Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ"

Transcript

1 «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας: Δρ. Ιωάννα Τσιλιγιάννη (Συντονίστρια) Δρ. Ελευθερία Λιντοβόη (Αναπληρώτρια συντονίστρια) κ. Στυλιανός Λιονάκης (Επιστημονικός συνεργάτης) Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Κλινική Κοινωνικής & Οικογενειακής Ιατρικής Τ.Θ. 2208, Ηράκλειο, Κρήτη UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE Clinic of Social and Family Medicine P.O Box 2208, Heraklion 71003, Crete, Greece

2 Σύνθεση της ομάδας ανασκόπησης: ΛΙΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΙΛΙΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΑ ΛΙΝΤΟΒΟΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΛΙΟΝΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Kαθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Επιστημονικός Υπεύθυνος έργου Ιατρός, συντονίστρια της ομάδας ανασκόπησης Ιατρός, αναπληρώτρια συντονίστρια της ομάδας ανασκόπησης Νοσηλευτής, Επιστημονικός συνεργάτης Σύνθεση της ομάδας ομοφωνίας (κατ αλφαβητική σειρά): ΑΝΥΦΑΝΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΟΛΥΖΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΑΡΙΔH ΜΑΡΙΑ TZANAKHΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ XAΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ Εκπρόσωπος Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος Εκπρόσωπος Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής Εκπρόσωπος Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής Αναπληρωτής Καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Εκπρόσωπος Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας Eκπρόσωπος Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας DR. JEAN HOLOHAN PROFESSOR MIKE THOMAS MD, Representative of IPCRG (International Primary Care Respiratory Group)/ Chief Executive Officer at Asthma Society of Ireland Professor Primary Care Research Department, University of Southampton/Representative of IPCRG (International Primary Care Respiratory Group) 2

3 Περιεχόμενα Πρόλογος 4 1. Εισαγωγή 5 2. Ορισμός άσθματος Κλινικά ερωτήματα Μεθοδολογία Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο Πρακτικός Αλγόριθμος Επίλογος Βιβλιογραφία 67 3

4 Πρόλογος Είναι μεγάλη χαρά στο πλαίσιο του έργου με τίτλο «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση » να προλογίζω ως Επιστημονικός Υπεύθυνος την παρούσα Κατευθυντήρια Οδηγία. Είναι σημαντικό που για πρώτη φορά στη χώρα μας συντάχθηκαν Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Γενική Ιατρική ως αποτέλεσμα συστηματικής αναζήτησης της βιβλιογραφίας και συμφωνίας με εκπρόσωπους ιατρών (Ελληνική Εταιρία Γενικής Ιατρικής) και νοσηλευτών (Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδας), ασθενών και εκπροσώπων της κεντρικής/περιφερειακής διοίκησης καθώς και Ευρωπαϊκών δικτύων. Στο έργο αυτό χρησιμοποιήθηκε μεθοδολογία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου και αποτελεί σύνθεση δοκιμασμένων εμπειριών και τεχνολογιών από Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία. Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει τα αποτελέσματα της συστηματικής ανασκόπησης που ολοκλήρωσε η ομάδα εργασίας για το Άσθμα. Σε αυτήν ο ιατρός γενικής ιατρικής και επαγγελματίας υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Φ.Υ.) μπορεί να αναζητήσει απαντήσεις σε κλινικά ερωτήματα που τίθενται συχνά στην καθ ημέρα πράξη και να λάβει αποφάσεις που είναι σύμφωνες με τη διεθνή βιβλιογραφία αλλά και τη γνώμη των ασθενών. Υπογραμμίζεται ότι οι δηλώσεις που συμφωνήθηκαν και παρουσιάζονται σε αυτό το παραδοτέο έχουν τη θέση των υποδείξεων προς τους επαγγελματίες υγείας και φυσικά η συμμόρφωση τους σε αυτές, καθώς και η πρακτική αξιοποίησης τους εξαρτάται από την εκπαίδευση τους αλλά και τις δεξιότητες που έχουν αποκτήσει στη διάρκεια της επαγγελματικής τους εκπαίδευσης και εξειδίκευσης. Θα επιθυμούσα να ευχαριστήσω όλους εκείνους που συνέβαλαν στην ολοκλήρωση αυτού του έργου και ιδιαίτερα τα μέλη της ομάδας έργου (κ. Ιωάννα Τσιλιγιάννη που συντόνισε την ομάδα εργασίας, κ. Ελευθερία Λιντοβόη, και κ. Στυλιανό Λιονάκη) που διάβασαν συστηματικά τη βιβλιογραφία και συνέταξαν το παρόν κείμενο, καθώς και την κ. Ειρήνη Βασιλάκη για τον ουσιαστικό της ρόλο στο συντονισμό του έργου. Ιδιαίτερες ευχαριστίες και στους εκπρόσωπους του Inernational Primary Care Respiratory Group (IPCRG), Prof. Mike Thomas και Dr. Jean Holohan. Θα είναι τιμή και χαρά για όλους μας εάν αυτές οι οδηγίες χρησιμοποιηθούν επ ωφελεία των ασθενών και των υπηρεσιών υγείας, των ιατρών και των νοσηλευτών στην Π.Φ.Υ. Με εκτίμηση, Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου Χρήστος Λιονής Καθηγητής Γενικής Ιατρικής & Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Διευθυντής Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Κρήτης 4

5 1. Εισαγωγή Το άσθμα αποτελεί ένα συχνό, χρόνιο δυνητικά σοβαρό νόσημα με διαρκώς αυξανόμενο επιπολασμό (Papageorgiou., et al 1997). Από άσθμα πάσχουν παγκοσμίως 300 εκατομμύρια άνθρωποι όλων των ηλικιών με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, στην οικογένεια τους και στην κοινότητα. Το κόστος τόσο για τον ασθενή όσο και για την κοινότητα είναι μεγάλο, ενώ οι επιπτώσεις και το κόστος για το μη θεραπευμένο άσθμα είναι πολύ μεγαλύτερα (GINA, 2012) Για την διάγνωση του άσθματος απαιτείται σπιρομέτρηση. Αυτό δυσχεραίνει την όλη διαδικασία που απαιτείται για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του άσθματος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας διεθνώς αλλά και στην χώρα μας. Η δυνατότητα διάγνωσης του άσθματος στην Π.Φ.Υ. του Ελληνικού χώρου θα διευκόλυνε την έγκαιρη αντιμετώπιση και θα μείωνε το κόστος των υπηρεσιών υγείας για το άσθμα. Στην Ελλάδα τα επιδημιολογικά δεδομένα για το άσθμα είναι περιορισμένα. Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική εταιρεία σε μια μελέτη όπου συμμετείχαν άτομα, τα πρώτα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 8,6% του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα έχει άσθμα. Σύμφωνα με την μελέτη European Respiratory Health Survey (ECRHS) πού έγινε σε άτομα ηλικίας ετών στην Αθήνα : το 2,4% των ερωτηθέντων παρουσίαζε παροξύνσεις άσθματος, το 2.1% χρησιμοποιούσε φάρμακα για το άσθμα, το 5,6% είχε αφυπνίσεις κατά τον ύπνο λόγο δύσπνοιας, το 17,8% είχε αφυπνίσεις λόγο βήχα, το 15,8% παρουσίαζε συριγμό και το 18.4 % είχε αλλεργική ρινίτιδα (Papageorgiou et al., 1997). Η συχνότητα του άσθματος στην Π.Φ.Υ. αλλά και το υψηλό κόστος αντιμετώπισης του, σε συνδυασμό με την μεγάλη επιρροή που έχει στην ποιότητα ζωής των ασθενών, το καθιστούν νοσολογική οντότητα που αξίζει προσοχής από τους ιατρούς της Π.Φ.Υ. Διεθνώς εκδίδονται σε τακτική βάση κατευθυντήριες οδηγίες (Κ.Ο.) οι οποίες βασίζονται σε υψηλής ποιότητας τεκμηρίωση. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επίσημες οδηγίες σχετικές με το άσθμα, σταθμισμένες για τις ιδιαίτερες ανάγκες της χώρας. Έτσι παρόλη την παρουσία διεθνών Κ.Ο. θεωρήθηκε απαραίτητη η σύνταξη Eθνικών κατευθυντήριων οδηγιών προσαρμοσμένων στις ανάγκες και στις συνθήκες της Ελληνικής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας καθώς οι αντιλήψεις, ο τρόπος ζωής, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και η δομή του συστήματος υγείας διαφοροποιούν την κατάσταση στην Ελλάδα και απαιτούν μια προσαρμοσμένη προσέγγιση. 5

6 Το έργο αυτό διαμόρφωσης κατευθυντήριων οδηγιών για την διαχείριση του άσθματος έρχεται να συνδράμει στην προσπάθεια της πρόληψης, της διάγνωσης και θεραπείας του άσθματος από τους γενικούς ιατρούς, τους άλλους ιατρούς της Π.Φ.Υ. και τους άλλους επαγγελματίες υγείας που δραστηριοποιούνται στην Π.Φ.Υ. Με βάση ένα ευρύτερα αποδεκτό ορισμό των Κ.Ο. κλινικής πρακτικής αυτές είναι «συστηματικά ανεπτυγμένες δηλώσεις για να βοηθήσουν τις αποφάσεις του υγειονομικού και του ασθενούς για την κατάλληλη φροντίδα υγείας σε ειδικές κλινικές περιστάσεις». Έτσι, οι δηλώσεις ή υποδείξεις που το κείμενο αυτό περιλαμβάνει έρχονται να βοηθήσουν το γιατρό που εργάζεται στην Π.Φ.Υ. να λάβει αποφάσεις από κοινού με τον ασθενή στο βαθμό φυσικά που το επίπεδο εκπαίδευσης αλλά και οι αποκτηθείσες κλινικές δεξιότητες το επιτρέπουν. 6

7 Επίπεδα τεκμηρίωσης της δήλωσης σύμφωνα με το National Health and Medical Research Council Βαθμός Τεκμηρίωσης Είδος μελέτης σχετικό με θεραπευτική παρέμβαση Είδος μελέτης σχετικό με διαγνωστική προσέγγιση Είδος μελέτης σχετικό με προγνωστική αξία Είδος μελέτης σχετικό με Αιτιολογία Είδος μελέτης σχετικό με διαλογή (screening) Ι Συστηματική ανασκόπηση μελετών βαθμού ΙΙ. του Συστηματική ανασκόπηση μελετών βαθμού ΙΙ. του Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. ΙΙ ΙΙΙ-1 ΙΙΙ-2 Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή Μία ψευδότυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή (με διαφορετική προσέγγιση ή μερικώς την ίδια μεθοδολογία) Συγκριτική μελέτη με όμοιες ομάδες ελέγχου: Μητυχαιοποιημέν η πειραματική δοκιμή Μελέτη κοόρτης Μελέτη ασθενώνμαρτύρων Μια μελέτη διαγνωστικής ακρίβειας με ανεξάρτητη, τυφλή σύγκριση με ένα έγκυρο πρότυπο αναφοράς σε συνεχόμενα άτομα με μια συγκεκριμένη κλινική οντότητα Μια μελέτη διαγνωστικής ακρίβειας με ανεξάρτητη, τυφλή σύγκριση με ένα έγκυρο πρότυπο αναφοράς σε μησυνεχόμενα άτομα με μια συγκεκριμένη κλινική οντότητα Μια σύγκριση με πρότυπο αναφοράς που δεν πληροί τα κριτήρια για το βαθμό τεκμηρίωσης ΙΙ ή ΙΙΙ-1. Μια προοπτική μελέτη κοόρτης Σε όλα ή κανένα από τα άτομα με τους παράγοντες κινδύνου παρατηρείται η έκβαση που μελετάται. Ανάλυση προγνωστικών παραγόντων σε άτομα μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης κλινικής δοκιμής ενός σκέλους Μια προοπτική μελέτη κοόρτης Σε όλα ή κανένα από τα άτομα με τους παράγοντες κινδύνου παρατηρείται η έκβαση που μελετάται. Μια αναδρομική μελέτη κοόρτης Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή Μία ψευδότυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή (με διαφορετική προσέγγιση ή μερικώς την ίδια μεθοδολογία) Συγκριτική μελέτη με όμοιες ομάδες ελέγχου: Μητυχαιοποιημέ νη πειραματική δοκιμή Μελέτη κοόρτης Μελέτη 7

8 ΙΙΙ-3 ΙV Μελέτες χρονικής σειράς με ομάδα ελέγχου Συγκριτική μελέτη χωρίς όμοιες ομάδες ελέγχου: με χρήση ομάδας ελέγχου αναδρομικού τύπου (historical control study) με 2 ή περισσότερες μελέτες 1 σκέλους μελέτες χρονικής σειράς χωρίς ομάδα ελέγχου Mελέτη σειράς περιστατικών, που έγιναν μετά την υποβολή των περιστατικών στην δοκιμασία ή έγιναν πριν και μετά την Διαγνωστική μελέτη ασθενών μαρτύρων Μελέτη διαγνωστικής απόδοσης (όχι πρότυπο αναφοράς) Μια αναδρομική μελέτη κοόρτης Mελέτη σειράς περιστατικών ή προοπτική μελέτη ατόμων σε διαφορετικό στάδιο της νόσου Μια μελέτη ασθενών μαρτύρων Διασταυρούμενη μελέτη ή Mελέτη σειράς περιπτώσεων δοκιμασία. Πηγή: Canberra: National Health and Medical Research Council. NHMRC levels of evidence and grades for recommendations for developers of guidelines [internet] Available at χρησιμοποιείται μετά από άδεια. ασθενώνμαρτύρων Συγκριτική μελέτη χωρίς όμοιες ομάδες ελέγχου: με χρήση ομάδας ελέγχου αναδρομικού τύπου (historical control study) με 2 ή περισσότερες μελέτες 1 σκέλους Mελέτη σειράς περιπτώσεων 8

9 Μοντέλο αξιολόγησης των τεκμηρίων Μεταβλητές/ κριτήρια A B C D Άριστα Καλά Ικανοποιητικά Ελλιπή Τεκμηρίωση Τουλάχιστον μια μελέτη επιπέδου Ι με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας ή μερικές μελέτες επιπέδου ΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας Μια ή δύο μελέτες επιπέδου ΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας ή μια SR/μερικές μελέτες επιπέδου ΙΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας Μια ή δύο μελέτες επιπέδου ΙΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας ή επιπέδου Ι ή ΙΙ με μέτριο κίνδυνο μεροληψίας Επιπέδου IV μελέτες ή επιπέδου Ι έως ΙΙΙ/SRs με υψηλό κίνδυνο μεροληψίας Συνέχεια 1 Όλες οι μελέτες είναι συναφείς. Οι περισσότερες μελέτες είναι σε συνάφεια, ενώ οι ασυναφείς ίσως μπορούν να αιτιολογηθούν. Κάποια από τα ασυναφή τεκμήρια απεικονίζουν μεγάλη αβεβαιότητα γύρω από τα κλινικά ερωτήματα. Τα τεκμήρια είναι ασυναφή. Κλινική επίδραση Πολύ μεγάλη Μεγάλη Μέτρια Μικρή ή με περιορισμούς Δυνατότητα γενίκευσης Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια ταυτίζεται με τον πληθυσμό-στόχο της ΚΟ. Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια είναι παρόμοιος με τον πληθυσμό στόχο της ΚΟ. Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια είναι διαφορετικός από τον πληθυσμόστόχο της ΚΟ, αλλά είναι κλινικά συνετό να εφαρμοστούν τα ευρήματα και στον πληθυσμό-στόχο 2. Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια είναι διαφορετικός από τον πληθυσμό στόχο της ΚΟ και είναι δύσκολο να κριθεί εάν είναι συνετό να εφαρμοστούν τα 9

10 ευρήματα και στον πληθυσμόστόχο Δυνατότητα εφαρμογής (Applicability) Άμεσα εφαρμόσιμη στο ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Εφαρμόσιμη στο ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με κάποιες συστάσεις Πιθανόν εφαρμόσιμη στο ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με κάποιες συστάσεις Μη εφαρμόσιμη στο ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Πηγή: Canberra: National Health and Medical Research Council. NHMRC levels of evidence and grades for recommendations for developers of guidelines [internet] Available at: χρησιμοποιείται μετά από άδεια. SR= systematic review, RCT= randomized clinical trial 1 Εάν υπάρχει μόνο μια μελέτη, βαθμολογήστε αυτό το στοιχείο ως «μη εφαρμόσιμο». 2 Για παράδειγμα αποτελέσματα που αφορούν ενήλικες μπορούν να εφαρμοστούν και σε παιδιά. 10

11 2. Ορισμός άσθματος Το άσθμα είναι μια ετερογενής νόσος η οποία συχνά χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή του αναπνευστικού συστήματος (GINA, 2014). Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλουν όσον αφορά το είδος, την ένταση και τη συχνότητα της εμφάνισής τους (BTS, 2012). Χαρακτηρίζεται από υπέρ-αντιδραστικότητα και απόφραξη των αεραγωγών, με ολική ή μερική αναστρεψιμότητα (BTS, 2012; GEMA, 2009; GINA, 2012). Οι ασθενείς παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια αναπνευστικού συριγμού, δύσπνοιας, σφιξίματος στο στήθος και βήχα (NIH, 2007; BTS, 2012; GINA, 2012). Τα συμπτώματα είναι διαλείποντα, επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί (NIH, 2007; BTS, 2012; GINA, 2012). Συχνά οδηγούν σε διαταραχές του ύπνου και σε περιορισμό της ημερήσιας δραστηριότητας (GINA, 2012). Η κλινική διάγνωση της νόσου επιβεβαιώνεται με τη σπιρομέτρηση όταν η μεταβολή της FEV 1 είναι μεγαλύτερη του 12% και των 200 ml (GINA, 2012). Παράγοντες οι οποίοι ενεργοποιούν παροξύνσεις άσθματος είναι οι ιογενείς αναπνευστικές λοιμώξεις, η άσκηση, το κάπνισμα και τα αλλεργιογόνα (BTS, 2012). 11

12 3. Κλινικά ερωτήματα Τα κλινικά ερωτήματα που διατυπώθηκαν από τις επιμέρους ομάδες ανασκόπησης ομαδοποιήθηκαν βάσει ενός κοινού πλαισίου αναφοράς. Για το λόγο αυτό σχηματίστηκαν ενιαίες κατηγορίες. Η ταξινόμηση των κλινικών ερωτημάτων έγινε σε πέντε ομάδες αναφορικά με τη διάγνωση και τα διαγνωστικά εργαλεία, τις παρεμβάσεις (φαρμακευτικές και μη), την πρόληψη, την παραπομπή, τους επαγγελματίες υγείας και τις υπηρεσίες υγείας. Βασική προϋπόθεση της προσπάθειας αυτής ήταν τα ερωτήματα να προέρχονταν από την κλινική παρατήρηση σε δομές Π.Φ.Υ. και να διατυπώνονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνονταν στην ελληνική πραγματικότητα. Τα μείζονα κλινικά ερωτήματα που εν τέλει διατυπώθηκαν από την ομάδα ανασκόπησης του άσθματος στην αρχή του έργου και κατεύθυναν τη διατύπωση των συστάσεων ήταν τα ακόλουθα: Αναφορικά με τη διάγνωση και τα διαγνωστικά εργαλεία: 1. Είναι αποτελεσματικά τα διαγνωστικά εργαλεία για τη διάγνωση του άσθματος στην Π.Φ.Υ.; 2. Είναι εφικτή η ταξινόμηση της σοβαρότητας της νόσου στην Π.Φ.Υ.; Ποια επιπρόσθετη πληροφορία αναζητά αυτή η ταξινόμηση; Αναφορικά με τις παρεμβάσεις (φαρμακευτικές και μη): 3. Ποια θεραπεία είναι αποτελεσματική ώστε να υπάρχει επαρκής έλεγχος και να αποφεύγονται οι παροξυσμοί στην Π.Φ.Υ.; 4. Θα πρέπει να τροποποιούνται οι παρεμβάσεις σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες; Σε ποιο βαθμό αυτές είναι αποτελεσματικές και αποδοτικές; 5. Είναι αποτελεσματική η αυτό-διαχείριση/εκπαίδευση του ασθενούς (δίαιτα, άσκηση, αποφυγή παραγόντων κινδύνου, χρήση ροόμετρου)/γραπτού σχεδίου δράσης; 6. Πρέπει να υποψιαζόμαστε ανεπαρκή εφαρμογή των οδηγιών - μη συμμόρφωση στη θεραπεία όταν δεν ελέγχονται τα συμπτώματα στην Π.Φ.Υ.; 7. Συστήνεται πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης, υποστηρικτικής και παρηγορητικής φροντίδας στην Π.Φ.Υ. για το άσθμα; 12

13 Αναφορικά με την πρόληψη: 8. Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις που συστήνονται στην κοινότητα στα πλαίσια της πρόληψης (ανίχνευση και έγκαιρη αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου); 9. Ποιοι εμβολιασμοί συστήνονται σε ασθενείς με άσθμα ; Αναφορικά με τους επαγγελματίες υγείας και τις υπηρεσίες υγείας: 10. Είναι αποτελεσματική η εκπαίδευση άλλων επαγγελματιών υγείας (νοσηλευτή/νοσηλεύτριας, φυσιοθεραπευτή/φυσιοθεραπεύτριας) στην διαχείριση των ασθενών με άσθμα στις υπηρεσίες Π.Φ.Υ.; 11. Επηρεάζει η οργάνωση, η διασύνδεση και η δομή των υπηρεσιών υγείας την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων για το άσθμα; 12. Ποια η θέση της τηλεϊατρικής και των εφαρμογών της κινητής τηλεφωνίας στη διαχείριση της νόσου; 13. Πότε παραπέμπουμε σε ιατρό ή άλλους επαγγελματίες υγείας στη δευτεροβάθμιατριτοβάθμια περίθαλψη και ποιο είναι το κόστος-αποτελεσματικότητα της παραπομπής αυτής; 13

14 4. Μεθοδολογία Σκοπός της Κ.Ο. για το άσθμα Σκοπός των συγκεκριμένων κατευθυντήριων οδηγιών για το άσθμα είναι η βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας υγείας για τους ασθενείς με άσθμα. Οι κλινικοί ιατροί μπορούν με την βοήθεια των Κ.Ο. να λαμβάνουν γρήγορες, σωστές και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένες (evidence based) αποφάσεις για τη διαχείριση των ασθενών με άσθμα. Οι Κ.Ο. συμβάλλουν στην ενίσχυση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους χρήστες και οδηγούν στην τεκμηριωμένη από τη βιβλιογραφία παροχή υπηρεσιών για τη διάγνωση, την πρόληψη, τη θεραπεία και γενικότερα την ολοκληρωμένη διαχείριση του άσθματος σε ενήλικες ασθενείς. Η ανάπτυξη και η εφαρμογή των Κ.Ο. για το άσθμα θα βοηθήσει στην αύξηση της γενικότερης ποιότητας διαχείρισης του άσθματος στην Ελλάδα και θα συμβάλλει στη βελτίωση των υπηρεσιών, μειώνοντας το κόστος και τις λανθασμένες αποφάσεις για τη διαχείριση του άσθματος. Σε ποιους απευθύνεται Οι κατευθυντήριες οδηγίες για το άσθμα έχουν αναπτυχθεί ώστε να επιτευχθεί βελτίωση της φροντίδας του άσθματος που λαμβάνει χώρα στις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της Ελλάδας. Οι γενικοί ιατροί της Π.Φ.Υ. θα πρέπει να έχουν καλή γνώση των Κ.Ο. για το άσθμα ώστε να παρέχουν ιατρική φροντίδα που βασίζεται σε τεκμηριωμένες πληροφορίες από τη βιβλιογραφία. Επιπρόσθετα οι Κ.Ο. απευθύνονται εκτός από τους Γενικούς Ιατρούς, στους άλλους επαγγελματίες υγείας που εμπλέκονται στην φροντίδα του άσθματος στην Π.Φ.Υ. όπως οι νοσηλευτές, οι φυσιοθεραπευτές, οι ψυχολόγοι, οι φαρμακοποιοί αλλά και το υπόλοιπο προσωπικό των κέντρων υγείας και των άλλων δομών Π.Φ.Υ. της Ελλάδας. Τέλος οι Κ.Ο. θα βοηθήσουν τους ασθενείς με άσθμα και αυτούς που τους παρέχουν φροντίδα στο οικογενειακό περιβάλλον να κατανοήσουν τη διαδικασία διαχείρισης του άσθματος και να συνδράμουν αποτελεσματικά στην αυτό-φροντίδα και διαχείριση αυτού. Πληθυσμός στόχος της Κ.Ο. Οι κατευθυντήριες οδηγίες για το άσθμα έχουν ως πληθυσμό στόχο ασθενείς με άσθμα οι οποίοι είναι ενήλικες. Δεν αναφέρονται σε παιδιά ή έφηβους. Επιπρόσθετα δεν προορίζονται για ειδικές πληθυσμιακές ομάδες όπως είναι οι έγκυες γυναίκες. Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο. 14

15 Η ομάδα ανασκόπησης των κατευθυντήριων οδηγιών για το άσθμα, είχε ως σκοπό την ανάπτυξη και τη συγγραφή συστάσεων για το άσθμα ώστε να παραδοθούν στην ομάδα ομοφωνίας (consensus group). Η ομάδα εργασίας και ανασκόπησης ακολούθησε τη διαδικασία αξιολόγησης των διεθνών Κ.Ο. με βάση το πλαίσιο ADAPTE και την προσαρμογή των συστάσεων αυτών στην Ελληνική πραγματικότητα. Τα στάδια ανάπτυξης που ακολουθήθηκαν από την ομάδα ανασκόπησης του άσθματος παρατίθενται παρακάτω: 1. Πρώτο βήμα αποτέλεσε η συνάντηση της ομάδας εργασίας όπου και συμφωνήθηκε η διατύπωση του ορισμού του άσθματος. Επίσης έγινε διατύπωση των κλινικών ερωτημάτων όσον αφορά τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη του άσθματος, και περιλαμβάνουν τις διαδικασίες συμμετοχής των επαγγελματιών υγείας της Π.Φ.Υ. και την παραπομπή ασθενών από αυτούς σε άλλες υπηρεσίες. Τα ερευνητικά αυτά ερωτήματα αποτέλεσαν και τους αλγόριθμους αναζήτησης για τη βιβλιογραφία. 2. Δεύτερο βήμα αποτέλεσε ο καθορισμός της στρατηγικής αναζήτησης και αξιολόγησης των διεθνών Κ.Ο. Οι διεθνείς Κ.Ο. για το άσθμα αναζητήθηκαν στις ιστοσελίδες Εθνικών Κέντρων Παραγωγής ή Διανομής Κ.Ο., Κέντρων Παραγωγής και Διανομής Κ.Ο. Ευρωπαϊκών ή Αμερικάνικων Επιστημονικών Εταιρειών, Κέντρων Διανομής Κ.Ο. Ελληνικών Επιστημονικών Εταιρειών, Κέντρων Σύνθεσης και Διανομής Κ.Ο. Κολλεγίων Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν αξιολογήθηκαν με γνώμονα την καταλληλότητά τους για τα ελληνικά δεδομένα. Μετά το παραπάνω φιλτράρισμα προέκυψαν εννέα Κ.Ο. οι οποίες αξιολογήθηκαν ως προς την ποιότητα τους με τη χρήση του εργαλείου AGREE (Appraisal of Guidelines for Research and Evaluation). 3. Τρίτο βήμα αποτέλεσε ο καθορισμός της στρατηγικής αναζήτησης της βιβλιογραφίας. Η βιβλιογραφία αναζητήθηκε από ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Τα κριτήρια επιλογής για άρθρα από την ηλεκτρονική βιβλιογραφία αποτέλεσαν τα άρθρα να είναι τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές (RCTs), μετα-αναλύσεις ή συστηματικές ανασκοπήσεις (SRs) οι οποίες αναφέρονται σε ασθενείς με άσθμα ηλικίας 19 ετών και άνω, ήταν δημοσιευμένες στην Αγγλική ή στην Ελληνική γλώσσα και ήταν της τελευταίας 5ετίας. Η αναζήτηση της βιβλιογραφίας έγινε στις βάσεις δεδομένων Pubmed και Cochrane Library. 4. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν αξιολογήθηκαν από την ομάδα εργασίας αφού αναγνώστηκαν οι περιλήψεις των άρθρων και κρίθηκε η καταλληλότητα και η συνάφεια τους. 15

16 5. Η αξιολόγηση της ποιότητας των συστηματικών ανασκοπήσεων (SRs) και των μετααναλύσεων έγινε με τη χρήση του προγράμματος AMSTAR (Assessment of Multiple Systematic Reviews) (Shea et al., 2007). 6. Οι τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές αξιολογήθηκαν ως προς την ποιότητα τους με τη χρήση του εργαλείου CAT (Critical Appraisal Tool). 7. Διατυπώθηκαν οι πρώτες συστάσεις (draft recommendations). 8. Φτιάχτηκαν πίνακες για τα επίπεδα τεκμηρίωσης της κάθε σύστασης (Level of Evidence). 9. Οι συστάσεις αυτές αποστάλθηκαν στα μέλη της ομάδας ομοφωνίας για την διεξαγωγή του πρώτου κύκλου Delphi όπου βαθμολογήθηκαν και σχολιάστηκαν. 10. Οι συστάσεις προετοιμάστηκαν σε συνδυασμό με τη συγγραφή της τεκμηρίωσης για τη διεξαγωγή της συζήτησης της συνάντησης ομοφωνίας (consensus panel). Δήλωση συμφερόντων Όλοι οι εμπλεκόμενοι στη συγγραφή της Κ.Ο. δηλώνουν ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων και βεβαιώνουν ότι δεν απασχολούνται σε φαρμακευτικές εταιρείες. Δήλωση Προθέσεων (Intention Statement) Η τήρηση και η συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες οδηγίες για το άσθμα δεν εγγυάται ότι κάθε περίπτωση ασθενούς με άσθμα θα έχει επιτυχημένη έκβαση και βελτίωση. Δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι οι συγκεκριμένες Κ.Ο. περιλαμβάνουν όλες τις δυνατές θεραπευτικές επιλογές ή ότι αποκλείουν άλλες μεθόδους που στοχεύουν στο ίδιο αποτέλεσμα. Η φροντίδα σε κάθε ασθενή με άσθμα θα πρέπει να καθορίζεται εξατομικευμένα με βάση τη συνολική κλινική εικόνα και τα δεδομένα του κάθε ασθενή. Ο κλινικός ιατρός βασισμένος στην κρίση του και την υπευθυνότητα του θα πρέπει να καθορίζει ένα συγκεκριμένο θεραπευτικό σχέδιο και συγκεκριμένες κλινικές διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθηθούν για τους ασθενείς. 16

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.)

Νόσημα: Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Χρόνια Αποφρακτική

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Δυσλιπιδαιμία

Νόσημα: Δυσλιπιδαιμία «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Δυσλιπιδαιμία Ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Επαγγελματίες υγείας και υπηρεσίες υγείας Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Σύσταση 40: Συστήνεται να γίνεται εκτίμηση των αναγκών του ασθενή, συμβουλευτική σε προγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο.

Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο. Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο. Η ομάδα ανασκόπησης των κατευθυντήριων οδηγιών για το άσθμα, είχε ως σκοπό την ανάπτυξη και τη συγγραφή συστάσεων για το άσθμα ώστε να παραδοθούν στην ομάδα ομοφωνίας (consensus

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή Υγείας. Προγράμματα άσκησης

Προαγωγή Υγείας. Προγράμματα άσκησης Προαγωγή Υγείας Προγράμματα άσκησης Σύσταση 13: Συστήνεται οι Γενικοί Ιατροί, άλλοι Ιατροί, καθώς και επαγγελματίες υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας να ενθαρρύνουν τους ασθενείς με κατάθλιψη (κυρίως

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Κατάθλιψη. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Κατάθλιψη. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Κατάθλιψη Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT)

Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Clinical Research & Evidence-Based Medicine Unit Aristotle University of Thessaloniki Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Πασχάλης Πάσχος MD, MSc Γαστρεντερολόγος Μονάδα Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθένας στο αντικείμενο του επιστημονικού του ενδιαφέροντος

Ο καθένας στο αντικείμενο του επιστημονικού του ενδιαφέροντος «Κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες: από την Ανάπτυξη έως την Εφαρμογή» Ομάδα Ανάπτυξης Κλινικών Κατευθυντηρίων Οδηγιών (ΟΑΚΚΟ) Τομέα Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών

Διαβάστε περισσότερα

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών Στρογγυλό Τραπέζι Σωματική άσκηση και Άνοια. Από τη Γενική Ιατρική και την κοινότητα στο νοσοκομείο και στις εξειδικευμένες υπηρεσίες: Παρέμβαση στην Ελλάδα του σήμερα 9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν

Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΙατρικήΕρευνητικήΜεθοδολογία Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν Πασχάλης Πάσχος Msc Ειδ/νος Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Αποφασίζοντας βάσει της αποτελεσματικότητας: η αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας

Αποφασίζοντας βάσει της αποτελεσματικότητας: η αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας Αποφασίζοντας βάσει της αποτελεσματικότητας: η αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας Χρήστος Λιονής Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Κρήτης Η αναφορά

Διαβάστε περισσότερα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ Οι γυναίκες ήταν

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση της βαρύτητας των παροξυσμών άσθματος

Αναγνώριση της βαρύτητας των παροξυσμών άσθματος Αναγνώριση της βαρύτητας των παροξυσμών άσθματος Σύσταση 9: Συστήνεται οι Γενικοί Ιατροί και οι Επαγγελματίες Υγείας της Π.Φ.Υ., να αναγνωρίζουν έγκαιρα τους παροξυσμούς άσθματος με βάση τα κλινικά σημεία,

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά.

Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά. Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του στα παιδιά. Φώτης Β. Κυρβασίλης Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας Γ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ www.pd3.gr Η αντιμετώπιση του βρογχικού στα παιδιά κατευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ EVIDENCE BASED MEDICINE

ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ EVIDENCE BASED MEDICINE 1 ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ EVIDENCE BASED MEDICINE ΙΜΒ022 Ενημερωτικό Φύλλο Μαθήματος (ΕΦΜ) Εξάμηνο Διδασκαλίας: A Συντονιστές Δημήτριος Γουλής Απόστολος Τσάπας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ- ΥΠΔ ΣΤΗ Π.Φ.Υ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ- ΥΠΔ ΣΤΗ Π.Φ.Υ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ- ΥΠΔ ΣΤΗ Π.Φ.Υ Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Στις περισσότερες περιπτώσεις, στον πυρήνα της ΠΦΥ βρίσκεται ο οικογενειακός ιατρός, θεσμός που παρουσιάστηκε στην Αγγλία πριν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Γιατί η ερώτηση πρέπει να είναι

Διαβάστε περισσότερα

4. Μεθοδολογία. Σκοπός της Κ.Ο. για το άσθμα

4. Μεθοδολογία. Σκοπός της Κ.Ο. για το άσθμα 4. Μεθοδολογία Σκοπός της Κ.Ο. για το άσθμα Σκοπός των συγκεκριμένων κατευθυντήριων οδηγιών για το άσθμα είναι η βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας υγείας για τους ασθενείς με άσθμα. Οι κλινικοί ιατροί

Διαβάστε περισσότερα

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Μαρία Φωτουλάκη Επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Αρμόδιες υπηρεσίες, τεχνικές και μέσα υλοποίησης παρεμβάσεων του Σχεδίου Δράσης

Αρμόδιες υπηρεσίες, τεχνικές και μέσα υλοποίησης παρεμβάσεων του Σχεδίου Δράσης Αρμόδιες υπηρεσίες, τεχνικές και μέσα υλοποίησης παρεμβάσεων του Σχεδίου Δράσης Α. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Α.1. ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΣΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διαλείπουσα αγωγή στο ήπιο άσθμα. Α. Φλέμιγκ, Πνευμονολογικό Τμήμα Παναγιώτα Λάμπρου

Διαλείπουσα αγωγή στο ήπιο άσθμα. Α. Φλέμιγκ, Πνευμονολογικό Τμήμα Παναγιώτα Λάμπρου Διαλείπουσα αγωγή στο ήπιο άσθμα Α. Φλέμιγκ, Πνευμονολογικό Τμήμα Παναγιώτα Λάμπρου Υπέρτατη Ιπποκρατική εντολή στον Ιατρό είναι ωφελέειν ή μη βλάπτειν Μία από τις βασικότερες αρχές της μοντέρνας ιατρικής:

Διαβάστε περισσότερα

Η φλεγμονή των βρόγχων προκαλεί οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων, και έτσι περιορίζεται περισσότερο η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.

Η φλεγμονή των βρόγχων προκαλεί οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων, και έτσι περιορίζεται περισσότερο η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους. Βρογχικό Άσθμα Το άσθμα είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από χρόνια κυτταρική φλεγμονή των αεραγωγών και βρογχική υπεραντιδραστικότητα. Έτσι προκαλείται μια μεταβλητή απόφραξη των αεροφόρων οδών που

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια μεταβολική διαταραχή και αποτελεί ένα από τα συχνότερα χρόνια νοσήματα και μια από τις σημαντικότερες αιτίες πρόωρης

Διαβάστε περισσότερα

Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού

Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού Μάιος 2007 Τ. Παναγιωτόπουλος Τομέας υγείας του παιδιού Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας «Όλα τα προγράμματα screening προκαλούν βλάβη, ορισμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας. Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Υγεία Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας. Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Υγεία Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας Ομάδα Εργασίας Επαγγελματικής πράξης Καρδιολόγων Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Υγεία Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς Χριστίνα Παπανικολάου,

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και σταδιοποίηση άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Διάγνωση και σταδιοποίηση άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Διάγνωση και σταδιοποίηση άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Είναι Άσθμα; Επαναλαμβανόμενα επεισόδια αναπνευστικού συριγμού Ενοχλητικός Βήχας κατά την νύχτα Βήχας ή αναπνευστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Σεπτέμβριος 2018 ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ Αθηνά Τατσιώνη Επίκουρη Καθηγήτρια Γενικής Ιατρικής,

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Δ. Παρασκευής Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση 34: Η χορήγηση β αναστολέων θα πρέπει να γίνεται μόνο σε ιδιαίτερες περιπτώσεις και κατόπιν συνεργασίας με ειδικούς (IV).

Σύσταση 34: Η χορήγηση β αναστολέων θα πρέπει να γίνεται μόνο σε ιδιαίτερες περιπτώσεις και κατόπιν συνεργασίας με ειδικούς (IV). β αναστολείς Σύσταση 34: Η χορήγηση β αναστολέων θα πρέπει να γίνεται μόνο σε ιδιαίτερες περιπτώσεις και κατόπιν συνεργασίας με ειδικούς (IV). Βαθμός τεκμηρίωσης: IV Βαθμός σύστασης: A Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ:

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ 2 Ιουνίου 2014 / 14 O Δημοτικό Σχολείο Ιλίου ΒΡΟΧΙΚΟ ΑΣΜΑ & ΠΑΙΔΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2015-2016 - Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση (EBM) 1 ο βήμα στην άσκηση της τεκμηριωμένης ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 395 396 ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 397 398 399 400 401 402 3 ο Εθνικό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας 9 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων & Υγιεινής,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες EUROPEAN LUNG FOUNDATION

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες EUROPEAN LUNG FOUNDATION ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις οδηγίες της European Respiratory

Διαβάστε περισσότερα

Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409)

Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409) Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409) Συντονιστής μαθήματος: Αλέξιος Μπένος, Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής. Τηλ. 2310999137, e-mail: benos@med.auth.gr Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Λαζάρου Βασιλική Επιμελήτρια Β Πνευμονολογικού Τμήματος ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΟΡΗΓΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ: AMGEN,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ Αθήνα, 10/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή διαχείρισης παιδικού άσθματος

Εφαρμογή διαχείρισης παιδικού άσθματος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Εφαρμογή διαχείρισης παιδικού άσθματος Μενεσίδης Μιχάλης ΑΕΜ: 228 Επιβλέποντες : Αγγελίδης Παντελής, Αναπληρωτής Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III Τροποποιήσεις στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος και στο φύλλο οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III Τροποποιήσεις στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος και στο φύλλο οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος και στο φύλλο οδηγιών χρήσης Σημείωση: Αυτές οι τροποποιήσεις πρόκειται να ενσωματωθούν στην έγκυρη Περίληψη των Χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Φαινότυποι ΧΑΠ (ACO)

Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Φαινότυποι ΧΑΠ (ACO) Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Φαινότυποι ΧΑΠ (ACO) Conflict of interest (Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων) Συμμετοχή σε advisory board

Διαβάστε περισσότερα

.aiavramidis.gr www

.aiavramidis.gr  www Θεραπευτικός αλγόριθμος στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 Inzucchi et al. Diabetes Care. 2015;38(1):140-9 Συνδυασμός αγωνιστών των υποδοχέων του GLP-1 και βασικής ινσουλίνης Βασική ινσουλίνη Αποτελεσματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ Η νοσηλευτική διεργασία : Αποτελεί συστηματική μέθοδο που κατευθύνει τον νοσηλευτή και τον ασθενή στον αμοιβαίο: Προσδιορισμό των αναγκών για νοσηλευτική φροντίδα σχεδιασμό και εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Epidemiology and Public Health Dept of Epidemiology and Public Health N. TZANAKIS M.D. Consultant in Respiratory Medicine Assistant Professor in Epidemiology P.O. Box 1352, 71110

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα Ανασκόπηση Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα Αγορίτσα Κουλούρη 1, RN, RMN, MSc Ζωή Ρούπα 2, MD, RN, PhD Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης 3, MD 1 Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας 2 Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ 3

ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ 3 ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ 3 Νικόλαος Παπάνας Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Εξωτερικό Διαβητολογικό Ιατρείο Εξωτερικό Ιατρείο Διαβητικού Ποδιού Β Παθολογική Κλινική ΔΠΘ 5/22/12 1 5/22/12 2 ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήµατος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήµατος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήµατος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2013 - Ιατρική βασισµένη στην τεκµηρίωση Ιατρική βασισµένη στην τεκµηρίωση (EBM) Ποικίλες Από προφανείς και άµεσα διαθέσιµες Έως σύνθετες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Κλινικές Μελέτες Πείραμα σε ανθρώπους ώστε να μετρηθούν η αποτελεσματικότητα και οι κίνδυνοι νέων θεραπευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο;

Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο; Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο; Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Εργάζομαι ως ιατρικός σύμβουλος στην φαρμακευτική εταιρεία GSK Το σύστημα Πρωτοβάθμια Περίθαλψη Κέντρα Υγείας To πρωτοβάθμιο

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Το άσθμα είναι μία νόσος με διακυμάνσεις Συμπτώματα & προσαρμογή θεραπείας Παροξυσμοί Χορήγηση per os

Διαβάστε περισσότερα

Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) Ψυχιατρική Περίθαλψη στο Σπίτι του Ασθενούς (Ψ.Π.Σ.Α.)

Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) Ψυχιατρική Περίθαλψη στο Σπίτι του Ασθενούς (Ψ.Π.Σ.Α.) Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Π. ΥΠΕΥΘΥΝOI ΤΜΗΜΑΤΟΣ Ψ.Π.Σ.Α.: ΤΣΙΠΟΥΡΙΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ: ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΖΕΙΚΟΥ ΕΒΕΛΙΝΑ: ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ Ψυχιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2016-2017 - Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Δόγμα: Natural is best Παράδοση: We have always done it that way Σύμβαση: Everyone does

Διαβάστε περισσότερα

5. Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο

5. Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο 5. Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο Διάγνωση και διαγνωστικά εργαλεία Διάγνωση του άσθματος Σύσταση 1: Για την κλινική διάγνωση του άσθματος συστήνεται προσεκτική

Διαβάστε περισσότερα

Αντι-LTRs : Πόσο υποστηρίζονται από τις real-life μελέτες ;

Αντι-LTRs : Πόσο υποστηρίζονται από τις real-life μελέτες ; 3ο Σεμινάριο Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης Ημέρες Άσθματος 2012 «ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ» Αντι-LTRs : Πόσο υποστηρίζονται από τις real-life μελέτες ; Δημήτριος Ζ. Λάτσιος, M.D.,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Epidemiology and Public Health Dept of Epidemiology and Public Health N. TZANAKIS M.D. Consultant in Respiratory Medicine Assistant Professor in Epidemiology P.O. Box 1352, 71110

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένα Δίκτυα παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στην ΠΦΥ"

Ολοκληρωμένα Δίκτυα παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στην ΠΦΥ Ολοκληρωμένα Δίκτυα παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στην ΠΦΥ" ΤΖΙΑΛΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Rn, PhD, MSc, NFESC Πρόεδρος Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (ΕΣΑΝ), Μέλος Συντονιστικής Επιτροπής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι Ενότητα 1: Αθηνά Καλοκαιρινού Αναγνωστοπούλου Καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής Τομέας Δημόσιας Υγείας Εργαστήριο Κοινοτικής Νοσηλευτικής Υγιείς Άνθρωποι 2010 Υγιείς Άνθρωποι σε Υγιείς

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικές Μελέτες. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Κλινικές Μελέτες. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Κλινικές Μελέτες Δέσποινα Ν. Περρέα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθύντρια Εργαστηρίου Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης «Ν.Σ. Χρηστέας» Κλινικές Μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

Σοβαρό άσθμα: Μαθήματα από το παρελθόν Λύσεις για το παρόν Προοπτικές για το μέλλον Βόλος, Απρίλης 2009

Σοβαρό άσθμα: Μαθήματα από το παρελθόν Λύσεις για το παρόν Προοπτικές για το μέλλον Βόλος, Απρίλης 2009 Σοβαρό άσθμα: Μαθήματα από το παρελθόν Λύσεις για το παρόν Προοπτικές για το μέλλον Βόλος, Απρίλης 2009 Kόστος για τον ασθενή και το σύστημα υγείας από τη Γεωργία Παυλάκου Αντωνίου Πνευμονολόγο 2007: 300

Διαβάστε περισσότερα

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer «Εταιρεία Alzheimer Αθηνών 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Εταιρεία Alzheimer Αθηνών Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer Η άνοια στην Ελλάδα σήμερα 200.000

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΔ2 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΔ2 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΔ2 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σ.Καλαντζή 1, C.Savona-Ventura 2, M.Khattab 2, N.Lalic 2, F.Raposi 2, P.Conthe 2, Σ.Λιάτης 1 1. A Προπαιδευτική Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Αλλεργία και άσθμα; Αν πάσχετε από αυτές τις παθήσεις, θα υποφέρετε για όλη σας τη ζωή ; ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΛΕΝΕ ΟΧΙ. Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΙΗΓ4691Ο3-Ζ7Δ. Ηράκλειο: 03-04-2014 Αριθ. Πρωτ.: 1920/Φ30.2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ

ΑΔΑ: ΒΙΗΓ4691Ο3-Ζ7Δ. Ηράκλειο: 03-04-2014 Αριθ. Πρωτ.: 1920/Φ30.2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ Ηράκλειο: 03-04-2014 Αριθ. Πρωτ.: 1920/Φ30.2 Ταχ. Διεύθυνση Ταχ. Θυρίδα Πληροφορίες Τηλέφωνα Fax :Εσταυρωμένος -71004 : 1939 : Παρασκευή

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΘ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΘ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΘ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ Ε. Παρασκάκης Επικ. Καθηγητής Παιδιατρικής Μονάδα Αναπνευστικών Νοσημάτων Παίδων Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θράκης Ορισμός Το άσθμα είναι μία χρόνια φλεγμονώδης

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες για την αλλεργία στο αυγό(bsaci)

Κατευθυντήριες οδηγίες για την αλλεργία στο αυγό(bsaci) Κατευθυντήριες οδηγίες για την αλλεργία στο αυγό(bsaci) Clinical & Experimental Allergy 2010(40):1116-1129 Παρουσίαση : Αντιγόνη Μαυρουδή, Λέκτορας Παιδιατρικής Αλλεργιολογίας, Γ ΠΔ Α.Π.Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΤΥΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Χρόνιες Ασθένειες. Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων

Χρόνιες Ασθένειες. Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων Χρόνιες Ασθένειες Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων Χρόνιες Ασθένειες Όπως συμβαίνει με κάθε ετησίως ανανεούμενο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, έτσι και το ασφαλιστήριο υγείας είναι σχεδιασμένο

Διαβάστε περισσότερα

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Brinia A 1, Katsaounou P 1, Rovina N 1,Kompoti E 2, Mikos N 2, Kontodimopoulos N 3, Syrigou

Διαβάστε περισσότερα

Ο ασθενής πρωταγωνιστής στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον σακχαρώδ η διαβήτη τύπου 2

Ο ασθενής πρωταγωνιστής στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον σακχαρώδ η διαβήτη τύπου 2 Ο ασθενής πρωταγωνιστής στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον σακχαρώδ η διαβήτη τύπου 2 Τα τελευταία χρόνια η ορθή κλινική ιατρική εξασκείτε με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, τα αποτελέσματα των ερευνών

Διαβάστε περισσότερα

Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine

Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Δημήτριος Γ. Γουλής Επίκουρος καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Περιστατικό

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΟΙΖΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνες ασθενών-μαρτύρων. Αναδρομικές. Case-control studies (retrospective) (case-control studies) Προοπτικές μελέτες

Έρευνες ασθενών-μαρτύρων. Αναδρομικές. Case-control studies (retrospective) (case-control studies) Προοπτικές μελέτες Επιδημιολογικές έρευνες Έρευνες ασθενών-μαρτύρων (αναδρομικές) Case-control studies (retrospective) Παραγωγικές (deductive) Αναλυτικές Επαγωγικές (inductive) Περιγραφικές Μη παρεμβατικές Παρεμβατικές Ανδρονίκη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ/ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ/ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Προς: ΣΦΕΕ Θεσσαλονίκη, 1 Απριλίου 2014 Αξιότιμοι κύριοι, Η Ελληνική Εταιρεία Γενικής Ιατρικής διοργανώνει την εκδήλωση «Φιλίππειο Εργαστήριο της Έρευνας» από 3 6 Απριλίου 2014 στο Santa Beach Hotel στην

Διαβάστε περισσότερα

7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής. Πάτρα, 5/11/2017

7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής. Πάτρα, 5/11/2017 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής Πάτρα, 5/11/2017 Χρήστος Λιονής, MD, PhD, FRCGP (Hon) Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Σχολή Ιατρικής,

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά θέματα που πρέπει να γνωρίζετε για το ΓεΣΥ

Βασικά θέματα που πρέπει να γνωρίζετε για το ΓεΣΥ Βασικά θέματα που πρέπει να γνωρίζετε για το ΓεΣΥ 1. Ποιες υπηρεσίες φροντίδας υγείας καλύπτονται από το ΓεΣΥ; Από 01/06/2019: Φροντίδα υγείας από προσωπικούς ιατρούς Φροντίδα υγείας από ειδικούς ιατρούς

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη Θεραπευτική Πλασμαφαίρεση

Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη Θεραπευτική Πλασμαφαίρεση Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη Θεραπευτική Πλασμαφαίρεση Γερογιάννη Σταυρούλα Νοσηλεύτρια ΤΕ, MSc, Λειτουργός Δημόσιας Υγείας Γραφείο Λοιμώξεων Γ.Ν.Α ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Θεραπευτική Πλασμαφαίρεση (Τ.Ρ.Ε) Εξωσωματική

Διαβάστε περισσότερα

Γερογιάννη Σταυρούλα Νοσηλεύτρια ΤΕ, Λειτουργός Δημόσιας Υγείας. Παναγιώτου Μαρία Νοσηλεύτρια ΤΕ, Προϊσταμένη Μ.Τ.Ν.

Γερογιάννη Σταυρούλα Νοσηλεύτρια ΤΕ, Λειτουργός Δημόσιας Υγείας. Παναγιώτου Μαρία Νοσηλεύτρια ΤΕ, Προϊσταμένη Μ.Τ.Ν. Γερογιάννη Σταυρούλα Νοσηλεύτρια ΤΕ, Λειτουργός Δημόσιας Υγείας Παναγιώτου Μαρία Νοσηλεύτρια ΤΕ, Προϊσταμένη Μ.Τ.Ν. Μονάδα Τεχνητού Νεφρού Γ.Ν.Α Αλεξάνδρα Εξωσωματική τεχνική Αφαίρεση μεγάλου όγκου πλάσματος

Διαβάστε περισσότερα

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 1 Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν. «Γ.Παπανικολάου» 2 Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο

Διαβάστε περισσότερα

«Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR): Προσαρμογή της ιατρικής κοινότητας στα νέα δεδομένα»

«Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR): Προσαρμογή της ιατρικής κοινότητας στα νέα δεδομένα» «Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR): Προσαρμογή της ιατρικής κοινότητας στα νέα δεδομένα» ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΡΟΛΟΙ ΣΤΟ ΓΚΠΔ Υπεύθυνος Επεξεργασίας Εκτελών την Επεξεργασία Υποκείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση

Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση Κατερίνα Φιλίππου Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Τμήμα Νοσηλευτικής Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ Ιωάννα Τζουλάκη Κώστας Τσιλίδης Ιωαννίδης: κεφάλαιο 2 Guyatt: κεφάλαιο 18 ΕΠΙςΤΗΜΟΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ Επιστήμη (θεωρία) Πράξη (φροντίδα υγείας) Γνωστικό μέρος Αιτιό-γνωση Διά-γνωση Πρό-γνωση

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικές Μελέτες στην Ελλάδα Ο δρόμος προς την αξιοπιστία από την πλευρά του ερευνητή: Εμπειρίες, προβλήματα και λύσεις. Γεώργιος Β.

Κλινικές Μελέτες στην Ελλάδα Ο δρόμος προς την αξιοπιστία από την πλευρά του ερευνητή: Εμπειρίες, προβλήματα και λύσεις. Γεώργιος Β. Κλινικές Μελέτες στην Ελλάδα Ο δρόμος προς την αξιοπιστία από την πλευρά του ερευνητή: Εμπειρίες, προβλήματα και λύσεις Γεώργιος Β. Παπαθεοδωρίδης Καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας Διευθυντής Πανεπιστημιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Αυτές οι μεταβολές στη ΠΧΠ και το φύλλο οδηγιών χρήσης θα είναι εν ισχύ κατά την έκδοση της Κοινοτικής

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι-αρχές για την ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών στη Γενική Ιατρική

Μέθοδοι-αρχές για την ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών στη Γενική Ιατρική Μέθοδοι-αρχές για την ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών στη Γενική Ιατρική Εγχειρίδιο του έργου: «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ Αυτός ο οδηγός γνώσεων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την πνευμονική αποκατάσταση της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και της Αμερικάνικης

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα άσκησης- αναπνοών

Προγράμματα άσκησης- αναπνοών Προγράμματα άσκησης- αναπνοών Σύσταση 27: Οι αναπνευστικές ασκήσεις μπορούν να είναι χρήσιμες στην θεραπευτική υποστήριξη των άλλων φαρμάκων (IV). Συστήνονται σε ασθενείς με άσθμα ασκήσεις αναπνοής από

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Ασθενοκεντρική Προσέγγιση, Βελτίωση της. Επικ. Καθηγήτρια Φλώρα Μαλαματένιου

Προσωπικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Ασθενοκεντρική Προσέγγιση, Βελτίωση της. Επικ. Καθηγήτρια Φλώρα Μαλαματένιου Προσωπικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Ασθενοκεντρική Προσέγγιση, Βελτίωση της Ποιότητας και Περιστολή της Δαπάνης Επικ. Καθηγήτρια Φλώρα Μαλαματένιου Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας Χειρόγραφος Ιατρικός

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ. Φυσικοθεραπευτής Certified Schroth Therapist Certified SEAS Therapist McKenzie Therapist PT, MSc

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ. Φυσικοθεραπευτής Certified Schroth Therapist Certified SEAS Therapist McKenzie Therapist PT, MSc ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ Φυσικοθεραπευτής Certified Schroth Therapist Certified SEAS Therapist McKenzie Therapist PT, MSc Εξειδικευμένες ασκήσεις προσαρμοσμένες στον τύπο της σκολίωσης Τρισδιάστατη αυτοδιόρθωση

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση 30: Συστήνεται η διερεύνηση για αλλεργική ρινίτιδα στους ασθενείς με άσθμα.

Σύσταση 30: Συστήνεται η διερεύνηση για αλλεργική ρινίτιδα στους ασθενείς με άσθμα. Αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα Σύσταση 30: Συστήνεται η διερεύνηση για αλλεργική ρινίτιδα στους ασθενείς με άσθμα. Βαθμός τεκμηρίωσης: III-3 Βαθμός σύστασης: A Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της GINA

Διαβάστε περισσότερα

Η Αναγκαιότητα της Ολικής Επαναφοράς στις Αξίες της Alma - Ata: αναζήτηση ομοφωνίας

Η Αναγκαιότητα της Ολικής Επαναφοράς στις Αξίες της Alma - Ata: αναζήτηση ομοφωνίας Η Αναγκαιότητα της Ολικής Επαναφοράς στις Αξίες της Alma - Ata: αναζήτηση ομοφωνίας Ε. Θηραίος Γενικός Ιατρός Δ/ντής ΕΣΥ, Κέντρο Υγείας Βάρης Γενικός Συντονιστής Εκπαίδευσης Ειδ/μένων Γενικής Ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Χρήστος Α. Βενέτης MD, MSc Μαιευτήρας- Γυναικολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Μονάδα Ανθρώπινης Αναπαραγωγής Α Μαιευτική- Γυναικολογική Κλινική Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΛ4ΞΘ-ΞΚΨ ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Αθήνα, 28-3-2013 Αρ. Γ.Π. οικ.

ΑΔΑ: ΒΛ4ΞΘ-ΞΚΨ ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Αθήνα, 28-3-2013 Αρ. Γ.Π. οικ. ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 101 87 Πληροφορίες : Κ. Βουρλιώτου Αθ. Λύτρα Αικ. Δαμίγου Τηλέφωνο

Διαβάστε περισσότερα

Η εμπειρία από την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης

Η εμπειρία από την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης Η εμπειρία από την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης Ε. Θηραίος MD, MSc in Public Health Γενικός Ιατρός Δ/ντής ΕΣΥ, Κέντρο Υγείας Βάρης Γενικός Γραμματέας Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η

Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η τιμή της γλυκόζης νηστείας είναι 126mg/dl (7.0 mmol/l),

Διαβάστε περισσότερα