Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 10 Οκτωβρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία O προϋπολογισμός του 2015 σηματοδοτεί την είσοδο της χώρας σε μία νέα εποχή δημοσιονομικής πειθαρχίας και οικονομικής σταθερότητας, που είναι απαραίτητα συστατικά στοιχεία για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και την εδραίωση συνθηκών εξωστρεφούς ανάπτυξης σε μονιμότερη βάση. Ο προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,9% του ΑΕΠ, με το συνολικό έλλειμμα (περιλαμβανομένων των πληρωμών τόκων) να περιορίζεται σε -1,3% του ΑΕΠ), πολύ κάτω του -3% της Συνθήκης του Μάαστριχτ, και πολύ κοντά στον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό που επιτάσσει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Όσον αφορά στο 2014, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα στη Γενική Κυβέρνηση, ύψους 3,6 δις (2,0% του ΑΕΠ), έναντι του στόχου του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής (ΠΟΠ), που εφαρμόζει η Κυβέρνηση σε συμφωνία με την Τρόικα, για πλεόνασμα 2,73 δις (1,5% του ΑΕΠ). Επίσης, το συνολικό έλλειμμα της ΓΚ το 2014 εκτιμάται τώρα στα 3,9 δις (-2,1% του ΑΕΠ), από 5,35 δις (2,9% του ΑΕΠ) που προέβλεπε το ΠΟΠ και από -3,3% του ΑΕΠ το 2013 και -6,3% του ΑΕΠ το Σημειώνεται ότι στα ανωτέρω στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από τις επιστροφές στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ΖτΕ από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους (SMP και ANFA), τα οποία το 2014 ήταν στα 2,44 δις. Σε κάθε περίπτωση, αναμένεται να υπάρξει νέα υπέρβαση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ ύψους 866 εκατ. το 2014, μετά την υπέρβαση του αντίστοιχου στόχου κατά 1,46 δις το Το προβλεπόμενο πλεόνασμα το 2015 αναμένεται να επιτευχθεί χωρίς την ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων, με την ανάκαμψη της οικονομίας να συμβάλλει καταλυτικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και παρά το γεγονός ότι επιβαρύνεται από τη μείωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης και της εισφοράς αλληλεγγύης κατά 30%. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει επίσης αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% το 2014 και 2,9% το 2015 επιβεβαιώνοντας την έξοδο της οικονομίας από την ύφεση μετά από 6 συνεχή έτη. Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάκαμψης είναι η άνοδος των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και των επενδύσεων καθώς και η σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι εξελίξεις όσον αφορά την αύξηση του ΑΕΠ στο 1 ο 6μηνο 2014 επιβεβαιώνουν την εκτίμηση για αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% το 2014 ως σύνολο, αλλά αυτό πιθανότατα θα συμβεί με μικρή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά περίπου 0,2%, έναντι πτώσης της κατά -1,8% που προβλέπει το Προσχέδιο και με αύξηση των επενδύσεων κατά περίπου 2,0%, έναντι +5,3% που προβλέπει το Προσχέδιο. Επιπλέον, η εκτίμηση για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στο 2 ο 6μηνο 2014, μετά την αύξησή της κατά 0,05% στο 1 ο 6μηνο 2014 ενισχύεται και από τη σημαντική αύξηση του όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου κατά 4,8% τον Ιούλ.2014, μετά την αύξησή του κατά 3,95% τον Ιούν.2014 και κατά 1,1% στο 7μηνο σε δις 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 (0%) 0,0 1,5 Πρωτογενές Πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης (0,8%) Πραγμ/ 2,7 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Επίσης, η εκτίμηση για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,9% ή και περισσότερο το 2015 στηρίζεται στην προοπτική αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,6% και των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 11,7%. Η αύξηση των επενδύσεων θα ενισχυθεί και από την ανάκαμψη των επενδύσεων σε κατοικίες από το 1 ο 3μηνο 2015, μετά την τεράστια πτώση τους κατά - 41,9% στο 1 ο 6μηνο 2014, μετά τη σημαντική ανάκαμψη των εκδοθεισών αδειών οικοδομών κατά 17,4% στο 5μηνο Φεβρ.-Ιουν Ειδικότερα, οι επενδύσεις σε κατοικίες, που εκτιμάται ότι θα αφαιρέσουν από το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ -0,6 πμ. το 2014, αναμένεται να συμβάλουν θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,3 πμ. το Τέλος, οι καθαρές εξαγωγές θα συνεχίσουν να έχουν σημαντική θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ τόσο το 2014 (+0,65 πμ.) όσο και το 2015 (+0,70 πμ.). Σημαντική συμβολή στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών το 2015 αναμένεται να έχουν οι εξαγωγές αγαθών και λοιπών υπηρεσιών που ανακάμπτουν ήδη από τον Ιούν.2014, καθώς και οι καθαρές εισπράξεις από τη ναυτιλία που επίσης ανέκαμψαν από το Από την άλλη πλευρά, δεν αναμένεται αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ από τις εισαγωγές πλοίων το 2015, η οποία το 2014 εκτιμάται στις 0,4 π.μ. Η επιτυχής δημοσιονομική προσαρμογή θέτει τις βάσεις για ευχερέστερη κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του Δημοσίου στην 3ετία Ετσι, ενισχύεται η διαπραγματευτική 3,6 5,6 5,4 Προβλέψεις Στόχος ποιήσεις Στόχος Εκτιμήσεις Στόχος Π2015 * ποσά σε () ως ποσοστό του ΑΕΠ (1,5%) (2,0%) (3,0%) (2,9%)

2 θέση της χώρας όσον αφορά στην επιδίωξη της ελάφρυνσης του χρέους και απεμπλοκής από τη χρηματοδοτική στήριξη του ΔΝΤ. Πιο συγκεκριμένα, η πρόοδος στο μέτωπο της δημοσιονομικής προσαρμογής έχει αλλάξει ριζικά το περιβάλλον των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα, καθώς οι διαπραγματεύσεις επικεντρώνονται τώρα στην υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα δώσουν ακόμη μεγαλύτερο δυναμισμό στην ανάκαμψη και την ανάπτυξη της οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιτυχής λήξη των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα για την τρέχουσα εξέταση της πορείας προόδου του προγράμματος προσαρμογής έχει τεράστια σημασία για τη χώρα διότι θα εξασφαλίσει την εκταμίευση των εναπομεινουσών δόσεων της χρηματοδοτικής ενίσχυσης από τη Ζώνη του Ευρώ (ΕΜΣ, ΕΚΤ και Κεντρικές Τράπεζες της ΖτΕ) και από το ΔΝΤ. Θα επιτρέψει παράλληλα τη συνέχιση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης του Ελλ. Δημοσίου, των Τραπεζών και των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων από τις αγορές τόσο για δανεικά όσο και για ίδια κεφάλαια που είναι σήμερα μεγάλης σημασίας για την ανάπτυξη και για την έξοδο από την κρίση. Τέλος, η πρόοδος που έχει συντελεστεί στην υλοποίηση του Προγράμματος Προσαρμογής από την Ελλάδα συνέβαλε και στην πρόσφατη απόφαση της ΕΚΤ να συμπεριλάβει και την Ελλάδα στο πρόγραμμά της για ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία, με βάση το οποίο η ΕΚΤ θα αγοράσει καλυμμένες ομολογίες και ομολογιακούς τίτλους που έχουν εκδοθεί με κάλυψη τραπεζικά δάνεια (Asset-Backed Securities ή ABS). Η Ελλάδα συμπεριελήφθη στο πρόγραμμα, παρά το γεγονός ότι η αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας υπολείπεται της ελάχιστης αποδεκτής από την ΕΚΤ, υπό την προϋπόθεση να συνεχίζει να ικανοποιεί τους όρους του προγράμματος χρηματοδοτικής στήριξης. Επομένως, για τους ανωτέρω λόγους, προέχει η πιστή εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής και ανάπτυξης της Ελλ. Οικονομίας, όπως ακριβώς συνέβη το 2013 και το 2014, για την περαιτέρω αναβάθμισή της από τους οίκους πιστοληπτικής διαβάθμισης και για την εξασφάλιση πολύ καλύτερων όρων χρηματοδότησης τόσο από την ΕΚΤ όσο και από τις αγορές. Αυτή είναι η μόνη αναμφισβήτητη και πραγματική προοπτική που έχει σήμερα η χώρα μας για περαιτέρω επιτάχυνση της ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας και της αύξησης της απασχόλησης και για οριστική έξοδο από την κρίση. Παγκόσμια Οικονομία Στον γεωπολιτικό χάρτη, η νέα εστία αναταραχής που είχε προκληθεί από την απόφαση της Κίνας να επιλέγει τους μελλοντικούς κυβερνήτες στο Χονγκ Κονγκ, δείχνει να περιορίζεται, καθώς η τοπική κυβέρνηση και οι διαδηλωτές συμφώνησαν ( ) στους όρους διεξαγωγής των συζητήσεων για την εκλογική μεταρρύθμιση. Το βασικό ερώτημα που τίθεται τώρα είναι εάν θα τηρηθούν τα συμφωνηθέντα και από τις δυο πλευρές και πως θα αντιδράσει η Κίνα. Ωστόσο, στη Μέση Ανατολή, η επέλαση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους στα βόρεια τμήματα Συρίας και Ιράκ συνεχίζεται με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα σημαντικό κίνδυνο με απρόβλεπτες συνέπειες για τον δυτικό κόσμο. Οι μάχες μεταξύ κουρδικών δυνάμεων και μαχητών του Ισλαμικού Κράτους είναι σφοδρές, ενώ οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ και του διεθνούς συνασπισμού σε Ιράκ και Συρία φαίνεται να μην αποδίδουν τα αναμενόμενα. Το ενδιαφέρον των επενδυτών εστιάζεται στην επικείμενη Σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας (10-12 Οκτ.) εν μέσω ανησυχιών για την παγκόσμια ανάπτυξη έξι χρόνια μετά την οικονομική κρίση που σημάδεψε το διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Οι ανησυχίες για την επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης στηρίχθηκαν ενδεχομένως και στην προοπτική έναρξης της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων από την FED ταχύτερα του αναμενόμενου (πιθανότατα από το 1ο 3μηνο 2015). Η προοπτική ταχύτερης ανόδου των επιτοκίων από τη FED ήταν αυτή που οδήγησε στην πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών στις ΗΠΑ. Ειδικότερα, ο χρηματιστηριακός δείκτης Dow Jones υποχώρησε στις ,38 μον. την , από το υψηλό των ,74 μον. που είχε σημειώσει την Η ανακοίνωση των πρακτικών της συνεδρίασης της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της FED (FOMC) του Σεπτ.2014, καθησύχασε προσωρινά τις αγορές, αφού μέλη της Επιτροπής εξέφρασαν την ανησυχία τους για την πορεία της παγκόσμιας ανάπτυξης, γεγονός που υποδηλώνει ότι η FED ενδεχομένως να μην πιεσθεί να προβεί σε αύξηση των επιτοκίων της, παρά τις ευνοϊκές εξελίξεις στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ. Ωστόσο, η πτωτική πορεία στις αγορές επανήλθε την Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβη σε αναθεώρηση των προβλέψεων του (World Economic Outlook) για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2014 και το 2015 σε χαμηλότερα επίπεδα, προειδοποιώντας παράλληλα ότι διευρύνεται η διαφορά μεταξύ των οικονομιών που βρίσκονται σε φάση ανάκαμψης και εκείνων που βρίσκονται σε φάση στασιμότητας ή ύφεσης. Επίσης, εκτιμάται τώρα ότι υπάρχει πιθανότητα 30% η Ευρωζώνη να εισέλθει σε περιβάλλον αποπληθωρισμού και 40% πιθανότητα να αντιμετωπίσει νέα ύφεση. Για το λόγο αυτό το ΔΝΤ φαίνεται να παροτρύνει τώρα τις χώρες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, να συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανάκαμψης των οικονομιών τους με μέτρα αύξησης των δημοσίων επενδύσεων και με αποφυγή προγραμμάτων υπερβολικά περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής. Ειδικότερα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2014 το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό 3,3% αντί 3,4% που προέβλεπε τον περασμένο Ιούλιο και το 2015 θα 2

3 αυξηθεί κατά 3,8% έναντι 4,0% που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση. Ωστόσο, το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι οι γεωπολιτικές εξελίξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, αποτελούν σοβαρούς κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία. Όσον αφορά στις ΗΠΑ, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,2% το 2014 και κατά 3,1% το 2015 λόγω της ακολουθουμένης νομισματικής πολιτικής, το χρηματοπιστωτικό περιβάλλον, την ενίσχυση των εισοδημάτων των νοικοκυριών και των βελτιωμένων συνθηκών στην αγορά ακινήτων. Στην Ευρωζώνη το ΔΝΤ, εκτιμά ότι η οικονομική ανάπτυξη θα είναι αδύναμη με αποτέλεσμα το ΑΕΠ να αυξηθεί κατά +0,8% το 2014 και την επόμενη χρονιά κατά 1,3%, από 1,5% που προέβλεπε τον περασμένο Ιούλιο. Ωστόσο, ο διεθνής οργανισμός εστιάζει στις αποκλίσεις που καταγράφει η ανάπτυξη στις επιμέρους χώρες-μέλη της Ευρωζώνης και ιδιαιτέρως στις οικονομίες που βρίσκονται σε κρίση. Ειδικότερα το ΔΝΤ εκτιμά για το 2014 ότι: α) η Ιταλία θα παραμείνει σε ύφεση με νέα πτώση του ΑΕΠ κατά -0,2%, β) η Γαλλία θα επιτύχει αναιμική ανάπτυξη κατά +0,4%), γ) η Γερμανία θα σημειώσει επίσης περιορισμένη ανάπτυξη κατά 1,4% το 2014 και κατά 1,5% το 2015 και δ) στο Ηνωμένο Βασίλειο η ανάπτυξη θα είναι της τάξης του 3,2% το 2014 για να περιορισθεί την επόμενη χρονιά στο 2,7%. Στην περιοχή της Ασίας η εικόνα δεν παρουσιάζει βελτίωση. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι στην Ιαπωνία το ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό χαμηλότερο του 1% τόσο το 2014 όσο και το 2015, παρά τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης για αύξηση των δημοσίων δαπανών. Η Κίνα θα συνεχίσει να διολισθαίνει αναπτυξιακά με το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 7,4% το 2014 για να υποχωρεί στο 7,1% το Στην συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στις , ο επικεφαλής της ΕΚΤ δημοσιοποίησε, όπως αναμενόταν, λεπτομέρειες για το πρόγραμμα αγοράς τιτλοποιημένων δανείων και καλυμμένων ομολόγων (ABSPP), που είχε προαναγγείλει, ενώ αποφάσισε τα επιτόκια της κανονικής χρηματοδότησης (MROs), της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων να παραμείνουν αμετάβλητα στο 0,05%, 0,30% και στο αρνητικό -0,20% αντίστοιχα. Η ΕΚΤ θα προβεί σε αγορές καλυμμένων ομολόγων εντός του Οκτωβρίου μέσω του προγράμματος ABSPP χρονικής διάρκειας δύο ετών, το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα αγοράς τιτλοποιημένων τραπεζικών δανείων χωρών με πιστοληπτική διαβάθμιση υψηλότερη του ΒΒΒ-, αλλά και χωρών με πιστοληπτική διαβάθμιση χαμηλότερη του BBB-, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, υπό αυστηρότερες όμως προϋποθέσεις. Ωστόσο, η ΕΚΤ δεν προσδιόρισε το μέγεθος του προγράμματος, καθώς όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο επικεφαλής της είναι δύσκολο να προσδιορισθεί λόγω της αλληλεπίδρασης των τριών προγραμμάτων (ενυπόθηκων τίτλων-abs, καλυμμένων ομολόγων, στοχευμένων πράξεων αναχρηματοδότησης). Ο πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε στη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης τύπου μετά τη συνεδρίαση του ΔΣ ότι οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη είναι για χαμηλότερη ανάπτυξη από ότι εκτιμόταν έως τώρα, καθώς η ανάκαμψη μπορεί να επιβραδυνθεί λόγω της υψηλής ανεργίας, του περιοριστικού χαρακτήρα της τραπεζικής δανειοδότησης. Στην Ευρωζώνη, η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 1,2% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2014, έναντι πτώσης -0,4% τον Ιούλ.2014 δημιουργεί προϋποθέσεις για βελτίωση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο προσεχές μέλλον. Ιδιαίτερα υψηλή αύξηση των πωλήσεων καταγράφηκε στη Γερμανία αλλά και σε χώρες της περιφέρειας (Ισπανία, Πορτογαλία). Ωστόσο, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε τον Σεπ.2014 για 4 ο κατά σειρά μήνα. Σε πτωτική πορεία όμως βρίσκεται και ο δείκτης ΡΜΙ στις υπηρεσίες ο οποίος διαμορφώθηκε στο 52,4 τον Σεπ.2014 από 53,1 τον Αύγ Στις ΗΠΑ, η αύξηση των νέων θέσεων εργασίας τον Σεπ.2014 κατά υπερέβη τις προσδοκίες προκαλώντας ευφορία στις αγορές, καθώς συνοδεύτηκε με παράλληλη αναθεώρηση σε υψηλότερα επίπεδα των προηγούμενων μετρήσεων των τελευταίων δύο μηνών κατά Αξίζει να σημειωθεί ότι αποτελεί θετική εξέλιξη για την πορεία του ΑΕΠ για το 3 ο 3μηνο 2014 το γεγονός ότι οι νέες θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά , έναντι το 2 ο 3μηνο 2014 το οποίο αποτέλεσε τρίμηνο διόρθωσης, καθώς είχε προηγηθεί εξασθένιση του ΑΕΠ κατά -2,1% στο 1 ο 3μηνο 2014 λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών. Η αύξηση των νέων θέσεων εργασίας ήταν έκδηλη σε όλους τους τομείς της παραγωγής (μεταποίηση, λιανικό εμπόριο, κατασκευές) και των υπηρεσιών (επιχειρήσεις, αναψυχή-τουρισμός, εκπαίδευση, υγεία) γεγονός που δημιουργεί ελπίδες σοβαρής ανάκαμψης της αγοράς εργασίας στο προσεχές μέλλον. Παράλληλα, η μικρή άνοδος των θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα έρχεται να επιβεβαιώσει την εκτίμηση ότι η περίοδος των απολύσεων έφθασε στο τέλος της. Η Fed αναμένεται να παρακολουθήσει στενά τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας αλλά και στο μέτωπο του πληθωρισμού προτού προβεί σε άνοδο των επιτοκίων της. Η πιθανότητα να κινηθεί ταχύτερα στο θέμα αύξησης των επιτοκίων θα εξαρτηθεί στο κατά πόσο οι εξελίξεις στην αγορά της εργασίας θα ξεπεράσουν τις εκτιμήσεις της. Επίσης, θετική εξέλιξη αποτελεί η μείωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών στα $40,1 δισ. τον Αύγ.2014 από $40,3 δισ. τον Ιούλ Στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά την εβδομάδα έως με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν στις από (αναθεωρημένη μέτρηση) που ήταν την περασμένη εβδομάδα. Εν τω μεταξύ, ο τεσσάρων εβδομάδων κινητός μέσος όρος ο οποίος θεωρείται ως πιο αξιόπιστο μέτρο αξιολόγησης της αγοράς εργασίας, δεδομένου 3

4 ότι απομακρύνει την εβδομαδιαία μεταβλητότητα μειώθηκε κατά στις (αναθεωρημένη μέτρηση). Αξίζει να σημειωθεί ότι η πορεία των εβδομαδιαίων αιτήσεων εγγραφής στα ταμεία ανεργίας από τις αρχές του 2012 είναι καθοδική. Η πορεία, αυτή δεν αναμένεται να μεταβληθεί στο προσεχές μέλλον, καθώς στον ιδιωτικό τομέα οι προσλήψεις έχουν αρχίσει να αυξάνονται κατά μέσο όρο το τελευταίο οκτάμηνο. Πορεία εβδομαδιαίων αιτήσεων ανεργίας ( ) Σε μέσα επίπεδα για την περίοδο , οι αιτήσεις των επιδομάτων ανεργίας διαμορφώνονται στις με ιστορικά υψηλό τις (Οκτ.1982) και ιστορικά χαμηλό τις Σημειώνεται ότι η μείωση των εγγραφών στα ταμεία ανεργίας, ήταν καλύτερη των προσδοκιών της αγοράς, η οποία προέβλεπε αύξηση των επιδομάτων στις Στην Αυστραλία, η ΤτΑυστραλίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 2,5% για 13ο κατά σειρά μήνα όπως άλλωστε εκτιμούσε και η πλειονότητα των αναλυτών. Σύμφωνα με την ΤτΑυστραλίας (RBA), ο ρυθμός ανάπτυξης τα επόμενα τρίμηνα θα κινηθεί σε επίπεδα ελαφρώς χαμηλότερα του μακροχρόνιου μέσου όρου, ενώ επανέλαβε την άποψη ότι το εθνικό νόμισμα διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, αν και έχει εξασθενίσει σημαντικά τον τελευταίο μήνα. Ειδικότερα, το δολάριο-αυστραλίας έχει εξασθενίσει 1,4% έναντι του δολαρίου-ηπα από την αρχή του έτους και 6,2% το τελευταίο τρίμηνο. Στην Ιαπωνία, η ΤτΙαπωνίας, στις όπως άλλωστε προσδοκούσε η αγορά αποφάσισε τη διατήρηση ενίσχυσης της νομισματικής βάσης κατά τρισ. ετησίως μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων και μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισμό 2% το Στην έρευνα Tankan της ΤτΙαπωνίας, ο δείκτης που αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις του μεταποιητικού κλάδου κατέγραψε οριακή άνοδο στο +13 το 3 ο 3μηνο 2014 από +12 το 2ο 3μηνο Αντιθέτως, ο δείκτης των μεγάλων επιχειρήσεων εκτός μεταποίησης υποχώρησε επιβεβαιώνοντας ότι η επίδραση του αυξημένου φόρου κατανάλωσης που επιβλήθηκε στις αρχές Απριλίου παραμένει στην οικονομία. Στην Κίνα, η ΤτΚίνας στα πλαίσια ενίσχυσης της αγοράς ακινήτων η οποία βρίσκεται σε ύφεση και επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη της χώρας ανακοίνωσε μέτρα με στόχο την τόνωση της. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η αγορά δεύτερης κατοικίας, θα απαιτεί πλέον προκαταβολή ίση με το 30% της αξίας του ακινήτου αντί του 60% που ισχύει σήμερα, ενώ μειώνεται κατά 30% το επιτόκιο των στεγαστικών δανείων για αγορά πρώτης κατοικίας. Παράλληλα, μειώνονται οι περιορισμοί στη χορήγηση στεγαστικών δανείων στους πολίτες που κατέχουν πέρα των δύο ακινήτων. Στις αγορές κεφαλαίου, διατηρούνται οι ανοδικές τάσεις, καθώς οι επενδυτές προσδοκούν ότι η ΕΚΤ θα προβεί σε νέα μέτρα νομισματικής πολιτικής με στόχο τη διοχέτευση νέας ρευστότητας στην πραγματική οικονομία με χαμηλότερο επιτόκιο από τα τρέχοντα επίπεδα, ιδίως μετά την εξασθένιση των πληθωριστικών πιέσεων τον Σεπ Το εύρος τιμών αγοράς της ελληνικής 10ετίας λήξης 2024 διαμορφωνόταν μεταξύ 76,71-78,75 ( ) ή απόδοση 6,41%-6,78%. Σημειώνεται ότι στις το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475%. Αποδόσεις 10 ετών ομολόγων (%) Διαφορά απόδοσης με 10 ετές ομόλογο Γερμανίας 6/10/ /9/2014 Μονάδες βάσης 6/10/ /9/2014 Μονάδες βάσης Ελλάδα 6,35 6, Ισπανία 2,11 2, Ιταλία 2,31 2, Πορτογαλία 3,01 3, Γαλλία 1,25 1, Ολλανδία 1,05 1, Γερμανία 0,91 0,96 6 5Y CDS 6/10/ /9/2014 Μονάδες βάσης Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Πηγή: Reuters Το spread η διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων διαμορφωνόταν στις 544 μονάδες βάσης ( ) από 557 μονάδες βάσης ( ). Η νέα ελληνική 5ετία διαπραγματεύεται σε υψηλότερα επίπεδα έναντι της τιμής έκδοσης. Ειδικότερα, το 5ετές ομόλογο λήξης 2019 εκδόθηκε στις 99,13 μονάδες βάσης και διαπραγματεύεται ( ) στις 99,26 μονάδες βάσης ή απόδοση 4,93% από 4,95% που ήταν στην έκδοση του. Η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ζώνης του ευρώ, διαμορφώνονταν στο 0,91% ( ). Η Ιρλανδική 10-ετία εμφανίζει απόδοση 1,67%, η 10-ετία της Πορτογαλίας διαμορφώνεται στο 3,01%, της Ισπανίας στο 2,11% και της Ιταλίας στο 2,31%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του 10-ετούς γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 210 μ.β. από 218 μ.β., ενώ του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού στις 140 μ.β. από 144 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 2,41% την , στον απόηχο της ανακοινώσεως των στοιχείων για την πορεία της αγοράς εργασίας τον Σεπτέμβριο. Στις ΗΠΑ, το δημόσιο άντλησε ( ) το συνολικό ποσό των $48 δισ. μέσω δημοπρασίας 3-μηνων και 6-μηνων εντόκων 4

5 γραμματίων. Αναλυτικότερα, αντλήθηκε το ποσό των $24 δισ. από έντοκα γραμμάτια 3-μήνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο δανεισμού 0,015% και συντελεστή κάλυψης 5,05, καθώς και το ποσό των $24 δισ. από έντοκα γραμμάτια 6-μήνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο δανεισμού 0,040% και συντελεστή κάλυψης 4,62. Στην Ισπανία, το δημόσιο προετοιμάζεται για την τιμολόγηση μιας νέας 5-ετούς έκδοσης συνδεδεμένης με την πορεία του εναρμονισμένου πληθωρισμού έχοντας εξασφαλίσει ήδη αγοραστικό ενδιαφέρον συνολικής αξίας 11,7 δισ.. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων ενισχύεται σε εβδομαδιαία βάση με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στο 85,84 ( ) από 85,76 ( ). Πορεία σταθμισμένου δείκτη δολαρίου-ηπα (ημερήσιες τιμές) Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν κατά $ 2,42 δισ. με τις συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφώνονται σε θετικό επίπεδο για 21η εβδομάδα και ειδικότερα στα $ 42,47 δισ. (ιστορικά υψηλό). Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε την μειώθηκαν κατά $ 1,09 δισ. με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα $-21,71 δισ. από $-22,80 δισ. την προηγούμενη εβδομάδα. Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,2612 USD/EUR την έχοντας ωστόσο καταγράψει τις προηγούμενες ημέρες το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 2 ετών (1,2500 USD/EUR). Η άνοδος του δολαρίου-ηπα αποδίδεται στην εκτίμηση ότι η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης, γεγονός που θα επιτρέψει στη Fed να αυξήσει τα επιτόκια, ενώ η Ευρωζώνη δε θα μπορέσει να αποφύγει την εφαρμογή ενός νέου προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας (QE). Αρνητικά επηρέασε το ευρώ η ανακοίνωση ότι η βιομηχανική παραγωγή στη Γερμανία υποχώρησε σε μηνιαία βάση κατά 4% τον Αυγ.2014 που αποτελεί τον χαμηλότερο ρυθμό μεταβολής από τον Ιαν Ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ εμφανίστηκε να μην τον ανησυχεί η πρόσφατη ανατίμηση του δολαρίου, τονίζοντας ότι είναι λάθος να μπει κάποιος στον ανταγωνισμό των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Το γουάν Κίνας εμφανίζει οριακή τάση εξασθένισης έναντι του δολαρίου-ηπα. Ωστόσο οι συναλλαγές έχουν περιορισθεί, καθώς η αγορά συναλλάγματος στην Κίνα βρίσκεται σε αργία λόγω εορτασμών εθνικής επετείου για την περίοδο Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η απόφαση της κυβέρνησης να διοχετεύσει επιπρόσθετη ρευστότητα περί τα $81,4 δισ. στις μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες της χώρας προκειμένου να ενισχυθεί η πραγματική οικονομία, μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη επιθυμίας ενός εξασθενημένου γουάν. Η οριακή εξασθένιση του γουάν τις τελευταίες ημέρες είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφώσει τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου ΗΠΑ στο 1,40% ( ). Η ΤτΚίνας καθόρισε τη μέση τιμή fixing στις στα 6,1525 CNY/USD. Υπενθυμίζεται ότι από τη μέση τιμή fixing η ΤτΚίνας επιτρέπει μια μέγιστη ημερήσια διακύμανση ±2%. Το γιεν Ιαπωνίας, διαμορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο με το ευρώ (136,79 EUR/JPY) μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Ιαπωνίας στη Βουλή, ότι ένα εξασθενημένο γιεν επιβαρύνει τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, καθώς αυξάνει το ενεργειακό τους κόστος. Στήριξη στο νόμισμα της Ιαπωνίας αποτέλεσαν και οι δηλώσεις του διοικητού της ΤτΙαπωνίας ότι δεν απαιτείται αλλαγή της νομισματικής πολιτικής εάν ο στόχος του πληθωρισμού για 2% μπορεί να επιτευχθεί στα μέσα του νέου οικονομικού έτους που θα ξεκινήσει τον Απρ Καθοδικές τάσεις για τη στερλίνα, σε εβδομαδιαία βάση, καθώς εξασθενεί τόσο έναντι του δολαρίου- ΗΠΑ, όσο και έναντι του ευρώ. Η στερλίνα διαπραγματευόταν στις στα $1,6076 και στα 1,2752 έναντι $1,6202 και 1,2846 στις Μετά το δημοψήφισμα για την απόσχιση της Σκωτίας, η στερλίνα ενισχύθηκε χωρίς ωστόσο η ενίσχυση αυτή να έχει διάρκεια. Μέχρι πρότινος η ΤτΑγγλίας εθεωρείτο πολύ κοντά στην αύξηση του βασικού επιτοκίου της, έναντι άλλων Κεντρικών Τραπεζών, ωστόσο σήμερα οι προοπτικές εμφανίζονται σημαντικά περιορισμένες, καθώς μια ομάδα οικονομικών δεικτών εμφανίζει μία πτωτική πορεία. Σημειώνεται ότι η στερλίνα από τις αρχές του έτους υποχωρεί έναντι του δολαρίου ΗΠΑ (-2,99%) και ενισχύεται έναντι του ευρώ (+5,28%). ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Προσχέδιο Προϋπολογισμού : α. Βασικά Μεγέθη Το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού 2015, προβλέπει οριακή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 0,1% στα 182,2 δις το 2014 και αύξησή του κατά 3,3% στα 188,3 δις το 2015, με τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ να σημειώνει μικρή πτώση κατά -0,7% το 2014 και +0,4% το Η αύξηση 5

6 του ΑΕΠ το 2014 και περαιτέρω το 2015, στηρίζεται πλέον σε ένα βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο, που περιλαμβάνει την ενίσχυση των εξαγωγών και των επενδύσεων και λιγότερο την ιδιωτική κατανάλωση. Το 2015, η εγχώρια ζήτηση θα συμβάλει θετικά στο ΑΕΠ κατά 2,2 π.μ., ενώ και ο εξαγωγικός τομέας θα συνεχίσει να έχει θετική επίπτωση κατά +0,8 π.μ. Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ θα κυμανθεί σε ελαφρώς θετικό επίπεδο, στο +0,3% το 2015, από -0,8% το Τέλος, το ποσοστό ανεργίας με βάση τα εθνικολογιστικά στοιχεία θα μειωθεί στο 24,5% το 2014, και περαιτέρω στο 22,5% το 2015, από 25,8% το 2013, με αύξηση της απασχόλησης κατά +0,6% το 2014 και +2.6% το 2015, από -3,7% το (% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές) ΑΕΠ -3,9 0,6 2,9 Εναρμονισμένος ΔΤΚ -0,9-0,8 0,3 Απασχόληση -3,7 0,6 2,6 Ανεργία (σε εθνικολογιστική βάση) 25,8 24,5 22,5 Πηγή: Προσχέδιο Κρατικού Προυπολογισμού 2015, Υπουργείο Οικονομικών β. Δημοσιονομικά Μεγέθη Όσον αφορά στα δημοσιονομικά μεγέθη, επιβεβαιώνεται η υπέρβαση στους στόχους της οικονομικής πολιτικής για δεύτερο συνεχές έτος το 2014, αφού το πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ το 2014 (με βάση το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, ΠΟΠ) εκτιμάται στο 2,0% του ΑΕΠ, έναντι 1,5% του ΑΕΠ που ήταν ο στόχος που είχε τεθεί για το έτος αυτό. Σημειώνεται ότι στα στοιχεία αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται: α) τα έσοδα ύψους 2,44 δις από τις επιστροφές στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών των χωρών της Τζετ από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους (SMP και ANFA), β) λοιπές προσαρμογές ύψους 74 εκατ. Το 2013 το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στο 0,8% του ΑΕΠ. Ο στόχος για το 2014 είναι απολύτως εφικτός, δεδομένου ότι η εκτέλεση του Π2014 υλοποιείται με ικανοποιητικό ρυθμό μέχρι τώρα. Συγκεκριμένα, το 8μηνο Ιαν.-Αύγ.2014 καταγράφεται πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης ύψους 2,45 δισ. (1,3% του ΑΕΠ), έναντι πλεονάσματος 1,17 δισ. (0,6% του ΑΕΠ) το αντίστοιχο διάστημα σε δις Π2015: Βασικά Μεγέθη Ελληνικής Οικονομίας Ετήσια στοιχεία ε Πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης (σωρευτικά στοιχεία) Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 2015π Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάιος Ιούν Ιούλ Αύγ Σημειώνεται ότι στο πρωτογενές πλεόνασμα στη ΓΚ το 2014 έχουν περιληφθεί: ι) η καταβολή κοινωνικού μερίσματος 525 εκατ., ιι) οι υποχρεώσεις αναδρομικών αποδοχών και συντάξεων των δικαστικών και των ένστολων συνολικού ύψους 540,9 εκατ. ιιι) η επίπτωση της μείωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης κατά 30% τον Οκτ.2014, και ιν) η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9% που ισχύει από τον Ιούλ Αναλυτικότερα, όσον αφορά στο σκέλος των εσόδων-δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) για το 2014 επισημαίνεται ότι: α) Τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. θα αυξηθούν κατά 4,9% το 2014, έναντι μεγάλης πτώσης κατά -6,2% το Λαμβάνοντας υπόψη και τις εθνικολογιστικές προσαρμογές, η αύξηση αυτή περιορίζεται κατά 1,6%. Σημειώνεται ότι τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. δεν περιλαμβάνουν τις επιστροφές φόρων που θα ανέλθουν σε αρκετά υψηλό επίπεδο, στα 3,1 δισ. το 2014, ως είναι προϋπολογισμένο. Η αύξηση των εσόδων προέρχεται από την πολύ ικανοποιητική αύξηση στις εισπράξεις κυρίως των άμεσων φόρων παρελθόντων ετών από ληξιπρόθεσμες οφειλές, αλλά και την τόνωση των εισπράξεων ΦΠΑ λοιπών προϊόντων, που αντισταθμίζει την απώλεια εσόδων από τις εισπράξεις ΦΠΑ και ΕΦΚ καυσίμων. β) Οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. θα μειωθούν τελικά κατά -3,9% το 2014 (από -3,7% που υπολογιζόταν η πτώση με βάση το ΜΠΔΣ ), έναντι πτώσης -6,9% το 2013, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι το κύριο μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής συνεχίζει να επιτυγχάνεται από την πειθαρχία στο σκέλος των δαπανών. Ειδικότερα, οι δαπάνες για κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη εκτιμάται ότι θα μειωθούν κατά -9,6% το 2014, έναντι πτώσης -7,1% το Σημειώνεται ότι το 8μηνο Ιαν.-Αύγ.2014 οι δαπάνες αυτές μειώθηκαν κατά - 8,0%. Πάντως, με βάση το ΜΠΔΣ , οι δαπάνες αυτής της κατηγορίας είχαν προϋπολογιστεί να μειωθούν κατά -13,6% το Συνεπώς, σύμφωνα με το Π2015 προκύπτει αύξηση κατά 635 εκατ. των δαπανών για κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη, σε σχέση με το ΜΠΔΣ Η αύξηση αυτή οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην ανάγκη πρόσθετης χρηματοδότησης των νοσοκομείων, ως αντιστάθμισμα της μειωμένης χρηματοδότησης του από τον ΕΟΠΥΥ και την αύξηση των επιχορηγήσεων του ΟΓΑ και του ΟΑΕΕ με ταυτόχρονη ισόποση μείωση των αποδιδόμενων πόρων προς αυτούς και τις δαπάνες για την χορήγηση αποζημιώσεων του προσωπικού της ΕΡΤ. Αναφορικά με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για το 2014, εκτελείται όπως είχε προϋπολογιστεί με βάση το ΜΠΔΣ Τα έσοδα ΠΔΕ προβλέπεται να αυξηθούν κατά 12,1% το 2014, ενώ οι δαπάνες να αυξηθούν κατά 2,3%. Στόχος για το 2014 είναι η ταχεία υλοποίηση του ΕΣΠΑ και των λοιπών συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Βέβαια, το 2015, εκτιμάται μείωση των δαπανών ΠΔΕ κατά -5,9%, εξέλιξη που 6

7 ενδεχομένως δυσχεραίνει την τόνωση των επενδύσεων, που αποτελεί σημαντικό παράγοντα για βιώσιμη ανάπτυξη. Όσον αφορά το 2015, ο Π2015 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ ύψους 5,4 δισ. (2,9% του ΑΕΠ), αρκετά υψηλότερο σε σχέση με το εκτιμώμενο πλεόνασμα στο ΜΠΔΣ (στο 2,5% του ΑΕΠ). Στο πρωτογενές πλεόνασμα της Γ.Κ. το 2015 περιλαμβάνονται οι απώλειες εσόδων από τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 30%, αλλά και της ειδικής εισφορά αλληλεγγύης κατά 30%. Το γεγονός ότι το 2014 το πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ διαμορφώνεται κατά 866 εκατ. υψηλότερα από τον στόχο που είχε στο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, αλλά και ότι το ονομαστικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 3,3% το 2015, δείχνει ότι η επίτευξη πλεονάσματος 2,9% το 2015, χωρίς την λήψη κανενός επιπρόσθετου μέτρου είναι σαφώς επιτεύξιμη. Επιπλέον, το πρωτογενές πλεόνασμα της Γ.Κ. μπορεί να διαμορφωθεί σε ακόμα υψηλότερο επίπεδο το 2015, καθώς δεν έχουν περιληφθεί θετικές δυνητικές επιδράσεις οι οποίες προκύπτουν κυρίως από: ι) τη σημαντική είσπραξη εσόδων στα μη φορολογικά έσοδα το 2014 (ήδη το 8μηνο Ιαν.-Αύγ.2014 τα έσοδα αυτά αυξήθηκαν κατά 58,7%), ιι) την εξοικονόμηση λειτουργικών κυρίως δαπανών του Τ.Π. το 2014, ιιι) τις θετικές επιδράσεις στην απασχόληση και το ΑΕΠ και συνεπώς, στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, που θα έχει δυνητικά η μείωση κατά 3,9% των ασφαλιστικών εισφορών και ιιι) την περαιτέρω βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της οικονομίας, με την σταδιακή βελτίωση της ρευστότητας και την συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ιδιωτών: H δημοσιονομική προσαρμογή που έχει συντελεστεί έως σήμερα έχει επιτευχθεί παρά τη διόγκωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των 2,45 εκατ. φορολογουμένων (φυσικών και νομικών προσώπων) προς το κράτος, που ανήλθαν στα 69,24 δις στο τέλος Αυγ Σε αυτό το ποσό θα πρέπει να προστεθούν και τα ποσά, άνω των 14 δις που χρωστούν και πάλι οι επιχειρήσεις (εργοδότες) και οι άμεσα ασφαλισμένοι στα ασφαλιστικά ταμεία. Αρκεί δε να σημειωθεί ότι, μόνο εντός του 8μηνου.2014, έγιναν ληξιπρόθεσμες βεβαιωμένες φορολογικές υποχρεώσεις φυσικών και νομικών προσώπων, ύψους 8,65 δις, ενώ στο 8μηνο.2013 είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμες βεβαιωμένες οφειλές ύψους 5,1 δις. Τέλος, τα ποσά αυτά συγκρίνονται με τα 4,68 δις που χρωστούσε το κράτος στους ιδιώτες επίσης στο τέλος Αυγ Ειδικότερα, επιπλέον του πρωτογενούς πλεονάσματος στη ΓΚ (ύψους 3,6 δις) που επιτεύχθηκε το 2014, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ( 2,6 δις) το 2012, η Κυβέρνηση προχώρησε και στην αποπληρωμή δικών της ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς ιδιώτες ύψους άνω των 4,8 δις. Παρόλα αυτά, ο ρυθμός αύξησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών προς την Κυβέρνηση επιταχύνθηκε (αντί να μειωθεί) στο 8μηνο Ιαν.-Αυγ.2014, όπως προαναφέρθηκε. Τα ανωτέρω δείχνουν ότι αν η αύξηση των ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων του Δημοσίου είχαν αυξηθεί κατά το (και πάλι τεράστιο) ποσό των 7,0 δις στο 8μηνο 2014 (αντί της αύξησής τους κατά 8,65 δις) τότε το πρωτογενές πλεόνασμα στη ΓΚ στο 8μηνο.2014 θα ήταν κατά 1,65 δις υψηλότερο από τα 2,5 δις που ήταν στην πραγματικότητα. Επίσης, το πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ για το 2014 ως σύνολο θα υπερέβαινε πιθανότατα κατά πολύ τα 5,5 δις (από 3,6 δις). Τέλος, η ύπαρξη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών προς το Δημόσιο όχι μόνο δεν αποτελεί αρνητικό παράγοντα για τη μελλοντική δημοσιονομική προσαρμογή, αλλά αντίθετα αποτελεί την απόλυτη ασφαλιστική δικλείδα ότι αυτή η προσαρμογή είναι δυνατή ακόμη και με χαμηλή ανάπτυξη. Αρκεί, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ιδιωτών που θα διαμορφώνονται από το 2015 και έως το 2020 να μην υπερβαίνουν τα 6,5 δις ετησίως από τα 10 δις ετησίως που διαμορφώνονταν στα τελευταία 5-έτη. Λιανικές Πωλήσεις: Ο Γενικός Δείκτης Όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου ενισχύθηκε κατά 4,8% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014 (+2,2% χωρίς καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων), έναντι σημαντικής μείωσης κατά -14,0% (-14,3%) τον Ιούλ Επιπλέον, ο δείκτης ενισχύθηκε κατά 1,7% σε ετήσια βάση στο 7μηνο 2014 (-0,7% χωρίς καύσιμα), έναντι μείωσής του κατά -11,0% στο 7μηνο 2013 (-11,1% χωρίς καύσιμα) Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) % ετήσια μεταβολή Δείκτης Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο 15% 10% 10% 15% 20% 25% Όσον αφορά τις επιμέρους κατηγορίες των καταστημάτων λιανικού εμπορίου στο 7μηνο 2014, οριακή αύξηση κατά 0,1% σε ετήσια βάση σημείωσαν τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (Ιούλ.2014: +3,3%), ενώ καλύτερες επιδόσεις κατέγραψαν οι κλάδοι ένδυσης-υπόδησης και βιβλίων-χαρτικών. Επισημαίνεται ότι ο κλάδος των μεγάλων καταστημάτων τροφίμων (σουπερμάρκετ) ενδεχομένως να επηρεαστεί θετικά μελλοντικά, αν πραγματοποιηθούν τελικά οι υπό συζήτηση συνεργασίες/επενδυτικές κινήσεις μεταξύ μεγάλων αλυσίδων τροφίμων. 5% 0% 5% 7

8 Αντίθετα, τα πολυκαταστήματα φαίνεται ότι εξακολουθούν να επηρεάζονται από την έξοδο ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων από την αγορά, με αποτέλεσμα να καταγράψουν στο 7μηνο 2014 πτώση -10,7% σε ετήσια βάση (Ιούλ.2014: -0,2% σε ετήσια βάση). Κάμψη, επίσης, σημείωσαν και άλλοι κλάδοι του λιανικού εμπορίου, όπως τα φάρμακα και τα έπιπλα (βλ. σχετικό Πίνακα). Κατηγορίες Καταστημάτων Ιαν.-Ιούλ Ιαν.-Ιούλ Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων 0,1-12,0 Πολυκαταστήματα -10,7-9,6 Μικρά Καταστήματα Τροφίμων -4,4-5,1 Φαρμακευτικά-Καλλυντικά -3,5-14,6 Ένδυση-Υπόδηση 6,3-7,1 Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -7,7-10,8 Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη 10,4-2,0 Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων 2,6-9,6 Γενικός Δείκτης Όγκου 1,7-11,0 Γενικός Δείκτης Όγκου εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών -0,7-11,1 Πηγή: ΕΛ ΣΤΑ Τ. Δείκτες Οικονομικής Εμπιστοσύνης: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) για την Ελλάδα, που καταρτίζεται από τον ΙΟΒΕ, παρουσιάζει συνεχή υποχώρηση από τον περασμένο Ιούλιο και διαμορφώθηκε τον Σεπτέμβριο 2014 στις 99.3 μονάδες (από 102 τον Αυγ. 2014). Παρά την υποχώρηση του, κατά το τελευταίο τρίμηνο, ο δείκτης κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα σε όλη τη διάρκεια του έτους σε σχέση με το 2013 αντικατοπτρίζοντας την αποκλιμάκωση της ύφεσης και την σταθεροποίηση των προσδοκιών Ετήσιες Ποσοστιαίες Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου Λιανικών Πωλήσεων 92,9 95,1 97,7 95,8 99,4 104, Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, με βάση τα αναλυτικά στοιχεία, οφείλεται στην υποχώρηση των προσδοκιών σε όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομίας αφενός ακολουθώντας την ανάλογη πορεία του δείκτη στην Ευρωζώνη και αφετέρου αντικατοπτρίζοντας την διεύρυνση της αβεβαιότητας, ιδιαίτερα στο πολιτικό σκηνικό, τους τελευταίους μήνες. Μάλιστα, εντονότερη υποχώρηση παρουσιάζεται στο Λιανικό Εμπόριο και τις Κατασκευές και ηπιότερη υποχώρηση παρουσιάζεται στις Υπηρεσίες και τη Βιομηχανία. Επιπλέον, υποχώρηση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος παρατηρείται στην Ευρωζώνη το Σεπτέμβριο 2014 (99,9 μονάδες), λόγω 99,3 Ιαν Φεβ Μαρτ Απρ Μάιος Ιούν Ιούλ Αυγ Σεπτ Οκτ Νοε Δεκ Πηγή: ΙΟΒΕ Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ( =100) Ευρωζώνη 2014 Ελλάδα 2013 Ελλάδα 2014 χαμηλότερων προσδοκιών στη Βιομηχανία και το Λιανικό Εμπόριο αλλά και ηπιότερης επιδείνωσης στον τομέα των Υπηρεσιών. Στην Ευρωζώνη, οι προβλέψεις για την παραγωγή αναθεωρούνται προς τα κάτω, οι εκτιμήσεις για την επιχειρηματική δραστηριότητα επιδεινώνονται αισθητά, όπως και οι προβλέψεις για τις πωλήσεις. Επίσης παρατηρείται και πτώση των σχετικών δεικτών για την εξέλιξη της ζήτησης βραχυπρόθεσμα Πηγή: ΙΟΒΕ, ΕΛΣΤΑΤ. Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους, τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην Ελλάδα μεταβάλλονται αρνητικά. Ειδικά, η εξασθένηση των προσδοκιών κατά τον μήνα Σεπτέμβριο στην Ελλάδα συνδέεται με τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις προς το τέλος του έτους καθώς και με την ολοκλήρωση της τουριστικής περιόδου Ελλάδα: ΑΕΠ και Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) Alpha Bank προβλέψεις Δείκτης ΡΜΙ (Υπευθύνων Προμηθειών) Πηγή: Markit Economics και Ελληνικό Ινστιτούτο Προμηθειών. 12% 12% Ειδικότερα, η εξέλιξη των βασικών κλαδικών δεικτών που απαρτίζουν τον δείκτη ESI έχει ως ακολούθως: Στη Βιομηχανία, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών μειώθηκε αισθητά, στις 95,3 μον. τον Σεπτ.2014, έναντι 99,1 μον. τον Αύγ.2014 και της χαμηλότερης περσινής (Σεπτ.2013: 96,1 μον.). Το αποτέλεσμα αυτό απηχεί: (α) Τη μείωση των θετικών εκτιμήσεων για τις εξαγωγές στο προσεχές 3μηνο (Σεπτ.2014: +19,3, Αύγ.2014: +24,1, Σεπτ.2013: +12,4). (β) Τη μείωση των εκτιμήσεων για την παραγωγή στο επόμενο 3μηνο (Σεπτ.2014: +12,2, Αύγ.2014: +22,4, Σεπτ.2013: +15,2). (γ) Τη σημαντική μείωση των θετικών εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις (Σεπτ.2014: +1,6, Αύγ.2014: +14,9, Σεπτ.2013: +9,8). (δ) Τη μείωση των θετικών εκτιμήσεων για τις πωλήσεις στο προσεχές 3-μηνο (Σεπτ.2014: +15,2, Αύγ.2014: +22,5, Σεπτ.2013: +17,2). (ε) Την πτώση του Δείκτη Υπευθύνων 8% 4% 0% 4% 8% 8

9 Προμηθειών (PMI) στις 48,5 μον. τον Σεπτ.2014 από 50,1 τον Αύγ.2014 και τη μείωση των μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής (Σεπτ.2014: 3,4, Αύγ.2014: 3,8). Στο Λιανικό Εμπόριο, ο δείκτης εμπιστοσύνης μειώθηκε σημαντικά στις 84,8 μον. τον Σεπτ.2014 (Αύγ.2014: 98,8 μον.) παραμένοντας, πάντως, σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από ό,τι ένα χρόνο πριν (Σεπτ.2013: 69,4 μον.). Η ανάλυση του δείκτη στο λιανικό εμπόριο δείχνει ότι: α) Μειώθηκε σημαντικά το ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις (Σεπτ.2014:-8,2 μον., Αύγ.2014: -0,1, Σεπτ.2013: -36,0 μον.) και για τις πωλήσεις στο προσεχές 3μηνο (Σεπτ.2014; -7,4 μον., Αύγ.2014: +16,5, Σεπτ.2013: -40,9 μον.). β) Περιορίσθηκαν οι εκτιμήσεις για τις παραγγελίες για το προσεχές 3μηνο (Σεπτ.2014: -15,2 μον., Αύγ.2014: -6,2, Σεπτ.2013: -30,4 μον.). Αναφορικά με τους κλάδους του Λιανικού Εμπορίου σημειώνονται οι ακόλουθες εξελίξεις: α) Οι επιχειρηματικές προσδοκίες στον κλάδο «Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός» μειώθηκαν στις 87,5 μον. τον Σεπτ.2014 από 98,3 τον Ιούλ.2014, από το πολύ χαμηλό 69,2 τον Σεπτ β) Κάμψη παρατηρήθηκε και στον δείκτη οικονομικής εμπιστοσύνης στον κλάδο «Υφάσματα-Ένδυση- Υπόδηση» στις 90,4 μον. τον Σεπτ.2014 (Ιούλ.2014: 120,2 μον.) επίδοση, όμως, κατά πολύ μεγαλύτερη της περυσινής (Σεπτ.2013: 77,5 μον.). γ) Μικρή υποχώρηση σημειώθηκε και στις προσδοκίες στον κλάδο «Είδη Οικιακού Εξοπλισμού» στις 90,5 μον. τον Σεπτ.2014 (Ιούλ.2014: 92,9 μον.), πολύ υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα περυσινά επίπεδα (Σεπτ.2013: 69,2 μον.). δ) Φθίνουσα πορεία είχε ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο «Οχήματα-Ανταλλακτικά» στην περίοδο Ιούλ-Σεπτ.2014 (Σεπτ.2014: 104,7 μον., Ιούλ.2014: 128,7 μον.), κινήθηκε πάντως και αυτός σε επίπεδο κατά πολύ υψηλότερο του περυσινού (Σεπτ.2013: 75,2 μον.). ε) Αντίθετα, διευρύνθηκαν οι επιχειρηματικές προσδοκίες στον κλάδο των Πολυκαταστημάτων, καθώς ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στις 66,3 μον. τον Σεπτ.2014 (Ιούλ.2014: 64,5 μον.), έναντι 77,8 μον. τον Σεπτ Ωστόσο, από τις μεταβλητές του δείκτη, προκύπτει ότι αυξάνονται οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις και ακόμα περισσότερο για τις πωλήσεις της επόμενου 3-μήνου. Στις Υπηρεσίες, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών σημείωσε μικρή κάμψη στις 90.8 μον. (Ιούλ.2014: 94,5 μον.), έναντι του αισθητά χαμηλότερης τιμής που παρατηρήθηκε τον Σεπτ.2013 (75,9 μον.), Οι προοπτικές της ζήτησης για το επόμενο 3μηνο υποχώρησαν, εμφανίζοντας ικανοποιητικά θετικό πρόσημο (Σεπτ.2014: +11,0, Αύγ.2014: +24,5, Σεπτ.2013: -8,2). Επισημαίνεται η συνεχής και ταχεία βελτίωση των τουριστικών δεικτών εμπιστοσύνης. Ειδικότερα στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια» ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών αυξήθηκε θεαματικά στις 118,4 μον. από 104,9 μον. τον Αύγ.2014 και 86,9 μον. τον Σεπτ.2013, ενώ σε συνάρτηση με τον κλάδο «Τουριστικά Πρακτορεία» ανήλθε στις 115,5 μον. τον Σεπτ.2014 από 111,8 τον Αύγ.2014, επίπεδο σημαντικά μεγαλύτερο του περυσινού (Σεπτ.2013: 87,5 μον.). Η βελτίωση των δεικτών οικονομικής εμπιστοσύνης των τουριστικών επιχειρήσεων στο 9μηνο 2014 επιβεβαιώνει τη σημαντική άνοδο της τουριστικής κίνησης, που παρατηρείται στο τρέχον έτος. Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών σημείωσε πτώση στις 72,4 μον. τον Σεπτ.2014, έναντι 84,0 μον. τον Ιούλ.2014 και του καλύτερου των 89,7 μον. τον Σεπτ Το αποτέλεσμα αυτό προκύπτει από τη σημαντική μείωση του δείκτη προσδοκιών στις «Κατασκευές Δημοσίων Έργων» (Σεπτ.2014: 78,4 μον. Αύγ.2014: 95,2 μον., Σεπτ.2013: 111,7 μον.), καθώς οι προσδοκίες για τις προγραμματισμένες εργασίες παραμένουν στα ίδια επίπεδα. Αντίθετα, ο δείκτης στο Σύνολο των Ιδιωτικών Κατασκευών αυξήθηκε σημαντικά στις 60,2 μον. τον Σεπτ.2014 (Αύγ.2014: 49,2 μον.) και σχηματίστηκε σε πού μεγαλύτερο επίπεδο έναντι της περυσινής του επίδοσης (Σεπτ.2013: 45,6 μον.), αδυνατώντας να αντισταθμίσει την πτωτική επίδραση των προσδοκιών στα δημόσια έργα, Τέλος, ανεκόπη τον Σεπτ.2014 η πορεία βελτίωσης των Καταναλωτικών Προσδοκιών με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -55,8 μον., από -54,2 μον. τον Αύγ.2014, έναντι του χαμηλού των -72,2 μονάδων, που σημειώθηκε τον Σεπτ Η σημαντική αποδυνάμωση των προσδοκιών των νοικοκυριών οφείλεται στην άμβλυνση των εκτιμήσεων για την οικονομική κατάσταση των ίδιων και της χώρας. Ειδικότερα: (1) Επιδεινώθηκαν οι εκτιμήσεις των νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση στο προσεχές 12μηνο (Σεπτ,2014: -46,9 μον. Ιούλ.2014: -38,9 μον.). Μάλιστα το ποσοστό των πολιτών που δήλωσαν ότι επιδεινώθηκε η οικονομική τους κατάσταση, αυξήθηκε τον Σεπτ.2014 στο 63% από 55% τον Ιούλ.2014 και μειώθηκε η πρόθεση για αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, αφού ο σχετικός δείκτης υποχώρησε στις -79,3 μον. από -75,6 μον. τον Ιούλ (2) Αυξήθηκαν οι προβλέψεις για επιδείνωση της ανεργίας στο επόμενο 12μηνο, καθώς αυξάνεται το ποσοστό των νοικοκυριών που προβλέπουν άνοδο της ανεργίας (Σεπτ.2014: 69%, Ιούλ.2014: 66%). (3) Υποχωρεί η πρόθεση των νοικοκυριών για μείζονες αγορές στο προσεχές 12μηνο, με τον σχετικό δείκτη να στο -62,7 τον Σεπτ.2014, από -53,3 τον Ιούλ (4) Αυξήθηκε σημαντικά το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώσαν πως μόλις τα βγάζουν πέρας (Σεπτ.2014: 64%, Ιούλ.2014: 55%). Αποκρατικοποιήσεις-Επενδύσεις σε εξέλιξη: Ενενήντα είναι συνολικά οι εταιρικές συμμετοχές που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον στην προκήρυξη για την παραχώρηση 20 θαλάσσιων οικοπέδων στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου και της Κρήτης. Η προέλευση των συμμετοχών είναι τόσο από την 9

10 εγχώρια όσο και από την διεθνή αγορά, καθώς παλαιότερες και νέες έρευνες δείχνουν την ύπαρξη σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή. Ενδεικτικό του ισχυρού επενδυτικού ενδιαφέροντος είναι η υποχρεωτική αγορά των ερευνών που διεξήγαγε νορβηγική εταιρία, μέσω της δημιουργίας σεισμικού πακέτου δεδομένων, στην οποία έχουν ήδη προβεί ορισμένοι υποψήφιοι επενδυτές. Η εξέλιξη αυτή, όπως άλλωστε διεμήνυσε ο πρωθυπουργός σε πρόσφατο ταξίδι του στο Αζερμπαϊτζάν, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την αναβάθμιση του γεω-στρατηγικού ρόλου της χώρας, λόγω της ενέργειας, παράλληλα με τον αγωγό ΤΑΡ. Η ηλεκτρονική διαγωνιστική διαδικασία (e-auction) για την αξιοποίηση έξι δημόσιων ακινήτων μέσω του ΤΑΙΠΕΔ πραγματοποιήθηκε στις 07/ , τηρώντας τον αρχικό προγραμματισμό. Το συνολικό τίμημα ανήλθε σε 10,32 εκατ., ποσό το οποίο είναι κατά 14% υψηλότερο των τιμών εκκίνησης. Για τα τρία ακόμη ακίνητα που αρχικά προορίζονταν για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό, δεν επετεύχθη η αρχική τιμή στόχος και ως εκ τούτου θα επανεξεταστούν οι δυνατότητες αξιοποίησης, στο πλαίσιο κατάθεσης της βέλτιστης οικονομικής πρότασης. Ενισχύεται το επενδυτικό ενδιαφέρον σε έναν ακόμη κλάδο της ελληνικής οικονομίας, όπως προκύπτει και από τη συνάντηση της ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (ΥΠΑΑΝ) με τους εκπροσώπους θυγατρικών εταιριών (Samsung Healthcare και Samsung Medison), που δραστηριοποιούνται στο χώρο του ιατρικού εξοπλισμού. Συγκεκριμένα, μελετάται το ενδεχόμενο διείσδυσης στην ελληνική αγορά και συγκεκριμένα στον κλάδο της υγείας μέσω επενδύσεων στον τομέα του ιατρικού εξοπλισμού. Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΝ, ενδιαφέρον υπάρχει επίσης για τη δημιουργία ενός Κέντρου Εκπαίδευσης του ιατρικού κλάδου με προσανατολισμό στην Ευρώπη. Η εν λόγω κινητοποίηση των εγχώριων αρμόδιων αρχών επικεντρώνεται αφενός στην προσέλκυση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων στην ελληνική οικονομία αφετέρου στην απλοποίηση των γραφειοκρατικών και διοικητικών διαδικασιών, προκειμένου το επενδυτικό περιβάλλον να καταστεί ελκυστικό και αποτελεσματικό. Η προαναφερθείσα επένδυση θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, διότι αφορά έναν κλάδο του οποίου ο εκσυγχρονισμός, σε συνδυασμό με τις κατάλληλες διαρθρωτικές συνέργειες, θα επηρεάσει θετικά την λειτουργία και την αποτελεσματικότητα του συστήματος υγείας. Παράλληλα, η ίδρυση ενός Κέντρου Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και με προσανατολισμό την Ευρώπη θα δώσει μία ακόμη ευκαιρία στη χώρα να αναδείξει τους Έλληνες επιστήμονες του κλάδου, να προάγει την έρευνα και την καινοτομία ενώ θα συγκρατήσει και θα συμβάλλει στην αντιστροφή του brain drain, προσελκύοντας πλέον εξειδικευμένο προσωπικό από άλλες χώρες. Εκτιμάται ότι, η Ελλάδα έχει την δυνατότητα να καθιερώσει σε πιο γερές βάσεις τον επιστημονικό συνεδριακό τουρισμό, με μεγάλο όφελος για την ανάπτυξη της χώρας σε μεσομακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Σημειώνεται επίσης η εξάμηνη παράταση που θεσπίζεται μέσω σχετικής τροπολογίας στη Βουλή για την υποβολή αποδεικτικού έγκρισης τραπεζικής δανειοδότησης επενδυτικών έργων που έχουν υπαχθεί στον Αναπτυξιακό Νόμο 3908/2011, δίνοντας έτσι νεότερη καταληκτική ημερομηνία την 31 η Μαρτίου Η πρωτοβουλία αυτή είναι σημαντική, καθώς εναρμονίζεται με τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες ρευστότητας που επιβαρύνουν ακόμη τον επιχειρηματικό χώρο στην Ελλάδα, ενώ αποτρέπει μία πιθανή αποθάρρυνση των επενδυτών. Επιδιώκεται επίσης η άρση των εμποδίων στην υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων, των οποίων η συμβολή στην ανάπτυξη είναι αποφασιστική. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Τα θετικά στοιχεία για την αγορά εργασίας και το εξωτερικό εμπόριο αυξάνουν τις πιθανότητες η Ομοσπονδιακή Τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια μέχρι τον Μάρτιο Πιο συγκεκριμένα: Η αύξηση της απασχόλησης υπερέβη τον Σεπτ.2014 τις προσδοκίες της αγοράς, καθώς προστέθηκαν θέσεις απασχόλησης στο σύνολο της οικονομίας-εξαιρουμένου του αγροτικού τομέα- (εκτίμηση αναλυτών Bloomberg: ), έναντι τον Αύγ.2014 (αναθεώρηση από ). Επιπλέον, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 5,9% τον Σεπτ.2014 από 6,1% τον Αύγ.2014, εξέλιξη που αντανακλά την αποχώρηση ατόμων από το εργατικό δυναμικό. Η ανεργία παραμένει υψηλότερα του 5,5% που είναι το επιθυμητό επίπεδο ανεργίας σύμφωνα με την FED Ποσοστό ανεργίας - ΗΠΑ Σεπ-08 Δεκ-08 Μαρ-09 Ιουν-09 Σεπ-09 Δεκ-09 Μαρ-10 Ιουν-10 Σεπ-10 Δεκ-10 Μαρ-11 Ιουν-11 Σεπ-11 Δεκ-11 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Πηγή: Bloomberg Αναλυτικότερα, ο ιδιωτικός τομέας πρόσθεσε θέσεις απασχόλησης. Οι κλάδοι της οικονομίας που ενισχύθηκαν περισσότερο ήταν οι εξής: οι υπηρεσίες ( ), το λιανικό εμπόριο ( ), τα επαγγέλματα γραφείου ( ), υπηρεσίες εκπαίδευσης & υγείας ( ), αναψυχή & φιλοξενία ( ), παραγωγή αγαθών ( ), Πληροφόρηση ( ) και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ( ). Στον εξωτερικό τομέα, θετικό είναι το γεγονός ότι το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε περαιτέρω στα $40,1 δις τον Αύγ.2014 από $40,3 δις τον Ιούλ Σύμφωνα με 10

11 τις εκτιμήσεις του Capital Economics, η περαιτέρω πτώση του ελλείμματος θα έχει μεγαλύτερη θετική επίπτωση στο ΑΕΠ του 3 ου 3μηνου με αποτέλεσμα το καθαρό εμπόριο να προσθέσει περίπου 1,4%. Ως αποτέλεσμα, η εκτίμησή τους για το ΑΕΠ του 3 ου 3μηνου κυμαίνεται περί του 3,5%. 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 2,0% Λιανικές Πωλήσεις: % μηνιαία μεταβολή σε επιλεγμένες χώρες της ΖτΕ Έλλειμμα Ισοζυγίου Αγαθών & Υπηρεσιών ($ δισ.) - ΗΠΑ 4,0% 6,0% Ιαν 12 Μαρ 12 Μαϊ 12 Ιουλ 12 Σεπ 12 Νοε 12 Ιαν 13 Μαρ 13 Μαϊ 13 Ιουλ 13 Σεπ 13 Νοε 13 Ιαν 14 Μαρ 14 Μαϊ 14 Ιουλ 14 Πηγή: Bloomberg 6.0% 4.0% ΖτΕ Γερμανία Γαλλία Ιταλία Πορτογαλία Λιανικές Πωλήσεις: % μηνιαία μεταβολή σε επιλεγμένες χώρες της ΖτΕ Πηγή: Bloomberg Στο πεδίο της παραγωγής, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit υποχώρησε στις 59,0 μονάδες τον Σεπτ.2014 από 59,7 τον προηγούμενο μήνα, ενώ ο αντίστοιχος υποδείκτης στις υπηρεσίες (Markit PMI Services) υποχώρησε στο επίπεδο των 58,9 μονάδων από 59,5 τον Ιούλ Οι βιομηχανικές παραγγελίες υποχώρησαν κατά -10,1% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2014, έναντι αυξήσης κατά 10,5% τον Ιούλ Ζώνη του Ευρώ: Η ιδιωτική κατανάλωση δείχνει σημάδια κόπωσης, μετά την ικανοποιητική αύξηση κατά 0,3% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο 2014 (υψηλότερη αύξηση από το 3 ο 3μηνο 2011), όπως επιβεβαιώνουν τα εξής στοιχεία: α) ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υπεχώρησε για 4 ο συνεχή μήνα, στο -11,4 τον Σεπ.2014, από -10,0 τον Αύγ β) ο δείκτης ΡΜΙ στις υπηρεσίες στη ΖτΕ ακολούθησε πτωτική πορεία στο 52,4 τον Σεπ.2014, από 53,1 τον Αύγ Στις επιμέρους οικονομίες, ο δείκτης επίσης υποχωρεί, με εξαίρεση τη Γερμανία, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα, αλλά και την Ισπανία, όπου ο δείκτης ανήλθε στο 58,1 τον Σεπ.2014, από 57,0 τον Αύγ Στη Γαλλία, ο δείκτης παραμένει κάτω του 50 για 2 ο συνεχή μήνα. γ) οι λιανικές πωλήσεις κατέγραψαν σημαντική άνοδο κατά 1,2% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2014, έναντι ωστόσο, πτώσης -0,4% τον Ιούλ Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 1,9%, από +0,5% τον Ιούλ Η αύξηση τον Αύγ.2014 σε ετήσια βάση προήλθε από την αύξηση σε πωλήσεις εκτός τροφίμων κατά 3.6%. Στις επιμέρους οικονομίες, υψηλή αύξηση των πωλήσεων σε μηνιαία βάση σημειώθηκε στη Γερμανία (Αύγ.2014: 2,5%), αλλά και τη Γαλλία (Αύγ.2014: +1,0%), αντιστρέφοντας την πτωτική πορεία των πωλήσεων του προηγούμενου μήνα και στις δύο χώρες. Τέλος, σημαντική αύξηση σημειώθηκε στις λιανικές πωλήσεις και στις χώρες της περιφέρειας, και συγκεκριμένα, την Ισπανία (Αύγ.2014: +1,0%, Ιούλ.2014: -0,1%) αλλά και τη Πορτογαλία, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα. 2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0% Πηγή: Bloomberg ΖτΕ Γερμανία Γαλλία Ιταλία Πορτογαλία Ιταλία: Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών μειώθηκαν ελαφρά τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας της στην περίοδο , σε -0,3% το 2014 (από +0,8%), +0,5% το 2015 (από +1,3%) και σε +0,8% το 2016 (από +1,6%). Επίσης, το 2017 η αύξηση του ΑΕΠ περιορίζεται τώρα στο 1,1% και για το 2018 στο 1,2%. Με αυτή την προοπτική προγραμματίζει τώρα να καθυστερήσει την επίτευξη του στόχου που είχε θέσει για μηδενισμό του δομικού δημοσιονομικού της ελλείμματος (δηλαδή του προσαρμοσμένου ως προς τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης) που αναμένεται τώρα να διαμορφωθεί στο 1,2% το 2014, όπου το κανονικό έλλειμμα της ΓΚ αναμένεται στο 3,0% του ΑΕΠ (από 2,6% που αναμενόταν τον Απρ.2014). Η Κυβέρνηση αναγνωρίζει την ανάγκη για εφαρμογή ουσιαστικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα συμβάλλουν στην ουσιαστική αύξηση του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης της χώρας, αλλά υποστηρίζει ότι θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να υλοποιήσει αυτές τις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις χωρίς κοινωνικούς κραδασμούς. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να εξαλείψει αποτελεσματικότερα τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που ταλανίζουν τη χώρα, με το μικρότερο κοινωνικό και πολιτικό κόστος. Τα ανωτέρω λαμβάνουν χώρα σε μια περίοδο κατά την οποία η ιταλική οικονομία εισήλθε και πάλι σε ύφεση, για 3 η φορά μέσα στα τελευταία 6-έτη, αφού το 2 ο 3μηνο του 2014 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση, μετά από τη μείωσή του κατά - 0,1% και κατά το 1 ο 3μηνο του Έτσι, σημειώθηκε πτώση του ΑΕΠ και σε ετήσια βάση κατά -0,3% το 1 ο 6μηνο του 2014, μετά την πτώση του κατά -1,9% το Μετά από αυτή την εξέλιξη, 11