Ειδική επιτροπή για το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Ειδική επιτροπή για το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες Ειδική επιτροπή για το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες Εισηγητής: Salvatore Iacolino DT\ doc PE Eνωμένη στην πολυμορφία

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. Εισαγωγή: πλαίσιο και στόχος του παρόντος εγγράφου. II. Νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες: ορισμός, συνήθεις τεχνικές και μέσα αντιμετώπισης. III. Το διεθνές νομοθετικό πλαίσιο. IV. Τα μέσα αντιμετώπισης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, που ισχύουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. V. Ορισμένες εθνικές εμπειρίες. VI. Τελικές συστάσεις. I. Εισαγωγή: πλαίσιο και στόχος του παρόντος εγγράφου. Με την εκπόνηση των τριών εγγράφων εργασίας που αφορούν αντιστοίχως το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, ολοκληρώνεται η προκαταρκτική φάση κατάρτισης της ενδιάμεσης και της τελικής έκθεσης της επιτροπής μας. Με το παρόν έγγραφο, το οποίο βασίζεται στην πολύτιμη συνεισφορά των δημοσίων ακροάσεων και των διερευνητικών αποστολών που διενεργήθηκαν από την επιτροπή μας, ο εισηγητής σκοπεύει να εξετάσει το θέμα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και να αναλύσει τη διαδεδομένη της παρουσία σε επίπεδο κρατών μελών και Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και να διερευνήσει τις πλέον κατάλληλες νομοθετικές λύσεις για την πρόληψη και την καταπολέμηση του εν λόγω φαινομένου. ΙΙ. Νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες: ορισμός, συνήθεις τεχνικές και μέσα αντιμετώπισης. Παρόλο που δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ειδικών, μπορεί ευλόγως να θεωρηθεί ότι η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες περικλείει όλες εκείνες τις δραστηριότητες που ως στόχο έχουν να αποκρύψουν την παράνομη προέλευση κεφαλαίων και να τους δώσουν μια επίφαση νομιμότητας προκειμένου να διευκολυνθεί η μετέπειτα επανεπένδυσή τους στη νόμιμη οικονομία. Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο παρουσιάζει χαρακτηριστικά που διαφεύγουν της παρατήρησης, και αυτό οφείλεται, αφενός, στη δυσκολία να υπολογιστούν οι χρηματοοικονομικές ροές οι οποίες, έχοντας παράνομο χαρακτήρα, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό κρυφές και, αφετέρου, στην αυξανόμενη πολυπλοκότητα και αδιαφάνεια των τεχνικών νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποστήριζε ήδη από το 1996 ότι οι ροές παράνομου χρήματος σε παγκόσμια κλίμακα κυμαίνονταν μεταξύ 2% και 5% του τότε παγκόσμιου PE /16 DT\ doc

3 ΑΕΠ 1. Πιο πρόσφατα, το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC) υποστηρίζει ότι, εάν σε παγκόσμιο επίπεδο τα έσοδα από εγκληματικές ενέργειες ανέρχονται σε περίπου 3,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ (δηλαδή περίπου δισεκατομμύρια δολάρια το 2009), σήμερα οι ροές των χρημάτων από εγκληματικές ενέργειες που νομιμοποιήθηκαν κυμαίνονται γύρω στο 2,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ (δηλαδή περίπου δισεκατομμύρια δολάρια το 2009) 2. Πρόκειται για ανησυχητικά στοιχεία, εάν σκεφτεί κανείς ότι ισοδυναμούν με πόρους που έχουν αντιστοίχως αφαιρεθεί από την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία των πολιτών 3. Η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες συνδέεται με τις συνήθεις δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος (λαθρεμπόριο ναρκωτικών, όπλων, ανθρώπων, προϊόντων, εκβιασμοί κ.λπ.), συχνά όμως έχει άμεση συνάφεια με τη διαφθορά, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαπαλλαγή. Οι συναλλαγές που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες αποτελούνται συνήθως από τρία στάδια: 1) την τοποθέτηση (placement) στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των κεφαλαίων (συνήθως ρευστών) που προέρχονται από εγκληματικές ενέργειες 2) την απόκρυψη (layering) της παράνομης προέλευσης των κεφαλαίων μέσω διαφόρων μεθόδων 3) την ενσωμάτωση (integration) των κεφαλαίων τα οποία, αφού έχουν απαλλαγεί από κάθε προηγούμενη σύνδεσή τους με εγκληματικές ενέργειες, εισέρχονται εκ νέου στο κανονικό οικονομικό κύκλωμα. Στο παράρτημα του παρόντος εγγράφου παρουσιάζονται ορισμένες βασικές τεχνικές νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. Οι πιο σύγχρονες χρησιμοποιούν κυρίως τις τράπεζες και τα λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (ασφαλιστικές εταιρείες, υπηρεσίες ανταλλαγής συναλλάγματος και μεταφοράς χρημάτων, χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές κ.λπ.), αξιοποιώντας συχνά τα οφέλη που προκύπτουν από τις επενδύσεις σε φορολογικούς παραδείσους και/ή σε χώρες που χαρακτηρίζονται από αυστηρό τραπεζικό απόρρητο. Άκρως εξελιγμένες είναι, ειδικότερα, οι τεχνικές νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες που εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που τους προφέρουν οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, στις οποίες οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται καθημερινά έχουν τόσο υψηλή αξία ώστε οι δραστηριότητες νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές 1 Το στοιχείο αναφέρεται επίσης στο World Bank-International Monetary Fund, Reference Guide to Anti-Money Laundering and Combating the Financing of Terrorism (2006), που διατίθεται στον δικτυακό τόπο 2 Το στοιχείο αναφέρεται στο UNODC, Estimating illicit financial flows resulting from drug trafficking and other transnational organized crimes - Research report (2011), που διατίθεται στον δικτυακό τόπο Υπενθυμίζουμε επίσης τη μελέτη που εκπόνησαν από κοινού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Eurostat, η οποία ωστόσο αποτελεί απλώς μια πρώτη μερική ανάλυση και επικεντρώνεται κυρίως σε δείκτες, όπως ο αριθμός των αναφορών για ύποπτες συναλλαγές ή των καταδικαστικών αποφάσεων: Money laundering in Europe - Report of work carried out by Eurostat and DG Home Affairs (2010), που διατίθεται στον δικτυακό τόπο 3 Κατά την ακρόαση της 23ης Ιανουαρίου 2013, ο Επίτροπος Algirdas Šemeta αποκάλυψε ότι η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή στην Ευρώπη κυμαίνονται επί του παρόντος στο ένα τρισεκατομμύριο ευρώ, με αποτέλεσμα κάθε ευρωπαίος πολίτης να στερείται ετησίως περίπου ευρώ. Αυτά τα απωλεσθέντα έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας. DT\ doc 3/16 PE

4 ενέργειες παρόλο που επαναλαμβάνονται πολλές φορές τη μέρα και σε περισσότερες αγορές μπορούν κάλλιστα να περάσουν απαρατήρητες 4. Στην πραγματικότητα, όπως είναι δυνατόν να νομιμοποιήσει κανείς παράνομα κεφάλαια, εξίσου δυνατόν είναι να βασιστεί στη συνεργασία (εκούσια ή ακούσια) τραπεζών, ασφαλιστικών εταιρειών, χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών και διαφόρων άλλων κατηγοριών επαγγελματιών. Ωστόσο, αφενός είναι αναγκαίο να αποτραπεί η εκ μέρους των εγκληματικών οργανώσεων χρήση νόμιμων οικονομικών μηχανισμών για την εξυπηρέτηση των δικών τους παράνομων σκοπών αφετέρου, είναι απαραίτητη η καταπολέμηση διαφόρων μορφών συνενοχής «διευθυντικών στελεχών» με καθοριστικό ρόλο στις δραστηριότητες νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. Οι επαγγελματίες στους ενδιαφερόμενους τομείς πρέπει να υποχρεούνται να επιδεικνύουν αυστηρά τη δέουσα επιμέλεια απέναντι στους πελάτες αλλά και τους υπαλλήλους τους, καθώς και σε όλα τα άτομα με τα οποία έχουν επιχειρηματικές σχέσεις (προμηθευτές, εξωτερικοί συνεργάτες), ώστε να περιοριστεί κάθε κίνδυνος εγκληματικής διείσδυσης 5. Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε κατ εντολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 6, ο αριθμός των αναφορών που υποβάλλονται στο μεγαλύτερο μέρος τους από μη χρηματοπιστωτικούς φορείς των κρατών μελών είναι πολύ χαμηλός. Ως εκ τούτου, ο εισηγητής προτείνει την ενίσχυση των μηχανισμών αναφοράς ύποπτων συναλλαγών, μεταξύ άλλων και μέσω της θέσπισης κωδίκων δεοντολογίας και/ή αυτορρύθμισης για τα ενδιαφερόμενα επαγγέλματα 7. Ο εισηγητής θεωρεί επίσης ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για μια εξέταση της χρήσης νέων μεθόδων πληρωμών (προπληρωμένες κάρτες, πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες, ηλεκτρονικές τραπεζικές υπηρεσίες κ.λπ.), προκειμένου να περιοριστούν οι κίνδυνοι καταχρήσεων που συνδέονται με τα χαρακτηριστικά εικονικότητας και ανωνυμίας και, ομοίως, με περιορισμένη χρήση μετρητών και άλλων ανώνυμων μέσων πληρωμής που καθιστούν πιο περίπλοκο τον εντοπισμό των συναλλαγών. Ειδικότερα, μπορούν να περιοριστούν οι δυνατότητες και οι λειτουργίες των προπληρωμένων καρτών (μέσω μηχανισμών επαλήθευσης της ταυτότητας των δικαιούχων και σύνδεσης των καρτών με τραπεζικό λογαριασμό, μέσω της επιβολής ορίων στα ποσά, στη συχνότητα των συναλλαγών, στον επιτρεπόμενο αριθμό καρτών που μπορεί να έχει κάποιος στην κατοχή του). Ταυτόχρονα, θα μπορούσε να γίνει χρήση των νέων τεχνολογιών πληρωμής, ώστε να 4 Εκτιμάται ότι στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές καταγράφονται ροές της τάξης των δισεκατομμυρίων δολαρίων ημερησίως. Διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι η τοποθέτηση κεφαλαίων σε χρηματοπιστωτικές αγορές αντιπροσωπεύει πιο συχνά το ενδιάμεσο ή το τελικό στάδιο της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, επειδή οι αρμόδιοι μεσάζοντες, πέρα από την πιθανή συνενοχή τους, δύσκολα θα δέχονταν σημαντικά χρηματικά ποσά σε μετρητά (που η απόκρυψή τους ωστόσο αποτελεί τον βασικό στόχο όσων διαθέτουν παράνομα έσοδα). 5 Πρόκειται για τον γνωστό κανόνα: Να ξέρεις ποιος είναι ο πελάτης σου, να ξέρεις ποιος είναι ο προμηθευτής σου, να ξέρεις ποιος είναι ο υπάλληλός σου. 6 Deloitte, Final Study on the Application of the Anti- Money Laundering Directive, Η σημασία του θέματος δεν είναι άγνωστη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία, στην έκθεση της 11ης Απριλίου 2012 σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2005/60/ΕΚ για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (COM(2012)168 τελικό), επικεντρώθηκε κυρίως στην υποβολή αναφορών ύποπτων συναλλαγών εκ μέρους των δικηγόρων και άλλων εκπροσώπων νομικών επαγγελμάτων. PE /16 DT\ doc

5 αντιμετωπιστεί η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες 8. Επομένως, πρέπει να ενθαρρυνθεί η χρήση πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών, στον βαθμό που ανταποκρίνονται στην ανάγκη αντιμετώπισης της ανωνυμίας, μέσω της απαραίτητης σύνδεσης με τραπεζικό λογαριασμό. Στο θεματικό του κείμενο για τις σχέσεις μεταξύ νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, τραπεζών και χρηματοδότησης, ο κ. Borghezio υπενθυμίζει ότι οι κανόνες που ισχύουν σε πολλές αίθουσες παιγνίων οδηγούν, με εξαιρετική ευκολία και ανωνυμία, στην επιστροφή «καθαρού» χρήματος μετά την είσοδό του στα μηχανήματα ως «βρώμικο» χρήμα. Πρόκειται για μια δυνατότητα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες η οποία ισχύει, σε ανησυχητικό βαθμό, και για τα τυχερά παιχνίδια μέσω διαδικτύου 9 και, ως εκ τούτου, θα ήταν σκόπιμο να υπάρχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο αναφοράς, εναρμονισμένο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στον τομέα των τυχερών παιχνιδιών, καθώς επίσης σχετικές άδειες και έλεγχοι. Ο συνάδελφος Borghezio διερευνά επίσης το ζήτημα της ανιχνευσιμότητας των μετρητών, με ιδιαίτερη αναφορά στην παράνομη πρακτική της «υλικής» διασυνοριακής μεταφοράς χρηματικών ποσών μέσω ταχυδρομικών υπηρεσιών. Σε γενικές γραμμές, τα υψηλά επίπεδα διαφάνειας τόσο στις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και στον τραπεζικό τομέα και η ενίσχυση των μηχανισμών υποβολής αναφορών για ύποπτες συναλλαγές αποτελούν προϋπόθεση για μια ουσιαστική προστασία της σταθερότητας των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συστημάτων. Επομένως, είναι αναγκαίο να δοθεί έμφαση στην ποινικοποίηση της λεγόμενης αυτονομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, δηλαδή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες από τον ίδιο τον δράστη ο οποίος έχει εξασφαλίσει έσοδα μέσω της νομιμοποίησης. Στην πραγματικότητα, η εν λόγω συμπεριφορά συχνά θεωρείται μη αξιόποινο post factum, επειδή έχει καθαρά επικουρική λειτουργία ως προς το βασικό αδίκημα που επιτρέπει την εξασφάλιση κέρδους 10. Στην πραγματικότητα, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματική δυναμική του οργανωμένου εγκλήματος, για το οποίο κάθε δραστηριότητα από τη στρατολόγηση συνεργατών μέχρι τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες έχει πάντα ως στόχο την εδραίωση της ισχύος του και την αποκόμιση κέρδους. Είναι αναγκαία, ως εκ τούτου, η δυνατότητα καταδίκης κάθε είδους εγκληματικής συμπεριφοράς Ακόμα και η GAFI (βλ. παρακάτω, στην επόμενη παράγραφο) έχει εκφραστεί με παρόμοιους όρους στην έκθεσή της, του Οκτωβρίου 2010, με τίτλο Money Laundering Using New Payment Methods, καθώς επίσης στις ετήσιες εκθέσεις της των ετών και Βλ. παράρτημα Ι. 10 Σύμφωνα με μια προσέγγιση, εάν η νομιμοποίηση εσόδων γίνει από τον δράστη του υποτιθέμενου αδικήματος, τότε δεν υπάρχει δεύτερη συμπεριφορά αλλά συνέχιση της προηγούμενης συμπεριφοράς. 11 Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι ορισμένα διεθνή μέσα (σχετικά με τα οποία, βλ., γενικά, την παράγραφο που ακολουθεί), ενώ έχουν θεσπίσει την υποχρέωση ποινικοποίησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, επιτρέπουν μέσα από μεμονωμένες εθνικές νομοθεσίες την εξαίρεση όσων έχουν διαπράξει το βασικό αδίκημα από τη θεμελίωση ευθύνης για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες (βλ., για παράδειγμα, τα άρθρα 9 παράγραφος 2 στοιχείο β) της σύμβασης της Βαρσοβίας, και το άρθρο 6 παράγραφος 2 στοιχείο ε) της σύμβασης του Παλέρμο). Από την πλευρά της, η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σχετικά με την οποία βλ., πιο εκτενώς, την παράγραφο IV), αν και μόνο με στόχο την υποβολή αναφορών για ύποπτες συναλλαγές και τα υπόλοιπα μέτρα που συνδέονται με τη λεγόμενη δέουσα επιμέλεια, συμπεριλαμβάνει έναν ορισμό της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων ο οποίος εμπεριέχει και την αυτονομιμοποίηση. DT\ doc 5/16 PE

6 Συχνά, οι δραστηριότητες της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες προβλέπουν τριμερείς μηχανισμούς από ή προς φορολογικούς παραδείσους 12. Επομένως, επιβάλλονται μέτρα για την εξασφάλιση ελάχιστων κανόνων χρηστής διακυβέρνησης στον τομέα της φορολογίας και ιδιαίτερα στα νομικά συστήματα που προβλέπουν ευμενή φορολογική μεταχείριση, κυρίως μέσω κοινών πρωτοβουλιών των κρατών μελών όσον αφορά τις σχέσεις τους με τρίτες χώρες που έχουν χαρακτήρα φορολογικού παραδείσου 13. Ο κ. Tavares, σε σχετικό θεματικό του κείμενο για τη σχέση μεταξύ νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, φορολογικών παραδείσων και φοροδιαφυγής, κατέδειξε πώς οι πολιτικές καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και η καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος μπορούν να συμβάλουν από κοινού στον περιορισμό των εν λόγω εγκληματικών φαινομένων, όπως στην περίπτωση ελέγχου της μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων σε φορολογικούς παραδείσους, θεωρώντας τις συναλλαγές αυτού του είδους ως βασικό αδίκημα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. Ο συνάδελφος προτείνει τη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου καταπολέμησης εγκλημάτων όπως η φοροδιαφυγή, τα οικονομικά εγκλήματα, το οργανωμένο έγκλημα και η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες τα οποία παρά τη διαφορετική φύση και τα διαφορετικά νομικά τους χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να επωφεληθούν από κοινά μέσα αστυνομικών ερευνών και ενεργειών, υποστηριζόμενα από συνεπείς διεθνείς συνθήκες με τρίτες χώρες. Τέλος, μεταξύ των πιθανών μέσων αντιμετώπισης αναφέρεται η πρόσφατη εξέλιξη σχετικά με την υλοποίησης μιας τραπεζικής ένωσης, κυρίως μέσω της ανάθεσης στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα νέων ειδικών αρμοδιοτήτων στον τομέα της προληπτικής εποπτείας των μεγαλύτερων πιστωτικών ιδρυμάτων των κρατών μελών. Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι το νέο σύστημα πρέπει να ενισχυθεί, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της τραπεζικής και χρηματοοικονομικής εποπτείας καθώς και της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες Η φοροδιαφυγή και η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, παρόλο που εμπερικλείουν διαφορετικά πλημμελήματα, συχνά συνδέονται λόγω του γεγονότος ότι οι τεχνικές και οι δίαυλοι που χρησιμοποιούνται για την αποφυγή φόρων μοιάζουν, ή και ταυτίζονται, με εκείνες που χρησιμοποιούνται στη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, με στόχο την απόκρυψη της παράνομης προέλευσης των κεφαλαίων. Επιπλέον, σε πολλά νομικά συστήματα η φοροδιαφυγή θεωρείται βασικό αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. 13 Επί του συγκεκριμένου ζητήματος ανέλαβε πρόσφατα δράση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, της 6ης Δεκεμβρίου 2012, προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της φοροαπαλλαγής (COM(2012)722). Ειδικότερα, η Επιτροπή συνιστά στα κράτη μέλη τη λήψη μέτρων, όπως την ενδεχόμενη συμπερίληψη σε μαύρη λίστα των δικαιοδοσιών που δεν συμμορφώνονται, την επαναδιαπραγμάτευση, την αναστολή ή σύναψη των συμβάσεων διπλής φορολογίας και την απόσπαση εμπειρογνωμόνων τους για παροχή βοήθειας στις φορολογικές αρχές τρίτων χωρών που αναλαμβάνουν την υποχρέωση να σέβονται τους ελάχιστους κανόνες χρηστής διακυβέρνησης, αλλά χρειάζονται τεχνική βοήθεια. 14 Είναι καλό να υπενθυμιστεί ότι, στην αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (βλ. COM(2012)511 τελικό), η έκθεση του κ. Thyssen πρόσθεσε μια αιτιολογική σκέψη 22α («Η ΕΚΤ συντονίζεται πλήρως με τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης χρημάτων προερχόμενων από παράνομες δραστηριότητες»). Ωστόσο, το PE /16 DT\ doc

7 III. Το διεθνές νομοθετικό πλαίσιο. Η πρώτη νομοθετική παρέμβαση σε διεθνές επίπεδο ήταν η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της παράνομης εμπορίας ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, που υπογράφτηκε στη Βιέννη, στις 20 Δεκεμβρίου Πρόκειται για το πρώτο διεθνές μέσο που παρείχε έναν ορισμό της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (κυρίως εσόδων προερχόμενων από διακίνηση ναρκωτικών, βλ. άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο β) της σύμβασης), ο οποίος θα χρησιμεύσει ως βάση για τις κανονιστικές εξελίξεις που θα ακολουθήσουν. Η σύμβαση επικυρώθηκε από όλα τα κράτη μέλη και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μεταγενέστερη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος (η επονομαζόμενη σύμβαση του Παλέρμο, που υπογράφτηκε στις 15 Νοεμβρίου 2000) και τα σχετικά πρωτόκολλα θεσπίζουν την υποχρέωση ποινικοποίησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, η οποία δεν περιλαμβάνει πλέον μόνο την εμπορία ναρκωτικών, αλλά εμπεριέχει και διάφορες άλλες περιπτώσεις (άρθρο 6). Μέχρι σήμερα, η σύμβαση έχει επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη (με εξαίρεση την Τσεχική Δημοκρατία) και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο είχε δείξει ήδη ενδιαφέρον για το ζήτημα μέσω της σύστασης αριθ. R (80) 10, που εγκρίθηκε στις 27 Ιουνίου 1980, προώθησε τη σύναψη της σύμβασης σχετικά με το ξέπλυμα, την έρευνα, την κατάσχεση και τη δήμευση των προϊόντων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες, η οποία άνοιξε προς υπογραφή στο Στρασβούργο στις 8 Νοεμβρίου 1990 και με την οποία διευρύνθηκε ο ορισμός της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που συμπεριλαμβανόταν στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1988, προκειμένου να συμπεριλάβει περισσότερα βασικά αδικήματα και να προετοιμάσει με τον τρόπο αυτό τον δρόμο για την προαναφερθείσα σύμβαση του Παλέρμο. Η σύμβαση του Στρασβούργου επικυρώθηκε από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επακόλουθη σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με το ξέπλυμα, την έρευνα, την κατάσχεση και τη δήμευση των προϊόντων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες και για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η οποία άνοιξε προς υπογραφή στη Βαρσοβία στις 16 Μαΐου 2005, ανανέωσε και διεύρυνε περαιτέρω τη σύμβαση του Στρασβούργου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας όχι μόνο μέσω της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες αλλά και μέσα από νόμιμες δραστηριότητες. Η σύμβαση εξετάζει την πρόσβαση στις πληροφορίες που σχετίζονται με τους οικονομικούς πόρους των εγκληματικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων των κείμενο στο οποίο κατέληξε τελικά το Συμβούλιο (βλ. έγγραφο 17812/12 που εγκρίθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012), προτίμησε να διατηρήσει την αρχική μορφή της πρότασης, σύμφωνα με την οποία, μάλιστα, «τα εποπτικά καθήκοντα που δεν ανατίθενται στην ΕΚΤ θα πρέπει να παραμείνουν στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών. Στα καθήκοντα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνεται ( ) πρόληψη της χρήσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας» (αιτιολογική σκέψη 22). DT\ doc 7/16 PE

8 τρομοκρατικών ομάδων, ως βασικό μέσο για την πάταξή τους. Η σύμβαση έχει επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, είναι αναγκαίο να γίνει αναφορά στον ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης που εκπροσωπείται από την επιτροπή εμπειρογνωμόνων για την αξιολόγηση των μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (MONEYVAL). Πρόκειται για μια μόνιμη δομή ανάλυσης που καλείται να διασφαλίσει ότι τα συμμετέχοντα κράτη θα θεσπίσουν αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και ότι θα συμμορφώνονται προς τους διεθνείς κανονισμούς που ισχύουν στον εν λόγω τομέα. Μέλη της MONEYVAL είναι τα παρακάτω κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (η οποία συμμετέχει μέσω παρατηρητών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου): Βουλγαρία, Κύπρος, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Τσεχική Δημοκρατία Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουγγαρία. Το διεθνές πλαίσιο χαρακτηρίζεται κυρίως από τις συστάσεις της ομάδας διεθνούς χρηματοπιστωτικής δράσης (Groupe d'action financière - GAFI ή Financial Action Task Force - FATF), ενός διακυβερνητικού οργανισμού που συστάθηκε το 1989 στο Παρίσι στο πλαίσιο της G7 και σήμερα αριθμεί 36 μέλη. Οι σαράντα συστάσεις της GAFI, που δημοσιεύθηκαν το 1990 και στη συνέχεια επικαιροποιούνται τακτικά (με πιο πρόσφατη ανανέωση εκείνη του Φεβρουαρίου 2012) και επεκτάθηκαν στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής μέσα από εννέα ειδικές συστάσεις που εγκρίθηκαν το 2001 και το 2004, δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα. Ωστόσο, αποτελούν ίσως την καλύτερη δυνατή προσπάθεια να δοθεί μια συντονισμένη και αποτελεσματική απάντηση σε συγκεκριμένα εγκληματικά φαινόμενα. Εκτός από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην GAFI έχουν προσχωρήσει η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Σουηδία. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ευρωπόλ και η Eurojust έχουν την ιδιότητα του παρατηρητή. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, που εκπροσωπείται από τη MONEYVAL, είναι μέλος-εταίρος. IV. Τα μέσα αντιμετώπισης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες που ισχύουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Την πρώτη αποφασιστική παρέμβαση αποτελεί η οδηγία 91/308/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 10ης Ιουνίου 1991, για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η οποία συνέδεε τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες κυρίως με έσοδα από αδικήματα που σχετίζονταν με ναρκωτικές ουσίες. Με τη μεταγενέστερη οδηγία 2001/97/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Δεκεμβρίου 2001, για την τροποποίηση της οδηγίας 91/308/ΕΟΚ του Συμβουλίου για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διευρύνθηκε καταρχάς το PE /16 DT\ doc

9 υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής (ώστε να συμπεριλάβει τους κτηματομεσίτες, τους συμβολαιογράφους και τους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες του νομικού κλάδου καθώς και τα καζίνο) και διευρύνθηκε επίσης η έννοια της νομιμοποίησης εσόδων, η οποία έπαψε να αναφέρεται πλέον μόνο στα έσοδα από το εμπόριο ναρκωτικών. Η οδηγία 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, που εγκρίθηκε με βάση τις συστάσεις της GAFI, διεύρυνε περαιτέρω το πλαίσιο των υπόχρεων μερών και εισήγαγε την έννοια του «πολιτικώς εκτεθειμένου προσώπου». Αναπτύσσεται, κυρίως, η έννοια της «προσέγγισης που βασίζεται στην εκτίμηση του κινδύνου», ώστε να υπάρξει διαβάθμιση των υποχρεώσεων δέουσας επιμέλειας των πελατών με ενισχυμένο ή απλοποιημένο τρόπο, ανάλογα με την ύπαρξη συγκεκριμένου προβλέψιμου κινδύνου νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, τυποποιήθηκε η υποχρέωση των κρατών μελών να συστήσουν μια μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών (UIF) ως κεντρική εθνική αρχή αρμόδια για την παραλαβή, την ανάλυση και τη διάδοση των πληροφοριών σχετικά με ενδεχόμενη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή ενδεχόμενη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας 15. Η τρίτη οδηγία δεν λειτουργεί μεμονωμένα, αλλά αποτελεί μέρος μιας δέσμης νομοθετικών μέτρων που αποσκοπούν στην πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας 16. De iure condendo, θα ήταν αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των UIF μέσω της εναρμόνισης των εξουσιών που ασκούν σε εθνικό επίπεδο, κυρίως δίνοντάς τους τη δυνατότητα πρόσβασης στις πληροφορίες που προέρχονται από τα υπόχρεα μέρη και μετάδοσής τους, εξαλείφοντας την ύπαρξη τυχόν φίλτρων στη μετάδοση των πληροφοριών και δίνοντας στο αίτημα συνεργασίας εκ μέρους του UIF άλλου κράτους μέλους προτεραιότητα ανάλογη με εκείνη που θα δινόταν στην υποβολή αναφοράς ύποπτων συναλλαγών σε εθνικό επίπεδο. 15 Στην πραγματικότητα, η θέσπιση των UIF προήλθε από την εφαρμογή των αρχικών συστάσεων αριθ. 15 και αριθ. 32 της GAFI και αποτελούσε ήδη αντικείμενο ρύθμισης σε ορισμένα διεθνή μέσα, όπως η σύμβαση του Παλέρμο (άρθρο 7 στοιχείο β)) και η σύμβαση της Βαρσοβίας (άρθρο 12). Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η συνεργασία τους είχε ήδη προβλεφθεί από την απόφαση 2000/642/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 17ης Οκτωβρίου 2000, σχετικά με τη θέσπιση ρυθμίσεων για τη συνεργασία μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών των κρατών μελών όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών. Από την πλευρά του, το πρόγραμμα της Στοκχόλμης καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να «αναπτύξουν περαιτέρω την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών (UIF)» στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος. Πρέπει, τέλος, να επισημανθεί η ύπαρξη της αποκαλούμενης ομάδας Egmont, δηλαδή ενός άτυπου δικτύου των UIF, αποτελούμενου από 120 χώρες, το οποίο αποτελεί σημαντική πλατφόρμα συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών σε παγκόσμιο επίπεδο. 16 Πρόκειται, συγκεκριμένα, για τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1781/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Νοεμβρίου 2006, περί των πληροφοριών για τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών, τον κανονισμό (ΕΚ) αιρθ. 1889/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την Κοινότητα, την απόφαση-πλαίσιο 2003/577/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 22ας Ιουλίου 2003, σχετικά με την εκτέλεση αποφάσεων δέσμευσης περιουσιακών ή αποδεικτικών στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την απόφαση-πλαίσιο 2006/783/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2006, σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης στις αποφάσεις δήμευσης. DT\ doc 9/16 PE

10 Ένας ενιαίος ορισμός της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες θα είχε το πλεονέκτημα της ενίσχυσης προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης του φαινομένου και της συνεργασίας σε υποθέσεις διασυνοριακών συναλλαγών. Στην πραγματικότητα, το άρθρο 83 της ΣΛΕΕ προβλέπει για τα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τη δυνατότητα να θεσπίζουν, μέσω ειδικών οδηγιών, ελάχιστους κανόνες για τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων στους τομείς της ιδιαιτέρως σοβαρής εγκληματικότητας με διασυνοριακή διάσταση (τα επονομαζόμενα «ευρωεγκλήματα»), συμπεριλαμβανομένης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. Το στοιχείο αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη στον ορισμό του ρόλου και των αρμοδιοτήτων της μελλοντικής Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας 17. V. Ορισμένες εθνικές εμπειρίες. Προκειμένου να επισημανθούν ορισμένες από τις ποικίλες λύσεις που έχουν συμπεριλάβει τα κράτη μέλη 18, μπορεί, για παράδειγμα, να υπενθυμιστεί ότι ο ρόλος των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών (UIF) ασκείται πλέον από τις διοικητικές αρχές (π.χ.: Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα), συχνά σε συνδυασμό με καθήκοντα τραπεζικής εποπτείας (π.χ.: Ιταλία), από εξειδικευμένες δομές των αστυνομικών δυνάμεων (π.χ.: Αυστρία, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο, Σλοβακία), από οργανισμούς που ανήκουν στις δικαστικές αρχές (π.χ.: Λετονία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία) και, τέλος, από μονάδες μεικτού χαρακτήρα (π.χ.: Ισπανία, Κύπρος). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Financial Services Authority (FSA) έχει αρμοδιότητες στον τομέα της πρόληψης οικονομικού εγκλήματος και, ειδικότερα, στην έγκριση των φορέων εκείνων που καλούνται να ασκήσουν ιδιαιτέρως ευαίσθητες εταιρικές λειτουργίες (οι επονομαζόμενες «ελεγχόμενες λειτουργίες». Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η υποβολή αναφορών για ενδεχόμενες συναλλαγές νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες 19. Στην Ιταλία, το λογισμικό GIANOS (Δημιουργία δεικτών ανωμαλίας για ύποπτες συναλλαγές), το οποίο έχει αναπτυχθεί σε κοινό διατραπεζικό πλαίσιο ήδη από το 1995, αποσκοπεί στον ευκολότερο εντοπισμό των ύποπτων συναλλαγών. 20 Από την πλευρά της, η ιταλική UIF διαθέτει μια ιδιαίτερα προηγμένη στατιστική υπηρεσία, η οποία επιτρέπει τον 17 Το άρθρο 86 ορίζει στην παράγραφο 4 ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μετά από διαβούλευση με την Επιτροπή, μπορεί να αποφασίσει την επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην καταπολέμηση της σοβαρής εγκληματικότητας με διασυνοριακή διάσταση, συμπεριλαμβανομένης, ως εκ τούτου, και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. 18 Οι πληροφορίες που παρατίθενται εδώ προέρχονται στο μεγαλύτερο μέρος τους από την πηγή World Bank, Preventing Money Laundering and Terrorism Financing. A Practical Guide for Bank Supervisors (2009), που διατίθεται στον δικτυακό τόπο: pdf?sequence=1 19 Η έγκριση των εν λόγω φορέων γίνεται με βάση την εξέταση της εντιμότητας, της ακεραιότητας, της φήμης, της εμπειρίας, της ικανότητας και της προσωπικής φερεγγυότητας. Στις 31 Μαρτίου 2012 υπήρχαν άτομα εγκεκριμένα από την FSA: 20 Εκτιμάται ότι το GIANOS αναλύει 30 εκατομμύρια συναλλαγές μηνιαίως, οι οποίες αντιστοιχούν σε 3,5 εκατομμύρια πελάτες, και το μεγαλύτερο μέρος των αναφορών για ύποπτες συναλλαγές προέρχονται από δεδομένα που αντιλήφθηκαν με τον τρόπο αυτό. PE /16 DT\ doc

11 προσδιορισμό τάσεων και πιθανών κινδύνων στον τομέα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, καθώς και μεμονωμένες περιπτώσεις που απαιτούν επιτόπιες επιθεωρήσεις. Στη Γαλλία, οι τράπεζες υποχρεούνται να υποβάλλουν ετησίως στην Autorité de contrôle prudentiel απαντήσεις σε ειδικά ερωτηματολόγια, τα οποία υπόκεινται σε ανάλυση προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν ανωμαλίες στους εσωτερικούς μηχανισμούς πρόληψης των τραπεζών, ενώ στη συνέχεια είναι δυνατό να ζητηθούν διευκρινίσεις ή, σε σοβαρότερες περιπτώσεις, να πραγματοποιηθούν κανονικές επιθεωρήσεις. Ενώ, σε ορισμένα νομικά συστήματα (π.χ.: Γαλλία, Σουηδία), υπάρχει μια ενιαία αρχή υπεύθυνη για την εποπτεία των τραπεζών και την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τους κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, σε κάποια άλλα (π.χ.: Ιταλία, Πορτογαλία), η εξουσία που έχει η αρχή εποπτείας των τραπεζών να επιβάλλει κυρώσεις περιορίζεται στις ελλείψεις που σχετίζονται με την οργάνωση και τους εσωτερικούς ελέγχους, ενώ υπεύθυνο για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων για παράβαση των υποχρεώσεων υποβολής αναφοράς είναι κυρίως το αρμόδιο υπουργείο. Στις Κάτω Χώρες, οι αρμόδιες διοικητικές αρχές στον τομέα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες συσκέπτονται τακτικά με τις δικαστικές και τις αστυνομικές αρχές που ειδικεύονται στην καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος (σε μια τριμερή συνεργασία με την ονομασία Tripartite Overleg), προκειμένου να προσδιορίσουν τους πλέον αποτελεσματικούς τρόπους για την επιβολή κυρώσεων σε παραβάσεις, εφόσον το ολλανδικό σύστημα βασίζεται στην αρχή ότι δεν είναι δυνατή η τιμωρία ενός αδικήματος με την ταυτόχρονη επιβολή ποινικής και διοικητικής ποινής 21. Όσον αφορά την αυτονομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, ενώ σε ορισμένα νομικά συστήματα του civil law (πχ.: Αυστρία, Δανία, Γερμανία, Ιταλία) τέτοιου είδους υποθέσεις δεν τιμωρούνται, εφόσον η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες θεωρείται ως απλό επακόλουθο του βασικού αδικήματος και, ως εκ τούτου, πλήρως ενταγμένη σε αυτό, σε κάποια άλλα (π.χ.: Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία) συμβαίνει ό,τι και στις χώρες του common law, δηλαδή θεωρείται ότι η ευνομία πλήττεται από το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες που εντοπίζεται στην ακεραιότητα του νομικού οικονομικού-χρηματοπιστωτικού συστήματος διαφέρει πάντοτε από την ευνομία που πλήττεται από το βασικό αδίκημα και ότι, για τον λόγο αυτό, η καθεμιά από τις δύο αυτές συμπεριφορές πρέπει να έχει διαφορετικό ποινικό βάρος Μια άλλη σημαντική οδός συνεργασίας μεταξύ όλων των αρχών που συμμετέχουν στην καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος είναι το Financieel Expertise Centrum το οποίο από το 1997 προωθεί την ανταλλαγή πληροφοριών και την εφαρμογή κοινών σχεδίων για τη διασφάλιση της ακεραιότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα. 22 Παραδείγματος χάριν, μπορεί να γίνει αναφορά στις διατάξεις του άρθρου 505 εδάφιο 2 του βελγικού ποινικού κώδικα, του άρθρου του γαλλικού ποινικού κώδικα, του άρθρου 301 του ισπανικού ποινικού κώδικα, του άρθρου 368-Α του πορτογαλικού ποινικού κώδικα και στα τμήματα του Proceeds of Crime Act του Παρατηρούνται, ωστόσο, σημαντικές διαφορές στα κριτήρια προσδιορισμού των βασικών αδικημάτων: για παράδειγμα, σε ορισμένες περιπτώσεις (Πορτογαλία, Ελλάδα) προτιμάται η κατάρτιση μιας λίστας βασικών αδικημάτων και, δίπλα σε αυτήν και με επικουρική λειτουργία, η επισήμανση κάθε άλλου αξιόποινου αδικήματος σύμφωνα με μια ελάχιστη και μια μέγιστη νόμιμη ποινή σε κάποιες άλλες χώρες DT\ doc 11/16 PE

12 VI. Τελικές συστάσεις. Ο εισηγητής πιστεύει, εν κατακλείδι, ότι μια αποτελεσματική καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες πρέπει να βασίζεται στα παρακάτω κριτήρια: α) δημιουργία ενός συνεκτικού και ομοιογενούς νομοθετικού πλαισίου σε όλα τα κράτη μέλη, το οποίο να προβλέπει: κοινό ορισμό του αδικήματος της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες ποινικοποίηση της αυτονομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και πρόβλεψη για ενιαίες προϋποθέσεις εφαρμογής πρόβλεψη αναλογικών και αποτρεπτικών ποινών για κάθε περίπτωση επικύρωση, από όλα τα κράτη μέλη, των σημαντικότερων διεθνών μέσων συνεργασίας και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες β) εξομοίωση των κριτηρίων για τις στατιστικές καταγραφές των φαινομένων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, καθώς και των κριτηρίων μέτρησης της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών καταπολέμησής των εν λόγω φαινομένων γ) εναρμόνιση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών των κρατών μελών και ενίσχυση των μηχανισμών της μεταξύ τους συνεργασίας δ) προώθηση της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής προκειμένου να διασφαλίζεται η ανιχνευσιμότητα των συναλλαγών και η σύνδεσή τους με τραπεζικό λογαριασμό που να αντιστοιχεί σε φυσικό πρόσωπο ταυτόχρονος περιορισμός της χρήσης μετρητών και άλλων μέσων πληρωμής ε) θέσπιση μέτρων για την πρόληψη της ανωνυμίας στα τυχερά παιχνίδια μέσω διαδικτύου, τον εντοπισμό των συστημάτων εξυπηρέτησης (server) που τα φιλοξενούν και την ανάπτυξη συστημάτων πληροφορικής που να επιτρέπουν τον πλήρη εντοπισμό της μεταφοράς μετρητών που πραγματοποιείται μέσω των τυχερών παιχνιδιών διαδικτύου και εκτός διαδικτύου στ) προσεκτική αξιολόγηση των κινδύνων που συνδέονται με νέα τραπεζικά και χρηματοοικονομικά προϊόντα σε περίπτωση που επιτρέπουν την ανωνυμία και την εξ αποστάσεως λειτουργία ζ) ενίσχυση του ρόλου των εμπορικών επιμελητηρίων στην πρόληψη, την ενημέρωση και την αντιμετώπιση των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες στον επιχειρηματικό κόσμο η) εξασφάλιση πλήρους εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των επαγγελματιών όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, προωθώντας μηχανισμούς αναφοράς ύποπτων συναλλαγών και κωδίκων συμπεριφοράς που αφορούν επαγγελματικούς φορείς και επαγγελματικές ενώσεις του κλάδου (Βέλγιο, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο) ως βασικό αδίκημα θεωρείται κάθε αδίκημα που ενδέχεται να αποφέρει όφελος στον δράστη (η επονομαζόμενη προσέγγιση «all crime»). PE /16 DT\ doc

13 θ) υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας των πελατών (customer due diligence) εκ μέρους τραπεζών, ασφαλίσεων και πιστωτικών ιδρυμάτων, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα των πληροφοριών σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους (η επονομαζόμενη beneficial ownership), μεταξύ άλλων και μέσω πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην προώθηση της διασύνδεσης μεταξύ των μητρώων επιχειρήσεων στα διάφορα κράτη μέλη ι) ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού κανονιστικού πλαισίου που θα λαμβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση μεταξύ των διατάξεων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και των διατάξεων που αφορούν την προστασία και την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα 23, καθώς και τον συσχετισμό με τις παραποιήσεις ταυτότητας ια) ενίσχυση του ρόλου της εποπτείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών και της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων, ενόψει μια αποτελεσματικής ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης ιβ) προώθηση ελάχιστων κανόνων χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα, κυρίως μέσω κοινών πρωτοβουλιών των κρατών μελών όσων αφορά τις σχέσεις τους με τρίτες χώρες που έχουν χαρακτήρα φορολογικού παραδείσου προκειμένου, μεταξύ άλλων, να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε αποκλειστικές πληροφορίες για εικονικές εταιρείες που ενδέχεται να έχουν την έδρα τους εκεί. ιγ) προώθηση της κατάρτισης των αστυνομικών δυνάμεων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να κατανοήσουν καλύτερα τις νέες μορφές νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και τις νέες τεχνολογίες για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, κυρίως μέσω της συμμετοχής της Ευρωπόλ, της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Ακαδημίας και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA), καθώς επίσης προώθηση της πλήρους αξιοποίησης των χρηματοπιστωτικών μέσων, όπως το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας για τη συνεργασία της αστυνομίας ή το πρόγραμμα Hercules III. ιδ) ανάλογη προώθηση της κατάρτισης των δικαστών στον τομέα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και, γενικά, των ασκούντων νομικά επαγγέλματα, ενισχύοντας, μεταξύ άλλων, τον ρόλο και τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κατάρτισης Δικαστικών (European Judicial Training Network - EJTN). 23 Τον Ιούνιο του 2011, η ομάδα εργασίας που συστήθηκε βάσει του άρθρου 29 της οδηγίας 95/46/ΕΚ για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είχε διατυπώσει σχετική γνωμοδότηση: Opinion 14/2011 on data protection issues related to the prevention of money laundering and terrorist financing, 01008/2011/EN, WP 186, 13 Ιουνίου 2011, DT\ doc 13/16 PE

14 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Τεχνική Αγορά χρυσού και πολύτιμων λίθων Ψεύτικη δίκη Ψεύτικη νίκη σε παιχνίδι Ψευδείς δημοπρασίες Πλαστά τιμολόγια Κτηματικές συναλλαγές Hawala Loanback ή πολιτική δανεισμού Ενέγγυα πίστωση Παρατηρήσεις Συχνά τα αγαθά αυτά εξάγονται σε άλλες χώρες για να πουληθούν νόμιμα. Η υποχρέωση δήλωσης των στοιχείων σχετικά με την εξαγωγή τους μπορεί να παρακαμφθεί, εάν οι ποσότητες διαιρεθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπερβαίνουν το ελάχιστο απαιτούμενο όριο. Για παράδειγμα, δύο εταιρείες με εγκληματικές δραστηριότητες, η μία στρεφόμενη κατά της άλλης με την αιτιολογία της υποτιθέμενης αθέτησης σύμβασης, συνοδευόμενης από απαίτηση αποζημίωσης. Είτε η υπόθεση καταλήξει σε καταδίκη, είτε επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των μερών, η εναγόμενη εταιρεία συμφωνεί με τις απαιτήσεις της ενάγουσας εταιρείας. Συνεπώς, η μεταφορά κεφαλαίων ως αποζημίωση θα έχει μια επίφαση νομιμότητας. Η τεχνική αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μέσα από την απλή μετατροπή των μετρητών σε μάρκες καζίνου και, εν συνεχεία, τη μετατροπή τους εκ νέου σε μετρητά αφού ο δράστης έχει παίξει λίγο ή καθόλου (και συχνά οι τυχόν απώλειες είναι περιορισμένες ή αποκαθίστανται με τη βοήθεια κρουπιέρηδων). Η εξάπλωση των διαδικτυακών καζίνο αυξάνει την πιθανότητα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες και μειώνει τους κινδύνους εντοπισμού, όχι μόνο λόγω της άυλης φύσης των εν λόγω καζίνων, αλλά και λόγω των τεχνικών απόκρυψης των συστημάτων εξυπηρέτησης (server) που τα φιλοξενούν, καθώς επίσης λόγω της οθόνης με τους εικονικούς λογαριασμούς στους οποίους πρέπει να κατατεθούν τα ποσά που θέλει κανείς να παίξει (οι λεγόμενοι poker account). Οι ενδιαφερόμενοι αποφασίζουν να πουλήσουν σε δημοπρασία κάποιο έργο τέχνης η προέλευση του οποίου δεν μπορεί εύκολα να προσδιοριστεί, έχοντας προηγουμένως μεταφέρει το παράνομο ποσό που θέλουν να νομιμοποιήσουν σε κάποιο πρόσωπο με εικονικές ιδιότητες, το οποίο θα αγοράσει το εν λόγω αντικείμενο έναντι του ποσού που του έχει δοθεί. Τα αρχικώς παράνομα κεφάλαια νομιμοποιούνται ως αποτέλεσμα της πώλησης. Η έκδοση τιμολογίων για εικονικές υπηρεσίες ή έναντι αξίας μικρότερης από τη δηλωθείσα επιτρέπει σε μια εταιρεία να δικαιολογήσει τα ποσά που έχει στους τραπεζικούς της λογαριασμούς, νομιμοποιώντας τα. Τα άτομα που νομιμοποιούν έσοδα από εγκληματικές ενέργειες αγοράζουν επισήμως ένα ακίνητο έναντι ποσού μικρότερου από την πραγματική του αξία η διαφορά καταβάλλεται σε μετρητά και οι ενδιαφερόμενοι προχωρούν αμέσως σε μεταπώληση του ακινήτου, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό ένα πλασματικό κέρδος το οποίο νομιμοποιεί τα έσοδά τους. Η λέξη στα αραβικά σημαίνει «ανταλλαγή» ή «μεταφορά» και στα χίντι «εμπιστοσύνη» και πρόκειται για ένα άτυπο σύστημα μεταφοράς χρημάτων, διαδεδομένο σε ορισμένες κοινότητες. Ο ενδιαφερόμενος δίνει σε κάποιον μεσάζοντα ένα ποσό το οποίο θα μεταφερθεί σε κάποιον δικαιούχο που διαμένει αλλού, συνήθως στο εξωτερικό. Στη συνέχεια, ο μεσάζων απευθύνεται σε κάποιον ομόλογό του που δραστηριοποιείται στην πόλη προορισμού, ζητώντας του να επιστρέψει το εν λόγω ποσό στον παραλήπτη του, ενώ παράλληλα δεσμεύεται να εξοφλήσει την οφειλή αργότερα. Λόγω του ότι αυτοί οι μεσάζοντες δεν ανταλλάσσουν μεταξύ τους, αλλά ούτε και με τους πελάτες τους, τίτλους ή αποδείξεις, οι συναλλαγές βασίζονται κυρίως στην εμπιστοσύνη. Ο ενδιαφερόμενος παίρνει δάνειο από την τράπεζα για ένα συγκεκριμένο ποσό και παράλληλα δίνει εγγύηση γι' αυτό με ποσό ίσης αξίας από άλλη τράπεζα, η οποία συνήθως βρίσκεται σε κάποια off-shore τοποθεσία. Μετά την αδυναμία αποπληρωμής του δανείου, η δεύτερη τράπεζα καταβάλλει στην πρώτη την εγγύηση, πραγματοποιώντας με τον τρόπο αυτό μια φαινομενικά νόμιμη μεταφορά κεφαλαίων. Η πρακτική αυτή, χαρακτηριστική του διεθνούς εμπορίου, ως στόχο έχει να μειώσει τον κίνδυνο που συνδέεται με την αποτυχία ή την καθυστέρηση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών. Ο πωλητής μπορεί να επικαλεστεί το γεγονός ότι, εάν τηρήσει όλους τους όρους της πίστωσης, θα του καταβληθεί το ποσό από την τράπεζα, και την ίδια στιγμή ο αγοραστής έχει τη βεβαιότητα ότι η τράπεζά του θα PE /16 DT\ doc

15 Τεχνική Νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες «κατ οίκον» ή μέσω κούριερ Κατάθεση σε πιστωτικό ίδρυμα και επακόλουθη ανάληψη Εμπορικά καταστήματα «βιτρίνες» Η μέθοδος Jurado Κινέζικα κουτιά Stellage Συναλλαγές δύο κατευθύνσεων Swap σε σταθερή συχνότητα Παρατηρήσεις πληρώσει μόνο με την προσκόμιση εγγράφων που αποδεικνύουν ότι η παράδοση έλαβε χώρα κατά τον προκαθορισμένο τρόπο και χρόνο. Δεδομένου ότι οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να ελέγχουν ότι τα έγγραφα παράδοσης συμφωνούν με τους όρους της σύμβασης όχι όμως και ότι τα εν λόγω έγγραφα αντιστοιχούν σε πραγματική παράδοση, η ενέγγυα πίστωση ενδείκνυται για καταχρήσεις εκ μέρους εγκληματικών οργανώσεων, οι οποίες μπορούν με τον τρόπο αυτό να μεταφέρουν χρηματικά ποσά εν είδει παράδοσης αγαθών. Ο ενδιαφερόμενος ιδρύει μια εικονική εταιρεία σε άλλη χώρα και ανοίγει έναν τραπεζικό λογαριασμό στο όνομα της εν λόγω εταιρείας. Η τράπεζα (αναγκαστικά εν γνώσει της) στέλνει έναν από τους κούριερ με τους οποίους συνεργάζεται (κι αυτός αναγκαστικά εν γνώσει του) στο άτομο που νομιμοποιεί έσοδα από εγκληματικές δραστηριότητες, προκειμένου να παραλάβει τα χρήματα που θα νομιμοποιηθούν. Μόλις ο κούριερ παραλάβει τα χρήματα, ενημερώνει την τράπεζα, η οποία προχωρά σε μεταφορά ίσου ποσού στον λογαριασμό της εικονικής εταιρείας, αφαιρώντας την προμήθεια του κούριερ. Συχνά, για να μην γίνουν αντιληπτά πολύ μεγάλα ποσά, χωρίζονται οι καταθέσεις σε ποσά μικρής αξίας (το λεγόμενο smurfing). Για ένα πρώτο «ξέπλυμα» παράνομου χρήματος, οι τραπεζικές καταθέσεις πραγματοποιούνται μέσω εικονικών εταιρειών ή εμπορικών επιχειρήσεων (των λεγόμενων front companies) οι οποίες συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με κάποια εγκληματική οργάνωση και διαθέτουν μετρητά λόγω της δραστηριότητάς τους (εστιατόρια, κινηματογράφοι, σούπερ μάρκετ, καζίνο κ.λπ.): με τον τρόπο αυτό, υπάρχει ανάμειξη νόμιμων και παράνομων εσόδων, καθιστώντας ως εκ τούτου αδύνατο τον εντοπισμό της προέλευσης των ποσών που έχουν κατατεθεί. Τα έσοδα από το λαθρεμπόριο νομιμοποιούνται μέσω επαναλαμβανόμενων καταθέσεων σε λογαριασμούς διαφόρων προσώπων με εικονικές ιδιότητες σε διαφορετικές χώρες και στη συνέχεια μεταφέρονται στη χώρα προορισμού προκειμένου να χρηματοδοτήσουν φαινομενικά νόμιμες δραστηριότητες, όπως κατασκευαστικές εταιρείες ή φαρμακεία, μέσω μιας διαδικασίας «ξεπλύματος» του βρώμικου χρήματος. Μια εγκληματική οργάνωση δημιουργεί έναν πραγματικό λαβύρινθο από μητρικές και θυγατρικές εταιρείες, καθώς επίσης εταιρείες στις οποίες κάνει επενδύσεις, με έδρες σε διαφορετικές χώρες, οι οποίες υπόκεινται σε διαφορετικά καθεστώτα αλλά και διαφορετική φορολογία, και συχνά στόχος τους δεν είναι η αποκόμιση άλλου οφέλους πέρα από το έμμεσο όφελος της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες. Το stellage είναι μια σύμβαση επιχορήγησης με βάση την οποία ο αγοραστής, με την καταβολή ενός ποσού ως ασφάλιστρου, διατηρεί το δικαίωμα να αποφασίσει εάν θα πουλήσει (η επονομαζόμενη επιλογή put) ή θα αγοράσει (η επονομαζόμενη επιλογή call), σε προκαθορισμένη τιμή και προκαθορισμένη ημερομηνία, μια συγκεκριμένη ποσότητα τίτλων. Η σύμβαση stellage παραχωρείται έναντι αντιτίμου. Ακόμα και αν, κατά τη λήξη ισχύος της σύμβασης, η συναλλαγή πρέπει να ολοκληρωθεί με μικρές απώλειες για αυτόν που νομιμοποιεί παράνομα έσοδα, το ποσό που εισπράχθηκε ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση του stellage θα καταβληθεί επισήμως από τον διαχειριστή της αγοράς των τίτλων και, ως εκ τούτου, θα απολέσει κάθε του σύνδεση με τις εγκληματικές δραστηριότητες που διέπουν την επένδυση. Δύο πρόσωπα με εικονικές ιδιότητες που ανήκουν στην ίδια εγκληματική οργάνωση και είναι πελάτες του ίδιου χρηματοπιστωτικού διαμεσολαβητή, είναι όμως εγκατεστημένοι σε διαφορετικές χώρες, δίνουν ο ένας μια εντολή αγοράς και πώλησης σε μια συγκεκριμένη αγορά και ο άλλος μια εντολή πώλησης και αγοράς στην ίδια αγορά αλλά με αντίστροφη σειρά. Ο διαμεσολαβητής θα διανείμει αναλόγως τα κέρδη και τις ζημίες, πραγματοποιώντας με τον τρόπο αυτό μια φαινομενικά νόμιμη μεταφορά κεφαλαίων. Στην πραγματικότητα, οι ζημίες του ενός αντισταθμίζονται από τα κέρδη του άλλου και, εφόσον και οι δύο ανήκουν στην ίδια οργάνωση, διασφαλίζεται η τελική νομιμοποίηση των εν λόγω ποσών. Πρόκειται για ένα παράγωγο χρηματοπιστωτικό μέσο που προϋποθέτει την περιοδική ανταλλαγή ταμειακών ροών μεταξύ δύο αντισυμβαλλόμενων μερών. Η εν λόγω σύμβαση μπορεί να αφορά ανταλλαγή επιτοκίων (interest rate swap) ή συναλλάγματος (currency swap). Συναλλαγές swap που έχουν επαναλαμβανόμενο και κυκλικό χαρακτήρα (ας πάρουμε για παράδειγμα, μια ανταλλαγή μεταξύ Α και Β, στη συνέχεια μεταξύ Β και Γ, και τέλος μεταξύ Γ και Α) και με τελικό μηδενικό υπόλοιπο, μπορούν εύκολα να DT\ doc 15/16 PE

16 Τεχνική Ολική ή μερική εθελουσία υπαναχώρηση από συμβόλαιο ασφάλειας ζωής Αγορά ομολόγων με ετεροχρονισμένη κεφαλαιοποίηση Παράνομη είσπραξη αποζημίωσης σε ασφαλιστικό συμβόλαιο για κλοπή ή καταστροφή Παρατηρήσεις αποκρύψουν την ενδεχόμενη παράνομη προέλευση των κεφαλαίων. Πολλά νομικά συστήματα διασφαλίζουν το δικαίωμα υπαναχώρησης από ασφαλιστικό συμβόλαιο, ένα δικαίωμα που πρέπει να ασκείται εντός ορισμένης προθεσμίας από τη σύναψη και, καταρχήν, χωρίς ποινές και χωρίς την υποχρέωση αιτιολόγησης (για την Ευρωπαϊκή Ένωση, βλ. άρθρο 6 της οδηγίας 2002/65/ΕΚ). Είναι δυνατή η σύναψη ασφαλιστικών συμβολαίων καταβάλλοντας εφάπαξ ασφάλιστρο μέσω τραπεζικού εμβάσματος ακόμα και στο εξωτερικό και η υπαναχώρηση από το εν λόγω συμβόλαιο εντός της προκαθορισμένης προθεσμίας, με δικαίωμα επιστροφής του καταβληθέντος ποσού. Εφόσον το ποσό αυτό προέρχεται επισήμως από ασφάλεια, αποκρύπτεται εύκολα η παράνομη προέλευσή του. Πρόκειται για ονομαστικά ή ανώνυμα ομολογιακά προϊόντα τα οποία δεν παρέχουν περιοδικές πληρωμές τόκων αλλά επανεπένδυσή τους και, ως εκ τούτου, κεφαλαιοποιούνται. Τα προϊόντα αυτά, με τη μορφή ομολόγων που εκδίδονται από εταιρεία ασφαλίσεων επιστρεπτέων ανωνύμως, αντιπροσωπεύουν μια πολύ συχνή και ελάχιστα επικίνδυνη τεχνική μεταφοράς κεφαλαίων. Αρχικά, τα παράνομα κεφάλαια επενδύονται στην αγορά οχημάτων ή άλλων αγαθών, τα οποία στη συνέχεια ασφαλίζονται για κλοπή ή καταστροφή. Ακολουθεί μια ψευδής δήλωση ζημιάς για είσπραξη αποζημίωσης, η οποία επιτρέπει την ανάκτηση του ποσού που είχε επενδυθεί αρχικά, αλλά, δεδομένου ότι προέρχεται από μια ασφαλιστική εταιρεία, αποκτά μια επίφαση νομιμότητας. PE /16 DT\ doc