To Γράμμα - Έτος ΙΣΤ, αριθ. 99

Transcript

1 To Γράμμα - Έτος ΙΣΤ, αριθ. 99 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Μάνος Τσελίκας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΤΕΩ 1, ΠΑΤΗΣΙΑ, Τ.Κ , ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛΕΦ ΟΚΤΩΒΡ.-ΝΟΕΜΒΡ croton@hol.gr για παλιά τεύχη, ένθετα κλπ. αναζήτησε: 1 Δεν είναι κι αυτό ζωγραφική, και μάλιστα θαυμάσια; ============================================================= ΑΣΩΤΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ, 3 Συγγνώμη μπορεί να ν κι ο χωματόδρομος που ο γονιός με οδύνη στρώνει στο παιδί του. Περπάτησε λοιπόν ανάμεσα στις πέτρες και μη σκεφτείς επιστροφή. Έχω για μόνη μου παρηγοριά τον αδελφό σου λειψή κι αυτήν αφού ποτέ δεν αντιμίλησε το ανάστημά του διακινδυνεύοντας τη σιγουριά της πατρικής εστίας. Αν σφάξω μόσχο κρυφά θα τόνε σφάξω μοναχός τη νύχτα και μοναχά για σένα. Δυό ποτηράκια με κρασί θα βάλω ένα για μένα κι ένα απέναντί μου και στην υγειά θα πιω της ασωτείας. Μια θα ναι η ευχή μου: όρθιος μακριά μας πια να ζήσεις όπως θέλησες με τη βοήθεια του Θεού κι αν το μπορείς χωρίς αυτήν παιδί μου. Γιάννης Βαρβέρης

2 2 ΚΑΤΑ ΛΗΞΙΑΡΧΩΝ Το ξέρω αυτό, ποιος δεν το ξέρει. Το ξέρω αυτό, πως αν δεν είχε ο Φίλιππος άξιο διάδοχο κι ανώτερό του γρήγορα οι Μακεδόνες θα γύριζαν στα κοπάδια τους γρήγορα οι Μακεδόνες μας θ αφήναν ήσυχο τον κόσμο κι ο κόσμος θα ήταν τώρα αλλιώτικος, ποιος ξέρει πώς, τα σύνορα, οι λαοί κι η Ιστορία τους ποιος ξέρει ποιοι θα ζούσαν, πού, μόνο υποθέσεις μόνο υποθέσεις αμυδρές, χαμένες μες στο πλήθος ατέλειωτων πιθανοτήτων, όπως μια πιθανότητα αμυδρή ήταν ως τότε κι ο Γρανικός και τα Γαυγάμηλα όμως: κάποιος να μού λεγε ποιος έφτασε τα πράγματα ως εκεί κάποιος να μού λεγε ποιος είχε την ιδέα ποιος αυλικός ή συγγενής ή διπλωμάτης ποιος έφερε στην Πέλλα την Ολυμπιάδα γιατί χωρίς ετούτο το ζευγάρωμα ο κόσμος θα ήταν τώρα αλλοιώτικος γιατί χωρίς ετούτον τον προξενητή εκατομμύρια γάμοι που ακολούθησαν ποτέ δεν θα είχαν γίνει μα γιατί τον κόσμο τον ορίζουν η τύχη κι οι προξενητές γι αυτό τα βάζω με τους άχρηστους ληξίαρχους, δεν έχουν στήλη στα βιβλία τους γι αυτόν που έπρεπε πρώτον να καταχωρούν, δεν έχουν τη στοιχειώδη πρόνοια να γράψουν στα χαρτιά τους τα σημαντικά, να καταγράψουν αυτόν που ανέσυρε απ το χάος τον Αλέξανδρο. Σωτήρης Σαράκης ΑΠΟΠΛΟΥΣ 2003 Άλλα τώρα ονόματα οργώνουν τα νερά. Αριθμημένα χάισπιντ, μπλου σταρ και σούπερ φέρρυ. Καράβια οικεία σαν άγγελοι, τι Ταξιάρχης Ελεούσα Πανορμίτης, πάνε πια. Με άλλα τώρα ονόματα βουλιάζουν τα καράβια. Αυτά τα νέα πλοία βιάζουν το ταξίδι. Δεν αγναντεύεις πια από το κατάστρωμα το Σούνιο την Κύθνο και τη Τζια. Δε μιλάς με άνθρωπο. Ξέρει ο καθείς, αφόρητα, τον προορισμό του. Παλιά παρέες ολόκληρες Αντί για την Αντίπαρο βρέθηκαν στην Αμοργό, Αντί για Σέριφο στην Ίο. Σειρήνες δεν ενδέχονται με αυτά τα νέα πλοία. * * * ΑΙΓΑΙΟ Ι Ηλιοκαείς αγαπημένοι βράχοι. Νησάκια θεοφύλακτα. Ξεφύλλισες τις χώρες τους, συλλάβισες ξερολιθιές κάθε αμμουδιάς τους φθόγγους. Σχεδόν τα αποστήθισες ραψωδία με βιολί και με λαούτο. Και όπως στα αγαπημένα ποιήματα κάθε φορά ξαναγυρνάς και σαν καινούργια τα διαβάζεις, με το ίδιο αίσθημα κι αυτά τα επισκέπτεσαι πάλι. ΙΙ Γυμνοί ηλιώτες βράχοι το δειλινό υποδέχονται στεφανωμένοι φως. Αισθητιστής ο Πλάστης πράσινο πάνω τους δεν έβαλε. Γι αυτό και σύστησε στους Έλληνες του αιγαίου και αττικού φωτός ο σπουδαστής ζωγράφος να μη φυτεύουν πράσινο εκεί που θα κατέστρεφε τους βράχους.. Γιώτα Αργυροπούλου

3 3 ο δικινητήριο αεροπλανάκι συνέχιζε να κάνει κύκλους πάνω από τα κεφάλια τους. Το μικρό παιδί δεν έδινε σημασία. Είχε πια συνηθίσει τον θόρυβο κάθε μέρα την ίδια ώρα. Η νεαρή γυναίκα έσκαβε φαινομενικά αμέριμνη δίπλα του στην άμμο. Άκουγε όμως πάλι μέσα της εκείνη τη φωνή. Παθιασμένος με τις ετυμολογικές ασκήσεις, όπως τις έλεγε, κι ένα πρωινό ο δάσκαλος, με αφορμή το οξυζενέ που είχε ρίξει στα μαλλιά της μιά μαθήτρια τί πίστεψες, ζώον, ότι μέ τό όξυζενέ θά γίνεις η ξανθιά της διαφήμισης; βάλθηκε να τους έξηγεί ότι άπό τό λεκτικό ρημα φημί πού δεν σημαίνει απλώς λέω αλλά και επιμένω γι αυτό που λέω, προκύπτει τό φημίζω καί από το φημίζω, σύνθετο με την πρόθεση διά, το διαφημίζω: Επαινώ δημόσια και με έμφαση ένα πρόσωπο ή ένα πράγμα για τις αρετές του. Προσέχτε τώρα: από το διαφημίζω έχουμε το αφηρημένο θηλυκό διαφήμιση, δέν είμαι γλωσσολόγος για να ξέρω ακριβώς, θα πρέπει όμως η λέξη αυτή να πλάστηκε, οι λέξεις πλάθονται από τις ανάγκες του ανθρώπου, τον 19ο αιώνα, για να μπορέσουμε να πούμε στα ελληνικά τη λατινογενή ευρωπαϊκή reclama. Από τα πολύ παλιά χρόνια, συνέχιζε ό δάσκαλος, διαφήμιση συνδεόταν με την εμπορική όψη τής δημοσιότητας. Απέβλεπε δηλαδή στην απόκτηση πελατείας και στην επίτευξη κέρδους. Φανταστείτε τον αρχαίο Αθηναίο ή Ρωμαίο έμπορο νά διαλαλεί τα προϊόντα του, όπως κάνει και σήμερα ο έμπορος στη γειτονιά σας. Υπήρχαν ακόμη και ειδικοί κήρυκες γι αυτήν τη δουλειά, υπήρχαν και πινακίδες πού ενημέρωναν τον πελάτη σε ποιό μαγαζί θά βρει, για παράδειγμα, την τάδε θαυματουργή αλοιφή για τους ρευματισμούς του. Πολύ αργότερα με την ανακάλυψη της τυπογραφίας δόθηκε η πρώτη ώθηση στη διαφήμιση, ώσπου με τον καιρό έγινε κινητήρια δύναμη του εμπορίου. Καταλάβατε; Τι θα μπορούσαν όμως να καταλάβουν; Οι μόνες διαφημίσεις που ανακαλούσαν στη μνήμη τους, την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, ήταν τα χαμογελαστά, ελπιδοφόρα, οικεία πρόσωπα των ωραίων γυναικών που διαφήμιζαν τσιγάρα, νάυλον κάλτσες, σοκολατάκια ή απορρυπαντικά. Όσο για το οξυζενέ με το οποίο είχε περιλούσει εκείνη η μαθήτρια τα μαλλιά της, ήταν πολύ νωρίς ακόμη για να μπορούν να καταλάβουν τι ακριβώς σημαίνει επιβολή προτύπων και τρόπου ζωής μέσω της διαφήμισης. Ο παρατεινόμενος βόμβος του δικινητηρίου την εκνεύρισε. Σήκωσε το κεφάλι και είδε για άλλη μιά φορά τη μακρόστενη ταινία με τα μεγάλα, ευδιάκριτα γράμματα. Πόσο θα επιμείνουν ακόμη; ΣΚΑΒΟΝΤΑΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ της Μάρως Δούκα αναρωτήθηκε, εφόσον οι λουόμενοι στην παραλία έχουν ήδη αντικαταστήσει το παλιό αντιηλιακό τους μέ τό διαφημιζόμενο παρασκεύασμα! Ήρξατο κηρύσσειν πολλά καί διαφημίζειν τόν λόγον, θυμόταν άπό τό «Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον», αλλά το διαφημίζειν του Χριστού δεν θα μπορούσε να έχει καμιά σχέση με το διαφημίζειν του δικινητηρίου. Ούτε και η ομηρική περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα θα μπορούσε να έχει σχέση με την περιγραφή του κόσμου από την τηλεοπτική μας οθόνη. Καλοκαίρι σε πολυσύχναστο θέρετρο με τον ήλιο «φονιά» πάνω απ τα κεφάλια τους. Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου πιθανόν να φτάνουν αφιλτράριστες ως τη Γη διαπερνώντας το κατεστραμμένο όζον εξαιτίας των ρύπων που εκπέμπει στην ατμόσφαιρα ακόμη και τούτο το εργοστάσιο πού παράγει το διαφημιζόμενο αντιηλιακό. Κι έτσι, από κοινοτοπία σε κοινοτοπία, σκάβοντας δίπλα στο παιδί, προσπαθούσε να θυμηθεί πότε και πού είχε διαβάσει ότι από τον Ι 7ο αιώνα φιλοδοξούσαν οι εφημερίδες με τα έσοδα της διαφήμισης να μειώσουν την τιμή τους αποβλέποντας στη μεγάλη κυκλοφορία και στη δυνατότητά τους να αποκτήσουν επιρροή στην κοινή γνώμη. Αλλά επιρροή του Τύπου στην κοινή γνώμη τι άλλο θα μπορούσε να σημαίνει παρά διαμόρφωση τής κοινής γνώμης; Και διαμόρφωση τής κοινής γνώμης με τι άλλο θα μπορούσε να ισοδυναμεί παρά με έλεγχο των κυβερνήσεων; Αυτός πού έχει τα μέσα παραγωγής πληρώνει τον διαφημιστή πού με τη σειρά του πληρώνει τον Τύπο που με τη σειρά του διαμορφώνει την κοινή γνώμη. Ιδού ο θρίαμβος της ελεύθερης αγοράς! Ελεύθερος πολίτης, επομένως, ο χειραγωγούμενος καταναλωτής; Ο άνθρωπος μπορεί ή δεν μπορεί να επιλέξει; Δυσκολευόταν να δώσει απάντηση. Αισθάνθηκε απότομα την απουσία το παιδιού. Ακολούθησε με το βλέμμα τα σημάδια του στην υγρή άμμο, το είδε έτοιμο να διασχίσει τη λεωφόρο, ένα αυτοκίνητο πέρασε ξυστά από δίπλα του. Η νεαρή γυναίκα το πρόφτασε, τό σφιξε πάνω της, το ρώτησε πού ήθελε να πάει. Το παιδί έδειξε με το δάχτυλο απέναντι. Στη διαφήμιση του ψυγείου έξω απ το περίπτερο ένα πανέμορφο, χαρούμενο αγόρι απολάμβανε το αναψυκτικό του. Το φίλησε στο μάγουλο, υποκρινόμενη ότι δεν καταλαβαίνει τι τής δείχνει, χεράκι γύρισαν και κάθησαν στην πετσέτα τους στην άμμο. Άρχισαν πάλι να σκάβουν, το καστράκι τους έπρεπε να προστατευτεί με μια βαθιά τάφρο. Το παιδί όμως έσκαβε ανόρεχτα, ώσπου έμεινε καθισμένο δίπλα της με κατεβασμένο κεφάλι. Το ρώτησε αν βαρέθηκε. Δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά του καθώς κοίταζε ένα άλλο μικρό

4 4 αγόρι παρακεί πού δροσιζόταν με το αναψυκτικό τής διαφήμισης. Η νεαρή γυναίκα ταράχτηκε. Έτρεξε στο περίπτερο, αγόρασε το ίδιο αναψυκτικό, το παιδί την περίμενε όρθιο δίπλα στο κάστρο τους. Αφού το θέλεις τόσο πολύ, δεν έχω δικαίωμα να σου το στερήσω, του είπε, ισιώνοντάς του το καπέλο στο κεφάλι. Τί έλεγε; Ότι δεν θα δώσει ποτέ στο δικό της παιδί χημικά παρασκευάσματα. Είδε το καστράκι χωρίς τάφρο. Και όμως, σκέφτηκε, όσο βαθιά κι αν έσκαβαν, την άλωση δεν θα μπορούσαν να την αποφύγουν. Ή μήπως θα μπορούσαν; Ίσως θα έπρεπε από τώρα να του μιλήσει. Από πολύ νωρίς ν αρχίσει να του εξηγεί για την ελευθερία που του αναλογεί. Καθημερινά για τη δυνατότητά του να επιλέγει, για τον αγώνα του ανάμεσα στους άλλους, για τη θέση του μέσα στον κόσμο κα για τον κόσμο. Θα έπρεπε από τώρα να το μάθει να σκέφτεται κριτικά, να αναμετριέται με τις επιθυμίες του, να αναρωτιέται για την ύπαρξή του, να αντιστέκεται. Κάγχασε: Όχι στα φιλοσοφικά λοξοδρομίσματα! Θα πρέπει να το βοηθήσει μόνο να διαβάζει την εικόνα, να την ερμηνεύει. Άκουσε πάλι τη φωνή του δασκάλου. Ας μην ήξερε να τους εξηγήσει καταλεπτώς τους νόμους της αγοράς, είχε, σαφέστατα, κατανοήσει τη σημασία και την αναγκαιότητα της διαφήμισης. Αποφέρει τεράστια κέρδη σε μια επιχείρηση, επειδή συμβάλλει δραστικά στην αύξηση της κατανάλωσης του διαφημιζόμενου προϊόντος! Και συνέχιζε ο δάσκαλος αυτάρεσκα: «η διαφήμιση πρέπει να γίνεται αντιληπτή χωρίς ιδιαίτερη διανοητική προσπάθεια, η διαφήμιση πρέπει να αφήνει ζωηρή εντύπωση στη μνήμη και να προκαλεί εμπιστοσύνη, η διαφήμιση πρέπει να είναι πρωτότυπη! Αλλά και ο καταναλωτής θα μπορούσε να κερδίσει από τη διαφήμιση εφόσον αυτή θα του παρείχε τη δυνατότητα να διαλέξει το καλύτερο και το φτηνότερο». Σιώπησε απότομα, σαν να προσπαθούσε να λύσει δύσκολο πρόβλημα, υπό την προϋπόθεσιν, βεβαίως, να μην υπερβάλλει, να μην ποντάρει, αλλά δυστυχώς εκεί ποντάρει, στην αφέλεια του ανθρώπου και στην απληστία του. Δεν φαινόταν πια ικανοποιημένος απ όσα έλεγε, σύμφυτη με τη διαφήμιση η παραπλάνηση, ξεστόμισε, αλλιώς δεν θα ήταν διαφήμιση, θα ήταν μόνο ενημέρωση. Ο τόνος της φωνής του γινόταν επικριτικός, για όλα, κατέληξε, ευθύνεται η αδυναμία του ανθρώπου να αρκεστεί στο λίγο, κοίταξε προς στιγμήν έξω απ το παράθυρο, δείτε το σπουργιτάκι, πως το σπουργιτάκι αρκείται στο ελάχιστο; Και χάνοντας εντελώς τον ειρμό των σκέψεών του άρχισε να ρητορεύει με αγαλλίαση για τα πετεινά του ουρανού, ρωτώντας κάθε λίγο: Καταλάβατε; Τίποτα όμως δεν μπορούσαν να καταλάβουν, εφόσον στα μάτια τους η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο αναγκαίο και στο περιττό ήταν ακαθόριστη. Η αναζήτηση του περιττού, άλλωστε, δεν ήταν αυτή πού ωθούσε πάντοτε τον άνθρωπο; Αυτή δεν ήταν πού εμψύχωνε τις ελεύθερες πτήσεις του; Για ποιαν ανάγκη, λοιπόν, και γα ποιο περιττό θα μπορούσε σήμερα να μιλήσει; Και για ποιάν ελευθερία θα άξιζε να αγωνιστεί; Για την εικονική, την προσφερόμενη, αυτήν που σε καθησυχάζει με τις ψευδαισθήσεις της, ή μήπως για την άλλη, τη διωκόμενη, τη δαρμένη ελευθερία, αυτήν που σου υπενθυμίζει διαρκώς ότι για την δική σου δυνατότητα στην αφθονία εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη ζουν σαν σκλάβοι και δουλεύουν σαν σκλάβοι; Καημένε δάσκαλε, δεν έζησες εσύ για να δεις πώς, στο όνομα του κέρδους, η διαφήμιση θα γινόταν κοινωνικό μήνυμα, ο διαφημιστής κατασκευαστής εικόνας, η επικοινωνία δημόσιες σχέσεις, η γνώση πληροφόρηση και τ όνειρο της ευημερίας πλοκάμι στον λαιμό. Μόνον εκείνη, η παλιά σου μαθήτρια, προσπαθώντας σήμερα να κατανοήσει την εποχή της, σε ανασταίνει, όταν ζορίζεται, να ρητορεύεις μέσα της με λόγια που ακόμη κι αν τα είχες πει, ακόμη κι αν η ίδια τα είχε κατανοήσει τότε, δεν θα ήταν, βέβαια, σε θέση να τα θυμηθεί ακριβώς, έπειτα από τόσα χρόνια, για να μπορέσει να τα επαναλάβει. Το παιδί είχε πιεί το αναψυκτικό του κι είχε, όπως το συμβούλευε ή νεαρή γυναίκα, χώσει μέσα στο νάυλον σακουλάκι, πού κουβαλούσαν πάντοτε μαζί τους στην παραλία, το μπουκάλι και το πλαστικό καλαμάκι, πρέπει πρώτοι εμείς να δώσουμε το παράδειγμα, πρώτοι εμείς να φροντίσουμε γα το περιβάλλον μας, όχι στα σκουπίδια, του έλεγε, και τα χρόνια περνούσαν, το παιδί μεγάλωνε, θα το θυμάται πάντα εκείνο το περιστατικό, τότε πού παρά λίγο να τον πατήσει αυτοκίνητο για ένα αναψυκτικό που δεν του αγόραζε η λοξή, έλεγε στους φίλους του, εκεί, στην ίδια παραλία, είκοσι πέντε χρόνια μετά. Γέλασαν οι άλλοι, γέλασε κι αυτός, μέσα του όμως σφίχτηκε, η μάνα του είχε πριν από πέντε χρόνια πεθάνει. Στην απέναντι μεριά της ασφάλτου το ίδιο περίπτερο από τον εικοστό στον εικοστό πρώτο αιώνα. Και για την εξυπηρέτηση των καταναλωτών του καλοκαιριού σαν ένα μικρό σούπερ μάρκετ. Πήρε το νάυλον σακουλάκι που είχε πάντα στο σακίδιό του, σηκώθηκε και μάζεψε την πλαστικούρα της παρέας, μη χώνετε τα αποτσίγαρα σας στην άμμο, είπε, αυτοί όμως τον αγνόησαν, απορροφημένοι απ τη συζήτηση, γενικά πάλι και αόριστα για τα προσωπικά δεδομένα του πολίτη και για τ ατομικά του δικαιώματα. Αυτός συνέχιζε να μαζεύει τα σκουπίδια, τι θα μπορούσε, άραγε, να σημαίνει σήμερα στην Ευρώπη των μεταναστών, των νεόπτωχων και των ανέργων η ατομική ελευθερία; Και σε τι θα μπορούσε να συνίσταται η ελευθερία της βούλησης του ατόμου; Στο να κανονίζει τη συμπεριφορά του σύμφωνα με τα ηθικά ιδεώδη; Αλλά ποιά είναι στην εποχή μας τα ηθικά ιδεώδη; Στο να πράττει το άτομο σύμφωνα με την

5 εσωτερική αυτονομία της προσωπικότητάς του; Αλλά πώς ορίζεται ή εσωτερική αυτονομία; Και η προσωπικότητα πώς διαμορφώνεται; Προσπαθούσε να θυμηθεί αποφθέγματα φιλοσόφων που πλαισίωναν και φώτιζαν, ενίοτε, την εφηβεία του. Σιγά σιγά απομακρύνθηκε, έφταναν ως αυτόν συγκεχυμένες οι φωνές των φίλων του, γύρισε και τους κοίταξε, αραδιασμένες στη σειρά τρείς κόκκινες τσάντες, όσες και οι κοπέλες της παρέας, πανομοιότυπες, διαφημιστική προσφορά ενός γυναικείου δεκαπενθήμερου περιοδικού, θυμήθηκε πάλι τη μάνα του εκείνο το μεσημέρι, πριν από είκοσι πέντε χρόνια, να επιστρέφει απ το περίπτερο σαν δαρμένη με το αναψυκτικό στο χέρι, και χρόνια μετά, όταν πια ήταν φοιτητής, φλεγόμενος διαδηλωτής στους δρόμους, με αφορμή το σκουλαρίκι πού ήθελε να περάσει στ αυτί, του είχε εξομολογηθεί ότι κάποτε είχε ρίξει οξυζενέ στα μαλλιά της, μαθήτρια του Δημοτικού ακόμη, γοητευμένη απ την ξανθιά των τσιγάρων Santé και ότι την είχε πολύ πληγώσει ο δάσκαλος αποκαλώντας τη μπροστά σε όλους «ζώον». Αλλά ουδέν κακόν αμιγές καλού. Από κείνο το πρωινό άρχισε να αναρωτιέται για τη διαφήμιση και για το πώς διαβρώνει την ανθρώπινη υπόσταση, γι αυτό, όποιον ορισμό και να δώσεις στην ελευθερία, όπως και να τη διακρίνεις, σε εθνική, σε πολιτική, σε κοινωνική, σε φυλετική, όπως και να την προσεγγίσεις, όπως και να την ονειρευτείς, ένα και μοναδικό θα παραμένει πάντα το δύσκολο ζητούμενό της: η αντίσταση στη διαφήμιση, η αντίσταση δηλαδή στην κατανάλωση, η αντίσταση σ αυτόν που επιδιώκει για το δικό του κέρδος να σε μεταποιήσει, αντίσταση στα πρότυπα που σου επιβάλλουν, πρόσεξέ με, η αντίσταση ακόμα και στην κοκκινόμαυρη σημαία που υψώνεις, ακόμα και στο ροκ συγκρότημα που σε παθιάζει, ακόμα και στο σύνθημα που εσύ έγραψες στον τοίχο. Καημένη μάνα μου, σκέφτηκε με σκωπτική διάθεση, σκύβοντας να μαζέψει άλλη μια πλαστική σακούλα, συχνά μ εκνεύριζες με τη συμβατική αντισυμβατικότητά σου, με την αγωνία σου αν μπορεί ή όχι ο άνθρωπος να επιλέγει, με τη σωκρατική επιμονή σου για την ευθύνη του ανθρώπου στο κοινωνικό σύνολο, όπως και να το εξετάσουμε, όμως, είτε καθορίζεται είτε όχι η ελευθερία της βούλησης του ατόμου από τον νόμο της αιτιότητας, οι ελεύθεροι πολίτες της ελεύθερης αγοράς θα έφτανε καιρός που δεν θα ήταν μόνο χειραγωγούμενοι, όπως τους αποκαλούσες, αλλά και χρεωμένοι. Δεν είχες μπορέσει να φανταστείς ότι θά τους προέτρεπαν ο πολιτικοί και ότι θα τούς δελέαζαν οι τραπεζίτες να δανείζονται με υπέρογκα επιτόκια ακόμα και για τις αγορές τους τις βδομαδιάτικες, και ότι αυτοί, οι ελεύθεροι πολίτες, οδηγημένοι να ταυτίζουν προτεσταντικά το είναι του ανθρώπου με το έχειν του, θα έσπευδαν να ανταποκριθούν στα διαφημιστικά στιγμιότυπα του υπεσχημένου παραδείσου ασκώντας για άλλη μια φορά το απαλαίωτο δικαίωμά τους στην ελευθερία της βούλησης! Όχι, το πόσο θα ψεύτιζε τις λέξεις ή διαφήμιση, το πόσο θα συρρίκνωνε τα νοήματα και θα παραποιούσε τα οράματα, και το πόσο η Ευρώπη των αναζητήσεων και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών θα έτεινε εφιαλτικά να γίνει η αστυνομοκρατούμενη γηραιά ήπειρος της μιας άποψης, αυτά όλα, δεν είχες μπορέσει να τα φανταστείς. Άκουσε τους φίλους του που τον καλούσαν. Σήκωσε το χέρι και τους χαιρέτισε. Έσκυψε και μάζεψε ένα ακόμη πλαστικό κυπελλάκι παγωτού. Παρακεί ένα παιδί έσκαβε στην άμμο. Μια νεαρή γυναίκα, καθισμένη δίπλα του, κάπνιζε αφηρημένη κοιτάζοντας προς τη θάλασσα. Αλλά και πόσα άλλα, μάνα μου, σκέφτηκε μ έναν κόμπο στον λαιμό, έπειτα από πέντε, ας πούμε, δέκα χρόνια, δεν θα έχω μπορέσει κι εγώ με τη σειρά μου να φανταστώ; Και πήρε τον δρόμο της επιστροφής. ΠΗΓΗ: Περιοδικό «η λέξη» τ. 195, Ιαν. Μάρτιος ΑΝΕΚ ΟΤΑ Είχα επισκεφτεί μια φίλη που δεν μπορούσε να βρει το ασύρματο τηλέφωνό της. Μετά από λίγα λεπτά έρευνας, η κορούλα της είπε: «Ξέρεις τι πρέπει να εφεύρουν; Ένα τηλέφωνο που έχει συνδεθεί σε σταθερή βάση και δεν μπορεί να χαθεί». Αγαπητή Εφορία, Σου στέλνω αυτά τα χρήματα γιατί δεν ήμουν ειλικρινής στη δήλωσή μου και η συνείδησή μου με ενοχλεί. Αν δεν πάψει να με ελέγχει θα σας στείλω και τα υπόλοιπα. Ένα ζευγάρι που ξέρω είχε πάει σε μαθήματα για εγκύους, όπου σε μια άσκηση ο εκπαιδευτής ζήτησε από το σύζυγο να φορέσει ένα σάκκο με άμμο για να πάρει μια ιδέα πώς είναι να είσαι έγκυος. Ο άντρας στάθηκε όρθιος και σήκωσε τους ώμους λέγοντας «δεν μου φαίνεται πολύ άσχημα». Τότε ο εκπαιδευτής έρριξε κάτω ένα μολύβι και είπε στο σύζυγο να το σηκώσει. «Θέλετε να σηκώσω το μολύβι όπως θα έκανε μια έγκυος;» ρώτησε εκείνος. «Ακριβώς», απάντησε ο εκπαιδευτής. Όλοι οι σύζυγοι γέλασαν όταν ο φίλος μας στράφηκε στη σύζυγό του και είπε: «Αγάπη μου, σήκωσε αυτό το μολύβι, παρακαλώ». 5 «Readers Digest

6 6 ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Της Ασπασίας Κακούρη Αγαπητέ μου Μάνο, Συμφωνώ και προσυπογράφω όλη τη μικρή σου περί ψεύδους πραγματεία στην τελευταία σελίδα του «Γράμματος» 98. Ήθελα μόνο να πω πως πίσω απ όλα τα ψέματα, που δηλητηρίασαν και κατεδάφισαν τα πάντα αυτές τις τελευταίες δεκαετίες, υπάρχει πάντα ένα υπερτροφικό εγώ, που τα θέλει όλα δικά του και δεν σταματά μπροστά σε τίποτα, προκειμένου να κερδίσει χρήματα, θέσεις, πτυχία, κοινωνική καταξίωση και άλλα παρόμοια. Γι αυτό και πιστεύω πως παρόλο που το ψέμα απ τη γενικευμένη ασύστολη χρήση, αυτοκαταργείται τελικά, τίποτα δεν θα μας ανακάμψει αν δεν χτυπηθεί το εγώ μας. Εξ ου και η πάρα κάτω διατύπωση του δικού μου προβληματισμού : Δ Υ Σ Κ Ο Λ Ο Σ Κ Α Ι Ρ Ο Σ Πλησίστιοι αρμενίζουμε στον δύσκολο καιρό αυτόν που σίγουρα ετοιμάζαμ από χρόνια... Είχαμε, όμως, κεκτημένα ένα σωρό κι όλοι πιστεύαμε πως θα κρατούσανε αιώνια. (ο) Παλιά, πολύ παλιά ιστορία οι δύσκολοι καιροί απλώς, νέα δραματικά επεισόδια θα παιχτούνε και όπως πάντα οι δυνατοί θα βγουν πιο δυνατοί και οι αδύνατοι θα καταποντιστούνε. (ο) Έτσι κι αλλιώς, ο δυνατός στις μπόρες έμαθε να ζει και κάθε μάχη πιο πολύ τον δυναμώνει. Ο αδύναμος, στο καθημερινό συσσίτιο των συμβιβασμών θα δίνει κάθε μέρα το παρόν και την μερίδα του θα μεγαλώνει. (ο) Γι αυτό η ήττα ή η νίκη στο κέντρο θα παιχθεί εκεί που ζούμε οι πολλοί, οι άνθρωποι της κάθε μέρας άραγε κάποιο άλμα στην ψυχή μας θα συμβεί ή με «δυσίν κυρίοις» θα κοιτάξουμε ξανά να βγούμε πέρα; (ο) Και ναι, η μπόρα θα περάσει, δεν μπορεί ευχήσου μόνο η μετάλλαξη η ποθητή στους επιζήσαντες να γίνει. Χαλάλι αν απ το καμίνι βγει δυναμωμένο το «εμείς» κι αλοίμονο αν συνεχίσει ο καθένας το εγώ, εμού, εμοί, εμέ να κλίνει. Ιούλιος 2010 Α. Χ. Κ.

7 Ελληνικό Πανεπιστήμιο... αθώς άλλο ένα πανεπιστημιακό έτος αρχίζει, βρίσκω τον εαυτό μου να αναρωτιέται αν και πόσο κατά το παρελθόν οι φοιτητές ανέπτυξαν την σκέψη τους, απέκτησαν νέα γνώση, ολοκληρώθηκαν ως άτομα και μέλη της κοινωνίας. Αν και η απόκτηση γνώσης και εμπειρίας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την προσωπική προσπάθεια του κάθε φοιτητή, η ανάπτυξη της σκέψης και της προσωπικότητας επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την συμπεριφορά της πανεπιστημιακής κοινότητας και τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στο πανεπιστήμιο. Ένας ανασταλτικός, ή μάλλον καταστροφικός παράγοντας στα παραπάνω είναι οι φοιτητικές παρατάξεις. Σε ένα χώρο σκέψης και δημιουργίας φέρνουν εξωτερικά συμφέροντα και αντιπαραθέσεις. Οι γενικές συνελεύσεις των φοιτητών έχουν μετατραπεί σε ένα τσίρκο ουρλιαχτών, υβριστικών λόγων και διαμαχών μεταξύ των παρατάξεων, που δεν προσφέρουν τίποτα το εποικοδομητικό. Ο κάθε φοιτητικός σύλλογος δεν λειτουργεί ως μία ενιαία δύναμη, αλλά ως ένα συνονθύλευμα κομματικών αντιπροσώπων κάθε ένας από τους οποίους εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, είναι αδιάλλακτος σε οποιαδήποτε μορφή διαλόγου και υποβαθμίζει την έννοια του συλλόγου αλλά και του φοιτητή γενικότερα. Η συμπεριφορά των παρατάξεων προς τον κάθε φοιτητή χαρακτηρίζεται έντονα από ψηφοθηρία, καθώς προσφέρουν οτιδήποτε (σημειώσεις, βοήθεια σε μαθήματα, τουρνουά ηλεκτρονικών παιχνιδιών, εκδρομές στην Μύκονο) με αντάλλαγμα μία ψήφο, βομβαρδίζουν τους πρωτοετείς ιδιαίτερα φοιτητές με τηλεφωνήματα, σκορπίζουν παντού φυλλάδια που απαριθμούν τα λάθη και τα σφάλματα των αντίπαλων παρατάξεων. Οι πεποιθήσεις και οι στόχοι των παρατάξεων αλλάζουν σύμφωνα με το εκάστοτε συμφέρον τους ή την συμπεριφορά των αντίπαλων παρατάξεων, αποδεικνύοντας χωρίς αμφιβολία την έντονη σκοπιμότητά τους. της Βασιλικής Πάρρυ Η αντίδραση της πλειοψηφίας των φοιτητών σε αυτή την κατάσταση είναι η απουσία τους από τις γενικές συνελεύσεις και τις φοιτητικές εκλογές. Οι περισσότεροι φοιτητές που δεν υποστηρίζουν κάποια παράταξη δεν αντιδρούν στην ύπαρξη τους, αλλά την δέχονται ως ένα δυσάρεστο χαρακτηριστικό του ελληνικού πανεπιστημίου, διαιωνίζοντας έτσι το πρόβλημα και αφήνοντας τις αποφάσεις των φοιτητικών συλλόγων να λαμβάνονται από μία αισθητή μειοψηφία. Αυτή η απάθεια των φοιτητών, αν και δικαιολογείται σε ένα βαθμό, αποτελεί ένα πρόβλημα μεγαλύτερο από την ύπαρξη των παρατάξεων. Εξάλλου, αν οι παρατάξεις δεν έπαιρναν ψήφους από τους φοιτητές, δεν θα είχαν δύναμη και λόγο μέσα στο πανεπιστήμιο. Έχει ειπωθεί πολλές φορές η φράση «έξω οι παρατάξεις από τις σχολές». Είναι διατεθειμένοι όμως οι φοιτητές να το διεκδικήσουν αυτό; Δεν θέλουμε μία μικρογραφία της βουλής και της πολιτικής της χώρας στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Θέλουμε ένα πανεπιστήμιο σκέψης, δημιουργικότητας, ανάπτυξης και έρευνας. Ένα πανεπιστήμιο που βγάζει σκεπτόμενους και πιο ολοκληρωμένους ανθρώπους, όχι πρόβατα με παρωπίδες που ακολουθούν συγκεκριμένες γραμμές. ΠΗΓΗ: ============================ Το του Σαουδάραβα μαθητή στον πατέρα του: Το Βερολίνο είναι θαυμάσιο, οι άνθρωποι εδώ είναι υπέροχοι και μου αρέσει πολύ εδώ, αλλά, πατέρα, ντρέπομαι λίγο να πηγαίνω στο κολέγιο με τη Φερράρι 599 GTB από καθαρό χρυσό, όταν όλοι μου οι καθηγητές και πολλοί συμμαθητές μου έρχονται με τρένο. Ο γιος σου, Nasser. Και η απάντηση του πατέρα: 20 εκατομμύρια αμερικάνικα δολάρια μόλις μεταφέρθηκαν στο λογαριασμό σου. Σε παρακαλώ σταματά να μας ντροπιάζεις! Πήγαινε και αγόρασε και εσύ ένα τρένο! Με αγάπη, Ο πατέρας σου. 7

8 8 Εξαιρετικές φωτογραφίες

9 Μάλλον δεν τα έκαναν σωστά 9 Χάρακας Μπαλκόνι χωρίς πόρτα ======================== Επίδεση αυτοκινήτου Και κάτι τρυφερό οικογένεια

10 10 Ο Ρώσος ζωγράφος Πάβελ Φιλόνωφ και ο μοναχικός του δρόμος Του Γιούρι Ζαράχοβιτς αναγνώριση για τον αινιγματικό Ρώσο καλλιτέχνη Πάβελ Φιλόνωφ άργησε να έρθει. Στη δεκαετία του 30 το σοβιετικό κράτος τον έκανε «μη πρόσωπο», με κατηγορία την «εχθρότητα προς το σοσιαλισμό». Περιθωριοποιημένος, με απαγορευμένο το έργο του, πέθανε το 1941 σε ηλικία 58 ετών μαζί με άλλα θύματα, που πέθαναν από την πείνα κατά την πολιορκία του Λένινγκραντ από τους Ναζί. Το καλλιτεχνικό του όνομα, αν και ξεθωριασμένο, ήταν αρκετό να του εξασφαλίσει ένα δικό του τάφο. Τα έργα του ξαναβγήκαν στην επιφάνεια μόνο κατά την μεταρρύθμιση του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, όταν το 1988 το κρατικό Μουσείο του Λένινγκραντ (τώρα Πετρούπολης) οργάνωσε μια έκθεση των έργων του, άλλοτε σκοτεινών, άλλοτε χαρούμενων, που αργότερα μεταφέρθηκε στο Παρίσι και το Ντύσελντορφ. Μετά από αυτό έγιναν μόνο δύο μικρές εκθέσεις στη Ρωσία μέχρι το καλοκαίρι του 2006 οπότε το Ρωσικό Μουσείο της Πετρούπολης έστησε την πιο πλήρη έκθεση του όλου έργου τού Φιλόνωφ. Αυτό το γεγονός στο Καλλιτεχνικό Μουσείο Πούσκιν αποδείχθηκε τόσο μεγάλη επιτυχία και από άποψη κριτικών και από άποψη λαού που παρατάθηκε μέχρι το Μάρτιο. «Το γεγονός αποδείχθηκε γεγονός οδοδείκτης πολύ περισσότερο από ό,τι περιμέναμε» δήλωσε η διαυθύντρια των ιδιωτικών συλλογών του Μουσείου Πούσκιν Ναταλία Αυτονόμοβα. Και δεν είναι παράξενο. Τα 138 ζωγραφικά έργα και σχέδια που διαλέχτηκαν από 300 έργα του Φιλόνωφ, που χάρισε στο Ρωσικό Μουσείο το 1977 η αδελφή του Ευδοκία Γκλέμποβα, ανοίγουν ένα παράθυρο στον ανησυχητικό και γοητευτικό κόσμο μιάς μυστηριώδους μεγαλοφυΐας του 20 του αιώνα. Γεννημένος σε φτωχή οικογένεια της Μόσχας και εκπαιδευμένος ως καλλιτέχνης στην Πετρούπολη ο Φιλόνωφ ήταν μέρος της μοναδικής έκρηξης της πρωτοποριακής τέχνης που άνθισε στη Ρωσία των αρχών του 20ού αιώνα με καλλιτέχνες σαν τον αφαιρετικό Βασίλη Καντίνσκυ, τον οπαδό της «υπεροχής» Κασιμίρ Μάλεβιτς, τον σουρρεαλιστή Μαρκ Σαγκάλ και τον κονστρουκτιβιστή Βλαντιμίρ Τάτλιν. Αλλά ο Φιλόνοφ δεν παρέμεινε σε καμιά σχολή άλλη από τη δική του, που την ονόμασε «αναλυτική τέχνη». Προς τιμήν του Φιλόνωφ ο ποιητής και θεωρητικός του φουτουρισμού Αλεξέι Κρουτσένιχ βρήκε και οι επιμελητές του Μουσείου αποδέχθηκαν τον τίτλο της Έκθεσης, Μαρτυρία του αόρατου. Η αναλυτική τέχνη του Φιλόνωφ δεν ήταν μόνο τεχνική. Ασπαζόταν την πεποίθηση του Λεονάρντο ντα Βίντσι ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από καθρέφτης που «αντανακλά τα αντικείμενα χωρίς να ξέρει τίποτε γι αυτά». Ο Φιλόνωφ ήθελε να συλλάβει και να αποδώσει την εσωτερική φύση των πραγμάτων μάλλον παρά την εξωτερική τους εμφάνιση. Ο πραγματικός σκοπός του καλλιτέχνη, όπως το έθεσε ο Κρουτσένιχ, ήταν «να δει μέσα από τον κόσμο». Για να το επιτύχει αυτό, έγραψε ο Φιλόνωφ σ ένα νέο συνάδελφο το 1940 «Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι πολύ καλά μορφωμένος αναλυτής και ερευνητής». Ο Φιλόνωφ κατείχε καλά το νατουραλιστικό Εικόνα: Π. Φιλόνωφ, Η γιορτή των βασιλιάδων (1913) ΕΙΚΟΝΑ: Πάβελ Φιλόνωφ, Η γιορτή των βασιλέων (1913) Χρησιμοποιούνται χρώματα για να αναγγελθούν προαισθήματα.

11 ύφος, όπως είναι φανερό στις προσωπογραφίες των αδελφών του, της Ευδοκίας Γκλέμποβα (1915) και της Μαρίας Φιλόνοβα (1924). Όμως διάλεξε να αναπτύξει την αναλυτική του τέχνη πειραματιζόμενος με την καθαρή αφαίρεση στη σειρά που ονομάζει Formula, οποία εικονίζει τον πόλεμο, τη φύση και το σύμπαν. Παρά ταύτα όποιο ύφος ταίριαζε στο σκοπό του ο Φιλόνωφ το επεδίωκε με ένταση. Αντί να αρχίζει με τη γενική εικόνα και να γεμίζει τις λεπτομέρειες αργότερα, ο Φιλόνωφ άρχιζε με τις λεπτομέρειες, που τις ονόμαζε «άτομα», ωσότου ο καμβάς γεμίσει από επιμελώς φτιαγμένα καλειδοσκοπικά χρωματιστά κύτταρα. Ένα σχέδιο εμφανιζόταν καθώς συνέδεε το ένα άτομο με τα γειτονικά του σε ένα δίκτυο σχημάτων και γραμμών. «Κάθε μέρος ενός πίνακά του είναι ένας τελειωμένος πίνακας από μόνο του» (Αυτονόμοβα). Ενώ εκτιμούσαν την καταπληκτική τεχνική του Φιλόνωφ, οι κριτικοί δεν ικανοποιούνταν με τις εικόνες που παρουσίαζε. Πολλά από τα έργα του είναι γεμάτα από φοβερά πρόσωπα και απειλητικά ζώα. Συχνά εικονίζονται απελπισμένες μορφές σ ένα ζοφερό βιομηχανικό τοπίο, όπως στην Μεταμόρφωση ενός διανοητή ( ). Όμως ο Φιλόνωφ μπορούσε να ζωγραφίζει και έργα που ξεχειλίζουν από αισιοδοξία και ομορφιά, όπως η Συνταγή τα Άνοιξης (1923) και το Τοπίο (1929). Οι ακρότητες αυτές αντανακλούν τη ίδια τη ζωή του. Στη σχετικά ελεύθερη και αγρίως παραγωγική δεκαετία του 1920, η φήμη του Φιλόνωφ και η καλλιτεχνική αυθεντία του αυξήθηκε γρήγορα. Είχε αρχίσει να κάνει διαλέξεις και να εκδίδει θεωρητικά βιβλία και στα 1925 εγκαινίασε το Αναλυτικό Σχολείο Τέχνης στο Λένινγκραντ. Κάτω από την επίβλεψή του μερικοί μαθητές του παρουσίασαν μια έκθεση αναλυτικής τέχνης το 1927 και σχεδίασαν σκηνικά και κοστούμια για μια παράσταση στο Λένινγκραντ του Γενικού Επιθεωρητή του Νικολάι Γκόγκολ. Η καριέρα του Φιλόνωφ κορυφώθηκε στο τέλος του 1929, όταν το Ρωσικό Μουσείο οργάνωσε τη δική του Έκθεση έργων και καταστράφηκε λίγο αργότερα στην αρχή του 1930, όταν οι αρχές αποφάσισαν πρώτον να μην ανοίξει η έκθεση για το κοινό και ύστερα να τη διαλύσουν τελείως ως ανεπιθύμητη. Ο Φιλόνωφ κατάφερε να παρουσιάσει έργα του μόνο δυο φορές σε ομαδικές εκθέσεις του Λένινγκραντ. Τότε οι αρχές του Κομμουνιστικού Κόμματος ενορχήστρωσαν μια κακή εκστρατεία του τύπου, που τον περιέγραφε ως στοιχείο εχθρικό προς τα ιδανικά της επανάστασης. Ο Φιλόνωφ έγινε μη πρόσωπο σε μια χώρα που ενδιαφερόταν λιγότερο για την «αναλυτική τέχνη» και περισσότερο για τις νικηφόρες βεβαιότητες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. 11 Αν και ειλικρινής σοσιαλιστής ο Φιλόνωφ, είχε υπερβολικά ρεαλιστικό βλέμμα για να εγκριθεί ή να επιτραπεί από το Κόμμα και τους καλλιτεχνικούς συνεργάτες του. Προσπάθησε να προσαρμοστεί: μετονόμασε την Αγία Οικογένεια (1914) σε Οικογένεια Χωρικών. Ζωγράφισε αρκετά αριστουργήματα όπως το Εργοστάσιο Τρακτέρ του Σιδηρουργείου Πουτίλωφ, το Σχέδιο Ηλεκτροδότησης του Λένιν (1930). Αλλ ενώ οι τίτλοι συμβάδιζαν με την εποχή, ακόμα κι ένας μέσος κομισσάριος του κόμματος μπορούσε να διακρίνει σ αυτά μια εσωτερική και δυσάρεστη αλήθεια. Μη μπορώντας να παίρνει δικαιώματα ο Φιλόνωφ ζούσε στη φτώχεια. Καμιά φορά δούλευε με συμβάσεις, που άλλοι υπέγραφαν γι αυτόν στο όνομά τους. Ξένοι συλλέκτες του προσέφεραν μέχρι $ τεράστιο ποσό για την δεκαετία του 1930 για να αγοράσουν ένα έργο, αλλά ο καλλιτέχνης αρνείτο σταθερά. Ήθελε να μείνουν τα έργα του ενωμένα και ποτέ δεν παραιτήθηκε από το όνειρο ενός Μουσείου Αναλυτικής Τέχνης. Αυτό είναι ακόμα μακρινή προοπτική, αλλά η θέση του Φιλόνωφ στη γόνιμη ιστορία της τέχνης κατά τα πρώτα σοβιετικά χρόνια έχει εξασφαλιστεί. Η πρώτη ατομική έκθεση του Φιλόνωφ έγινε το 1988, μετα 56 χρόνια και έγινε δεκτή ως νεωτερισμός. Η τελευταία έκθεση των έργων του το 2007 θεώρησε το έργο του ως κλασσική τέχνη που έχει το ίδιο βάθος βλέμματος που ο Φιλόνωφ είχε επενδύσει σ αυτήν. Τα αισθητικά του επιτεύγματα είναι αρκετά για να τον σημαδέψουν ως άκρως πρωτότυπο. Πίσω απ αυτά κρύβονται οι γλυκόπικρες ανακαλύψεις ενός καλλιτέχνη που βυθίστηκε βαθιά στην ανθρώπινη κατάθλιψη ακόμα κι αν έφθασε σε ομορφιά όλη δική του. ΠΗΓΗ: Περιοδικό ΤΙΜΕ, ============================= Η σκάλα της επιτυχίας 100% Το έκανα 90% Θα το κάνω 80% Μπορώ να το κάνω 70% Νομίζω ότι μπορώ 60% Θα μπορούσα 50% Νομίζω ότι θα μπορούσα 40% Τι είναι αυτό; 30% Θα ήθελα να μπορούσα 20% εν ξέρω πώς γίνεται 10% εν μπορώ 0% εν θα το κάνω

12 12 Θυσία της Maddy Jonas Απροσδόκητη επιστροφή του Angel Torres Τον Ιούνιο του 1993 μόλις είχα πάρει το πτυχίο μου από το Πανεπιστήμιο και είχα πιάσει δουλειά ως σερβιτόρα σ ένα εστιατόριο της Βαλτιμόρης. Τα λεφτά ήταν λίγα και μου έφταναν μόνο αν νοίκιαζα με το μήνα δωμάτιο σ ένα μοτέλ. Για οικονομία, έτρωγα το «πιάτο της ημέρας», όποιο και αν ήταν, εκεί που δούλευα. Η τιμή του ήταν 5 δολάρια με έκπτωση 50% για τους εργαζόμενους. Έτρωγα το μισό το μεσημέρι και άφηνα το υπόλοιπο για το βράδυ. Τα βράδια είχε πολλή δουλειά και πολλούς σπουδαστές, αλλά εμένα, ως νεότερη, μ έβαλαν να σερβίρω το μεσημέρι, που δεν είχε πελάτες ούτε κέρδος. Μια ζεστή μέρα μπήκε στο κατάστημα ένας άντρας με βρώμικα ρούχα, με αραιά μαλλιά και αξύριστος από καιρό. Κανείς σερβιτόρος δεν τον ήθελε και είπα ότι θα τον σέρβερνα εγώ. Πολύ σιγανά, έκανα προσπάθεια να τον ακούσω, μου παρήγγειλε έναν καφέ και το πιάτο της ημέρας. Υπολόγισα ότι 6 δολάρια θα ήταν πολλά λεφτά για εκείνον και βεβαίως και για μένα. Όταν πήγα την παραγγελία στην κουζίνα μου είπαν ότι ο τύπος θα απέφευγε να πληρώσει και πάντως δεν θα έδινε φιλοδώρημα. Προσπάθησα να σκεφτώ ότι ήταν άνθρωπος και πελάτης, όπως όλοι, και έκανα τη δουλειά μου όπως με κάθε πελάτη. Καθόταν ήρεμος. Αντίθετα με άλλους που έτρωγαν μόνοι, δεν διάβαζε τίποτα. Μόνο κοίταζε τον καφέ του ή προς τα έξω αναπολώντας ίσως καλύτερους καιρούς. Έτρωγε αργά και φαινόταν να απολαμβάνει κάθε μπουκιά. Αυτό δεν ήταν μόνο φαγητό γι αυτόν, για να συντηρηθεί, αλλά και δροσερός τόπος για να καθήσει και να αναπαυθεί, έστω για λίγο. Όταν άδειασε το πιάτο του, πέρασα να του ξαναγεμίσω την κούπα με καφέ και ν αφήσω τον λογαριασμό. «Δεν υπάρχει βία», του είπα. Μήπως υπήρχαν άλλοι να περιμένουν για τραπέζι, γιατί να τον κάνω να φύγει; Πήγα λίγο στην τουαλέτα και όταν γύρισα, ο πελάτης μου είχε φύγει. Οι άλλοι γέλασαν και μου θύμισαν ότι με είχαν προειδοποιήσει ότι θα με πιαστώ κορόιδο. Δεν μίλησα και πήγα να καθαρίσω το τραπέζι αφήνοντας το πιατάκι του λογαριασμού τελευταίο. Όταν το σήκωσα, έπεσαν κάτι κέρματα. Ο λογαριασμός των 6 δολαρίων είχε πληρωθεί με τσαλακωμένα χαρτονομίσματα. Κάθησα και μέτρησα τα κέρματα ήταν 1,20 δολ. Καθώς κοίταζα τα ψιλά κατάλαβα ότι πιθανότατα με θυσία ο πελάτης μου μού είχε διδάξει ένα μάθημα. Σε κάθε άνθρωπο που έχουμε μια επαφή ή δοσοληψία ασκούμε μια επιρροή. Είναι επιλογή μας τι είδος επιρροής θέλουμε να ασκήσουμε. Το Δεκέμβριο 2005 υπηρετούσα στην Οκινάβα της Ιαπωνίας. Ήμουν πεζοναύτης και είχα λάβει μέρος στις επιχειρήσεις του Ιράκ. Μόλις τότε μου είχαν δώσει μια άδεια να πάω στο σπίτι μου. Μετά από πτήση 18 ωρών ήμουν στο αεροδρόμιο του Χούστον για να πάρω άλλο αεροπλάνο για το Μαϊάμι, που ήταν ο προορισμός μου. Λόγω κάποιας καθυστέρησης είχα δυο ώρες στη διάθεσή μου και είπα να πάω να φάω κάτι. Κατόπιν πήγα σε ένα μέρος που μαζεύονται οι στρατιωτικοί, για να δω αν ήταν κανείς πεζοναύτης για την ίδια με μένα πτήση, να κάνουμε παρέα. Πέρασε μια ώρα εκεί και μετά πήγα στο χώρο αναμονής για αναχώρηση και αποφάσισα να καλέσω τον πατέρα μου στο τηλέφωνο, για να του πω να έρθει να με πάρει από το αεροδρόμιο του Μαϊάμι. Τότε κατάλαβα ότι δεν είχα το κινητό μου. Έψαξα παντού, στις τουαλέτες, στο εστιατόριο, στο χώρο συγκεντρώσεως των στρατιωτικών. Δεν το βρήκα και τηλεφώνησα από ένα κοινόχρηστο τηλέφωνο στον πατέρα μου και του είπα να ακυρώσει τον αριθμό του κινητού μου γιατί το είχα χάσει. Ο μπαμπάς μού είπε να μη στενοχωριέμαι, γιατί θα αγοράζαμε καινούργιο όταν θα έφθανα εκεί. Μετά το τηλεφώνημα μπήκα στο αεροπλάνο απογοητευμένος είχα χάσει όλους τους αριθμούς των φίλων μου και δεν θα ήταν εύκολο να τους ξαναμαζέψω. Προχώρησα προς τα πίσω στο διάδρομο και βρήκα τη θέση μου. Οι άλλοι δύο είχαν καθήσει και βιάστηκα να βάλω τα πράγματά μου στη θέση τους και να καθήσω. Μετά ένα λεπτό ήρθε μια αεροσυνοδός και με ρώτησε αν με λένε Άγγελο. Τη ρώτησα γιατί; Ρώτησε αν είχα χάσει το τηλέφωνό μου και αν ήταν αυτό που κρατούσε. Κοίταξα μια εκείνη και μια το τηλέφωνο και δεν πίστευα τα μάτια μου. Ήμουν στο αεροδρόμιο του Χούστον με πολλές διαφορετικές αερογραμμές και δεκάδες χιλιάδες ταξιδιωτών κάθε μέρα. Όταν χάσεις κάτι σε τέτοιο μέρος, δεν ξαναβρίσκεται. Η κοπέλα είπε ότι ένας κύριος βρήκε το κινητό μου, είδε επάνω ένα σύμβολο των Πεζοναυτών, ύστερα βρήκε στο κινητό τη λέξη πατέρας και τηλεφώνησε, έμαθε το όνομα μου και την πτήση μου και καθυστέρησε τη δική του δουλειά για να πάει στην ανάλογη πύλη εξόδου και να δώσει το κινητό στην αεροσυνοδό. Εκείνη μού το επέστρεψε. Ήταν το κινητό, με το οποίο θα επικοινωνούσα με όλους τους δικούς μου που αγαπώ πριν ξαναγυρίσω στον πόλεμο και ενδεχομένως θα τους έβλεπα. Αυτός ο ξένος εκείνη τη μέρα στο Χούστον του Τέξας μου έκανε πολύ μεγάλη χάρη και του είμαι ευγνώμων μέχρι και σήμερα.

13 Έκθεση από μαθητή του δημοτικού με θέμα: Τί να ζητήσω από το Θεό Κραυγές και Ψίθυροι 13 «Θεέ μου, απόψε σου ζητάω κάτι που το θέλω πάρα πολύ. Θέλω να με κάνεις τηλεόραση! Θέλω να πάρω τη θέση της τηλεόρασης που είναι στο σπίτι μου. Να έχω... το δικό μου χώρο. Να έχω την οικογένειά μου γύρω από μένα. Να με παίρνουν στα σοβαρά όταν μιλάω. Θέλω να είμαι το κέντρο της προσοχής και να με ακούνε οι άλλοι χωρίς διακοπές ή ερωτήσεις. Θέλω να έχω την ίδια φροντίδα που έχει η τηλεόραση όταν δεν λειτουργεί... Όταν είμαι τηλεόραση, θα έχω την παρέα του πατέρα μου όταν έρχεται σπίτι από τη δουλειά, ακόμα κι αν είναι κουρασμένος. Και θέλω τη μαμά μου να με θέλει όταν είναι λυπημένη και στενοχωρημένη, αντί να με αγνοεί. Θέλω τ' αδέλφια μου να μαλώνουν για το ποιος θα περνάει ώρες μαζί μου. Θέλω να νοιώθω ότι η οικογένειά μου αφήνει τα πάντα στην άκρη, πότε - πότε, μόνο για να περάσει λίγο χρόνο με μένα. Α και το τελευταίο, κάνε με έτσι ώστε να τους κάνω όλους ευτυχισμένους και χαρούμενους. Θεέ μου, δε ζητάω πολλά. Θέλω μόνο να γίνω σαν μια τηλεόραση!» Η δασκάλα που το διάβασε (καθώς βαθμολογούσε) ήθελε να κλάψει. Ο σύζυγός της που μόλις είχε μπει στο σπίτι, τη ρώτησε: «τι συμβαίνει;» Αυτή απάντησε: «Διάβασε αυτή την έκθεση, την έχει γράψει ένας μαθητής μου». Ο σύζυγος είπε: «Το καημένο το παιδί. Τι αδιάφοροι γονείς είναι αυτοί!» Τότε αυτή τον κοίταξε και είπε: «Αυτή η έκθεση είναι του γιού μας!» Μια μέρα, ένας σοφός Ινδιάνος έκανε την παρακάτω ερώτηση στους μαθητές του: "Γιατί οι άνθρωποι ουρλιάζουν όταν εξοργίζονται;" "Γιατί χάνουν την ηρεμία τους" απάντησε ο ένας. "Μα γιατί πρέπει να ξεφωνίζουν παρότι ο άλλος βρίσκεται δίπλα τους;" ξαναρωτά ο σοφός. "Ξεφωνίζουμε, όταν θέλουμε να μας ακούσει ο άλλος" είπε ένας άλλος μαθητής. Και ο δάσκαλος επανήλθε στην ερώτηση: "Μα τότε δεν είναι δυνατόν να του μιλήσει με χαμηλή φωνή;» Διάφορες απαντήσεις δόθηκαν αλλά καμιά δεν ικανοποίησε τον δάσκαλο «Ξέρετε, είπε, γιατί ουρλιάζουμε κυριολεκτικά όταν είμαστε θυμωμένοι; Γιατί όταν θυμώνουν δυό άνθρωποι, οι καρδιές τους απομακρύνονται πολύ και για να μπορέσει ο ένας να ακούσει τον άλλο θα πρέπει να φωνάξει δυνατά, για να καλύψει την απόσταση. Όσο πιο οργισμένοι είναι, τόσο πιό δυνατά θα πρέπει να φωνάξουν για ν ακουστούν. Ενώ αντίθετα τι συμβαίνει όταν είναι ερωτευμένοι; Δεν έχουν ανάγκη να ξεφωνήσουν, κάθε άλλο, μιλούν σιγανά και τρυφερά. Γιατί; Επειδή οι καρδιές τους είναι πολύ πολύ κοντά. Η απόσταση μεταξύ τους είναι ελάχιστη. Μερικές φορές είναι τόσο κοντά που δεν χρειάζεται ούτε καν να μιλήσουν... παρά μονάχα ψιθυρίζουν. Και όταν η αγάπη τους είναι πολύ δυνατή δεν είναι αναγκαίο ούτε καν να μιλήσουν, τους αρκεί να κοιταχθούν. Έτσι συμβαίνει όταν δυό άνθρωποι που αγαπιούνται πλησιάζουν ο ένας προς τον άλλον». Στο τέλος ο Σοφός είπε συμπερασματικά: «Όταν συζητάτε μην αφήνετε τις καρδιές σας να απομακρυνθούν, μην λέτε λόγια που σας απομακρύνουν, γιατί θα φτάσει μια μέρα που η απόσταση θα γίνει τόσο μεγάλη που δεν θα βρίσκουν πια τα λόγια σας το δρόμο του γυρισμού». Mahatma Gandhi

14 14 Κάποια απόσταση με αγάπη ταν σκέπτεσαι οικογενειακά θέματα μπορεί σήμερα να σε κάνει να αισθάνεσαι μια ένταση και αυτή η ερεθιστότητα μπορεί να οφείλεται στο ότι είναι δύσκολο να διαχωρίσεις τον εαυτό σου από κάποιες καταστάσεις είτε συναισθηματικά είτε στην πράξη. Το να μάθεις να αποσπάσαι με αγάπη ίσως κάνει τα πράγματα να πάνε πολύ καλύτερα με τους δικούς σου και μπορεί και σε βοηθήσει να αισθάνεσαι πιο άνετα με τα θέματά τους. Ένας τρόπος απόσπασης με αγάπη είναι να φανταστείς ότι περιβάλλεσαι από ένα κουκούλι γεμάτο με φως και θετική ενέργεια και ότι μέσα στο χώρο αυτό τίποτα αρνητικό δεν μπορεί να σε πειράξει. Αν φανταστείς το χώρο αυτό σαν κάτι που προστατεύει την καρδιά σου χωρίς να την κλείνει εντελώς, ίσως ανακαλύψεις ότι έτσι είναι ευκολότερο να ανοιχτείς προς τις ανάγκες των αγαπητών σου γύρω σου χωρίς να απογοητευθείς. Κρατώντας την απόστασή μας με υγιή τρόπο μπορούμε να συνδεόμαστε με τους άλλους χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η ειρήνη του νου μας. Αυτοί που είναι δίπλα μας μπορεί να μας παρουσιάσουν κάποιες προκλήσεις, επειδή η εγγύτητά μας συχνά σημαίνει ότι αφήσαμε τον εαυτό μας να δώσει πάρα πολλά, ειδικά σε δύσκολες καταστάσεις. Όμως παραμένοντας ανοιχτοί, αλλά με κάποια δόση προστασίας, δεν σημαίνει ότι κλείνουμε την πόρτα στους αγαπητούς μας. Σημαίνει ότι προσέχουμε και τον εαυτό μας, ώστε να βοηθάμε και να ενθαρρύνουμε τα πρόσωπα για τα οποία νοιαζόμαστε κατά ένα πιο σωστό τρόπο. Φτιάχνοντας ένα θεραπευτικό χώρο γύρω σου δεν θα προστατεύσεις μόνο τον εαυτό σου, αλλά θα βοηθήσεις και τους άλλους να βρουν παρηγορία και ειρήνη. =============================== Ό,τι σε γεμίζει και σε χαροποιεί Ποιος είπε: ν ακολουθείς τα όνειρά σου εκτός από εκείνο που είσαι στη δουλειά με τα εσώρουχα σε άσκηση πυρκαϊάς ; Ο συγγραφέας J. Campbell συμβούλευε ν ακολουθείς «ό,τι σε κάνει ευτυχισμένο». Η Αμερικανίδα ζωγράφος Grandma Moses το έκανε. Άρχισε να ζωγραφίζει σε ηλικία 76ετών, όταν η αρθρίτιδα την ανάγκασε να παρατήσει το κέντημα. «Αν δεν άρχιζα να ζωγραφίζω, θα έτρεφα κοτόπουλα» είχε πει κάποτε. Η σελίδα της Ξένιας Άκουσα και για έναν οδηγό λεωφορείου στο Σικάγο, που ακολούθησε αυτό που του έδινε ικανοποίηση με εκπληκτικά αποτελέσματα. Όταν οδηγεί, τραγουδάει. Ναι, τραγουδάει. Και δεν εννοούμε ότι μουρμουρίζει για τον εαυτό του. Τραγουδάει για να ακούει όλο το λεωφορείο. Όλη τη μέρα όσο διαρκεί η οδήγηση. Σε μια συνέντευξη στην τηλεόραση του Σικάγου είπε ότι στην πράξη δεν είναι οδηγός λεωφορείου. «Είμαι επαγγελματίας τραγουδιστής», βεβαίωσε. «Οδηγώ το λεωφορείο για να βρίσκω κάθε μέρα ακροατήριο που να με ακούει υποχρεωτικά». Η ευδαιμονία του δεν είναι η οδήγηση, αν και αυτό είναι χαρά για άλλους. Η ευδαιμονία του είναι το τραγούδι. Και οι υπεύθυνοι των μεταφορών είναι ενθουσιασμένοι, γιατί οι επιβάτες αφήνουν άλλα λεωφορεία να φύγουν, για να πάρουν το λεωφορείο με τον τραγουδιστή οδηγό. Τόσο τους αρέσει. Να ένας άνθρωπος που ξέρει γιατί βρίσκεται σ αυτό τον κόσμο. Γι αυτόν τον τραγούδι σημαίνει να δίνει χαρά στους άλλους. Βρήκε ένα τρόπο να συνδυάσει το σκοπό του στη ζωή με το επάγγελμά του. Ακολουθώντας τη δική του ευδαιμονία ζει το είδος της ζωής που πιστεύει ότι είναι γι αυτόν. Μια άλλη φυλακή Steve Goodier της Jane Powell αράχτηκες καμιά φορά επειδή κάποιος απέρριψε την πρόσκλησή σου για καφέ; Πληγώθηκες ποτέ, επειδή άνοιξες την καρδιά σου σε κάποιο πρόσωπο και η ανταπόκριση δεν ήταν εκείνη που περίμενες; Τρόμαξες ποτέ για οποιοδήποτε λόγο; Συγχαρητήρια! Είσαι ζωντανός. Και αναπτύσσεσαι. Αν ποτέ δεν μας δοθεί ευκαιρία, αν δεν ζοριστούμε ποτέ, δυο πράγματα είναι σίγουρα: Το ένα είναι ότι ποτέ δεν θα πληγωθούμε ούτε θα στενοχωρηθούμε ούτε θα φοβηθούμε. Το άλλο είναι ότι θα λιμνάσουμε και θα αδρανοποιηθούμε. Ασφαλείς στη ζώνη της άνεσης, θα ανακαλύψουμε εν καιρώ ότι η ζώνη της άνεσης έχει γίνει φυλακή. Χειρισθήκαμε τη ζωή μας με «ασφαλή» τρόπο. Όμως η ασφάλεια ισούται με αδράνεια. Να στενοχωρηθείς! Να πληγωθείς! Να τρομάξεις! Η ανταπόδοση της ανάπτυξης και των αλλαγών είναι διαρκής. Σιγά σιγά, με τις ευκαιρίες που μας δίνουν τα πρόσωπα και οι καταστάσεις ζυμωνόμαστε και γινόμαστε το πρόσωπο που θέλουμε. Ωριμάζουμε. Μαθαίνουμε. Αλλάζουμε στο καλύτερο. Το τελικό αποτέλεσμα υπερβαίνει τον προσωρινό κόπο και πόνο του ταξιδιού.

15 Έχεις δει ποτέ σκαντζόχοιρο μωρό; Κοίταξε αυτή την όμορφη εικόνα και μάθε και την σχετική ιστορία. Ο μύθος του σκαντζόχοιρου Μια φορά ήταν ο πιο κρύος χειμώνας και πολλά ζώα πέθαιναν από το κρύο. Οι σκαντζόχοιροι λόγω της κατάστασης αποφάσισαν να μαζευτούν στο ίδιο μέρος. Μ αυτό τον τρόπο προστατεύτηκαν αρκετά και ζεστάθηκαν, αλλά τα αγκάθια του ενός σκαντζόχοιρου πλήγωναν το διπλανό του.. Όταν αποφάσισαν να χωρίσουν, άρχισαν να πεθαίνουν από το κρύο. Έτσι έπρεπε να βρουν τη σωστή απόσταση μεταξύ τους, ώστε να ζεσταίνονται και τα τσιμπήματα από τα αγκάθια να είναι λιγότερα και πιο ανεκτά. Και ξαναμαζεύτηκαν ο ένας κοντά στον άλλον. Η θερμότητα από τους άλλους αποδείχτηκε πιο σπουδαία από τα τσιμπήματα. Κι έτσι επέζησαν. ================================ Σχόλια για το «Αστείο» του Μίλαν Κούντερα (Το Γράμμα 98, σελ.6 και 7) «Το Αστείο» του Μ. Κούντερα είναι μνημειώδες και τόσο πολυδιάστατο, ώστε μόνο αν το διαβάσεις θα το καταλάβεις κάπως. Γράφω όμως, γιατί παρ όλα αυτά έχω κάποιες αντιρρήσεις στην παρουσίαση από το Διαδίκτυο με υπογραφή perizitito.gr,που δημοσιεύτηκε στη σελ. 7 του «Γράμματος 98»: α. Παρουσιάζει το αστείο σαν πράξη σημαντική πολιτικά και κοινωνικά, που 15 αναπόφευκτα έχει συνέπειες στη ζωή του ανθρώπου. Σαν «διακωμώδηση εναντίον» κλπ. Εξαρτάται. Στην περίπτωση αυτή ο συγγραφέας κάνει αντίθετη προσπάθεια. Δείχνει το νεαρό διπλωματούχο Λούντβιχ απόλυτα αφοσιωμένο στην κομματική ιδεολογία και ζητά να τον συγχωρήσουν. Ήταν λέει ένα πείραγμα σε καρτ-ποστάλ ιδιωτικής του στιγμής και ελπίζει και προσπαθεί να τον ξαναπάρουν στο Κόμμα, ακόμα και καιρό μετά την αποπομπή του και την τιμωρία του. β. Η τιμωρία δεν είναι απλώς μια αυστηρή στρατιωτική θητεία επαυξημένη. Περιγράφει με τα πιο μαύρα χρώματα πέντε χρόνια φυλακή και κάτεργο, χωρίς υπόσταση, δικαιώματα, ελπίδα, ταυτότητα ή προοπτική. Είναι ριγμένος μέσα στους κατώτερους ανθρώπους κι απόβλητους της κοινωνίας. Άλλο τώρα ότι ο πόνος, που γίνεται εργάτης νέας αναζήτησης, τον απελευθερώνει πρώτα από τον πόθο του κόμματος και των συντρόφων και έπειτα τον οδηγεί σε πονεμένη ύπαρξη και σε ρομαντική αγάπη, που θα μείνει πάντα: «σαν παρελθόν που αδιάκοπα ζει, σαν παρόν που είναι νεκρό». γ. Η θρησκεία δεν είναι για τον συγγραφέα μόνο «το αρνητικό της ιδεολογίας και αντιστρόφως». Αυτό φαίνεται από τις σκέψεις που του γράφει ο φίλος του Κόστια, ο οποίος έχει συνδυάσει θρησκεία και σοσιαλισμό θεωρητικά και πρακτικά (ιδές αναδημοσιεύσεις σελ. 7 και 8). Ο Λούντβιχ όμως δεν θα τη βρει τη σύνθεση-λύτρωση όσο έχει βάλει σαν σκοπό του την εκδίκηση του «εχθρού του», ακόμα κι όταν έχει ξαναφτιάξει τη ζωή του και ταξιδεύει στην πατρίδα του μ αυτό το σκοπό. δ. Όλα έρχονται στη θέση τους στο τέλος. (Κι η μεγαλύτερη απορία και διαφωνία με τον perizitito είναι : γιατί κρύβει με ασαφείς πινελιές το θαυμάσιο αυτό τέλος;) Όλα τ άρχισε ο συγγραφέας από την ανάποδη και ύστερα όλα έρχονται στα ίσια! Επιστρατεύει ό,τι όμορφο υπάρχει στην πλάση: σπίτια και εικόνες που έζησε παιδί, παλιά τραγούδια, μουσική, λαϊκές ορχήστρες, αναπαραστάσεις μεσαιωνικών θρύλων, οικογένειες, γάμους, ζευγάρια, φιλία, τάφους! Όλα φτιάχνουν τη μαγική στιγμή: ο ξένος δεν υπάρχει πια! Έγινε ένας απ αυτούς. Ξαναβρήκε τον εαυτό του. Δεν υπάρχει πια «εχθρός». Όλα με το «εσωτερικό νόημα» πλουτίζουν την ψυχή του, τον συμφιλιώνουν με τα πάντα. Συγχώρεσε δηλ. χώρεσε μέσα του τους πάντες. Κάθαρση! Γαλήνη, πόνος, ανακούφιση! Γιατί έτσι είναι η Ζωή. Λάμπει! Όχι άλλες θεωρίες Φαίδρα Τσελίκα

16 16 Πήγα, είδα, άκουσα, διάβασα και νομίζω ιάβασα και άκουσα: α. Την μείωση από τα στα ευρώ του ορίου για τον χαρακτηρισμό της φοροδιαφυγής ως κακουργήματος εξετάζει το Υπουργείο Οικονομικών με στόχο να εισπράξει περισσότερα πρόστιμα σε συντομότερο διάστημα. β. Tα Yπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης επιχειρούν να διαμορφώσουν νέα πλαίσια με ευέλικτες διαδικασίες για τις φορολογικές δίκες, τις εφέσεις, τις προκαταβολές των φόρων, όταν οι φορολογούμενοι προσφεύγουν στα δικαστήρια. Με τα νέα πλαίσια, φορολογικές υποθέσεις θα εκδικάζονται συντομότερα. Ως τώρα οι φορολογικές δίκες διαρκούσαν 7-8 χρόνια γ. Για άλλες αποφάσεις και ρυθμίσεις, για να εισπραχθούν μέχρι τέλους του έτους πολλά εκατομμύρια ευρώ κλπ.» Τέτοιες ειδήσεις διαβάζονται με τεράστιο ενδιαφέρον, γιατί είναι το ζητούμενο στις δύσκολες μέρες μας. Αλλά εκτός από τη διόρθωση των εσόδων του Κράτους, ας μην παραλείπεται να τονίζεται ότι με την έμπρακτη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, υπηρετείται και η έννοια της δικαιοσύνης και η απαίτηση του Συντάγματος, να συνεισφέρουν οι Έλληνες στα δημόσια έσοδα αναλόγως των δυνάμεών τους. Ελπίζω και ο τελευταίος σχετικός νόμος που περιγράφει, πάλι «για τελευταία φορά», τις διάφορες περιπτώσεις της περαίωσης των φορολογικών υποθέσεων του παρελθόντος, να μην ισούται, όπως έχει τροποποιηθεί, με αυτό που είπε κάποιος υπουργός, με το «δώσε τώρα κάτι, ό,τι μπορείς, και τελείωσες για τα παλιά χρόνια με την Εφορία». Δεν θέλαμε να ήταν αυτό τελικά η «περαίωση», δηλαδή ενθάρρυνση της φοροδιαφυγής και όχι καταπολέμηση. συνδρομήτρια Λουΐζα Αρβανίτη μου έστειλε το τεύχος του περιοδικού «Η λέξη» αρ. 195, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι αφιερωμένο στη συγγραφέα Μάρω Δούκα. Μου έστειλε και το δίσκο που έχει γραμμένα τρία διηγήματα, που τα διαβάζει η ίδια η Μάρω Δούκα. Ένα απ αυτά, το «Σκάβοντας δίπλα στο παιδί», είναι δείγμα ανάλυσης ενός σοβαρού κοινωνικού θέματος υπό μορφή διηγήματος. Το βρήκα πολύ ενδιαφέρον και το αναδημοσιεύω εδώ. Ευχαριστώ τη Λουΐζα και από εδώ για τα δώρα της. Στο ίδιο τεύχος της «Λέξης» βρήκα τα τρία ποιήματα που διαβάζεις στη σελίδα 2. Το ένα (Ασωτεία και υποδοχή της, 3) του Γιάννη Βαρβέρη είναι μια συνταρακτική επέκταση της Παραβολής του Ασώτου δεν πετάς ούτε λέξη! Άλλη συνδρομήτρια και συνεργάτης, η Αλίκη Οικονόμου, μου έστειλε δύο βιβλία της Ευτυχίας Μάστορα, δασκάλας των κωφών. Το ένα είναι η συλλογή ποιημάτων Παξινοί Δεκαπεντασύλλαβοι», στο οποίο η, συνταξιούχος τώρα, δασκάλα εκφράζει όλη τη αγάπη και τη νοσταλγία της για το νησί της, τους Παξούς, τη φύση του, τα έθιμα του κλπ. σε δεκαπεντασύλλαβους στίχους. λλο βιβλίο της Ευτυχίας Μάστορα, με τον τίτλο «Η νοηματική της αγάπης» είναι η βιογραφία του φίλου των κωφών Μητροπολίτη Νικόδημου Γραικού και συγχρόνως πληρέστατη εξιστόρηση του έργου του για αυτούς που δεν ακούν και δεν μιλούν, ένα έργο ευλογημένο και μόνο θετικό, γεμάτο αναπτυσσόμενες υπηρεσίες πάσης φύσεως (από υλική βοήθεια μέχρι σχολές νοηματικής, κατηχητικά και κατασκήνωση) επί δεκαετίες προς την ομάδα αυτή των αδελφών μας. Στο βιβλίο αυτό φαίνεται και η τεράστια συμβολή της Μαρούλας Κατσίμπρα, της «μάνας των κωφών» στο έργο αυτό επί σαράντα χρόνια. Η ράφτρα αυτή στις ελεύθερες ώρες της φρόντιζε ανιδιοτελώς για τους κωφούς κατά αναρίθμητους τρόπους, ήταν από τις πρώτες που έμαθαν την νοηματική γλώσσα και την χρησιμοποιούσε συνεχώς σε ακολουθίες, σε γιορτές, σε εκδρομές σε κάθε περίσταση. Ωσότου χάρις στη Μέθοδο και το Λεξικό Νοηματικής του Νίκου και της Μαίρης Λογιάδη ιδρύθηκε το Σεμινάριο Νοηματικής, όπου από το 1997 φοίτησαν κάθε χρόνο νέοι, οι οποίοι κατόπιν έκαναν το Σύλλογο Διερμηνέων και φθάσαμε στις μέρες μας η Βουλή να έχει τακτική διερμηνεία των συνεδριάσεών της στη γλώσσα των κωφών, οι ειδήσεις της τηλεόρασης επίσης κλπ. Και να έχει αναγνωρισθεί η Νοηματική ως επίσημη γλώσσα των κωφών δια νόμου. (Έκδοση Ιεράς Μονής Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου). τη σελίδα 13 του τεύχους αυτού διαβάζουμε τη συμβουλή του Μαχάτμα Γκάντι «μην αφήνετε τις καρδιές σας ν απομακρυνθούν», ενώ στη σελίδα 14 (σελίδα της Ξένιας) βρίσκουμε μια υπόδειξη που φαίνεται αντίθετη, «να κρατούμε την απόστασή μας με υγιή τρόπο». Τέτοιες συμβουλές άλλοτε βρίσκουν τον αποδέκτη που θα τού φανούν σωτήριες και άλλοτε φαίνονται αυθαίρετες και λανθασμένες. Αυτό έχει σχέση με τις εμπειρίες του καθενός και από τον τρόπο που ο νους του κι η καρδιά του επικοινωνούν αμέσως με το θέμα ή όχι. Άλλωστε τα ψυχολογικά και τα πνευματικά θέματα δεν μοιάζουν με τα μαθηματικά και εδώ σπανίως 1+1 κάνουν 2. Και η ιστορία των σκαντζόχοιρων (σελ. 15) δείχνει ότι πολλές φορές η λύση είναι ένας συνδυασμός ή ένας συμβιβασμός των πραγμάτων. Μ.Τ.