ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ (1998). Οἱ Σλάβοι στὴν Ἀθωνικὴ μονὴ Ζωγράφου. Byzantina Symmeikta, 12,

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ (1998). Οἱ Σλάβοι στὴν Ἀθωνικὴ μονὴ Ζωγράφου. Byzantina Symmeikta, 12,"

Transcript

1 Byzantina Symmeikta Vol. 12, 1998 Οἱ Σλάβοι στὴν Ἀθωνικὴ μονὴ Ζωγράφου ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ Κύριλλος /byzsym.851 Copyright 1998 Κύριλλος ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ To cite this article: ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ (1998). Οἱ Σλάβοι στὴν Ἀθωνικὴ μονὴ Ζωγράφου. Byzantina Symmeikta, 12,

2 ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ Ο Ι ΣΛΆΒΟΙ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΉ ΜΟΝΉ ΖΩΓΡΆΦΟΥ 'Ανάμεσα στα μοναστήρια του 'Αγίου "Ορους ή μονή Ζωγράφου χαρακτηρί ζεται ώς παραδοσιακά βουλγαρική. "Ομως, ή βουλγαρική παρουσία στο ίδρυμα περιβάλλεται από ασάφεια και δεν γνωρίζουμε μέχρι στιγμής τις ακριβείς διαστάσεις της κατά τους μέσους και υστέρους βυζαντινούς χρόνους. Για αυτό τον λόγο στην παρούσα μελέτη θα προσεγγίσουμε τή σλαβική παρουσία στή Ζωγράφου στατιστικά και προσωπογραφικά, συγκεντρώνοντας και αναλύ οντας γλωσσικά δλες τις ειδήσεις για τους σλαβικής καταγωγής Ζωγραφίτες πού εντοπίσαμε. Ή ίδρυση τής Ζωγράφου συνδέεται μέ τήν οκταετία Σέ περιορι σμό τοΰ 980 σχετιζόμενο μέ τό μονύδριο των 'Αγίων Αποστόλων απαντάται ή 1 φράση και ανατρέχει τον ποταμον και άκουμπίζει τοϋ Ζωγράφου άνωθεν. Συνεπώς, το 980 το ίδρυμα διέθετε ήδη κάποια έγγειο Ιδιοκτησία στην ίδια περιοχή, δπου βρίσκονται και oi σημερινές του εγκαταστάσεις. Ωστόσο, τό 972 ô ιδρυτής τής μονής υπογράφει τό Τυπικό τοϋ Τσιμισκή εικοστός στή σειρά και χωρίς να προσαρτά στο δνομά του τήν λέξη ηγούμενος: Γεοργιος ο ζογραφο^, οπότε εΐναι πρόδηλο ότι τό 'ίδρυμα συγκροτήθηκε μετά τήν ημερομηνία αυτή. '. Actes de Zographou, εκδ. W. REGEL - E. KURTZ - Β. KORABLEV, Viz. Vrem. 13, 1907, Prilozenie 1, ανατ. Amsterdam 1969, αρ. 1, στ Ή μοναδική αυτή έκδοση τοϋ αρχείου τής Ζω γράφου συμπληρώνεται μερικώς από τα ακόλουθα άρθρα: Η. GELZER Sechs Urkunden des Georgsklosters Zografu, BZ 12, 1903, L. MAVROMMATIS, Le Chrysobulle de Dusan pour Zographou, Byzantion 52, 1982, και πίν. I-IV Λ. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗΣ, Μεσαιωνικό αρχείο μονής Ζωγράφου. Έγγραφο πρώτου Δωροθέου, Αφιέρωμα στον Νίκο Σβορώνο, τόμ. 1, Ρέθυμνο 1986, Actes du Prôtaton, εκδ. Denise PAPACHRYSSANTHOU, Παρίσι 1975, αρ. 7, στ πρβλ. Διονυσία Π ΑΠ ΑΧΡΥΣΑΝΘΟΥ, Ό 'Αθωνικός μοναχισμός, 'Αθήνα 1992, , σημ

3 2 ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ 'Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι τά πρωιμότερα σλαβικά τοπωνύμια τοϋ αθωνικού χώρου, ή Βάνιτζα καί ό Μαϋρος βηρός, εντοπίζονται στην περιοχή τής Ζωγράφου. Ό σλαβικός τοπωνυμικός όρος βαράς εμφανίζεται γιά πρώτη φορά τό 980 καί μάλιστα στο προαναφερθέν ζωγραφίτικο έγγραφο γιά τους 'Αγίους Αποστόλους τοΰ Ξηροκάστρου: από τον βαθύν βηρον τοϋ Ξηροκάστρον καί ανατρέχει τον ποταμον καί άκονμπίζει τοϋ Ζωγράφου... άκουμπίζει είς τον βαθύν βηρον τοϋ Ξηροκάστροι?. Μάλλον πρόκειται γιά τό ϊδιο τοπωνύμιο πού σέ έγγραφο τοΰ 1049 αποκαλείται μαϋρος βηρός: κρατών τον αυτόν όρόμον εως τό ραχώνιν τοϋ Ζωγράφου, καί κατέρχεται τό λαγκαδήτζιν καί άκουμβίζει είς τον μαϋρονβηρόν4'. Ή νεώτερη παράδοση τών Ζωγραφιτών σχετικά μέ τον μαύρο βηρό τον τοποθετεί στον ροΰ τοΰ πρώτου χειμάρρου στά ανατολικά τής πέτρινης γέφυρας τοΰ ζωγραφίτικου πόταμου, δίπλα στην οποία ô δρόμος άπό τον άρσανά τής μονής ενώνεται μέ τά καλντερίμια πού οδηγούν προς τις μονές Ζωγράφου, Χιλανδαρίου καί Έσφιγμένου 5. Ό Γ. Σμυρνάκης έπισημαί-νει ότι στά τέλη τοΰ ΙΘ'αιώνος σέ απόσταση σαράντα λεπτών πεζοπορίας άπό τή Ζωγράφου υπήρχε τό μονύδριον Μαυρόβηρος καί προσθέτει ότι «ή λέξις Μαυρόβηρος φαίνεται ήμΐν σύνθετος έκ τοΰ μαΰρος καί βηρός, ήτις εκ τοΰ σλαυϊκοΰ ε'ιλημμένη καταβόθραν καί συστροφήν ύδατος ένεκα τοΰ παραρρέοντος χειμάρρου». Ή λέξη, άν καί σπανιότατη στά ελληνικά, κατα γράφεται άπό τον Δ. Δημητράκο μέ τήν σημασία κοίλωμα γης, λακκούβα, εν φ μένουσι στάσιμα ύδατα1. Ή σημασία αυτή προέρχεται άπό τό παλαιοσλαβικό BHp-h καί αντιστοιχεί στο ελληνικό δίνη καί στο λατινικό vortex. Είναι λοιπόν εμφανές ότι πρόκειται γιά κοινότυπη σλαβική λέξη, ή οποία σύμφωνα μέ τον M. Vasmer μαρτυρεΐται ώς τοπωνύμιο σέ αρκετά μέρη τοΰ ελληνικού χώρου. Τό 1141, σέ λαυριώτικη πράξη τοΰ μονύδριο τής Βάνιτζας: αποτελεί είς τήν βλέπουσαν, εν ή ϊστανται καί τρεις λίθοι αιγιαλού εντός είς τήν θάλασσαν ώσεί πρώτου Γαβριήλ αναφέρεται τό παραλίαν τήν προς τον Λογγον έρριζωμένοι απέχοντες από τοϋ τοξότον βολήν, δεξιά έχων το 3. Zographou, αρ. 1, στ Zographou, αρ. 3, στ D. BOLUTOV, Bülgarski isloriceski pamelnici na Alon, Sofia 1961, Γ. ΣΜΥΡΝΆΚΗΣ, Tò Άγιον "Ορος, 'Αθήναι 1903, ανατ. Καρυές 1988, Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΣ, Μέγα λεξικον τής ελληνικής γλώσσης, II, 'Αθήναι 1950, F. MIKLOSICH, Lexicon palaeoslovenico-graeco-latinum, Βιέννη 1865, ανατ. Aalen 1963, 64.. Μ. VASMER, Die Slaven in Griechenland, Abh. der Preußischen Akad. d. Wiss., Philos.-hist. Kl. 12, Βερολίνο 1941, ανατ. Λιψία_1970, 16, 23, 57, 121.

4 3 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 1 περιοριζόμενον αριστερά δέ τά δίκαια τοϋ 'Αγίου Φιλίππου καί τής Βάνιτζας. Τό κείμενο διευκρινίζει ότι ή Βάνιτζα βρισκόταν στά δυτικά τοΰ άρσανά τής Ζωγράφου, κοντά στους τρεις θαλάσσιους βράχους πού σήμερα ονομάζονται τά Τρία 'Αδέλφια. Όλοι οι άσχοληθέντες μέ τό θέμα, δηλαδή ό Γ. Σμυρνάκης, ô J. Lefort καί ô Π. Χρήστου, τοποθετούν τό μονύδριο τής Βάνιτζας μερικά χιλιόμετρα δυτικά τής Ζωγράφου, στην παραλία, όπου καί σήμερα απαντάται τό τοπωνύμιο Γιοβάνιτζα. Ή ονομασία Βάνιτζα περιέχει έκδηλα σλαβικά γλωσσικά γνωρίσματα. Ό I. Dujcev τήν σχετίζει μέ τό ουσιαστικό ΒΛΝΗΙΙΛ1, υποκοριστικό τής λέξης GAMIA πού σημαίνει λουτρονκαί σέ ορισμένες περιπτώσεις κολυμβήθρα14, ένω ö Μ. Vasmer ερμηνεύει τό μόνο ανάλογο τοπωνύμιο πού εντόπισε στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τον ϊδιο ακριβώς τρόπο. Ή σημασία αυτή όμως δύσκολα θα μπορούσε να σχετισθεί μέ τά γεωγραφικά δεδομένα τής αθωνικής χερσονήσου. Ό εντοπισμός δύο πρώιμων σλαβικών τοπωνυμίων στον άμεσο περίγυρο τής μετέπειτα βουλγαρικής μονής αποκαλύπτει τήν ύπαρξη δύο βραχύβιων σλαβικών εγκαταστάσεων στην περιοχή, εξ ών ή μία πρέπει να ήταν σύγχρονη ή προγενέστερη τοΰ μονυδρίου πού ô ζωγράφος Γεώργιος ίδρυσε στά Ή σχέση αυτών τών εγκαταστάσεων μέ τή Ζωγράφου παραμένει άδηλη. Ή Διονυσία Παπαχρυσάνθου τονίζει πώς «είναι άγνωστο σέ ποια εποχή τό μοναστήρι παραχωρήθηκε σέ (ή επανδρώθηκε άπό) μοναχούς Βουλ γάρους» 17. Σέ πρόσφατο άρθρο του ô I. Bozilov επισημαίνει ότι ή κυριώτερη ένδειξη σχετικά μέ τό χρονικό σημείο τής βουλγαρικής επικράτησης στο 'ίδρυμα είναι ή βουλγάρικου τύπου υπογραφή τοΰ Ζωγραφίτη ηγουμένου Συμεών, ή οποία σφραγίζει πράξη τοΰ πρώτου 'Ιωάννη άπολυθείσα τό 1169 καί άποκείμε- Actes de Lavra Ι, εκδ. P. LEMERLE - A. GuiLLOU - N. SvORONOS avec la collaboration de Denise PAPACHRYSSANTHOU, Παρίσι 1970, αρ. 61, στ ". Lavra I, 316 καί 62-63, χάρτης Π. Πρβλ. Actes de Lavra IV, εκδ. P. LEMERLE - Α. GuiLLOU - Ν. SVORONOS - Denise PAPACHRYSSANTHOU avec la collaboration de S. CIRKOVIC, Παρίσι 1982, 74-75, χάρτης I. 12. ΣΜΥΡΝΆΚΗΣ, Άγιον "Ορος, 555 Actes de Esphigménou, εκδ. J. LEFORT, Παρίσι 1973, 88Π. ΧΡΗΣΤΟΥ, Tò "Αγιον "Ορος. Αθωνική πολιτεία-ιστορία, τέχνη, ζωή, 'Αθήνα, 1987,58 καί DUJCEV, Slavica dans les Acta Athoa I, Byzantinobutgarica 5, 1978, MIKLOSICH, Lexicon, VASMER, Die Slaven, Πρβλ. ΠΑΠΑΧΡΥΣΑΝΘΟΥ, Μοναχισμός, ΠΑΠΑΧΡΥΣΑΝΘΟΥ, Μοναχισμός, 241.

5 4 ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ νη στή μονή Παντελεήμονος18. Βασιζόμενος στο στοιχείο αυτό, ô βούλγαρος ερευνητής ορίζει ώς terminus ante quem τής βουλγαρικής επικράτησης στή Ζωγράφου τό έτος 1169, ένώ ώς terminus post quem δέχεται τό έτος 1049, όταν ô ηγούμενος τής Ζωγράφου Ιωάννης υπογράφει ένα έγγραφο τής Συνάξεως. Διερωτώμενος μήπως ö 'Ιωάννης αυτός έχει κάποια σχέση μέ τον μυθικό /Ό ζωγραφίτη 'Ιωάννη Σελίνα, ô J. Lefort τον σχετίζει μέ τον άδηλου μονής άββά Ιωάννη πού αναφέρεται τό 1037 σέ έγγραφο τής Έσφιγμένου. Ό 'Ιωάννης Σελίνα απαντά ώς ηγούμενος τής βουλγαρικής μονής σέ μερικά πλαστά έγγραφα φυλασσόμενα στο αρχείο της, έξ ων τό αντιπροσωπευ τικότερο είναι τό λεγόμενο Χρονικό ή Svodna gramota τής Ζωγράφου, ένα αδέξιο πλαστογράφημα τοΰ IÇ'αιώνος, τό όποιο όμως τον αποκαλεί «άββά», ακριβώς δπως συμβαίνει καί στο έσφιγμενίτικο έγγραφο, οπότε ô συσχετισμός πού προτείνει ô γάλλος ερευνητής αποβαίνει εξαιρετικά πειστικός. Ή αμέσως επόμενη ελληνική υπογραφή Ζωγραφίτη μονάχου εμφανίζεται τό 1300, σέ πλαστό έγγραφο τής μονής Δοχειαρίου: Παγκράτιος μοναχός εκ τής μονής τοϋ Ζωγράφου24. Ή αποδεικτική αξία της είναι μηδαμινή καί θά ήταν 18. Actes de Saint-Pantéléèmôn, εκδ. P. LEMERLE - G. DACRON- S. CIRKOVIC Παρίσι 1982, άρ. 8, στ. 59 Πρβλ. I. BOZILOV, Bülgarite vüv vizantijskata imperìja, Sofia 1995, 83 καί 352, άρ. 443 I. BOZILOV, Osnovavaneto na svetata atonska bülgarska obitel Zograf. Legendi i fakti, Svetogorska obitelzografx, 1995, 8, σημ Zographou, άρ. 3, στ. 51. Δυστυχώς τό έγγραφο σώζεται μόνο σέ αντίγραφο. Πρβλ. καί BOZILOV, Osnovavaneto, 8 σημ Ή μοναστηριακή παράδοση πού σχετίζεται μέ τον 'Ιωάννη Σελίνα έχει καταγραφεί από τον J. IVANOV, Bülgarski Starini iz Makedonija, Σόφια , ανατ. 1970, Esphigménou, αρ. 12, στ. 31. Πρόκειται γιά έναν πλαστό χρυσόβουλλο λόγο τοϋ 'Ανδρόνικου Β ' {Zographou, άρ. 67) καί γιά μια σλαβική μετάφραση μέ χρονολογία τοϋ πρωτοτύπου 1049 (IVANOV, Bülgarski starmi, , άρ. 64). Ή μετάφραση αντιγράφει κατά λέξη τά εισαγωγικά ενός γνήσιου έλληνικοΰ έγγρά-φου τοΰ 1049 (Zographou, άρ. 3), άλλα στην περιγραφή των μοναστηριακών κτήσεων σχετίζεται απευθείας μέ ένα πατριαρχικό έγγραφο τοΰ 1586 (Zographou, άρ. 62, στ. 9-25). 23. Zographou, άρ. 5, στ IVANOV, Bülgarski starmi, Πρβλ. Α. STOILOV, Svoden hrisovul za istorijata na Zografskija manastir, Sbornik ν cest na V. N. Zlatarski, Σόφια 1925, 452 L. ΣΟΥΛΗΣ, Ό τσάρος Στέφανος Δουσάν καί τό "Αγιον "Ορος, ΕΕΒΣ 22, 1952, Ι. DUJCEV, Le Mont Athos et les Slaves au Moyen âge, Le Millénaire du Mont Athos Études et Mélanges II, Venezia-Chevetogne 1964, 127 ΠΑΠΑΧΡΥΣΑΝΘΟΥ, Μοναχισμός, Tò κείμενο πού μνημονεύει τον 'Ιωάννη Σελίνα αναφέρει καί ένα πατριάρχη Τιρνόβου ονόματι Θεοφύλακτο (Zographou, αρ. 5, στ. 58). Είναι πολύ πιθανό πρότυπο αυτού τοΰ πλασματικού προσώπου να υπήρξε ό αρχιεπίσκοπος Βουλγαρίας Θεοφύλακτος Άχρίδος ( ). Πρβλ. ODBIII, Λ. Actes de Docheiariou, εκδ. Ν. OIKONOMIDÈS, Παρίσι 1984, App. IV, στ. 68- BOZILOV, Osnovavaneto, 8 σημ. 44.

6 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 5 εύλογο νά εικάσουμε ότι ή απουσία ελληνικών υπογραφών άπό τό ίδρυμα μετά τό 1049 οφείλεται στον βαθμιαίο έκσλαβισμό του, ή πρώτη μαρτυρία περί τοΰ οποίου ανάγεται στο Κάποια ανάμειξη τοΰ τσάρου των Βουλγάρων 'Ιωάννη Άσάν Β'στις υποθέσεις τοΰ 'Αγίου Όρους μαρτυρείται γύρω στά Ά ν κρίνουμε από τό περιεχόμενο μιας επιστολής πού ô μητροπολίτης 'Αγκύρας Χριστόφο ρος απηύθυνε προς τον βασιλέα τής Βουλγαρίας τό 1233, τήν περίοδο εκείνη ένας ανώνυμος αρχιεπίσκοπος τής Βουλγαρίας είχε καταφύγει στον "Αθωνα, σέ μονή πού, δυστυχώς, δέν κατονομάζεται: Έπεπόθουν οΰν, άφ' οϋ καί τω μακαριωτάτω άρχιεπισκόπω Τρινόβου εν τφ Άγίω "Όρει ένέτυχον, γράψαι τή βασιλεία σου. Αί δέ κοσμικοί συγχύσεις έμποδών μοι γεγόνασι καί δια τούτο ουκ ίσχυσα παραδηλώσαι τή βασιλεία σου όπόσα τφ τοιούτφ άρχιεπισκόπω σννέτυχον καί ήνάγκασα αυτόν άπελθεΐν είς τήν έκκλησίαν αυτού. Ό δέ μετάνοιαν θείς καί συγγνώμην αίτήσας, άπεκρίνατό μοί τίνα δοκοϋντα εύλογαεγώ δέ ουκ έπίστευσα ταύτα ει μή πως γράψω τή βασιλεία σου- φθάνει δ' έτέρωθεν άνενεχθήναι τή ημών μετριότητι, οτι τήν άρχιερωσύνην ô τοιούτος αρχιεπίσκοπος παρητήσατο- καί λοιπόν εν χηρεία ποιμένος ή τοϋ Τρινόβου εκκλησία καθέστηκε25. Τό κείμενο διασαφηνίζει δτι ô Χριστόφορος, έχοντας εξουσίες πατριαρχικού έξάρχου γιά τις περιοχές τής 'Ηπείρου, προσπάθησε νά πείσει τον αρχιεπίσκοπο Τιρνόβου νά επανακάμψει στην έδρα του, ή οποία μετά τήν παραίτηση του νωρίτερα τον ϊδιο χρόνο είχε παραμείνει κενή. 'Αποσπασματικά στοιχεία πού ίσως σχετίζονται μέ τό ϊδιο περιστατικό περιέ χονται σέ μια σύντομη είδηση περί γεγονότων τοΰ έτους 1235, αντίγραφο τής όποιας σώζεται στο Πρωτάτο: Έπί τής βασιλείας Ιωάννου τοϋ Άσάνη, τοϋ κατά τήν Ζαγοράν τής Βουλγαρίας βασιλεύσαντος καί πολλάς πόλεις των Ρωμαίων κρατήσαντος, γέγονε καί πατριαρχεΐον είς τον τόπον αυτού. Διά τούτου καί τήν Έκκλησίαν πολλά καταναγκάσαντος καί το ενδόσιμον εϊληφε, καί πρώτος έν αυτή ô πρότερο ν χρηματίσας μητροπολίτης Φιλίππων Γρηγόριος πατριάρχης καθίσταται τής Τριβούνου, πόλεως Βουλγαρίας- δς δή καί μητροπολίτην Θεσσαλονίκης πεποίηκε σπουδήν πάσαν καί έπίσκοπον Ιερισσού κατέστησεν. Οϊ γε μήν τότε κατά τό Άγιον "Ορος τοϋ "Αθω ασκούμενοι μοναχοί είς τρισχιλίους συναχθέντες λογάδες άπαντες μήτε μήν τον πατριάρχην δεχόμενοι, μήτε τον Θεσσαλονίκης Μιχαήλ τον Πρατάνον, μήτε τον έπίσκοπον ΊερισσοΐΓ. Τό κείμενο φανερώνει ότι, μετά τήν επέκταση τής. V. VASILJEVSKIJ, Obnovlenie bolgarskago patriarsestva pri carê Ioannê Asênê II ν 1235 godu, Zumai Ministerstva Narodnago Prosvescenija, μέρος 238, 1885, Prôtaton, App. I d, στ. 1-8.

7 6 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ επικράτειας του μέχρι τά σύνορα τοΰ "Ορους, ô βούλγαρος βασιλεύς 'Ιωάννης Άσάν Β ' εγκατέστησε ανθρώπους τής αρεσκείας του στις εκκλησιαστικές έδρες Θεσσαλονίκης καί Ίερισοΰ σέ μια προσπάθεια νά θέσει τον "Αθωνα ύπό τον έλεγχο του. Ό V. Zlatarski, βασιζόμενος σέ παλαιότερη έκδοση μιας παρεμ φερούς είδήσεως έντοπιζόμενης σέ κώδικες τής 'Ιβήρων καί τής Βατοπεδίου 27, φρονεί ότι τό κείμενο αυτό αποτελεί δημιούργημα τής μετά τό 1368 εποχής καί δέν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα τοΰ πρώτου μισοΰ τοΰ ΙΓ ' α'ιώνος. 'Αποφαίνεται μάλιστα ότι ô Μιχαήλ Πρατάνος, ô όποιος αναφέρεται ώς μητροπολίτης Θεσσαλονίκης χωρίς νά μνημονεύεται σέ καμία άλλη πηγή, επινοήθηκε άπό τον συμπιλητή καί υπογραμμίζει ότι κατά τό χρονικό διάστημα τά γνωστά ονόματα μητροπολιτών τής Θεσσαλονίκης εΐναι Νικόλαος καί 'Ιωσήφ. 'Αντιθέτως, ή G. Cankova-Petkova χρονολογεί τήν είδηση στο τελευταίο τέταρτο τοΰ ΙΓ'αιώνος καί τάσσεται υπέρ τής άποψης ότι ή πληροφορία περί τής εγκατάστασης βουλγάρου επισκόπου στην 'Ιερισσό αποτελεί απήχηση πραγματικού γεγονότος. Ή επιχειρηματολογία της δμως δέν πείθει Ιδιαίτερα καί ή γνώμη τοΰ Zlatarski ότι ή είδηση δημιουργήθηκε μετά τά μέσα τοΰ ΙΑ ' αιώνος φαίνεται ορθότερη. Έπί πλέον, είναι πιθανό τό όνομα τοΰ βουλγάρου τσάρου 'Ιωάννη Άσάν Β ' νά εμπλέκεται στην όλη ιστορία καί εξαιτίας τής ανάμνησης τών αγιορειτών περί τής αποσύρσεως τοΰ αρχιεπισκόπου τής Βουλγαρίας στο "Αγιον "Ορος στά Δυστυχώς όμως, ή παντελής απουσία συγκεκριμένων αναφορών δυσχεραίνει τήν εξιχνί αση τής σχέσης πού ή μονή Ζωγράφου ενδεχομένως νά είχε μέ τον αγιορείτη αρχιεπίσκοπο Βουλγαρίας καί μέ τις επεμβάσεις τοΰ 'Ιωάννη Άσάν Β ' στά εσωτερικά τής αθωνικής κοινότητος. Ό Βίος τής αγίας Παρασκευής τής Έπιβατινής αναφέρει δτι μετά τήν νίκη του στην Klokotnica (9 Μαρτίου 1230) ô 'Ιωάννης Άσάν Β ' αντικατέστησε τους μητροπολίτες καί επισκόπους στά κατακτηθέντα εδάφη. Ό συγγραφεύς τοΰ Βίου, δ βούλγαρος πατριάρχης Ευθύμιος, τονίζει δτι τήν πληροφορία αυτή άντλησε άπό τους χρυσόβουλλους λόγους τοΰ τσάρου πού εντόπισε στην Λαύρα καί στο Πρωτάτο: ΒΤ» ΝΗ}{ me Η iwhtpwnwamth Η eiiuckwiiii CB-ΕΤΛ-Ε Η ΕΛΛΓ\\!ΜΒΟΤΜΒ Ε ΠΟΟΤΛΒΗ iakc?ke CE4TAHH erw \'pilcwk\ 'r\ll Eh CMKIlkll i\.\k Vk OGwfO'l'hl,-»; Twpbi Η. Ph. MEYER, Die Haupturkunden für die Geschichte der Athosklöster, Λιψία 1894, ανατ. Amsterdam 1965, άρ. 8 καί σ V. ZLATARSKI, Edin grücki falsifikat, kojto se otnasja küm bülgarskata istorija, BS1 2, 1930, 245 σημ. 27, G. CANKOVA-PETKOVA, Vosstanovlenie Bolgarskogo patriarsestva mezdunarodnoepolozenie Bolgarskago gosudarstva, Viz. Vrem. 28, 1968, ν 1235 g. i

8 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 7 npwtat-k wtkp-hrenwmh οβ^α^τελοτεγ^τ ΛΙΙΙΙ(:Ί«Κ. Ή ύπαρξη χρυσόβουλλου λόγου τοΰ τσάρου 'Ιωάννη Άσάν Β ' έπιδοθέντος στή Βατοπεδίου διαπιστώθηκε 31 τό 1930 καί λίγο αργότερα ô V. Zlatarski υιοθέτησε τήν άποψη δτι στά ô βούλγαρος βασιλεύς πρέπει νά είχε μεταβεί αυτοπροσώπως στον Άθωνα. Στην συνέχεια ή Μ. Zivojinovic επανέλαβε τήν άποψη αυτή βασιζόμενη πλέον καί στο Μαρτύριο τών 26 Ζωγραφιτών, 'ένα κείμενο αφιερωμένο στή λεηλασία τής Ζωγράφου άπό λατίνους πειρατές το 1275, δπου μνημονεύεται ή καταστροφή κάποιου πύργου τοϋ τσάρου Άσάν. 'Ωστόσο, ή ύπαρξη ζωγραφίτικου δχυρώματος συνδεόμενου μέ τό όνομα κάποιου εκπροσώπου τής δυναστείας τών Άσανιδών δέν επιβεβαιώνεται από άλλες πηγές καί στο σημείο αύτδ οφείλουμε νά υπογραμμίσουμε δτι, παρά τήν αντίθετη γνώμη τών παλαιότερων σλαβολόγων, σέ πρόσφατη μελέτη του ô Ι. Bozilov απέδειξε δτι τό Μαρτύριο έχει άμεση σχέση μέ τά λεγόμενα Πάτρια τοΰ Αγίου Όρους, είναι ώς έκ τούτου μεταγενέστερο τοΰ ΙΔ'αιώνος καί ή αποδεικτική άξια του είναι οπωσδήποτε πολύ περιορισμένη 5. Είναι μάλιστα ενδεικτικό δτι κανένα γνήσιο έγγραφο άπό το αρχείο τής Ζωγράφου δέν αναφέρεται σέ ευεργεσίες τοΰ 'Ιωάννη Άσάν Β ' προς τό ίδρυμα. "Οπως δόκιμα επισημαίνει ô I. Bozilov, αξιόπιστη ένδειξη γιά τον εθνικό χαρακτήρα τοΰ ιδρύματος παρέχει δ χαρακτηρισμός ή σεβάσμια μονή τών Βουλγάρων πού εμφανίζεται στά ελληνικά έγγραφα τοΰ Άθωνος κατά τά τέλη. IVANOV, Bülgarski starmi, 432. Ώ ς προς τον τρόπο παρουσίασης τοΰ υλικού μας, σημειώνουμε δτι τά έκδεδομένα σλαβικά κείμενα παρατίθενται μέ βάση τήν ορθογραφία τής υπάρ χουσας έκδοσης. ΟΊ δημοσιευμένες υπογραφές, μεταγραμμένες μέ λατινικούς χαρακτήρες, τηροΰν τις 'ιδιαιτερότητες τοΰ λατινικού πρωτοτύπου στην κυριλλική μορφή τους, άλλα ελλείψει στοιχείων, τά ποικιλόμορφα i δηλώνονται μέ τό γράμμα Η. Σέ όσες περιπτώσεις ή ανάγνωση τοΰ κειμένου έγινε βάσει φωτογραφίας ή πρωτοτύπου έγγραφου ή απόδοση είναι διπλωματική καί συνοδεύεται άπό τήν ένδειξη (αυτοψία). 31. Μ. LASKARIS, Vatopedskata gramota na car Ivan Asênja II, Bülgarski starini izdavani ot Bülgarskata akademija na naukite 9, Σόφια 1930, V. ZLATARSKI, Istorija na Bülgarskata dürzava prez srêdnitê vêkove. III. Vtoro Bülgarsko carstvo. BWgarija pri Asênevci ( ), Σόφια 1940, Πρβλ. Lavra I, 8 σημ. 28 καί 29. ". M. ZIVOJINOVIC, Svetagora u doba Latinskog carstva, ZRVI17, 1976, M. P. DINEKOV, Istorija na bülgarskata literatura, Ι, Σόφια 1962, 262- DUJCEV, Le Mont Athos, I. BOZILOV, Mûcenie na zografskite monasi. Legendi i fakti, Svetogorska Obitel Zografï, 1996,

9 8 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ τοΰ ΙΓ'αιώνος. 'Εντοπίζεται γιά πρώτη φορά τό 1276 σέ αντίγραφο βασιλικοΰ προστάγματος σωζόμενο στή Ζωγράφου 3 7 καί επαναλαμβάνεται τό 1286 σέ πράξη τοΰ Νικηφόρου Χούμνου: τής κατά τό Άγων "Ορος τοϋ 'Άθω διακείμενης σεβάσμιας μονής τών Βουλγάρων, τής είς όνομα τιμώμενης τοϋ αγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου καί επιλεγόμενης τοϋ Ζωγράφοι?*. Τό 1287, σέ χρυσόβουλλο λόγο τοΰ Ανδρόνικου Β' ή μονή Ζωγράφου αποκαλείται βασιλικον μοναστήριον λεγόμενον τοϋ Ζωγράφου, το καύχημα τής Βουλγαρίας, καί ή τελευταία φράση, σέ συνδυασμό μέ τή σχετικά πρώιμη χρο νολογία, θα μποροΰσε νά έχει Ιδιαίτερη σημασία, άν το έγγραφο δέν ήταν πλαστό καί ώς έκ τούτου άνευ αποδεικτικής αξίας. Τό 1290, σέ απόφαση τοΰ επισκόπου Ίερισσοΰ σχετικά μέ διένεξη μεταξύ τών μονών Ζωγράφου καί Χιλανδαρίου, τά διαπλεκόμενα μέρη άποκαλοΰνται Σέρβοι καί Βούλγαροι: καί τά δύο μέρη, ô τε τών Βουλγάρων καί τών Σέρβων40. Κατά τά έτη , , καί επανέρχεται ή διατύπωση μονή τών Βουλγάρων. Περί τό 1321 ή συνεχής επανάληψη τών 36. Πρβλ.ΒΟΖΙίΟν, Bülgarite, 82-83, σημ Πρβλ. επίσης L. MAVROMMATIS, Andronikos Π Palaiologos and the Monastery of Zographou (1318), Byzance et ses voisins. Mélanges à la mémoire de Gyula Moravcsik. Zographou, Kaiserurkunden 2 à l'occasion du centième anniversaire de sa naissance, Szeged 1994, 87. άρ. 13, στ Σχετικά μέ τό έτος απόλυσης βλ. F. DÖLGER, Regesten des oströmischen Reiches 1977, άρ Ό προσδιορισμός σεβάσμια von Teil. Regesten μονή τών Βουλγάρων λόγητα ζ ω γ ρ α φ ί τ ι κ α π ρ α κ τ ι κ ά τ ο ΰ 'Αλεξίου 'Αμνών (Zographou, ό π ο ι α ô L E F O R T (Esphigménou, der Μόναχο von , εντοπίζεται κ α ί σέ δύο άχρονοάρ. 52, στ. 5 καί άρ. 5 3, στ. 9), τ ά σ. 78) ανάγει στά τέλη τοΰ ΙΓ ' αιώνος. -ίο. Zographou, άρ. 10, στ. 6-8 καί Zographou, άρ. 67, στ Zographou, άρ. 12, στ Πρβλ. V. MOSIN, Akti iz svetogorskih arhiva, Spomenik kraljevske Akademije srpske nauka 91, Βελιγράδι 1939, άρ. 3, όπου κ α ί ή άδηλου χρονολογίας σερβική μετάφραση ενός έγγραφου αναφερόμενου στο ϊδιο θέμα κ α ί περιέχοντος τους Ι δ ι ο υ ς χ α ρ α κ τ η ρισμούς: CBdA0\f ΜΖ0\{ΤρΛψ ι MONdCTHph Η CphGCKH ΜΟΝΛΟΤΗρβ Zd (WtcTO IfEKOe [Ι\\6Τ0;(Λ] Hd Πρ6ΒΛΑΐνί. 41. Zographou, άρ. 54, στ. 5-6 κ α ί Actes de Kastamonitou, εκδ. Ν. O I K O N O M I D È S, Παρίσι 1978, άρ. 3, στ Zographou, άρ. 18, στ Οι έκδοτες ανάγουν τό έγγραφο στά 1320, ένώ στην ουσία α υ τ ό δέν πρέπει ν ά είναι πρωιμότερο τοϋ 1325, διότι μνημονεύει τον γνωστό α π ο γ ρ α φ έ α Γεώργιο Φ α ρ ι σαιο ώ ς μακαρίτη (στ. 6). Τον Μ ά ι ο τ ο ΰ 1324 ό Φ α ρ ι σ α ι ο ς εκτελούσε ακόμη ενεργό υπηρεσία κ α ί μαρτυρειται ν ά π α ρ α δ ί δ ε ι ορισμένα κτήματα στή Μεγίστη Λαύρα (Actes de Lavra II, εκδ. P. L E M E R L E - A. GuiLLOU- Ν. S V O R O N O S - Denise P A P A C H R Y S S A N T H O U, Παρίσι 1977, άρ. 114, στ ). 4Ì. Actes du Xéropotamou, εκδ. J. BOMPAIRE, Παρίσι1964, άρ. 24, στ. 2, 5, 14, 17, 19, 21 κ α ί Kastamonitou, άρ. 4, στ. 7, 13 καί 20.

10 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 9 φράσεων τά δίκαια τών Σέρβων, τά δίκαια τών Βουλγάρων καί τα δίκαια τοϋ Ζωγράφου οδήγησε στην εμφάνιση τοΰ μεικτοΰ τύπου τής μονής τών Ζωγράφων45, ô οποίος όμως παρέμεινε αρκετά σπάνιος καί μετά το 1341 περιήλθε σέ αφάνεια. Αντίθετα, ô τύπος ή σεβάσμια μονή τών Βουλγάρων εξακολούθησε νά αποτελεί τον συνήθη προσδιορισμό τοΰ 'ιδρύματος στά καί φαίνεται δτι λησμονήθηκε μετά τά μέσα τής ΙΔ ' αιώνος. 'Επιθυμώντας νά εξακριβώσουμε τις ακριβείς διαστάσεις τής σλαβικής παρουσίας στή Ζωγράφου, θά απαριθμήσουμε ονομαστικά όσους Ζωγραφίτες, σλαβόφωνους ή φαινομενικά ελληνόφωνους, εντοπίσαμε σέ έγγραφα τών αθωνικών αρχείων ή σέ σημειώματα σλαβικών χειρογράφων άπό τό 1169 ώς τό Ή χρονολογία τών μαρτυριών πού προέρχονται άπό πλαστά έγγραφα παρατίθενται εντός αγκυλών Συμεών, ηγούμενος: CeMewNi» ΙΙΙΠ>ΚΙ> Η ΗΓΟΥΛ\6ΝΤΙ ^ΛΓρΛφο ΝΛΙΙΙΚΛ\- (αύτοψία). Συνυπογράφει έγγραφο τής μονής Παντελεήμονος. Ή ορθο γραφία του παραμένει δυσπροσδιόριστη, αλλά ή συχνή χρήση τοΰ μεγάλου er (ι) σέ μια τόσο πρώιμη περίοδο υποδεικνύει δτι'ίσως πρόκειται γιά άτομο μέ βουλγαρική παιδεία, καθότι κατά τήν περίοδο αυτή οι Σέρβοι γραφείς, ακολουθώντας τις λεγόμενες σερβικές ορθογραφίες τής Ζέτας καί τής Ράσκας, δηλώνουν τον βραχύ ληκτικό φθόγγο ü, πού στά βουλγαρικά αποδί δεται καί μέ τά δύο er (ι καί h), χρησιμοποιώντας μόνο τον μικρό er (h) Έφραίμ, ηγούμενος. Αναφέρεται ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου σέ πωλητήριο τοΰ βατοπεδινοΰ ηγουμένου Μάμαντος: προς σέ τον καθηγούμενον ίερομόναχον κϋρ Έφραίμ καί τους ϋπό σέ μοναχούς τής δηλωθείσης μονής τοϋ Ζωγράφου. Ή καταγωγή του δέν μπορεί νά διευκρινισθεί Ποιμήν, ηγούμενος. Μνημονεύεται ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου μαζί μέ τον οικονόμο Κοσμά, δύο ιερομόναχους μέ το ϊδιο δνομα καί έναν ανώνυμο έκκλησιάρχη σέ πράξη ανώνυμου κρατικοΰ λειτουργοΰ, ή οποία απόκειται στή Χιλανδαρίου: εκεί παρόντος καί τής τοΰ Ζωγράφου μονής καθηγουμένου κϋρ Ποιμένος, τοϋ έκκλησιάρχου τής αυτής μονής, τοϋ οικονόμου κϋρ 45. Lavra II, άρ. 108, στ. 685 καί Actes d'iviron IV, εκδ. J. LEFORT - Ν. OlKONOMIDÈS - Denise PAPACHRYSSANTHOU Vassiliki KRAVARI avec la collaboration d'hélène MÉTRÉVÉLI, Παρίσι 1995, άρ. 86, στ Zographou, άρ. 31, στ. 4-5 Zographou, άρ. 36, στ Pantéléèmôn, άρ. 8, στ. 59. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, άρ Α. VAILLANT, Manuel du vieux slave, Ι, Παρίσι 1964, 27, Πρβλ. Anna-Marija TOTOMANOVA, Redakcii na starobülgarskija ezik, Izsledvanija po Kirilometodievistika, Σόφια 1985, Zographou, άρ. 9, στ

11 10 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ Κοσμά, τών δύο ιερομόναχων, οίς καί αϋτοϊς Κοσμάς τοϋνομα51. Ή καταγωγή όλων τών αναφερομένων παραμένει άδηλη Αρκάδιος, ηγούμενος. Αναφέρεται ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου μαζί μέ τον έκκλησιάρχη Λαυρέντιο καί τον οικονόμο Δωρόθεο σέ έγγραφο τοΰ μητροπολίτη Θεσσαλονίκης 'Ιακώβου: εν τή σεβάσμια μονή τή είς όνομα τιμώμενη τοϋ μεγαλομάρτυρος άγιου Γεωργίου τοϋ Ζωγράφου έπικεκλημένη ενασκούμενων, τοϋ τε τιμιωτάτου καθηγουμένου κυροϋ Αρκαδίου, τοϋ εκκλησιάρχου κυροϋ Λαυρεντίου, τοϋ οικονόμου κυροϋ Δωροθέου καί τών λοιπών αδελφών. Ή καταγωγή τών αναφερομένων παραμένει άδηλη Μακάριος, ήγοΐ>μενος: Λ\.\κ.\ριιρ βρομλνλ^έ ΗΓ^ΜβΗΤι covfrpa^cku Τ,Λ MCTMWMJ noaimcax-h. 'Υπογράφει μεταγενέστερη επικύρωση ενός ζωγραφιτικοΰ εγγράφου τοΰ 980. Ή γλώσσα του δέν αποσαφηνίζει τήν εθνική ταυτότητα του, άλλα ή συνεπής χρήση τοΰ ^ δημιουργεί υποψίες δτι ή μόρφωση του βασιζόταν στους βουλγαρικούς ορθογραφικούς κανόνες, ακριβώς όπως συμβαίνει καί μέ τήν υπογραφή τοΰ Συμεών το Αβραάμιος, η γ ο ύ μ ε ν ο ς : ΑΊ,Κ Πκρ,\ι«ιΐϊ rafmenh ζο\ ΓρΛφΐιοκΐιΐ ΠΟΠΜΟΟΥ* ΙΖΙΚΟ Η Ec-fc MOKI κρλτλ 6Γ \( Λ\6ΝΜ ο(β6)τογορέοτη (αυτοψία). Συνεπικυρώνει ανέκδοτο έγγραφο τής μονής Βατοπεδίου 54. Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται γιά βουλγαρόφωνο άτομο καί τό συμπέρασμα αυτό προκύπτει άπό τήν χρήση τοΰ γράμματος *, το όποιο προσιδιάζει κυρίως στή βουλγαρική παραλ-λαγή τών μεσαιωνικών σλαβικών 56. Ανάμεσα στά διπλά φωνήεντα (nonhco\f«) δέν παρεμβάλλεται τό συνηθισμένο γιά τις περισσότερες σλαβικές διαλέκτους f57 καί τό στοιχείο αυτό, σύμφωνα μέ δσα γνωρίζουμε σχετικά μέ τήν γεωγραφική κατανομή τών βουλγαρικών διαλέκτων, υποδηλώνει πιθανή καταγωγή άπό τις περιοχές τής Μακεδονίας. Το 1317 ô Άβραάμιος συνυπο- ". Chilandar Ι, άρ. 19, στ Πρόκειται περί επικυρωμένου αντιγράφου. Ό έκδοτης, L. Petit, ανάγει τό πρωτότυπο στο 1304, ένω σύμφωνα μέ τον Fr. Baris ic ή απόλυση του έλαβε χώρα τό Γιά τήν άναχρονολόγηση βλ. Lavra IV, 16 σημ Zographou, άρ. 14, στ Zographou, άρ. 1, στ. 59. Πρβλ. DUJCEV, Le Mont Athos et les Slaves au Moyen Age, 128 ΠΑΠΑΧΡΥΣΑΝΘΟΥ, Μοναχισμός, 241 σημ καί BOZILOV, Bülgarite, άρ Ευχαριστώ τον π. 'Αρσένιο Βατοπεδινό καί τον κ. Κρ. Χρυσοχόίδη πού μέ διευκόλυναν στην αποδελτίωση τών ανέκδοτων εγγράφων τής μονής Βατοπεδίου άπό τά πρωτότυπα. Τό έν λόγω έγγραφο σώζεται στο Α'τετράγωνο τοΰ αρχείου της μονής ύπό τόν αριθμό 14 ω. Ή υπογραφή βρίσκεται στον στίχο VAILLANT, Manuel, TOTOMANOVA, Redakcii, '. VAILLANT, Manuel,

12 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 11 γράφει ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου καί ένα έγγραφο τής Έσφιγμένου: Λ ^ <1κρ.\Λ\ Η t-toyiweiih /,oyrp,\< >hckhi ιιοιιικογκ> lako Μ see Λ\ΟΙΖ\ r.p.\th.( eroy>v\ehh 58 <Β6)τβΓ«ρΗΤΗ. Στην περίπτωση αυτή όμως ή υπογραφή του, αν καί πανο μοιότυπη μέ τήν προηγούμενη, περιέχει κάποια στοιχεία τυπικά γιά τή σερβική ορθογραφία τής Ράσκας (ΠΟΠΜΟ«^ αντί τοΰ ΠΟΠΗΟΟΥ«, χρήση μόνο 59 τοΰ μικροΰ er). Ό Ιδιος μαρτυρεϊται ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου καί σέ πράξη τοΰ 1327: προς σέ τόν τιμιώτατον καθηγούμενον τής σεβάσμιας μονής τής εν τφ Άγίω "Ορει τοϋ "Αθω διακείμενης καί είς όνομα τιμώμενης τοϋ παμμάκαρος καί τροπαιοφόρου αγίου Γεωργίου καί ούτω πως τοϋ Ζωγράφου έπικεκλημένης κυρόν Αβράμιον, ένώ τό 1330 μνημονεύεται ώς προηγούμενος τοΰ ιδρύματος: καί τους μοναχούς τόν προηγούμενον κυρόν Αβραάμιον. Βασιζόμενος στά στοιχεία αυτά, ô Ν. Οίκονομίδης φρονεί πώς δ Άβραάμιος διετέλεσε ηγούμενος δύο φορές, κατά τήν περίοδο καί στο διάστημα Ρωμανός, ηγούμενος. Αναφέρεται σέ δωρητήριο έγγραφο φυλασσόμενο στή Ζωγράφου: Διά τούτο γαρ έγεγόνει καί τό παρόν πρατήριον κατενώπιον τοϋ πανοσιωτάτου πατρός ημών καί καθηγουμένου τής σεβάσμιας μονής ταύτης Ρωμανού ιερομόναχου63. Ή καταγωγή του δέν μπορεί νά διευκρινισθεί 'Ιωάννης, ηγούμενος: IW.UI-L ϊβρομβνλχι» ΜΓ«ΥΛ\6ΝΤ» ΜΟΝΛΟΤΜΡ^ ^wrpâ4>ckârw. 'Υπογράφει έγγραφο τής μονής Χιλανδαρίου 64. Ή γλώσσα του δέν αποσα φηνίζει επαρκώς τήν εθνική ταυτότητα του, άλλα ή συνεπής χρήση τοΰ %. δημιουργεί υποψίες δτι Ισως πρόκειται γιά άτομο μέ βουλγαρική παιδεία Σεραπίων, ηγούμενος. Μνημονεύεται μαζί μέ τόν πνευματικό Σπυρίδωνα, τόν έκκλησιάρχη Βασίλειο, τον οικονόμο Νικόδημο, τόν προηγούμενο Άβραάμιο καί τον μοναχό Παρθένιο σέ δωρητήριο έγγραφο άποκείμενο στή Ζωγράφου: προς σέ τόν τιμιώτατον εν μοναχοϊς κυρόν Σεραπίωνα καί καθηγούμενον τής κατά τό Άγιον "Ορος τοϋ "Αθω διακεί μενης σεβάσμιας μονής τής είς όνομα μέν τιμώμενης τοϋ αγίου μεγαλομάρτυρος καί τροπαιοφόρου Γεωργίου, τοϋ Ζωγράφου δέ έπικεκλημένης, καί. Esphigménou, άρ. 12, στ Kastamonitou, άρ. 3, στ. 82. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, άρ. 1. '. TOTOMANOVA, Redakcii, Zographou, άρ. 25, στ Zographou, άρ. 28, στ Kastamonitou, 38.. Zographou, άρ. 19, στ Πρβλ. Kastamonitou, 38.. Actes de Chilandar I. Actes grecs, εκδ. L. PETIT, Viz. Vrem. 17, 1911, Prilozenie 1, ανατ. Amsterdam 1975, άρ. 77, στ. 72. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, άρ. 367a.

13 12 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ τους ευλαβέστατους αδελφούς τής αυτής μονής, ήγουν τους ίερομο-νάχους τόν πνευματικόν κυρόν Σπυρίδωνα καί τόν έκκλησιάρχην κυρόν Βασίλειον, καί τους μοναχούς τόν προηγούμενον κυρόν Αβραάμιον, τόν οίκονόμον κυρόν Νικόδημον καί τόν κυρόν Παρθένων. Ή καταγωγή όλων μέ μόνη εξαίρεση τόν βουλγαρόφωνο Άβραάμιο, τόν όποιο ήδη παρουσι-άσαμε, παραμένει άδηλη. [1347]. Μακάριος, ηγούμενος: Η^οΓρΛψΛ μλροκλλγο ΜΟΗΛΟΤΗΡΛ ΜΛΚΛρΐε ιερομονλχι» πβαπηολχτ». 'Υπογράφει πλαστό έγγραφο τής μονής Χιλανδαρίου καί ή αξία τής μαρτυρίας είναι μηδαμινή. Τό 1348, σέ άλλο έγγραφο τής σερβικής μονής εμφανίζεται μιά ελληνική υπογραφή τοΰ Μακαρίου, αλλά, παρά τήν αντίθετη άποψη τοΰ Γ. Σούλη 6 7, πρόκειται καί πάλι γιά πλαστογράφημα Αρσένιος, ηγούμενος: ΜΓ[Ο\( ]Λ\6Ν Ί< ΟΙΜ,->; ΟΕΗΤ-ΚΛΜ ^0ΓρΛψβγ ilpmnit- (αυτοψία). Ή σλαβική υπογραφή του εντοπίζεται σέ ανέκδοτο βατοπεδινό έγγραφο τοΰ , ένφ στά ô ίδιος προσυπογράφει καί μιά πράξη άποκείμενη στην Κουτλουμουσίου: ό καθηγούμενος τής σεβάσμιας καί άγιας μονής τοϋ Ζωγράφου Αρσένιος μοναχός70. Ή ορθογραφία του εΐναι μάλλον βουλγαρική, μέ σύγχυση στή χρήση τών έρρίνων (» καί Α). Ό ορθός τύπος lecnua έχει αποδοθεί ώς ιεαιωκ, δηλαδή μέ διατήρηση τοΰ έρρινου είς βάρος τής τρέχουσας προφοράς πού θα ήταν lectnme. Τό γεγονός αυτό υποδεικνύει δτι γιά τον Αρσένιο, έστω καί λανθασμένη, ή τήρηση τών παραδοσιακών βουλγαρικών ορθογραφικών κανόνων είχε ιδιαίτερη σημασία, οπότε μάλλον πρόκειται γιά βουλγαρόφωνο άτομο. Ανάμεσα στά διπλά φωνήεντα (lecnu«) δέν παρεμβάλλεται t καί το στοιχείο αυτό υποδη λώνει πιθανή καταγωγή άπό τις περιοχές τής Μακεδονίας. 65. Zographou, άρ. 28, στ Chilandarl, άρ. 136, στ Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, σ. 330, άρ. 398a. Ή πλαστότητα τοΰ έγγραφου προκύπτει άπό τήν υπογραφή τοϋ Διονυσιάτη ηγουμένου Θεοδοσίου (στ ). Ή μονή Διονυσίου αποδεδειγμένα ιδρύθηκε δύο δεκαετίες αργότερα, περί τό Βλ. Actes de Dionysiou, εκδ. Ν. OlKONOMIDÈS, Παρίσι 1968, '. ΣΟΥΛΗΣ, Ό τσάρος Στέφανος Αονσάν, 90. Πρβλ. IVANOV, Bülgarski starmi, 543 σημ. 1.. Chilandarl, άρ. 137, στ Ή πλαστότητα τοΰ εγγράφου προκύπτει άπό τήν υπογραφή τοΰ ηγουμένου τής μονής Παντοκράτορος Κωνσταντίου (στ ), διότι ή μονή Παντοκράτορος 'ιδρύθηκε μόλις στά Βλ. Actes du Pantocrator, εκδ. Vassiliki KRAVARI, Παρίσι 1991, Τό έγγραφο παραμένει ανέκδοτο καί σώζεται στο Α ' τετράγωνο τοΰ αρχείου τής μονής Βατοπεδίου ύπό τόν αριθμό 16 ω. Ή υπογραφή βρίσκεται στον στίχο Actes de Kutlumus, εκδ. P. LEMERLE, Παρίσι , άρ. 23, στ. 42 καί σ. 363.

14 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 13 Προτού Θεοδόσιος, πατριάρχης Βουλγαρίας. Ή πληροφορία προέρχεται από σημείωμα σωζόμενο σέ σλαβικό Τετραευαγγέλιο τής συλλογής τοΰ Ρώσου E. Barsov: iwolliktiipll Ο(Β6)Τ«Γ«Γ(ΛΛΓ«)Λ(6Λ\)ΤΙΛ\ΤΙ n?u(e) IÌL Ο(Β6)Τ4Μ rop-b Β6ΛΗΚ0Λ\(»)Μ(6)Η(Η)ΚΛ ^ΟΓρΛφΗ. ΗΑ6ίΚ6 CA Η ΛΖ,Τ» Λ«ΟΝΟΤ4Μ ΠΟΒ^ΑΟΗΟεμΑ ΒΤ»ΟΠΗΤΛ)(Τι?ΚΜΒΛ^(ιυ)τΗΛ\τ» ET» Χ(ΡΗΟΤΟ)ΒΛ ΓεννρΓΗΛ (Λ\ΟΛΜ )τβλλ\μ Ο(Β6)Τ«Γ«Ε6ΛΗΚΟΛ\(ΛΙ)Η(6)Ν(Η)ΚΛ rewpri 7 '. Tò χειρόγραφο άντεγράφη τό 1348 άπό τον ιερέα Θεοτόκιο Ψιλίτσα σύμφωνα μέ τους κανόνες τής βουλγαρικής ορθο γραφίας καί μάλιστα κατόπιν προτροπής τοΰ πατριάρχη Βουλγαρίας, τοΰ έπιφανοΰς ήσυχαστή Θεοδοσίου, δ όποιος στή συνέχεια τό αφιέρωσε στή μονή Ζωγράφου. Ό Θεοδόσιος αναφέρει τή Ζωγράφου ώς πρώην ενδιαί τημα του, ένφ αναφορικά μέ τή βουλγαρική καταγωγή του υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία. [1351]. Γρηγόριος, ηγούμενος. Μαζί μέ τόν γέροντα 'Ιωάννη αναφέρεται ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου στο πλαστό Χρονικό ή Svodna gramota τής μονής πού ήδη σχολιάσαμε: Η XPHCTOAIOEMBM n,dpb ΟτΑψΛΐιι> cpbeckbi, Af^Keipeii ΒΛΙίΓΛρΟΚΑΛί 4 ^6Λ\ΛΙ«Η rphlbckolfl«η BTiCO\f ETiCeAANO\j"K>, Μ ΙΐρίΓ/,Γ.ΛΓ.Ι, ΪΓ γλ\6νλ ^θγγρλφθκλγο ΓρΪΓΟρΪΛ. ΒΈ ΛΤ1ΤΟ Η Ι ipil,\"k MrO\frt\6Nb HNAHKTONh ET» \"ΜΛΙ.\ΙΙ,\,ΛρΚ ci» cbtdpud ΐννΛΗΛ73. Ή άποψη τοΰ Γ. Σούλη δτι πρόκειται περί υπαρκτών προσώπων εΐναι ανεπαρκώς τεκμηριωμένη καί πρέπει νά απορριφθεί 74. Προ τοΰ Γαβριήλ, άντιγραφεύς. Ή πληροφορία προέρχεται άπό τό υπ' αριθμόν 23 σλαβικό Τριώδιο τής μονής τής αγίας Αικατερίνης στο δρος Σ ί ν α : ΠΟΗΑ CA CHA ΚΝΗΓΑ ΑΟΛΛΟ\ c(ba)torc> Γ(ΛΛΓ«)Λ6Λ\ΛΛ TpHWA Ε6ΛΗΚ0Λ\(Λ;)Η(6)Η(Η)ΚΛ ΕΈ C ( B A ) T " E H Γβ\υρΓΜΛ rp-bluiiliivmi Η lieaoctimiiiliami l'itcpilllaolttl Λ\ΟΗΛ)(\λ)Λ\Τι. C(CA ITWII Γ ( Λ Λ Γ Ο )ΛθΛ\ΙιΙΙΙ Ι Κ ν Π ΐ ψ ILtUJL BAl>rdpCKblH. H^b C ( B A ) T» S 1 Η 6 ψ 6. Η ΓΛΛΓΟΛβΛΛΙιΙΜ Γ0ρ4 ΓΛ(ΛΓ0Λ)6Λ\ΛΓ«ΛΛΒρΚ (ΪΙΙΙΙ aftohcttlh. BT» ^νυγρλψλ MZ,h TpTiMbCKirO ^Λ)(6Μ ψ ΙΛΟ0θφ ΜΝΟίΚ ΜΖ,ΒΟΑΤ» ΗΖ,ΒβΑβ CTdpeU/h %Z,hKA BT» Η TL ΜΖ,ΒβΑβ AP<>V H ΜΖ,ΒΟΑ "V* U(d)pHrpdAd. Τό κωδικογραφικό σημείωμα αναφέρει δτι ή άντιγρα- 71. IVANOV, Bülgarskistarini, , άρ. 4. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, 137 καί 354, άρ P. SYRKU, Κ islorii ispravlenija knig ν Bolgarii ν XIV vêkê Ι, Sankl-Peterburg 1898, V. ZLATARSKI, Zitie i ziznï prepodobnago otca nasego Oeodosi]a ize ν Trûnovê postnicïstvovavsago, Sbornik za narodni umotvorenija nauka i kniznina 20, 1904, 1-41 V. KlSELKOV, Sv. Teodosi) Türnovski, Σόφια τοΰ αυτού Zitieto na sv. Teodosi] Türnovski kato istoriceski pametnik, Σόφια 1926,1-LII καί n. Zographou, 172, άρ. 5, στ IVANOV, Bülgarski starini, ΣΟΥΛΗΣ, Ό τσάρος Στέφανος Αουσάν, 90.

15 14 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ φή περατώθηκε άπό τόν μοναχό Γαβριήλ στή μονή Ζωγράφου. Ή ορθογραφία τοΰ σημειώματος εΐναι έκδηλα βουλγαρική. Τά έρρινα εμφανί ζονται στις ετυμολογικές θέσεις τους καί τά πολλά λάθη στή χρήση τους υποδεικνύουν δτι στερούνται πλέον φωνητικής αξίας, αλλά γράφονται γιά λόγους φιλολογικής παράδοσης (ΠΟΗΑ CA αντί γιά τό σωστό noie CA ή Λ^ΚΛ αντί γιά τό σωστό Α^ΚΛ). Ό γραφεύς Γαβριήλ δηλώνει απερίφραστα δτι ή μητρική του γλώσσα ήταν τά βουλγαρικά (nçh rp^ibckdr» ΚΤ,ΔΚΑ ΒΤ. ΝΛΙΙΛ BAT.n\pcKUM ). Ανάμεσα στά διπλά φωνήεντα (CBAT;K;K) δέν παρεμβάλλεται t καί τό στοιχείο αύτδ υποδηλώνει πιθανή καταγωγή άπό τις περιοχές τής Μακεδονίας. Προ τοΰ Σεραπίων, άντιγραφεύς. Ή πληροφορία προέρχεται άπό τό υπ' αριθμόν 24 σλαβικό Πεντηκοστάριο τής μονής τής αγίας Αικατερίνης στο δρος Σινά, όπου σώζονται δύο σημειώματα. Το πρώτο προέρχεται άπό τό χέρι τοΰ ήδη αναφερθέντος Ζωγραφίτη Γαβριήλ, ένώ το δεύτερο επισημαίνει δτι κάποιος Σεραπίων αντέγραψε έξι τετράδια τοΰ κωδικός καί τά παρέδωσε στον Γαβριήλ, γιά νά τά σταχώσει μέ τό υπόλοιπο σώμα τοΰ χειρογράφου: ΧΖ,-L Oyr.Orhlll Γ.\ΚρΐΙΙΙΛΚ I1HCA}( WT ^Λ^ενυΕΛ ΗΖ,ΒΟΑΛ ^ΛΓ ρ ΕΝΗΝΛ ( φ. 2 6 v ) κ α ί ΙΐρΐΙΙΙΛΜΙ CH6 WT NAC W l(h)ctnhl W(T)M6. GepAllMWN Λ\ΟΝΛ\ IUIIIIC.\ ravphackf 6ΚΛΙΚΗΛρ\0γ τβτρλαη 5 (φ. 338 ν ) 77. Εΐναι λοιπόν πολύ πιθανό ô Σεραπίων νά άνηκε επίσης στην αδελφότητα τής Ζωγράφου. Ή ορθογραφία πού χρησιμοποεΐ είναι τυπικά βουλγαρική, οπότε μπορούμε νά υποθέσουμε δτι πρόκειται γιά άτομο ή βουλγαρόφωνο ή τουλάχιστον εντεταγμένο στή βουλγαρική φιλολογική παράδοση. [1363]. Ίωάσαφ, ηγούμενος: c(ce)ipeiiniie Η uu)pckiie WBHTGAH Η^ΟΓρΑψΑ ΜΓ<>ΥΛ\6Ν HwdCd4>h ΗβρβΜΟΗΛχ. Συνυπογράφει έγγραφο τής μονής Παντελεήμονος7. Ή αξία τής μαρτυρίας είναι μηδαμινή, διότι σύμφωνα μέ τους έκδοτες τοΰ αρχείου, P. Lemerle καί G. Dagron, ή υπογραφή εντοπίζεται σέ πλαστό79 γραφημένο αντίγραφο καί αποτελεί προσθήκη.. G. POPOV, Novootkrito svedenie za prevodaceska dejnost na bülgarski knizovnici ot Sveta Gora prez pürvata polovina na XIV vek, Bülgarski ezik 28/5, 1978, 404. Ή μνεία σώζεται στο φ. 389Γ τοΰ Τριωδίου. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, lib-til, άρ Κ. ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ, Ή παρουσία Σλάβων μοναχών στή Μεγίστη Λαύρα κατά τόν ΙΔ' καί τόν ΙΕ' α'ιώνα, Ό "Αθως στους 14ο-16ο αιώνες, 'Αθήνα 1997 ['Αθωνικά Σύμμεικτα 4], POPOV, Novootkrito svedenie, Ή μνεία σώζεται στο φ. 338 ν τοΰ Πεντηκοσταρίου. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, 352, άρ Pantéléèmôn, άρ. 13, στ. 35 (στο κείμενο τοΰ πλαστού αντιγράφου Β). 19. Pantéléèmôn, σ Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, σ. 316, άρ. 369.

16 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ Δανιήλ, ηγούμενος: ΗΓΟΥΛ\6ΗΈ Hh(c)TH-kA Η u.\phckhia WEMT-ΕΛΗ ^««(τρλφλ AdHÏHAh cbaujennoinmok-h. 'Υπογράφει έγγραφο τής μονής Χιλανδαρίου 80. Ή ορθογραφία του είναι έκδηλα βουλγαρική, μέ σωστή χρήση τοΰ μικροΰ έρρίνου (MI^CTN-EA Η iv»phckua), οπότε μποροΰμε νά υποστηρίξουμε δτι ϊσως πρόκειται γιά βουλγαρόφωνο άτομο. Τό απρόσμενο στην περίπτωση αυτή εΐναι δτι Ζωγραφίτης ηγούμενος ονόματι Δανιήλ μνημονεύεται καί στο πλαστό Χρονικό ή Svodna gramota τής μονής Ζωγράφου: ΒΤ» Λ-ΕΤΟ 6859 HIIAMKTOIIL 9 A " t c n * T b ΟγΓΛ611ΙΙι lipilïcil ΙΓ0γΛ\6ΝΛ Ç«\(Tpâ4>CKdrO /λ,ανηλα. Η npha'b AâNHAh coch ΒρΛτϊΛ Η CL ctaf,u,n '. Ή αναφορά στην επίσκεψη τοΰ Οϋγγλεση στον Άθωνα χρονολογεί τή μνεία στον Απρίλιο τοΰ 1371, δηλαδή λιγότερο άπό ένα χρόνο μετά τήν χιλανδαρινή υπογραφή τοΰ Δανιήλ. Ή σύμπτωση αυτή ενισχύει τήν άποψη δτι οι επί μέρους πυρήνες τοΰ Χρονικού ίσως περιέχουν ανόθευτες ιστορικές πληροφορίες Καλλίνικος, ηγούμενος. Μνημονεύεται ώς ηγούμενος τής Ζωγράφου μαζί μέ τους μοναχούς Παΰλο, Κωνστάντιο Πατρίκιο, 'Ιωάννη καί Σεραπίωνα σέ ελληνικό έγγραφο τής μονής Χιλανδαρίου: εκ μέν τοϋ Ζωγράφου δ τε νϋν καθηγούμενος αυτής τιμιώτατος εν ίερομονάχοις κϋρ Καλλίνικος καί ό παπάς Παύλος, καί οι μοναχοί δ τε Κωνστάντιος ô Πατρίκιος, ô Σεραπίων, ô της Πρεβίστης οικονόμος 'Ιωάννης καί έτεροι. Ή καταγωγή τών αναφερομένων παραμένει άδηλη. [1399]. Διονύσιος, ηγούμενος: ΑΜΟΝΙΚΗΘ Mro^eN-h H^wrp*4cKH84. Ή μαρτυρία προέρχεται άπό πλαστό έγγραφο τής μονής Δοχειαρίου καί δέν έχει αποδεικτική αξία Παχώμιος, ηγούμενος: ΗΠ( Λ\6Η ihctnhie Η c(ee)i jennhie uulpckua ΟΒΗΊ"ΕΛΗ ^ΟΓρΛφ... ΠΛχ... Heport\ONâ)(h (αυτοψία). 'Υπογράφει έγγραφο τής μονής oc Αγίου Παύλου. Ή υπογραφή περιέχει κάποια βουλγαρικά στοιχεία, τά όποια όμως δέν χρησιμοποιοΰνται μέ συνέπεια, καθότι στή φράση ihctnwe Η c(ße)i(iennhie i^(d)pckhia τά δύο ληκτικά e στις λέξεις MbCTHbie καί c(e6)i jennhie 80 Chilandarl, άρ. 153, στ Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, α. 304, άρ. 334a. 81. IVANOV, Bülgarski starini, 546 Zographou, 174, άρ. 5, στ G. OSTROGORSKI, Serskaoblast posle Dus anove smrti, Βελιγράδι 1965, καί Chilandarl, άρ. 157, στ Ό OIKONOMIDÈS (Kaslamonilou, 83) φρονεί ότι ή φράση ό πατήρ τον πατρός τής βασιλείας μου Κωνστάντιος χρυσόβουλλο λόγο του 'Ιωάννη Ε ' Παλαιολόγου Πατρίκιος, ή όποια απαντάται σέ πλαστό φυλασσόμενο στή μονή Κασταμονίτου, είναι εμπνευσμένη άπό τό όνομα Κωνστάντιος Πατρίκιος πού μαρτυρειται στο χιλανδαρινό έγγραφο. 84. Docheiariou, App. VI, στ Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, σ. 305, άρ Κρ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ, 'Ιερά μονή 'Αγίου Παύλου. Κατάλογος τοΰ αρχείου, Σύμμεικτα 4, 1981, 271, άρ. 20 καί σ. 273, πίναζ- 6.

17 16 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ αντιστοιχούν γραμματικά στην ετυμολογικά ορθή κατάληξη Α τοΰ επιθέτου u,(d)pckhia καί κανονικά θά έπρεπε νά εΐχαν γραφεί επίσης μέ A 8 6. TÒ μόνο δυνατό συμπέρασμα λοιπόν είναι δτι ό Παχώμιος είχε κάποια εξοικείωση μέ τήν βουλγαρική φιλολογική παράδοση Κοσμάς. Πρόκειται γιά έναν ευρέως γνωστό Ζωγραφίτη άγιο, ό Βίος τοΰ οποίου, έκτος άπό τήν ακριβή ημερομηνία τοΰ θανάτου του (22 Σεπτεμβρίου 1423), αναφέρει δτι ό Κοσμάς ήταν βουλγαρόφωνος: cefi npenoa»en>»'fi οτεμ-h HiUlITi Η KoCrVU BAUJ6 nhcmoy, nepb-ke, 6AHN0rpeHeCK0lV\0\j UIT poa* ΠΟ EOArdpCKârW ΠρΗρθΑΝΟΛ\θγ Α'ΛΛ6ΚΤ0\(... ΟΤΑΛ11ΙΛ... CBOeMO\f ΕΟ^ΒρΛΤΗ CA erw ρλαη BOArdpCK«rt\«>Y ΒΈ CEOH ΝΛ«γΐ6ΝΙΑ ΑΖ,ΜΚ0γ, iwsmucthlph MT6NHIO ΤΛΗΪ6 Η no. 87 ^νυγρλψτι Κατά τον J. Lefort, οι χρονολογίες πού περιέχονται στο Βίο δέν εΐναι παρα ποιημένες καί συνεπώς δέν έχουμε Ιδιαίτερο λόγο νά αμφισβητήσουμε τήν γνησιότητα τής μαρτυρίας περί τής βουλγαρικής καταγωγής τοΰ Κοσμά Βασίλειος, π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο ς : npohroyiwenh n/oyrp.\4>hckii ιερομοηλχ ΙΊ.ΚΙΙΛΜΚ. Υπογράφει έγγραφο τής μονής Παντελεήμονος. Ή ορθογραφία του, λόγφ τής συντομίας τής φράσεως, παραμένει δυσπροσδιόριστη καί ή διασάφηση τής καταγωγής του είναι αδύνατη, διότι ή υπογραφή δομείται γύρω άπό έναν επιθετικό προσδιορισμό, δ όποιος προσιδιάζει εξίσου δόκιμα καί στά βουλγαρικά καί στά σερβικά Μάρκος: c(ee)luennhl6 Η ΕΛΛΓΟΜ (hc )ΤΜΒΜ6 Η U,(d)pCKhlG lvbhl1"eah 7,ΟΓ ν\ψθκ^6 ΗβροΛ\οΗΛχ MâpKo (αυτοψία). 'Υπογράφει πράξη φυλασσόμενη στή μονή Βατοπεδίου90. Ή ορθογραφία του είναι σερβικού τύπου καί ή καταγωγή του δέν μπορεί νά διευκρινισθεί, διότι στά τέλη τοΰ ΙΔ ' αιώνος ανάμεσα στους Άθωνίτες Σλάβους αρχίζει νά γενικεύεται ή χρήση τής λεγόμενης σερβικής ορθογραφίας τής Ρεσάβας, ή οποία δέν σχετίζεται άμεσα μέ τήν καταγωγή 86. VAILLANT Manuel, Ι. DUJCEV, La Vie de Kozma de Zographou, Hilandarski Zbornik 2, 1971, καί 66 BHG, 136, άρ. 393 καί 393b. 88. Πρβλ. Esphigménou,2\ σημ Pantéléèmôn, άρ. 20, στ. 51 Xéropotamou, App. Ill (29 bis), Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, 235, άρ Στην έκδοση τού αρχείου τής Παντελεήμονος, καθώς καί στο πόνημα τοΰ Bozilov, τό όνομα φαίνεται νά ακολουθεί βουλγαρικά πρότυπα, διότι ή κατάληξη τοΰ είναι MM καί όχι uè, όπως συνηθίζεται στά σερβικά. Ή προσεκτική εξέταση τού πανομοιότυπου πού παρατίθε ται στην γαλλική έκδοση όμως κατέδειξε ότι στην ουσία ή κατάληξη είναι ΗΚ, δηλαδή σερβική. Οί σερβικοί τύποι τών εκκλησιαστικών ονομάτων είναι οί πλέον συνηθισμένοι ανάμεσα στους σλαβό φωνους Άθωνίτες καί τό γεγονός καθιστά τήν διασάφηση τής καταγωγής τοΰ Βασιλείου αδύνατη. 89. Τό έγγραφο παραμένει ανέκδοτο καί σώζεται στο Α ' τετράγωνο τοΰ αρχείου τής μονής Βατοπεδίου ύπό τόν αριθμό 25 ω. Ή υπογραφή βρίσκεται στον στίχο 21.

18 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 17 τοΰ εκάστοτε γράφοντος καί ακολουθείται αδιακρίτως άπό Βουλγάρους καί 91 Σέρβους Ευστράτιος, γέρων. Συνυπογράφει έγγραφο τής Χιλανδαρίου: ό γέροντας τοϋ Ζωγράφου Ευστράτιος μοναχός. Ή υπογραφή δέν εΐναι ιδιόχειρη καί ή καταγωγή του δέν μπορεί νά διευκρινισθεί 'Ιωσήφ, γέρων: Η WT M(Ç) ^ο\(τρλφλ c-raphi»» Ηνχχιιψι». Ή υπογραφή αυτή εντοπίζεται σέ σλαβικό έγγραφο τής μονής Αγίου Παύλου 9 3. Τό 1471 ό 'ίδιος εμφανίζεται καί σέ επικυρωμένο αντίγραφο πράξεως τοΰ Πρωτάτου, τό όποιο απόκειται στή Διονυσίου: τοϋ Ζωγράφου γέρωντας μοναχός 'Ιωσήφ 4. Οί υπογραφές δέν εΐναι ιδιόχειρες καί ή καταγωγή του παραμένει άδηλη. Ωστόσο, ή σλαβική υπογραφή τοΰ 'Ιωσήφ παρέχει μιά αρκετά πειστική εξήγηση τής προέλευσης τής κοινότατης κατά τόν ΙΕ ' καί τόν IÇ ' αιώνα τροποποίησης τοΰ ονόματος τής βουλγαρικής μονής άπό ^ογρλφι σέ ΗΐζΟΓρΛφΈ. Ή έπένθεση τοΰ άρχικοΰ Η μάλλον οφείλεται στον απολιθωμένο λόγιο τύπο ΗΖ,Τ» ^ογρλφλ, ό όποιος, λόγω τής περιορισμένης χρήσεως τής πρόθεσης Η^Τ» (έκ) στά βουλγαρικά, πολύ σύντομα άρχισε νά νοείται ώς ονομαστική πτώση καί νά συνδυάζεται ακόμη καί μέ τήν πρόθεση οτ (άπό), ακριβώς δπως συμβαίνει στην υπογραφή τοΰ 'Ιωσήφ - WT m, ^ΓρΛφΛ Νεόφυτος, γέρων: Η WT Μ(Ζ.) ^ογγρλφλ... c pu> ΗενυφΗτκ. 'Υπογράφει τό ήδη άναφερθέν σλαβικό έγγραφο τής μονής Άγιου Παύλου 95. Ή υπογραφή δέν εΐναι ιδιόχειρη καί ή καταγωγή του παραμένει άδηλη Νήφων, ηγούμενος: ΗΓΟ\ Λ\6ΝΤΙ H(II)C(T)NÏA Η c(be)i ieriïa Η ulopckhia ΟΕΗΤ-ΕΛΗ ΙζοΓρΛφΛ ΝΗφοΝ ïepwiwwnax (αυτοψία). 'Υπογράφει έγγραφο τής Κασταμονίτου. Ή ορθογραφία του είναι βουλγαρική, μέ συνεπή χρήση τοΰ μικροΰ έρρίνου (Α) ώς κατάληξης γενικής ένικοΰ τοΰ θηλυκοΰ γένους τών επιθέτων 7, οπότε μπορούμε νά εικάσουμε δτι πρόκειται γιά άτομο μέ βουλγαρική παιδεία Μισαήλ, γέρων. Μαρτυρείται τό 1481 καί στά στά αντίγραφα δύο πράξεων τοΰ Πρωτάτου, τά όποια φυλάσσονται στή Διονυσίου: άπό τοϋ ". TOTOMANOVA, Redakcii, V. MOSIN - Α. SOVRE, Supplemente ad acta graeca Chilandarii, Ljubljana 1948, αρ. 12, στ D. SiNDIK, Srpske povelje u svetogorskom manastiru Svetog Pavia, Mesovita graca (Miscellanea) 6, Graca Istorijskog Instituta 17, Βελιγράδι 1978, άρ. 15, στ Dionysiou, αρ. 31, στ S. SINDIK, Srpske povelje, αρ. 15, στ Kastamonitou, άρ. 7, στ. 24. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, άρ VAILLANT, Manuel,

19 18 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ 98 Ζωγράφου Μισαήλ ό γέρωντας καί ό γέροντας τοϋ Ζωγράφου Μισαήλ". Οί υπογραφές δέν είναι 'ιδιόχειρες καί ή καταγωγή του δέν μπορεί νά διευκρινισθεί Μητροφάνης, ηγούμενος: Γ<Λ Λ\Μ^ trçorp^ckhi ΜΗτροφΑΝί* ιβροιννονλχ. 'Υπογράφει πράξη τής μονής Ζωγράφου Ή ορθογραφία του παραμένει δυσπροσδιόριστη καί ή διασάφηση τής καταγωγής του εΐναι αδύνατη, διότι ή υπογραφή περιέχει μόνο έναν επιθετικό προσδιορισμό, ό όποιος προσιδιάζει εξίσου δόκιμα καί στά βουλγαρικά καί στά σερβικά 'Ονούφριος, γέρων: ctdpdu/h ΟΗοφερϊκ WT ^«ΓρΛφΛ (αυτοψία). Εντοπίζεται σέ έγγραφο τής μονής Δοχειαρίου1 '. Κατά το Ιδιο έτος απαντάται ώς μάρτυς καί σέ πράξη φυλασσόμενη στή Διονυσίου: Όνούφριως γέροντας τοϋ Ζουγράφου102. Ή ορθογραφία τής σλαβικής υπογραφής του είναι δυσπροσ διόριστη, αλλά ό τύπος ctdpaivh είναι αποκλειστικά σερβικός καί δέν απαντά ται στις υπόλοιπες σλαβικές γλώσσες. Στά βουλγαρικά καί στά ρωσικά ή ίδια λέξη γράφεται καί προφέρεται ώς ctâpeu,b, οπότε ό 'Ονούφριος μάλλον πρέπει νά ήταν σερβόφωνος Γελάσιος, γέρων: WT ΤΗ ^ γι-[ρ]λχοα ctphu,h reaacme. 'Υπογράφει έγ γραφο τής μονής Διονυσίου 103. Ή ορθογραφία του παραμένει δυσπροσδι όριστη, καί καθώς ή υπογραφή εΐναι λιτή καί σύντομη, δέν διακρίνεται κανέ να στοιχείο πού θά μποροΰσε νά μας υποδείξει τή γλωσσική ταυτότητα του Έφραίμ, γέρων: ctapu/h Η^οΓρΛφΜΚΗ βφρεμέ Λ\ΟΝΛΧ. 'Υπογράφει πράξη άποκείμενη στή Διονυσίου 104. Ή ορθογραφία του παραμένει δυσ προσδιόριστη, αλλά είναι πιθανό νά πρόκειται γιά τόν ομώνυμο Ζωγραφίτη πού στά μνημονεύεται σέ έγγραφο τοΰ αρχιεπισκόπου Θεσσαλο νίκης Μαξίμου1 5 καί έναν χρόνο αργότερα συνυπογράφει ανέκδοτη μεταβυζαντινή πράξη τής μονής Δοχειαρίου: WT Η^ΓρΛφ CTAPAU, 6φρ κμΐι. Dionysiou, άρ. 34, στ Dionysiou, άρ. 36, στ Zographou, άρ. 55, στ. 19 Πρβλ. Kastamonitou, Η^οΐ[ΓρΛφοκι>ι ΜΜτρννφΑΝί, lepmohax (αυτοψία). 1 App. Ill, στ , π ί ν α ξ XVI: iroymehb Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, àq. 404a. '. Docheiariou, άρ. 62, στ. 28. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarile, άρ Θά διαφωνήσουμε μέ τ ό ν Ι. Bozilov, ό όποιος θέλει τόν 'Ονούφριο ηγούμενο τής Ζωγράφου, διότι π α ρ ό μ ο ι α είδηση δέν περιέχεται στην υ π ο γ ρ α φ ή του Dionysiou, αρ. 39, στ Dionysiou, άρ. 38, στ. 15. Πρβλ. BOZILOV, Bülgarite, άρ Dionysiou, άρ. 37, στ. 11. Πρβλ. ΒΟΖILOV, Bülgarite, άρ. 343a Dionysiou, άρ. 44, στ. 18.

20 ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ (αυτοψία). Στή τελευταία περίπτωση ή χρήση τοΰ μικροΰ έρρίνου (Α) στή θέση τοΰ μικροΰ er (h) στή λέξη CTAPAU, καί ή βουλγάρικου τύπου σύνταξη τής πρόθεσης οτ μέ τήν ονομαστική Η^ΓρΛφ καταδεικνύουν δτι τό μητρικό γλωσσικό ιδίωμα τοΰ Έφραίμ πρέπει νά ήταν βουλγαρικό Σεραπίων. Μ^οΓρΛφτ^κω ιερ«>λ\0νλχ GvpAimwHh (αυτοψία). 'Υπογράφει 107 έγγραφο τής μονής Παντοκράτορος. Ή ορθογραφία του δέν μπορεί νά προδιορισθεΐ μέ σαφήνεια καί ή χρήση τοΰ επιθέτου Μ^οΓρΛφι^κΜ στή θέση τοΰ εμπρόθετου προσδιορισμοΰ οτι» ^ογρλφλ ή οττ» ^ογρλφτ» καθιστά τήν εξιχνίαση τής γλωσσικής ταυτότητος του αδύνατη Φιλόθεος, ηγούμενος: epmona^ ΗΓΟ\( Λ\6ΝΤΙ H^O\JTPA)(CKH ΦΗΛΟΤΘΗ epmoha^-h. 'Υπογράφει έγγραφο τής μονής Διονυσίου Ή ορθογραφία του δέν μπορεί νά προσδιορισθεί καί ή διασάφηση τής καταγωγής του είναι αδύνατη εξαιτίας τοΰ ουδέτερου επιθετικού προσδιορισμού H^rpaxciîM, γύρω άπό τόν όποιο δομείται ή υπογραφή Γρηγόριος, προηγούμενος. Μνημονεύεται σέ έγγραφο τής μονής Διονυσίου μαζί μέ δύο ακόμη Ζωγραφίτες, τον γέροντα Έφραίμ καί τόν οικονόμο Χριστόφορο: καί εκ τής μονής τοΰ Ζωγράφου ό προηγούμενος αυτών Γρηγόριος ιερομόναχος καί ό γέρων Έφραίμ καί Χρηστοφόρου οικονόμου^. "Οπως ήδη επισημάναμε, δ Έφραίμ πρέπει νά ήταν βουλγαρόφωνος, διότι οί υπογραφές του σέ έγγραφα τών ετών καί τείνουν προς τά βουλγαρικά. Ή γλωσσική ταυτότητα τοΰ Γρηγορίου καί τοΰ Χριστόφορου δέν μπορεί νά διευκρινισθεί 'Ιωσήφ, ιερομόναχος: Hwct^h nepo(i\\on)dx WT Η^οΓρΛφΛ. Εντοπίζεται σέ έγγραφο τής μονής Κουτλουμουσίου1 '. Τήν ίδια χρονιά συνυπογράφει καί ανέκδοτη πράξη τής Μεγίστης Λαύρας, λίγα στοιχεία περί τής οποίας. Ευχαριστώ τόν κ. Κρ. Χρυσοχοΐδη πού μέ διευκόλυνε στην αποδελτίωση τών ανέκδοτων μεταβυζαντινών έγγραφων τής μονής Δοχειαρίου άπό τις μικροταινίες τοΰ ΙΒΕ. Ή έν λόγω υπογραφή βρίσκεται στον στίχο 30 τοΰ έγγραφου. Πρβλ. Χρ. ΚΤΕΝΑΣ, Ό Πρώτος τοΰ άγιου όρους 'Αθω καί ή μεγάλη μέση ή Σύναξις, ΕΕΒΣ6, 1929,278, άρ. 28, στ. 35, όπου ή σλαβική υπογραφή έχει μεταγραφεί στά ελληνικά ώς Ζωγράφου. Βλ. επίσης Ν. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ, "Ιερά Μονή Δο-χειαρίου. Κατάλογος τού αρχείου ( ), Σύμμεικτα 3, 1979, 225, άρ. 72, όπου καί ή περιγραφή τοΰ εγγράφου.. Pantocrator, άρ. 29, στ Dionysiou, άρ. 42, στ Dionysiou, άρ. 44, στ Kutlumus, άρ. 50, στ

21 20 ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ δημοσιεύει ό Σ. Εύστρατιάδης: Παπά 'Ιωσήφ Ζωγραφίτης (Σλαβωνιστί? ' '. Στην πρώτη περίπτωση ή συντομία τής έκφρασης καθιστά τήν ορθογραφία τής υπογραφής δυσπροσδιόριστη, ένώ στή δεύτερη τό ιδίωμα τοΰ υπογράφοντος παραμένει παντελώς άγνωστο. Ή μόνη διαθέσιμη ένδειξη, ό τύπος WT Η^οΓρΑφ«, εντάσσεται έξ Ισου καλά καί στή σερβική καθομιλουμένη καί στά λόγια βουλγαρικά, οπότε κάθε εικασία σχετικά μέ τήν γλωσσική ταυτότητα τοΰ 'Ιωσήφ θά ήταν παρακινδυνευμένη Γεράσιμος, γέρων: WT Η^βΓρΛφΛ Η ctdpi»ij repacm«. 'Υπογράφει έγγραφο τής μονής Κουτλουμουσίου11. Ή ορθογραφία τής υπογραφής είναι δυσπροσδιόριστη καί ή καταγωγή του παραμένει άδηλη Θεοδόσιος, ηγούμενος: [ΗΓ«Υ]Λ\6Η Μ^λτρΛφ«ίΜ eewaoche Μ [m]hi c pu;m npiihiwhcmo CHA ιιικλίιιιΐλ eh ycphaiam (αυτοψία). 'Υπογράφει έγγραφο τής μονής Κασταμονίτου 113. Ή ορθογραφία του είναι δυσπροσδιόριστη, αλλά περιέ-χει κάποια ρωσικά στοιχεία. Συγκεκριμένα, ή γραφή CHA ΙΝΚΛΝΜΚΙ, όπου τό μικρό έρρινο (Α) εμφανίζεται ώς κατάληξη τής αιτιατικής πληθυντικού τών ουδετέρων ονομάτων μέ φωνητική αξία'ίση μέ εκείνη τοΰ γράμματος ia, ανήκει πλήρως στή ρωσική φιλολογική παράδοση. Θά ήταν δύσκολο νά απο φανθούμε άν ή γραφή αυτή σχετίζεται μέ τήν 'ιδιαίτερη καταγωγή τού Θεοδοσίου ή αποτελεί προϊόν συνειδητής μιμήσεως ρωσικών γλωσικών προ τύπων, εΐναι δμως γεγονός δτι το 'ιστορικό πλαίσιο τής οθωμανικής κατά κτησης, ή όποια επιτελέσθηκε κατά τήν περίοδο ποσώς ευνοούσε τήν επικοινωνία τοΰ Άθωνος μέ τή Ρωσία καί συνεπώς ή εγκατά σταση Ρώσου ηγουμένου σέ μή ρωσικό αθωνικό ίδρυμα φαίνεται απίθανη Ίώβ, ηγούμενος: MrafiweNh Κνψΐι βρβλ\0ηλχ H^rpâBCKw (αυτοψία). 'Υπο γράφει έγγραφο τής μονής Διονυσίου 115. Ή υπογραφή δέν είναι ιδιόχειρη καί ή καταγωγή του παραμένει άδηλη Θεοφάνης, προηγούμενος. 'Υπογράφει αντίγραφο πράξεως τοΰ πρώτου Γαβριήλ, τό όποιο φυλάσσεται στην Κουτλουμουσίου: ό προηγούμενος ' ". Σ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΗΣ, 'Ιστορικά μνημεία τοΰ 'Αθω, 'Ελληνικά 2, 1929, 348. Πρβλ. Dionysiou, Kutlumus, άρ. 50, στ Kastamonitou, άρ. 8, στ. 36. Πρβλ. Ν. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ, 'Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου. Κατάλογος τού αρχείου ( ), Σύμμεικτα 2, 1970, , άρ. 14 καί κυρίως φωτογραφία 43. " 4. Πρβλ. P. SUGAR, Southeastern Europe under Ottoman Rule , Seattle-London 1977, " 5. Π. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ - Ν. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ, 'Ιερά μονή Διονυσίου. Κατάλογος τοΰ αρχείου ( ), Σύμμεικτα 1, 1966, 284, άρ. 75 καί φωτογραφία 35.

ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ ΟΙ ΣΛΆΒΟΙ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΉ ΜΟΝΉ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΉΜΟΝΟΣ

ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ ΟΙ ΣΛΆΒΟΙ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΉ ΜΟΝΉ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΉΜΟΝΟΣ ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ ΟΙ ΣΛΆΒΟΙ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΉ ΜΟΝΉ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΉΜΟΝΟΣ Ή σλαβική παρουσία στο παραδοσιακά ρωσικό αγιορείτικο καθίδρυμα τοϋ 'Αγίου Παντελεήμονος εξακολουθεί να περιβάλλεται άπο αρκετή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ (1999). Οι Σλάβοι στην Αθωνική μονή του Αγίου Παντελεήμονος. Byzantina Symmeikta, 13,

ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ (1999). Οι Σλάβοι στην Αθωνική μονή του Αγίου Παντελεήμονος. Byzantina Symmeikta, 13, Byzantina Symmeikta Vol. 13, 1999 Οι Σλάβοι στην Αθωνική μονή του Αγίου Παντελεήμονος ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ Κύριλλος http://dx.doi.org/10.12681/byzsym.870 Copyright 1999 Κύριλλος ΠΑΥΛΙΚΙΑΝΩΦ To cite this article:

Διαβάστε περισσότερα

Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες

Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες Αρσανάς Ζωγράφου Πύργος Χελανδαρίου Πύργος Καρακάλλου Πύργος Σταυρονικήτα Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, Κιόσκι Κιόσκι Αγίου Παύλου Ι.Μ. Διονυσίου,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 5: Άγιοι Αρχιεπίσκοποι της Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Η ΜΟΝΗ ΞΗΡΟΠΟΤΑΛΗ)!'

Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Η ΜΟΝΗ ΞΗΡΟΠΟΤΑΛΗ)!' Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Η ΜΟΝΗ ΞΗΡΟΠΟΤΑΛΗ)!' Η Διονυσία Παπαχρυσάνθου στη μελέτη της για τον μοναχισμό στο Άγιον Όρος έχει αφιερώσει ένα κεφάλαιο στην ίδρυση της μονής του Ξηροποτάμου 1. Τα όσα ακολουθούν δεν

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεφωνείτε στο ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ

Τηλεφωνείτε στο ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ Τηλεφωνείτε στο ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ Θεσσαλονίκη, τηλ.: +30 2310 252575. (Εγνατίας 109, Θεσσαλονίκη), προκειμένου να εξασφαλίσετε μια άδεια εισόδου και να εκδοθεί ένα "Διαμονητήριο" στο όνομά σας (Εκδίδεται

Διαβάστε περισσότερα

Β Ι Ε Ρ Ε Σ Μ Ο Ν Ε Σ

Β Ι Ε Ρ Ε Σ Μ Ο Ν Ε Σ Β Ι Ε Ρ Ε Σ Μ Ο Ν Ε Σ Πρόθεμα Αγίου Όρους 23770- Θεσσαλονίκης 2310- Αθηνών 01- Οικουμενικό Πατριαρχείο: Τηλ. 00902125319670, Φαξ. 00902125349037 Ιστοσελίδα: www.ec-patr.org ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ Στην

Διαβάστε περισσότερα

Ντοκουμέντο: Ο Αρχιεπ. Αμερικής στον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας. Δηλώνει στήριξη στα Μοναστήρια και ευγνωμοσύνη στον Γέροντα (ηχητικό)

Ντοκουμέντο: Ο Αρχιεπ. Αμερικής στον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας. Δηλώνει στήριξη στα Μοναστήρια και ευγνωμοσύνη στον Γέροντα (ηχητικό) 13/08/2019 Ντοκουμέντο: Ο Αρχιεπ. Αμερικής στον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας. Δηλώνει στήριξη στα Μοναστήρια και ευγνωμοσύνη στον Γέροντα (ηχητικό) Οικουμενικό Πατριαρχείο / Αρχιεπισκοπή Αμερικής / Επικαιρότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου

Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου 28/02/2019 Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου / Ιερές Μονές Η γυναικεία Mονή του Σωτήρος Χριστού είναι κτισμένη στον λόφο του Τιμίου Σταυρού, στο προάστιο του Κουμπέ Ρεθύμνου. Η μονή

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορική επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, τριάντα χρόνια μετά (Φωτογραφίες και Βίντεο)

Ιστορική επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, τριάντα χρόνια μετά (Φωτογραφίες και Βίντεο) 21/10/2019 Ιστορική επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, τριάντα χρόνια μετά (Φωτογραφίες και Βίντεο) / Επικαιρότητα Την Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου επισκέφθηκε για πρώτη φορά,

Διαβάστε περισσότερα

4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους

4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους (σελ. 39-40) Ο Μιχαήλ Γ ως αρματοδρόμος στα ανάκτορα του Αγίου Μάμαντα.

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστικό Πρόγραμμα Υπεύθυνες καθηγήτριες Καραμπελιά Καλλιόπη Παπαγεωργίου Μαρία

Πολιτιστικό Πρόγραμμα Υπεύθυνες καθηγήτριες Καραμπελιά Καλλιόπη Παπαγεωργίου Μαρία Πολιτιστικό Πρόγραμμα Υπεύθυνες καθηγήτριες Καραμπελιά Καλλιόπη Παπαγεωργίου Μαρία Τα Μετέωρα είναι ένα σύμπλεγμα από τεράστιους σκοτεινόχρωμους βράχους από ψαμμίτη οι οποίοι υψώνονται έξω από την Καλαμπάκα,

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 867 886 912 913

Διαβάστε περισσότερα

Μορφές παλαιότερων Αγιορειτών

Μορφές παλαιότερων Αγιορειτών Μορφές παλαιότερων Αγιορειτών Το Άγιον Όρος στην υπερχιλιόχρονη ιστορία του υπήρξε πάντα το άοκνο εργαστήρι της σοφίας και της αρετής με εξέχουσες μορφές λογίων κι εναρέτων ανθρώπων. «Στο πρόσωπο των λίγων

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Σλαβικών Λαών

Ιστορία Σλαβικών Λαών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 12 η :Μαυροβούνιο Αγγελική Δεληκάρη Λέκτορας Μεσαιωνικής Ιστορίας των Σλαβικών Λαών Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας ΑΠΘ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Γραμματική εντάσσεται στα ευρύτερα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος. Δε διδάσκεται χωριστά, αλλά με βάση την ενιαία προσέγγιση της γλώσσας, όπου έμφαση δίνεται στη λειτουργική χρήση της. Διδάσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Αγιολογία - Εορτολογία

Αγιολογία - Εορτολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Ιστορική επισκόπηση της αγιολογικής γραµµατείας: Γ (15 ος -19 ος αιώνας). Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά και Προσκυνηµατικά Μνηµεία από διάφορες περιοχές της Ελλάδος. Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Αετοχωρίου

Θρησκευτικά και Προσκυνηµατικά Μνηµεία από διάφορες περιοχές της Ελλάδος. Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Αετοχωρίου Θρησκευτικά και Προσκυνηµατικά Μνηµεία από διάφορες περιοχές της Ελλάδος Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Αετοχωρίου Ιερά Μονή Παναγίας Εύρου Ναός Παναγίας Κοσµοσώτηρας

Διαβάστε περισσότερα

Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου

Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου Ενότητα 6: Άλλοι Κολλυβάδες συνεργοί του συγγραφικού έργου των πρωτεργατών

Διαβάστε περισσότερα

Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι. Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης

Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι. Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης 1 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Οι Πατέρες των πρώτων αιώνων Ποιοι ονοµάζονταν

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου. Μοναχισμός

2ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου. Μοναχισμός 2ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου Μοναχισμός Της Μαργαρίτας Βελέντζα Γ1 2011-2012 Με τον όρο μοναχισμός στον Χριστιανισμό εννοείται το θρησκευτικό κίνημα των λαϊκών -κυρίως- που με βάση το κήρυγμα του Ιησού και την

Διαβάστε περισσότερα

Ποτέ δεν έλειψαν από το Άγιον Όρος οι έμπειροι πνευματικοί πατέρες

Ποτέ δεν έλειψαν από το Άγιον Όρος οι έμπειροι πνευματικοί πατέρες 1 Ιουνίου 2018 Ποτέ δεν έλειψαν από το Άγιον Όρος οι έμπειροι πνευματικοί πατέρες Άγιον Όρος / Αγιορείτικες Ιχνογραφές Γέροντας Πλακίδας Ντεσέιγ, Καθηγούμενος Ι.Μ. Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου στη Γαλλία

Διαβάστε περισσότερα

Βατοπαίδι: 29 χρόνια από την κοινοβιοποίηση

Βατοπαίδι: 29 χρόνια από την κοινοβιοποίηση 12 Μαΐου 2019 Βατοπαίδι: 29 χρόνια από την κοινοβιοποίηση Η μοναστική βιωτή στα μοναστήρια, σύμφωνα με την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας, την οποία θεμελίωσε ο Άγιος Παχώμιος στην Αίγυπτο, είναι κοινοβιακή.

Διαβάστε περισσότερα

Στην Ελληνική Βιβλιογραφία Γκίνη-Μέξα αναγράφονται τα ακόλουθα

Στην Ελληνική Βιβλιογραφία Γκίνη-Μέξα αναγράφονται τα ακόλουθα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ Στην Ελληνική Βιβλιογραφία Γκίνη-Μέξα αναγράφονται τα ακόλουθα φυλλάδια : * 4932.- Επιστολή τοΰ Κυρίου 'Ερρίκου Δούνν, γραμματέως της προς σΰστασιν σχολείων εν Βρεττανία τε καΐ τοις

Διαβάστε περισσότερα

Προσχέδιο έργου Ανάδειξης των Καταλόγων και της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Καρακάλλου (Δεκέμβριος 2008)

Προσχέδιο έργου Ανάδειξης των Καταλόγων και της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Καρακάλλου (Δεκέμβριος 2008) Προσχέδιο έργου Ανάδειξης των Καταλόγων και της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Καρακάλλου (Δεκέμβριος 2008)

Διαβάστε περισσότερα

Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά

Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά 19 Νοεμβρίου 2018 Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Θρησκεία / Πατερική Θεολογία Alexander Milenkovits, Θεολόγος 1. Βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Ο Άγιος

Διαβάστε περισσότερα

Τα αρχεία του Αγίου Όρους για την ελληνικότητα της Μακεδονίας

Τα αρχεία του Αγίου Όρους για την ελληνικότητα της Μακεδονίας 11/02/2019 Τα αρχεία του Αγίου Όρους για την ελληνικότητα της Μακεδονίας / Επικαιρότητα Μια ενδιαφέρουσα ομιλία πραγματοποιήθηκε στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, στα πλαίσια των επετειακών εκδηλώσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 11 Ο Δέκατος Αιώνας (β μισό): Ρωμανός Β (959-963) Νικηφόρος Φωκάς (963-969) - Ιωάννης Τσιμισκής (969-976)

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 11 Ο Δέκατος Αιώνας (β μισό): Ρωμανός Β (959-963) Νικηφόρος Φωκάς (963-969) - Ιωάννης Τσιμισκής (969-976) ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 11 Ο Δέκατος Αιώνας (β μισό): Ρωμανός Β (959-963) Νικηφόρος Φωκάς (963-969) - Ιωάννης Τσιμισκής (969-976) Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Βασικός

Διαβάστε περισσότερα

Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα!

Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα! 10 Σεπτεμβρίου 2019 Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα! Επιστήμες / Εκδόσεις Πασχάλης Ανδρούδης, Μοναχός Κοσμάς Σιμωνοπετρίτης (Παναγιώτης Κυρανούδης)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ 1. Από τη Γραμμική Β στην εισαγωγή του αλφαβήτου - Στον ελληνικό χώρο, υπήρχε ένα σύστημα γραφής μέχρι το 1200 π.χ. περίπου, η

Διαβάστε περισσότερα

Αγιολογία - Εορτολογία

Αγιολογία - Εορτολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Ιστορική επισκόπηση της αγιολογικής γραµµατείας: Β (8 ος -15 ος αἰώνας) Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Α Γ Ε Γ Ο Ν Ο Τ Α

Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Α Γ Ε Γ Ο Ν Ο Τ Α Α Ρ Χ Α Ι Α Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Α Γ Ε Γ Ο Ν Ο Τ Α Σ η µ ε ί ω σ η : σ υ ν ά δ ε λ φ ο ι, ν α µ ο υ σ υ γ χ ω ρ ή σ ε τ ε τ ο γ ρ ή γ ο ρ ο κ α ι α τ η µ έ λ η τ ο ύ

Διαβάστε περισσότερα

1. ΣΟΦΙΑ ΜΟΝΟΗΜΕΡΗ ΕΚΔΡΟΜΗ

1. ΣΟΦΙΑ ΜΟΝΟΗΜΕΡΗ ΕΚΔΡΟΜΗ 1. ΣΟΦΙΑ Μονοήμερη εκδρομή στην Πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, την πολύπολιτισμική Σόφια. Η εκδρομή περιλαμβάνει περιπατητική ξενάγηση στο κέντρο της πόλης καθώς και ελεύθερο χρόνο για ψώνια σε ένα από τα

Διαβάστε περισσότερα

Η «Ωκεανίς» χτύπησε το ιστορικό μοναστήρι στο Φόδελε

Η «Ωκεανίς» χτύπησε το ιστορικό μοναστήρι στο Φόδελε 26/02/2019 Η «Ωκεανίς» χτύπησε το ιστορικό μοναστήρι στο Φόδελε / Επικαιρότητα Για δεύτερη φορά χτυπήθηκε από την κακοκαιρία η ιστορική Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονα στο Φόδελε του Δήμου Μαλεβυζίου.

Διαβάστε περισσότερα

«Άγιος Μάξιμος ο Γραικός» 500 χρόνια από τη μετάβασή του στην Ρωσία. Διεθνής Ημερίδα, με τη στήριξη της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου (βίντεο)

«Άγιος Μάξιμος ο Γραικός» 500 χρόνια από τη μετάβασή του στην Ρωσία. Διεθνής Ημερίδα, με τη στήριξη της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου (βίντεο) 17/12/2018 «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός» 500 χρόνια από τη μετάβασή του στην Ρωσία. Διεθνής Ημερίδα, με τη στήριξη της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου (βίντεο) / Αγιορείτικα Η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 4: ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ (Ο )- ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας

Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας 1 Η παρουσίαση επιλογή σηµαντικών θεµάτων της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας κριτήριο: η επίδρασή τους και στις

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάσθηκε ο τόμος για τον Μακαριστό Γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό στον Βόλο

Παρουσιάσθηκε ο τόμος για τον Μακαριστό Γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό στον Βόλο 24 Ιανουαρίου 2019 Παρουσιάσθηκε ο τόμος για τον Μακαριστό Γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό στον Βόλο / Επικαιρότητα Σε μία λαμπρή εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23/1 στο κατάμεστο Πν. Κέντρο, παρουσιάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Ο εκχριστιανισμός ισμ τ ν ω σ αβικ αβικ ν λ ώ α ν ώ ινδοευρωπαϊκής καταγωγής

Ο εκχριστιανισμός ισμ τ ν ω σ αβικ αβικ ν λ ώ α ν ώ ινδοευρωπαϊκής καταγωγής Ο εκχριστιανισμός των σλαβικών λαών Σύνολο διαφορετικών λαών ινδοευρωπαϊκής καταγωγής, στους οποίους ανήκουν οι Ρώσοι, οι Πολωνοί, οι Πομεριανοί, οι Σέρβοι, οι Κροάτες, οι Σλοβάκοι, οι Τσέχοι και οι Βούλγαροι.

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ενότητα 8: Οι Νεοµάρτυρες της (17ος-19ος αι.) Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Μάθημα 6 : Σωτήριος Σ. Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΙΙ (Λουκάς-Πράξεις) 2 Ευαγγέλιο = χαρμόσυνη αγγελία

Διαβάστε περισσότερα

Η Ιερά Μονή Κουδουμά ένας επίγειος παράδεισος στην Κρήτη

Η Ιερά Μονή Κουδουμά ένας επίγειος παράδεισος στην Κρήτη 24/01/2019 Η Ιερά Μονή Κουδουμά ένας επίγειος παράδεισος στην Κρήτη / Ιερές Μονές Η Μονή Κουδουμά, βρίσκεται στη νότια Κρήτη, στα νότια παράλια του Νομού Ηρακλείου. Από το Ηράκλειο απέχει 2-2,5 ώρες, μια

Διαβάστε περισσότερα

Μοναχός Νεόφυτος Λαυριώτης ( Σεπτεμβρίου 1983)

Μοναχός Νεόφυτος Λαυριώτης ( Σεπτεμβρίου 1983) 14 Σεπτεμβρίου 2015 Μοναχός Νεόφυτος Λαυριώτης (1908 14 Σεπτεμβρίου 1983) Θρησκεία / Μορφές Μοναχός Νεόφυτος Λαυριώτης: «Από βλακείες μας θα χάσουμε τον παράδεισο» Γεννήθηκε στη Ζάτουνα Αρκαδίας το 1908.

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης 1[α ]:1 και το οριστικό άρθρο «ο» --- Θεός ή κάποιος θεός;

Ιωάννης 1[α ]:1 και το οριστικό άρθρο «ο» --- Θεός ή κάποιος θεός; Ιωάννης 1[α ]:1 --- Θεός ή «κάποιος θεός»; 1 Ιωάννης 1[α ]:1 και το οριστικό άρθρο «ο» --- Θεός ή κάποιος θεός; Εδώ θα εξετάσουμε το εδάφιο Ιωάννης 1[α ]:1 το οποίο, σύμφωνα με το κείμενο λέει, «Εν αῤχη

Διαβάστε περισσότερα

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο Ἐκλογή ἀργοσύντοµος εἰς τὴν Ἁγίν Κυρικήν, κὶ εἰς ἑτέρς Γυνίκς Μάρτυρς. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Ἦχος Νη ε Κ ι δυ υ υ υ ν µι ις Α λ λη λου ου ου ι ι ι ι ο Θε ος η η µων κ τ φυ γη η κι δυ υ υ ν µις βο η θο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ 1. Πτωχοπρόδρομος - Το κείμενο έχει πολλές διαφορετικές γραφές στα χειρόγραφα που διασώζεται, λόγω του σχετικά δημώδους αλλά και σκωπτικού του χαρακτήρα. Δυσχεραίνει

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές.

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Μια πρώτη επαφή με τη

Διαβάστε περισσότερα

Περί ναχωρήσεως το χαρακτ ρος τ ς Θεοτόκου κ το γίου ρους

Περί ναχωρήσεως το χαρακτ ρος τ ς Θεοτόκου κ το γίου ρους σίου Νείλου το Μυροβλύτου διδαχαί: Περί ναχωρήσεως το χαρακτ ρος τ ς Θεοτόκου κ το γίου ρους πό τίς διδαχές το σίου Νείλου το Μυροβλύτου T ό παρόν κείμενο ε ναι πόσπασμα ξ ντιγραφ ς λοκληρωθείσης

Διαβάστε περισσότερα

Τοπωνύμια του Καλού Χωριού Ορεινής. Έρευνα παρουσίαση από τον κ. Γεώργιο Παναγή, Φιλόλογο και ερευνητή Δημοτικό Καλού Χωριού Ορεινής

Τοπωνύμια του Καλού Χωριού Ορεινής. Έρευνα παρουσίαση από τον κ. Γεώργιο Παναγή, Φιλόλογο και ερευνητή Δημοτικό Καλού Χωριού Ορεινής Τοπωνύμια του Καλού Χωριού Ορεινής Έρευνα παρουσίαση από τον κ. Γεώργιο Παναγή, Φιλόλογο και ερευνητή Δημοτικό Καλού Χωριού Ορεινής 1 Μερίκα Σε κατάστιχο (1825) της Αρχιεπισκοπής και σε οθωμανικό έγγραφο

Διαβάστε περισσότερα

Στη συνέχεια έκανε αναφορά στην επίσκεψη που είχε την προηγούμενη μέρα στο Κέντρο, όπου ο κ. Μαρτίνοβιτς εξήγησε στον ίδιο και στους συνεργάτες του,

Στη συνέχεια έκανε αναφορά στην επίσκεψη που είχε την προηγούμενη μέρα στο Κέντρο, όπου ο κ. Μαρτίνοβιτς εξήγησε στον ίδιο και στους συνεργάτες του, ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Την Παρασκευή, 20 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Θρησκευτικών Μελετών του Μίνσκ συνάντηση ανάμεσα στο Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Καρπασίας κ. Χριστοφόρο και 10 εκπροσώπων Ορθοδόξων Κέντρων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής

Διαβάστε περισσότερα

Ε Π Ι Μ Ε Λ Η Τ Η Ρ Ι Ο Κ Υ Κ Λ Α Δ Ω Ν

Ε Π Ι Μ Ε Λ Η Τ Η Ρ Ι Ο Κ Υ Κ Λ Α Δ Ω Ν Ε ρ μ ο ύ π ο λ η, 0 9 Μ α ρ τ ί ο υ 2 0 1 2 Π ρ ο ς : Π ε ρ ιφ ε ρ ε ι ά ρ χ η Ν ο τ ίο υ Α ιγ α ί ο υ Α ρ ι θ. Π ρ ω τ. 3 4 2 2 κ. Ι ω ά ν ν η Μ α χ α ι ρ ί δ η F a x : 2 1 0 4 1 0 4 4 4 3 2, 2 2 8 1

Διαβάστε περισσότερα

Η Ιερά Μονή της Αγίας Μαρίνας από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα σε όλο τον ελλαδικό χώρο

Η Ιερά Μονή της Αγίας Μαρίνας από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα σε όλο τον ελλαδικό χώρο 17/07/2019 Η Ιερά Μονή της Αγίας Μαρίνας από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα σε όλο τον ελλαδικό χώρο / Ιερές Μονές Η Ιερά Μονή της Αγίας Μαρίνας με το αγίασμα και τη θαυματουργική εικόνα της αγίας βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 6: H Xρονογραφία στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ιωάννης Μαλάλας: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 6: H Xρονογραφία στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ιωάννης Μαλάλας: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 6: H Xρονογραφία στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ιωάννης Μαλάλας: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα έρθουν

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ (1981). Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Παύλου. Κατάλογος τοῦ Ἀρχείου. Byzantina Symmeikta, 4,

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ (1981). Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Παύλου. Κατάλογος τοῦ Ἀρχείου. Byzantina Symmeikta, 4, Byzantina Symmeikta Vol. 4, 1981 Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Παύλου. Κατάλογος τοῦ Ἀρχείου ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ Κρίτων IBE http://dx.doi.org/10.12681/byzsym.674 Copyright 1981 Κρίτων ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ To cite this article: ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου

Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου Ενότητα 10: Η Νεοµαρτυρολογική Γραµµατεία του 18ου αιώνα Συµεών Πασχαλίδης

Διαβάστε περισσότερα

Πλήθος κόσμου υποδέχτηκε χθες την Ιερά Εικόνα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Πήλιο

Πλήθος κόσμου υποδέχτηκε χθες την Ιερά Εικόνα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Πήλιο 14/07/2019 Πλήθος κόσμου υποδέχτηκε χθες την Ιερά Εικόνα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Πήλιο / Ιερές Μονές Την χαριτόβρυτο Ιερά Εικόνα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ υποδέχτηκε χθες η ομώνυμη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτου Πανταζή

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτου Πανταζή ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτου Πανταζή - Εισαγωγη: Μέσα στην περιοχή του χωριού µας, όπου

Διαβάστε περισσότερα

Στη Ζάβορδα ξαναχτύπησε το σήμαντρο του Κοινόβιου

Στη Ζάβορδα ξαναχτύπησε το σήμαντρο του Κοινόβιου 8 Αυγούστου 2015 Στη Ζάβορδα ξαναχτύπησε το σήμαντρο του Κοινόβιου Θρησκεία / Ιερές Μονές Με λαμπρότητα, αισθήματα δοξολογίας και ευχαριστίας στον Μεταμορφωθέντα Κύριο τελέστηκε φέτος η πανήγυρις του Οσίου

Διαβάστε περισσότερα

Η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Kλάσης Δυτική Εξαρχία:

Η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Kλάσης Δυτική Εξαρχία: Aνακοίνωση Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Kλάσης - Δυτική Εξαρχία, είναι μια τοπική παραδοσιακή Ορθόδοξη Εκκλησία που συνεχίζει την προ-σχισματική (1054) Πίστη και Πρακτική της πρώιμης Δυτικής Εκκλησίας. Με αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Κατά την πρώιμη αυτή εποχή ο μοναχικός βίος στον Άθω δεν είχε ακόμα οργανωθεί σε μονές, υπήρχαν όμως πολυάριθμοι ασκητές που ζούσαν είτε τελείως

Κατά την πρώιμη αυτή εποχή ο μοναχικός βίος στον Άθω δεν είχε ακόμα οργανωθεί σε μονές, υπήρχαν όμως πολυάριθμοι ασκητές που ζούσαν είτε τελείως Ένας μεγάλος ασκητής. Ο όσιος Ευθύμιος ο Νέος (824-898) και η συμβολή του στην ανασυγκρότηση και στη διαμόρφωση του μοναχικού βίου κατά τον 9ο αιώνα. Δημοσιεύθηκε: 15 Οκτωβρίου 2013 Κατηγορίες: Άγιοι -

Διαβάστε περισσότερα

Παρακαλούμε όποιον γνωρίζει το που μπορούμε να βρούμε ολόκληρα τα κείμενα στα ελληνικά, να μας ενημερώσει.

Παρακαλούμε όποιον γνωρίζει το που μπορούμε να βρούμε ολόκληρα τα κείμενα στα ελληνικά, να μας ενημερώσει. Η μετάφραση των κειμένων στα ελληνικά, που παρατίθεται εδώ, είναι βασισμένη στις μεταφράσεις από τα κοπτικά και ελληνικά στα αγγλικά των: Wesley W. Isenberg, Stephen Patterson, Marvin Meyer, Thomas O.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Ι.Μ.Μ.Σ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Ι.Μ.Μ.Σ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Ι.Μ.Μ.Σ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ 2018-2019 ΔΕΥΤΕΡΑ 10.20 11.10 Επίκαιροι σχολιασμοί με τον Αρχιερατικό Επίτροπο Σπάρτης, θεολόγο και εφημέριο Ι.Ν Αγ. Σπυρίδωνος Πανοσ. Αρχ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΤΙΤΛΩΝ

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΤΙΤΛΩΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΤΙΤΛΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ, ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΩΝ) ΤΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ Για την αναγνώριση του τίτλου σπουδών πρέπει να κατατεθούν τα παρακάτω δικαιολογητικά

Διαβάστε περισσότερα

Πάσχα στα «πόδια» της Χαλκιδικής Άγιον Όρος, 5 μέρες. 18 22 Απριλίου 2014

Πάσχα στα «πόδια» της Χαλκιδικής Άγιον Όρος, 5 μέρες. 18 22 Απριλίου 2014 Σίνα 14 & Ακαδημίας, τηλ. 210 3642707, φαξ. 201-3642707 e-mail: info@cosmorama.gr Πάσχα στα «πόδια» της Χαλκιδικής Άγιον Όρος, 5 μέρες 18 22 Απριλίου 2014 Μόνο σε εμάς θα βρείτε: Πλούσιες πρωινές ξεναγήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Μεγάλο Μετέωρο-Το παλαιότερο και μεγαλύτερο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων

Μεγάλο Μετέωρο-Το παλαιότερο και μεγαλύτερο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων 05/02/2019 Μεγάλο Μετέωρο-Το παλαιότερο και μεγαλύτερο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων / Ιερές Μονές Τα Μετέωρα είναι το σημαντικότερο μετά το Άγιο Όρος, μοναστικό συγκρότημα στην Ελλάδα. Ανήκουν στο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1. Ἡ Καινή Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2010. 2. Ἱερός Ναός ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα), Κατάθεση μαρτυρία, Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινή Οθωμανική Νεότερη Περίοδος 1. Ι. Εισαγωγικά

Βυζαντινή Οθωμανική Νεότερη Περίοδος 1. Ι. Εισαγωγικά Ο θεσμός του Πρώτου του Αγίου Όρους: συμβολή στην έρευνα της ιστορικής διαμόρφωσης της αγιορειτικής αυτοδιοίκησης Καθηγητής Χαράλαμπος Κ. Παπαστάθης In Memoriam Ο θεσμός του Πρώτου του Αγίου Όρους: συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι 1 Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Ο πολιτισμός στη βαρβαρική δύση (5 ος 8 ο ς αι.) Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΔΥΣΗ

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΔΥΣΗ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΔΥΣΗ Μοναστήρια του Αγίου Όρους Υπεύθυνες καθηγήτριες προγράμματος: Μαρία Παπαγεωργίου, Πόπη Καραμπελιά Μέλη ομάδας: Νίκος Μπρόζος, Αλέξανδρος Μπρόζος, Παύλος Κολτσιάκης,

Διαβάστε περισσότερα

EUROPEAN DAILY TOURS ΑΠΟ ΒΟΛΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

EUROPEAN DAILY TOURS ΑΠΟ ΒΟΛΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ EUROPEAN DAILY TOURS ΑΠΟ ΒΟΛΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ Ιστορικό Τα Μετέωρα αποτελούν, μετά το Άγιο Ορος, το μεγαλύτερο και με συνεχή παρουσία από την εποχή της εγκατάστασης των πρώτων ασκητών μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων 1 ΙΣΤΟΡΙΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Οι Βούλγαροι Οι Ονογούροι Βούλγαροι. Οι πρώτες Βουλγαρικές φυλές πρέπει να έφθασαν στην περιοχή ανάμεσα στον Καύκασο και την Αζοφική Θάλασσα στα

Διαβάστε περισσότερα

Η βιβλιοθήκη της Ι.Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

Η βιβλιοθήκη της Ι.Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ελένη Γαλιώτου Τμήμα Πληροφορικής, ρ ΤΕΙ Αθήνας 1-10-2010 1 Η βιβλιοθήκη της Ι.Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Σκιάθου Ψηφιοποίηση Το ερευνητικό έργο «ΠΟΛΥΤΙΜΟ» Πρόσβαση στο περιεχόμενο των ιστορικών βιβλίων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α' ΜΕΡΟΣ Β'

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α' ΜΕΡΟΣ Β' ΜΕΡΟΣ Α' Πρόλογος Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. ΠΕΤΡΟ Γ Ζ' 13 Πρόλογος Ηγουμένου Μονής Μαχαιρά Αρχιμαδρίτου ΑΡΣΕΝΙΟΥ... 15 Χρονικόν εορταστικών εκδηλώσεων Όκτακοσιετηρίδος Ιεράς Βασιλικής και Σταυροπηγιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΚΥΡΑ: Της Σταυροπροσκυνήσεως και προσφορά αγάπης

ΚΕΡΚΥΡΑ: Της Σταυροπροσκυνήσεως και προσφορά αγάπης 31/03/2019 ΚΕΡΚΥΡΑ: Της Σταυροπροσκυνήσεως και προσφορά αγάπης Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος,

Διαβάστε περισσότερα

αρχεία Πηγεσ γνωσησ, Πηγεσ μνημησ Αρχεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

αρχεία Πηγεσ γνωσησ, Πηγεσ μνημησ Αρχεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αρχεία Πηγεσ γνωσησ, Πηγεσ μνημησ Αρχεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 9 Για τις κύριες συλλογές πρωτότυπων βυζαντινών εγγράφων και... τα υποκατάστατά τους Τ ο Βυζάντιο (330-1453), το κράτος που διαδέχθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου 28/07/2019 Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου / Ορθόδοξες Προβολές Στη βορειοανατολική ακμή των τειχών της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου και σε απόσταση μόλις Παντελεήμονος.

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργία ανοικτών μαθημάτων- ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ- ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ- ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Δημιουργία ανοικτών μαθημάτων- ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ- ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ- ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Δημιουργία ανοικτών μαθημάτων- ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ- ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ- ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 2. ΑΔΕΙΕΣ Creative

Διαβάστε περισσότερα

www.kalymnikifilia.gr

www.kalymnikifilia.gr Η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος (το παράδειγμα των Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Μόσχας) ΒΑΝΤΙΜ ΓΙΑΡΟΒΟÏ Kαθηγητής μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 2η: Πολιτεύματα και ανώτατες εκκλησιαστικές αρχές Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΚΣΟΡΙΚΗ ΔΙΑΣΡΙΒΗ. «Οι βυζαντινές πηγές του Συναξαριστή του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου».

ΠΡΟΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΚΣΟΡΙΚΗ ΔΙΑΣΡΙΒΗ. «Οι βυζαντινές πηγές του Συναξαριστή του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου». ΠΡΟΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΚΣΟΡΙΚΗ ΔΙΑΣΡΙΒΗ «Οι βυζαντινές πηγές του Συναξαριστή του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου». Εισαγωγή: υναξάριο ονομάζεται το βιβλίο που περιέχει βίους ή διηγήσεις για αγίους ή γεγονότα. Ετυμολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους. Κωνσταντίνος Χρήστος Πουρνάρας

Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους. Κωνσταντίνος Χρήστος Πουρνάρας Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους Κωνσταντίνος Χρήστος Πουρνάρας Βασιλεία Μιχαήλ Γ (842-867) Αισθητή πρόοδος: - στην παιδεία, - στην οικονομία, - σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες κατά των Αράβων

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Πλήθος κόσμου και Ιεραρχών στη Σιάτιστα παρά την παγωνιά για να αποχαιρετίσει τον Μακαριστό Ποιμενάρχη (συνεχής ενημέρωση)

Πλήθος κόσμου και Ιεραρχών στη Σιάτιστα παρά την παγωνιά για να αποχαιρετίσει τον Μακαριστό Ποιμενάρχη (συνεχής ενημέρωση) 16/01/2019 Πλήθος κόσμου και Ιεραρχών στη Σιάτιστα παρά την παγωνιά για να αποχαιρετίσει τον Μακαριστό Ποιμενάρχη (συνεχής ενημέρωση) Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Σισανίου και Σιατίστης Αποστολή στη Σιάτιστα:

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 9: Συνέχεια του Θεοφάνη. Λέων Διάκονος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 9: Συνέχεια του Θεοφάνη. Λέων Διάκονος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 9: Συνέχεια του Θεοφάνη. Λέων Διάκονος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα συνεχίσουν την επεξεργασία του έργου

Διαβάστε περισσότερα

Ιανουάριος. Κτήριο του Κοινοτικού Συμβουλίου. 1 Βασίλης 6 Θεοφάνης, Φώτης 7 Ιωάννης, Πρόδρομος 11 Θεοδόσης 17 Αντώνης

Ιανουάριος. Κτήριο του Κοινοτικού Συμβουλίου. 1 Βασίλης 6 Θεοφάνης, Φώτης 7 Ιωάννης, Πρόδρομος 11 Θεοδόσης 17 Αντώνης Τερσεφάνου 2014 ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΕΡΣΕΦΑΝΟΥ, Ιανουάριος Κτήριο του Κοινοτικού Συμβουλίου 1 Βασίλης 6 Θεοφάνης, Φώτης 7 Ιωάννης, Πρόδρομος 11 Θεοδόσης 17 Αντώνης 18 Θανάσης, Κύριλλος 19 Μακάριος 20 Ευθύμιος

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΙΚΑ ISSN 2241-1577 ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ. ιανουαριοσ - απριλιοσ 2013 ετοσ ΣΤ - αρ. τευχουσ 19

ΧΡΟΝΙΚΑ ISSN 2241-1577 ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ. ιανουαριοσ - απριλιοσ 2013 ετοσ ΣΤ - αρ. τευχουσ 19 ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ ιανουαριοσ - απριλιοσ 2013 ετοσ ΣΤ - αρ. τευχουσ 19 ISSN 2241-1577 Τετραμηνιαία έκδοση της Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας (Ε.Μ.Ι.Π.Η.)

Διαβάστε περισσότερα

του Αριστείδη Βικέτου, δημοσιογράφου

του Αριστείδη Βικέτου, δημοσιογράφου του Αριστείδη Βικέτου, δημοσιογράφου Λαμπρή, αλλά και συνάμα λιτή ήταν η Ακολουθία στην γυναικεία Μονή Αγίου Νικολάου Ορούντας, που τελέστηκε το Σάββατο της Διακαινησιμού προεξάρχοντος του Μητροπολίτη

Διαβάστε περισσότερα

Τον νέο της Άγιο πανηγύρισε η Μητρόπολη Χαλκίδος

Τον νέο της Άγιο πανηγύρισε η Μητρόπολη Χαλκίδος 23/11/2018 Τον νέο της Άγιο πανηγύρισε η Μητρόπολη Χαλκίδος / Ιερές Μονές Με αισθήματα χαράς και ιεράς συγκινήσεως πραγματοποιήθηκε, το διήμερο 21 και 22 Νοεμβρίου 2018, στην Ιερά Μονή Οσίου Δαυΐδ του

Διαβάστε περισσότερα

γλώσσα β γυμνασίου ενότητα 2 : περίληψη

γλώσσα β γυμνασίου ενότητα 2 : περίληψη γλώσσα β γυμνασίου ενότητα 2 : περίληψη πλαγιότιτλοι Για να γράψουμε πλαγιότιτλους Διαβάζουμε προσεκτικά την παράγραφο και εντοπίζουμε τη βασική τη βασική της ιδέα Εντοπίζουμε και υπογραμμίζουμε τις λέξεις

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεται μια προπτυχιακή εργασία στην Ιστορία της Τέχνης. Σχεδιάγραμμα. Γενικές οδηγίες

Πώς γράφεται μια προπτυχιακή εργασία στην Ιστορία της Τέχνης. Σχεδιάγραμμα. Γενικές οδηγίες Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης Δώρα Μαρκάτου, επίκ. Καθηγήτρια Πώς γράφεται μια προπτυχιακή εργασία στην Ιστορία της Τέχνης

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1 Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ Γιώργος Ε 1 ΣΩΤΗΡΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η Σωτήρα έχει Αγιολογική ονομασία: φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού. Εξάλλου στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως

Διαβάστε περισσότερα

Γενικός Συντονιστής: Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Σάββας Γεωργιάδης

Γενικός Συντονιστής: Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Σάββας Γεωργιάδης 1. ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗ Γενικός Συντονιστής: Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Σάββας Γεωργιάδης Το Σεμινάριο Εξομολογητικής που πραγματοποιήθηκε κατά τα δύο παρελθόντα εκκλησιαστικά - ακαδημαϊκά έτη, δίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΟΤΑΙΝΙΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΟΤΑΙΝΙΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ-ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ * * * ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΟΤΑΙΝΙΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ Χειρόγραφο Athens-Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Άγνωστες πτυχές από την ζωή του Αγίου Παϊσίου

Άγνωστες πτυχές από την ζωή του Αγίου Παϊσίου 06/07/2019 Άγνωστες πτυχές από την ζωή του Αγίου Παϊσίου / Ορθόδοξες Προβολές 12 Ιουλίου τιμάται η μνήμη του Ο Γέρων Παΐσιος υπηρέτησε στο στρατό το 1945 και ως ασυρματιστής στον Εμφύλιο. Τότε λέγεται

Διαβάστε περισσότερα