ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ της 10/11/05

Transcript

1 ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ της 10/11/05 Θέμα : «Ο ρόλος των Κρατικών Εργαστηρίων στην επιδίωξη ποιότητας υλικών και έργων». Εισήγηση : - Δίκτυο Εργαστηρίων Δημοσίων Έργων. - Προτάσεις. ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΑΤΣΕΑΣ Προϊστάμενος Γενικής Δ/νσης Ποιότητας Δημοσίων Έργων

2 ΘΕΜΑ : Δίκτυο Εργαστηρίων Δημοσίων Έργων. Προτάσεις για συζήτηση και λήψη αποφάσεων. 1 ο Θέμα : Επανένταξη των ΠΕΔΕ στη Γ.Δ.Π.Δ.Ε. Είναι κοινή πεποίθηση όλων των αρμοδίων για τον έλεγχο της ποιότητας στα Δημόσια Έργα ότι η αποκέντρωση των περιφερειακών εργαστηρίων με την υπαγωγή τους (σύμφωνα με τον Ν. 2503/97) στις Δ/νσεις Δημοσίων Έργων των Περιφερειών δεν απέδωσε. Παρά τη συνέχιση της χρηματοδότησης, για τα έξοδα λειτουργίας, τη διαπίστευση από το ΕΣΥΔ και τον εργαστηριακό εξοπλισμό, από το ΥΠΕΧΩΔΕ/ΚΕΔΕ (έργο 67102) έχει λείψει ο συντονισμός, η τεχνική υποστήριξη, η μεταφορά τεχνογνωσίας από το εξωτερικό, η εκπαίδευση προσωπικού κλπ από το κέντρο. Αυτά θα μπορούσε να είχαν προβλεφθεί και να εξαιρεθούν τα ΠΕΔΕ από την αποκέντρωση όπως έγινε στο Υπ.Οικ. & Οικονομικών με το Γ.Χ.Κ., στο Υπ. Γεωργίας με τα κτηνιατρικά εργαστήρια και στο Υπ. Απασχόλησης με το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας. Βεβαίως για την υποβάθμιση των Κρατικών Εργαστηρίων δεν φταίει μόνο η αποκέντρωση. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι (όπως και για το ΚΕΔΕ) που έχουν οδηγήσει σ αυτό το αποτέλεσμα. Συνοπτικά είναι οι εξής : Ο συστηματικός αποκλεισμός των κρατικών εργαστηρίων από τους ελέγχους για λογαριασμό της επίβλεψης των μεγάλων έργων. Ακόμα και στις περιπτώσεις εξειδικευμένων εργαστηριακών ελέγχων υλικών και επιτόπου δοκιμών, τη σύνταξη ή τον σχολιασμό και έγκριση προδιαγραφών νέων υλικών ή μελετών σύνθεσης υλικών, που παλαιότερα εζητούντο από το ΚΕΔΕ ή τα ΠΕΔΕ, τώρα, όπως προβλέπουν οι Τ.Σ.Υ., αυτό γίνεται από ανεξάρτητους συμβούλους και πραγματογνώμονες που επιλέγει η επίβλεψη (ΕΥΔΕ κλπ). Ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά εργαστήρια. Υπάρχουν περί τα 40 ιδιωτικά εργαστήρια σε όλη την Ελλάδα εκ των οποίων περί τα 20 στην Αττική. Τα περισσότερα απ αυτά λειτουργούν μετά από έγκριση και εποπτεία της Γ.Γ.Δ.Ε. ενώ περί τα 5-6 έχουν διαπιστευτεί από το ΕΣΥΔ. Τα εργαστήρια αυτά καλύπτουν κυρίως τους ελέγχους για λογαριασμό ιδιωτών (σκυρόδεμα κλπ) και τους ελέγχους επί τόπου των έργων για λογαριασμό των Αναδόχων αλλά και της επίβλεψης (μεγάλα έργα). Τα προβλήματα προσωπικού, επιστημονικού και βοηθητικού, με την αποχώρηση λόγω συνταξιοδότησης ικανών στελεχών και η μη αντικατάστασή τους καθώς και η έλλειψη προγραμμάτων εκπαίδευσης ή μετεκπαίδευσης στο εξωτερικό όπως γινόταν συστηματικά στο παρελθόν. Η παρουσία και δραστηριοποίηση, από το 1997 του ΕΣΠΕΛ. 2

3 2 ο Θέμα : Απαιτούμενο δίκτυο Περιφερειακών Εργαστηρίων. Σήμερα λειτουργούν 12 Περιφερειακά Εργαστήρια και 30 Νομαρχιακά. Η σημερινή κατάσταση των εργαστηρίων αυτών όσον αφορά : Το προσωπικό (επιστημονικό και εργατοτεχνικό) Την κτιριακή υποδομή Τον εργαστηριακό εξοπλισμό Τη δραστηριότητα (εισπράξεις τελών εργαστηριακών ελέγχων) έχει καταγραφεί με λεπτομέρεια στο έργο με θέμα Εκσυγχρονισμός και ενίσχυση Εργαστηρίων Δημοσίων Έργων Δημιουργία Δικτύου Εργαστηρίων που έγινε στα πλαίσια του Προγράμματος Δράσεων για τον εκσυγχρονισμό του Συστήματος Παραγωγής των Δημοσίων Έργων (Action Plan) το οποίο παραδόθηκε τον Μάιο του Από τα στοιχεία του έργου αυτού μπορεί να βγουν χρήσιμα συμπεράσματα ως προς την υφισταμένη κατάσταση και τα απαιτούμενα κονδύλια για την ενίσχυση ανάπτυξη των Εργαστηρίων. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή πραγματικότητα δηλαδή την ύπαρξη των ιδιωτικών εργαστηρίων στα οποία έχει μεταφερθεί σημαντικό ποσοστό των ελέγχων ρουτίνας (Ιδιωτικών και Δημοσίων Έργων), που άλλοτε εκτελούσαν τα κρατικά, προκύπτει ότι ο αριθμός των εργαστηρίων (ΠΕΔΕ & Νομαρχιακά) είναι υπερβολικός και πρέπει να μειωθούν, αφενός, και παράλληλα ορισμένα από αυτά να αναβαθμιστούν. Για τα Νομαρχιακά δεν γίνεται λόγος, για ένταξη στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Τα περισσότερα απ αυτά που παρουσιάζουν σχεδόν μηδενική δραστηριότητα δεν έχουν λόγω ύπαρξης. Ορισμένα μόνο λόγω γεωγραφικών συνθηκών θα πρέπει να διατηρηθούν (π.χ. στα μεγάλα νησιά Μυτιλήνη, Ρόδος κλπ) και να λειτουργήσουν ως παραρτήματα του κεντρικού ΠΕΔΕ Αττικής και Νήσων. Ως προς τα λειτουργούντα 12 ΠΕΔΕ : Κατά την άποψή μας και ο αριθμός αυτός είναι υπερβολικός για το σημερινό αντικείμενο. Δεν χρειάζεται να ενισχυθούν σε μέσα και προσωπικό και τα 12 ΠΕΔΕ. Αρκεί η ενίσχυση καταρχήν των έξη (6) από αυτά τα οποία θα αναβαθμιστούν και τα υπόλοιπα θα λειτουργήσουν ως παραρτήματα των κεντρικών ΠΕΔΕ και θα ενισχύονται ανάλογα με τις ανάγκες. Το σχήμα που προτείνεται είναι το εξής: 1 η Περιφέρεια (Αττικής & Νήσων) 1 ο ΠΕΔΕ Κεντρικό με έδρα : Αθήνα. Παραρτήματα : Ηράκλειο, Μυτιλήνη, Ρόδος. Αρμοδιότητα : Ν. Αττικής, Νησιά Αιγαίου, Κρήτη. 2 η Περιφέρεια (Κεντρικής & Δυτικής Μακεδονίας) 2 ο ΠΕΔΕ Κεντρικό με έδρα : Θεσσαλονίκη. Παραρτήματα : Κοζάνη, Σέρρες. Αρμοδιότητα : Κεντρική & Δυτική Μακεδονία. 3 η Περιφέρεια (Κεντρικής Ελλάδας) 3 ο ΠΕΔΕ Κεντρικό με έδρα : Λαμία. Παράρτημα : Βόλος. Αρμοδιότητα : Θεσσαλία, Ανατ. Στερεά, Εύβοια. 3

4 4 η Περιφέρεια (Πελοποννήσου) 4 ο ΠΕΔΕ Κεντρικό με έδρα : Πάτρα. Παράρτημα : Τρίπολη. Αρμοδιότητα : Πελοπόννησος, Ν. Κεφαλληνίας & Ν. Ζακύνθου. 5 η Περιφέρεια (Ηπείρου) 5 ο ΠΕΔΕ Κεντρικό με έδρα : Ιωάννινα. Παράρτημα : Μεσολόγγι Αρμοδιότητα : Ήπειρος, Ν. Αιτωλ/νίας, Ν. Κερκύρας & Ν. Λευκάδας. 6 η Περιφέρεια (Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης) 6 ο ΠΕΔΕ Κεντρικό με έδρα : Καβάλα. Παράρτημα : Κομοτηνή Αρμοδιότητα : Ανατολική Μακεδονία & Θράκη. Στις αρμοδιότητες των κεντρικών ΠΕΔΕ θα πρέπει να προστεθούν τα εξής: η μέριμνα και η εποπτεία της λειτουργίας των παραρτημάτων τους η εποπτεία των αναγνωρισμένων από τη Γ.Γ.Δ.Ε. ιδιωτικών εργαστηρίων που λειτουργούν στη περιφέρειά τους. η εποπτεία της αγοράς δομικών υλικών (Π.Δ. 334/94 σε επιταγή της οδηγίας 89/106/ΕΟΚ) η εποπτεία των εργοταξιακών εργαστηρίων που θα δημιουργηθούν στα εργοτάξια των μεγάλων έργων, με μέριμνα της Γ.Δ.Π.Δ.Ε./Δ/νσης Συντονισμού Εργαστηρίων (βλ. παρακάτω) και θα λειτουργούν για λογαριασμό της επίβλεψης παράλληλα και ανεξάρτητα με το εργαστήριο του αναδόχου. Απαραίτητη η τροποποίηση όρων της πρότυπης Τ.Σ.Υ. για εφαρμογή στα μεγάλα έργα. 3 ο Θέμα : Ρυθμίσεις για την Γ.Δ.Π.Δ.Ε. και το ΚΕΔΕ. Ανάλογα προβλήματα με αυτά των ΠΕΔΕ, αντιμετωπίζει και το ΚΕΔΕ (συρρίκνωση αντικειμένου, αποκλεισμός από τα μεγάλα έργα, προβλήματα προσωπικού, παρουσία ΕΣΠΕΛ). Ο ρόλος του ΚΕΔΕ, εφόσον αποφασιστεί η επανένταξη των ΠΕΔΕ στο ΥΠΕΧΩΔΕ, θα πρέπει να επανακαθοριστεί σε συνδυασμό με το συνολικό αντικείμενο της Γ.Δ.Π.Δ.Ε. και του δικτύου των Περιφερειακών Εργαστηρίων. Πρέπει δηλαδή, τουλάχιστον το ΚΕΔΕ, να κινηθεί με άλλη ταχύτητα, να συνεργαστεί ισότιμα με τα αντίστοιχα ερευνητικά κέντρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αναλάβει τη μεταφορά τεχνογνωσίας από το εξωτερικό προς το δίκτυο των κρατικών εργαστηρίων, να επεκταθεί σε εξειδικευμένους εργαστηριακούς και επί τόπου των έργων ελέγχους, που απαιτούν ειδικό εξοπλισμό και στους οποίους δεν έχουν οικονομικό κίνητρο να επεκταθούν τα ιδιωτικά εργαστήρια. Να αποκτήσει το ΚΕΔΕ ερευνητικό χαρακτήρα, να μετατραπεί σταδιακά σε Centre d excellence (όπως χαρακτηρίζονται τα περισσότερα ερευνητικά κέντρα της Ε.Ε.) και να αποτελέσει, τον αξιόπιστο σύμβουλο που έχει ανάγκη η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ, αλλά και ο υπόλοιπος κρατικός τομέας που εκτελεί Δημόσια Έργα, ώστε να απαλλαγούν από τους ανεξάρτητους συμβούλους και πραγματογνώμονες. 4

5 Οι τομείς που ενδιαφέρουν περισσότερα είναι ο τομέας της οδοποιίας (περιλαμβανομένης της οδικής ασφάλειας και γεωτεχνικής μηχανικής) στον οποίον οι επενδύσεις που έχουν γίνει και θα γίνουν είναι σημαντικές και ο τομέας των δομικών υλικών που αφορά δημόσια και ιδιωτικά έργα. Προτείνεται η δημιουργία είτε ενός ερευνητικού φορέα (π.χ. ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ) που θα καλύψει όλο το φάσμα των έργων πολιτικού μηχανικού είτε δύο ανεξαρτήτων φορέων, όπως και στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., αφενός για την υποδομή οδικών μεταφορών και οδική ασφάλεια και αφετέρου για τα δομικά υλικά. Για παράδειγμα ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ και ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ. Πριν από τη λήψη οριστικών αποφάσεων θα πρέπει να μελετηθεί το οργανωτικό σχήμα (ιδρυτικός νόμος, καταστατικό, οργανόγραμμα, δραστηριότητα, οικονομικά στοιχεία) ορισμένων γνωστών και πετυχημένων ερευνητικών κέντρων της Ε.Ε. που λειτουργούν είτε υπό μορφή κρατική ημικρατική (Γαλλία, Βέλγιο) είτε υπό μορφή ιδιωτικού φορέα (Αγγλία, Αυστρία) ως Α.Ε. καθώς και η συνολική δομή και οργάνωση του Ελέγχου Ποιότητας Δημοσίων Έργων στις χώρες αυτές. Τον πυρήνα (μαγιά) για τη στελέχωση του ερευνητικού φορέα θα αποτελέσει το σημερινό ΚΕΔΕ και (ενδεχομένως) τα ΠΕΔΕ μετά από επιλογή από το προσωπικό που υπηρετεί σήμερα και παρέχοντας οικονομικά κίνητρα χωρίς να απολέσουν τα δικαιώματά τους (μονιμότητα, συνταξιοδοτικά κλπ). Στο προσωπικό αυτό θα πρέπει να προστεθούν ορισμένες ειδικότητες (μικρός αριθμός) που σήμερα λείπουν : Μηχανικοί Υλικών, Μηχανικοί Οδοστρωμάτων, Μηχανικοί Η/Υ, Μηχανικοί Γεωτεχνικής Μηχανικής κλπ., με ειδική εκπαίδευση ή μετεκπαίδευση και ει δυνατόν με εμπειρία. Με τη λειτουργία του ΚΕΔΕ υπό μορφή ιδιωτικού φορέα θα δοθεί η δυνατότητα να επιλεγεί και το ενδιάμεσο βοηθητικό προσωπικό (εργαστηριακοί βοηθοί), μετά από εκπαίδευση και δοκιμαστική περίοδο στο εργαστήριο. Μόνο έτσι θα αναβαθμιστεί η αξιοπιστία του. Επιπλέον θα είναι δυνατή η εκλογή και προμήθεια άμεσα του κατάλληλου εργαστηριακού εξοπλισμού π.χ. μηχανήματα καταγραφής των οδοστρωμάτων, ειδικός εργαστηριακός εξοπλισμός κλπ. και να παρακαμφθούν οι χρονοβόρες διαδικασίες των μειοδοτικών διαγωνισμών που πολλές φορές έχουν καταλήξει σε μη επιθυμητά αποτελέσματα. Ο ερευνητικός αυτός φορέας θα τελεί υπό την εποπτεία της Γ.Δ.Π.Δ.Ε. Οι υπόλοιπες αρμοδιότητες και το προσωπικό του ΚΕΔΕ θα ενσωματωθούν σε μία νέα Δ/νση της Γ.Δ.Π.Δ.Ε. την Δ/νση Συντονισμού Εργαστηρίων που θα περιλαμβάνει : την μέριμνα για τον συντονισμό και τη λειτουργία του δικτύου των εργαστηρίων (ΠΕΔΕ) τη χρηματοδότηση (λειτουργία, εργαστηριακός εξοπλισμός, κτιριακά, κλπ) την προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού για τα εργαστήρια τη μέριμνα για την εγκατάσταση επί τόπου εργαστηρίων, όπου απαιτηθεί (στα μεγάλα έργα) τη λειτουργία συνεργείων συντήρησης εργαστηριακού εξοπλισμού και εγκαταστάσεων την διακρίβωση οργάνων και συσκευών την έγκριση αδειών λειτουργίας ιδιωτικών εργαστηρίων την τεκμηρίωση (βιβλιοθήκη, πρότυπα, στατιστικά, δραστηριότητα) 5

6 4 ο Θέμα : Απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις. Οι βασικές νομοθετικές ρυθμίσεις για την δημιουργία του δικτύου κρατικών εργαστηρίων Δ.Ε. είναι : α) η τροποποίηση του Ν. 2503/97 που θα αφορά τη μεταφορά των Περιφερειακών Εργαστηρίων στο ΥΠΕΧΩΔΕ. β) η αντικατάσταση του Π.Δ.81/99 (οργανισμός της Γ.Δ.Π.Δ.Ε.) με νέο Π.Δ. που θα αφορά είτε αποκλειστικά της Γ.Δ.Π.Δ.Ε είτε συνολικά τη Γ.Γ.Δ.Ε. ώστε να ρυθμιστούν θέματα επικαλύψεων αρμοδιοτήτων μεταξύ Δ/νσεων. Για παράδειγμα μεταξύ Δ/νσης Εκπαίδευσης και ΔΙΠΑΔ, μεταξύ Δ15 και ΔΕΕΠ (Σώμα ελεγκτών αξιολογητών ποιότητας) και μεταξύ Δ11 και ΔΙΠΑΔ (έκδοση προδιαγραφών κλπ.). Επί πλέον θα προβλέπονται τα εξής : το δίκτυο των περιφερειακών εργαστηρίων και των παραρτημάτων τους το ΚΕΔΕ (με όποια μορφή αποφασιστεί) η Δ/νση Συντονισμού Εργαστηρίων τις λοιπές Δ/νσεις (Δ15, ΔΙΠΑΔ, ΔΕΕΠ) 6