεο, εικόνα, κείµενο) διαµορφώνοντας έναν προσωπικό χώρο δηµοσιεύσεων, ο οποίος ανάλογα µε τις ρυθµίσεις του χρήστη µπορεί να είναι ορατός προς το ευρύ κοινωνικό δίκτυο ή µόνο στους χρήστες που επιθυµεί ο ίδιος. Στις υπηρεσίες ως προς την αλληλεπίδραση των χρηστών, το Facebook παρέχει τη δυνατότητα σχολιασµού στο υλικό των χρηστών, επικοινωνία µέσω προσωπικών καναλιών (chat), διαµοιρασµό αρχείων, σύνθετη αναζήτηση του περιεχόµενου του ευρύτερου δικτύου, την εγγραφή σε κανάλια ροής πληροφοριών (like, follow), καθώς και τη δηµιουργία µικρότερων οµάδων χρηστών (κλειστών ή ανοιχτών οµάδων), αλλά και τη δηµιουργία σελίδων (ξεχωριστοί δηµόσιου τύπου ιστοχώροι εντός του δικτύου). Από την σκοπιά της χωρικής ανάλυσης, το Facebook παρέχει τη δυνατότητα στους χρήστες να δηµοσιεύσουν την παρουσία τους σε οποιοδήποτε Point of Interest του φυσικού κόσµου, καθώς και τη δυνατότητα να προσθέσουν το δικό τους PoI. Η δηµοσίευση της φυσικής παρουσίας σε ένα µέρος επιτυγχάνεται µε τη λειτουργία του 8 Ιστοσελίδα Alexa Πηγή: επίσκεψη (21/1/2015) 17

19 Check In, όπου ο χρήστης µπορεί να επισυνάψει σε οποιαδήποτε διανεµοµένη πληροφορία. Η πραγµατοποίηση του Check In αρχικά επιτυγχανόταν µόνο από τις συσκευές smart phone όπου χρησιµοποιούνταν η ενσωµατωµένη υπηρεσία του GPS για τον εντοπισµό της θέσης του χρήστη. Αργότερα, το GPS αποτέλεσε συµπληρωµατική υπηρεσία για την πρόταση των σηµείων σε κοντινή απόσταση από τον χρήστη και το Check In µπορούσε να πραγµατοποιηθεί ακόµα και από σταθερούς υπολογιστές, ανεξάρτητα από την πραγµατική θέση του χρήστη. Τα σηµεία ενδιαφέροντος, τα οποία οι χρήστες δηλώνουν την παρουσία τους, καταχωρούνται στη βάση δεδοµένων του δικτύου και εµπεριέχουν από τη στιγµή της δηµιουργίας τους, τον συνολικό αριθµό των χρηστών που το επισκέφτηκαν. Το αθροιστικό αυτό µέγεθος µπορεί να µας ωφελήσει στη διαδικασία του σχεδιασµού, καθώς µπορούµε να σχηµατίσουµε αρκετά εύκολα την υφιστάµενη κατάσταση µιας περιοχής, αναγνωρίζοντας τα µοτίβα περιοχών ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης του πληθυσµού. Ο χάρτης των σηµείων ενδιαφέροντος µιας περιοχής, έπειτα από την κατάλληλη προεργασία µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την εξόρυξη δεδοµένων σε πραγµατικό χρόνο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η παρατήρηση των συνθηκών και η αποτύπωση της κίνησης των χρηστών στον φυσικό κόσµο ανάλογα µε την χρονική µεταβολή (συγκέντρωση ατόµων ανάλογα µε την ώρα της ηµέρας). 18

20 1.4.2 Twitter Το Twitter αποτελεί το δεύτερο πιο δηµοφιλές κοινωνικό δίκτυο µετά το Facebook, ενώ στην λίστα επισκεψιµότητας των συνολικών ιστοσελίδων παγκοσµίως καταλαµβάνει την ένατη θέση. Το Twitter εµπίπτει στην κατηγορία των κοινωνικών δικτύων δηµιουργίας µικρο-ιστολογίων καθώς επιτρέπει στους χρήστες του να συνθέτουν µηνύµατα µικρού µεγέθους έως 140 χαρακτήρων. Εντός του δικτύου, ο κάθε χρήστης δηµιουργεί ένα κανάλι επικοινωνίας στο οποίο µπορεί να προσθέσει εκτός από τα δικά του µηνύµατα και ροές πληροφοριών από άλλα κανάλια (follow). Το δίκτυο αυτό καναλιών είναι ορατό για οποιονδήποτε διαθέτει πρόσβαση στην πλατφόρµα της υπηρεσίας και στις ηµέρες µας αποτελεί έναν διαδεδοµένο τρόπο για την παρακολούθηση των ειδήσεων της επικαιρότητας. Από τη χωρική σκοπιά το Twitter επιτρέπει τη γεω-αναφορά ενός µηνύµατος µε τέτοιο τρόπο, ώστε να µπορεί να γίνεται γνωστός ο φυσικός χώρος στον οποίο αναφέρεται το µήνυµα. υστυχώς, µόλις το 1% των µηνυµάτων που δηµοσιοποιούνται στην υπηρεσία είναι γεω-αναφερόµενα µε αποτέλεσµα να απαιτείται περισσότερη διερεύνηση για τον εντοπισµό και τη σύνδεση των µηνυµάτων, τα οποία αφορούν τον χώρο µε συγκεκριµένα σηµεία του φυσικού χώρου. Συγκεκριµένα, η ανάλυση των κειµένων και των µηνυµάτων µπορεί να περιέχει χρήσιµες γεω-πληροφορίες για τον ακριβή εντοπισµό της θέσης αναφοράς ενός µηνύµατος. 19

21 Η εργασία των S.Middleton, L.Middleton και S.Modafferi (2014) 9 έδειξε ότι µέσα από µια συνδυαστική διαδικασία ανάλυσης κειµένου των µηνυµάτων και αναγνώρισης λέξεων που περιέγραφαν µια συγκεκριµένη τοποθεσία, ο εντοπισµός της θέσης αναφοράς ενός µηνύµατος µπορεί να επιτευχθεί µε µεγάλη ακρίβεια. Η εργασία τους µε θέµα την χαρτογράφηση καταστάσεων κρίσης, όπως οι φυσικές καταστροφές, κατέληξε στη δηµιουργία µιας πλήρους εικόνας τόσο των καταστροφών του κτηριακού δυναµικού, όσο και των άλλων ζηµιών και κινδύνων όπου παρουσιάζονται σχεδόν σε πραγµατικό χρόνο για την περίπτωση του τυφώνα Sandy στην Νέα Υόρκη και του τυφώνα στην Οκλαχόµα το Youtube Το Youtube αποτελεί την διασηµότερη ιστοσελίδα διαµοιρασµού βίντεο στο σύγχρονο διαδίκτυο και τον τρίτο πιο δηµοφιλή ιστότοπο παγκοσµίως. Οι χρήστες εντός της πλατφόρµας δύνανται να παρακολουθήσουν ή να διαµοιράσουν τα δικά τους βίντεο ή τραγούδια. Με το περιεχόµενο του δικτύου οι χρήστες µπορούν να έρθουν σε αλληλεπίδραση αφήνοντας σχόλια είτε εγγράφοντας σε κανάλια ροής δεδοµένων άλλων χρηστών. Η χωρική διάσταση των υπηρεσιών του Youtube µπορεί να διερευνηθεί µόνο από την συλλογή πληροφοριών και σχετικών βίντεο, τα οποία αναφέρονται στην περιοχή ενδιαφέροντος. Η δυνατότητα αυτόµατου εντοπισµού ακριβής τοποθεσίας και γεωαναφοράς ενός βίντεο, είναι ακόµα σε πειραµατικά στάδια, όµως βάσει των τελευταίων εξελίξεων στον τοµέα της ανάλυσης εικόνας και βίντεο, µπορεί να γίνει εφικτή τα επόµενα χρόνια. 9 Middleton, S., Middleton, L., & Modafferi, S. (2014). Real-time Crisis Mapping of Natural Disasters using Social Media. IEEE Intelligent Systems, 1 1. doi: /mis

22 1.4.4 Foursquare Το Foursquare είναι µια εφαρµογή κοινωνικής δικτύωσης που επιτρέπει την αναζήτηση και ανακάλυψη τοπικών εµπειριών για τους χρήστες του. Ειδικότερα, σκοπός της εφαρµογής είναι να παρέχει εξατοµικευµένες προτάσεις στους χρήστες του, βασισµένοι στα µέρη που έχουν οι ίδιοι ή οι φίλοι τους επισκεφτεί ή βαθµολογήσει. Μέχρι τα µέσα του 2014, η εφαρµογή επέτρεπε στους χρήστες να δηµοσιεύσουν τη θέση τους σε µια συγκεκριµένη τοποθεσία και να κερδίζουν διάφορους συµβολικούς πόντους. Τον Αύγουστο του 2014, η εταιρία της Foursquare µετά από τις αλλαγές, τις οποίες πραγµατοποίησε στην πλατφόρµα της υπηρεσίας, απόκοψε τελείως τη δυνατότητα Check In των χρηστών και προσανατολίστηκε µόνο στην αναζήτηση και αξιολόγηση µαγαζιών και δραστηριοτήτων. Οι χωρικές δυνατότητες ανάλυσης των δεδοµένων, τα οποία προέρχονται από την εν λόγω υπηρεσία είναι αρκετά µεγάλες ακόµα και µε τις πρόσφατες αλλαγές οι οποίες υπήρχαν στην πλατφόρµα. Συγκεκριµένα, τα σηµεία ενδιαφέροντος της υπηρεσίας εστιασµένα περισσότερο σε επιχειρήσεις, αντανακλούν µε µεγαλύτερη ακρίβεια την πραγµατική θέση και κατάσταση του φυσικού χώρου. Παρέχοντας αρκετές πληροφορίες ως προς το είδος της υπηρεσίας, της δραστηριότητας ή του φυσικού χώρου, τα δεδοµένα της εφαρµογής µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την παραγωγή δυναµικών χαρτών χρήσεων γης και υφιστάµενης κατάστασης. 21

23 1.5 Κοινωνική σκοπιά Μια κοινωνικό χωρική προσέγγιση της υπηρεσίας διατυπώνει αναλυτικά ο Shaojung Sharon Wang κ.α (2013), αναφέροντας ότι το check in στην υπηρεσία του Facebook µπορεί να παρέχει πλούσιο περιεχόµενο προκειµένου να αντιληφθούµε την αλληλεπίδραση των κοινωνικών δραστηριοτήτων στον φυσικό χώρο. Επίσης, αναφέρεται στην υπηρεσία ως µηχανισµός κατανόησης των πολυσύνθετων σχέσεων της ατοµικής παρουσίασης και της κοινωνικής υπόστασης του ατόµου, µέσα από την παροχή και δηµοσίευση προσωπικών πληροφοριών σε σχέση µε τον χώρο (Shaojung Sharon Wang κ.α,2013). Προσπαθώντας να εντοπίσει τα κύρια κίνητρα και τις αιτιακές σχέσεις των χρηστών στην δηµοσίευση των πληροφοριών τους µέσα από την υπηρεσία, αναφέρεται στο αίσθηµα του ναρκισµού, της επιθυµίας για εντυπωσιαµό, αλλά και στο επικρατέστερο κλίµα της ψηφιακής αποκάλυψης που επικρατεί στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το συγκεκριµένο θέµα όπως και ο ιδίος ο αναλυτής αναφέρει, χρήζει µεγαλύτερης ανάλυσης και στην παρούσα εργασία γίνεται απλή αναφορά χωρίς να εστιάζουµε στην κοινωνική διάσταση των φαινοµένων. 22

24 Ενότητα 2: Μέθοδος Εργασίας Προκειµένου να επεξηγήσουµε την µέθοδο που ακολουθήθηκε για την πορεία ανάπτυξης της παρούσας εργασίας, προχωρούµε σε µια οπτική παρουσίαση τύπου flow chart και στην συνέχεια αναλύουµε τα επιµέρους βήµατα. Σχεδιάγραµµα 1 : ιάγραµµα ροής εργασίας (Ιδία επεξεργασία) 23

25 Συνοπτικά µπορούµε να διακρίνουµε τα διαφορετικά στάδια ανάλογα µε το περιβάλλον στο οποίο τα δεδοµένα επεξεργάζονται : 1. Περιβάλλον γεωπληροφοριακών συστηµάτων (GIS). Συλλογή συντεταγµένων από την περιοχή µελέτης, οι οποίες θα χρησιµοποιηθούν ως κέντρα αναζήτησης σηµείων ενδιαφέροντος στην Υπηρεσία. 2. ιαδικτυακή εφαρµογή (Application). Σύνδεση µε την Υπηρεσία και αναζήτηση των σηµείων ενδιαφέροντος. 3. Εφαρµογές επεξεργασίας πινάκων και βάσεις δεδοµένων (Spreadsheet Editor). Επεξεργασία και µορφοποίηση των δεδοµένων. 4. Οπτικά µέσα παρουσίασης γεωγραφικών δεδοµένων (Visualization Tools & GIS). Οπτικοποίηση και ανάλυση των δεδοµένων, µε σκοπό την εξαγωγή χρήσιµων χωρικών πληροφοριών. 2.1 Σύντοµη Περιγραφή Τα χωρικά δεδοµένα που αναζητούµε βρίσκονται ταξινοµηµένα ανά σηµείο ενδιαφέροντος εντός των βάσεων δεδοµένων των κοινωνικών µέσων δικτύωσης. Η συλλογή των στοιχείων αυτών γίνεται εφικτή κάτω από τους κανόνες λειτουργίας της πλατφόρµας διεπαφής εφαρµογών (API) και µπορεί να διαφέρει ανάλογα µε το κοινωνικό µέσο δικτύωσης. Στην συγκεκριµένη εργασία, ως συνηθίζεται, η Υπηρεσία επιστρέφει τα σηµεία ενδιαφέροντος, τα οποία εντοπίζονται σε ορισµένη από τον χρήστη ακτίνα (σε µέτρα) από ένα ορισµένο από τον χρήστη σηµείο (µε συντεταγµένες ). Αρχικά, πρέπει να εντοπιστούν τα σηµεία τα οποία θα εισαχθούν αργότερα στην Υπηρεσία ως κέντρα 24

26 αναζήτησης, προσέχοντας την απαιτούµενη από την έρευνα χωρική κάλυψη. Αργότερα γίνεται η αναζήτηση στην Υπηρεσία, τηρώντας τις απαιτούµενες διαδικασίες. Η επιστροφή των δεδοµένων πρέπει να επεξεργαστεί και να µορφοποιηθεί κατάλληλα, ώστε να είναι εφικτή η σύνδεση τους σε κάποιο άλλο λογισµικό ανάλυσης και οπτικοποίησης. Τέλος, η χωρική ανάλυση των δεδοµένων και η οπτικοποίηση του, µε τελικό σκοπό την εξαγωγή χρήσιµων συµπερασµάτων. Αναλυτικότερα Στάδιο 1 ο Περιβάλλον γεωπληροφοριακών συστηµάτων (GIS) Εφόσον έχει οριστικοποιηθεί η περιοχή µελέτης, προχωρούµε στον εντοπισµό και την αποτύπωση της στο περιβάλλον των ΓΣΠ. Σκοπός του συγκεκριµένου σταδίου είναι να συλλέξουµε τις συντεταγµένες των σηµείων που οριοθετούν και καλύπτουν την περιοχή µελέτης. Προκειµένου να επιτευχθεί η διαδικασία, χρησιµοποιώντας το κατάλληλο λογισµικό, δηµιουργούµε έναν ορθοκανονικό κάναβο ο οποίος καλύπτει την περιοχή έρευνας και εντός του οποίου σηµειώνουµε τα κέντρα των τετραγώνων του. Οι διαστάσεις του κανάβου γίνονται ανάλογα µε την επιθυµητή κάλυψη του ερευνητή Θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι µέσα από τις δοκιµές οι οποίες έγιναν για τις διαφορετικές ακτίνες έρευνας, προκύπτει µια πύκνωση των σηµείων ενδιαφέροντος κοντά στην περίµετρο του κύκλου αναζήτησης. Προτείνετε έτσι για υψηλή ανάλυση, µικρό πλάτος κανάβου µέχρι 500 µέτρα για αστικό περιβάλλον. 25

27 Για την δηµιουργία του κανάβου (grid) χρησιµοποιήθηκε στο λογισµικό ArcMap το εργαλείο Create Fishnet. Το οποίο σηµειώνει ταυτόχρονα και τα κέντρα των τετραγώνων. Data Management Tools > Features Class > Create Fishnet Στη συνέχεια χρησιµοποιήθηκε το εργαλείο Clip ώστε να αποµονωθούν τα κέντρα των κύκλων έρευνας εντός της περιοχής µελέτης (η περιοχή µελέτης ορίζεται µε τη µορφή polygon ) Analysis Tools > Extract > Clip Και τέλος το εργαλείο Add coordinates, ώστε να κάνουµε γνωστές τις συντεταγµένες των σηµείων που επιλέχτηκαν. Data Management Tools > Feature Class > Add Coordinates 26

28 Στάδιο 2 ο ιαδικτυακή εφαρµογή (Application) Έχοντας εντοπίσει τα σηµεία στα οποία θα διεξαχθεί η αναζήτηση, προχωρούµε στην εφαρµογή του ερωτήµατος στη βάση δεοµένων του κοινωνικού µέσου δικτύωσης. Η εφαρµογή διαµορφώνεται αντίστοιχα µε την πλατφόρµα διεπαφής εφαρµογών (API) την οποία παρέχει κάθε κοινωνικό µέσο δικτύωσης. Η συγκεκριµένη εφαρµογή στοχεύει το κοινωνικό µέσο δικτύωσης του Facebook. Τα επιµέρους στάδια αποτελούν: 1. Σύνδεση µε την υπηρεσία του κοινωνικού µέσου δικτύωσης. Ο χρήστης εισάγει τα στοιχεία του λογαριασµού του και αποδέχεται την σύνδεση του προφίλ του µε την εφαρµογή. 2. Επαλήθευση στοιχείων. Η εφαρµογή αποστέλλει τα στοιχεία στην υπηρεσία και επιστρέφεται η έγκριση ή µη µε την επαλήθευση των στοιχείων. 3. Επιλογή κέντρων έρευνας και περάτωση του ερωτήµατος. Λόγω των περιορισµών που διέπουν το Facebook Api κάθε ερώτηµα µπορεί να αφορά µόνο ένα κέντρο έρευνας. Αποτέλεσµα, είναι η διεξαγωγή τόσων ερωτηµάτων όσων και των σηµείων που συλλέχτηκαν στο προηγούµενο στάδιο. 4. Επιστροφή απάντησης. Η πλατφόρµα διεπαφής επιστρέφει τα σηµεία ενδιαφέροντος που εντοπίστηκαν γύρω από το κέντρο έρευνας. 27

29 5. Ανάλυση της απάντησης. Η επιστροφή των δεδοµένων γίνεται µέσα από την κωδικοποίηση JSON. Η συγκεκριµένος τύπος βάσης δεδοµένων, επεξεργάζεται µέσα από τις ήδη υπάρχουσες συναρτήσεις που παρέχονται από την γλώσσα προγραµµατισµού της Javascrip, µε µερικές τροποποιήσεις προκειµένου να καταλήξουµε στη µορφή που επιθυµούµε. 6. Εξαγωγή της απάντησης. Έπειτα από την ανάλυση, η απάντηση µπορεί να εξαχθεί σε αρχείο έτοιµο προς περεταίρω επεξεργασία, από κάποιο λογισµικό ανάλυσης και δηµιουργία πινάκων. a. Κόµβος επανάληψης. Λόγω των περιορισµών, όπως αναφέραµε παραπάνω (βλ. βήµα 3), σε αυτό το στάδιο ελέγχεται εάν υπάρχουν περισσευούµενα κέντρα ερευνών, τα οποία δε διατυπώθηκαν µέσα σε κάποιο ερώτηµα προς την υπηρεσία του Facebook. 7. Τερµατισµός εφαρµογής. Γίνεται έξοδος από την εφαρµογή, στο στάδιο αυτό µπορεί να προστεθεί ένας χρονοδιακόπτης ο οποίος θα θέτει σε λειτουργία την εφαρµογή ανά συγκεκριµένα χρονικά διαστήµατα, προκειµένου να παρατηρήσουµε τις ωριαίες µεταβολές των σηµείων ενδιαφέροντος. 28

30 Σχεδιάγραµµα 2 : ιάγραµµα ροής διαδικτυακής εφαρµογής αναζήτησης ( Ιδία επεξεργασία). 29

31 Στάδιο 3 ο Εφαρµογές επεξεργασίας πινάκων και βάσεις δεδοµένων (Spreadsheet Editor) Τα δεδοµένα τα οποία συλλέχτηκαν, εµπεριέχουν τα σηµεία ενδιαφέροντος της περιοχής, µαζί µε πληροφορίες όπως οι συντεταγµένες τους, η κατηγορία των χρήσεων γης, το όνοµα και οι χρήστες, οι οποίοι έχουν δηµοσιοποιήσει συνολικά την παρουσία τους σε αυτό. Η οντότητα δεδοµένων, προτού επεξεργαστεί µπορεί να εµπεριέχει διπλοτυπίες και µορφή η οποία δεν δύναται να οπτικοποιηθεί άµεσα από τα λογισµικά ΓΣΠ. Η επεξεργασία γίνεται σε περιβάλλον επεξεργασίας πινάκων ή διαχείρισης βάσεων δεδοµένων. Στάδιο 4 ο Οπτικά µέσα παρουσίασης γεωγραφικών δεδοµένων (Visualization Tools & GIS) Έχοντας καταλήξει στην τελική µορφή των δεδοµένων µεταβαίνουµε στο στάδιο της οπτικοποίησης των πληροφοριών µε την χρήση των διαθέσιµων λογισµικών. Στο περιβάλλον των GIS χρησιµοποιούµε τα διαθέσιµα εργαλεία προκειµένου να καταλήξουµε σε συµπεράσµατα βάση των χωρικών στατιστικών συναρτήσεων (συναρτήσεις εργαλεία ). Συµπληρωµατικά, χρησιµοποιήθηκαν διάφορα Open source χαρτογραφικά λογισµικά όπως το CartoDB και το MapBox στα οποία γίνεται δυνατή η δηµιουργία εύκολων οπτικοποιήσεων, διαδραστικών και µεταβαλλόµενων χαρτών. Λόγω της διαφορετικής πολυπλοκότητας των επιµέρους σταδίων, παρακάτω θα αναλυθεί περισσότερο η διαδικασία του 2 ου και του 4 ου βήµατος η οποία προσδίδει την κύρια θεµατολογία της εργασίας. 30

32 Ενότητα 3: Συλλογή Δεδομένων Προκειµένου να συλλέξουµε τα χρήσιµα γεωγραφικά δεδοµένα από το κοινωνικό µέσω δικτύωσης του Facebook, αρχικά πρέπει να αλληλεπιδράσουµε µε την διεπαφή προγραµµατισµού εφαρµογών του (ΑPI, application programming interface ). Οι παρακάτω πληροφορίες έχουν ως πηγή την ίδια την υπηρεσία του Facebook η οποία αναλύθηκε 3.1 ιεπαφή προγραµµατισµού εφαρµογών (API) Facebook Ως API, µπορεί να οριστεί ένα πηγαίος κώδικας ο οποίος προορίζεται να χρησιµοποιηθεί ως τον σύνδεσµο επικοινωνίας µεταξύ λογισµικών, από µια εφαρµογή. ηλαδή, αποτελεί το µέσο µε το οποίο µια εφαρµογή µπορεί να συνδεθεί µε ένα λογισµικό µιας υπηρεσίας προκειµένου να εκτελέσει µια συγκεκριµένη πράξη. Τα APIs βρίσκονται πίσω από κάθε ενέργεια την οποία πραγµατοποιεί ένας χρήστης σε προγραµµατιστικό περιβάλλον και απαιτεί την ταυτόχρονη σύνδεση ή την λειτουργία διαφορετικών υπηρεσιών ή εργαλείων. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης των ιστοσελίδων, δηµιουργήθηκαν τα web APIs, όπου µέσα από ένα σύνολο οδηγιών και προτύπων που εµπεριέχουν, επιτρέπουν την πρόσβαση µιας Web-based εφαρµογής λογισµικού ή εργαλείου σε µια ιστοσελίδα. 31

33 Ως αναφορά το Facebook API, αποτελεί την πλατφόρµα διεπαφής προγραµµατισµού εφαρµογών, οι οποίες βασίζονται σε κάποιο λειτουργικό εργαλείο της υπηρεσίας του κοινωνικού µέσου δικτύωσης. Ένας από τους λόγους, ο οποίος οδήγησε στην εκτεταµένη δηµοσιότητα τόσο του συγκεκριµένου όσο και των υπόλοιπων δηµοφιλών µέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτέλεσε το γεγονός της ευρείας διάθεσης των API δωρεάν. Αποτέλεσµα ήταν οι ενδιαφερόµενοι χρήστες, προγραµµατιστές και υπηρεσίες, να έχουν την δυνατότητα που της ανάπτυξης εφαρµογών οι οποίες θα συνδέονται µε το κοινωνικό µέσο δικτύωσης. Η ευκολία της διασύνδεσης εφαρµογών µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, διευρύνει συνέχεια το ψηφιακό περιβάλλον γύρω µας. Το Facebook API, µας επιτρέπει να αλληλεπιδράσουµε µε τα δεδοµένα του κοινωνικού δικτύου, φυσικά κάτω από όρους και τις προϋποθέσεις τους οποίους ορίζει η εταιρία. Αρχικά, συνηθίζεται στα περισσότερα API, o χρήστης πρέπει να προµηθευτεί ένα διακριτικό πρόσβασης (access token). Το διακριτικό πρόσβασης αποτελεί το ηλεκτρονικό διαπιστευτήριο µε το οποίο επιτρέπεται η πρόσβαση στο ψηφιακό περιεχόµενο της υπηρεσίας. Τα διακριτικά πρόσβασης ποικίλουν και απαιτούν διαφορετικά διαπιστευτήρια ανάλογα µε την ενέργεια την οποία ο χρήστηςπρογραµµατιστής καλείται να χρησιµοποιήσει το API της υπηρεσίας. Βάσει των τωρινών όρων της υπηρεσίας του Facebook τα διακριτικά πρόσβασης χωρίζονται στις εξής κατηγορίες : Χρηστών (User Access Token): Είναι το πιο συνηθισµένο διακριτικό πρόσβασης και είναι απαραίτητο κάθε φορά που µια εφαρµογή καλεί το API, προκειµένου να διαβάσει, τροποποιήσει ή εγγράψει δεδοµένα για λογαριασµό 32

34 ενός χρήστη. Το συγκεκριµένο διακριτικό µπορεί να αποκτηθεί µε την εκούσια σύνδεση του χρήστη στην υπηρεσία του Facebook. Εφαρµογών (App Access Token): Το συγκεκριµένο διακριτικό αφορά τους προγραµµατιστές µιας εφαρµογής και απαιτείται προκειµένου να τεθεί σε δηµόσια διάθεση η εφαρµογή. Το διακριτικό, παρέχεται σε συνεννόηση µε την εταιρία του κοινωνικού δικτύου. ιαχειριστών σελίδων (Page Access Token): Το διακριτικό είναι συναφές µε το διακριτικό πρόσβασης των χρηστών µε τη διαφορά ότι ειδικεύεται για τους διαχειριστές των σελίδων του κοινωνικού δικτύου. Είναι απαραίτητο προκειµένου να δοθεί έγκριση για την αλλαγή, εγγραφή ή διάβασµα πληροφοριών σε µια σελίδα εκ µέρους του διαχειριστή. Το συγκεκριµένο διακριτικό, αποκτείται επιπρόσθετα στο συνηθισµένο διακριτικό πρόσβασης ενός χρήστη. Πελατών ( Client Token): Το διακριτικό πελατών αφορά τους κατόχους εφαρµογών και προορίζεται για την επικοινωνία των πελατών τους µε την συγκεκριµένη εφαρµογή. Το διακριτικό πελατών χρησιµοποιείται για περιορισµένες ενέργειες εντός µιας εφαρµογής. Τα διάφορα διακριτικά επαρκούν για έναν συγκεκριµένο αριθµό ενεργειών σε έναν ορισµένο χρονικό πλαίσιο. Ένας γενικός διαχωρισµός µπορεί να ταξινοµήσει τα διακριτικά πρόσβασης σε δύο κατηγορίες, τα βραχυπρόθεσµα(short-term) και τα µακροπρόθεσµα (long-term). Τα βραχυπρόθεσµα έχουν χρονικό όριο µίας µε δύο ωρών ενώ τα µακροπρόθεσµα, µέχρι και εξήντα ηµερών. Τα χρονικά όρια ωστόσο, όπως υπογραµµίζεται και από την υπηρεσία του Facebook µπορούν να αποκλίνουν 33

35 στους χρόνους ανάλογα µε τις ενέργειες που πραγµατοποιούνται π.χ. εάν ο χρήστης αποσυνδεθεί τότε το διακριτικό λήγει. Οι διαφορετικές µέθοδοι και τα χρονικά όρια για την απόκτηση και τη χρήση των διακριτικών πρόσβασης ενός χρήστη βρίσκονται στην ευκαιρία του προγραµµατιστή µιας εφαρµογής για την αποτελεσµατικότερη λειτουργία, ουσιαστικά αλληλεπίδραση µε την υπηρεσία του κοινωνικού δικτύου µιας εφαρµογής. Στην παρούσα εργασία χρησιµοποιούµε το διακριτικό πρόσβασης χρηστών, το οποίο λαµβάνουµε από τη σύνδεση και αποδοχή των προϋποθέσεων απευθείας από την πλατφόρµα διεπαφής. Στην πιο απλή µορφή του ένα κοινωνικό σύνολο µπορεί να αποτυπωθεί ως άτοµα, τα οποία µπορούν να κατέχουν µια θέση κορυφής ή ακµής, η οποία συνδέει δύο κορυφές, σε ένα γραφικό δίκτυο (Ugander.et.al,2011). 11 Αντίστοιχα το ψηφιακό περιεχόµενο του Facebook, είναι οργανωµένο σε κόµβους, ακµές και πεδία. Οι κόµβοι διαχωρίζονται σε ριζικούς και µη ριζικούς και είναι τα αντικείµενα του δικτύου, όπως ο χρήστης, µια φωτογραφία, µια σελίδα, ένα σχόλιο κτλ. Οι ακµές αποτελούν τις συνδέσεις µεταξύ των αντικειµένων, όπως µια φωτογραφία ενός χρήστη, ένα σχόλιο µιας φωτογραφίας κτλ. Τα πεδία αποτελούν τις πληροφορίες για τα αντικείµενα, όπως το όνοµα ενός χρήστη, η περιγραφή µιας σελίδας κτλ. 11 Ugander, J., Karrer, B., Backstrom, L., & Marlow, C. (2011). The anatomy of the facebook social graph. arxiv Preprint arxiv: Retrieved from 34

36 Τα δεδοµένα, τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο της εργασίας µας είναι τα check ins. Όπως αναφέρουµε και στην ερευνητική εργασία (Τουµπαλίδης,2015), από τη σκοπιά της χωρικής ανάλυσης, το Facebook παρέχει τη δυνατότητα στους χρήστες να δηµοσιεύσουν την παρουσία τους σε οποιοδήποτε Point of Interest του φυσικού κόσµου, καθώς και τη δυνατότητα να προσθέσουν το δικό τους PoI. Η δηµοσίευση της φυσικής παρουσίας σε ένα µέρος επιτυγχάνεται µε τη λειτουργία του Check In, όπου ο χρήστης µπορεί να επισυνάψει σε οποιαδήποτε διανεµοµένη πληροφορία. Η πραγµατοποίηση του Check In αρχικά επιτυγχανόταν µόνο από τις συσκευές smart phone όπου χρησιµοποιούνταν η ενσωµατωµένη υπηρεσία του GPS για τον εντοπισµό της θέσης του χρήστη. Αργότερα, το GPS αποτέλεσε συµπληρωµατική υπηρεσία για την πρόταση των σηµείων σε κοντινή απόσταση από τον χρήστη και το Check In µπορούσε να πραγµατοποιηθεί ακόµα και από σταθερούς υπολογιστές, ανεξάρτητα από την πραγµατική θέση του χρήστη. Τα σηµεία ενδιαφέροντος, τα οποία οι χρήστες δηλώνουν την παρουσία τους, καταχωρούνται στη βάση δεδοµένων του δικτύου και εµπεριέχουν από τη στιγµή της δηµιουργίας τους, τον συνολικό αριθµό των χρηστών που το επισκέφτηκαν (Τουµπαλίδης, 2015). 35

37 3.1.1 Πλατφόρµα διεπαφής (API) Facebook Τα Points of Interest στο ψηφιακό περιβάλλον του κοινωνικού δικτύου, κατέχουν τη µορφή σελίδας προκειµένου οι χρήστες να αλληλεπιδρούν ευκολότερα µε αυτό και να εµπλουτίζουν τις πληροφορίες µε δικά τους δεδοµένα, αξιολογήσεις, φωτογραφίες. Γι αυτό το λόγo επιλέγουµε ως αρχικό ριζικό κόµβο, αυτό της σελίδας.: /page Προκειµένου να γίνεται αποτελεσµατικότερη η περιήγηση στο ψηφιακό περιεχόµενου του δικτύου, ο κάθε κόµβος παρουσιάζει ως προεπιλογή έναν περιορισµένο αριθµό πεδίων. Τα πεδία, τα οποία είναι διαθέσιµα στο ριζικό κόµβο /page και αναφέρονται σε ένα χωρικό σηµείο ενδιαφέροντος είναι : Id: Η ξεχωριστή αλφαριθµητική ταυτότητα ενός αντικειµένου. About: Σύντοµη περιγραφή για την σελίδα, δηµιουργείται από τον διαχειριστή της σελίδας. Attire: Περιλαµβάνει τον κώδικα ενδυµασίας, σε περίπτωση κάποιου εστιατορίου ή νυχτερινού µαγαζιού. Best_page: Αποτελεί σύνδεσµο µε τυχόν πιο δηµοφιλή ή επίσηµη σελίδα για το συγκεκριµένο αντικείµενο της σελίδας. Can_post: Το γεγονός εάν το αντικείµενο µπορεί να διαµορφώσει το ψηφιακό περιεχόµενο της σελίδας, αναφέρεται κυρίως για τα σηµεία ενδιαφέροντος, τα οποία διαµορφώνονται από τους χρήστες και δεν έχουν κάποιο διαχειριστή. 36

38 Category: Η κατηγορία του χωρικού σηµείου, στην περίπτωση µας µπορούµε να συνδέσουµε την κατηγορία µε την πληροφορία της χρήσης γης του αντικειµένου. Category_list: Οι πιθανές υποκατηγορίες ενός σηµείου ή οι δευτερεύουσες χρήσεις τους. Checkins: Ο αριθµός των ανθρώπων που έχουν δηλώσει την παρουσία τους στο συγκεκριµένο σηµείο. Cover: Σχετική φωτογραφία που χρησιµοποιείται ως λεζάντα στην συγκεκριµένη σελίδα. Context: Επιτρέπει την πρόσβαση συγκεκριµένων ακµών στο ψηφιακό περιεχόµενο του αντικειµένου. Current_location: Η διεύθυνση του αντικειµένου. Description: Περιγραφή του σηµείου Hours: Το ωράριο λειτουργίας, σε περίπτωση που ο χώρος είναι ανοιχτός συγκεκριµένες ώρες της ηµέρας. Impressum: Το νοµικό πλαίσιο του χωρικού αντικειµένου, σε περίπτωση επιχείρησης. Σε συγκεκριµένες χώρες, η πληροφορία είναι απαραίτητη από τον Νόµο να παρουσιάζεται στο κοινωνικό δίκτυο (Γερµανία, Αυστρία, Ελβετία). Is_verified: Αναφέρεται στην αυθεντικότητα και την επικύρωση ενός χωρικού αντικειµένου. Link: Ο ηλεκτρονικός σύνδεσµος του χωρικού αντικειµένου. Location: Η τοποθεσία του χωρικού αντικείµενου στον φυσικό χώρο. Το συγκεκριµένο αντικείµενο-πεδίο περιλαµβάνει τις εξής κατηγορίες, χώρα, πόλη, συντεταγµένες, ταχυδροµικό κώδικα, πόλη, οδό, κύρια τοποθεσία σε 37

39 περίπτωση όπου το χωρικό σηµείο ενδιαφέροντος βρίσκεται εντός κάποιου άλλου υπερσύνολο. Name: Το όνοµα του χωρικού αντικειµένου όπως παρουσιάζεται στην σελίδα του στο κοινωνικό δίκτυο. Parking: Πληροφορίες σχετικά µε τη στάθµευση αυτοκινήτων στον χώρο του σηµείου. Talking_about_count: Ο αριθµός χρηστών, ο οποίος αναφέρεται σε κάποια δηµοσίευση του από το σηµείο ενδιαφέροντος. Το συγκεκριµένο αριθµητικό στοιχείο, αποτελεί τον αριθµό που αλληλεπίδρασαν µε το χωρικό αντικείµενο στο χρονικό περιθώριο των επτά ηµερών και µε χρονική διαφορά δύο ηµερών από την στιγµή που εξετάζεται. 12 Website: Πιθανή εξωτερική ιστοσελίδα του χωρικού σηµείου. Were_here_count: Ο συνολικός αριθµός των χρηστών όπου έχουν δηλώσει παρουσία στο συγκεκριµένο χωρικό σηµείο. Σε αντίθεση µε τα check ins, τα οποία αναφέρονται στις δηµοσιεύσεις/ παρουσίες, το were here count µας δείχνει τον αριθµό των χρηστών που έχουν αναφερθεί σε αυτές τις δηµοσιεύσεις. ηλαδή εάν σε ένα χωρικό σηµείο υπάρχουν 3 check ins, και κάθε check in περιλάµβανε από ένα, δύο και τρία άτοµα αντίστοιχα, ο αριθµός των check ins είναι 3 (οι δηµοσιεύσεις όπου έγιναν) και το were here count είναι 6 (ο αριθµός των χρηστών ο οποίος ήταν αναφερµένος σε κάθε δηµοσίευση)

40 ιάφορα δεδοµένα µπορούν να συλλεχτούν ανάλογα µε τον σκοπό της έρευνας που πραγµατοποιείται. Στην περίπτωση της εργασίας, θα συλλεχτούν τα εξής πεδία (σε format) : Id ( String) Name (String) Location latitude, longitude - (float) Category (string) Were_here_count (int32) Τα στοιχεία τα οποία αναζητούµε είναι τα χωρικά αντικείµενα διατυπωµένα ως : /{page}?fields=id,name,location,category,were_here_count Αυτή η αναζήτηση αφορά ένα χωρικό σηµείο, το οποίο παρουσιάζεται ως ιστοσελίδα. Η θέση του {page} πρέπει να συµπληρωθεί µε το έγκυρο αντικείµενο του εξεταζόµενου PoI. Προκειµένου όµως να ερευνήσουµε µια ευρύτερη περιοχή, στην οποία δεν γνωρίζουµε τα PoI αλλά τα αναζητούµε, πρέπει να αναδιατυπώσουµε τη δήλωσή µας. Γι αυτό το σκοπό θα ανατρέξουµε στη λειτουργία της αναζήτησης του ψηφιακού περιεχοµένου που προσφέρει η πλατφόρµα διεπαφής του κοινωνικού δικτύου. 39

41 3.2 Αναζήτηση Searching Η αναζήτηση εντός του ψηφιακού περιεχόµενου του κοινωνικού δικτύου µπορεί να πραγµατοποιηθεί σε αντικείµενα τα οποία είναι δηµόσια προσβάσιµα στους χρήστες του δικτύου. Στο σηµείο αυτό διαφαίνεται πλέον τόσο η εγκυρότητα όσο και η νοµιµότητα της έρευνας, η οποία πραγµατοποιείται σε συνάρτηση µε τους όρους και τις προϋποθέσεις οι οποίες διέπουν την ατοµική προστασία των πληροφοριών. Η λειτουργία της αναζήτησης διατυπώνεται µε την εξής µορφή: GET graph.facebook.com /search? q={your-query}& [type={object-type}] Η µεταβλητή του q µπορεί να περιλαµβάνει οποιαδήποτε λέξη-κλειδί (your-query), η οποία θα αναζητηθεί στο ψηφιακό περιεχόµενο των τύπων που θα ορίσουµε. Η αναζήτηση επιτρέπεται στους εξής τύπους κόµβων: User: Αναζήτηση χρήστη ( εφόσον έχει δοθεί άδεια από τον ίδιο το όνοµα του να είναι ανακτήσιµο ). Page: Αναζήτηση σελίδας Event: Αναζήτηση εκδήλωσης Group: Αναζήτηση Οµάδας 40

42 Place: Αναζήτηση σηµείου, η οποία µπορεί να περιοριστεί, προσθέτοντας ως µεταβλητή έναν κύκλο έρευνας συµπληρώνοντας τις συντεταγµένες του κέντρου και της ακτίνας του (µέτρα). Placetopic: Επιστρέφει µια λίστα µε τον τύπο σηµείων/σελίδων Ad_*: Μια εκτενή λίστα η οποία επιτρέπει την πρόσθεση περισσότερων παραµέτρων προκειµένου να περιοριστεί η αναζήτηση. Οι παράµετροι αυτοί είναι αρκετά συνηθισµένες στις εφαρµογές στοχευµένης προώθησης των προϊόντων. Βάσει των παραπάνω η αναζήτηση για τα σηµεία ενδιαφέροντος θα διατυπωθεί ως εξής search?type=place&center=latitude,longitude&distance=distance&fields=i d, name,location,category,were_here_count 41

43 3.3 Αποτέλεσµα Επιστροφή δεδοµένων Το αποτέλεσµα µιας τέτοιας αναζήτησης επιστρέφεται στην πλατφόρµα µε την µορφή JSON. To JSON (JavaScript Object Notation) αποτελεί µια µορφή προτύπου κωδικοποίησης για την ανταλλαγή δεδοµένων. Χρησιµοποιώντας µια λογική δοµή αρχιτεκτονικής, αποτελεί εύκολο προς τον χρήστη να το διαβάσει και να το επεξεργαστεί. Συγκεκριµένα, η µορφή που επιστρέφεται οριοθετείται από αντικείµενα δεδοµένων, τα οποία ξεκινάνε µε { το αριστερό άγκιστρο και τελειώνουν µε το } το δεξιό άγκιστρο. Ενδιάµεσα εµπεριέχονται οι διάφορες ιδιότητες, χαρακτηριστικά του αντικειµένου, οι οποίες διατυπώνονται ως τίτλος άνω κάτω τελεία και η τιµή της µεταβλητής ( Όνοµα : Τιµή, ). Παρακάτω παρατίθεται ένα παράδειγµα ενός χωρικού αντικειµένου όπως επιστρέφεται στην πλατφόρµα του API. { "id": " ", "name": "Θεσσαλονικη Πυλαιωτικα", "location": { "street": "", "city": "Pylaía", "state": "", "country": "Greece", "zip": "", "latitude": , "longitude": }, 42

44 "category": "Local business", "were_here_count": 1542 } Όπως παρατηρούµε, από το παράδειγµα, η σειρά των χωρικών ιδιοτήτων προκύπτει από την διατύπωση του ερωτήµατος µας στην πλατφόρµα. Όπου στον τοµέα fields (κατηγορίες) είχαµε θέσει τη σειρά ως id, name, location, category, were_here_count. Η σειρά µπορεί να αποτελέσει κρίσιµο στοιχείο για την επεξεργασία των δεδοµένων και την περεταίρω ταξινόµηση των πληροφοριών. Στο παράδειγµά µας το σηµείο που µας επιστρέφεται είναι, η τοποθεσία «Πυλαιώτικα» της Θεσσαλονίκης, οι συντεταγµένες, η κατηγορία του χωρικού σηµείου και ο αριθµός των χρηστών, ο οποίος έχει δηµοσιεύσει την παρουσία του σε αυτό το µέρος. 43

45 Ενότητα 4: Επεξεργασία των δεδοµένων. Προκειµένου να επιτευχθεί περεταίρω ανάλυση και οπτικοποίηση των χωρικών στοιχείων που συλλέχτηκαν, προσανατολίζουµε τα επόµενα στάδια επεξεργασίας στη µορφή των λογισµικών υπολογιστικών φύλλων τύπου Excel. Ο τρόπος «συµπεριφοράς» ενός JSON τύπου αντικειµένου, συνηθίζεται να επιτυγχάνεται από µια σειρά προ- εγκατεστηµένων µεθόδων, συναρτήσεων από τις διάφορες γλώσσες προγραµµατισµού. Στην παρούσα εργασία, η οντότητα των δεδοµένων µεταχειρίστηκε ως µορφή σταθερού κειµένου και η επεξεργασία του πραγµατοποιείται στο περιβάλλον του Excel, µέσα από την χρήση µιας σειράς µακροεντολών. Εδώ θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ο συγκεκριµένος τρόπος επιδέχεται περισσότερη διερεύνηση προκειµένου να επιτευχθεί µια αποτελεσµατικότερη σε χρόνο και υπολογιστική δύναµη διαδικασία. Πίνακας 1: είγµα των δεδοµένων στην τελική τους µορφή (Πηγή: Facebook, Ιδία επεξεργασία) name latitude longitude were_here Category Thessaloníki City Monroe Bar Kaka Local business Markiz Bar Trois Bar 44

46 ιαδικασία επεξεργασίας Η µέθοδος επεξεργασίας µπορεί να ταξινοµηθεί στα επιµέρους βήµατα. 1. Απαλοιφή των περιττών στοιχειών και χαρακτήρων. Στο στάδιο αυτό φιλτράρονται τα δεδοµένα προκειµένου να αποµείνουν οι επιθυµητές µεταβλητές και οι τιµές τους. 2. Στοιχειοθέτηση. Έπειτα δίνεται στα δεδοµένα η µορφή πίνακα, όπου τα ονόµατα των µεταβλητών βρίσκονται στον οριζόντιο άξονα και οι εκάστοτε τιµές τους στον κάθετο. 3. Απαλοιφή διπλοτύπων, µετατροπή χαρακτήρων στην επιθυµητή κωδικοποίηση. Μέσω των διαθέσιµων εργαλείων επιτυγχάνεται η συµµόρφωση των δεδοµένων ως προς την κωδικοποίηση (γενική, αριθµητική, κείµενο κτλπ ). 4. Έλεγχος για την εγκυρότητα των διαστάσεων και τιµών του πίνακα. 45

47 Ενότητα 5: Οπτικοποίηση και ανάλυση δεδοµένων Προχωρώντας στην ανάλυση των δεδοµένων, στόχος της παρούσας εργασίας είναι όχι απλά µια γενική παρατήρηση των δυνατοτήτων, αλλά και η πρακτική εφαρµογή της µεθόδου που αναλύθηκε για την εξαγωγή χρήσιµων συµπερασµάτων, τα οποία θα απαντούν σε υπαρκτά προβλήµατα του αστικού χώρου. Όπως αναφέρει ο Guo και ο Mennis (2009), η διαθεσιµότητα υψηλής ανάλυσης χωρικών και χωροχρονικών δεδοµένων µας δίνει την δυνατότητα να καταλάβουµε καλύτερα, σύνθετα γεωγραφικά φαινόµενα, απαντώντας σε πραγµατικά κρίσιµα προβλήµατα, τα οποία επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων. Βασιζόµενοι στην υπάρχουσα ερευνητική εργασία προκύπτει ότι τα δεδοµένα συλλογής µπορούν να εξυπηρετήσουν την επίλυση προβληµάτων αρκετών τοµέων. Στοιχειωδώς αναφέρουµε τους τοµείς του χωρικού σχεδιασµού, της χωροθέτησης νέων επιχειρήσεων, της συγκοινωνιολογίας και της διαχείρισης κρίσεων. Τα ερωτήµατα που τίθενται προς απάντηση είναι : Υπάρχει άµεση συσχέτιση του ψηφιακού χώρου µε τον φυσικό, υπό οικονοµικούς όρους; Ποια είναι η υφιστάµενη κατάσταση µιας περιοχής; ως προς τις χρήσεις γης, τα τοπικά κέντρα ανάπτυξης, οι συστάδες και οι γειτονιές επιχειρήσεων. Πώς κατανέµεται η συγκέντρωση των πολιτών; είτε ανά περιοχή είτε σε κάποιο συγκεκριµένο σηµείο, σε µια µεγάλη χρονική περίοδο ή ακόµα και σε πραγµατικό χρόνο. 46

48 5.1 Γενικά Συµπεράσµατα από την συλλογή δεδοµένων Μετά από την συλλογή ξεχωριστών PoI ( δηµοσιευµένων παρουσιών check-ins) και καλύπτοντας το µεγαλύτερο γεωγραφικό χώρο της Ελλάδας, µπορούµε να εντοπίσουµε τα παρακάτω χαρακτηριστικά. Πίνακας 2 : Σύγκριση αριθµού σηµείων ενδιαφέροντος και δηµοσιεύσεων ανά κατηγορία (Πηγή Facebook, Ιδία επεξεργασία) % δημοσιεύσεις % Σημείων ενδιαφέροντος Συγκεντρώνοντας τις 10 κυρίαρχες κατηγορίες, οι οποίες αποτελούν το 95% των σηµείων ενδιαφέροντος µπορούµε να αποδώσουµε στην υπηρεσία µια στενή σχέση µε τον τοµέα των υπηρεσιών, της αναψυχής και της διασκέδασης. Ωστόσο, συγκρίνοντας το ποσοστό των σηµείων ενδιαφέροντος που εντοπίστηκαν µε τον αριθµό των δηµοσιεύσεων που αυτά συγκεντρώνουν, παρατηρούµε διαφορές ανάλογα µε την κατηγορία. 47