Τελικό Συνέδριο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα Εκτίµηση των επιπτώσεων των Πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης και του LEADER

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τελικό Συνέδριο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα Εκτίµηση των επιπτώσεων των Πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης και του LEADER"

Transcript

1 Τελικό Συνέδριο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα Εκτίµηση των επιπτώσεων των Πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης και του LEADER FP 7 Project no Funded by the 7th Framework Programme for Research and Technology Development of the European Commission

2 Η Αγροτική Ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αγροτική Ανάπτυξη: Η εμφάνιση ενός «νέου αγροτικού παραδείγματος» Το «νέο αγροτικό παράδειγμα» 1 το οποίο έκανε την εμφάνισή του πρόσφατα, περιλαμβάνει αλλαγές στο αντικείμενο, τους στόχους, τα εργαλεία και τους εμπλεκόμενους φορείς στην πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ. Βασίζεται στην αντίληψη της πολυλειτουργικότητας των αγροτικών περιοχών, όπου αναγνωρίζεται ότι διάφοροι τομείς πέρα από την γεωργία, επίσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών περιοχών. Παράλληλα, θεωρείται ότι οι επενδύσεις σε μη γεωργικούς τομείς στον αγροτικό χώρο είναι καταλληλότερο εργαλείο ανάπτυξης από τις αγροτικές επιδοτήσεις. Αυτή η τάση μπορεί να θεωρηθεί επίσης ως μια αλλαγή από το μοντέλο εξωγενούς Αγροτικής Ανάπτυξης, με έμφαση σε πολιτικές παρεμβάσεις «από έξω», προς μία περισσότερο ενδογενή προσέγγιση, βασισμένη στην αντίληψη της Αγροτικής Ανάπτυξης ως μιας πολυεπίπεδης αυτόκαθοδηγούμενης διαδικασίας που περιλαμβάνει επίσης πολλές παραμέτρους και φορείς. Ο Δεύτερος Πυλώνας της ΚΓΠ: το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη Ε.Γ.Τ.Α.Α. Ο Δεύτερος Πυλώνας της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής συνιστά το κυρίαρχο πλαίσιο πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης σε επίπεδο ΕΕ και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη (ΕΓΤΑΑ). Τα αντίστοιχα μέτρα που πρόκειται να εφαρμοστούν από τα Κράτη Μέλη μέσω των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) εντάσσονται στους τέσσερις άξονες του EΓΤΑΑ, από τους οποίους οι άξονες 1-3 είναι στρατηγικοί ενώ ο άξονας 4 μεθοδολογικός. Κατά την διάρκεια της προετοιμασίας για τα νέα ΠΑΑ της περιόδου , η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο είχαν υιοθετήσει μια πολύ περισσότερο στρατηγική και στοχοθετημένη προσέγγιση απ ότι στην παρελθούσα περίοδο. Με την αλλαγή από τέσσερα διαφορετικά πλαίσια χρηματοδότησης σε ένα μοναδικό ταμείο το ΕΓΤΑΑ, η δομή του προγραμματισμού και της εφαρμογής του προγράμματος έχει απλοποιηθεί. Ωστόσο, τα αναπτυξιακά εργαλεία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναλλοίωτα από την δεκαετία του 1990, μολονότι τίθενται πλέον σε μια νέα δομή των τεσσάρων αξόνων. Διάφορες μελέτες θέτουν ήδη τον προβληματισμό για πιθανή αναντιστοιχία μεταξύ συγκεκριμένων μέτρων, στόχων και προτεραιοτήτων της αγροτικής ανάπτυξης (e.g. Dwyer et al., , Shucksmith et al., ). The Κοινό Πλαίσιο Παρακολούθησης και Αξιολόγησης (ΚΠΠΑ) Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη (EΓΤΑΑ) διαχειρίζεται σημαντικό ποσοστό των κονδυλίων σε επίπεδο ΕΕ. Αυτό οδήγησε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στο σχεδιασμό της πολιτικής, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και των κρατών μελών, στην ανάγκη για κατανόηση των επιπτώσεων αυτών των δαπανών στις ευρωπαϊκές αγροτικές περιοχές. Υπό αυτή την έννοια το Κοινό Πλαίσιο Παρακολούθησης και Αξιολόγησης (ΚΠΠΑ) έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μια στρατηγική αλλά και σύγχρονη μεθοδολογία για την αξιολόγηση αυτών των επιπτώσεων. Η προσέγγιση αυτή η οποία βασίζεται σε δείκτες αξιολόγησης αντανακλά τη θεωρία της γραμμικής, μετρο-κεντρικής παρεμβατικής λογικής και ιεράρχησης των στόχων του ΠΑΑ. Εντούτοις, η προσέγγιση αυτή αποτυγχάνει να περιγράψει πλήρως την πραγματική φύση των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης, διά της οποίας οι διαφορετικές φάσεις της διαδικασίας της πολιτικής δηλαδή ο σχεδιασμός, η εφαρμογή/υλοποίηση και η αξιολόγηση έχουν σημαντική επίδραση στις επιπτώσεις του προγράμματος. Υπό αυτή την οπτική, μια πιο βαθιά ανασκόπηση 1 OECD (2006) The New Rural Paradigm, Policies and Governance, OECD Rural Policy Reviews, Paris. 2 J Dwyer, RW Slee, H Buller, D Baldock and V Swales (2004) Helping Farmers Adapt comparative report. National Audit Office study, (at 3 M Shucksmith, Thompson, K. J. and Roberts, D., Eds (2005) The CAP and the Regions the territorial impact of the Common Agricultural Policy. CABI publishing, Wallingford, UK. 2

3 αυτής της διαδικασίας μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες που μπορούν να συμβάλλουν στη διασφάλιση της αποτελεσματικής και αποδοτικής μελλοντικής στήριξης της Ευρωπαϊκής αγροτικής ανάπτυξης. Αυτό ακριβώς το στοιχείο της «διαδικασίας» που ορίζουμε ως «ξεχασμένο ενδιάμέσο» αποτελεί το κεντρικό ερευνητικό ενδιαφέρον σε αυτό το πρόγραμμα. Το «ξεχασμένο ενδιάμεσο» Εκτιμώντας τις επιπτώσεις της αγροτικής ανάπτυξης και του Leader Το ερευνητικό πρόγραμμα RuDI Η ερευνητική λογική του RuDI: Η συνολική εξέταση του κύκλου της πολιτικής Το ερευνητικό πρόγραμμα RuDI ακολουθεί τη λογική της συνολικής εξέτασης του κύκλου της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης, εστιάζοντας στις δομές διακυβέρνησης που περιβάλλουν το σχεδιασμό (στο πλαίσιο της αντίληψης των αρχών και των διαδικασιών λειτουργίας), την εφαρμογή/υλοποίηση (τους τρόπους αλληλεπιδράσεων και ελέγχου) και την αξιολόγηση (συγχρονισμού, διαδικασιών κλπ). Η έρευνα αποσκοπεί στην κατανόηση των επιπτώσεων των διαδικασιών των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο κατά την προγραμματική περίοδο Το RuDI επεκτείνεται πέρα από το Κοινό Πλαίσιο Παρακολούθησης και Αξιολόγησης (ΚΠΠΑ) που προτείνεται από την ΕΕ, ούτως ώστε να συμβάλλει στην ανάλυση των ευρύτερων και βαθύτερων επιδράσεων των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβάνοντας την εξέταση καθοριστικών θεσμικών και κοινωνικών παραμέτρων, των διαδικασιών και των ευκαιριών, καθώς επίσης και την αναζήτηση τρόπων ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό γίνεται σε αντίθεση με το υπόβαθρο των σαφών στόχων και προτεραιοτήτων που προσδιορίζονται στον Κανονισμό του ΕΓΤΑΑ και τις Στρατηγικές Οδηγίες της ΕΕ, καθώς και της σύνδεσης με τις ευρύτερες αντιλήψεις και εμπειρίες για μια αποτελεσματική αγροτική ανάπτυξη. Το ερευνητικό πρόγραμμα RuDI βασισμένο στην επικαιροποιημένη σύνθεση των σχετικών εννοιολογικών και θεωρητικών πλαισίων καθώς και των θεωριών της αγροτικής ανάπτυξης, τα οποία θέτουν τα διάφορα χωρικά, κοινωνικά και θεσμικά επίπεδα των αγροτικών δομών και διαδικασιών στην προοπτική των κοινωνικο-οικονομικών μετασχηματισμών εντός της ΕΕ καθώς και των διαδικασιών της εξέλιξης του ευρύτερου διεθνούς περιβάλλοντος, αναλύει τα δυνατά και αδύναμα σημεία των διαφορετικών κάθετων και οριζοντίων προσεγγίσεων διακυβέρνησης. Η έρευνα στοχεύει στην βελτίωση της κατανόησης των επιπτώσεων των βασικών συστατικών των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης - κοινωνικών, θεσμικών- και της βελτίωσης των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Παράλληλα, αποσκοπεί και στον εντοπισμό των παραγόντων που οδηγούν σε αποτυχία, όπως επίσης και στην απόκτηση γνώσης και εμπειρίας από παραδείγματα καλών πρακτικών. Δομή του ερευνητικού έργου και μέθοδοι που εφαρμόστηκαν Συνολικά, ακολουθήθηκε η πολυ- επιστημονική και συστημική προσέγγιση ώστε να επιτραπεί η ολοκληρωμένη εκτίμηση των διαφορετικών διαδικασιών και των φορέων που εμπλέκονται στον σύνθετο κύκλο της ευρωπαϊκής πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης. Το ερευνητικό πρόγραμμα RuDI αποτελείται από έντεκα πακέτα εργασίας (ΠΕ) από τα οποία τα ΠΕ 1 έως 3

4 9 καλύπτουν τον πυρήνα της ερευνητικής δραστηριότητας. Το WP 10 αφορά την διάχυση της πληροφορίας και τη δικτύωση, ενώ το ΠΕ 11 καλύπτει την διαχείριση και τον συντονισμό των δραστηριοτήτων. Μεθοδολογικά το πρόγραμμα αναπτύσεται σε τρεις διαδοχικές φάσεις: Την αναλυτική επισκόπηση των ΠΑΑ για όλη την ΕΕ-27, με εξέταση του καθορισμού των προτεραιοτήτων και των δαπανών, των διαδικασιών του σχεδιασμού, της εφαρμογής και την αξιολόγησης των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης κατά την περίοδο , καθώς επίσης και των εμπειριών από το Κοινό Πλαίσιο Παρακολούθησης και Αξιολόγησης (ΠΕ 1-6), Την εξέταση και ανάπτυξη εννοιολογικών πλαισίων για την εκτίμηση των επιπτώσεων, μέσω 20, «σε βάθος» σπουδών περίπτωσης για την προσέγγιση των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης (ΠΕ 7 & 8), και Τη σύνθεση των ευρημάτων, ανάλυση και ανάπτυξη των συμπερασμάτων και των προτάσεων (ΠΕ 9). Στο εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα εφαρμόζονται τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις με επαναληπτικό και τριγωνικό τρόπο, δίνοντας έμφαση στην αποτύπωση της εμπειρίας των συμμετεχόντων στις υπό μελέτη πολιτικές. Αξιοποιείται η συνδυασμένη έρευνα εγγράφων (εγγράφων πολιτικών κειμένων, επιστημονικής βιβλιογραφίας κλπ.), η ανάλυση πρωτογενών και δευτερογενών δεδομένων (π.χ. στατιστικών δεδομένων), καθώς και η διεξαγωγή δομημένων συνεντεύξεων με ομάδες στόχους (focus groups) που περιλαμβάνουν τους κύριους εμπλεκόμενους στην πολιτική αγροτικής ανάπτυξης. Ειδικοί (experts)στον τομέα της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης και της αξιολόγησης έχουν επιπλέον συνεισφέρει σημαντικά με την εμπειρία τους κατά τη διάρκεια ομάδων εργασίας και των επιστημονικών συναντήσεων του προγράμματος. 4

5 Σχεδιάζοντας καλύτερη πολιτική σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την επόμενη χρηματοδοτική περίοδο Ευρήματα της έρευνας Η έρευνα αυτή έδειξε ότι η πιο ισχυρή θεσμική επιρροή στον σχεδιασμό των ΠΑΑ μεταξύ των κρατών μελών-27 συνολικά, είναι αυτή των υπουργείων γεωργίας. Εντούτοις, είναι ακόμα σαφές ότι αυτοί οι οργανισμοί γίνονται, σε πολλές περιπτώσεις πιο ανοιχτοί σε επιρροές από τομείς πέραν της γεωργίας συμπεριλαμβανομένων των τομέων του περιβάλλοντος και της ευρύτερης αγροτικής οικονομίας και κοινωνίας. Υπάρχει ιδιαίτερη αλληλεπίδραση των προσωπικών σχέσεις μεταξύ των φορέων και παραγόντων η οποία είναι δυνατόν να επηρεάσει τόσο αρνητικά όσο και θετικά στα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας. Επιπλέον, ευρύτερες αλλαγές γενικής διακυβέρνησης (π.χ. διαδικασίες με ενεργή συμμετοχή των εμπλεκομένων φορέων στα νέα κράτη-μέλη, ομάδες διυπουργικής συνεργασίας, νέα πολύ-λειτουργικά υπουργεία και υπηρεσίες) έχουν συνεισφέρει στην ενδυνάμωση ή στη διευκόλυνση της καινοτομίας στο πλαίσιο του σχεδιασμού της αγροτικής πολιτικής σε ορισμένα κράτη-μέλη. Αν και συμβαίνει σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις, η ισχύουσα διαδικασία σχεδιασμού πολιτικής επιτρέπει επίσης την μάλλον πλαστή ένταξη διάφορων συμφερόντων στην Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ χρησιμοποιεί την ετικέτα αγροτική ανάπτυξη για να ορίσει την ΚΓΠ συνολικά. Μερικά προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης χαρακτηρίζονται από αποσπασματική με επιμέρους σχεδιασμό ανά άξονα προσέγγιση, ενώ άλλα επέλεξαν μια κεντρική, ολοκληρωμένη προγραμματική διαδικασία σχεδιασμού ή μια εδαφικά αποκεντρωτική μεν, αλλά και ολιστική προσέγγιση, ώστε οι διάφορες περιφέρειες να αναλάβουν την ευθύνη για τον σχεδιασμό ολόκληρης της συλλογιστικής του ΠΑΑ για την περιοχή τους. Εξάγεται το συμπέρασμα από τα ευρήματα της μελέτης, ότι προσεγγίσεις επιμέρους σχεδιασμού του Προγρλαμματος ανά άξονα, μπορεί να οδηγήσουν σε χαμένες ευκαιρίες για συνέργειες και συνεργασίες, καινοτομίες και διδάγματα πολιτικής, ως αποτέλεσμα της έλλειψης επικοινωνίας ανάμεσα στις ομάδες των εμπλεκόμενων και των φορέων εφαρμογής κάθε άξονα. Από την άλλη πλευρά, ατομικές, συγκεντρωτικές διαδικασίες σχεδιασμού μπορεί να είναι σε μεγάλο βαθμό αποκλειστικότητα των ισχυρότερων από τους εμπλεκόμενους φορείς, και/ή να κυριαρχούνται από την διαχειριστική αρχή του προγράμματος. Στην τελευταία περίπτωση ο σχεδιασμός οδηγεί σε ανεπαρκή συμμετοχή των εμπλεκόμενων ή σε έλλειψη συνολικής αντίληψης του εύρους των αγροτικών αναγκών αλλά και ευκαιριών. Η στόχευση της πολιτικής και η αποδοτικότητα των ΠΑΑ δεν αφορά μόνον οργανικά ή τεχνικά κριτήρια είναι πρωτίστως θέμα ερμηνείας, προσαρμογής και εστίασης των εργαλείων πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης, με τρόπο ώστε να αντανακλούν τις τοπικές συνθήκες και το περιβάλλον (κοινωνικό, πολιτισμικό, σε σχέση με άλλες πολιτικές κλπ.),ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των δαπανών για την Αγροτική Ανάπτυξη. Η καλύτερη στόχευση των διακριτών εργαλείων της πολιτικής των ΠΑΑ, αυξάνει την ανταπόκριση στη διαφοροποίηση των αγροτικών αναγκών και προσπαθεί περισσότερο να διασφαλίσει την ένταξη των σχετικών ομάδων πιθανών δικαιούχων οι οποίοι μπορεί να διευκολυνθούν άμεσα μέσω μιας πολύ-συμμετοχικής διαδικασίας απόκτησης γνώσης. Σε αντίθετη περίπτωση, διακινδυνεύεται η παροχή κονδυλίων σε αυτούς που τα χρειάζονται λιγότερο (δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για απώλειες νεκρού φορτίου - μετατόπισης), ή την εστίαση των υποστηρικτικών δράσεων σε αυτούς που θα αποδώσουν την μικρότερη ωφέλεια στην ευρύτερη αγροτική οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Το μοντέλο των δαπανών υπαινίσσεται ότι η στόχευση των δαπανών, τόσο ανάμεσα στα Κράτη Μέλη όσο και ανάμεσα στις περιφέρειες καθοδηγείται περισσότερο από ιστορικά πρότυπα παρά από την αποτίμηση των αναγκών ή των μελλοντικών προκλήσεων. Ανειλημμένοι στόχοι από προηγούμενες προγραμματικές περιόδους πολιτικών εξελίξεων, όπως κάποια από τα μέτρα του Άξονα 1, συγκεκριμένα, είναι ακόμα πολύ ισχυρά, και συνεχίζουν να καθοδηγούν μοντέλα σχεδιασμού δαπανών σε πολλά προγράμματα. Η ευρύτερη αγροτική ανάπτυξη και οι χωρικοί στόχοι που προωθούνται μέσω των μέτρων των Αξόνων 3 και 4, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο μόνο σε μια μειοψηφία Κρατών Μελών και ειδικότερα σε κάποιες 5

6 περιφέρειες κρατών με σημαντικές οικονομικές ανάγκες. Υπάρχουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα παραδείγματα διαδικασιών καταμερισμού με χρήση αντικειμενικών κριτηρίων που μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία για τις προσπάθειες βελτίωσης της συνεισφοράς του Πυλώνα 2 της ΚΓΠ στον αυξανόμενης σημασίας στόχο της χωρικής συνοχής και την πιεστική πρόκληση της κλιματικής αλλαγής.4 Τα μοντέλα της κατανομής των δαπανών υποδεικνύουν ότι η υποστήριξη για την παροχή δημοσίων αγαθών, κυρίως διαμέσου των μέτρων του Άξονα 2, έχει γίνει ο κυρίαρχος στόχος στην πλειονότητα των χωρών της βορειοδυτικής ΕΕ. Η δυσκολία την εγκαθίδρυση μιας κατάλληλης χωρικής προσέγγισης στην αγροτική ανάπτυξη μπορεί να είναι -τουλάχιστον εν μέρει- συνέπεια της πολιτικής οικονομίας του διεκδικούμενου χώρου ανάμεσα στους φορείς και τους οργανισμούς που διέπουν την Αγροτική και την Περιφερειακή Ανάπτυξη. Υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος μηχανισμών που επιδιώκουν να υπερβούν αυτή τη δυσκολία, από (αφ ενός) εθνικά στρατηγικά σχέδια που επιδιώκουν να ενσωματώσουν τα δύο είδη πολιτικής, έως (αφετέρου) προσεκτικό διαχωρισμό από την αγροτική ανάπτυξη σαν μια «εξειδικευμένη πολιτική» στενά συνδεδεμένη με την γεωργία. Η έρευνα απέδειξε ότι οι μηχανισμοί που προωθούν μεγαλύτερη ολοκλήρωση προσφέρουν μεγαλύτερες προοπτικές για πολιτικές με βελτιωμένες επιδόσεις -σπουδές περίπτωσης Ιταλίας, Γερμανίας. Αντίθετα, τα κράτη μέλη, στα οποία ο Άξονας 2 του ΠΑΑ αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστό με ιδιαίτερα αγροτικό/ γεωκεντρικό πρότυπο μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα που κινούνται αντίθετα από τους στόχους της Αγροτικής Ανάπτυξης, και/ ή να έχουν ανεπαρκές αντίκτυπο ως αποτέλεσμα μερικής αγκίστρωσης των σχετικών εμποδίων της ανάπτυξης -σπουδές περίπτωσης Αγγλίας, Τσεχίας, Ρουμανίας. Ωστόσο, σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και σε όρους πρακτικής εφαρμογής, η διαδικασία της ολοκλήρωσης είναι πρώιμη σε πολλές περιπτώσεις και ο συντονισμός ανάμεσα στις διαφορετικές σφαίρες πολιτικής ανάγεται σε τυπικό καθήκον. Το εύρημα αυτό είναι ιδιαίτερα αληθές σε εθνικό /περιφερειακό επίπεδο, αλλά κάποια πρόοδος έχει επιτευχθεί και σε τοπικό επίπεδο. Για κάποια κράτη και περιφέρειες (ειδικά αυτές με εκτεταμένο /χωρικά ολοκληρωμένο καθεστώς σύγκλισης), η κατάσταση έχει χειροτερέψει από το 2006 εξαιτίας του διαχωρισμού των προγραμμάτων του ΕΓΤΑΑ (EFRD) από αυτά των ΕΤΠΑ (ERDF) και ΕΚΤ (ESF). Η διαδικασία διαβούλευσης (με τους οικονομικούς και κοινωνικούς εμπλεκόμενους φορείς και στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος) είναι πολύτιμη όταν περιλαμβάνει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και εξυπηρετεί ως πολιτική αρένα όπου μπορεί να οριστεί μια κοινή βάση (σε όραμα και συζήτηση). Αυτή λοιπόν οδηγεί σε αίσθημα ιδιοκτησίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, ενισχύοντας την συλλογική ευθύνη για το πρόγραμμα και τις δυνατότητές να επιτύχει τους στόχους και σκοπούς του. Η ουσιαστική και τακτική επικοινωνία είναι θεμελιώδης και αναγκαία προϋπόθεση για αποτελεσματικό συντονισμό και ολοκληρωμένη συλογιστική (π.χ. στην Γερμανία και την Εσθονία, τακτικές συναντήσεις ανάμεσα στους φορείς διαχείρισης των κονδυλίων, την Επιτροπή Παρακολούθησης και την ομάδα παρακολούθησης και καθοδήγησης έχουν συμβάλλει στη δημιουργία ωφέλιμων επικοινωνιακών υποδομών). Η σχέση ανάμεσα στα ΠΑΑ και την Περιφερειακή Πολιτική και την εθνικά-επιχορηγούμενη αγροτική πολιτική, τόσο σε όρους σχετικής συνάφειας των στόχων όσο και στην ύπαρξη κοινών ή ξεχωριστών δομών υλοποίησης, είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη καλύτερη απόδοση των ΠΑΑ. Ομοίως, σημαμαντική είναι η σχετική οικονομική και πολιτική σπουδαιότητα της χρηματοδότησης του Πυλώνα 2 της ΚΓΠ της ΕΕ σε σύγκριση με άλλες πηγές δημόσιας χρηματοδότησης αφιερωμένης στις αγροτικές περιοχές. Αυτή η έρευνα έχει υπογραμμίσει την μεγάλη αντίθεση ανάμεσα στα Κράτη Μέλη και στις περιφέρειες όπου τα ΠΑΑ είναι μικροσκοπικά, σε σχέση με άλλα αγροτικά κονδύλια, και σε αυτά όπου τα ΠΑΑ είναι επί της ουσίας η μοναδική πηγή χρηματοδότησης π.χ. στα περισσότερα νέα Κράτη Μέλη. Αυτοί 4 Μερικά Κράτη Μέλη θεωρούν την κατανομή σε περιφέρειες στην βάση απλών υποδείξεων (περιοχή γεωργικής γης, περιουσίες κλπ.). Στις περισσότερες περιπτώσεις ο Άξονας 2 εξαιρείται από τη διαδικασία αυτή. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, ο προϋπολογισμός των αξόνων 1, 3 και 4 κατανέμεται στα Τοπικά Συμβούλια (ΝUTS 3), εν μέρει βάσει του αριθμού ιδιοκτησιών και εν μέρει σύμφωνα με το μερίδιο του αγροτικού πληθυσμού. 6

7 οι παράγοντες μπορούν να θέσουν ένα πλαίσιο προβλέψεων για το τι αναμένεται να επιτύχουν τα ΠΑΑ. Στην πρώτη περίπτωση, τα ΠΑΑ συχνά ενσωματώνονται ή απορροφώνται από ευρύτερες πολιτικές δομές και προτεραιότητες, ενώ στην τελευταία περίπτωση, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής αρένας και στην καλλιέργεια της απόκτησης γνώσης για την πολιτική. Η αναγνώριση ότι άλλες πηγές χρηματοδότησης για αγροτική ανάπτυξη μπορεί να είναι σημαντικές σε πολλά κράτη και περιφέρειες, υπογραμμίζει η ανάγκη για μια πιο ολιστική προσέγγιση στον αγροτικό σχεδιασμό και προγραμματισμό των διαφόρων πηγών χρηματοδήτησης. Αυτό το εύρημα αντηχεί στα ευρήματα που αφορούν την αποτελεσματική εφαρμογή (βλ. επόμενη ενότητα), όπου αναγνωρίζεται η κρισιμότητα του συντονισμού και της σταθερότητας. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει πως τα εθνικά προγράμματα πέραν του ΠΑΑ μπορούν επίσης να διαδραματίσουν τον ρόλο του πειραματικού εργαστηρίου για καινοτόμες μορφές επέμβασης (π.χ. Πράσινες και Μπλε Υπηρεσίες GBS στην Ολλανδία 5 ). Συστάσεις Πολιτικής Για να διασφαλιστεί ότι η προετοιμασία του προγράμματος είναι κάτι παραπάνω από μια τυπική άσκηση συντονισμού, υπάρχει η ανάγκη να καθιερωθεί η εκπαίδευση και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για την προετοιμασία της νέας χρηματοδοτικής περιόδου. Αυτό περιλαμβάνει την διασφάλιση της σταθερότητας σε προσωπικό κατά την διαδικασία του σχεδιασμού σε εθνικό/ περιφερειακό επίπεδο, όπως επίσης και την εγκαθίδρυση μηχανισμών που διασφαλίζουν την χρήση των αποτελεσμάτων των (εν-εξελίξει) αξιολογήσεων στον σχεδιασμό των μέτρων και των προγραμμάτων. Οι περιορισμοί ενός πλαισίου που διαχωρίζει τους στόχους και τα μέτρα ανά άξονα πρέπει να ξεπεραστούν για να γίνουν δυνατές οι συνέργιες μεταξύ των μέτρων, όπως επίσης και για να διευκολυνθεί η χρήση μεμονωμένων μέτρων για την επίτευξη πολλαπλών στόχων, ή ανάμεικτων πακέτων μέτρων για την επίτευξη του ίδιου στόχου, όπως κρίνεται κατάλληλο σε κάθε τοπική περίπτωση. Επιπλέον, απαιτείται καλύτερος συντονισμός και διευκόλυνση της απόκτησης γνώσης και εμπειρίας για την πολιτική διαμέσου ειδικευμένων/ τομεακών περιοχών γνώσης (οικονομική, γεωργική, περιβαλλοντική, κοινωνικοπολιτιστική) των εμπλεκόμενων φορέων. Οι στόχοι που τίθενται στις κατευθυντήριες στρατηγικές οδηγίες θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται για την ομαδοποίηση των μέτρων αντί των αξόνων, και για την επιλογή εκείνων των μέτρων που θα πρέπει να εξυπηρετούν συγκεκριμένο στόχο, επιτρέποντας με τον τρόπο αυτό στα μέτρα να ικανοποιούν πολλαπλούς στόχους. Το κατώτατο όριο κατανομής του προϋπολογισμού σε διαφορετικούς στόχους πρέπει να διατηρηθεί. Να διασφαλιστεί η χρήση συνεργιών ανάμεσα στα μέτρα διαμέσου της καλύτερης επικοινωνίας ανάμεσα στους ειδικούς στα μέτρα κατά την διάρκεια των φάσεων του σχεδιασμού και της εφαρμογής, όπως επίσης και κατά την παρακολούθηση και αξιολόγηση του προγράμματος. Υπάρχει η ανάγκη για παροχή πιο ελαστικών πλαισίων σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό / περιφερειακό επίπεδο, που θα λαμβάνουν υπόψη την ποικιλία των σχετικών αναγκών, των ευκαιριών, των δικαιωμάτων των κατά περίπτωση δικαιούχων καθώς και τα τυχόν άλλα θεσμικά πλαίσια. Υπάρχει η δυνατότητα για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ομάδων μέτρων με καινοτόμο τρόπο, και/ ή σε τοπικό επίπεδο, ώστε να αποφεύγονται τα εμπόδια που σε ορισμένες περιπτώσεις τίθενται από τους Κανονισμούς. Τα παραπάνω δεν προωθούν την επανεθνικοποίηση του οράματος της Αγροτικής Ανάπτυξης και των στόχων της ΕΕ απλά καθιστούν τις πολιτικές πιο ικανές να ανταποκριθούν στις τοπικές καταστάσεις. Υιοθέτηση πιο ισχυρά στοχευμένων προσεγγίσεων πολιτικής, που θα θέτουν σαφώς καθορισμένες και ευρέως αποδεκτές προτεραιότητες που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγροτικής ανάπτυξης και θα στρέφονται σε βασικές ευκαιρίες, αφήνοντας όμως τα περιθώρια για ευελιξία σε περιφερειακό επίπεδο 5 Στο πλαίσιο του σχεδίου των Πράσινων και Μπλε Υπηρεσιών, συγκεκριμένες-τοπικές πρωτοβουλίες αναπτύσσονται σε στενή συνεργασία με γεωργούς, ανταμείβοντας τους για περιβαλλοντικές υπηρεσίες. 7

8 όσον αφορά την καλύτερη επίτευξη των στόχων αυτών. Να διασφαλιστεί η ανακατανομή των πόρων της ΚΓΠ σε εναρμόνιση με τις τρέχουσες κοινές προτεραιότητες αλλά και τις εξαιρετικά διαφοροποιημένες αγροτικές ανάγκες και περιβάλλοντα. Να εδραιωθεί η προσέγγιση του Leader σε τοπικό επίπεδο σε όλα τα Κράτη Μέλη, ενδυναμώνοντας την ανάπτυξη ισχυρών και αποδοτικών δικτύων και σχέσεων. Να μην περιοριστεί το Leader στα όρια της εφαρμογής ορισμένων μόνο μέτρων του ΕΓΤΑΑ, αλλά να επεκταθεί σε όλες τις δράσεις που υποστηρίζουν τους στόχους της Αγροτικής Ανάπτυξης. Να αφεθεί χώρος για πιο ενεργή πολιτική διευκόλυνσης καινοτόμων σχεδίων ανάπτυξης. Στην ΕΕ συνολικά, πρέπει να αυξηθεί ο βαθμός συμμετοχής των εμπλεκόμενων φορέων σε όλα τα ζητήματα του σχεδιασμού, της εφαρμογής και της αξιολόγησης των προγραμμάτων, ώστε να εξυπηρετηθούν καλύτερα οι νόμιμες ανάγκες των αντίστοιχων ομάδων, και να τροφοδοτηθεί η απόκτηση γνώσης της πολιτικής και εμπειρίας σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας υλοποίησης. Μερικές χώρες και περιφέρειες πέτυχαν ήδη καλή συμμετοχή (Αγγλία, Μεκλενμπουργκ-Δυτική Πομερανία, Αιμίλια-Ρομάνα, Εσθονία, Μάλτα), αλλά πολλές άλλες υπολείπονται πολύ σε σχέση με αυτά τα παραδείγματα. Υπάρχει η ανάγκη για πιο ισχυρό συντονισμό της πολιτικής ανάμεσα στα διάφορα ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων για την χωρική ανάπτυξη της υπαίθρου. Να διασφαλιστεί η συνοχή/συνάφεια των πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ αλλά και σε εθνικό. Να εναρμονιστούν οι κανόνες και οι διαδικασίες όσο αυτό είναι δυνατόν διατηρώντας παράλληλα την διαφάνεια και την ελαστικότητα για να μπορούν να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένες ανάγκες. Βελτιώνοντας την εφαρμογή της πολιτικής,στην τρέχουσα και τις μελλοντικές προγραμματικές περιόδους Ευρήματα της έρευνας Τα συστήματα εφαρμογής των Ευρωπαϊκών Πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης παρουσιάζουν δύο κύρια αντιπαραβαλλόμενα πρότυπα. Στο πρώτο, εξαιρουμένων ορισμένων συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, πολλές χώρες και περιφέρειες έχουν υιοθετήσει ένα συγκεντρωτικό μοντέλο εφαρμογής, καθοδηγούμενο από την τομεακή διοίκηση, για την πλειοψηφία των μέτρων των ΠΑΑ. Μεταξύ αυτών, πολλά (ειδικά τα νέα Κράτη Μέλη) έχουν αναθέσει τις βασικές λειτουργίες λήψης αποφάσεων στο Φορέα Πληρωμών (π.χ. Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Τσεχία, Σλοβακία, Λιθουανία, Λετονία και Κύπρος). Το άλλο κύριο πρότυπο είναι ένα αποκεντρωμένο μοντέλο εφαρμογής καθοδηγούμενο από πολλαπλούς φορείς, χρησιμοποιείται από ένα μικρότερο σύνολο κρατών ή περιφερειών και συνήθως εφαρμόζεται μόνο σε μερικά μέτρα, συνήθως αυτά του Άξονα 3 και του Leader. Αυτό το αποκεντρωμένο μοντέλο αποτελεί αναμφίβολα ένα πιο πολύπλοκο σύστημα εφαρμογής καθώς συνδυάζει δύο χαρακτηριστικά: την συμμετοχή πολλαπλών φορέων και την αποκέντρωση της διαχείρισης των μέτρων (τα παραδείγματα περιλαμβάνουν την Αγγλία, την Ουαλία, την Αιμίλια-Ρομάνα, την Ολλανδία, τη Φλάνδρα). Ο απαιτούμενος χρόνος εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων, και τα θέματα που προκύπτουν, εξαρτώνται από το είδος των μέτρων, την χώρα που εμπλέκεται (με διαφορές ανάμεσα στα παλιά και τα νέα Κράτη Μέλη), και ιδιαίτερα τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η εφαρμογή. Σχετικά με την εφαρμογή, υπάρχει το ενδεχόμενο του αποκαλούμενου φαινομένου της συμφόρησης, ειδικά εκεί όπου οι λειτουργίες εκτίμησης και αξιολόγησης των φακέλων είναι γενικά συγκεντρωμένες. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης προβλήματα σχετικά με την υιοθέτηση των νέων κανόνων στα περισσότερο αποκεντρωμένα μοντέλα, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού φορέων που εμπλέκονται και της ανάγκης για μεταβίβαση των διαδικασιών και λειτουργιών στις τοπικές δομές. Οι αλλαγές στις διαδικασίες και τα κριτήρια των πολύσυμμετοχιών-αποκεντρωμένων συστημάτων πρέπει να συνοδεύονται από επαρκείς μηχανισμούς υποστήριξης ώστε οι αλλαγές να υλοποιηθούν αποτελεσματικά. Δεν προκύπτουν αποδείξεις από την έρευνα αυτή ότι η αποκέντρωση της υλοποίησης των επενδυτικών μέτρων στις ΟΤΔ οδηγεί σε παράταση των χρόνων εφαρμογής σε σύγκριση με πιο συμβατικές μεθόδους εφαρμογής, καταρρίπτοντας την 8

9 εντύπωση ότι το Leader υποδηλώνει αναποτελεσματικότητα του συστήματος εφαρμογής. Η εκχώρηση των αρμοδιοτήτων εφαρμογής μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην διαδικασία επίτευξης συνοχής μεταξύ των αναπτυξιακών προγραμμάτων και στη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ του έργου της αγροτικής ανάπτυξης και των στόχων της περιφερειακής ανάπτυξης. Συχνά οι διαδικασίες εκχώρησης αρμοδιοτήτων απαιτούν νέες μορφές συντονισμού, συνεργασίας και θεσμικών διευθετήσεων, οι οποίες είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για ένα μοντέλο σχεδιασμού και εφαρμογής της πολιτικής πιο επικεντρωμένο στη χωρική διάσταση πολλαπλών επιδιώξεων ως σημαντικού παράγοντα για την επιτυχία της πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης. Ωστόσο, αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε χρονοβόρα, δύσκολη και περίπλοκη διαδικασία που δεν είναι πάντα άμεσα επιτυχής. Η εφαρμογή του Leader επηρεάζεται ιδιαίτερα από δύο παράγοντες: (Ι) τον ρόλο των ΟΤΔ στις περιοχές εφαρμογής τους και τον βαθμό αυτονομίας τους, και (ΙΙ) τα περιθώρια δράσης που έχουν στην επιλογή των διαθέσιμων πακέτων μέτρων που θα εφαρμόσουν στα πλαίσια των τοπικών σχεδίων δράσης τους. Η επιθυμία των φορέων χρηματοδοτικών (διαχειριστικές αρχές ή εξειδικευμένοι οργανισμοί εφαρμογής) να θέσουν όρια και να περιορίσουν τις δυνατές / επιτρεπτές δράσεις τοπικών συνεργασιών, και η αντιλαμβανόμενη ανάγκη για εκτενέστερο διαχειριστικό και οικονομικό έλεγχο των προγραμμάτων, έχει οδηγήσει σε αυξανόμενη «γραφειοκρατικοποίηση» της προσέγγισης Leader. Αυτές οι αλλαγές έχουν δημιουργήσει δυσαρέσκεια στις ΟΤΔ, οι οποίες εκφράζουν την ανησυχία τους για την αποτελεσματικότητα του νέου τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνονται πλέον οι Διαχειριστικές Αρχές την προσέγγιση Leader. Ο αποτελεσματικός συντονισμός και η ολοκλήρωση των ΠΑΑ με άλλα παρεμφερή προγράμματα εθνικού ή περιφερειακού επιπέδου είναι ανεπαρκής εξαιτίας της έλλειψης συγχρονισμού, οράματος/διορατικότητας και διαδικασιών σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο (π.χ. Σλοβενία «έλλειψη συντονισμού στο ανώτερο επίπεδο λήψης αποφάσεων»). Υπάρχει πιθανή επικάλυψη αντικειμένου ανάμεσα στα μέτρα διαφορετικών προγραμμάτων (π.χ. μέτρα κατά της ανεργίας στις αγροτικές περιοχές εφαρμόζονται τόσο μέσω του ΕΚΤ όσο και της Leader) η οποία, λόγω των αυστηρών κανονισμών οριοθέτησης των πηγών χρηματοδότησης, συχνά οδηγεί στον αποκλεισμό δικαιούχων και δράσεων από την ατζέντα του προγράμματος σε τοπικό επίπεδο, με τρόπο που μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα κενά ανάμεσα στις ανάγκες και την διαθεσιμότητα κονδυλίων (π.χ. σε μερικές περιπτώσεις πιθανά σχέδια «πέφτουν εκτός» των κριτηρίων επιλεξιμότητας όλων των χρηματοδοτικών πηγών). Προτάσεις πολιτικής Οι εθνικές / περιφερειακές αρχές πρέπει να κάνουν χρήση του πλήρους εύρους των ευκαιριών και της ευελιξίας που παρέχονται από τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες ώστε να προσαρμόσουν τις διαδικασίες εφαρμογής προσεκτικά στις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε περίπτωσής. Ακόμα, πρέπει να επενδύσουν πόρους για να διασφαλίσουν ότι οι φορείς και οι υπεύθυνοι για την εφαρμογή έχουν τα κατάλληλα προσόντα για να κατανοήσουν τους βασικούς στόχους και τις προκλήσεις που συνεπάγεται η αποτελεσματική εφαρμογή υπό τις συγκεκριμένες τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές προϋποθέσεις. Είναι απαραίτητο να ξεπεραστούν τα τομεακά όρια του συστήματος εφαρμογής της αγροτικής πολιτικής μέσω της χρήσης ενός συνεχούς συστήματος υποστηριζόμενου από διάφορους τομείς της διακυβέρνησης και του σχεδιασμένου, στο πλαίσιο της οριζόντιας αρχής. Προσοχή πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη του εθνικού / περιφερειακού συντονισμού και της συνάφειας των πολιτικών προς την επίτευξη ενός ευρέως αποδεκτού οράματος και επιδιώκοντας συνάφεια στις διαδικασίες εφαρμογής, μεταξύ τόσο των διαφορετικών χρηματοδοτήσεων όσο και των επικαλυπτόμενων τμημάτων. Επιπλέον, ο συντονισμός των διαφορετικών προγραμμάτων σε τοπικό επίπεδο είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ολοκλήρωση των διαφορετικών πολιτικών που περιλαμβάνονται στην στρατηγική τοπικής ανάπτυξης. Ιδανικό θα ήταν η αγροτική πολιτική να εφαρμόζεται μέσω ενός και μόνο συστήματος που θα υποστηρίζεται από όλα τα σχετικά κυβερνητικά τμήματα και πηγές χρηματοδότησης και θα σχεδιάζεται με οριζόντια πρότυπα ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αρνητικές επιδράσεις των κενών που προκαλούνται 9

10 από την πιθανή επικάλυψη των μέτρων και την αυστηρή οριοθέτησή τους. Υπάρχει η ανάγκη να προσαρμοστούν τα θεσμικά πλαίσια και οι οδηγίες και να βελτιωθεί το οργανωσιακό και ανθρώπινο δυναμικό, για να διασφαλιστεί η έγκαιρη εφαρμογή των προγραμμάτων. Όμως η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής δεν πρέπει να αυξηθεί εις βάρος της προσεκτικής αξιολόγησης των αιτήσεων ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των μέτρων. Η εκχώρηση των αρμοδιοτήτων και οι προσεγγίσεις τοπικής ανάπτυξης απαιτούν πιο ουσιαστική ενδυνάμωση των τοπικών φορέων και όλων των εμπλεκόμενων καθώς υπάρχει η ανάγκη για ανάπτυξη δυναμικού ικανού για σωστό και αποτελεσματικότερο συντονισμό. Ενδυνάμωση των στρατηγικών ικανοτήτων τού δυναμικού των τοπικών συνεργασιών μέσω της εκπαίδευσης, της καθοδήγησης και της ανταλλαγής καλών πρακτικών μέσω ενεργούς δικτύωσης. Προώθηση μιας πιο ολοκληρωμένης προσέγγισης για το Leader που θα ενθαρρύνει περισσότερο τόσο την ολοκλήρωση μέσα στις περιοχές Leader, όσο και τα διαπεριφερειακά έργα μεταξύ των ΟΤΔ, τις ισχυρότερες διασυνδέσεις με άλλα προγράμματα (όπως η Agenda 21) και την αυξημένη συνεργασία ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης (π.χ. επαρχιακά, περιφερειακά και τοπικά). Σκοπός είναι να διευρυνθούν οι αγροτικές δράσεις, να τονωθούν οι επιπτώσεις πέρα από το Leader και πιθανόν να ενισχυθούν πρωτοποριακές προσέγγισεις στην επίλυση προβλημάτων και επιχειρησιακών δράσεων. Βελτιώνοντας την αξιολόγηση των Πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης και διευκολύνοντας τη θεσμική μάθηση Ευρήματα της έρευνας Η αποτελεσματική και αποδοτική αξιολόγηση των πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις και προβλήματα. Ένα γενικό ενδιαφέρον για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης είναι εμφανές σε πολλές Διαχειριστικές Αρχές, ωστόσο, φαίνεται ότι τα αποτελέσματα της αξιολόγησης χρησιμοποιούνται κυρίως για να στηρίξουν πολιτικές επιλογές όταν αυτά είναι θετικά. Συχνά, οι πληροφορίες που παράγονται για λόγους αξιολόγησης θεωρούνται υπερβολικά εκτενείς προκειμένου να γίνει επαρκής χρήση τους και οι εκθέσεις αναφοράς σπανίως παράγουν τις πληροφορίες που πραγματικά χρειάζονται. Συνολικά πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι τα αποτελέσματα της αξιολόγησης επηρεάζουν σε πολύ μικρό βαθμό τον σχεδιασμό της πολιτικής συγκρινόμενα με άλλους πολιτικούς και θεσμικούς παράγοντες. Μπορεί εναλλακτικά να εξυπηρετούν λογιστικούς σκοπούς ή να εφαρμόζονται για να υποστηρίξουν μια απόφαση που έχει ήδη ληφθεί. Εκτός από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (DG Agri) και τις Διαχειριστικές Αρχές, υπάρχει προς το παρόν περιορισμένο ενδιαφέρον από άλλες αρχές ή ομάδες εμπλεκόμενων φορέων για τα ευρήματα της αξιολόγησης. Πέρα από το γενικό αυτό πρότυπο, σε ένα ή δύο Κράτη Μέλη, η αξιολόγηση απολαμβάνει υψηλότερη εκτίμηση, επιρροή και αξία, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι οι τυπικές αξιολογήσεις του ΚΠΠΑ τίθενται σε υψηλότερη προτεραιότητα από άλλες εθνικές ή τοπικού χαρακτήρα αξιολογήσεις. Στη πράξη, ο χρόνος που διεξάγεται η αξιολόγηση συντελεί σημαντικά στην περιορισμένη χρήση των αποτελεσμάτων της. Ενώ η εκ των προτέρων αξιολόγηση παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις αναμενόμενες συνέπειες (συχνά με ποιοτικό τρόπο, καθώς δεν υπάρχουν ποσοτικές πληροφορίες διαθέσιμες σε αυτό το στάδιο), η καταλληλότητα/σχετικότητα της ενδιάμεσης αξιολόγησης για την υιοθέτηση κατά το τρέχoν πρόγραμμα περιορίζεται από την αργή ή καθυστερημένη εφαρμογή, ιδίως στα πιο πολύπλοκα ή επενδυτικού τύπου μέτρα του προγράμματος. Η ενδιάμεση αξιολόγηση μπορεί να είναι χρήσιμη για τον σχεδιασμό της ερχόμενης χρηματοδοτικής περιόδου εάν δεν αναμένονται μεγάλες αλλαγές. Η εκ των υστέρων αξιολόγηση, αν και θεωρητικά είναι η πιο κατάλληλη για τον εντοπισμό των συνεπειών του προγράμματος, τυγχάνει περιορισμένου ενδιαφέροντος από τις αρχές ιδίως εάν το τρέχον νέο πρόγραμμα έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό συγκριτικά με το προηγούμενο. Επιπλέον, οι εθνικές υποχρεώσεις αξιολόγησης συχνά δεν εναρμονίζονται ή συντονίζονται με τις απαιτήσεις του ΚΠΠΑ, απορροφώντας έτσι πρόσθετο χρόνο και κεφάλαια. Εξαιτίας της διαφορετικότητας των εφαρμοζόμενων 10

11 μέτρων και των περιοχών στόχων, οι επιπτώσεις των προγραμμάτων δεν γίνονται αντιληπτές στο ίδιο χρονικό πλαίσιο. Η εισαγωγή του ΚΠΠΑ γενικά θεωρείται ότι αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την εκτέλεση των αξιολογήσεων και την παροχή συμβουλών για το πρόγραμμα. Ωστόσο το ΚΠΠΑ δεν είναι ικανό να αποτυπώσει επακριβώς τις κύριες επιπτώσεις των πολιτικών. Εστιάζοντας λεπτομερώς στην αναγνώριση και την ποσοτικοποίηση συγκεκριμένων δεικτών, θεωρείται ότι είναι ιδιαίτερα περιορισμένο και απαιτητικό, και αποτυγχάνει να καλύψει και να αποτυπώσει τις ποικίλες και εξειδικευμένες επιπτώσεις των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης. Ο κύριος σκοπός του συχνά θεωρείται ότι είναι ένα εργαλείο που εξυπηρετεί τις ανάγκες οικονομικού απολογισμού των ανώτερων οργανισμών. Οι υπαγορευόμενοι από το ΚΠΠΑ υψηλού επιπέδου δείκτες επιπτώσεων δεν καλύπτουν όλους τους στόχους του ΕΓΤΑΑ. Επτά δείκτες επιπτώσεων δεν μπορούν να παρέχουν επαρκή πληροφόρηση προς κρίση, ειδικά όσων αφορά στόχους «βελτίωσης του επιπέδου ζωής στις αγροτικές περιοχές», επίτευξης της «προστασίας του εδάφους» και παράλληλα «οικονομική και κοινωνική συνοχή», «ενδυνάμωση των συνεργασιών» και «βελτίωση της διακυβέρνησης και κινητοποίηση των ενδογενών αναπτυξιακών προοπτικών των αγροτικών περιοχών». Επιπρόσθετα, μόνο τα μισά Κράτη Μέλη έχουν κάνει χρήση της δυνατότητας να εισάγουν εξειδικευμένους -ανά πρόγραμμα- δείκτες, παρά το γεγονός ότι αυτοί μπορούν να εκφράσουν συγκεκριμένες ανάγκες των Κρατών Μελών και να αποτυπώσουν πρόσθετες επιπτώσεις των ΠΑΑ. Τελικά η μεθοδολογική προσέγγιση για τον υπολογισμό των δεικτών παρουσιάζει συχνά κενά ή ελλείψεις, και η καθοδήγηση που παρέχεται από Θεματικές Ομάδες Εργασίας του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αξιολόγησης για την Αγροτική Ανάπτυξη (EENRD) συχνά φτάνει αρκετά καθυστερημένα για να ενσωματωθεί στις τρέχουσες διαδικασίες αξιολόγησης. Η απαίτηση για την αποτύπωση του «νεκρού φορτίου» ή του αποτελέσματος της μετατόπισης «deadweight and displacement effects» μπορεί να ικανοποιηθεί με τη χρήση σπουδών περίπτωσης, θεματικών προσεγγίσεων και επιπλέον ερευνών, ωστόσο, αυτές οι διαδικασίες ενέχουν προκλήσεις και συχνά υποτιμώνται και υπό-τροφοδοτούνται. Η γνώση των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων των προγραμμάτων είναι επίσης απαραίτητη ώστε να είναι δυνατός ο εντοπισμός τους, αν και σε πολλές περιπτώσεις η αλυσίδα των επιπτώσεων δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς. Η τρέχουσα προσέγγιση παρέχει περιορισμένη δυνατότητα για την ουσιαστική αποκάλυψη των αιτιολογικών διασυνδέσεων ανάμεσα στα εξεταζόμενα αποτελέσματα, τις επιπτώσεις και τις εισροές της πολιτικής. Επιστημονικές αποδείξεις για τη μείωση του κενού απόδοσης συχνά δεν είναι διαθέσιμες, και οι αξιολογητές ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πολιτικά εμπόδια στην έρευνά τους σε βάθος πάνω σε αυτά τα θέματα. Η εμμονή στη συλλογή των δεδομένων και τον υπολογισμό των δεικτών οδηγεί σε ανεπαρκή προσοχή στις μεθοδολογικές προσεγγίσεις αξιολόγησης που μπορούν να αποκαλύψουν αιτιολογικές διασυνδέσεις και να φανερώσουν τη συστηματική λειτουργία των φορέων πολιτικής σε κάθε συγκεκριμένο πλαίσιο. Οι σπουδές περίπτωσης εντοπίζουν τα προβλήματα της πολιτικής και τις παραμέτρους των επιδόσεων που δεν μπορούν να εντοπιστούν μέσω των προσεγγίσεων που βασίζονται στους δείκτες του ΚΠΠΑ. Αν παραμεληθεί η θεματική, κατά περίπτωση και εστιασμένη στους φορείς έρευνα κατά την αξιολόγηση, τότε χάνεται μια σημαντική ευκαιρία να κατανοηθούν οι επιδράσεις της πολιτικής και συνεπώς η ικανότητα να προταθούν περαιτέρω βελτιώσεις. Υπάρχει πολύ λίγο ενδιαφέρον για την αξιολόγηση των πάντα υπαρχόντων κοινών, διαδραστικών και συγκρουόμενων επιδράσεων και συνεργιών ανάμεσα στα μέτρα, όπως επίσης και των συνολικών συνεπειών του προγράμματος. Τα προγράμματα συνήθως δε ρυθμίζονται ώστε να ενισχύσουν τις δια- και εσω- προγραμματικές συνέργιες, αλλά να παρέχουν ένα ευρύ φάσμα μέτρων που σχεδιάζονται αρχικά ώστε να μην επικαλύπτονται. Η εκ των προτέρων αξιολόγηση είναι το σημείο όπου είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν συνέργιες ή πιθανές συγκρούσεις ανάμεσα σε μέτρα, μέσω του πίνακα των συνεργιών, αλλά οι επόμενες αξιολογήσεις, - ενδιάμεση και εκ των υστέρων - ακόμα τείνουν να επανέλθουν στην ανάλυση μέτρο προς μέτρο με ελάχιστη έμφαση στις διαδραστικές και συνολικές επιδράσεις του προγράμματος. Υπό το πρίσμα της περιορισμένης (οικονομικά) βαρύτητας των ΠΑΑ σε διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά περιβάλλοντα στην ΕΕ, είναι ιδιαίτερα αμφισβητήσιμο εάν οι επιπτώσεις των αγροτικών 11

12 πολιτικών μπορούν να αποτιμηθούν απομονωμένα από τις άλλες πολιτικές που στοχεύουν στην αγροτική οικονομική ή περιφερειακή ανάπτυξη. Προτάσεις Πολιτικής Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης οφείλουν να αποκτήσουν περισσότερο νόημα εκφράζοντας τις συνέπειες σε σχέση με τους καθορισμένους στόχους, ώστε να διευκολύνουν τη θεσμική μάθηση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη βελτίωση των εκθέσεων αναφορών που παρέχεται στο ΚΠΠΑ ώστε να αποτυπώνουν πληρέστερα τις ανάγκες όλων των σχετιζόμενων θεσμικών επιπέδων σε ότι αφορά τις διαδικασίες μάθησης και υιοθέτησης της πολιτικής. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη να ενισχυθεί ο θεσμικός διάλογος ώστε να γίνει η αξιολόγηση πιο προσαρμοσμένη και αναγνωρίσιμη ως σχετική με τις περιφερειακές και εθνικές ανάγκες, και να γίνει καλύτερη χρήση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα εφαρμογής της πολιτικής. Ακόμα, οι Διαχειριστικές Αρχές θα πρέπει να παρακινούνται και να υποστηρίζονται στην εύρεση λύσεων διακυβέρνησης (Μονάδες Παρακολούθηση και Αξιολόγησης ή Ομάδες Καθοδήγησης «steering groups») που να ταιριάζουν στο συγκεκριμένο πλαίσιο και να ενισχύουν το σύστημα αξιολόγησής τους. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για τις Διαχειριστικές Αρχές ώστε να «διαχειριστούν» τη διαδικασία αξιολόγησης και να εκφράσουν ξεκάθαρα τις δικές τους ανάγκες αξιολόγησης. Τόσο οι αξιολογητές όσο και οι Διαχειριστικές Αρχές χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη στην ανάπτυξη ικανοτήτων (όσων αφορά τον σχεδιασμό και την απόκτηση δεδομένων αλλά και τις καλές πρακτικές ανάλυσης και την εφαρμογή κατάλληλων μεθοδολογιών ώστε να επιτραπούν ισορροπημένες και με νόημα κρίσεις). Θα πρέπει να διασφαλιστεί μεγαλύτερη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων σε όλες τις διαδικασίες της αξιολόγησης και σε όλα τα επίπεδα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα νέα Κράτη Μέλη, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ. Ενδυνάμωση της δικτύωσης ως μέσo συλλογικής μάθησης η οποία χρειάζεται να προχωρήσει πολύ πέρα από ένα εθνικό δίκτυο ανά Κράτος Μέλος. Ανταλλαγή και διευκόλυνση κοινών γνωσιακών πεδίων ανάμεσα σε εθνικές και περιφερειακές αρχές και ανάμεσα σε χώρες. Σε πολλές περιπτώσεις η απόκτηση γνώσης μέσω της σύγκρισης είναι ένας αναγνωρισμένος τρόπος για την επίτευξη της καινοτομίας και της ταχείας βελτίωσης της εφαρμογής της πολιτικής. Ο χρόνος των τυπικών αξιολογήσεων (εκ των προτέρων, ενδιάμεση, εκ των υστέρων) δεν είναι ο ιδανικός για να εξυπηρετήσουν τον δεδηλωμένο τους σκοπό και οι μελέτες ανατίθενται συχνά με τρόπο πολύ βιαστικό για να μπορέσουν να αποτυπώσουν τις πλήρεις επιπτώσεις των προγραμμάτων. Η εισαγωγή της παράλληλης αξιολόγησης μπορεί ήδη να βελτίωσε το πρόβλημα του χρόνου σε κάποιες χώρες και περιφέρειες, ωστόσο είναι φανερό ότι οι τοπικές ερμηνείες της έννοιας και του ρόλου της παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Έτσι, προς το παρόν, ο χρόνος παραμένει ένα σημαντικό ζήτημα, αναφορικά με την ενδιάμεση και την εκ των υστέρων αξιολόγηση, και η σημαντικότητα των μαθημάτων από την εμπειρία και την εφαρμογή στο σωστό χρόνο μπορεί να επηρεάσει τα πλαίσια των μελλοντικών προγραμμάτων. Στην πραγματικότητα, στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες οι προσεγγίσεις της αξιολόγησης (μελέτες σπουδής περίπτωσης, θεματικές μελέτες) είναι «περισσότερο επικεντρωμένες στη διαδικασία» παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο η επιλογή συγκεκριμένου χρόνου διεξαγωγής. Αντίθετα, οι μελέτες που εστιάζουν ιδιαίτερα στην ποσοτικοποιημένη μέτρηση των επιπτώσεων επηρεάζονται σημαντικά από τη χρονική στιγμή που πραγματοποιούνται. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να είναι το κλειδί για την απόκτηση καλύτερης ισορροπίας σε μελλοντικές πρακτικές αξιολόγησης. Θεματική ή κατά περίπτωση εστίαση της αξιολόγησης, για παράδειγμα σε προβλήματα ή προβληματισμούς καθώς και σε παραδείγματα που εκλαμβάνονται ως «καλές πρακτικές». Απλοποίηση των βασισμένων στα μέτρα, προσπαθειών αξιολόγησης ώστε να παρέχονται περισσότεροι πόροι σε χωρικές/γεωγραφικές, κατά περίπτωση ή θεματικές αξιολογήσεις. Μετατόπιση της αξιολόγησης πέρα από τον προσδιορισμό και τον υπολογισμό μιας μεγάλης λίστας ποσοτικών δεικτών. Εμβάθυνση της θεσμικής μάθησης μέσω συμπληρωματικών μεθόδων αξιολόγησης. 12

13 Χρειάζεται καλύτερη εκτίμηση κατά τις αξιολογήσεις των αλληλεπιδράσεων των ΠΑΑ με άλλες χρηματοδοτήσεις, ιδιαίτερα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η παράβλεψη του γεγονότος πως το ΠΑΑ συχνά χρησιμοποιείται από τα Κράτη Μέλη ως μέρος ενός χαρτοφυλακίου προγραμμάτων αγροτικής και περιφερειακής ανάπτυξης, μπορεί να καταστήσει την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης ανούσια. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις, είναι ιδιαίτερα σημαντική η επίδραση των επιπτώσεων του Πυλώνα Ι της ΚΓΠ για την αξιολόγηση των ΠΑΑ. Περαιτέρω ανάπτυξη της διασύνδεσης ανάμεσα στην επιστήμη της αξιολόγησης και τη χάραξη της πολιτικής, και προώθηση περισσότερο ανεξάρτητων ερευνών πάνω στις αιτιολογικές και διαδραστικές επιδράσεις των πολιτικών. Που πρέπει να κινηθεί η μελλοντική αγροτική πολιτική; Προκλήσεις κλειδιά για την αγροτική ανάπτυξη Ερευνητικά ευρήµατα Η έρευνα έδειξε ότι η Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης έχει ένα μοναδικό στοιχείο που της προσθέτει αξία σε σύγκριση με άλλα πεδία πολιτικής (π.χ. Περιφεριακή Ανάπτυξη, Κοινωνική Συνοχή), συγκεκριμένα: η παρουσία μιας φυσικής διάστασης (περιβάλλον, τοπίο, βιοποικιλότητα) και την αναμφίβολη απαίτηση για την ενοποίηση αυτού του φυσικού πεδίου με τις οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις. Η ενοποίηση αυτών των τριών διαστάσεων είναι έμφυτη και μεγάλης σημασίας για την αγροτική ανάπτυξη. Ως αποτέλεσμα, υφίσταται, ένας αχώριστος δεσμός ανάμεσα στην ποιότητα της αγροτικής ζωής, την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών περιοχών και την ποιότητα του περιβάλλοντος. Αυτό αποτελεί επιχείρημα για τη διατήρηση των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης ως ολοκληρωμένου εργαλείου πολιτικής μέσα στον δεύτερο πυλώνα της ΚΓΠ. Λόγω της επικράτησης τομεακών προσεγγίσεων και συμφερόντων ή εξαιτίας της «κληρονομιάς» των προηγουμένων μοντέλων διαχείρισης κονδυλίων, οι «κύριες ανάγκες» των αγροτικών περιοχών σπάνια αποτιμώνται σε ένα στόχο αντικειμενικά και ισορροπημένα ως σημείο αφετηρίας των στρατηγικών και των προσεγγίσεων αγροτικής ανάπτυξης σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Μια μειοψηφία Κρατών Μελών υποστηρίζει την σκόπιμη εστίαση σε μη-γεωργικούς τομείς, σε θέματα περιφερειακής απασχόλησης ή κοινωνικά και πολιτιστικά κριτήρια και αξίες ως κινητήρια δύναμη των ΠΑΑ τους. Η γεωργία μπορεί να είναι σημαντική αλλά δεν μπορεί από μόνη της να επιφέρει αγροτική ανάπτυξη, ακόμα και στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές. Υπάρχει συχνά ανεπαρκής συντονισμός ανάμεσα στα ΠΑΑ και άλλες αγροτικές χρηματοδοτήσεις. Η ασθενής σύνδεση / ολοκλήρωση ανάμεσα στις διάφορες πολιτικές, επηρεάζει αρνητικά τις συνολικές επιπτώσεις της πολιτικής. Ωστόσο, υπάρχουν αναδυόμενα παραδείγματα καλύτερης ολοκλήρωσης, συντονισμού πολιτικής και νέων θεσμικών διευθετήσεων σε επίπεδο αποκέντρωσης ή εκχώρησης αρμοδιοτήτων, όπως π.χ. στη Γερμανία και στην Ιταλία όπου παρέχονται χρήσιμες εμπειρίες για μάθηση. Το όραμα της Αγροτικής Ανάπτυξης όπως εκφράζεται στο Στρατηγικό Πλαίσιο Οδηγιών, είναι σταθερό και συναφές με ότι αυτή η έρευνα έχει αποδείξει ως απολύτως απαραίτητο σε τοπικό επίπεδο, αλλά συχνά δεν συνειδητοποιείται στην πράξη. Αυτό οφείλεται σε αποτυχίες του θεσμικού μηχανισμού που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο ευρωπαϊκό επίπεδο και τις Διαχειριστικές Αρχές, τους σύμβουλους υλοποίησης καθώς και των διαδικασιών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η σπουδαιότητα και το μέγεθος των προσπαθειών που αναλώνονται για την αξιολόγηση δεν ταιριάζουν στις περιορισμένες χρήσεις και την χρησιμότητα των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης σχετικά με τη θεσμική μάθηση για τη βελτίωση των οδηγιών, των κριτηρίων και του τρόπου διαχείρισης. Η δυνατότητα της αξιολόγησης να υποστηρίζει το σχεδιασμό της πολιτικής βασιζόμενη σε αποδείξεις είναι ακόμα αναξιοποίητη σε πολλές χώρες, όπως επίσης και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Παρά τη συχνή «αδράνεια» σε σχέση με τις πολιτικές σχεδιασμού και εφαρμογής αγροτικής ανάπτυξης, καινοτόμες προσεγγίσεις καταγράφηκαν σε ορισμένες χώρες. Αυτά τα «πράσινα κρούσματα» συχνά 13

14 συσχετίζονται με αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, νέες θεσμικές δομές ή συγκεκριμένες προβληματικές περιοχές οι οποίες τονίζουν την ανάγκη για πιο δραστικά μέτρα προσαρμογής. Πολλά συσχετίζονται με τα εργαλεία και τις διαδικασίες των Αξόνων 3 και 4, που αναλογούν σε ένα μάλλον μικρό μερίδιο του προϋπολογισμού, ωστόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη περιβαλλοντικών και οικονομικών στόχων οι οποίοι συνήθως ικανοποιούνται από τους Άξονες 1 και 2. Για παράδειγμα, το κοινωνικό κεφάλαιο μπορεί να ενισχυθεί με πολιτιστικές και κοινωνικές δραστηριότητες αλλά αυτό μπορεί επίσης να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής ευαισθησίας ή οικοδόμηση επιχειρηματικής εμπιστοσύνης ανάμεσα στους αγροτικούς φορείς/παράγοντες. Η ενσωμάτωση του LEADER εμφανίστηκε ως μεγάλη πρόκληση για τον σχεδιασμό των ΠΑΑ σε πολλές χώρες και η πληθώρα των υιοθετημένων προσεγγίσεων υποδεικνύει ότι θα υπάρξουν αντικρουόμενα αποτελέσματα στην ΕΕ-27. Είναι προφανές ότι η εφαρμογή της ενσωμάτωσης συνεπάγεται μια αξιοσημείωτη διοικητική επιβάρυνση σε διαφορετικά επίπεδα εντός της πολιτικής ιεραρχίας. Η έρευνα αυτή βρήκε αδιάσειστα στοιχεία που φανερώνουν ότι ένα κοινό αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης ήταν η επιπρόσθετη γραφειοκρατία που μείωσε την ικανότητα των ΟΤΔ να καινοτομούν ή να ανταποκρίνονται κατάλληλα στις τοπικές ευκαιρίες, συχνά αυτό φαίνεται να προκαλείται από την εφαρμογή πρόσθετων εθνικών κανονισμών και απαιτήσεων. Οι γεωργοί είναι ολοένα και πιο πρόθυμοι να υλοποιήσουν περιβαλλοντικά μέτρα, ειδικά εάν αυτά είναι προσαρμοσμένα και πλέον κατάλληλα για τις συγκεκριμένες τοπικές συνθήκες και γεωργικά συστήματα και προσφέρουν επιπρόσθετες πηγές εισοδήματος. Οι ευκαιρίες (και οι περιορισμοί) των συστημάτων εφαρμογής στον καθορισμό της απόδοσης, μπορεί να εξαρτώνται από το πλαίσιο λειτουργίας (η χρήση της Leader ή συμβολαίων απόδοσης προσθέτει αξία σε μερικές περιπτώσεις), αλλά διαφαίνεται ότι τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα από μόνα τους δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της επίτευξης όλων των στόχων περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Οι κανονισμοί των ΠΑΑ παρέχουν μικρή δυνατότητα ελιγμών στα συγκεκριμένα όργανα πολιτικής, αλλά πολλά άλλα στοιχεία μέσα στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ, εφαρμοζόμενα σε νέους συνδυασμούς, θα μπορούσαν να ενδυναμώσουν την περιβαλλοντική επίδοση του ΠΑΑ (π.χ. περιβαλλοντικές επενδύσεις, γεωργικές συνεργασίες σε επίπεδο φυσικού τοπίου, εκπαίδευση, καινοτομία σε πράσινες τεχνολογίες και υπηρεσίες). Οι μελέτες περίπτωσης έδειξαν ότι η Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης σε περιθωριοποιημένες αγροτικές περιοχές υψηλής φυσικής αξίας μπορεί να είναι μην είναι επαρκώς ευαίσθητη στη αγροτική επιχειρηματική λογική και τα κοινωνικο-πολιτιστικά κίνητρα, ώστε να επιτύχουν αποδοτικά τους στόχους της αγροτικής πολιτικής. Η έλλειψη ευαισθησίας μπορεί να αυξήσει τους κοινωνικούς αποκλεισμούς σε αυτές τις κοινωνίες. Αυτή η απογοητευτική απόδοση της χρηματοδότησης για αγροτική ανάπτυξη σε πολλές περιθωριακές περιοχές μπορεί να εξηγηθεί από ένα συνδυασμό περιοριστικών παραγόντων, της ανεπαρκούς διακυβέρνησης, των κατακερματισμένων θεσμικών διευθετήσεων και του αδύναμου κοινωνικού κεφαλαίου. Υπάρχει πιθανή αξία στις πολιτικές που ενστερνίζονται την ενεργή μάθηση, συμπεριλαμβάνοντας την από κοινού εργασία των δικαιούχων και των φορέων εφαρμογής της πολιτικής για την επίτευξη πιο ουσιαστικών αποτελεσμάτων. Προτάσεις Πολιτικής Να παραμείνει ο Πυλώνας ΙΙ σε μια ευρεία μορφή που θα ολοκληρώνει τις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές προοπτικές για την αγροτική ανάπτυξη. Κατάργηση της παρούσας χρήσης των αξόνων για την ομαδοποίηση των μέτρων, αλλά διατήρηση του ελάχιστου μεριδίου προϋπολογισμένης χρηματοδότησης σε συγκεκριμένους στόχους. Απλοποίηση των κανόνων των μέτρων με παράλληλη διατήρηση ή διεύρυνση της ποικιλίας των σκοπών και των στόχων που καλύπτονται. Διασφάλιση ότι οι δεσμεύσεις του Στρατηγικού Πλαισίου ακολουθούνται στην πράξη και όχι μόνο μέσω της γραφειοκεντρικής επιτήρησης των σχεδίων και των αναφορών. Χρειάζεται μια συνεχής και περιεκτική υποστήριξη στρατηγικών δράσεων σε όλα τα επίπεδα, η οποία θα μπορούσε σε μερικές περιπτώσεις να επιτευχθεί μέσω ισχυρότερων εθνικών και περιφερειακών δικτύων. Να δοθεί περισσότερη υποστήριξη στο τοπικό επίπεδο διακυβέρνησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να βοηθηθούν οι διοικήσεις στα 14

15 χαμηλότερα επίπεδα ώστε να εφαρμόσουν το όραμα του «πνεύματος της Αγροτικής Ανάπτυξης στην ΕΕ». Καθοδήγηση, ανταλλαγές προσωπικού, διαγωνισμοί με βραβεία είναι μερικές επιλογές που θα μπορούσαν να ενισχύσουν μια πραγματικά στρατηγική εφαρμογή των Πολιτικών Αγροτικής Ανάπτυξης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Διασφάλιση καλύτερου συντονισμού του αγροτικού σχεδιασμού και της χρηματοδότησης. Ενίσχυση της διατομεακής ολοκλήρωσης των στόχων και των προσεγγίσεων, και των βασισμένων στις ανάγκες στρατηγικών. Υπό αυτή την οπτική, εισαγωγή περισσότερο ενιαίων κανονισμών στις Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και επινόηση κοινών δομών όπου ο συντονισμός μπορεί να εφαρμοστεί επιχειρησιακά. Ενδυνάμωση του ρόλου της μελλοντικής παρακολούθησης και αξιολόγησης ως μέρους της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης. Να συμπεριληφθούν απαιτήσεις στους κανονισμούς για θεματικές, χωρικές προσεγγίσεις και σπουδών περίπτωσης καθώς και ποιοτικών μεθόδων που είναι πιο ευαίσθητες στο πλαίσιο λειτουργίας και είναι εστιασμένες στην αποδοτικότητα της πολιτικής διαδικασίας. Να μην υπερτονίζεται η μέτρηση ποσοτικοποιημένων δεικτών επιπτώσεων εις βάρος άλλων εξίσου καθοριστικών προσεγγίσεων. Εκπόνηση πιο μακροχρόνιων (10+ έτη) και συγκριτικών μελετών των εργαλείων της πολιτικής που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη παρόμοιων στόχων Αγροτικής Ανάπτυξης, αντί για απλά χρονικά περιορισμένεων μελετών ολόκληρων προγραμμάτων σε επιφανειακό επίπεδο. Η χωρική προσέγγιση πρέπει να ενισχυθεί και να υποστηριχθεί με πιο συνεκτικό τρόπο σε δύο επίπεδα: α) μέσω του καλύτερου προσδιορισμού της ποικιλομορφίας των αγροτικών περιοχών και επίσης των διακριτών αναγκών που αναδύονται από αυτές τις διαφορετικές περιοχές, β) μέσω της εφαρμογής ολοκληρωμένων προγραμμάτων βασισμένων σε τοπικές συνεργασίες εμπλεκόμενων φορέων (όχι περιοριστικά μόνο για τον Άξονα 4 - Leader). Να καταστεί δυνατή η χρήση καινοτόμων προσεγγίσεων κατά την επιδίωξη των περιβαλλοντικών στόχων. Αυτό θα γίνει ιδιαίτερα σημαντικό κατά την ερχόμενη περίοδο καθώς η Ευρώπη θα επιδιώξει να αντεπεξέλθει στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής με πιο ριζοσπαστικές, χαμηλών εκπομπών οικονομίες. Διασφάλιση ότι οι μη γεωργοί κάτοικοι αγροτικών περιοχών μπορούν να είναι επιλέξιμοι για τα μέτρα διατήρησης των πόρων και σχεδιασμό προγραμμάτων για δημιουργία εναλλακτικών τρόπων στην παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών από γεωργούς μόνο μέσω ατομικών δικαιούχων για την τήρηση των προτύπων και συμβάσεων αποζημιώσεων με προδιαγραφές, σύμφωνα με τις οδηγίες του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου. Προώθηση καινοτομιών για περιβαλλοντικές επενδύσεις τόσο για παραγωγικούς όσο και για μη-παραγωγικούς σκοπούς και συνεργιών ανάμεσα σε οικονομικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις. Περικοπή οριζόντιων μέτρων που δεν διαφοροποιούνται αρκετά αναφορικά με τα γεωγραφικά και κοινωνικά τους πλαίσια. Διασφάλιση ότι τα σχέδια Αγροτικής Ανάπτυξης δίνουν προσοχή στις αγροτικές περιοχές όπου εκλείπουν τα επιτεύγματα ανάπτυξης (περιοχές με μείωση του πληθυσμού, ισχνή κοινωνική και περιβαλλοντική προσφορά, λιγότερο προνομιακές περιοχές, ζώνες χαρακτηρισμένες ως περιοχές προτεραιότητας από περιβαλλοντικές οδηγίες και θύλακες οικονομικής και κοινωνικής αποσάθρωσης περιλαμβάνοντας και τις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές ). 15

16 Η Κοινοπραξία του RuDI Υπό τον συντονισμό του Institute for Rural Development Research (IfLS), η κοινοπραξία του RuDI αποτελείται από 10 ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια που είναι αντιπροσωπευτικά των Ευρωπαϊκών Κρατών Μελών: Institute for Rural Development Research (IfLS) at Johann Wolfgang Goethe University, Frankfurt/Main, Germany: Simone Schiller, Kerstin Huelemeyer, Sarah Peter, Karlheinz Knickel, Melanie Kröger Countryside and Community Research Institute (CCRI), University of Gloucestershire, United Kingdom: Janet Dwyer, James Kirwan, Damian Maye, Sandrina Pereira, Ken Thomson National Institute of Agricultural Economics (INEA), Rome, Italy: Franco Mantino, Martina Bolli, Serena Tarangioli, Barbara Zanetti, Lucia Tudini, Patrizia Fagiani Alessandro Monteleone Rural Sociology Group, Wageningen University (WU), the Netherlands: Henk Oostindie, Rudolf van Broekhuizen, Petra Derkzen Department of Agricultural Economics, Aristotle University of Thessaloniki (AUTH), Greece: Eleni Papadopoulou, Nikolaos Hasanagas, Christos Papalexiou, Eirini Ventouri, Αthanasios Pappas, Ioannis Giannelos Federal Institute for Less Favoured and Mountainous Areas (BABF), Vienna, Austria: Thomas Dax, Wibke Strahl, Ingrid Machold, Georg Wiesinger Chair of Agricultural Economics, Policy and Law, Ljubljana University (UL), Slovenia: Luka Juvancic, Majda Cernic, Ales Kuhar Nordic Centre for Spatial Development (NORDREGIO), Stockholm, Sweden: Petri Kahila, Andrew Copus, Moa Hedström Centre for Ecological Engineering (CEET), Tartu, Estonia: Merit Mikk, Argo Peepson, Mark Redman Institute of Agricultural Economics and Information (UZEI), Prague, Czech Republic: Jaroslav Pražan, Ivana Darmovzalova, Andrea Hrabalova, Pavel Kapler, Marta Konecna, Eliska Kozakova, Jana Majerova Στοιχεία επικοινωνίας IfLS Institute for Rural Development Research at the Johann Wolfgang Goethe University Project Coordinator: Simone Schiller Zeppelinallee 31, Frankfurt am Main, Germany Phone: European Commission, DG Research, Brussels, Belgium Scientific Project Officer: Dr Danièle Tissot Boireau Directorate E: Biotechnologies, Agriculture, Food Phone: Daniele.Tissot@ec.europa.eu Α.Π.Θ. - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επιστημονικώς υπεύθυνη: Δρ Ελένη Παπαδοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Τηλέφωνο: epapa@agro.auth.gr Αποχώρησαν από την ομάδα RuDI. 16

17 Χρηματοδότηση Το ερευνητικό πρόγραμμα RuDI (Grant no ) χρηματοδοτήθηκε από την Γενική Διεύθυνση για την Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέσω του 7 ου Προγράμματος - Πλαισίου και του θεματικού πεδίου "European Knowledge Based Bio-Economy. Πραγματοποιήθηκε από τον Φεβρουάριο του 2008 έως τον Οκτώβριο του 2010 Ιστοσελίδα 17

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020 Οι νέοι κανόνες και η νομοθεσία που διέπουν τον επόμενο γύρο επένδυσης από την πολιτική συνοχής της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 υιοθετήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΘΟΣΣ 7 LEADER ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΘΟΣΣ 7 LEADER ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΘΟΣΣ 7 LEADER ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Δομή προτάσεων πολιτικής ΚΓΠ Κοινές ρυθμίσεις Διαρθρωτικά Ταμεία Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο (ΚΣΠ) Πυλώνας Ι: ΕΓΤΕ Άμεσες Ενισχύσεις Μέτρα Αγοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Ορισμός Στρατηγικού Έργου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Ορισμός Στρατηγικού Έργου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ορισμός Στρατηγικού Έργου Οι Κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013 προβλέπουν πως τα έργα θα πρέπει να ενσωματώνουν μια στρατηγική διάσταση σύμφωνη με την

Διαβάστε περισσότερα

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Δρ. Ράλλης Γκέκας Επιστημονικός Συνεργάτης ΚΕΔΕ Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Δημάρχων & Δημοτικών Συμβούλων Πρόγραμμα Επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΑΑ) 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 16 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΗ ΕΔΑΦΙΚΉ ΕΠΈΝΔΥΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020 Οι νέοι κανόνες και η νομοθεσία που διέπουν τον επόμενο γύρο επένδυσης από την πολιτική συνοχής της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 υιοθετήθηκαν επίσημα

Διαβάστε περισσότερα

1o Συνέδριο «Η Αγροτική Ανάπτυξη μετά το 2013»

1o Συνέδριο «Η Αγροτική Ανάπτυξη μετά το 2013» 1o Συνέδριο «Η Αγροτική Ανάπτυξη μετά το 2013» Πώς η ΚΓΠ θα αντιμετωπίσει τις προκλήσεις; Προκλήσεις Οικονομικές 3 στόχοι πολιτικής Βιώσιμη παραγωγή τροφίμων συμβολή στο γεωργικό εισόδημα και μείωση των

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013. ΘΟΣΣ 6 Διαχείριση Υδάτων στη Γεωργία

Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013. ΘΟΣΣ 6 Διαχείριση Υδάτων στη Γεωργία Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΘΟΣΣ 6 Διαχείριση Υδάτων στη Γεωργία Δομή προτάσεων πολιτικής ΚΓΠ Κοινές ρυθμίσεις Διαρθρωτικά Ταμεία Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο (ΚΣΠ) Πυλώνας Ι: ΕΓΤΕ Άμεσες Ενισχύσεις Μέτρα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές συνεργασίας και καινοτομίας στο νέο ΠΑΑ

Προοπτικές συνεργασίας και καινοτομίας στο νέο ΠΑΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΑΑ) 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 16 Προοπτικές συνεργασίας και καινοτομίας στο νέο ΠΑΑ Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics)

ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics) ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics) Τομεακό Σχέδιο Αθήνα, 03.04.2014 Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μια σύνθεση των απόψεων που μέχρι τώρα διατυπώθηκαν από Υπηρεσίες, Κοινωνικούς Εταίρους

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 29 Σεπτεμβρίου 2017 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 29 Σεπτεμβρίου 2017 (OR. en) Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 29 Σεπτεμβρίου 2017 (OR. en) PUBLIC 12599/17 LIMITE ECOFIN 755 ENV 776 CLIMA 248 FIN 575 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητής: Βασίλης Παπαβασιλείου, Γεν. Διευθυντής ΑΝΕΘ ΑΕ

Εισηγητής: Βασίλης Παπαβασιλείου, Γεν. Διευθυντής ΑΝΕΘ ΑΕ Εισηγητής: Βασίλης Παπαβασιλείου, Γεν. Διευθυντής ΑΝΕΘ ΑΕ Έδεσσα, 25-10-2014 I. Γενικές διαπιστώσεις από την εφαρμογή της προσέγγισης LEADER II. III. IV. Τοπική Ανάπτυξη με την Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION)

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION) ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION) Κοκκινοπλίτης Κωνσταντίνος Kokkinoplitis Konstantinos is Expert to DG Regio, European Commission in Innovation

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Tο ανθρώπινο στοιχείο είναι μοναδικής σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

8485/15 ΣΠΚ/γομ 1 DGB 1

8485/15 ΣΠΚ/γομ 1 DGB 1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 5 Μαΐου 2015 (OR. en) 8485/15 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Ειδικής Επιτροπής Γεωργίας Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 7524/2/15 REV 2 Θέμα: AGRI 242 AGRIORG

Διαβάστε περισσότερα

CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α. 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ πρώην 1 Ανάπτυξη μέσω του CLLD / LEADER Η Εθνική Οικονομία αναπτύσσεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ. Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ. Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Ενδογενής ανάπτυξη αξιοποίηση των τοπικών πόρων τοπικός προσδιορισμός των αναπτυξιακών προοπτικών - στόχων τοπικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΑΑ) 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 16 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΑΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ

Εισαγωγή ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΑΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΑΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ Εισαγωγή Σκοπός του εντύπου είναι η παρουσίαση των βασικών προνοιών του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή»,

Διαβάστε περισσότερα

«Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών»

«Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών» Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014 «Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών» Αποτελεσματική Παρακολούθηση και Αξιολόγηση της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών Νίκος Παπαδάτος, Μέλος & τ. Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΩΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΝΗΣΩΝ ΑΛΙΕΙΑΣ (Υ.ΘΥ.Ν.ΑΛ) ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ) Η 5 η έκθεση για την οικονομική,

Διαβάστε περισσότερα

15573/17 ΜΙΠ/ριτ 1 DG C 1

15573/17 ΜΙΠ/ριτ 1 DG C 1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 11 Δεκεμβρίου 2017 (OR. en) 15573/17 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 11 Δεκεμβρίου 2017 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΕΛΗ Μονάδα Α, ΕΥΔ ΠΑΑ Θεοδώρα Παπανικολάου

Σοφία ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΕΛΗ Μονάδα Α, ΕΥΔ ΠΑΑ Θεοδώρα Παπανικολάου Ιστιαία, 25 Οκτωβρίου 2012 1o Συνέδριο «Η Αγροτική Ανάπτυξη μετά το 2013» Σοφία ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΕΛΗ Μονάδα Α, ΕΥΔ ΠΑΑ Θεοδώρα Παπανικολάου Μονάδα Α, ΕΥΔ ΠΑΑ Γιάννενα, 21 Σεπτεμβρίου 2012 Πώς η ΚΑΠ θα αντιμετωπίσει

Διαβάστε περισσότερα

Συμμετοχικές Διαδικασίες κατά τη διαδικασία ΣΠΕ: Πιθανά προβλήματα και προοπτικές

Συμμετοχικές Διαδικασίες κατά τη διαδικασία ΣΠΕ: Πιθανά προβλήματα και προοπτικές ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Συμμετοχικές Διαδικασίες κατά τη διαδικασία ΣΠΕ: Πιθανά προβλήματα και προοπτικές Παναγιώτης Γετίμης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση κανονισμού (COM(2017)0825 C8-0433/ /0334(COD)) Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Πρόταση κανονισμού (COM(2017)0825 C8-0433/ /0334(COD)) Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή 3.7.2018 A8-0227/ 001-018 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 001-018 κατάθεση: Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης Έκθεση Ruža Tomašić Πρόγραμμα στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων A8-0227/2018 (COM(2017)0825 C8-0433/2017 2017/0334(COD))

Διαβάστε περισσότερα

14320/17 ΜΑΚ/νικ/ΘΛ 1 DG G 3 C

14320/17 ΜΑΚ/νικ/ΘΛ 1 DG G 3 C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 17 Νοεμβρίου 2017 (OR. en) 14320/17 RECH 359 COMPET 751 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Προετοιμασία

Διαβάστε περισσότερα

Creating greater synergy between European and national budgets

Creating greater synergy between European and national budgets ac DIRECTORATE GENERAL FOR INTERNAL POLICIES POLICY DEPARTMENT D: BUDGETARY AFFAIRS Creating greater synergy between European and national budgets Executive summary of the study in: Greek DV\816413.doc

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Η κοινωνική διάσταση της καινοτομίας ως μοχλός της αειφορίας Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων 2016/2008(INI) 05.10.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ηλεκτρονική δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση: δυναμικό και προκλήσεις (2016/2008(INI))

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/2104(INI) της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/2104(INI) της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού 2015/2104(INI) 3.7.2015 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού προς την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων σχετικά με

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 11.7.2019 SWD(2019) 331 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία.

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Η παρακολούθηση ενός project κινητικότητας. Η διαδικασία παρακολούθησης ενός διακρατικού project κινητικότητας

Διαβάστε περισσότερα

«Διαδικασία Συµµετοχής Η σωστή επιλογή προγράµµατος, εταιρικού σχήµατος και στρατηγικής. Η υποβολή της πρότασης»

«Διαδικασία Συµµετοχής Η σωστή επιλογή προγράµµατος, εταιρικού σχήµατος και στρατηγικής. Η υποβολή της πρότασης» Training Session Ευκαιρίες χρηµατοδότησης για έργα σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος στην Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας και στην Περιφέρεια Ηπείρου γενικότερα Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου 2012 «Διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 5 (ΘΟΣΣ 5) ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 5 (ΘΟΣΣ 5) ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 5 (ΘΟΣΣ 5) ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Αργυρώ Ζέρβα, ΥΠΕΚΑ/Ειδική Γραμματεία Δασών Σοφία Πουρνάρα, Διαχειριστική Αρχή ΥΠΑΑΤ 1η Συνάντηση ομάδας ΘΟΣΣ 5, Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

7075/16 ΙΑ/νκ 1 DGG 2B

7075/16 ΙΑ/νκ 1 DGG 2B Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 15 Μαρτίου 2016 (OR. en) 7075/16 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 6334/16,

Διαβάστε περισσότερα

8831/16 ΙΑ/γπ 1 DG C 1

8831/16 ΙΑ/γπ 1 DG C 1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 12 Μαΐου 2016 (OR. en) 8831/16 DEVGEN 89 ACP 67 RELEX 378 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 12 Μαΐου 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΕΝΤΥΠΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (ΤΑΠΤοΚ) για το σχεδιασμό του Τοπικού Προγράμματος της ΟΤΔ της «ETANAM Α.Ε. OTA» Με συγχρηματοδότηση

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία

Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία Η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία είναι εκείνο το εργαλείο της πολιτικής σε θέματα συνοχής που αποσκοπεί στην επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων και στην από κοινού ανάπτυξη των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ:

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΠΡΩΤΗ (1 η ) ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολή, όραμα, αξίες και στρατηγικοί στόχοι

Αποστολή, όραμα, αξίες και στρατηγικοί στόχοι Αποστολή, όραμα, αξίες και στρατηγικοί στόχοι Αποστολή Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο είναι το θεσμικό όργανο της ΕΕ το οποίο ιδρύθηκε από τη Συνθήκη για τη διενέργεια του ελέγχου των οικονομικών της

Διαβάστε περισσότερα

Αικατερίνη Τσούμα Ερευνήτρια Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ)

Αικατερίνη Τσούμα Ερευνήτρια Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΙΑΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Αικατερίνη Τσούμα Ερευνήτρια Κέντρου Προγραμματισμού

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en) Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en) 12980/17 CULT 114 DIGIT 204 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία

Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία www.schoolleadership.eu Το δίκτυο EPNoSL σε μια ματιά Το Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία (EPNoSL) δημιουργήθηκε το 2011 ως απάντηση στην

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή 1. Πιθανές ενέργειες:

Αρχή 1. Πιθανές ενέργειες: Η προσδοκία μας Στο επίκεντρο της δραστηριότητας της ασφαλιστικής βιομηχανίας εντοπίζεται η αντίληψη, η διαχείριση και η ανάληψη κινδύνων. Με γνώμονα την πρόληψη και την μείωση της έκθεσης στον κίνδυνο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (ΤΑΠΤοΚ) ΜΕ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΚΤ στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ήπειρος 2014-2020 ΕΝΤΥΠΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΣΥΝΟΧΉΣ 2014-2020 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ 2014-2020 Οι νέοι κανόνες και η νομοθεσία που διέπουν τον επόμενο γύρο επένδυσης από την πολιτική συνοχής της ΕΕ για την περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

12797/14 ΑΙ/μκρ/ΑΗΡ 1 DG G 3 C

12797/14 ΑΙ/μκρ/ΑΗΡ 1 DG G 3 C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 5 Σεπτεμβρίου 2014 (OR. en) 12797/14 IND 228 MI 616 COMPET 491 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Στρατηγική

Διαβάστε περισσότερα

1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού

1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού 1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Στόχοι: Ενημέρωση των αρμόδιων φορέων σχεδιασμού για το υπό διαπραγμάτευση προτεινόμενο νέο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 Έναρξη προετοιμασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ Συμβουλίου (Ecofin) προς το : Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020»

ΣΗΜΕΙΩΜΑ Συμβουλίου (Ecofin) προς το : Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 9 Ιουνίου 2010 (10.06) (OR. en) 10881/10 CO EUR-PREP 37 ECOFIN 359 COMPET 195 ENV 404 EDUC 113 RECH 226 SOC 411 POLGEN 93 ΣΗΜΕΙΩΜΑ του : Συμβουλίου (Ecofin) προς

Διαβάστε περισσότερα

Προπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Προπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Προπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Υφιστάμενη και επιθυμητή κατάσταση του οικονομικού δυναμικού σε περιοχές εκτός της περιοχής της ελληνικής πρωτεύουσας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτή η προπαρασκευαστική

Διαβάστε περισσότερα

«Το Έργο SURF Nature: Εισαγωγή και παρουσίαση των δράσεων του έργου»

«Το Έργο SURF Nature: Εισαγωγή και παρουσίαση των δράσεων του έργου» Training Session Ευκαιρίες χρηµατοδότησης για έργα σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος στην Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας και στην Περιφέρεια Ηπείρου γενικότερα Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου 2012 «Το Έργο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

PUBLIC LIMITE EL ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ

PUBLIC LIMITE EL ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ConseilUE ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ PUBLIC Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: προς: Θέμα: Προεδρίας τηνεπιτροπήτων ΜόνιμωνΑντιπροσώπων(1οτμήμα)/τοΣυμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Π.Ι.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω:

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Ομιλία Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών & Άλλων Πόρων Του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Κυρίου Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020

Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020 Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020 Η Ευρωπαϊκή τυποποίηση θα αποτελέσει ουσιαστικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο, την ανάπτυξη,

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Γραμμές του 2001 των Ηνωμένων Εθνών που αποσκοπούν στην δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών

Κατευθυντήριες Γραμμές του 2001 των Ηνωμένων Εθνών που αποσκοπούν στην δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών Κατευθυντήριες Γραμμές του 2001 των Ηνωμένων Εθνών που αποσκοπούν στην δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών 1 2 Παράρτημα Σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών που αποσκοπούν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΑΑ) 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 16 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2020

Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2020 Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2020 ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΘΗΝΑ, 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018 ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (ΚΑΠ) - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2021-2027 1 Η Ιουνίου 2018: η Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

15320/14 ΕΠ/γπ 1 DG E - 1 C

15320/14 ΕΠ/γπ 1 DG E - 1 C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 13 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15320/14 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: CULT 127 TOUR 24 REGIO 123 RELEX 908 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων(1ο Τμήμα) Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

Κ.Α.Π. 1ος Πυλώνας (Ε.Γ.Τ.Ε.) 2 ος Πυλώνας (Ε.Γ.Τ.Α.Α.) Κοινές ρυθμίσεις για τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης

Κ.Α.Π. 1ος Πυλώνας (Ε.Γ.Τ.Ε.) 2 ος Πυλώνας (Ε.Γ.Τ.Α.Α.) Κοινές ρυθμίσεις για τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης Π. Καρανικόλας Κ.Α.Π. Κοινές ρυθμίσεις για τα Διαρθρωτικά Ταμεία Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο (ΚΣΠ) 1ος Πυλώνας (Ε.Γ.Τ.Ε.) Άμεσες Ενισχύσεις Μέτρα Αγοράς 2 ος Πυλώνας (Ε.Γ.Τ.Α.Α.) Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Νέων είναι ένα στοιχείο της διαδικασίας του Διαρθρωμένου Διαλόγου που φέρνει σε επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, XXX COM(2018) 398 Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1588 του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2015, για την εφαρμογή των άρθρων

Διαβάστε περισσότερα

13864/18 ΜΜ/γπ 1 ECOMP 1A

13864/18 ΜΜ/γπ 1 ECOMP 1A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Νοεμβρίου 2018 (OR. en) 13864/18 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 6 Νοεμβρίου 2018 Αποδέκτης: Θέμα: Αντιπροσωπίες

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Περίληψη. της εκτίμησης των επιπτώσεων που συνοδεύει. την πρόταση

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Περίληψη. της εκτίμησης των επιπτώσεων που συνοδεύει. την πρόταση EL EL EL ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Περίληψη της εκτίμησης των επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση κανονισμού (COM(2018)0437 C8-0380/ /0226(NLE)) Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Πρόταση κανονισμού (COM(2018)0437 C8-0380/ /0226(NLE)) Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή 10.1.2019 A8-0406/ 001-030 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 001-030 κατάθεση: Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας Έκθεση Miapetra Kumpula-Natri Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ 2021-2025 A8-0406/2018 (COM(2018)0437

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2008(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2008(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης 13.11.2013 2013/2008(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την 7η και την 8η έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πολιτική συνοχής της

Διαβάστε περισσότερα

3ο Ενημερωτικό Δελτίο του έργου EU-WATER Διακρατική ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία http://www.eu-water.eu Αειφορική Αγροτική Ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το πρόγραμμα EU.WATER

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Μοχλός ανάπτυξης της αγροτικής επιχειρηματικότητας

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Μοχλός ανάπτυξης της αγροτικής επιχειρηματικότητας ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Μοχλός ανάπτυξης της αγροτικής επιχειρηματικότητας Γεώργιος Αλετράς / ΕΥΔ ΠΑΑ-Μονάδα Α Λακωνία, 3 Μαρτίου 2013 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

EΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της

EΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.2.2018 C(2018) 533 final EΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 2.2.2018 σχετικά με τη θέσπιση ενιαίων, λεπτομερών προδιαγραφών για τη συλλογή και την ανάλυση δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή Γεωργική Πολιτική και Αγροτική Ανάπτυξη (2007-2013)

Κοινή Γεωργική Πολιτική και Αγροτική Ανάπτυξη (2007-2013) ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Κοινή Γεωργική Πολιτική και Αγροτική Ανάπτυξη (2007-2013) 1. Κοινή Γεωργική Πολιτική 1.1. Μεταρρύθµιση της ΚΓΠ Τον Ιούνιο 2003 εγκρίθηκε µια εκ θεµελίων µεταρρύθµιση της Κοινής Γεωργικής

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική νέου προγράμματοςleader

Στρατηγική νέου προγράμματοςleader Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD), βασίζεται στην προσέγγιση LEADER, η οποία έχει εφαρμοστεί στη χώρα μας από την πρώτη προγραμματική περίοδο και στον νομό Κιλκίς από την Αναπτυξιακή

Διαβάστε περισσότερα

Του κ. Κωνσταντίνου Γαγλία Γενικού Διευθυντή του BIC Αττικής

Του κ. Κωνσταντίνου Γαγλία Γενικού Διευθυντή του BIC Αττικής Του κ. Κωνσταντίνου Γαγλία Γενικού Διευθυντή του BIC Αττικής ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΩΝ CLUSTERS Με σκοπό τον εντοπισμό των βασικών παραγόντων επιτυχίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΑΑ. Αρχές για την Αειφόρο Ασφάλιση. του Προγράμματος Περιβάλλοντος του Ο.Η.Ε.

ΑΑΑ. Αρχές για την Αειφόρο Ασφάλιση. του Προγράμματος Περιβάλλοντος του Ο.Η.Ε. ΑΑΑ Αρχές για την Αειφόρο Ασφάλιση A global sustainability framework and initiative of the United Nations Environment Programme Finance Initiative Ένα παγκόσμιο πλαίσιο και μια πρωτοβουλία της Πρωτοβουλίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/2245/(INI) της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/2245/(INI) της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 2010/2245/(INI) 2.2.2011 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας KA2 Συνεργασία για Καινοτομία και Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών Αναμενόμενα αποτελέσματα Τα σχέδια που υποστηρίζονται στο πλαίσιο αυτής της Δράσης αναμένονται να επιφέρουν τα παρακάτω αποτελέσματα: Καινοτόμες

Διαβάστε περισσότερα

Οι Δήμοι στο κατώφλι της νέας προγραμματικής περιόδου. Ράλλης Γκέκας, Διευθύνων Σύμβουλος ΕΕΤΑΑ Φεβρουάριος 2014

Οι Δήμοι στο κατώφλι της νέας προγραμματικής περιόδου. Ράλλης Γκέκας, Διευθύνων Σύμβουλος ΕΕΤΑΑ Φεβρουάριος 2014 Οι Δήμοι στο κατώφλι της νέας προγραμματικής περιόδου Ράλλης Γκέκας, Διευθύνων Σύμβουλος ΕΕΤΑΑ Φεβρουάριος 2014 Περιεχόμενα Παρουσίασης Η Στρατηγική «Ευρώπη 2020» Οι Δήμοι στη νέα προγραμματική περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0411(COD) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0411(COD) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 30.3.2012 2011/0411(COD) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας προς την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού 17.12.2010 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ειδική έκθεση αριθ. 9/2010 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο «Πραγματοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Σαραφίδου Μελίνα Ε.Υ.. Ε.Π. Περιφέρειας Θεσσαλίας

Σαραφίδου Μελίνα Ε.Υ.. Ε.Π. Περιφέρειας Θεσσαλίας Σαραφίδου Μελίνα Ε.Υ.. Ε.Π. Περιφέρειας Θεσσαλίας Τρίκαλα, 19 Νοεμβρίου 2015 Έξυπνης Εξειδίκευσης Τι είναι; Τι Περιλαμβάνει; Στρατηγική προσέγγιση για την οικονομική ανάπτυξη, μέσω στοχοθετημένης υποστήριξης

Διαβάστε περισσότερα

9645/17 ΘΚ/σα 1 DG E 1A

9645/17 ΘΚ/σα 1 DG E 1A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Μαΐου 2017 (OR. en) 9645/17 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Με ημερομηνία: 23 Μαΐου 2017 Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες ENV

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL EΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών 14.1.2015 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 20/2014 (απαλλαγή 2013): Ήταν επιτυχής

Διαβάστε περισσότερα

Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου 2012. Πέπη Θεοδώρου. S.M.R. Consultants

Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου 2012. Πέπη Θεοδώρου. S.M.R. Consultants Training Session Ευκαιρίες χρηµατοδότησης για έργα σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος στην Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας και στην Περιφέρεια Ηπείρου γενικότερα Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου 2012 «Ειδικές

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη Ιστορία του Έργου

Σύντομη Ιστορία του Έργου Σύντομη Ιστορία του Έργου Η ιστορία του «LOCPROII» βρίσκει τις ρίζες της στην επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός έργου Interreg IIIA με όνομα «LOCPRO». Η εκ των υστέρων γνώση από το «LOCPRO» κατέστησε εμφανές

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη Αθήνα Απρίλιος 2008 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρήσεις και οι Ανάγκες τους σε Επαγγέλματα και Δεξιότητες

Επιχειρήσεις και οι Ανάγκες τους σε Επαγγέλματα και Δεξιότητες Επιχειρήσεις και οι Ανάγκες τους σε Επαγγέλματα και Δεξιότητες Μάρτιος 2015 Η α Φορέας lobbying μεταξύ επιχειρήσεων και πολιτείας ΕΕ/κοινωνικών εταίρων Ηγετικός οργανισμός γνώσης υπέρ μιας ανοιχτής, εξωστρεφούς,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ. Σεμινάριο Capacity Building for National Rural Networks» (Βρυξέλλες, Μαρτίου 2009)

ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ. Σεμινάριο Capacity Building for National Rural Networks» (Βρυξέλλες, Μαρτίου 2009) ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Σεμινάριο Capacity Building for National Rural Networks» (Βρυξέλλες, 30-31 Μαρτίου 2009) 3 η Συνάντηση Εθνικών Αγροτικών Δικτύων (Βρυξέλλες, 1 η Απριλίου 2009) Πραγματοποιήθηκε στις 30

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΩΦΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕΠΠ

ΟΡΙΣΜΟΣ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΩΦΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕΠΠ Επισκόπηση της εφαρµογής της περιβαλλοντικής πολιτικής (ΕΕΠΠ) 2019: Επιλογή βασικών στοιχείων σχετικά µε την κατάσταση της εφαρµογής της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας στην Ευρώπη ΟΡΙΣΜΟΣ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΩΦΕΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 3 Ιουνίου 2008 (05.06) (OR. en) 10220/08 RECH 199 COMPET 214

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 3 Ιουνίου 2008 (05.06) (OR. en) 10220/08 RECH 199 COMPET 214 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 3 Ιουνίου 2008 (05.06) (OR. en) 10220/08 RECH 199 COMPET 214 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ του : Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της 29ης και 30ής Μαΐου 2008 αριθ.

Διαβάστε περισσότερα

INTERREG IVC EUROPE. Παρουσίαση του Προγράμματος. Δρ. Ράλλης Γκέκας

INTERREG IVC EUROPE. Παρουσίαση του Προγράμματος. Δρ. Ράλλης Γκέκας INTERREG IVC EUROPE Παρουσίαση του Προγράμματος Δρ. Ράλλης Γκέκας ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗ 2020 ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Έξυπνη: αποτελεσματικότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, την έρευνα & την καινοτομία.

Διαβάστε περισσότερα

Το εργαλείο NEXUS για την ανάπτυξη των Νοτίων Περιφερειών στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο

Το εργαλείο NEXUS για την ανάπτυξη των Νοτίων Περιφερειών στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο ESPON 2013 Programme Το εργαλείο NEXUS για την ανάπτυξη των Νοτίων Περιφερειών στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο Ο ρόλος των περιφερειών στην Στρατηγική Ευρώπη 2020 : Έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς χωρική

Διαβάστε περισσότερα