ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2014) 545 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ Κατευθυντήριες γραμμές για την ανάλυση της ισορροπίας μεταξύ της αλιευτικής ικανότητας και των αλιευτικών δυνατοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική EL EL

2 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Κατευθυντήριες γραμμές για την ανάλυση της ισορροπίας μεταξύ της αλιευτικής ικανότητας και των αλιευτικών δυνατοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ύπαρξη στόλων οι οποίοι δεν βρίσκονται σε ισορροπία με τον πόρο που εκμεταλλεύονται έχει αποτελέσει σημαντική αιτία της ιστορικής υπερεκμετάλλευσης των πόρων των ευρωπαϊκών υδάτων. Η νέα κοινή αλιευτική πολιτική επιβεβαιώνει την ανάγκη λήψης μέτρων για τη διαχείριση της αλιευτικής ικανότητας: τα κράτη μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν μέτρα για την προσαρμογή της αλιευτικής ικανότητας των στόλων τους στις αλιευτικές τους δυνατότητες με την πάροδο του χρόνου. Κάθε κράτος μέλος διενεργεί ανάλυση και αξιολόγηση της ισορροπίας μεταξύ των στόλων και των πόρων που εκμεταλλεύονται, σύμφωνα με τις παρούσες κοινές κατευθυντήριες γραμμές που καταρτίστηκαν από την Επιτροπή 2. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να χρησιμοποιούνται επίσης για τους σκοπούς της ετήσιας έκθεσης που υποβάλλει η Επιτροπή στο Συμβούλιο και στο Κοινοβούλιο σχετικά με την ισορροπία μεταξύ της αλιευτικής ικανότητας των στόλων των κρατών μελών και των αλιευτικών δυνατοτήτων τους 3. Οι κοινές κατευθυντήριες γραμμές που καταρτίστηκαν από την Επιτροπή θα διαδραματίσουν επίσης σημαντικό ρόλο από το 2014 και εφεξής επιβάλλοντας μια άμεση σύνδεση μεταξύ της έκθεσης κάθε κράτους μέλους σχετικά με τον στόλο και των μέτρων για τον στόλο που λαμβάνονται στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΈΤΘΑ) 4, το οποίο θα συνεχίσει να παρέχει δημόσια στήριξη για τη μόνιμη παύση των δραστηριοτήτων αλιευτικών σκαφών κατά την περίοδο Έχει θεσπιστεί συγκεκριμένη εκ των προτέρων αιρεσιμότητα που συνδέεται με την έκθεση σχετικά με τον στόλο και η οποία μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στην επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων του νέου ΕΤΘΑ 6. Βάσει των κανόνων του ΕΤΘΑ, η στήριξη για τη μόνιμη παύση περιορίζεται και στοχεύει σε περιπτώσεις στις οποίες ένα 1 Κανονισμός (EΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, την τροποποίηση των κανονισμών του Συμβουλίου (EΚ) αριθ. 1954/2003 και (EΚ) αριθ. 1224/2009 και την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (EΚ) αριθ. 2371/2002 και (EΚ) αριθ. 639/2004 και της απόφασης 2004/585/EΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L 354 της , σ Άρθρο 22 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/ Άρθρο 22 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/ Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 508/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2328/2003, (ΕΚ) αριθ. 861/2006, (ΕΚ) αριθ. 1198/2006 και (ΕΚ) αριθ. 791/2007 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1255/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ΕΕ L 149 της , σ Η δημόσια στήριξη για τη μόνιμη παύση δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του ΕΤΘΑ είναι επίσης χρονικά περιορισμένη (έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017). 6 Παράρτημα IV του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 508/

3 τμήμα στόλου δεν εξισορροπείται πραγματικά από τις αλιευτικές δυνατότητες που διατίθενται για το εν λόγω τμήμα 7. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές για την έκθεση σχετικά με τον στόλο, οι οποίες περιέχονται στο παρόν έγγραφο, περιγράφουν μια κοινή προσέγγιση για την εκτίμηση της ισορροπίας, με την πάροδο του χρόνου, μεταξύ αλιευτικής ικανότητας και αλιευτικών δυνατοτήτων. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διαθέσιμες αλιευτικές δυνατότητες καθώς και ο αντίκτυπος των στόλων σε αυτές. Για τον σκοπό αυτό, συνιστάται να αξιολογείται, για κάθε τμήμα στόλου, ο βαθμός στον οποίο κάθε στόλος εξαρτάται από αποθέματα τα οποία αλιεύονται καθ' υπέρβαση των ποσοστών-στόχων, καθώς και ο αριθμός των αποθεμάτων που αποτελούν σημαντικό μέρος των αλιευμάτων τους και διατρέχουν βιολογικό κίνδυνο λόγω χαμηλής αφθονίας και τα οποία επηρεάζονται σημαντικά από τον στόλο. Με τον τρόπο αυτό θα καταστεί δυνατή η αξιολόγηση της ανισορροπίας μεταξύ κάθε τμήματος στόλου και των αποθεμάτων από τα οποία εξαρτάται. Συμπεράσματα σχετικά με τις ανισορροπίες μπορούν επίσης να συναχθούν από άλλες παραμέτρους. Για παράδειγμα, μη κερδοφόρα ή υποχρησιμοποιούμενα τμήματα στόλου μπορεί να υποδεικνύουν ότι δεν υφίσταται ισορροπία μεταξύ του συγκεκριμένου τμήματος και των πόρων. Όταν πολλά σκάφη ενός τμήματος αλιευτικού στόλου είναι επανειλημμένως ή μονίμως ακινητοποιημένα και ανενεργά, ή όταν πολλά σκάφη δαπανούν λιγότερο χρόνο στην αλιεία από όσο θα μπορούσαν, τότε το συγκεκριμένο τμήμα στόλου μπορεί να είναι υπερβολικά μεγάλο για τους διαθέσιμους πόρους από τους οποίους εξαρτώνται τα σκάφη, ιδίως εάν οι οικονομικές τους επιδόσεις δεν είναι ικανοποιητικές. 2. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ AΡΧΕΣ Σκοπός των κατευθυντήριων γραμμών είναι να παράσχουν κοινή μεθοδολογία για την αξιολόγηση της ισορροπίας με την πάροδο του χρόνου μεταξύ της ικανότητας του στόλου και των αλιευτικών δυνατοτήτων σε επίπεδο τμήματος στόλου. Στόχος των κατευθυντήριων γραμμών είναι: η χρήση τυποποιημένων μεθόδων ώστε να εξασφαλίζονται ισότιμοι όροι κατά τη σύγκριση διαφορετικών τμημάτων στόλων η εφαρμογή των βέλτιστων δυνατών επιστημονικών, οικονομικών και τεχνικών πρακτικών 8, και η διασφάλιση της συμβατότητας με πρότυπες βιολογικές, οικονομικές και κοινωνικές αξιολογήσεις η χρήση δεδομένων που θα συλλεχθούν σύμφωνα με το πλαίσιο συλλογής δεδομένων για τη διευκόλυνση των συγκρίσεων και την αποφυγή της επανάληψης εργασιών. 7 Άρθρο 34 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 508/ Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές βασίζονται σε συμβουλές της ΕΤΟΕΑ (SGBRE 10-01, EWG και PLEN 10-03), συμπεριλαμβανομένων παρατηρήσεων τεσσάρων κρατών μελών, και συνεκτιμούν την πείρα το 2013 όπως καταγράφηκε σε έκθεση της ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων (EWG 13-28) της ΕΤΟΕΑ. 3

4 Η αξιολόγηση του τμήματος στόλου πρέπει να είναι συγκεφαλαιωτική και να βασίζεται στα ανωτέρω στοιχεία. Στη συνέχεια περιγράφεται πρότυπη μεθοδολογία για την εξασφάλιση συνολικής αξιολόγησης κάθε τμήματος στόλου. 3. ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ Τα κράτη μέλη καλούνται να υπολογίζουν τις τιμές ενός μικρού αριθμού βιολογικών, οικονομικών και τεχνικών παραμέτρων κάθε έτος και να συγκρίνουν τα αποτελέσματα με πρότυπες τιμές. Προκειμένου να διατηρηθεί ο φόρτος εργασίας σε διαχειρίσιμα επίπεδα και να εξασφαλιστούν τυποποιημένες αναλύσεις, οι εν λόγω παράμετροι πρέπει να υπολογίζονται χρησιμοποιώντας δεδομένα τα οποία συγκεντρώνονται βάσει του πλαισίου συλλογής δεδομένων 9. Οι βιολογικοί δείκτες έχουν σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να αντικατοπτρίζουν τον βαθμό στον οποίο το μέγεθος κάθε τμήματος στόλου δεν βρίσκεται σε ισορροπία με τα αποθέματα τα οποία εκμεταλλεύεται. Όπου είναι εφικτό και εφόσον υπάρχουν, οι εν λόγω δείκτες θα προσδιορίζουν τα σημεία στα οποία υπάρχουν ανισορροπίες. Πρέπει επίσης να υπολογίζονται οι τιμές δεικτών βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης κερδοφορίας, καθώς και δεικτών χρησιμοποίησης σκαφών. Οι εν λόγω δείκτες παρέχουν πληροφορίες για την οικονομική και επιχειρησιακή κατάσταση ενός τμήματος αλιευτικού στόλου, οι οποίες μπορεί να είναι χρήσιμες για την ανάλυση της ισορροπίας, αλλά και για άλλες επιχειρησιακές αποφάσεις οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται σε επίπεδο κράτους μέλους. 4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Σκοπός των δεικτών είναι η συνδυαστική χρήση τους για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την έλλειψη ισορροπίας για κάθε τμήμα στόλου χωριστά. Συγκεντρωτικές αναλύσεις πολλών διαφορετικών τύπων αλιείας σε ένα κράτος μέλος δεν είναι χρήσιμες. Γενικά, τμήματα στόλου τα οποία εξαρτώνται από υγιή αποθέματα και επιπλέον αποφέρουν κέρδος τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα βρίσκονται κατά πάσα πιθανότητα σε ισορροπία. Τμήματα στόλου τα οποία δεν είναι σε ισορροπία με τις αλιευτικές δυνατότητες που εκμεταλλεύονται θεωρείται συνήθως ότι παρουσιάζουν ανισορροπία, ακόμη και αν οι οικονομικοί δείκτες υποδεικνύουν βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη κερδοφορία. Η ΚΑΠ αναφέρεται σε ισορροπία (και ανισορροπία) συν τω χρόνω και, ως εκ τούτου, ενδείκνυται η εξέταση περισσότερων ετών και όχι ενός μόνο έτους. Επειδή η απουσία ολοκληρωμένων αξιολογήσεων αποθεμάτων για σημαντικό αριθμό αποθεμάτων εμπόδισε τον υπολογισμό βιολογικών δεικτών, ενδέχεται να πρέπει να επιλεγούν ή να αναπτυχθούν εναλλακτικοί δείκτες. Όταν ο βιολογικός δείκτης δεν είναι 9 Βλ. κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 199/2008 του Συμβουλίου, της 25ης Φεβρουαρίου 2008, σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού πλαισίου για τη συλλογή, διαχείριση και χρήση δεδομένων στον τομέα της αλιείας και τη στήριξη όσον αφορά τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις για την κοινή αλιευτική πολιτική, ΕΕ L 60 της

5 διαθέσιμος λόγω έλλειψης τιμών F και Fmsy για ποσοστό περισσότερο από το 60% των αποθεμάτων που συνθέτουν το αλίευμα, η χρήση του δείκτη αειφορικής συγκομιδής για την αξιολόγηση της ισορροπίας ή της ανισορροπίας τμήματος στόλου δεν μπορεί να αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις αυτές, προκειμένου να συμβάλουν στην αξιολόγηση της ανισορροπίας, τα κράτη μέλη πρέπει να χρησιμοποιούν διαθέσιμες πληροφορίες αξιολόγησης σχετικά με ένα ή περισσότερα είδη οι οποίες, για λόγους ιστορικής αφθονίας ή συνέπειας, μπορούν να θεωρηθούν δείκτες του αντίκτυπου της αλιείας σε υπό εκμετάλλευση οικοσύστημα. Τμήματα στόλου με μη ικανοποιητικές οικονομικές επιδόσεις τα οποία αλιεύουν υγιή αποθέματα μπορεί να εμφανίζουν χαμηλή κερδοφορία η οποία να οφείλεται σε άλλους παράγοντες (π.χ. χαμηλή τιμή πώλησης των ιχθύων, υψηλό κόστος παραγωγής, προτιμήσεις των καταναλωτών, χαμηλή ζήτηση, αύξηση των τιμών των καυσίμων, υψηλά ποσοστά εισαγωγών ή συνέπειες υποκατάστασης), οι οποίοι δεν σχετίζονται κατ' ανάγκη με ανισορροπία μεταξύ ικανότητας και διαθέσιμων πόρων. Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τα τμήματα στόλου που βρίσκονται στην κατάσταση αυτή, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο οι καταστάσεις αυτές να οδηγήσουν σε αρνητικές επιπτώσεις για τα αποθέματα στον μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σε περίπτωση απουσίας σαφών βιολογικών και οικονομικών δεικτών, εάν οι δείκτες χρήσης των σκαφών είναι χαμηλότεροι των κατώτατων ορίων, το γεγονός αυτό μπορεί επίσης να υποδεικνύει κατάσταση ανισορροπίας. Σε κάθε περίπτωση, η ανάλυση της κατάστασης πρέπει να διενεργείται με βάση τυποποιημένες παραμέτρους προκειμένου να εξάγονται συμπεράσματα σε κοινή βάση. Οι ενδεδειγμένες τιμές αναφέρονται στην ενότητα 7. Εάν οι δείκτες υποδηλώνουν κατάσταση ανισορροπίας, αλλά ένα κράτος μέλος θεωρεί ωστόσο ότι το επίμαχο τμήμα του στόλου είναι σε ισορροπία με τους πόρους (ή αντιστρόφως), θα πρέπει να παρέχεται στην Επιτροπή ανάλυση προς επίρρωση της άποψης αυτής. 5. ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Συνολικός στόχος πρέπει να είναι η επίτευξη, από τα κράτη μέλη, σταθερής και διαρκούς ισορροπίας μεταξύ της αλιευτικής ικανότητας των στόλων τους και των αλιευτικών δυνατοτήτων με την πάροδο του χρόνου. Παρότι οι αλιευτικές δυνατότητες δεν αντιστοιχούν κατ' ανάγκη στον στόχο για ΜΒΑ σε όλες τις περιπτώσεις, ο πρώτος βιολογικός δείκτης ορίστηκε με γνώμονα τον συνολικό αυτό στόχο. Σε περίπτωση που βρίσκεται σε εξέλιξη σταδιακή μετάβαση στον στόχο ΜΒΑ, οι ετήσιες αλιευτικές δυνατότητες κατά τη μετάβαση στη ΜΒΑ μπορεί να υπερβαίνουν αυτές που θα προέκυπταν από την άμεση εφαρμογή του στόχου ΜΒΑ. Στις περιπτώσεις αυτές, οι βιολογικοί δείκτες είναι πιθανό να υπερβαίνουν τις κατώτατες τιμές που σχετίζονται με τη ΜΒΑ. Ωστόσο, δεν θα ήταν ορθό να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ένα τμήμα στόλου βρίσκεται κατ' ανάγκη σε ανισορροπία, εάν η μετάβαση βρίσκεται σε εξέλιξη για την εναρμόνιση των αλιευτικών δυνατοτήτων με τον στόχο ΜΒΑ, όπως 5

6 ορίζεται στην ΚΑΠ. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξηγούν τέτοιου είδους περιστάσεις στις ετήσιες εκθέσεις τους. 6. ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Για τα τμήματα στόλου που εμφανίζουν σαφώς αποδεδειγμένη ανισορροπία, τα οικεία κράτη μέλη εκπονούν σχέδιο δράσης όπου περιγράφονται οι στόχοι προσαρμογής και τα μέσα για την επίτευξη ισορροπίας, καθώς και σαφές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του, το οποίο περιλαμβάνουν στην έκθεση σχετικά με την ισορροπία μεταξύ αλιευτικής ικανότητας και αλιευτικών δυνατοτήτων. Στο σχέδιο θα πρέπει να προσδιορίζονται τα αίτια της ανισορροπίας και, ιδίως, κατά πόσον αυτή έχει βιολογικό, οικονομικό ή τεχνικό υπόβαθρο, όπως υπολογίζεται σύμφωνα με την ενότητα ΔΕΙΚΤΕΣ 7.1 Βιολογικοί δείκτες Δύο δείκτες χρησιμοποιούνται για να αξιολογείται κατά πόσον τα σκάφη εξαρτώνται από υπεραλιευόμενα αποθέματα ή συμμετέχουν στην πρόκληση υψηλού βιολογικού κινδύνου για εξαντλούμενα αποθέματα. Περιγραφή των δεικτών και των μεθόδων υπολογισμού παρέχεται στην ενότητα 10. Με τον δείκτη αειφορικής συγκομιδής μετράται ο βαθμός εξάρτησης τμήματος στόλου από υπεραλιευόμενα αποθέματα. Εν προκειμένω, η «υπεραλίευση» αξιολογείται με αναφορά στις τιμές της F msy συν τω χρόνω, και η εξάρτηση υπολογίζεται σε οικονομικούς όρους. Όταν η τιμή της F msy ορίζεται ως εύρος, η υπέρβαση του ανώτατου ορίου του εύρους θεωρείται «υπεραλίευση». Κατώτατο όριο: Τιμές του δείκτη άνω του 1 υποδεικνύουν ότι ένα τμήμα στόλου εξαρτάται, κατά μέσο όρο για το εισόδημά του, από αλιευτικές δυνατότητες οι οποίες έχουν οριστεί διαρθρωτικά πάνω από τα επίπεδα που αντιστοιχούν σε επίπεδα εκμετάλλευσης στα οποία επιτυγχάνεται ΜΒΑ. Αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανισορροπίας, εάν εμφανίζεται επί τρία διαδοχικά έτη. Στην περίπτωση μικρών πελαγικών ειδών, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη βραχύτερη χρονική περίοδος. Με τον δείκτη αποθεμάτων που διατρέχουν κίνδυνο μετράται ο αριθμός των αποθεμάτων που επηρεάζονται από τις δραστηριότητες του τμήματος στόλου και είναι βιολογικά ευάλωτα με άλλα λόγια, αποθέματα με χαμηλά επίπεδα, που διατρέχουν κίνδυνο αδυναμίας ανασύστασης και τα οποία είτε αποτελούν σημαντικό μέρος των αλιευμάτων του τμήματος στόλου είτε, εάν το τμήμα στόλου είναι μεγάλο, είναι σημαντικά όσον αφορά τις συνολικές επιπτώσεις της αλιείας στο απόθεμα. Εάν ένα τμήμα στόλου έχει αντίκτυπο σε ένα ή περισσότερα αποθέματα που διατρέχουν υψηλό βιολογικό κίνδυνο, αυτό αποτελεί ένδειξη δυνητικής ανισορροπίας ικανότητας. Κατώτατο όριο: εάν ένα τμήμα στόλου αντλεί άνω του 10% των αλιευμάτων του από απόθεμα το οποίο διατρέχει κίνδυνο, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ένδειξη ανισορροπίας. 7.2 Οικονομικοί δείκτες 6

7 Δύο δείκτες χρησιμοποιούνται για να αξιολογείται κατά πόσον τμήματα στόλου είναι οικονομικά βιώσιμα μακροπρόθεσμα (επιτρέποντας κεφαλαιουχικές επενδύσεις) και είναι σε θέση να καλύπτουν τις δαπάνες τους βραχυπρόθεσμα. Η τεχνική βάση για τον υπολογισμό των εν λόγω δεκτών παρέχεται στην ενότητα 11. Ο πρώτος δείκτης (απόδοση της επένδυσης) συγκρίνει τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία του τμήματος του αλιευτικού στόλου με άλλες διαθέσιμες επενδύσεις. Εάν η τιμή αυτή είναι χαμηλότερη από τα μακροπρόθεσμα επιτόκια χαμηλού κινδύνου που είναι διαθέσιμα αλλού, αυτό υποδηλώνει ότι το τμήμα στόλου μπορεί να εμφανίζει υπερκεφαλαιοποίηση. Κατώτατο όριο: Εάν η απόδοση της επένδυσης 10 είναι κατώτερη του μηδενός και κατώτερη του βέλτιστου διαθέσιμου μακροπρόθεσμου επιτοκίου μηδενικού κινδύνου, αυτό αποτελεί ένδειξη μακροπρόθεσμης έλλειψης οικονομικής αποδοτικότητας, η οποία μπορεί να υποδεικνύει την ύπαρξη ανισορροπίας. Ο δεύτερος δείκτης είναι ο λόγος τρέχοντος εισοδήματος προς το εισόδημα μηδενικού κέρδους. Με αυτόν μετράται η οικονομική ικανότητα του τμήματος στόλου να συνεχίσει να αλιεύει σε καθημερινή βάση: τα έσοδα καλύπτουν την αμοιβή του πληρώματος και τις δαπάνες καυσίμων και λειτουργίας του σκάφους; Εάν όχι, ενδέχεται να υπάρχει ανισορροπία. Κατώτατο όριο: Εάν ο λόγος τρέχοντος εισοδήματος προς το εισόδημα μηδενικού κέρδους είναι λιγότερο από 1, αυτό αποτελεί ένδειξη βραχυπρόθεσμης έλλειψης οικονομικής αποδοτικότητας η οποία μπορεί να υποδεικνύει την ύπαρξη ανισορροπίας. 7.3 Δείκτες χρήσης σκαφών Οι εν λόγω δείκτες περιγράφουν πόσο εντατικά χρησιμοποιούνται τα σκάφη σε ένα τμήμα στόλου. Ο υπολογισμός των εν λόγω δεικτών περιγράφεται στην ενότητα 12. Ο πρώτος δείκτης περιγράφει το ποσοστό των σκαφών που είναι στην πραγματικότητα εντελώς ανενεργά (δηλαδή, δεν αλίευσαν καθόλου κατά τη διάρκεια του έτους). Ο δεύτερος δείκτης αφορά τα μέσα επίπεδα δραστηριότητας σκαφών τα οποία αλίευσαν τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια του έτους, λαμβάνοντας υπόψη τον εποχικό χαρακτήρα της αλιείας και άλλους περιορισμούς. Υπό κανονικές συνθήκες, μπορεί να αναμένεται ότι έως 10% των σκαφών σε ένα τμήμα στόλου θα είναι ανενεργό, λόγω σημαντικών επισκευών, ανακατασκευών, μετατροπών ή επειδή βρίσκονται εν αναμονή πωλήσεων και μεταβιβάσεων. 10 Από την πείρα που έχει αποκομιστεί προκύπτει ότι η αξία του πάγιου ενεργητικού συχνά δεν είναι διαθέσιμη ή δεν είναι αξιόπιστη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα καθαρά κέρδη μπορούν να αντικαταστήσουν την απόδοση της επένδυσης (ή την απόδοση των πάγιων υλικών στοιχείων ενεργητικού - ROFTA). 7

8 Κατώτατο όριο: εάν άνω του 20% του τμήματος στόλου είναι επανειλημμένως ανενεργό ή εάν το μέσο επίπεδο δραστηριότητας των σκαφών σε ένα τμήμα στόλου είναι επανειλημμένως κάτω του 70% της δυνητικής εφικτής δραστηριότητας συγκρίσιμων σκαφών, αυτό μπορεί να υποδεικνύει έλλειψη τεχνικής αποδοτικότητας, η οποία ενδέχεται να φανερώνει την ύπαρξη ανισορροπίας, εκτός εάν μπορεί να εξηγηθεί από άλλους λόγους, όπως απροσδόκητα κλιματικά ή ανθρωπογενή συμβάντα ή έκτακτα μέτρα που προβλέπονται από την ΚΑΠ. 8. ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Για την αποφυγή επανάληψης εργασιών και για τη διατήρηση συνεκτικότητας με άλλα οικονομικά και βιολογικά δεδομένα, οι αξιολογήσεις που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο πρέπει να υπολογίζονται από τα δεδομένα τα οποία συλλέγονται και διαρθρώνονται βάσει του ισχύοντος πλαισίου συλλογής δεδομένων (ΠΣΔ). Ασφαλώς, πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διασφάλιση της πληρότητας των δεδομένων του ΠΣΔ, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις των κρατών μελών δυνάμει της ΚΑΠ. Είναι σημαντικό να αξιολογούνται οι δείκτες χωριστά ανά τμήμα στόλου, διότι τα διάφορα τμήματα στόλου κάθε κράτους μέλους μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. Καθώς οι βιολογικές και οικονομικές παράμετροι μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου, συνιστάται στα κράτη μέλη να υπολογίζουν και να λαμβάνουν υπόψη χρονικές περιόδους τριών τουλάχιστον συναπτών ετών, όταν εξετάζουν την ισορροπία. Ενδέχεται να εξακολουθήσουν να υφίστανται προβλήματα συνεκτικότητας, ιδίως για τα οικονομικά δεδομένα και τους οικονομικούς δείκτες. Εάν τμήματα στόλου εμφανίζουν ασταθείς οικονομικές επιδόσεις, τα κράτη μέλη οφείλουν να διενεργούν έλεγχο και, εάν συντρέχει περίπτωση, να αναφέρουν κατά πόσον τα έσοδα ή οι δαπάνες επηρεάστηκαν από αιφνίδιες, σύντομης διάρκειας κρίσεις. 9. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΣΤΟΛΟ Οι εθνικές εκθέσεις σχετικά με τον αλιευτικό στόλο πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πληροφορίες: α) περιγραφή των τμημάτων του αλιευτικού στόλου σε σχέση με τους τύπους αλιείας: εξελίξεις κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, συμπεριλαμβανομένων των τύπων αλιείας που καλύπτονται από πολυετή σχέδια διαχείρισης ή σχέδια αποκατάστασης β) επίπτωση των καθεστώτων μείωσης της αλιευτικής προσπάθειας που θεσπίστηκαν βάσει πολυετών σχεδίων διαχείρισης ή σχεδίων αποκατάστασης, ή, κατά περίπτωση, βάσει εθνικών καθεστώτων επί της αλιευτικής ικανότητας γ) πληροφορίες σχετικά με τη συμμόρφωση με το καθεστώς εισόδου/εξόδου 8

9 δ) συνοπτική έκθεση σχετικά με τις αδυναμίες και τα πλεονεκτήματα του συστήματος διαχείρισης του στόλου, μαζί με σχέδιο βελτιώσεων και πληροφορίες σχετικά με το γενικό επίπεδο συμμόρφωσης με τα νομικά κείμενα που αφορούν την πολιτική ως προς τον στόλο ε) οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με τις αλλαγές των διοικητικών διαδικασιών που αφορούν τη διαχείριση του στόλου. Επιτρέπεται η εξέταση των σημείων αυτών με παραπομπή σε άλλα έγγραφα, εφόσον αυτά διατίθενται δημόσια. στ) για τμήματα στόλου στα οποία καταδείχθηκε ανισορροπία, πρέπει να περιλαμβάνεται σχέδιο δράσης, το οποίο να περιγράφει τους στόχους προσαρμογής και τα μέσα για την επίτευξη της ισορροπίας, με σαφές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του σχεδίου. 10. ΔΕΙΚΤΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 10.1 Δείκτης αειφορικής συγκομιδής Ο ανωτέρω δείκτης αντικατοπτρίζει τον βαθμό στον οποίο ένα τμήμα στόλου εξαρτάται από αποθέματα που υφίστανται υπεραλίευση. Εν προκειμένω, «υπεραλίευση» σημαίνει ότι ένα απόθεμα αλιεύεται πάνω από τον δείκτη F msy, όπου το ποσοστό θνησιμότητας λόγω αλιείας αντιστοιχεί στη μέγιστη βιώσιμη απόδοση. Οι απαιτήσεις όσον αφορά τα δεδομένα είναι οι ακόλουθες: πλήρεις βιολογικές αξιολογήσεις των αλιευόμενων αποθεμάτων, δηλαδή το επίπεδο στο οποίο καθορίστηκε η τρέχουσα θνησιμότητα λόγω αλιείας εκτιμήσεις της τιμής της F msy, ή υφιστάμενες υποκατάστατες μεταβλητές αυτής (Fmax ή F0.1) και αξία του αλιεύματος κάθε αλιευόμενου αποθέματος. Εάν ένα τμήμα στόλου αλιεύει μόνον ένα απόθεμα, ο δείκτης υπολογίζεται απλώς ως όπου F είναι η πιο πρόσφατη διαθέσιμη τιμή θνησιμότητας λόγω αλιείας από επιστημονικές αξιολογήσεις (π.χ. συμβουλές του ICES και της ΕΤΟΕΑ). Η παράμετρος αυτή είναι αρκετά παρόμοια με τον προηγούμενο δείκτη F/Ft, με τη διαφορά ότι η F msy χρησιμοποιείται πλέον ως τυποποιημένος στόχος στο σύνολο της κοινής αλιευτικής πολιτικής. Ο δείκτης επεκτάθηκε ώστε να καλύπτει στόλους οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε διάφορους τύπους αλιείας (κατά τη διάρκεια του έτους) καθώς και σε περιπτώσεις μεικτής αλιείας. Εάν ένα τμήμα στόλου αλιεύει ιχθύες από διάφορα είδη (n), τότε ο δείκτης είναι ο μέσος όρος του ανωτέρω δείκτη για κάθε απόθεμα (i), σταθμισμένος 9

10 κατά την αξία των εκφορτώσεων Vi του συγκεκριμένου αποθέματος ( 11 ). Επομένως, ο δείκτης υπολογίζεται με τον ακόλουθο τύπο: Ο εν λόγω δείκτης λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο είτε το τμήμα στόλου αλιεύει διαφορετικά αποθέματα στο πλαίσιο των ίδιων αλιευτικών δραστηριοτήτων είτε δραστηριοποιείται διαδοχικά σε διαφορετικούς στοχευόμενους τύπους αλιείας κατά την ίδια αλιευτική περίοδο. Καθώς ο υπολογισμός του συγκεκριμένου δείκτη απαιτεί έναν βαθμό προετοιμασίας και υπολογισμούς βάσης δεδομένων, η Επιτροπή μεριμνά ώστε οι εν λόγω τιμές να παρέχονται στα κράτη μέλη, με βάση τα δεδομένα του ΠΣΔ και τις αξιολογήσεις των ICES και ΕΤΟΕΑ. Ο υπολογισμός του δείκτη εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα ποσοτικοποιημένων επιστημονικών συμβουλών για τα σχετικά αποθέματα 12. Ο υπολογισμός βιολογικών δεικτών βάσει δεικτών αλιευμάτων ανά μονάδα αλιευτικής προσπάθειας (cpue) ή βιομάζας δεν συνιστάται γενικά, καθώς οι δείκτες αυτοί συχνά δεν παρέχουν πληροφορίες Δείκτης αποθεμάτων που διατρέχουν κίνδυνο Ο δείκτης αποθεμάτων που διατρέχουν κίνδυνο, ο οποίος περιγράφεται στην ενότητα 7.1, δεν εντοπίζει περιπτώσεις εκμετάλλευσης αποθεμάτων με υψηλά επίπεδα βιολογικού κινδύνου. Ως συμπληρωματικό δείκτη για τον προσδιορισμό τέτοιων περιπτώσεων, τα κράτη μέλη πρέπει να μετρούν τον αριθμό των αποθεμάτων που εκτιμάται επί του παρόντος ότι διατρέχουν υψηλό βιολογικό κίνδυνο και τα οποία εκμεταλλεύεται ο οικείος στόλος. Στο πλαίσιο αυτό, «εκμεταλλεύεται» σημαίνει ότι κάθε απόθεμα το οποίο διατρέχει υψηλό κίνδυνο αντιπροσωπεύει άνω του 10% των αλιευμάτων του στόλου ή ότι ο στόλος αλιεύει άνω του 10% των αλιευμάτων του αποθέματος. Για τον υπολογισμό αυτό, απόθεμα το οποίο διατρέχει υψηλό βιολογικό κίνδυνο σημαίνει απόθεμα το οποίο: α) εκτιμάται ότι βρίσκεται κάτω του βιολογικού επιπέδου B lim ή β) αποτελεί αντικείμενο συμβουλής απαγόρευσης της αλιείας, απαγόρευσης κατευθυνόμενης αλιείας, μείωσης της αλιείας στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο ή παρόμοιας συμβουλής από 11 Όταν οι αξίες δεν είναι διαθέσιμες, θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται ποσότητες, αλλά τα κράτη μέλη πρέπει να αναφέρουν κατά πόσον τα είδη είναι υψηλής ή χαμηλής αξίας. 12 Σε περιπτώσεις στις οποίες άνω του 60% της αξίας του αλιεύματος αποτελείται από αποθέματα για τα οποία οι τιμές των F και Fmsy δεν είναι διαθέσιμες, ο δείκτης θεωρείται και αυτός μη διαθέσιμος. 10

11 διεθνή συμβουλευτικό φορέα, ακόμη και όταν η συμβουλή αυτή παρέχεται βάσει περιορισμένων δεδομένων ή γ) υπόκειται σε ρύθμιση των αλιευτικών δυνατοτήτων, η οποία ορίζει ότι οι ιχθύες πρέπει να επαναφέρονται στη θάλασσα αβλαβείς ή ότι οι εκφορτώσεις απαγορεύονται ή δ) περιλαμβάνεται στον «κόκκινο κατάλογο» της διεθνούς ένωσης προστασίας της φύσης (IUCN) ή απαριθμείται στη σύμβαση για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES). Αυτό μπορεί να αποτυπωθεί, για κάθε τμήμα στόλου που αλιεύει n αποθέματα ιχθύων, ως εξής: όπου: Ci= αλίευμα, Ct = σύνολο αλιευμάτων όλων των αποθεμάτων που αλιεύει το τμήμα στόλου, Ti = σύνολο αλιευμάτων αποθέματος i που αλιεύουν όλα τα τμήματα, για n αποθέματα τα οποία εμπίπτουν σε οποιαδήποτε από τις ανωτέρω κατηγορίες α) έως γ). 11. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Οι οικονομικοί δείκτες μπορεί να δείχνουν τον βαθμό οικονομικής υπερκεφαλαιοποίησης ή υποκεφαλαιοποίησης ενός στόλου, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Πρέπει να υπολογίζονται οι τιμές δύο δεικτών: η απόδοση της επένδυσης σε σύγκριση με τη δυνητική απόδοση που θα προέκυπτε από την επένδυση της αξίας του πάγιου ενεργητικού αλλού (μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα) και ο λόγος τρέχοντος εισοδήματος προς το εισόδημα μηδενικού κέρδους (βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα). Και οι δύο δείκτες απαιτούν τη χρήση του επιτοκίου που εφαρμόζεται σε κάθε κράτος μέλος στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις χαμηλού κινδύνου για σκοπούς σύγκρισης. Η Επιτροπή προτείνει τη χρήση των εναρμονισμένων μακροπρόθεσμων επιτοκίων για την αξιολόγηση της σύγκλισης τα οποία υπολογίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και είναι διαθέσιμα στη διεύθυνση Προκειμένου να ληφθεί υπόψη η υψηλή μεταβλητότητα των επιτοκίων κατά τα τελευταία έτη στα περισσότερα κράτη μέλη, η οποία οφείλεται στην οικονομική κρίση, η Επιτροπή προτείνει τη χρήση του αριθμητικού μέσου όρου των επιτοκίων των 5 προηγούμενων ετών. Επομένως, για τους σκοπούς της αξιολόγησης της ισορροπίας για το 2013, το επιτόκιο το οποίο πρέπει να χρησιμοποιηθεί είναι εκείνο που αντιστοιχεί στην περίοδο Για το 2013 η Επιτροπή ζητεί από την ΕΤΟΕΑ να θέσει τις παραμέτρους αυτές στη διάθεση των κρατών μελών με βάση τις πληροφορίες του ΠΣΔ. 11

12 Όσο για τους λοιπούς δείκτες, οι εν λόγω παράμετροι πρέπει να υπολογιστούν στη βάση τμήματος στόλου Απόδοση επένδυσης έναντι επόμενης καλύτερης εναλλακτικής δυνατότητας Η απόδοση της επένδυσης για έναν στόλο είναι τα καθαρά κέρδη (κέρδη μετά την απόσβεση του κεφαλαιακού εξοπλισμού) του στόλου διά του συνόλου της αξίας του πάγιου ενεργητικού του στόλου. Δεν λαμβάνεται υπόψη η εμπορική αξία τυχόν αλιευτικών δικαιωμάτων. Όλα τα δεδομένα για τον υπολογισμό της απόδοσης της επένδυσης πρέπει να είναι διαθέσιμα στο ΠΣΔ. Τα δεδομένα σχετικά με άμεσες επιδοτήσεις εισοδήματος πρέπει να εξαιρούνται από τον υπολογισμό. Ωστόσο, τα κράτη μέλη καλούνται να παρέχουν πίνακα στον οποίο παρατίθενται οι επιδοτήσεις που χορήγησαν σε κάθε τμήμα στόλου από το Η προτεινόμενη μέθοδος υπολογισμού είναι η ακόλουθη: Απόδοση επένδυσης = Καθαρά κέρδη / Αξία πάγιου ενεργητικού όπου: Καθαρά κέρδη = (έσοδα από εκφορτώσεις + άλλα έσοδα) (έξοδα πληρώματος + μη αμειβόμενη εργασία + κόστος ενέργειας + δαπάνες επισκευών και συντήρησης + άλλες μεταβλητές δαπάνες + μη μεταβλητές δαπάνες + απόσβεση) και όπου: Αξία πάγιου ενεργητικού = Αξία αντικατάστασης σκάφους + εκτιμώμενη αξία αλιευτικών δικαιωμάτων Υπό ιδανικές συνθήκες, η αξία του πάγιου ενεργητικού πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τα πάγια υλικά στοιχεία ενεργητικού (σκάφος, εργαλεία και ηλεκτρονικός εξοπλισμός κ.λπ.) όσο και τα άυλα στοιχεία ενεργητικού (εκτιμώμενη αξία αλιευτικών δικαιωμάτων όπως ποσόστωση, άδεια κ.λπ.). Κατά τον υπολογισμό της αξίας του πάγιου ενεργητικού του στόλου, ζητείται από τα κράτη μέλη να εξετάζουν το ενδεχόμενο χρήσης της μεθόδου διαρκούς απογραφής (ΜΔΑ) και να λαμβάνουν υπόψη τις πρόσφατες συμβουλές της ομάδας εργασίας PGECON 13 σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για τον υπολογισμό της απομειωμένης αξίας αντικατάστασης του στόλου. Σε περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τα άυλα στοιχεία ενεργητικού, πρέπει να υπολογίζεται αντί αυτών η απόδοση των παγίων υλικών στοιχείων ενεργητικού (ROFTA), χρησιμοποιώντας ακριβώς την ίδια μέθοδο υπολογισμού, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη η εκτιμώμενη αξία των αλιευτικών δικαιωμάτων. 13 Ομάδα σχεδιασμού για οικονομικά ζητήματα (Planning Group on Economic Issues - PGECON), Απριλίου 2012, Salerno (Ιταλία). 12

13 Η απόδοση της επένδυσης (ή η ROFTA), όπως υπολογίζεται, αντιπροσωπεύει την κερδοφορία ανά μονάδα (σε ποσοστό) επενδυμένου κεφαλαίου στον αλιευτικό τομέα. Στη συνέχεια, η απόδοση της επένδυσης (ή η ROFTA) συγκρίνεται με το επιτόκιο μακροπρόθεσμης επένδυσης χαμηλού κινδύνου, το οποίο υπολογίζεται όπως προτείνεται ανωτέρω. Το συγκεκριμένο επιτόκιο αντιπροσωπεύει την κερδοφορία που θα είχε το ίδιο επενδυμένο κεφάλαιο εάν επενδυόταν στην επόμενη βέλτιστη διαθέσιμη εναλλακτική δυνατότητα (συνήθως μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα). Ο τύπος που προκύπτει για τον υπολογισμό του δείκτη θα είναι, επομένως, απόδοση επένδυσης μακροπρόθεσμο επιτόκιο χαμηλού κινδύνου. Εάν δεν είναι διαθέσιμη η αξία του πάγιου ενεργητικού, ή δεν υπάρχει για ορισμένα έτη, ή δεν είναι αξιόπιστη για οποιονδήποτε λόγο, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν τα ποσοστιαία καθαρά κέρδη για τη διενέργεια της ανωτέρω σύγκρισης. Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη μέλη πρέπει να αναφέρουν τον δείκτη που χρησιμοποίησαν για την εκάστοτε περίοδο και το εκάστοτε τμήμα στόλου Εφαρμογή και ερμηνεία Τιμές απόδοσης της επένδυσης θετικές και μεγαλύτερες του μακροπρόθεσμου επιτοκίου χαμηλού κινδύνου συνεπάγονται θετική τιμή του δείκτη, πράγμα που υποδηλώνει έκτακτα κέρδη τα οποία αποτελούν ένδειξη οικονομικής υποκεφαλαιοποίησης. Θετικές τιμές απόδοσης της επένδυσης, αλλά μικρότερες του μακροπρόθεσμου επιτοκίου χαμηλού κινδύνου, συνεπάγονται αρνητική τιμή του δείκτη, πράγμα που υποδεικνύει ότι η επένδυση αλλού μακροπρόθεσμα θα απέφερε περισσότερα οφέλη, γεγονός το οποίο αποτελεί ένδειξη πιθανής υπερκεφαλαιοποίησης του στόλου, η οποία τον καθιστά οικονομικά μη αποδοτικό. Αρνητικές τιμές απόδοσης της επένδυσης υποδεικνύουν από μόνες τους οικονομική υπερκεφαλαιοποίηση. Παράδειγμα υπολογισμού (υποθέτοντας ότι το μακροπρόθεσμο επιτόκιο χαμηλού κινδύνου είναι 5%) Τιμές για Τμήμα στόλου 1 Τμήμα στόλου 2 Τμήμα στόλου 3 ημερολογιακό έτος (σε χιλ. ευρώ) Έσοδα από εκφορτώσεις + άλλα έσοδα Έξοδα πληρώματος + κόστος μη αμειβόμενης εργασίας + κόστος καυσίμων + δαπάνες επισκευών και συντήρησης + άλλες μεταβλητές δαπάνες + μη μεταβλητές

14 δαπάνες Κεφαλαιουχικές δαπάνες (απόσβεση πληρωμές τόκων) Καθαρά κέρδη Αξία πάγιου ενεργητικού στόλου (αξία αντικατάστασης σκάφους εκτιμώμενη αξία αλιευτικών δικαιωμάτων) Απόδοση επένδυσης = καθαρά κέρδη / αξία πάγιου 15% 2,6% -2,5% ενεργητικού Απόδοση επένδυσης μακροπρόθεσμο επιτόκιο μηδενικού κινδύνου +10% -2,4% -7,5% 11.3 Λόγος τρέχοντος εισοδήματος προς εισόδημα μηδενικού κέρδους Το εισόδημα μηδενικού κέρδους (ΕΜΚ) είναι το εισόδημα που απαιτείται για την κάλυψη τόσο των πάγιων όσο και των μεταβλητών δαπανών, έτσι ώστε να μην καταγράφονται ζημίες και να μην παράγονται κέρδη. Το τρέχον εισόδημα (ΤΕ) είναι το σύνολο των εσόδων εκμετάλλευσης του τμήματος στόλου, το οποίο αποτελείται από έσοδα προερχόμενα από εκφορτώσεις και από μη αλιευτικό εισόδημα. Όλα τα δεδομένα για τον συγκεκριμένο υπολογισμό πρέπει να είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων ΠΣΔ των κρατών μελών, εκτός του κόστους ευκαιρίας. Τα δεδομένα σχετικά με άμεσες επιδοτήσεις εισοδήματος πρέπει να εξαιρούνται από τον υπολογισμό. Επιπλέον, τα έσοδα και τα έξοδα από μίσθωση αλιευτικών δικαιωμάτων, εφόσον υπάρχουν, πρέπει να περιλαμβάνονται στον υπολογισμό. Η συνεκτίμηση τέτοιων δεδομένων θα πρέπει να αναφέρεται. Ο τύπος για τον υπολογισμό του ΕΜΚ είναι ο ακόλουθος: όπου: και όπου: ΕΜΚ = (Πάγιες δαπάνες) / (1- [Μεταβλητές δαπάνες / Τρέχον εισόδημα]) Μεταβλητές δαπάνες = Έξοδα πληρώματος + μη αμειβόμενη εργασία + κόστος ενέργειας + δαπάνες επισκευών και συντήρησης + άλλες μεταβλητές δαπάνες 14

15 Πάγιες δαπάνες = Μη μεταβλητές δαπάνες + απόσβεση και τρέχον εισόδημα = έσοδα από εκφορτώσεις + άλλα έσοδα Ο λόγος υπολογίζεται διαιρώντας το τρέχον εισόδημα διά του ΕΜΚ, ήτοι Λόγος = Τρέχον εισόδημα (ΤΕ) / ΕΜΚ Ο υπολογισμός του λόγου όπως υποδεικνύεται ανωτέρω παρέχει βραχυπρόθεσμη εικόνα της χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας. Εφόσον το επιτρέπουν τα δεδομένα, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να επιλέξουν να παρέχουν ανάλυση μακροπρόθεσμης οικονομικής βιωσιμότητας του ΤΕ/ΕΜΚ. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται η προσθήκη του κόστους ευκαιρίας στις πάγιες δαπάνες: Πάγιες δαπάνες = μη μεταβλητές δαπάνες + απόσβεση + κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου Κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου = αξία πάγιου ενεργητικού * μακροπρόθεσμο επιτόκιο χαμηλού κινδύνου. Τα κράτη μέλη θα χρειάζεται να αναφέρουν την έννοια ΤΕ/ΕΜΚ που χρησιμοποιούν Εφαρμογή και ερμηνεία Ο λόγος τρέχοντος εισοδήματος προς εισόδημα μηδενικού κέρδους ενός στόλου δείχνει πόσο κοντά βρίσκεται το τρέχον εισόδημα του στόλου στο εισόδημα που απαιτείται για την ισοσκέλιση εσόδων και εξόδων του στόλου ακόμη και βραχυπρόθεσμα. Εάν ο λόγος είναι μεγαλύτερος του 1, τότε παράγεται επαρκές εισόδημα για την κάλυψη μεταβλητών, πάγιων και κεφαλαιακών δαπανών, πράγμα που υποδεικνύει ότι το τμήμα είναι κερδοφόρο, με δυνητική υποκεφαλαιοποίηση. Αντίστροφα, εάν ο λόγος είναι μικρότερος του 1, τότε δεν παράγεται επαρκές εισόδημα για την κάλυψη μεταβλητών, πάγιων και κεφαλαιακών δαπανών, πράγμα που υποδεικνύει ότι το τμήμα δεν είναι κερδοφόρο, με δυνητική υπερκεφαλαιοποίηση. Εάν το αποτέλεσμα ΤΕ/ΕΜΚ είναι αρνητικό, αυτό σημαίνει ότι οι μεταβλητές δαπάνες από μόνες τους υπερβαίνουν το τρέχον εισόδημα, πράγμα που υποδεικνύει ότι όσο μεγαλύτερο εισόδημα παράγεται τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι ζημίες. Εάν στον υπολογισμό δεν ληφθούν υπόψη οι παράμετροι της απόσβεσης και του κόστους ευκαιρίας κεφαλαίου, ο λόγος παρέχει μόνον ένδειξη του εισοδήματος που απαιτείται για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών μόνον βραχυπρόθεσμα χωρίς να εξετάζεται κατά πόσον υπάρχουν έκτακτα κέρδη. Η συνεκτίμηση των εννοιών αυτών θα προσθέσει μια μακροπρόθεσμη εικόνα όσον αφορά τις προσδοκίες για μελλοντική βιωσιμότητα του στόλου, αλλά θα υπάρχει σε έναν ορισμένο βαθμό αλληλεπικάλυψη με τη χρήση της απόδοσης της επένδυσης (ή της ROFTA) ως μακροπρόθεσμου δείκτη. Παράδειγμα υπολογισμού: Λόγος τρέχοντος προς εισόδημα μηδενικού κέρδους (ΤΕ/ΕΜΚ) Τιμές για ένα ημερολογιακό έτος (σε χιλ. Τμήμα Τμήμα ευρώ) στόλου 1 στόλου 2 Χρησιμοποιήστε αριθμητικά στοιχεία για το 15

16 1 2 3 σύνολο του τμήματος Τρέχον εισόδημα (ΤΕ) = Έσοδα από εκφορτώσεις + άλλα έσοδα Πάγιες δαπάνες = μη μεταβλητές δαπάνες + απόσβεση + κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου Μεταβλητές δαπάνες = Έξοδα πληρώματος + κόστος μη αμειβόμενης εργασίας + κόστος ενέργειας + δαπάνες επισκευών και συντήρησης + άλλα μεταβλητές δαπάνες ΕΜΚ = 2 / ( 1 - [ 3 / 1 ] ) ΤΕ / ΕΜΚ = 1 / 4 0,96 1, ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΚΑΦΩΝ 12.1 Δείκτης ανενεργού στόλου Τα ανενεργά σκάφη συνιστούν μη αξιοποιούμενη ικανότητα και, υπό την έννοια αυτή, μειώνουν το συνολικό ποσοστό τεχνικής αποτελεσματικότητας και αξιοποίησης της ικανότητας του στόλου στο σύνολό του. Ο δείκτης υπολογίζεται βάσει κατηγοριών του ΠΣΔ που αφορούν το μήκος των σκαφών τμημάτων και όχι βάσει τμημάτων στόλου, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τα εργαλεία και τον στοχευόμενο τύπο αλιείας. Πρέπει να παρέχεται πίνακας στον οποίο να παρουσιάζεται το ποσοστό των ανενεργών σκαφών επί του συνόλου του στόλου με βάση τον αριθμό των σκαφών, την ολική χωρητικότητα (GT) και την ισχύ (kw) Δείκτης χρησιμοποίησης σκαφών Ο δείκτης χρησιμοποίησης σκαφών είναι ο μέσος όρος, για έκαστο τμήμα στόλου, του λόγου της πραγματικά καταβαλλόμενης προσπάθειας προς τη μέγιστη προσπάθεια που θα μπορούσε να καταβάλει ο στόλος. Ο δείκτης αυτός βασίζεται σε δεδομένα τα οποία αναμένεται να είναι αξιόπιστα και παρέχει έναν γρήγορο υπολογισμό για την αξιολόγηση της χρησιμοποίησης του στόλου υπό τις επικρατούσες συνθήκες για την αλιευτική δραστηριότητα. Υπάρχουν δύο εκδοχές του συγκεκριμένου δείκτη, οι οποίες βασίζονται σε μέγιστα επίπεδα δραστηριότητας τα οποία είτε έχουν προκύψει από παρατήρηση είτε είναι θεωρητικά. Τα κράτη μέλη πρέπει να επιλέγουν την καταλληλότερη εκδοχή και να αναφέρουν στην Επιτροπή μόνον τον δείκτη που επέλεξαν. Ο δείκτης που έχει βασιστεί σε μέγιστη δραστηριότητα βάσει παρατήρησης υπολογίζεται ως εξής: 16

17 Ο λόγος της μέσης προσπάθειας ανά σκάφος σε ένα τμήμα στόλου και της πραγματικά καταβληθείσας μέγιστης προσπάθειας βάσει παρατήρησης από ένα σκάφος του τμήματος στόλου (σε kw-ημέρες ή GT-ημέρες) κατά το έτος αναφοράς. Ο δείκτης μπορεί επίσης να υπολογιστεί με βάση τις ημέρες αλιείας, ως εξής: Ο λόγος του μέσου όρου των ημερών στη θάλασσα ανά σκάφος προς τον μέγιστο αριθμό ημερών στη θάλασσα βάσει παρατήρησης για ένα τμήμα στόλου. Η άλλη εκδοχή του τεχνικού αυτού δείκτη εφαρμόζεται σε περιπτώσεις στις οποίες ο μέγιστος αριθμός ημερών στη θάλασσα βάσει παρατήρησης για ένα τμήμα στόλου για κάθε έτος αναφοράς μπορεί να περιορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες. Ενδέχεται να υπάρχουν οικονομικοί (π.χ. κρίση των καυσίμων), περιβαλλοντικοί (π.χ. έκτακτες καιρικές συνθήκες) και κοινωνικοί (π.χ. αποχή από την αλιεία τα Σαββατοκύριακα) λόγοι, οι οποίοι επηρεάζουν τον μέγιστο αριθμό ημερών στη θάλασσα ανά σκάφος βάσει παρατήρησης για ορισμένα έτη, με αποτέλεσμα ο συγκεκριμένος αριθμός να μην αντικατοπτρίζει την πραγματική τεχνική ικανότητα του στόλου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να υπολογίζουν τον λόγο βάσει του θεωρητικού μέγιστου αριθμού ημερών στη θάλασσα. Για τον υπολογισμό αυτό, η «μέγιστη πραγματικά καταβληθείσα προσπάθεια από ένα σκάφος στο τμήμα στόλου βάσει παρατήρησης» στους προηγούμενους υπολογισμούς αντικαθίσταται από τον θεωρητικό μέγιστο αριθμό ημερών στη θάλασσα κατά τις οποίες ήταν δυνατόν να ασκηθεί αλιευτική δραστηριότητα απουσία εξωτερικών περιορισμών (π.χ. εάν δεν εφαρμόζεται κανένα καθεστώς σχετικό με την προσπάθεια). Η τιμή αυτή θεωρείται εξ ορισμού ότι είναι 220 ημέρες, εάν δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα, αλλά σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να εκτιμάται με βάση τις φυσικές, τεχνικές και κοινωνικές συνθήκες. Η τιμή πρέπει να καθορίζεται από κάθε κράτος μέλος βάσει γνωμάτευσης εμπειρογνώμονα και διαθέσιμων πληροφοριών. Ο δείκτης που επιλέγεται πρέπει να παρουσιάζεται και να αξιολογείται για διάστημα περισσότερων ετών, ώστε να προκύπτει κατά πόσον οι δείκτες είναι σταθεροί με την πάροδο του χρόνου. Ο υπολογισμός πρέπει να γίνεται σε kw-ημέρες ή σε GT-ημέρες, ανάλογα με την καταλληλότερη επιλογή για τον στόλο π.χ. προτιμάται η χρήση kw-ημερών για συρόμενα εργαλεία, καθώς τα σκάφη με μεγαλύτερους κινητήρες τείνουν να αλιεύουν μεγαλύτερες ποσότητες από τα σκάφη με μικρότερους κινητήρες, και GT-ημερών για παθητικά εργαλεία Εφαρμογή και ερμηνεία Δεδομένα (ημέρες στη θάλασσα ανά σκάφος, GT και KW) είναι διαθέσιμα σε επίπεδο κράτους μέλους από τη συλλογή δεδομένων σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού για τη συλλογή δεδομένων και του ΠΣΔ. Ωστόσο, ο μέγιστος αριθμός στη θάλασσα συνιστά πρόσθετο υπολογισμό, ο οποίος επί του παρόντος δεν συμπεριλαμβάνεται στο ΠΣΔ, αλλά θα εκδίδεται σε ετήσια βάση αίτημα δεδομένων σχετικά με τη συγκεκριμένη παράμετρο. 17

18 Σκάφος Σκάφος 1 Σκάφος 2 Σκάφος 3 Όλα τα ενεργά σκάφη του στόλου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του συγκεκριμένου δείκτη. Ενεργό σκάφος είναι εκείνο το οποίο διέθετε άδεια αλιείας σε μια δεδομένη περίοδο κατά τη διάρκεια του έτους αναφοράς και το οποίο κατέγραψε τουλάχιστον μία ημέρα στη θάλασσα κατά τη διάρκεια του έτους αναφοράς. Ανενεργό σκάφος είναι εκείνο το οποίο μπορεί να διέθετε ή να μην διέθετε άδεια αλιείας κατά το έτος αναφοράς, αλλά δεν κατέγραψε χρόνο στη θάλασσα ούτε εκφορτώσεις κατά τη διάρκεια του έτους αναφοράς. Οι δείκτες αυτοί δείχνουν σε ποιον βαθμό θα μπορούσε να μειωθεί η ικανότητα του στόλου χωρίς να μειωθεί η συνολική παραγωγή του στόλου (εκφορτώσεις). Επομένως, ο τεχνικός δείκτης μπορεί να θεωρηθεί δείκτης αναφοράς για κάθε τμήμα στόλου. Η διαφορά μεταξύ της υπολογισμένης τιμής και του 1 υποδεικνύει τεχνική υποχρησιμοποίηση των σκαφών. Όσον αφορά το «σύστημα επισήμανσης με χρώματα φωτεινού σηματοδότη», δείκτης άνω του 0,9 (δηλαδή, όταν η μέση δραστηριότητα υπερβαίνει το 90% της μέγιστης δραστηριότητας) θα παρατηρείται μόνον σε τμήματα στόλου τα οποία εμφανίζουν σε μεγάλο βαθμό ομοιογενές επίπεδο δραστηριότητας, το οποίο στην πράξη θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «πράσινη ένδειξη». Τιμές (ανάλογα με την ομοιογένεια του στόλου) κάτω του 0,7 μπορούν να θεωρηθούν ότι δείχνουν σημαντική υποχρησιμοποίηση, η οποία υποδεικνύει ενδεχομένως πλεονάζουσα τεχνική ικανότητα («κόκκινη» ένδειξη). Εάν χρησιμοποιείται θεωρητικός μέγιστος αριθμός ημερών αντί του μέγιστου αριθμού ημερών βάσει παρατήρησης, ενδέχεται να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των υπολογιζόμενων τιμών του τεχνικού δείκτη και θα πρέπει να παρέχεται εξήγηση των σχετικών συνεπειών. Παράδειγμα υπολογισμού: Λόγος πραγματικής καταβληθείσας προσπάθειας ανά σκάφος και μέγιστης προσπάθειας (βάσει παρατήρησης και θεωρητικής) για ομάδα τριών σκαφών Ικανό τητα 1) kw Τρέχουσα προσπάθεια 2) ημέρες Μέγιστη προσπάθεια (βάσει παρατήρησης) 3) ημέρες Θεωρητική μέγιστη προσπάθεια 4) ημέρες kwημέρες kwημέρες kwημέρες Τεχνικός δείκτης (βάσει παρατήρ ησης) 5) ,53 0, ,73 0, ,00 0,68 Σύνολο Σύνολο Σύνολο Μέσος όρος 0,86 1) Η ικανότητα θα πρέπει να αναγράφεται σε kw για όλα τα τμήματα όπου είναι εφικτό, και ιδίως για τμήματα στόλου που χρησιμοποιούν παθητικά εργαλεία, συνιστάται η χρήση επίσης και GT. 2) Στη στήλη αυτή παρουσιάζονται τα δεδομένα σχετικά με τη δραστηριότητα και την προσπάθεια κάθε μεμονωμένου σκάφους. Τεχνικός δείκτης (θεωρητι κός) 6) Μέσος όρος 0,58 18

19 3) Στη στήλη αυτή περιλαμβάνεται η μέγιστη χρησιμοποίηση βάσει παρατήρησης (150 ημέρες) κάθε σκάφους του στόλου. 4) Στη στήλη αυτή περιλαμβάνεται η μέγιστη θεωρητική χρησιμοποίηση (220 ημέρες) κάθε σκάφους του στόλου. 5) Στη στήλη αυτή παρουσιάζεται ο υπολογισμένος τεχνικός δείκτης με βάση το ποσοστό μέγιστης χρησιμοποίησης βάσει παρατήρησης (kw-ημέρες της στήλης 2 διά kw-ημέρες της στήλης 3, και έπειτα μέσος όρος τμήματος). 6) Στη στήλη αυτή παρουσιάζεται ο υπολογισμένος τεχνικός δείκτης με βάση το ποσοστό θεωρητικής μέγιστης χρησιμοποίησης (kw-ημέρες της στήλης 2 διά kw-ημέρες της στήλης 4, και έπειτα μέσος όρος τμήματος). Κάθε κράτος μέλος πρέπει να επιλέγει τον τεχνικό δείκτη τον οποίο θα παρουσιάσει, όπως περιγράφεται στην ενότητα 7.3. Η επιλογή πρέπει να αιτιολογείται. 19