Монголд уул уурхайн өсөн нэмэгдэж буй үйлдвэрлэл хөдөө аж ахуйн салбарт хэрхэн нөлөөлж байгаа тухай

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Монголд уул уурхайн өсөн нэмэгдэж буй үйлдвэрлэл хөдөө аж ахуйн салбарт хэрхэн нөлөөлж байгаа тухай"

Transcript

1 Монголын бэлчээрийн нөхөн сэргэх чадамжийг бэхжүүлэх нь Салбар хөрвөсөн эрдэм шинжилгээний судалгааны хурлын бүтээл, Улаанбаатар хот, Монгол Улс, 2015 оны 6-р сарын 9-10 Монголд уул уурхайн өсөн нэмэгдэж буй үйлдвэрлэл хөдөө аж ахуйн салбарт хэрхэн нөлөөлж байгаа тухай Вей Жи 1,2, Хенри В. Киннукан 1,3 1 Хөдөө аж ахуйн эдийн засаг, Хөдөө нутгийн социологийн тэнхим, Аубёрны Их Сургууль, АНУ 2 <wzg0015@auburn.edu> 3 <kinnuhw@auburn.edu> ХУРААНГҮЙ Монголын асар том эрдэс баялгийн ордууд болоод уул уурхайн салбарын үйл ажиллагааны дагалдах өсөлт хөгжил нь уламжлал ёсоор мал аж ахуй болон хөдөө аж ахуйд түшиглэж байсан Монголын эдийн засгийг өөрчилсөн. Энэ өгүүллэгт уул уурхайн хөдөө аж ахуйд үзүүлэх үр нөлөөний тухай таамаглалыг дүгнэх зорилгоор Кейнесийн хэлбэрийн тэнцвэрт байдлыг халах загварчлалыг (equilibrium displacement model) боловсруулсан юм. Голланд Өвчин таамаглалд дэвшүүлсэн ёсоор уг үр нөлөө хор хөнөөлтэй байх эсэхийг тогтоохоор гол таамаглалыг шалгах нь энэ судалгааны зорилго юм. Түлхүүр үгс: хөдөө аж ахуй, Голланд Өвчин, уул уурхай, байгалийн нөөц баялгийн хараал, Монгол ОРШИЛ Монгол бол байгалийн нөөцөөр баялаг улс, мөн олон улсын худалдаанд түшиглэдэг жижигхэн эдийн засагтай орон юм. Уул уурхай өсөх тусам эрдэс баялгийн экспорт мөн нэмэгддэг. Тэгвэл Монголын мөнгөн тэмдэгт бэхжиж, бусад бараа бүтээгдэхүүн, ялагуяа хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний (жишээ нь хонь үхрийн мах гэх зэрэг) экспортыг дарангуйлах болно. Мөнгөн тэмдэгтийн ханшийн өсөлт байгалийн баялгийн эрс өсөж буй сектортой холбоотой гэсэн санаа нь эдийн засгийн бусад секторт хор хөнөөлтэй үр нөлөөтэй байж магадгүйг Голланд Өвчин хэмээн нэрлэдэг (Корден, 1984). Голланд Өвчиний тухай эмпирик ном зохиол олон бий. Тэр дотроос онцолбол зохих жишээнд Акоста болон бусад (2009), Пегг (2010), Скотт (2010), Фийлдинг болон Гибсон (2013), Дёлгера болон бусад (2013),мөн Апергиса болон бусад (2014) нарын ном зохиол багтана. Эрс өсөж буй секторууд хөдөө аж ахуй мэтийн хоцрогдмол секторуудад сөрөг үр дагавар авчирдаг болохын дор хаяж тодорхой хэдэн нотолгоог эдгээр судалгааны ихэнхэд олж тогтоосон байжээ. СУДАЛГАА ХИЙСЭН ГАЗАР Энэ судалгаанд Монголын эдийн засгийн макро төлөвийг, уул уурхай болон хөдөө аж ахуйн секторуудад онцгой өргөлт өгч шинжилсэн аас 2013 оны хооронд 207

2 Монголын эдийн засгийн хэмжээ 3.4 тэрбум $ байснаас 11.5 тэрбум $ болтол гурав дахин өсөв (Хүснэгт 1). Тус хугацаанд эдийн засгийн үйлчилгээний сектор 37%-аас 50% болтол өссөн нь хөдөө аж ахуйн секторыг орхигдуулан золиослосны үр дүн бөгөөд уг салбар эдийн засгийн хувьд 20%-аас 16% болтол буурсан юм. Уул уурхайн үйл ажиллагааг тусган харуулдаг нийт үндсэн хөрөнгийн хөрөнгө оруулалт нь ДНБ-ийн 33%-аас 44% болтол өсжээ аас 2011 оны хооронд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт ДНБ-ийн 10%-аас 54% болтол өссөн нь нэг талаас 2009 оны 10 сард Монгол Канадын засгийн газрын хооронд уул уурхайн гэрээ хэлэлцээрт гарын үсэг зурсанаас шалтгаалсан (Батчулуун болон Лин, 2010). Валютын ханш өсөлт нь ГШХО-аар нөхцөлдсөн уул уурхайн хурдацтай өсөлтийн урьдчилан тооцоогүй үр дагавар мөн эсэх ба хөдөө аж ахуйн сектор ямар холбогдолтой байхад асуудал оршиж байна. СУДАЛГААНЫ АРГАЧЛАЛ Монголын уул уурхайн секторын өсөлт хөдөө аж ахуйн секторт хэрхэн нөлөөлөх нөлөөллийг тодорхойлоход Кейнесийн хэлбэрийн тэнцвэрт байдлыг халах загварчлалыг (equilibrium displacement model, EDM) онцлосон байна. Энэ загварчлал нь Газрын дундат тэнгисийн сонгомол эдийн засгийн өсөлтөд гадаадын мөнгөн гуйвуулга яаж нөлөөлснийг шинжилхэд зориулан Глицосын (2005) боловсруулсан загварчлалтай төстэй. ТБХЗ хэлбэрийн гол загвар (Волгенант 2011) бол: (1) C = αy (α > 0) (2) I mi = β mi Y + θ mi e (β mi > 0, θ mi < 0) (3) I ag = β ag Y + θ ag e (β ag > 0, θ ag < 0) (4) I ots = β ots Y + θ ots e (β ots > 0, θ ots < 0) (5) TB = μe (μ < 0) (6) e = ε Y Y + ε FDI FDI (ε Y > 0, ε FDI (? )) (7) Y = k c C + k mi I mi + k ag I ag + k ots I ots + k TB TB + k G G + k FDI FDI (k i > 0 i) энд од тэмдэгтээр харьцангүй өөрчлөлтийг тэмдэглэсэн ( Z = dz Z ); C бол хувь хүний хэрэглээний зарлагууд; Yбол үндэстний орлого; I mi, I ag, болонi ots бол тус тус уул уурхай, хөдөө аж ахуй болон эдийн засгийн бусад сектор дэх үйлдвэрлэлийн өртөг; TB = X M бол худалдааны баланс ба энд X and M нь тус тус экспорт болон импортын өртөг; G бол засаг төрийн зарлагууд; FDI бол гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт (үүнд мөнгөн гуйвуулга ба гадаадын тусламж багтана); харин e бол тодорхойлогдсон валют арилжааны ханш ба e өсөлттэй байх нь Монгол талаас валютын ханшны өсөлтийг илтгэнэ. Грек хэлний тэмдэгтүүд бол уян хатан байдал ба k гэх ухагдахуун ( k i = i Y ( i = C, I mi, I ag, I ots, TB, G, FDI ) бол 1 гэсэн нийлбэрт хүргэх орлогын хувь юм. Эдийн засгийн онол ёсоор хэрэглээ ба хөрөнгө оруулалт орлоготой эерэг харилцаатай байна; үүнээсα, β mi, β ag, and β oth зэрэг нь нэмэх тэмдэгтэй гэж үзэж байна. Маршалл-Лернерийн нөхцөл ёсоор Монгол гэх мэт жижиг хэмжээтэй, нээлттэй эдийн засгийн хувьд валютын ханшны өсөлт нь худалдааны балансыг бууруулдаг; үүнээс μ нь хасах тэмдэгтэй гэж үзэж байна. Онолд валют арилжааны ханшны нөлөөллийн талаар мэдээлэл бага байна. Жижиг хэмжээтэй, нээлттэй эдийн засагт худалдаж болох барааны үнэ гадаад үүсэлтэй байдаг. Үүнээс ГШХО-ын өсөлттэй холбоотой дотоодын хэрэглээ илүү нэмэгдэх нь зөвхөн худалдаж үл болох барааны үнийг л өсгөнө гэсэн үг. Харьцангүй үнийн өөрчлөлт нь секторуудын хооронд нөөц баялгийн дахин хуваарилалтыг тодорхой хэмжээгээр хөтлөх ба худалдаж болох барааны үлдвэрлэлийн хэмжээ худалдаж үл болох барааныхтай хамааралтайгаар буурдаг. Харин худалдаж болох барааны секторт ашиглагдах нөөц баялаг ядуу хүмүүсийн эзэмшилд байвал энэ нь орлогын тэгш бус байдлыг улам 208

3 даамжруулах боломжтой. Түүнчлэн сүүдрийн бус экспортын секторт технологийн хөгжил дэвшил илүү хурдан явагдаад байвал нийт үйлдвэрлэлийн үр нөлөө буурч магадгүй (ван Вижн берген, 1984, 41 нүүрт). Үүний нөлөө нь ерөнхийдөө Голланд Өвчин хэмээгдэх зүйл юм. Дээр дурдсанд үндэслэвэл, θ i, θ ag and θ ots зэрэг нь хасах тэмдэгтэй гэж үзэж байна. Нэгэнт орлогын өсөлт ерөнхий утгаар илүү хүчтэй мөнгөн тэмдэгттэй холбоотой болохоор ε Y нь нэмэх тэмдэгтэй гэж үзэж байна. Стандарт ГЭийн загварчлал нь ГШХО-ын өсөлт валют арилжааны жинхэнэ ханшийн өсөлтийн шалтгаан болдог гэдгийг таамаглана. Гэхдээ эмпирик нотолгоо нь уг таамаглалтай бүрэн хэмжээгээр таарч тохирдоггүй (Фийлдинг болон Гибсон (2013),мөн тэнд ашигласан хэвлэл). Үүнээс, ε FDI нь тэмдэг тодорхойгүй үлдэнэ. Уг загварчлалд долоон дотоод үүсэлтэй хувьсагч (C, I mi, I ag, I ots, TB, Y, e) мөн хоёр гадаад үүсэлтэй хувьсагч (G, FDI ) багтана. Энэ бүтцийг харгалзвал ГШХО дэх салангит өсөлт нь хөдөө аж ахуйн секторт ямар нөлөө үзүүлж болох тухай ямар таамаглал гаргаж болох вэ? Үүнийг тодорхойлохын тулд бид FDI бий болох гэсэн утгаарi ag -д зориулан тэгшитгэлүүд (1) (7)-г зэрэгцүүлэн бодож тооцоолов. A (8) I ag = ε FDIβ ag (k mi θ mi +k ots θ ots +k TB μ) энд Ψ = ((1 C I ag Y Y + ε FDI θ ag (1 C Y I mi Y I ots Y ) Ψ B C +k FDI (β ag +θ ag ε Y ) FDI I mi I ots ) ε Y Y Y(k mi θ mi + k ag θ ag + k ots θ ots + k TB μ)) > 0 бөгөөд энэ нь тогтсон таамаглал ёсоор хэрэглэх ба хөрөнгө оруулах дээд сонирхолын нийлбэр 1-ээс бага нөхцөлд юм. A, B болон C ухагдахуунуудын тэмдэг тодорхойгүй байна. Үүнээс харвал,уул уурхайн сектор болон валют ажилжааны ханш тохируулагдаж болох үед хөдөө аж ахуйн сектор болон ГШХО-ын хооронд харилцаа байх тухайн ямар нэг таамаглалыг уг загварчлал бий болгоогүй. Харилцаа бол амьдрал туршлагын асуудал бөгөөд ε FDI болонε Y. зэргийн тэмдэг ба харьцангүй хэмжээнд ихээхэн хэмжээгээр тулгуурлана. Иймээс эмпирик шинжилгээнд бид эдгээр параметрийг тогтооход илүү анхаарал хандуулах болно. ҮР ДҮН ε FDI болон ε Y зэрэг нь ямар тэмдэгтэй мөн харьцангүй хэмжээ нь ямар байхыг тодорхойлохын тулд бид ARDL загварчлалыг тооцож үзлээ: p (9) ln ER t = α + β 1 ln FDI t + β 2 ln Y t + τtrend + ø j ln ER t j p 1 1 j=1 p 2 1 j=0 + j=0 γ 1j ln FDI t j + γ 2j ln GDP t j + v t энд t = 1, 2,, 21 ( оны жил бүрийн ажиглалтууд) ;ER t = (FCU/F_CPI) (DCU/D_CPI) бол үнэ нь буурсан гадаад валютын нэгжийг үнэ нь буурсан дотоод (Монгол) мөнгөн тэмдэгтийн нэгжид хуваах замаар тооцоолсон валют арилжааны жинхэнэ ханш; FDI t = (nominal FDI D_CPI) бол жинхэнэ гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт; Y t = (nominal GDP D_CPI)бол жинхэнэ дотоодын нийт бүтээгдэхүүн; TREND = tбол шугаман цаг хугацааны төлөв загвар; бол ялгаварын үлдэл; p бол хоцрогдлын горим; мөн u t бол цуврал харилцан хамааралгүй алдаа ухагдахуун. Техникийн өөрчлөлт гэх мэт валют арилжааны ханшинд системчилсэн нөлөө үзүүлж магадгүй, тооцоологдоогүй хүчин зүйлсийг хянахаар төлөв гэсэн ухагдахууныг оролцуулав. FDI t болонgdp t зэргийг Монголын мөнгөн тэмдэгт болох төгрөгөөр (MNT) илэрхийлсэн байна. Эдгээр валют арилжааны ханшаар: ам. доллар (USD/MNT), хятад юань (CN/MNT) болон евро (EURO/MNT) зэргийг авч үзэв. Тооцоолол хийхээсээ өмнө, загварчлалд шаардагдах ёсоор өгөгдөл нь I(0) эсвэл I(1) байгаа эсэхийг бид шалгав. Филлип Перроны тестээрln FDI t болон ln Y t зэрэг нь I(1) төлөвт нийцсэн болохыг илтгэв. Зохимжтой 209

4 хоцрогдлын урт p -г тодорхойлох ба цаг хугацааны төлөвийг оролцуулах ёстой эсэхийг баталгаажуулахын тулдp = 1, 2, 3.-д зориулсан TREND бүхий ба TREND үгүй тэгшитгэлийг (9) OLS аргаар тооцоолов. Гурван регрессийг харьцуулууштай болгох зорилгоор 1996-аас 2013 оны хоорондох ижил хугацаанд явуулсан. (Хоцрогдлын бүтцээс болж эхний гурван ажиглалт алдагдсан.) Регрессуудыг өөр өөр дэс дараагаар харьцуулахын тулд Акайкегийн Мэдээллийн Шалгуур (AIC) болон Шварцын Байесийн Мэдээллийн Шалгуур (SBC) зэргийг ашиглав. Үлдэгдэл цуврал корреляцийг шалгахаар Лагранжийн илтгэлцүүрийн (LM) статистикийг ашиглав. ln ER t = a + b 1 ln FDI t + b 2 ln Y t дэх түвшингийн харилцаа байгаа эсэхийг Песаран болон бусад (2001) доторх холбох тестийн интервалын тусламжтайгаар F- болон t-тестийг ашиглан тооцоолов. Валют арилжааны ханш тус бүрт нэг буюу гурван тэгшитгэл байгаа болохоор тус тус гурван тэгшитгэлийн дэс дарааг шийдвэрлэхийн тулд тестийн процедурыг гурван удаа гүйцэтгэв. Хариу хувьсагчид USD/MNT болон CN/MNT байхад хоцрогдлын дэс дараа 3, мөн хариу хувьсагч EURO/MNT байхад хоцрогдлын дэс дараа 1 байхыг үр дүнгээс харж болно. USD/MNT болон CN/MNT зэрэгт түвшингийн харилцаа байдаг, харин EURO/MNT хувьд тийм харилцаа байдаггүй гэдэг нь холбох тестээс харагдана. Иймээс ам. доллар болон хятад юанийн харилцаанд анхаарал хязгаарлагдана. ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ 128 загвараас сонгож шилсний дараа тэгшитгэл (10)-т зориулан зөв дэс дараалалтай, өргөжүүлсэн ARDL загварчлалуудыг олж авсан. Тэдгээр нь USD/MNT харилцаанд зориулсан ARDL (3, 3, 3) загварчлал болон CN/MNT харилцаанд зориулсан ARDL (3, 0, 3) загварчлал юм. Регрессийн үр дүнг урт хугацааныε FDI болон ε Y зэргийн тооцооллын хамтаар Хүснэгт 2-т үзүүлсэн байна. USD-ын хувьд ε FDI = 0.39харин CN хувьд ε FDI = 0.01,хоёулангийнх нь уян хатан байдал1% төвшинд ач холбогдолтой байхыг үр дүнгээс харж болно. Хэдийгээр хятад юанийнхтай харьцуулахад ам. долларт үзүүлэх нөлөө хамаагүй их боловч гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын өсөлт үнэхээр л Монголын мөнгөн тэмдэгтийн ханш өсөлтөнд хүргэдэг болох санаа эндээс дэвшигдэж байна. Тооцоологдсон урт хугацааны нөлөө ч бас 1% төвшинд эерэг ба ач холбогдолтой бөгөөд USD хувьд ε Y = 0.48, мөн CN хувьд ε Y = 0.26 байна. Хэдийгээр хариу үйлдэл нь уян хатан биш ч гэсэн CN/MNT арилжааны ханштай харьцуулахад USD/MNT арилжааны ханш нь орлогын өсөлтөнд хоёр дахин их хариу үйлдэл үзүүлдэг. Ерөнхийдөө, уул уурхайгаар нөхцөлдсөн ГШХО эсвэл орлогын өсөлт мөнгөн тэмдэгтийн баталгаат байдалд хүргэдэг бөгөөд ГЭ-ийн таамаглал хүчин төгөлдөр байх үндсэн нөхцөлд хүргэдэг болохыг бидний судалгааны үр дүнгээр дэмжиж байна. ДҮГНЭЛТ Бидний шинжилгээгээр дэвшигдэх санаа бол гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын 1%-ийн өсөлт явагдах бүрт Монголын мөнгөн тэмдэгийн ханшны өсөлт ам. доллартай харьцуулахад 0.48%-ийн өсөлттэй, мөн хятадын юаньтай харьцуулахад 0.01%-ийн өсөлттэй байна. Үүнээс харахад, Голланд Өвчин үүсэхэд шаардагдах нөхцөл бий болчихоод байна. Харин эдгээр нөхцөл нь Монголын хөдөө аж ахуйн секторын харьцангүй бууралтыг тайлбарлахуйц хэмжээгээр хүчтэй эсэхийг цаашдын судалгаагаар нотлох шаардлагатай байна. ТАЛАРХАЛ Уг судалгааг ҮШУС-ийн Монгол улс ба Өвөр Монголын экосистем ба нийгэм төсөл, АНУ-ын Алабама мужийн Хөдөө аж ахуйн туршилтын станц болон АНУ-д Вей 210

5 Жигийн докторын зэргийн сургалтыг ивээн тэтгэдэг Хятадын тэтгэлэгийн зөвлөлөөс (CSC) олгох стипенди зэргээр санхүүжүүлсэн. АШИГЛАСАН ХЭВЛЭЛ Acosta PA, Lartey EKK, Mandelman FS. (2009). Remittances and the Dutch disease. Journal of International Economics, 79, Apergisa N, El-Montasser G, Sekyere E, Ajmi AN, Gupta, R. (2014). Dutch disease effect of oil rents on agriculture value added in Middle East and North African (MENA) countries. Energy Economics,45, Batchuluun A, Lin JY. (2010). An analysis of mining sector economics in Mongolia. Global Journal of Business Research, 4, Corden WM. (1984).Booming sector and Dutch Disease economics: survey and consolidation.oxford Economics Papers, 36, Fielding D, Gibson F. (2013).Aid and Dutch Disease in Sub-Sahara Africa. Journal of African Economies, 22, Dülgera F, Lopcu K, Burgac A, Balli, E. (2013). Is Russia suffering from Dutch Disease? Cointegration with structural break. Resources Policy, 4, Glytsos NP. (2005). The contribution of remittances to growth A dynamic approach and empirical analysis. Journal of Economic Studies, 32, Pegg S.(2010). Is there a Dutch disease in Botswana? Resources Policy, 35, Pesaran MH, Shin Y, Smith RJ. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, vanwijnbergen S.(1984). The Dutch disease : a disease after all? The Economic Journal,94, Wohlgenant MK. (2011). Consumer demand and welfare in equilibrium displacement models. In (Lusk JL, Roosen R, Shogren JF, eds.), The Economics of Food Consumption and Policy, Oxford University Press, London, p Хүснэгт 1.Монголын үндэсний эдийн засгийн өгөгдөл, (эх сурвалж Дэлхийн Банк) ҮНБ (сая ам.доллар) 3,414 4,235 5,623 4,584 6,200 8,761 10,322 11,516 Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт (ҮНБ-ний %) Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн(үнб-ний %) Үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн(үнб-ний %) Үйлчилгээ(ҮНБ-ний %) Импорт(ҮНБ-ний %) Экспорт(ҮНБ-ний %) Засаг төрийн зарлагууд(үнб-ний %) Хэрэглээ(ҮНБ-ний %) Валют арилжааны ханш 1,180 1,170 1,166 1,438 1,357 1,266 1,358 1,524 (ам. доллар тутамд) Нийт үндсэн хөрөнгийн бүрдүүлэлт(үнб-ний %)

6 Хүснэгт жил бүрийн өгөгдөлд үндэслэн Монголын валютын арилжааны ханшийн харилцааны тооцоолол Хувьсагч үзүүлэлт Параметр Ам. долларын харилцаа - ARDL (3,3,3) загварчлал Хятад юанийн харилцаа - ARDL (3,0,3) загварчлал Тооцоолсон параметр a Урт хугацааны уян хатан байдал b Тооцоолсон параметр a Урт хугацааны уян хатан байдал b ln ER t 1 ø ** *** -- ln ER t 2 ø *** -- ln ER t 3 ø *** -- ln FDI t β *** 0.39*** *** ln Y t β *** 0.48*** 0.91*** 0.26*** ln FDI t γ *** ln FDI t 1 γ ** ln FDI t 2 γ ln Y t γ *** *** -- ln Y t 1 γ ** ** -- ln Y t 2 γ ** TREND τ -0.23*** *** -- Constant α -49.6*** *** -- a Дан, хоёр давхар болон гурван давхар одоор 10%, 5%, болон 1% төвшин дэх ач холбогдлыг тус тус тэмдэглэсэн байна. b Дараах томьёоллыг ашиглан тооцоолон гаргасан:ε FDI = β j=1 ø j and ε Y = β j=1 ø j. 212

Орон сууцны зээлийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөө

Орон сууцны зээлийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөө Орон сууцны зээлийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөө Д.Гансүлд (СЭЗИС) Б.Түвшинтөгс (ЭЗСЭШХ) 2018 оны 03-р сарын 13 Д.Гансүлд (СЭЗИС), Б.Түвшинтөгс (ЭЗСЭШХ) Орон сууцны зээлийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөө2018

Διαβάστε περισσότερα

Монгол Улсын Нэгдсэн Түрүүлэгч Индикатор (НТИ, СLI) Др. Б. Эрдэнэбат

Монгол Улсын Нэгдсэн Түрүүлэгч Индикатор (НТИ, СLI) Др. Б. Эрдэнэбат Монгол Улсын Нэгдсэн Түрүүлэгч Индикатор (НТИ, СLI) Др. Б. Эрдэнэбат Сангийн Яам, Дэлхийн Банкны Олон Салбарыг Хамарсан Техник Туслалцааны Төсөл Агуулга I. Зорилго, хэрэглээ II. Бодлого боловсруулагчдын

Διαβάστε περισσότερα

Валютын ханшийн эрсдэлээс хамгаалах санхүүгийн хэрэгсэл

Валютын ханшийн эрсдэлээс хамгаалах санхүүгийн хэрэгсэл Валютын ханшийн эрсдэлээс хамгаалах санхүүгийн хэрэгсэл Эдийн Засгийн Судалгаа, Эрдэм Шинжилгээний Хүрээлэн 2013 оны 8-р сар 1 Валютын опцион ханшийн хэлбэлзлээс хамгаалах хэрэгсэл Манай Засгийн газрын

Διαβάστε περισσότερα

орон нутгийн эдийн ЗАСАг, САнхүүгИйн САлБАРын Тойм Боловсруулсан: МБСГ, СХ-ийн эдийн засагч Ë.Дөлгөөн Удирдаж зөвлөсөн: МБСГ, СХ-ийн захирал Н.

орон нутгийн эдийн ЗАСАг, САнхүүгИйн САлБАРын Тойм Боловсруулсан: МБСГ, СХ-ийн эдийн засагч Ë.Дөлгөөн Удирдаж зөвлөсөн: МБСГ, СХ-ийн захирал Н. орон нутгийн эдийн ЗАСАг, САнхүүгИйн САлБАРын Тойм Боловсруулсан: МБСГ, СХ-ийн эдийн засагч Ë.Дөлгөөн Удирдаж зөвлөсөн: МБСГ, СХ-ийн захирал Н.Амар ОРОН НУТГИЙН ЭДИЙН ЗАСАГ, САНХҮҮГИЙН САЛБАРЫН ТОЙМ Л.Дөлгөөн

Διαβάστε περισσότερα

ТӨСВИЙН БА УРСГАЛ ТЭНЦЛИЙН АЛДАГДЛЫН ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨ

ТӨСВИЙН БА УРСГАЛ ТЭНЦЛИЙН АЛДАГДЛЫН ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨ ТӨСВИЙН БА УРСГАЛ ТЭНЦЛИЙН АЛДАГДЛЫН ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨ Судалгааны хэлтсийн эдийн засагч Д.Энхзаяа Хураангуй Энэ судалгааны ажлаар хос алдагдлын эдийн засагт үзүүлэх нөлөөг тодорхойлохыг зорьсон.

Διαβάστε περισσότερα

ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ, ЦАЛИНГИЙН СТАТИСТИК ШИНЖИЛГЭЭ

ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ, ЦАЛИНГИЙН СТАТИСТИК ШИНЖИЛГЭЭ МОНГОЛ УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ ЭДИЙН ЗАСГИЙН СУРГУУЛЬ СТАТИСТИКИЙН ТЭНХИМ БААТАРЫН ОЮУН-ЭРДЭНЭ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ, ЦАЛИНГИЙН СТАТИСТИК ШИНЖИЛГЭЭ Мэргэжлийн индекс : E310900 Эдийн засгийн ухааны магистрын зэрэг

Διαβάστε περισσότερα

ВАЛЮТЫН ХАНШИЙН ИНФЛЯЦИД ҮЗҮҮЛЭХ АСИММЕТР НӨЛӨӨГ ШАЛГАХ НЬ

ВАЛЮТЫН ХАНШИЙН ИНФЛЯЦИД ҮЗҮҮЛЭХ АСИММЕТР НӨЛӨӨГ ШАЛГАХ НЬ ВАЛЮТЫН ХАНШИЙН ИНФЛЯЦИД ҮЗҮҮЛЭХ АСИММЕТР НӨЛӨӨГ ШАЛГАХ НЬ Б.Даваадалай /МБХ-ийн эдийн засагч/ П.Авралт-Од /МБХ-ийн эдийн засагч/ 2010 оны 9 дүгээр сар Хураангуй Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь Монголын

Διαβάστε περισσότερα

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИДЭВХТЭЙ БАЙДАЛД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛИЙН ЭКОНОМЕТРИК ШИНЖИЛГЭЭ

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИДЭВХТЭЙ БАЙДАЛД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛИЙН ЭКОНОМЕТРИК ШИНЖИЛГЭЭ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИДЭВХТЭЙ БАЙДАЛД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛИЙН ЭКОНОМЕТРИК ШИНЖИЛГЭЭ МБДС, Бизнесийн удирдлага мэдээлэл зүйн тэнхимийн оюутан Г.Нямдорж, Б. Болортуяа Хураангуй Монгол Улсын ажиллах хүчний оролцоо

Διαβάστε περισσότερα

ÄÎÒÎÎÄÛÍ ÍÝÄ ÍªËªªËªÃ Õ ÈÍ Ç ÉËÑÈÉÍ ØÈÍÆÈËÃÝÝ

ÄÎÒÎÎÄÛÍ ÍÝÄ ÍªËªªËªÃ Õ ÈÍ Ç ÉËÑÈÉÍ ØÈÍÆÈËÃÝÝ ÄÎÒÎÎÄÛÍ ÍÝÄ ÍªËªªËªÃ Õ ÈÍ Ç ÉËÑÈÉÍ ØÈÍÆÈËÃÝÝ Санхүү Эдийн Засгийн Дээд Сургууль Боловсруулсан: Багийн ахлагч Ц.Батсүх (Ph.D, Экономиксийн тэнхимийн багш) Багийн гишүүд: Д.Больтогтох (Ph.D, Санхүү удирдлагын

Διαβάστε περισσότερα

Барилгын дулаалгын материалын шинэ стандартууд

Барилгын дулаалгын материалын шинэ стандартууд Барилгын дулаалгын материалын шинэ стандартууд MNS EN 13162 2011 MW MNS EN 13163 2011 EPS MNS EN 13163 2011 XPS MNS EN 13163 2011 PUR АГУУЛГА 1. Хамрах хүрээ 2. Норматив ишлэл 3. Нэр томъёо, тодорхойлолт,

Διαβάστε περισσότερα

Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханшийн тэнцвэрт түвшний судалгаа

Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханшийн тэнцвэрт түвшний судалгаа Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханшийн тэнцвэрт түвшний судалгаа Д.Ган-Очир doojav_ganochir@yahoo.com Т. Оюунбаатар _oyuka@yahoo.com 2010 оны 3 дугаар сар Монголбанкны мөнгөний бодлого, судалгааны газрын

Διαβάστε περισσότερα

Пүрвээгийн АРИУНБОЛОР

Пүрвээгийн АРИУНБОЛОР МОНГОЛ УЛСЫН БОЛОВСРОЛ, СОЁЛ ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ЯАМ МОНГОЛ УЛСЫН ШИНЖЛЭХ УХААН ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ Пүрвээгийн АРИУНБОЛОР БОГИНО ХОЛБОГДСОН РОТОРТОЙ АСИНХРОН ХӨДӨЛГҮҮРИЙН ДИНАМИК ЗАГВАРЧЛАЛ УЛААНБААТАР

Διαβάστε περισσότερα

ªÐÕ ÄÝÄ Ó ÐÀÕ ÈÍÔËßÖÈÉÍ ÄÀÐÀÌÒ

ªÐÕ ÄÝÄ Ó ÐÀÕ ÈÍÔËßÖÈÉÍ ÄÀÐÀÌÒ ªÐÕ ÄÝÄ Ó ÐÀÕ ÈÍÔËßÖÈÉÍ ÄÀÐÀÌÒ Хураангуй Эдийн засгийн судалгаа, эрдэм шинжилгээний хүрээлэн Боловсруулсан: Судалгааны багийн ахлагч Г.Рагчаасүрэн Судалгааны багийн гишүүн: Б.Цолмон 2015 оны 4-р сар Энэхүү

Διαβάστε περισσότερα

ТУХАЙН ДИФФЕРЕНЦИАЛТ ТЭГШИТГЭЛ. Contents Bibliography 11 References 11 Index 12

ТУХАЙН ДИФФЕРЕНЦИАЛТ ТЭГШИТГЭЛ. Contents Bibliography 11 References 11 Index 12 ТУХАЙН ДИФФЕРЕНЦИАЛТ ТЭГШИТГЭЛ ҮҮЕЭ ОТГОНБАЯР Contents 1. 2 2. 5 3. 8 Bibliography 11 References 11 Index 12 Date: August 23, 2008. 1 2 ҮҮЕЭ ОТГОНБАЯР 1 Бид Nakhlé H. Asmar-ийн Partial Differential Equations

Διαβάστε περισσότερα

Тухайн Дифференциал Тэгшитгэл. Үүеэ Отгонбаяр

Тухайн Дифференциал Тэгшитгэл. Үүеэ Отгонбаяр Тухайн Дифференциал Тэгшитгэл Үүеэ Отгонбаяр Гарчиг Бүлэг 1. 1 Хичээл 1. 1 Хичээл 2. 4 Хичээл 3. 8 Хичээл 4. 11 Хичээл 5. 15 Бүлэг 2. 19 Хичээл 1. 19 Хичээл 2. 21 Ишлэл 23 Товъёг 25 iii БҮЛЭГ 1 Хичээл

Διαβάστε περισσότερα

ГУРАВДУГААР АЖИЛ Гэрлийн туйлшрал судлан Малюсын хуулийг шалгах

ГУРАВДУГААР АЖИЛ Гэрлийн туйлшрал судлан Малюсын хуулийг шалгах ГУРАВДУГААР АЖИЛ Гэрлийн туйлшрал судлан Малюсын хуулийг шалгах Ажлын зорилго: Энэхүү ажлаар гэрлийн туйлшралын үзэгдэлтэй танилцан, туршлагаар Малюсын хуулийг шалгахад оршино. Хэрэглэгдэх багаж: Гэрэл

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛ ХОНИНЫ НООСНЫ БҮТЭЦ, ШИНЖ ЧАНАРЫГ ЭЛЕКТРОН МИКРОСКОПИЙН АРГААР СУДЛАХ

МОНГОЛ ХОНИНЫ НООСНЫ БҮТЭЦ, ШИНЖ ЧАНАРЫГ ЭЛЕКТРОН МИКРОСКОПИЙН АРГААР СУДЛАХ 82 МОНГОЛ ХОНИНЫ НООСНЫ БҮТЭЦ, ШИНЖ ЧАНАРЫГ ЭЛЕКТРОН МИКРОСКОПИЙН АРГААР СУДЛАХ Г.Ганбат 1, Ц.Хишигжаргал 1, Ч.Ганзориг 2, Э.Оюунсүрэн 1, Л.Ганчимэг 2 1-ХААИС, Биологийн нөөцийн менежментийн сургууль 2-МУИС,

Διαβάστε περισσότερα

Байгаль орчны бохирдлын талаар Япон улсаас авч хэрэгжүүлж буй хамтын ажиллагааны үнэлгээ

Байгаль орчны бохирдлын талаар Япон улсаас авч хэрэгжүүлж буй хамтын ажиллагааны үнэлгээ Япон улсын Гадаад хэргийн яамнаас хэрэгжүүлж буй 2016 оны Хөгжлийн Албан Ёсны Тусламж (ХАЁТ)-ийн үнэлгээ Байгаль орчны бохирдлын талаар Япон улсаас авч хэрэгжүүлж буй хамтын ажиллагааны үнэлгээ 2017 оны

Διαβάστε περισσότερα

CЭТГҮҮЛЧДЭД ЗОРИУЛСАН ГАРЫН АВЛАГА

CЭТГҮҮЛЧДЭД ЗОРИУЛСАН ГАРЫН АВЛАГА МОНГОЛБАНК CЭТГҮҮЛЧДЭД ЗОРИУЛСАН ГАРЫН АВЛАГА (Анхан шатны сургалт) Олон Нийтийн Боловсрол, Мэдээллийн Төв Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Бага тойруу-3, 15160, CЭТГҮҮЛЧДЭД ЗОРИУЛСАН ГАРЫН АВЛАГА (Анхан шатны

Διαβάστε περισσότερα

ТААМАГЛАЛЫН ТОДОРХОЙ БУС БАЙДАЛ: ИНФЛЯЦИЙН ТААМАГЛАЛЫН FAN CHART, ТҮҮНД ҮНДЭСЛЭСЭН ШИНЖИЛГЭЭ

ТААМАГЛАЛЫН ТОДОРХОЙ БУС БАЙДАЛ: ИНФЛЯЦИЙН ТААМАГЛАЛЫН FAN CHART, ТҮҮНД ҮНДЭСЛЭСЭН ШИНЖИЛГЭЭ ТААМАГЛАЛЫН ТОДОРХОЙ БУС БАЙДАЛ: ИНФЛЯЦИЙН ТААМАГЛАЛЫН FAN CHART, ТҮҮНД ҮНДЭСЛЭСЭН ШИНЖИЛГЭЭ Д.Ган-Очир 1 gan_ochir.d@mongolbank.mn П.Авралт-Од Avralod@mongolbank.mn Б.Даваадалай davaadalai@mongolbank.mn

Διαβάστε περισσότερα

ПРОПАНТ ХӨӨСТ КАМЕРТ БҮРТГЭГДСЭН ХАРИМХАЙ БУС ХАРИЛЦАН ҮЙЛЧЛЭЛЭЭР ҮҮССЭН ЭЕРЭГ ЦЭНЭГТ БӨӨМИЙГ ЯЛГАН ТАНИХ НЭГЭН БОЛОМЖ

ПРОПАНТ ХӨӨСТ КАМЕРТ БҮРТГЭГДСЭН ХАРИМХАЙ БУС ХАРИЛЦАН ҮЙЛЧЛЭЛЭЭР ҮҮССЭН ЭЕРЭГ ЦЭНЭГТ БӨӨМИЙГ ЯЛГАН ТАНИХ НЭГЭН БОЛОМЖ Proceedings of the Mongolian Academy of Sciences Vol. 56 No 01 (217) 2016 DOI: http://dx.doi.org/10.5564/pmas.v56i01.671 ПРОПАНТ ХӨӨСТ КАМЕРТ БҮРТГЭГДСЭН ХАРИМХАЙ БУС ХАРИЛЦАН ҮЙЛЧЛЭЛЭЭР ҮҮССЭН ЭЕРЭГ ЦЭНЭГТ

Διαβάστε περισσότερα

SOLITE SILVER БА RUIYU/OEM АККУМЛЯТОРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДИЙН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА. Б.Цэцэнхуар 1, Ц.Өлзийбаатар 2*

SOLITE SILVER БА RUIYU/OEM АККУМЛЯТОРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДИЙН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА. Б.Цэцэнхуар 1, Ц.Өлзийбаатар 2* This article is published under the Creative Commons CC-BY License. DOI: https://doi.org/10.5564/mjas.v22i03.964 SOLITE SILVER БА RUIYU/OEM АККУМЛЯТОРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДИЙН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА Б.Цэцэнхуар

Διαβάστε περισσότερα

802.11b утасгүй сүлжээн дээгүүр TCP протоколын дамжуулах чадамжийг үнэлэх математик загвар

802.11b утасгүй сүлжээн дээгүүр TCP протоколын дамжуулах чадамжийг үнэлэх математик загвар MMT-013 80.11b утасгүй сүлжээн дээгүүр TCP протоколын дамжуулах чадамжийг үнэлэх математик загвар Я.Дашдорж, П. Минж Шинжлэх Ухаан Технологын Их Сургуулийн Компюьтерийн Техник Менежментийн Сургууль эмайл:

Διαβάστε περισσότερα

Сонгуулийн прогноз хийх арга зүй: асуудал, хувилбар, арга. Ц.Болд, Ч.Тамир /МУИС-ийн Социологийн тэнхмийн багш нар/

Сонгуулийн прогноз хийх арга зүй: асуудал, хувилбар, арга. Ц.Болд, Ч.Тамир /МУИС-ийн Социологийн тэнхмийн багш нар/ Сонгуулийн прогноз хийх арга зүй: асуудал, хувилбар, арга.сонгуулийн прогноз хийх үндсэн нөхцөл, хүчин зүйлс Ц.Болд, Ч.Тамир /МУИС-ийн Социологийн тэнхмийн багш нар/ Сонгуулийн дүнг прогнозчилох явдал

Διαβάστε περισσότερα

S.PH101 ФИЗИК-1 ЛЕКЦ 12

S.PH101 ФИЗИК-1 ЛЕКЦ 12 ЛЕКЦ 12 S.PH101 ФИЗИК-1 ЦАХИЛГААН ЦЭНЭГ, КУЛОНЫ ХУУЛЬ, ЦАХИЛГААН ОРОН, ОРНЫ ХҮЧЛЭГ, СИСТЕМ ЦЭНЭГҮҮДИЙН ХАРИЛЦАН ҮЙЛЧЛЭЛ, ДИПОЛЬ, СИСТЕМ ЦЭНЭГҮҮДИЙН ОРНЫГ ХОЛ ЗАЙД ТООЦОХ, ЦАХИЛГААН СТАТИК ОРНЫ ЦИРКУЛЯЦ,

Διαβάστε περισσότερα

ГАЛИЛЕЙН ХАРЬЦАНГУЙ ЗАРЧИМ, ИНЕРЦИАЛ БИШ ТООЛЛЫН СИСТЕМ, ИНЕРЦИЙН ХҮЧНҮҮД, ХАРЬЦАНГУЙН ТУСГАЙ ОНОЛ, ЛОРЕНЦЫН ХУВИРГАЛТ БА ТҮҮНИЙ МӨРДЛӨГӨӨ

ГАЛИЛЕЙН ХАРЬЦАНГУЙ ЗАРЧИМ, ИНЕРЦИАЛ БИШ ТООЛЛЫН СИСТЕМ, ИНЕРЦИЙН ХҮЧНҮҮД, ХАРЬЦАНГУЙН ТУСГАЙ ОНОЛ, ЛОРЕНЦЫН ХУВИРГАЛТ БА ТҮҮНИЙ МӨРДЛӨГӨӨ ЛЕКЦ 5 S.PH101 ФИЗИК-1 ГАЛИЛЕЙН ХАРЬЦАНГУЙ ЗАРЧИМ, ИНЕРЦИАЛ БИШ ТООЛЛЫН СИСТЕМ, ИНЕРЦИЙН ХҮЧНҮҮД, ХАРЬЦАНГУЙН ТУСГАЙ ОНОЛ, ЛОРЕНЦЫН ХУВИРГАЛТ БА ТҮҮНИЙ МӨРДЛӨГӨӨ Бэлтгэсэн: О.СҮХ, Б.ОДОНТУЯА 2 S.PH101

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛЫН МОБАЙЛ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЧАНАРЫГ ҮНЭЛЭХ НЬ

МОНГОЛЫН МОБАЙЛ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЧАНАРЫГ ҮНЭЛЭХ НЬ МОНГОЛЫН МОБАЙЛ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЧАНАРЫГ ҮНЭЛЭХ НЬ Хашхүүгийн Ариунаа докт.,(ph.d), дэд профессор, Бизнесийн удирдлага, Бизнесийн Удирдлага, Хүмүүнлэгийн Сургууль, Монгол Улсын Шинжлэх Ухаан Технологийн Их

Διαβάστε περισσότερα

Ерөнхий эмиттертэй транзисторт өсгөгч Унших материал

Ерөнхий эмиттертэй транзисторт өсгөгч Унших материал ажил7 Ерөнхий эмиттертэй транзисторт өсгөгч Унших материал Electronic Deices and ircuits, 4 th edition: Section 5-1, Ac amplifier Fundamentals; Section 5-3, Amplifier Analysis Usg Small-Signal Models,

Διαβάστε περισσότερα

СуДАлгААны АЖИл. Товхимол-9

СуДАлгААны АЖИл. Товхимол-9 СуДАлгААны АЖИл Товхимол-9 Улаанбаатар 2014 Өмнөх үг Эрхэм уншигч Таны амар амгаланг айлтгая! 2014 он Монголбанкны хувьд эдийн засгийн тогтвортой байдлыг макро түвшинд хангах хүндхэн сорилтыг даван туулсан

Διαβάστε περισσότερα

Компьютерийн шинжлэх ухаан Computer science Натурал компьютер: онол ба хэрэглээ Natural computing: theory and aplication

Компьютерийн шинжлэх ухаан Computer science Натурал компьютер: онол ба хэрэглээ Natural computing: theory and aplication ЗУНЫ ЛЕКЦ 2010 MyPhone Компьютерийн шинжлэх ухаан Computer science Натурал компьютер: онол ба хэрэглээ Natural computing: theory and aplication И. Цэрэн Онолт Цр 23 07 2010, Улаанбаатар computation is

Διαβάστε περισσότερα

ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЭРСДЭЛИЙГ ТООЦОХ ЗӨВЛӨМЖ

ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЭРСДЭЛИЙГ ТООЦОХ ЗӨВЛӨМЖ Ìîíãîëáàíêíû Åðºíõèéëºã èéí 006 îíû -ð ñàðûí 7-íû ºäðèéí 537 äóãààð òóøààëûí õàâñðàëò ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЭРСДЭЛИЙГ ТООЦОХ ЗӨВЛӨМЖ НЭГ. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ Санхүүгийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны эрсдэлийг

Διαβάστε περισσότερα

Рекурсив Хамгийн бага Квадратын аргаар MIMO сувгийг дагах алгоритм

Рекурсив Хамгийн бага Квадратын аргаар MIMO сувгийг дагах алгоритм Рекурсив Хамгийн бага Квадратын аргаар MIMO сувгийг дагах алгоритм Б.Золбоо, А.Мөнхбаясгалан, М.Баярпүрэв МУИС, Хэрэглээний Шинжлэх Ухаан, Инженерчлэлийн Сургууль Электроник, Холбооны Инженерчлэлийн Тэнхим

Διαβάστε περισσότερα

С.Бямбахорлоо (Доктор Ph.D, ММНБ, Аудитор, ТМЗ) СЭЗДСургуулийн ахлах багш

С.Бямбахорлоо (Доктор Ph.D, ММНБ, Аудитор, ТМЗ) СЭЗДСургуулийн ахлах багш С.Бямбахорлоо (Доктор Ph.D, ММНБ, Аудитор, ТМЗ) СЭЗДСургуулийн ахлах багш babur_26@yahoo.com ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫГ ӨРТГИЙН УДИРДЛАГААР ДЭМЖИХ НЬ (Ноос боловсруулах үйлдвэрлэлийн жишээн дээр)

Διαβάστε περισσότερα

Тухайн Дифференциал Тэгшитгэл ба Түүний Нийтлэг Хэрэглээ

Тухайн Дифференциал Тэгшитгэл ба Түүний Нийтлэг Хэрэглээ Тухайн Дифференциал Тэгшитгэл ба Түүний Нийтлэг Хэрэглээ Сүхболдын Төгөлдөр 2012 оны 1р сарын 23 1 Өмнөх Үг Юуны өмнө энэ семинарт оролцох боломжийг олгосон Төмөр ахдаа баярлалаа. Миний бие астрофизикийн

Διαβάστε περισσότερα

Õóðààíãóé. Түлхүүр үг: GPS тропосфер Монголд, усны уурын агууламж, агаар мандлын зайнаас тандалт

Õóðààíãóé. Түлхүүр үг: GPS тропосфер Монголд, усны уурын агууламж, агаар мандлын зайнаас тандалт АГААР МАНДАЛ ДАХЬ УСНЫ УУРЫН АГУУЛАМЖИЙГ GPS ХЭМЖИЛТЭЭС ТОДОРХОЙЛСОН ДҮН Ш. Амаржаргал 1, Г. Даваахүү 1, Д. Лхагвасүрэн 1, С. Санжжав 1, Н. Хишигжаргал 2, Ч. Мөнхчимэг 2, 1 Одон Орон Геофизикийн Судалгааны

Διαβάστε περισσότερα

S.PH102 Физик-2. Семинар 7. Сэдэв : Квант механикийн үндэс, Атомын физик. Тест оны намар

S.PH102 Физик-2. Семинар 7. Сэдэв : Квант механикийн үндэс, Атомын физик. Тест оны намар S.PH102 Физик-2 Семинар 7 Сэдэв : Квант механикийн үндэс, Атомын физик Тест 2015-2016 оны намар Физик -2 7.1 Устөрөгчийн атом фотон шингээсэн бол түүний электроны орбитын радиус............. А. Багасна.

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛ УЛСЫН СТАНДАРТ. Стандартчилал, Хэмжилзүйн Үндэсний Зөвлөлийн 2009 оны 12 дугаар сарын 24- ний өдрийн 52 дугаар тогтоолоор батлав.

МОНГОЛ УЛСЫН СТАНДАРТ. Стандартчилал, Хэмжилзүйн Үндэсний Зөвлөлийн 2009 оны 12 дугаар сарын 24- ний өдрийн 52 дугаар тогтоолоор батлав. МОНГОЛ УЛСЫН СТАНДАРТ Ангилалтын код 91.040.30 Орон сууцны барилгын доторх сууцны талбай тооцох аргачлал Methodology of housing unit area calculation in residential buildings Стандартчилал, Хэмжилзүйн

Διαβάστε περισσότερα

Үндэсний СТАТИСТИК. Шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн улирал тутмын цахим сэтгүүл

Үндэсний СТАТИСТИК. Шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн улирал тутмын цахим сэтгүүл Үндэсний СТАТИСТИК 2018 01 (6) Шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн улирал тутмын цахим сэтгүүл АРТУРО МАРТИНЕЗ: Монгол Улсыг туршилтын судалгаа явуулсан нөгөө хоёр улстай харьцуулахад хөрөнгийн өмчлөлийн асуудëààð

Διαβάστε περισσότερα

Шалгалтын бодлогуудын бодолтод øаардагдах çàðèì тоìüёо = = 7. 1 AB BC AC AB BC AC. цэгийг дайрсан шулууны тэгшитгэл = ХУВИЛБАР А

Шалгалтын бодлогуудын бодолтод øаардагдах çàðèì тоìüёо = = 7. 1 AB BC AC AB BC AC. цэгийг дайрсан шулууны тэгшитгэл = ХУВИЛБАР А МАТЕМАТИК 007 Шалгалтын бодлогуудын бодолтод øаардагдах çàðèì тоìüёо Математикийн хичээлийн даалгавар - 007 (a + a n ) n. a ± b = ( a± b)( a ab+ b ). -í - S n =. b sin + = 4.. lim = 5. Виетиéн теорåм

Διαβάστε περισσότερα

Surveillance of drug-resistant bacteria among the pediatric patients. Background

Surveillance of drug-resistant bacteria among the pediatric patients. Background Surveillance of drug-resistant bacteria among the pediatric patients Bachelor student: Batzaya Supervisor: Ass.Prof. Chimeddorj Battogtokh /MNUMS, School of Pharmacy and Biomedicine/ Background Bacterial

Διαβάστε περισσότερα

ЗАРИМ СОРТЫН БУУДАЙ, ГУРИЛЫН ЧАНАРЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА

ЗАРИМ СОРТЫН БУУДАЙ, ГУРИЛЫН ЧАНАРЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА МОНГОЛ УЛСЫН БОЛОВСРОЛ, СОЁЛ ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ЯАМ МОНГОЛ УЛСЫН ШИНЖЛЭХ УХААН, ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ Хатагин овогт Жамбалын Туяацэцэг ЗАРИМ СОРТЫН БУУДАЙ, ГУРИЛЫН ЧАНАРЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА Мэргэжил :

Διαβάστε περισσότερα

Эрчим хүч & Engineering (115)

Эрчим хүч & Engineering (115) 02 03 03 М-Си-Эс Группын үүсгэн байгуулагч Ж.Оджаргалын мэндчилгээ 9-р сарын үйл явдлын 04 04 товчоон Өмнөд бүсийг эрчим хүчний системд холбох шугамын ажил дуусч техникийн комисс ажиллаа сэтгүүлийн Агуулга

Διαβάστε περισσότερα

S.PH101 ФИЗИК-1 ЛЕКЦ 13

S.PH101 ФИЗИК-1 ЛЕКЦ 13 ЛЕКЦ 3 S.PH0 ФИЗИК- ПОТЕНЦИАЛ, ЦАХИЛГААН ОРНЫ ХҮЧЛЭГ БА ПОТЕНЦИАЛЫН ХОЛБОО, ЦАХИЛГААН ОРОН ДАХЬ ДАМЖУУЛАГЧ, ДАМЖУУЛАГЧ ДАХЬ ЦЭНЭГҮҮДИЙН ТЭНЦВЭР, ГАДНЫ ЦАХИЛГААН ОРОН ДАХЬ ДАМЖУУЛАГЧ, ЦАХИЛГААН БАГТААМЖ,

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛЫН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ-2018

МОНГОЛЫН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ-2018 МОНГОЛЫН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ-2018 ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ХУРАЛ Улаанбаатар хот Ерөнхий зохион байгуулагч: Монгол Улсын Их Сургууль Хамтран зохион байгуулагч: Монголын Мэдээллийн Технологийн Консорциум Шинжлэн

Διαβάστε περισσότερα

8x100. 8x100. 8x100. 8x100

8x100. 8x100. 8x100. 8x100 1 ЭЕШ 01 A хувилбарын бодлого, бодолт 1-р хэсэг. 1. x = [1.6] =? x = [1.6] = 1. Хариу B. A. 13 B. 1 C. 1. D. 1 E. 13. 500000 тоог стандарт хэлбэрт бич. A. 500000 B. 0.5 10 7 C. 50 10 D. 5 10 5 E. 5. 10

Διαβάστε περισσότερα

КИНЕМАТИК, МЕХАНИК ХӨДӨЛГӨӨН, ХУРД, ХУРДАТГАЛ, ЭРГЭХ ХӨДӨЛГӨӨН

КИНЕМАТИК, МЕХАНИК ХӨДӨЛГӨӨН, ХУРД, ХУРДАТГАЛ, ЭРГЭХ ХӨДӨЛГӨӨН ЛЕКЦ 1 S.PH101 ФИЗИК-1 КИНЕМАТИК, МЕХАНИК ХӨДӨЛГӨӨН, ХУРД, ХУРДАТГАЛ, ЭРГЭХ ХӨДӨЛГӨӨН Бэлтгэсэн: О.СҮХ, Б.ОДОНТУЯА S.PH101 Физик-1 [Лекц-1] КИНЕМАТИК 1-1 МЕХАНИК ХӨДӨЛГӨӨН Материйн хамгийн энгийн хөдөлгөөн

Διαβάστε περισσότερα

МОР2 ТӨСЛИЙН ЭКОЛОГИЙН СУДАЛГАА АВАХ ЕРӨНХИЙ ТОЙМ оны 6 сарын 13

МОР2 ТӨСЛИЙН ЭКОЛОГИЙН СУДАЛГАА АВАХ ЕРӨНХИЙ ТОЙМ оны 6 сарын 13 МОР2 ТӨСЛИЙН ЭКОЛОГИЙН СУДАЛГАА АВАХ ЕРӨНХИЙ ТОЙМ -2013 2013 оны 6 сарын 13 Тойм Судалгааны асуултууд болон Таамаглалууд Судалгаа авах аргачлал Шалгуур үзүүлэлтүүд 2013 Судалгааны асуултууд болон Таамаглалууд

Διαβάστε περισσότερα

Бодолт: ( ) ,2

Бодолт: ( ) ,2 46. AOB = 9, Rрадиустай секторын AO, OB хэрчмүүд болон AB нумыг шүргэсэн тойрог багтсан бол тойргийн радиусыг ол. Бодолт: MO = x, OO = OK OK OO = R x, OO M = 45 = OMO OM = OM = O K = x, x + Rx R = ( )

Διαβάστε περισσότερα

ÍÄÝÑÍÈÉ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÎÐÎÎ EVIEWS 9 ÏÐÎÃÐÀÌÛÃ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÄ ÀØÈÃËÀÕ ÍÜ ÃÀÐÛÍ ÀÂËÀÃÀ

ÍÄÝÑÍÈÉ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÎÐÎÎ EVIEWS 9 ÏÐÎÃÐÀÌÛÃ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÄ ÀØÈÃËÀÕ ÍÜ ÃÀÐÛÍ ÀÂËÀÃÀ ÍÄÝÑÍÈÉ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÎÐÎÎ EVIEWS 9 ÏÐÎÃÐÀÌÛÃ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÄ ÀØÈÃËÀÕ ÍÜ ÃÀÐÛÍ ÀÂËÀÃÀ ÓËÀÀÍÁÀÀÒÀÐ 2018 ДАА 005.1 ННА 32.973-018 E-93 EVIEWS 9 ПРОГРАМЫГ ШИНЖИЛГЭЭНД АШИГЛАХ НЬ Гарын авлага Хянан тохиолдуулсан:

Διαβάστε περισσότερα

MOНГОЛЫН ҮНЭТ ЦААСНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО ӨЗБ ҮНЭТ ЦААСААР ХИЙХ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ЭРСДЭЛИЙГ ТООЦОХ АРГАЧЛАЛ

MOНГОЛЫН ҮНЭТ ЦААСНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО ӨЗБ ҮНЭТ ЦААСААР ХИЙХ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ЭРСДЭЛИЙГ ТООЦОХ АРГАЧЛАЛ MOНГОЛЫН ҮНЭТ ЦААСНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО ӨЗБ ҮНЭТ ЦААСААР ХИЙХ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ЭРСДЭЛИЙГ ТООЦОХ АРГАЧЛАЛ Агуулга Эрсдэл гэж юу вэ? Эрсдэлийн менежментийн олон улсын стандарт Эрсдэлийн төрлүүд

Διαβάστε περισσότερα

ҮНДЭСНИЙ СТАТИСТИКИЙН ХОРОО ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН САЛБАР

ҮНДЭСНИЙ СТАТИСТИКИЙН ХОРОО ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН САЛБАР ҮНДЭСНИЙ СТАТИСТИКИЙН ХОРОО ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН САЛБАР 2016 Улаанбаатар хот 2017 он Танилцуулгыг хянан, тохиосон: ҮСХ-ны дарга А.Ариунзаяа ҮСХ-ны дэд дарга Ч.Баянчимэг Эдийн засгийн статистикийн газрын дарга

Διαβάστε περισσότερα

Зохиогч: Ч. Ганбаатар Удирдагч: Доктор (Ph.D) Б. Батзолбоо. ШУТИС-Компьютерийн Техник Менежментийн Сургуулийн Програмчлалын профессорын баг.

Зохиогч: Ч. Ганбаатар Удирдагч: Доктор (Ph.D) Б. Батзолбоо. ШУТИС-Компьютерийн Техник Менежментийн Сургуулийн Програмчлалын профессорын баг. АВТОМАШИНЫ ДУГААР ИЛРҮҮЛЭХ СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ АСУУДАЛД: Зохиогч: Ч. Ганбаатар Удирдагч: Доктор (Ph.D) Б. Батзолбоо ШУТИС-Компьютерийн Техник Менежментийн Сургуулийн Програмчлалын профессорын баг. Хураангуй:

Διαβάστε περισσότερα

НУТГИЙН ИРГЭДЭД ТҮШИГЛЭСЭН БЭЛЧЭЭРИЙН МЕНЕЖМЕНТ ТӨСЛИЙН НИЙГМИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ БОЛОН ҮР ДҮН

НУТГИЙН ИРГЭДЭД ТҮШИГЛЭСЭН БЭЛЧЭЭРИЙН МЕНЕЖМЕНТ ТӨСЛИЙН НИЙГМИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ БОЛОН ҮР ДҮН НУТГИЙН ИРГЭДЭД ТҮШИГЛЭСЭН БЭЛЧЭЭРИЙН МЕНЕЖМЕНТ ТӨСЛИЙН НИЙГМИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ БОЛОН ҮР ДҮН Preliminary Results, June 18, 2013 ХУВЬ НЭМЭР ОРУУЛСАН БАГИЙН ГИШҮҮД Maria E. Fernandez-Gimenez, Batkhishig B., Batbuyan

Διαβάστε περισσότερα

Хадан Дээрх Тамганы Дүрсийг Адууны Тамганы Дүрстэй Машин Сургалтын Аргуудаар Харьцуулах

Хадан Дээрх Тамганы Дүрсийг Адууны Тамганы Дүрстэй Машин Сургалтын Аргуудаар Харьцуулах Хадан Дээрх Тамганы Дүрсийг Адууны Тамганы Дүрстэй Машин Сургалтын Аргуудаар Харьцуулах Пэрэнлэйлхүндэв Гантуяа*, Батсуурь Сувдаа*, Дамдинсүрэн Цэвээндорж** *Монгол Улсын Их Сургууль, Мэдээлэл, Компьютерийн

Διαβάστε περισσότερα

ДИНАМИК, НЬЮТОНЫ ХУУЛИУД, МАСС БА ИМПУЛЬС, ИМПУЛЬС ХАДГАЛАГДАХ ХУУЛЬ, ХҮЧНҮҮД, ХУВЬСАХ МАССТАЙ БИЕИЙН ХӨДӨЛГӨӨН, МАССЫН ТӨВ

ДИНАМИК, НЬЮТОНЫ ХУУЛИУД, МАСС БА ИМПУЛЬС, ИМПУЛЬС ХАДГАЛАГДАХ ХУУЛЬ, ХҮЧНҮҮД, ХУВЬСАХ МАССТАЙ БИЕИЙН ХӨДӨЛГӨӨН, МАССЫН ТӨВ ЛЕКЦ 2 S.PH101 ФИЗИК-1 ДИНАМИК, НЬЮТОНЫ ХУУЛИУД, МАСС БА ИМПУЛЬС, ИМПУЛЬС ХАДГАЛАГДАХ ХУУЛЬ, ХҮЧНҮҮД, ХУВЬСАХ МАССТАЙ БИЕИЙН ХӨДӨЛГӨӨН, МАССЫН ТӨВ Бэлтгэсэн: О.СҮХ, Б.ОДОНТУЯА 2 S.PH101 Физик-1 [Лекц-2]

Διαβάστε περισσότερα

8x100. 8x100. 8x100. 8x100

8x100. 8x100. 8x100. 8x100 1 1-р хэсэг. Элсэлтийн ерөнхий шалгалт 016-С 1. 6 7 тооны урвуу тоог олоорой. A. 6 7 B. 7 6 C. 1 1 6 1 D. 6 7 1 E. 0.86 A нь A тооны эсрэг тоо. 1 тоо нь A тооны урвуу тоо юм. Иймд зөв хариу A нь 7 6 =11

Διαβάστε περισσότερα

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлд нэмүү өртөг нэмэгдүүлэх нь

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлд нэмүү өртөг нэмэгдүүлэх нь 2016. 6. 7. Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлд нэмүү өртөг нэмэгдүүлэх нь KOPIA Mongolia Center Director Dr. Hong Seong-Koo 1 I БНСУ-ын ХХДГазар / МААШУХүрээлэн танилцуулага II КОПИА МОНГОЛ ТӨВ-ийн танилцуулага

Διαβάστε περισσότερα

ИСЛАНД УЛСЫН БАГА ТЕМПЕРАТУРТАЙ, ГАЗРЫН ГҮНИЙ ДУЛААНЫ ИЛЭРЦТЭЙ ТАЛБАЙ ДЭЭРХ ТЕМ БА МТ АРГУУДЫН ХЭРЭГЛЭЭ

ИСЛАНД УЛСЫН БАГА ТЕМПЕРАТУРТАЙ, ГАЗРЫН ГҮНИЙ ДУЛААНЫ ИЛЭРЦТЭЙ ТАЛБАЙ ДЭЭРХ ТЕМ БА МТ АРГУУДЫН ХЭРЭГЛЭЭ Шинжлэх Ухааны Академийн Мэдээ 2017 оны 02 (222) DOI: http://dx.doi.org/10.5564/pmas.v57i2.849 ИСЛАНД УЛСЫН БАГА ТЕМПЕРАТУРТАЙ, ГАЗРЫН ГҮНИЙ ДУЛААНЫ ИЛЭРЦТЭЙ ТАЛБАЙ ДЭЭРХ ТЕМ БА МТ АРГУУДЫН ХЭРЭГЛЭЭ Л.Саранцэцэг

Διαβάστε περισσότερα

ГАРЧГИЙН ТОВЪЁОГ ГАРЧГИЙН ТОВЪЁОГ... i ХҮСНЭГТЭН МЭДЭЭЛЛИЙН ЖАГСААЛТ... iii ЗУРГАН МЭДЭЭЛЛИЙН ЖАГСААЛТ... iv ХАВСРАЛТЫН ЖАГСААЛТ...

ГАРЧГИЙН ТОВЪЁОГ ГАРЧГИЙН ТОВЪЁОГ... i ХҮСНЭГТЭН МЭДЭЭЛЛИЙН ЖАГСААЛТ... iii ЗУРГАН МЭДЭЭЛЛИЙН ЖАГСААЛТ... iv ХАВСРАЛТЫН ЖАГСААЛТ... ГАРЧГИЙН ТОВЪЁОГ ГАРЧГИЙН ТОВЪЁОГ... i ХҮСНЭГТЭН МЭДЭЭЛЛИЙН ЖАГСААЛТ... iii ЗУРГАН МЭДЭЭЛЛИЙН ЖАГСААЛТ... iv ХАВСРАЛТЫН ЖАГСААЛТ... vi ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ЖАГСААЛТ... vii НЭР ТОМЬЁОНЫ ТАЙЛБАР... viii ТОВЧ

Διαβάστε περισσότερα

O 8. ), жонш (KAlSi 3

O 8. ), жонш (KAlSi 3 Шинжлэх Ухааны Академийн Мэдээ 2013 оны 03 (207) Полиминералын post IR-IR болон кварцын кристаллын люминесценцийн аргыг хослуулан олдворын он цагийг тогтоох нь С.Саран 1,2, С.Тэнгис 1, Б. Оргил 1, Р.Мөнхтулга

Διαβάστε περισσότερα

АДРОНЫ КЛАСТЕРЫГ ЯЛГАХАД ЗОРИУЛСАН ПАРАМЕТРИЙГ ТОДОРХОЙЛСОН НЬ

АДРОНЫ КЛАСТЕРЫГ ЯЛГАХАД ЗОРИУЛСАН ПАРАМЕТРИЙГ ТОДОРХОЙЛСОН НЬ DOI: http://dx.doi.org/10.5564/pmas.v54i2.657 АДРОНЫ КЛАСТЕРЫГ ЯЛГАХАД ЗОРИУЛСАН ПАРАМЕТРИЙГ ТОДОРХОЙЛСОН НЬ Р.Тогоо 1, Ж.Шинэбаяр 2, Д.Отгонсүрэн 1 1) ШУА, Физик технологийн хүрээлэн 2) МУБИС, Боловсрол

Διαβάστε περισσότερα

Лекц:5 Эрсдэл, өгөөж ба түүхэн тоон мэдээлэл

Лекц:5 Эрсдэл, өгөөж ба түүхэн тоон мэдээлэл Лекц:5 Эрсдэл, өгөөж ба түүхэн тоон мэдээлэл 2017 оны 3-р сарын 9 Лекц 5: Эрсдэл, өгөөж ба түүхэн тоон мэдээлэл c Г.Гүнбилэг 2017 МУИС-БС 1 Агуулга 1 ХТ-г тодорхойлогчид 2 Өгөөжүүдийг харьцуулах нь 3 ЗГБХҮЦ

Διαβάστε περισσότερα

Уран олборлолт Танзани улсад ашигтай юу?

Уран олборлолт Танзани улсад ашигтай юу? Уран олборлолт Танзани улсад ашигтай юу? Уран олборлолт, уурхайн хаягдал тэйлинг ба хожим гарах зардлын эдийн засгийн тооцоо Уран олборлолтод нөлөөлөx хүчин зүйлс, тэдгээрийн эдийн засгийн тооцоо, баримт

Διαβάστε περισσότερα

БИЛЭЭ СУЛ ҮГИЙН УТГА, ХЭРЭГЛЭЭ

БИЛЭЭ СУЛ ҮГИЙН УТГА, ХЭРЭГЛЭЭ Беньямин Брозиг (Benjamin Brosig). 2012. БИЛЭЭ СУЛ ҮГИЙН УТГА, ХЭРЭГЛЭЭ (The meaning and usage of the particle bilee ). Хэл зохиол судлал V (37): 10-18. The wording of the text should be as published.

Διαβάστε περισσότερα

ÌÎÍÃÎË ÎÐÍÛ ÁÝË ÝÝÐÈÉÍ ÍªÕªÍ ÑÝÐÃÝÕ ÀÄÀÌÆÈÉà ÁÝÕÆ ËÝÕ ÍÜ: ÑÝÄÝÂÒ ÑÀËÁÀÐ ÕªÐÂªÑªÍ ÝÐÄÝÌ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÈÉ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ ÕÓÐÀË

ÌÎÍÃÎË ÎÐÍÛ ÁÝË ÝÝÐÈÉÍ ÍªÕªÍ ÑÝÐÃÝÕ ÀÄÀÌÆÈÉà ÁÝÕÆ ËÝÕ ÍÜ: ÑÝÄÝÂÒ ÑÀËÁÀÐ ÕªÐÂªÑªÍ ÝÐÄÝÌ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÈÉ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ ÕÓÐÀË Õóðàë çîõèîí áàéãóóëñàí áàéãóóëëàãóóä: ÌÎÍÃÎË ÎÐÍÛ ÁÝË ÝÝÐÈÉÍ ÍªÕªÍ ÑÝÐÃÝÕ ÀÄÀÌÆÈÉà ÁÝÕÆ ËÝÕ ÍÜ: ÑÝÄÝÂÒ ÑÀËÁÀÐ ÕªÐÂªÑªÍ ÝÐÄÝÌ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÈÉ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ ÕÓÐÀË 2015 îíû 6 äóãààð ñàðûí 9-10 Õóðàë äýìæñýí áàéãóóëëàãóóä:

Διαβάστε περισσότερα

Дан болон давхар урвуу дүүжингийн тэнцвэржилт

Дан болон давхар урвуу дүүжингийн тэнцвэржилт Дан болон давхар урвуу дүүжингийн тэнцвэржилт Б.Луубаатар, А.Батмөнх ШУТИС-МХТС-ийн ахлах багш, ШУТИС-МХТС-ийн профессор Хураангуй Энэхүү өгүүлэлд дан болон давхар урвуу дүүжингийн загварчлал, тэдгээрийн

Διαβάστε περισσότερα

ШИНЖЛЭХ УХААН ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ U.MT101-МАТЕМАТИК I ХИЧЭЭЛИЙН СЕМИНАРЫН ЗӨВЛӨМЖ он

ШИНЖЛЭХ УХААН ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ U.MT101-МАТЕМАТИК I ХИЧЭЭЛИЙН СЕМИНАРЫН ЗӨВЛӨМЖ он ШИНЖЛЭХ УХААН ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ШИНЖЛЭХ УХААНЫ СУРГУУЛЬ U.MT-МАТЕМАТИК ХИЧЭЭЛИЙН СЕМИНАРЫН ЗӨВЛӨМЖ 5 он . КОМПЛЕКС ТОО, ТҮҮН ДЭЭР ХИЙХ ҮЙЛДЛҮҮД Жишээ. A i( + i) + (7 i) +i илэрхийллийг

Διαβάστε περισσότερα

Байгаль нуурын сав газрын хил орчмын бага гүнтэй уст давхаргын газар доорх усны нөөц баялгийн өнөөгийн байдал ба хамгаалалт, менежмент

Байгаль нуурын сав газрын хил орчмын бага гүнтэй уст давхаргын газар доорх усны нөөц баялгийн өнөөгийн байдал ба хамгаалалт, менежмент ДДБОС-НҮБХХ-НҮБТҮА Байгаль нуурын сав газрын хил дамнасан экосистемийн Байгалийн нөөцийн нэгдсэн менежмент төсөл Байгаль нуурын сав газрын хил орчмын бага гүнтэй уст давхаргын газар доорх усны нөөц баялгийн

Διαβάστε περισσότερα

АЖЛЫН СХЕМ 9 ДҮГЭЭР АНГИ

АЖЛЫН СХЕМ 9 ДҮГЭЭР АНГИ АЖЛЫН СХЕМ 9 ДҮГЭЭР АНГИ Заавар III улирлын хувьд төлөвлөсөн төлөвлөгөө өөрчлөгдөж байна. Иймд гарын авлагад байгаа суралцахуйн зорилтоор ажлын схемээ ашиглана уу. 1 Бүлэг 1: Тоо тоолол ба алгебр Код Суралцахуйн

Διαβάστε περισσότερα

Шалгалтын бодлогуудын бодолтод øаардагдах çàðèì тоìüёо. (магадлалын сонгодог тодорхойлолт) AB = ( x x ) + ( y y ) ХУВИЛÁАР А ÍÝÃÄ ÃÝÝÐ ХЭСЭГ

Шалгалтын бодлогуудын бодолтод øаардагдах çàðèì тоìüёо. (магадлалын сонгодог тодорхойлолт) AB = ( x x ) + ( y y ) ХУВИЛÁАР А ÍÝÃÄ ÃÝÝÐ ХЭСЭГ МАТЕМАТИК 006 Шалгалтын бодлогуудын бодолтод øаардагдах çàðèì тоìüёо Математикийн хичээлийн даалгавар - 006. 0 0 sin(90 - α )= cos α; cos α(90 - α )= sinα. { k } a арифметик прогресс бол (a + a n ) n

Διαβάστε περισσότερα

Монгол Улсын нийгмийн хамгааллын суурь түвшний тодорхойлолт, зардал

Монгол Улсын нийгмийн хамгааллын суурь түвшний тодорхойлолт, зардал Нийгмийн хамгааллын үнэлгээнд суурилсан үндэсний хэлэлцүүлэг: Монгол Улсын нийгмийн хамгааллын суурь түвшний тодорхойлолт, зардал Нийгмийн хамгааллын үнэлгээнд суурилсан үндэсний хэлэлцүүлэг: Монгол Улсын

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛ ДАХЬ БЭЛГИЙН ЦӨӨНХИЙН ЭРХИЙН ХЭРЭГЖИЛТ Н. Анараа ЛГБТ Төв ТББ

МОНГОЛ ДАХЬ БЭЛГИЙН ЦӨӨНХИЙН ЭРХИЙН ХЭРЭГЖИЛТ Н. Анараа ЛГБТ Төв ТББ МОНГОЛ ДАХЬ БЭЛГИЙН ЦӨӨНХИЙН ЭРХИЙН ХЭРЭГЖИЛТ Н. Анараа ЛГБТ Төв ТББ Гарчиг I. Судалгааны тойм II. Нэр томъёоны товчлол III. Бэлгийн чиг баримжаа, хүйсийн баримжаа илэрхийлэлтэй холбоотой нэр томъёоны

Διαβάστε περισσότερα

Физикийн даалгавар 10-р анги оны хичээлийн жил Нэгдүгээр хэсэг (тест)

Физикийн даалгавар 10-р анги оны хичээлийн жил Нэгдүгээр хэсэг (тест) Нэгдүгээр хэсэг (тест) Утгат оронг алдагдуулахгүй тооцоол. Тестийн дугаар 1 2 3 4 25.05+37.5= 54-22.4= 12 15.5 = 18.75 7.5 = A 62.55 31.6 186 2.5 B 62.5 31 190 2.50 C 62.6 32 180 3.0 D 63 30 186.0 2.0

Διαβάστε περισσότερα

Ядуурлын Үнэлгээний Хуудас Монгол улс

Ядуурлын Үнэлгээний Хуудас Монгол улс Ядуурлын Үнэлгээний Хуудас Монгол улс Simple Poverty Scorecard Poverty-Assessment Tool Марк Шрайнэр 2016.04.04 This document is in English at SimplePovertyScorecard.com Энэхүү баримт бичиг болон дагалдах

Διαβάστε περισσότερα

ЗҮРХ СУДАСНЫ ҮНДЭСНИЙ КОНФЕРЕНЦИ Зүрх судасны өвчний хяналт ба менежментийг сайжруулахад

ЗҮРХ СУДАСНЫ ҮНДЭСНИЙ КОНФЕРЕНЦИ Зүрх судасны өвчний хяналт ба менежментийг сайжруулахад ЗҮРХ СУДАСНЫ ҮНДЭСНИЙ КОНФЕРЕНЦИ 2011 Зүрх судасны өвчний хяналт ба менежментийг сайжруулахад 1 Тохиолдолд суурилсан тахиаритмийн ялган оношлогоо Д.Зулгэрэл, PhD, дэд профессор ЭМШУИСийн зүрх судасны тэнхмийн

Διαβάστε περισσότερα

АРВАНГУРАВДУГААР АЖИЛ Тасалгааны цацрагийн дэвсгэр түвшинг тодорхойлох нь

АРВАНГУРАВДУГААР АЖИЛ Тасалгааны цацрагийн дэвсгэр түвшинг тодорхойлох нь АРВАНГУРАВДУГААР АЖИЛ Тасалгааны цацрагийн дэвсгэр түвшинг тодорхойлох нь Ажлын зорилго: Тасалгааны цацрагийн дэвсгэр түвшинг тодорхойлон хэмжихэд оршино. Хэрэглэгдэх багаж: PASCO- Гейгер-Мюллерийн тоолуур,

Διαβάστε περισσότερα

МАТЕМАТИК ХУВИЛБАР D. 8x100. 8x100. 8x100

МАТЕМАТИК ХУВИЛБАР D. 8x100. 8x100. 8x100 МАТЕМАТИК ХУВИЛБАР D ЭЛСЭЛТИЙН ЕРӨНХИЙ ШАЛГАЛТ - 07 МАТЕМАТИК ХУВИЛБАР D Хувилбар D - Математик. 0.5 бутархайг энгийн бутархай болгож бич. A. B. C. 40 4 5 0.5 = 5 00 = 4. A = 6 бол A =? D. 5 99 E. 5 90

Διαβάστε περισσότερα

ГАРЫН ТОСНЫ ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЗАН ТӨЛӨВ

ГАРЫН ТОСНЫ ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЗАН ТӨЛӨВ САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬ БЯМБА ГАРИГИЙН ХӨТӨЛБӨР БИЗНЕСИЙН УДИРДЛАГЫН ТЭНХИМ Хас тайж Бат-Эрдэнийн ДУЛАМРАГЧАА ГАРЫН ТОСНЫ ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЗАН ТӨЛӨВ Мэргэжлийн индекс D340100 Бизнесийн удирдлагын

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛ ОРНЫ ЗАРИМ ЭМИЙН МӨӨГНИЙ ХИМИЙН НАЙРЛАГЫГ СУДАЛСАН ДҮН

МОНГОЛ ОРНЫ ЗАРИМ ЭМИЙН МӨӨГНИЙ ХИМИЙН НАЙРЛАГЫГ СУДАЛСАН ДҮН DOI: http://dx.doi.org/10.5564/pmas.v54i3.646 МОНГОЛ ОРНЫ ЗАРИМ ЭМИЙН МӨӨГНИЙ ХИМИЙН НАЙРЛАГЫГ СУДАЛСАН ДҮН Ш.Наранмандах, Н.Дагийсүрэн МУИС. Шинжлэх ухааны сургуь Хураангуй Сүүлийн жилүүдэд монголчууд

Διαβάστε περισσότερα

ТЭЭВРИЙН СТАТИСТИКИЙН АРГАЧЛАЛ

ТЭЭВРИЙН СТАТИСТИКИЙН АРГАЧЛАЛ ҮСГ-ын даргын 2008 оны...-ын өдрийн... тоот тушаалын I хавсралт ТЭЭВРИЙН СТАТИСТИКИЙН АРГАЧЛАЛ ҮНДЭСНИЙ СТАТИСТИКИЙН ГАЗАР 2008 ОН Тээврийн статистикийн аргачлал Гарчиг I. Тээврийн статистикийн аргачлалын

Διαβάστε περισσότερα

Нэг. Курсын ажлын зорилго

Нэг. Курсын ажлын зорилго Нэг. Курсын ажлын зорилго - Судалгаа шинжилгээний арга зүйд сургах - Бие даасан үйл ажиллагааны дадал эзэмшүүлэх - Аливаа асуудалд үнэлэлт, дүгнэлт гаргах, өөрийн санал дүгнэлтээ илэрхийлэх Хоёр.Курсын

Διαβάστε περισσότερα

БИЕ ДААЛТЫН БОДЛОГО Цалин Татвар 10.

БИЕ ДААЛТЫН БОДЛОГО Цалин Татвар 10. БИЕ ДААЛТЫН БОДЛОГО. ax bx c 0 квадрат тэгшитгэлийн бодит шийдийг олох алгоритм зохиох. Хэрэв төсвийн байгууллагын ажилтан нь доорхи хүснэгтэнд өгсөн цалинтай бол татварыг тооцох программ зохио. Цалин

Διαβάστε περισσότερα

МОНГОЛ ОРНЫ ЭНДЕМИК УРГАМАЛ МОНГОЛ ДОГАР- CARYOPTERIS MONGOLICA BGE.-ИЙГ IN VITRO НӨХЦӨЛД ҮРЖҮҮЛСЭН ДҮНГЭЭС

МОНГОЛ ОРНЫ ЭНДЕМИК УРГАМАЛ МОНГОЛ ДОГАР- CARYOPTERIS MONGOLICA BGE.-ИЙГ IN VITRO НӨХЦӨЛД ҮРЖҮҮЛСЭН ДҮНГЭЭС Proceedings of the Mongolian Academy of Sciences Vol. 52 No 2 (202) 2012 МОНГОЛ ОРНЫ ЭНДЕМИК УРГАМАЛ МОНГОЛ ДОГАР- CARYOPTERIS MONGOLICA BGE.-ИЙГ IN VITRO НӨХЦӨЛД ҮРЖҮҮЛСЭН ДҮНГЭЭС Д.Бямбасүх ШУА, Ботаникийн

Διαβάστε περισσότερα

MOR2 ДАТА МЕНЕЖМЕНТ & АНАЛИЗ ХИЙХ СУРГАЛТ СЕМИНАР. 6 сарын 17-18, 2013, Гео-Экологийн Хүрээлэн, Улаанбаатар хот, Монгол Улс

MOR2 ДАТА МЕНЕЖМЕНТ & АНАЛИЗ ХИЙХ СУРГАЛТ СЕМИНАР. 6 сарын 17-18, 2013, Гео-Экологийн Хүрээлэн, Улаанбаатар хот, Монгол Улс MOR2 ДАТА МЕНЕЖМЕНТ & АНАЛИЗ ХИЙХ СУРГАЛТ СЕМИНАР 6 сарын 17-18, 2013, Гео-Экологийн Хүрээлэн, Улаанбаатар хот, Монгол Улс Хөтөлбөр Нээлтийн ажиллагаа, Удиртгал, Анхны мэдлэгийн шалгуур 1-р хэсэг, 6 сарын

Διαβάστε περισσότερα

GLEAR -Гэр хорооллын айлуудын цэвэр агаар Жижиг галлах системд тоосны шүүлтүүр хийх нь

GLEAR -Гэр хорооллын айлуудын цэвэр агаар Жижиг галлах системд тоосны шүүлтүүр хийх нь ttp://resource.news.mn/company/photo/2012/11/440687cdc91443b8/d7a2894f1a12a7cdoriginal.jpg G.C. Stehr, Byambasuren.B GMIT German-Mongolian Institute for Resources and Technology Nalaikh/Ulaanbaatar, Mongolia

Διαβάστε περισσότερα

LATEX 2ε-ийн гарын авлага

LATEX 2ε-ийн гарын авлага LATEX 2ε-ийн гарын авлага буюу L A TEX 2ε-г 141 минутад Тобиас Оетикер Хьюберт Партл, Ирэн Хина, Элизабет Шлегл Хувилбар 4.26, 2008 оны 09-р сарын 25 Орчуулсан: Доржготовын Батмөнх ii Зохиогчийн эрх 1995-2005

Διαβάστε περισσότερα

ХЕПАТИТЫН С ВИРҮСИЙН ХАЛДВАРЫГ ЭРТ ИЛРҮҮЛЭХ, ОНОШЛОХ, ЭМЧЛЭХ УДИРДАМЖ оны 4-р сар УДИРДАМЖ

ХЕПАТИТЫН С ВИРҮСИЙН ХАЛДВАРЫГ ЭРТ ИЛРҮҮЛЭХ, ОНОШЛОХ, ЭМЧЛЭХ УДИРДАМЖ оны 4-р сар УДИРДАМЖ 1 ХЕПАТИТЫН С ВИРҮСИЙН ХАЛДВАРЫГ ЭРТ ИЛРҮҮЛЭХ, ОНОШЛОХ, ЭМЧЛЭХ УДИРДАМЖ 2014 оны 4-р сар УДИРДАМЖ 2 Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагаас 2014 онд "Guidelines for the Screening, Care and Treatment of persons

Διαβάστε περισσότερα

ARTICLES ХҮЧНИЙ ТРАНСФОРМАТОРЫН ЭВДРЭЛ ГЭМТЭЛ, ТҮҮНИЙГ ОНОШЛОХ АРГА ЗҮЙ

ARTICLES ХҮЧНИЙ ТРАНСФОРМАТОРЫН ЭВДРЭЛ ГЭМТЭЛ, ТҮҮНИЙГ ОНОШЛОХ АРГА ЗҮЙ Шинжлэх Ухааны Академийн Мэдээ 27 (221) ARTICLES ХҮЧНИЙ ТРАНСФОРМАТОРЫН ЭВДРЭЛ ГЭМТЭЛ, ТҮҮНИЙГ ОНОШЛОХ АРГА ЗҮЙ О.Чинбат Цахилгаан хангамж, электроникийн тэнхим, Техник технологийн дээд сургууль, Монгол

Διαβάστε περισσότερα

II бүлэг. Химийн элементийн геохимийн тархалт

II бүлэг. Химийн элементийн геохимийн тархалт CHEM 323: Геохимийн үндэс Атом ба химийн элемент Лекц 5 II бүлэг. Химийн элементийн геохимийн тархалт Химийн элементийн үүслийн тухай таамаглал Цацраг идэвх чанар. Цацараг идэвхт изотоп, түүний задрал

Διαβάστε περισσότερα

245 кв хүртэлх хэвтээ тэнхлэгт дундын

245 кв хүртэлх хэвтээ тэнхлэгт дундын 245 кв хүртэлх хэвтээ тэнхлэгт дундын 245 кв тасардаг хүртэлх хэвтээ GW55 тэнхлэгт маягийн дундын цэгээр цэгээр хуурайтасардаг салгуур GW55 маягийн хуурай салгуур Дээд зэргийн найдвартай ажиллагаа, засвар

Διαβάστε περισσότερα

Нэгэн өдрийн тархалтын судалгаа оны I/II сар, Монгол. Герман, Эссэний Их сургуулийн эмнэлэг, Проф. Валтер Попп

Нэгэн өдрийн тархалтын судалгаа оны I/II сар, Монгол. Герман, Эссэний Их сургуулийн эмнэлэг, Проф. Валтер Попп Нэгэн өдрийн тархалтын судалгаа 2012 оны I/II сар, Монгол Герман, Эссэний Их сургуулийн эмнэлэг, Проф. Валтер Попп 1 Тархалтын судалгаа (хэсэгчилсэн/хөндлөнгийн) Хэвтэн эмчлүүлж байгаа өвчтөнүүдийн халдварыг

Διαβάστε περισσότερα

ARTICLES ФОТОЭМУЛЬСИЙН АРГААР ХЭМЖСЭН НЕЙТРОНЫ ЭНЕРГИЙН СПЕКТРИЙГ GEANT4 БАГЦ ПРОГРАМААР ЗАГВАРЧИЛЖ ХАРЬЦУУЛСАН НЬ

ARTICLES ФОТОЭМУЛЬСИЙН АРГААР ХЭМЖСЭН НЕЙТРОНЫ ЭНЕРГИЙН СПЕКТРИЙГ GEANT4 БАГЦ ПРОГРАМААР ЗАГВАРЧИЛЖ ХАРЬЦУУЛСАН НЬ 02 01 (226) (225) ARTICLES ФОТОЭМУЛЬСИЙН АРГААР ХЭМЖСЭН НЕЙТРОНЫ ЭНЕРГИЙН СПЕКТРИЙГ GEANT4 БАГЦ ПРОГРАМААР ЗАГВАРЧИЛЖ ХАРЬЦУУЛСАН НЬ Д.Отгонсүрэн 1 *, Р.Тогоо 1, А.Төрсүх 1 1 Физик технологийн хүрээлэн,

Διαβάστε περισσότερα

Эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн засвар, үйлчилгээ, тохируулгад ашиглаж буй хэмжих хэрэгсэл, багаж төхөөрөмжийн судалгаа НЭГ. ҮНДЭСЛЭЛ

Эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн засвар, үйлчилгээ, тохируулгад ашиглаж буй хэмжих хэрэгсэл, багаж төхөөрөмжийн судалгаа НЭГ. ҮНДЭСЛЭЛ 203 он НЭГ. ҮНДЭСЛЭЛ Эмнэлгийн хэмжил зүй гэдэг нь хэмжил зүйн нэгэн чиглэл бөгөөд гол үүрэг нь эрүүл мэндийн салбарт хэмжлийн нэгдмэл байдлыг болон шинжилгээ, оношлогоо, эмчилгээний хэмжих хэрэгсэл, тоног

Διαβάστε περισσότερα

ХДХВ, БЗДХ-ЫН ТАНДАЛТЫН СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАН, 2011 МОНГОЛ УЛС

ХДХВ, БЗДХ-ЫН ТАНДАЛТЫН СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАН, 2011 МОНГОЛ УЛС ХДХВ, БЗДХ-ЫН ТАНДАЛТЫН СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАН, 2011 МОНГОЛ УЛС ЭМЯ-ны Глобаль сангийн дэмжлэгтэй ДОХ, сүрьеэгийн төслийн мэргэжил арга зүй, санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр хийв ТАЛАРХАЛ Хүний дархлал хомсдолын вирус

Διαβάστε περισσότερα

Хураангуй. Түлхүүр үг: микросателлит, митохондрийн ДНХ, кластер.

Хураангуй. Түлхүүр үг: микросателлит, митохондрийн ДНХ, кластер. Proceedings of the Mongolian Academy of Sciences Vol. 53 No 02 (206) 2013 Монгол тэмээ (Camelus bactrianus)-ний популяцийн молекул генетикийн судалгаа Ч.Батцэцэг 1, Х.Түмэннасан 1, Т.Өлзийсайхан 1, Ж.Хулан

Διαβάστε περισσότερα

1-Биотехнологи, үржүүлгийн тэнхим, МААБС, ХААИС, 2-Кантогийн их сургуулийн ХАА-н коллеж, БНВУ. *

1-Биотехнологи, үржүүлгийн тэнхим, МААБС, ХААИС, 2-Кантогийн их сургуулийн ХАА-н коллеж, БНВУ. * 110 N.V.Ay ба бусад (2017) ÕÀÀ-í øèíæëýõ óõààí ñýòã ë ¹20 (01): 110-115 ИХ ТАВАН САЛАА (PLANTAGO MAJOR L.) УРГАМЛЫН ХОРТ ХАВДРЫН ЭСРЭГ ИДЭВХИЙГ ТОДОРХОЙЛСОН ДҮН N.V. Ay 1, 2, O. Дүүриймаа 1, Х. Алтанцэцэг

Διαβάστε περισσότερα

Физикийн даалгавар 9-р анги оны хичээлийн жил

Физикийн даалгавар 9-р анги оны хичээлийн жил 9р анги физик Бодолгод анхаарах зүйл. асуултын ард дөрвөлжин хаалтан доторхи нэгжээр хариуг илэрхийлнэ.[ ] хаалтан дотор тухайн хариуны нэгж байна. Жишээ нь чиний бодсон бодлого 1000м гарав гэтэл хаалтан

Διαβάστε περισσότερα

MNS ISO TR 25107:2013

MNS ISO TR 25107:2013 9. СОРОНЗОН БӨӨМИЙН СОРИЛ - ТҮВШИН I, II БА III MNS ISO TR 25107:2013 Ардаа тоотой E ба P үсгэн тэмдэглэгээ нь харгалзан онолын (education) ба дадлагын (pratical) сургалтын цагийг тэмдэглэгээ болно. Агуулга

Διαβάστε περισσότερα

Өгөгдөл(Data) and Дохио(signal)

Өгөгдөл(Data) and Дохио(signal) Мэдээллийн сүлжээ профессорын баг Өгөгдөл(Data) and Дохио(signal) Семинар 2 Багш (Доктор Ph.D) Л.Одончимэг Оюутан юу эзэмших вэ: Өгөгдөл гэж юу вэ? Өгөгдөл ба Дохионы ялгаа Аналог ба Тоон дохионы ялгаа

Διαβάστε περισσότερα

11-р ангийн математикийн хөтөлбөр. 2-р хувилбар (2012/08/05)

11-р ангийн математикийн хөтөлбөр. 2-р хувилбар (2012/08/05) 11-р ангийн математикийн хөтөлбөр -р хувилбар (01/08/05) Танилцуулга 11, 1 дугаар ангийн хөтөлбөр боловсруулах ажил болон сургалтын үеэр энэхүү материалыг ашиглана. 11 дүгээр ангийн Математик Хөтөлбөрийн

Διαβάστε περισσότερα