Π Ρ Ε Σ Β Ε Ι Α Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ Σ Τ Η Β Α Ρ Σ Ο Β Ι Α ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Transcript

1 Π Ρ Ε Σ Β Ε Ι Α Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ Σ Τ Η Β Α Ρ Σ Ο Β Ι Α ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ. 3 Γενικά στοιχεία για την Πολωνία 3 Γενικά στοιχεία για την Οικονομία της Πολωνίας.. 8 Προοπτικές της πολωνικής οικονομίας έως και το έτος ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ Ρυθμός Ανάπτυξης Βιομηχανική Παραγωγή Κατασκευαστικός Κλάδος Αγροτοδιατροφικός Τομέας 16 Πληθωρισμός Δημόσια Οικονομικά Αγορά Εργασίας Ημερομίσθια, μισθοί και κοινωνικές παροχές. 22 Εξωτερικό Εμπόριο 23 Αμεσες Ξένες Επενδύσεις.. 24 Ιδιωτικοποιήσεις. 25 Νομισματική Πολιτική Ισοζύγιο Πληρωμών 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ Θεσμικό Πλαίσιο. 28 Διμερές Εμπόριο Ελληνικές εξαγωγές στην Πολωνία κατά το έτος Η πορεία των ελληνικών εισαγωγών από την Πολωνία κατά το έτος Διμερές εμπόριο τροφίμων και ποτών 39 Στοιχεία για τις εισαγωγές της Πολωνίας σε βασικές κατηγορίες τροφίμων ελληνικού ενδιαφέροντος Οι ελληνικές επενδύσεις στην Πολωνία. 53 Δυνατότητες για τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά της Πολωνίας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Οι ελληνικές εξαγωγές τροφίμων και ποτών στην Πολωνία και το μερίδιο αγοράς των ελληνικών τροφίμων και ποτών. 58 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: Έρευνα αγοράς προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας στην Πολωνία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ: Η αγορά των ετοίμων ενδυμάτων γούνας στην Πολωνία

3 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ Γεωγραφικά δεδομένα: Εκταση τετρ. χιλιόμετρα. Συνορεύει με τη Γερμανία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Λιθουανία και τη Ρωσία. Σημαντικές πόλεις: Πρωτεύουσα Βαρσοβία (Warszawa - 1,6 εκατ. κάτοικοι), Ούτς (Łódź ), Κρακοβία (Kraków ), Βρότσουαβ (Wrocław ), Πόζναν (Poznań ), Γκντανσκ (Gdańsk ), Στσέτσιν (Szczecin ). Πληθυσμός: 38,1 εκ. κάτοικοι από τους οποίους 61,5% διαμένουν σε αστικά κέντρα Συνολικό Α.Ε.Π.: 429 δις Ευρώ (2007) Μέσο κατά κεφαλή ετήσιο εισόδημα: $ ΗΠΑ (2007) ή Ευρώ Ποσοστιαία Αύξηση ΑΕΠ: 2006: 6,2%, 2007: 5,9%, (α τρίμηνο 2008): 6,1%, (2009-πρόβλεψη: 5,0%) Μέσος όρος μηνιαίων αποδοχών εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα: 2006: (ζλότυ) ή 797,00 Ευρώ 2007: (ζλότυ) ή 870,00 Ευρώ 2008(πρόβλεψη): (ζλότυ) ή 945,00 Ευρώ Αγορά Εργασίας: Μέση απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα: 2006: 4 εκατομμύρια 918 χιλιάδες 2007: 5 εκατομμύρια 150 χιλιάδες 2008(πρόβλεψη): 5 εκατομμύρια 374 χιλιάδες Ανεργία: 2006: 14,8%, 2007: 11,4%, 2008(πρόβλεψη): 9,9% Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (σε εκατομμύρια Ευρώ): 2006: -7,307, 2007: , 2008(Ιανουάριος-Απρίλιος): -3,876 Εξωτερικό Εμπόριο (σε εκατομμύρια Ευρώ Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία της Πολωνίας): Εξαγωγές Πολωνίας: 2005: 71, : 87, : 101,143 α τρίμηνο 2008: 28,460 Εισαγωγές Πολωνίας: 2005: 81, : 100, : 118,771 α τρίμηνο 2008: 33,279 Εμπορικό Ισοζύγιο: 2005: -9, : -12, : -17,628 α τρίμηνο 2008: -4,819 Εξωτερικό Εμπόριο (σε εκατομμύρια Ευρώ Κεντρική Τράπεζα της Πολωνίας) Εξαγωγές Πολωνίας: 2005: 77, : 93, : 105,313 α τρίμηνο 2008: 30,399 Εισαγωγές Πολωνίας: 2005: 79, : 98, : 116,639 α τρίμηνο 2008: 33,397 Εμπορικό Ισοζύγιο: 2005: -2, : -5, : -11,326 α τρίμηνο 2008: -2,998 3

4 Η Πολωνία σήμερα ευρίσκεται σε καλλίτερη κατάσταση από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ενώ σύμφωνα με αρκετούς έγκριτους διεθνείς οικονομικούς αναλυτές αλλά και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς (Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) η πολωνική οικονομία ευρίσκεται σε θέση ισχύος και είναι αρκετά ικανή να αντιμετωπίσει την σοβούσα παγκόσμια οικονομική κρίση από την οποία πλήττονται οι οικονομίες αρκετών χωρών. Ο ρυθμός ανάπτυξης ξεπέρασε κατά μέσο όρο το ποσοστό του 6% κατά την διετία , ενώ εντός του τρέχοντος έτους αναμένεται να επιβραδυνθεί σε ποσοστό 5,5%. Η Πολωνία διαφοροποιείται θετικά από τις οικονομίες των περισσοτέρων νέων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Χαρακτηριστικά στοιχεία της διαφοροποιήσεως αυτής είναι η ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη μεταξύ κατανάλωσης και επενδύσεων, το σχετικά χαμηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών (3,7% του ΑΕΠ για το έτος 2007), καθώς και το σχετικά χαμηλό επίπεδο πληθωρισμού (4,4% περίπου). Η γενικότερη οικονομική ανάπτυξη της χώρας βασίζεται πολύ λιγότερο στην πιστωτική επέκταση από τις υπόλοιπες οικονομίες των γειτονικών προς την Πολωνία κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Οι δείκτες πιστωτικής επέκτασης υπολείπονται ακόμη και από χώρες με αρκετά χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο. Η πολωνική οικονομία αναπτύσσεται εντός των ορίων των δυνατοτήτων της, φαινόμενο που έχει ως αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση των πραγματικών μισθών πολύ πάνω από την αύξηση της παραγωγικότητας και κατά συνέπεια την εμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων. Η περιοριστική νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου πληθωρισμού δεν έχει επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ενώ έχει οδηγήσει σε σημαντική ανατίμηση του πολωνικού ζλότυ έναντι του Ευρώ και του Αμερικανικού Δολαρίου. Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές η περίοδος συνεχούς ανατιμήσεως του πολωνικού νομίσματος έναντι του Ευρώ και του Δολαρίου εκτιμάται ότι φθάνει στο τέλος της. Μέχρι τα τέλη τρέχοντος έτους η συναλλαγματική ισοτιμία θα σταθεροποιηθεί στα επίπεδα (1 Ευρώ = 3,3 με 3,4 ζλότυ), ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις αμερικανικών τραπεζών εκτιμάται ότι με την έλευση του νέου έτους η υποτίμηση του πολωνικού νομίσματος θα συνεχισθεί και η ισοτιμία αναμένεται να κυμανθεί στα επίπεδα (1 Ευρώ = 3,6 ζλότυ περίπου). Παράλληλα και εφόσον το αμερικανικό δολάριο συνεχίσει την ανατίμησή του έναντι του Ευρώ και οι επενδυτές επανακάμψουν στην αμερικανική αγορά, η υποτίμηση του ζλότυ θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Από την άλλη πλευρά, αν και το συνολικό έλλειμμα της κυβερνήσεως διατηρείται κάτω από το όριο του 3% του Α.Ε.Π. σύμφωνα με τα αυστηρά κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική δεν συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή. Σύμφωνα με επίσημες αναλυτικές δηλώσεις του Πολωνού Υπουργού Οικονομικών ενόψει της παρουσιάσεως του σχεδίου του νέου προϋπολογισμού για το έτος 2009, το σύνολο των εσόδων αναμένεται να είναι αρκετά χαμηλότερο από το προηγούμενο έτος. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι τα προβλεπόμενα έσοδα των 10 δις ζλότυ επί της προκατόχου του Υπουργού Οικονομικών απετέλεσε μύθο και εντελώς ανέφικτο στόχο. Το σχέδιο του νέου προϋπολογισμού παρουσιάζει ένα κείμενο αρκετά ριζοσπαστικό και περισσότερο αποτελεσματικό, όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται για τον εξορθολογισμό των δημοσίων οικονομικών. Τέλος σημαντικές δηλώσεις από πλευράς του Υπουργού Οικονομικών αφορούν στην ένταξη της Πολωνίας στην «Ευρωζώνη» και την υιοθέτηση του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Μέχρις ότου λυθεί το πρόβλημα τροποποιήσεως του πολωνικού συντάγματος, όσον αφορά την υιοθέτηση του Ευρώ και την πλήρη ένταξη της χώρας στην «Ευρωζώνη», η Πολωνία δεν πρόκειται να εισέλθει στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ). Η αγορά της Πολωνίας εξακολουθεί να προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για αλλοδαπές επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη χώρα. Για το χρονικό διάστημα η Πολωνία αναμένεται να εισπράξει από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενώσεως περί τα 70 δις Ευρώ 4

5 περίπου, ενώ για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα 2004 έως και 2006 εισέρρευσαν στα ταμεία του πολωνικού δημοσίου περί τα 7 δις Ευρώ περίπου. Η κερδοφορία του επιχειρηματικού τομέα, ο οποίος κατά κύριο λόγο είναι εξαγωγικά προσανατολισμένος, κινείται σε υψηλά επίπεδα παρά την συνεχή ανατίμηση του τοπικού νομίσματος. Οι προσδοκίες για το μέλλον διατηρούνται θετικές αφού μεγάλο μέρος των κερδών επανεπενδύονται, ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τον δανεισμό ως αποκλειστικό μέσο χρηματοδοτήσεως των επενδύσεών τους. H σημαντική έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού αποτελεί μείζονος σημασίας θέμα στην πολωνική αγορά, γεγονός που τροφοδοτεί την μεγάλη αύξηση μισθών. Η μεγάλη μετανάστευση πολωνών σε χώρες του εξωτερικού και ο χαμηλός δείκτης απασχόλησης αποτελούν τους κυριότερους λόγους για την έλλειψη εργατικού δυναμικού, έλλειψη που διογκώθηκε αισθητά μετά την οριστική ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενδεικτικό των ανωτέρω είναι οι χαμηλοί δείκτες ανεργίας που παρατηρούνται, η οποία το τελευταίο τρίμηνο του 2007 ανερχόταν σε ποσοστό 8,5% έναντι του υψηλού ποσοστού 18% στα τέλη του Στην περιοχή της Βαρσοβίας ο δείκτης της ανεργίας κυμαίνεται μεταξύ 2% και 2,5%. Οι χαμηλοί δείκτες απασχόλησης οφείλονται επίσης στο ισχύον σύστημα πρόωρης συνταξιοδότησης το οποίο έχει οδηγήσει περίπου 1,3 εκατομμύρια εργαζομένους εκτός εργασίας. Ωστόσο το ισχύον σύστημα πρόωρης συνταξιοδότησης παύει να ισχύει οριστικά μετά το τρέχον έτος. Επιπλέον μετά την ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Πολωνοί (ποσοστό ίσο με το 15% του εργατικού δυναμικού της χώρας) εγκατέλειψαν τη χώρα και εγκαταστάθηκαν σε χώρες του εξωτερικού, με κυριότερους προορισμούς την Μεγ. Βρετανία και την Ιρλανδία προς αναζήτηση καλλίτερων ευκαιριών εργασίας και υψηλότερου επιπέδου διαβίωσης. Για το ίδιο σοβαρό θέμα, το οποίο δημιουργεί αρκετές στρεβλώσεις στην ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας, έχουν γίνει προτάσεις και από διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, όπως τον ΟΟΣΑ αλλά και από την ίδια την πολωνική κυβέρνηση. Για την επίλυση του θέματος ο ΟΟΣΑ προτείνει διάφορα μέτρα ενίσχυσης της εσωτερικής μετανάστευσης από περιοχές με υψηλά ποσοστά ανεργίας σε άλλες με χαμηλότερα. Ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να είναι και η περαιτέρω βελτίωση των υποδομών μεταφοράς. Το αυξημένο κόστος στέγασης λόγω των αυξημένων τιμών των ακινήτων, ιδιαίτερα στα μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας καθώς και τα ανεπαρκή, στην μεγάλη τους πλειοψηφία, έργα υποδομών αποθαρρύνουν τους νέους εργαζόμενους, που αναζητούν καλλίτερες συνθήκες εργασίας, να μετακινούνται προς περιοχές με χαμηλότερο δείκτη ανεργίας. Η πολωνική κυβέρνηση αντιλαμβανόμενη το μέγεθος του προβλήματος προωθεί πακέτο μέτρων για την αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων, περικόπτοντας αφενός τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, αφετέρου δίδοντας κίνητρα απασχόλησης μέσω περικοπής των εκάστοτε μισθολογικών εισφορών. Ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα για το σύνολο της τοπικής οικονομίας είναι οι εξελίξεις στο μέτωπο του πληθωρισμού. Η ισχυρή ζήτηση καταναλωτικών αγαθών και προϊόντων σε συνδυασμό με την γενικότερη αύξηση του κόστους τροφίμων και πρώτων υλών, αλλά και οι σημαντικές αυξήσεις των απολαβών διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων οδηγούν σε έντονες πληθωριστικές πιέσεις και έχουν ωθήσει τον πληθωρισμό από το επίπεδο του 1% το έτος 2006, σε επίπεδα άνω του 4% με 4,5% για το τρέχον έτος, πολύ πέραν των επισήμων προβλέψεων. Mε βάση τις ανωτέρω εξελίξεις από τον περασμένο Μάϊο, η Πολωνία παύει να πληροί το κριτήριο του Μάαστριχτ για τον πληθωρισμό. Η Κεντρική Τράπεζα της Πολωνίας, το κεντρικό όργανο χάραξης και εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής, προκειμένου να τιθασεύσει τον αυξανόμενο πληθωρισμό έχει ήδη αυξήσει τα επιτόκια παρέμβασης κατά 200 μονάδες βάσης στο 6%, από τον Απρίλιο 2007 έως και σήμερα. Ο 5

6 ΟΟΣΑ στις εκτιμήσεις του προτείνει ότι η νομισματική πολιτική θα πρέπει να είναι ακόμη περισσότερο περιοριστική, ώστε τα επιτόκια να ανέλθουν έως και στο 7%. Η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής στο άμεσο μέλλον κρίνεται ως αρκετά περιορισμένη, καθώς ο μηχανισμός μετάδοσής της είναι αδύναμος. Σύμφωνα με όλες τις μέχρι τώρα ενδείξεις αναμένεται ακόμη περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων, της τάξεως των 25 μονάδων βάσης η καθεμία, μέχρι τα τέλη τ.ε. και αρχές του 2009, ώστε τα επιτόκια παρέμβασης να ξεπεράσουν το 6,25%. Οι εκτιμήσεις αυτές ευρίσκονται σε αντίθεση με το σύνολο της αγοράς που αναμένει ότι ο τωρινός κύκλος της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής θα ολοκληρωθεί στο 6,25%. Κύριο αποτέλεσμα της αυστηρής νομισματικής πολιτικής είναι και η σημαντική ανατίμηση του ζλότυ, 6,5% εντός του 2008, έναντι του Ευρώ και του Αμερικανικού Δολαρίου. Οι τάσεις ανατίμησης του πολωνικού νομίσματος αντικατοπτρίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό την προσπάθεια ουσιαστικής συγκλίσεως της πολωνικής οικονομίας με τις ανεπτυγμένες οικονομίες των υπολοίπων κρατών-μελών της «ευρωζώνης». Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το ζλότυ θα εξακολουθήσει να παραμένει ισχυρό, έως και τα τέλη τουλάχιστον του 2008, παρόλες τις ελαφρές μεταβολές στην ισοτιμία του έναντι των ξένων νομισμάτων. Η διατήρηση σε ικανοποιητικά επίπεδα των πραγματικών επιτοκίων, η αύξηση στις εισροές κοινοτικών πόρων και άμεσων αλλοδαπών επενδύσεων φαίνεται ότι ευνοούν για περαιτέρω ανατίμηση του νομίσματος, χωρίς όμως τους ίδιους ταχείς ρυθμούς του παρελθόντος. Η ανατίμηση του ζλότυ φαίνεται επίσης ότι δεν έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τις πολωνικές εξαγωγές, ενώ για το δεύτερο τρέχον εξάμηνο του 2008 αναμένονται οι πρώτες αρνητικές επιπτώσεις. Παράλληλα με το ίδιο θέμα εκτιμάται ότι η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που εφαρμόζει η παρούσα πολωνική κυβέρνηση δεν συμβάλλει αποτελεσματικά στην προσπάθεια καταπολέμησης του πληθωρισμού και δεν επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Μέχρι στιγμής η πολωνική κυβέρνηση του πρωθυπουργού, κου Donald Tusk δεν έχει προβεί με τον απαιτούμενο ζήλο και ταχύτητα στις απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στα δημοσιονομικά της χώρας. Τα δημοσιονομικά μεγέθη είναι ευάλωτα σε έναν καθοδικό οικονομικό κύκλο και οι θετικές προσδοκίες που καλλιέργησε η κυβέρνηση στην αρχή της θητείας της δεν έχουν αποδώσει στον βαθμό που επιθυμεί η τοπική αγορά. Ωστόσο θετική εξέλιξη για τα δημοσιονομικά αποτελεί η άρση της διαδικασίας του υπερβολικού ελλείμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τον περασμένο Ιούλιο τ.ε. Στα πλαίσια της ενίσχυσης των δημοσίων εσόδων η κυβέρνηση ανακοίνωσε και προχωρά στην εφαρμογή φιλόδοξου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων. Το πρόγραμμα, που θα υλοποιηθεί κατά κύριο λόγο μέσω του χρηματιστηρίου, θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της θητείας της παρούσης κυβερνήσεως το αργότερο έως το έτος Το πρόγραμμα αποσκοπεί σε έσοδα 24 δις ζλότυ (8 δις Ευρώ περίπου), αν και στο πρώτο πεντάμηνο τ.ε. έχουν εισρεύσει στα κρατικά ταμεία μόλις 0,4 δις ζλότυ περίπου, κυρίως ένεκα των δυσμενών συνθηκών και της αστάθειας που επικρατεί στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές. Τέλος κλείνοντας την περιληπτική αυτή επισκόπηση της πολωνικής οικονομίας, των εξελίξεων και προοπτικών στο εγγύς και μακρινό μέλλον δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να αναφερθούμε στο θέμα γύρω από το οποίο κινούνται όλες οι συζητήσεις, αναλύσεις και προγραμματισμοί. Το θέμα αυτό δεν είναι άλλο από τον καθορισμό της επισήμου και οριστικής εντάξεως της Πολωνίας στην «Ευρωζώνη», γεγονός που θα σημάνει και την ουσιαστική σύγκλιση της τοπικής οικονομίας προς τις οικονομίες των υπολοίπων ανεπτυγμένων κρατών-μελών της ίδιας ομάδας, αλλά και την υιοθέτηση του Ευρώ ως επισήμου νομίσματος της Πολωνίας. Αν και δεν έχει καθορισθεί 6

7 ακριβώς η χρονολογία εντάξεως της Πολωνίας στην «Ευρωζώνη», οι πλέον αισιόδοξοι και θερμοί υποστηρικτές εντάξεως της Πολωνίας στην ομάδα του Ευρώ υποστηρίζουν ότι αυτή δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί προ του έτους 2012 ή Σύμφωνα με άλλους, λιγότερο αισιόδοξους αλλά περισσότερο πραγματιστές, οικονομικούς αναλυτές και εμπειρογνώμονες, η οριστική ένταξη της Πολωνίας θα καθυστερήσει σημαντικά και πάντως δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί προ του 2014 έως και Η οριστική απόφαση για την ένταξη θα είναι πρωτίστως πολιτική απόφαση και θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους συσχετισμούς δυνάμεων μεταξύ της κυβερνήσεως που υποστηρίζει σθεναρά την, όσο το δυνατόν, ταχύτερη ένταξη της χώρας στην ομάδα των οικονομικά ισχυρών της Ευρώπης και της αντιπολιτεύσεως που διακατέχεται από αρνητικό πνεύμα και ευρώ-σκεπτικισμό. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υιοθέτηση του Ευρώ και την ένταξη της χώρας στην «Ευρωζώνη» είναι η τροποποίηση του ισχύοντος πολωνικού συντάγματος. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις ρευστές πολιτικές εξελίξεις στη χώρα που σηματοδοτούν οι διαδοχικές κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές, στο χρονικό διάστημα , καθιστούν αδύνατη την ένταξη της χώρας στην «Ευρωζώνη» το έτος 2012, παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλει η πολιτική και οικονομική ηγεσία της χώρας. 7

8 Β. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ Οι πρόσφατες εξελίξεις της πολωνικής οικονομίας κατά το πρώτο ήμισυ τ.ε. και η περίοδος ύφεσης η οποία παρατηρείται, όπως άλλωστε και στις οικονομίες άλλων προηγμένων οικονομικά και βιομηχανικά χωρών, είναι σε πολύ ηπιότερη μορφή από ότι στις οικονομίες των κρατών-μελών της «Ευρωζώνης» και της οικονομίας των ΗΠΑ. Η φρενήρης πορεία της τιμής του αργού πετρελαίου και οι συνεχείς αυξήσεις των προϊόντων του διατροφικού τομέα αποτέλεσαν τις κυριότερες αιτίες επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης και συντηρήσεως συνθηκών υφέσεως στις οικονομίες της «Ευρωζώνης», όσο και στις οικονομίες των νέων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Και στους δύο τομείς όλες οι εκτιμήσεις αναλυτών και οικονομολόγων συγκλίνουν στο γεγονός ότι θα εξακολουθήσουν να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και πάντως αρκετά υψηλότερα από το παρελθόν. Σύμφωνα με τους ίδιους αναλυτές η πρόσφατη οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, αλλά και σε άλλες χώρες στον τομέα των στεγαστικών χαμηλότοκων δανείων με την κήρυξη πτώχευσης μεγάλων πιστωτικών ιδρυμάτων, αποτελεί έναν ακόμη λόγο για τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και για το καθεστώς ύφεσης που επικρατεί διεθνώς. Στην περίπτωση της Πολωνίας οι αρνητικές επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης αμβλύνονται από το γεγονός, ότι η χώρα αποτελεί πλέον πλήρες-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και λαμβάνει σημαντική βοήθεια από τα περιφερειακά και διαρθρωτικά κοινοτικά ταμεία. Ένα επιπλέον σημαντικό κίνητρο για την επιτάχυνση της γενικότερης οικονομικής ανάπτυξης θα αποτελέσει και η διοργάνωση του προσεχούς Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου (EURO 2012), που θα συνδιοργανώσουν η Πολωνία με την Ουκρανία. Τα βασικότερα στοιχεία-δείκτες της ανάπτυξης και των τάσεων που επικρατούν, όσον αφορά την οικονομία της Πολωνίας συνοψίζονται στα εξής: - η βιομηχανική παραγωγή αυξάνεται με γρηγορότερους ρυθμούς εντός του πρώτου εξαμήνου Στον κατασκευαστικό τομέα οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν και κατά το πρώτο εξάμηνο τ.ε. στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο χρονικό διάστημα. - ο δείκτης τιμών καταναλωτού παρέμεινε, τουλάχιστον έως και τον Μάϊο τ.ε., στα ίδια επίπεδα. Οι αυξήσεις διεθνώς των τιμών του πετρελαίου αλλά και των τιμών των τροφίμων και αρκετών πρώτων υλών οδήγησαν σε περαιτέρω αύξηση του δείκτη και επηρεάζουν αρνητικά τα εισοδήματα αρκετών κατηγοριών εργαζομένων, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. - το εξωτερικό εμπόριο, αλλά και τα αναλυτικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών, σύμφωνα με αναλύσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας (NBP) αλλά και της Κεντρικής Στατιστικής Υπηρεσίας (GUS), καταγράφουν πτωτικές τάσεις και επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των πολωνικών εξαγωγών - ο δείκτης ανεργίας παρουσιάζει επίσης πτωτικές τάσεις, ενώ σε αρκετές ομάδες εργαζομένων χορηγούνται γενναίες αυξήσεις μισθών ως κίνητρο προσέλκυσης νέων απασχολουμένων και μείωση των ρυθμών μετανάστευσης προς χώρες του εξωτερικού 8

9 Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΤΟΣ 2010 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις προοπτικές της πολωνικής οικονομίας και τις εξελίξεις βασικών οικονομικών μεγεθών παρουσιάζουν οι αναλύσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας (NATIONAL BANK OF POLAND). Μέχρι τα τέλη τ.ε. ο δείκτης ανάπτυξης του ΑΕΠ δεν προβλέπεται να ξεπεράσει το 5%, ενώ για το έτος 2009 αναμένεται να παρουσιάσει μικρή άνοδο και να κυμανθεί περίπου στο 6%. Οι χαμηλοί ρυθμοί αύξησης των επενδύσεων και η παρατηρούμενη μικρότερη συμμετοχή των συνολικών αποθεμάτων αποτελούν τις βασικότερες αιτίες της επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης. Η πτώση της εσωτερικής ζήτησης και η επιβράδυνση της συλλογικής κατανάλωσης αποτελούν τις παρενέργειες της παθογένειας της πολωνικής οικονομίας. Η αύξηση του επιπέδου της ιδιωτικής κατανάλωσης δεν εξισορροπεί σημαντικά την αρνητική εικόνα που έχει δημιουργηθεί. Η μείωση της ζήτησης για νέες κατοικίες οδηγεί σε σημαντική πτώση των επενδύσεων στον κατασκευαστικό τομέα, ιδιαίτερα από τα μέσα τ.ε. και μετά, ενώ αναμένεται και σημαντική πτώση των τιμών πώλησης και ενοικίασης για νέες κατοικίες. Εντούτοις από το έτος 2010 και μετά, αναμένεται επανάκαμψη στον κατασκευαστικό τομέα. Η ενίσχυση της αγοράς εργασίας και δημογραφικοί παράγοντες αναμένεται να παίξουν ενισχυτικό ρόλο στον κατασκευαστικό τομέα. Ευεργετικές επιδράσεις σε αρκετούς τομείς της πολωνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα προέλθουν από τις αυξημένες εισροές κοινοτικών πόρων προς τα κρατικά ταμεία. Στους τομείς των δημοσίων επενδύσεων και των υποδομών (κατασκευές νέων έργων στους τομείς των μεταφορών, εκσυγχρονισμός του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, κατασκευή νέων έργων στους τομείς της διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας κ.άλλα), αναμένεται σημαντική ενίσχυση. Οι νέες αυξημένες κοινοτικές εισροές θα επηρεάσουν θετικά τόσο την παραγωγή, όσο και τις ιδιωτικές επενδύσεις. Πιο αναλυτικά στην διετία και όσο η πολωνική οικονομία επιταχύνει τον βηματισμό της προς την ουσιαστική σύγκλιση με τις οικονομίες των υπολοίπων κρατών-μελών της «Ευρωζώνης», τα διάφορα μακρό-οικονομικά μεγέθη προβλέπεται να παρουσιάσουν την ακόλουθη εικόνα: - η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης προβλέπεται να σταθεροποιηθεί μεταξύ 5% και 6% σε ετήσια βάση. Η σταδιακή αύξηση των μισθών σε αρκετές κατηγορίες εργαζομένων αποτελεί το κίνητρο για αύξηση των ποσοστών της ζήτησης και της ιδιωτικής κατανάλωσης - στον τομέα του εξωτερικού εμπορίου η παρατηρούμενη ουσιαστική σύγκλιση της πολωνικής οικονομίας, στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, προβλέπεται να επηρεάσει θετικά τη πορεία των πολωνικών εξαγωγών. Ιδιαίτερα από τα μέσα του έτους 2009, η αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στις αγορές του εξωτερικού, σε συνδυασμό με τις ανοδικές τάσεις που θα επικρατήσουν στην αγορά εργασίας, θα συμβάλλουν θετικά τόσο στις εξαγωγές όσο και στις εισαγωγές. Τουλάχιστον μέχρι τα τέλη τ.ε. η καθαρή συμμετοχή των πολωνικών εξαγωγών στην διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της χώρας αναμένεται σε αρκετά χαμηλά επίπεδα - η βιομηχανική παραγωγή στο σύνολό της, κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, πέρασε από σημαντικές διακυμάνσεις. Τον περασμένο Απρίλιο οι βιομηχανικές πωλήσεις παρουσίασαν αύξηση κατά 14,9% έναντι μόλις 2,3% τον Μάϊο τ.ε. Αντίστοιχα τον Ιούνιο τ.ε. παρουσίασαν αύξηση 7,2%, έναντι του ιδίου μηνός του Ανά τομέα οι δείκτες της βιομηχανικής παραγωγής έχουν ως εξής: 9

10 - στην κατασκευαστική βιομηχανία σε διάφορους τομείς το ποσοστό αύξησης έφθασε στο 7,7% - στην βιομηχανία εξαγωγής ορυκτών και μεταλλευμάτων, οι πωλήσεις έφθασαν σε ποσοστό 9,7% έναντι του προηγουμένου έτους - στην ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και πόσιμο νερό, οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 1,2% έναντι του κατά το πρώτο εξάμηνο 2008 οι βιομηχανικές πωλήσεις στο σύνολό τους αυξήθηκαν κατά 8,5% περίπου έναντι του αντίστοιχου πρώτου εξαμήνου του Σε 19 από 29 συνολικά κλάδους της βιομηχανίας παρουσιάσθηκε αύξηση των πωλήσεων, μέχρι και τον Ιούνιο τ.ε. έναντι του Ανάμεσα σε άλλους κλάδους σημαντική αύξηση καταγράφουν οι πωλήσεις οχημάτων, μηχανημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού, μετάλλων και διαφόρων μεταλλικών κατασκευών, πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου, προϊόντων της διατροφικής αλυσίδας. Μείωση στις πωλήσεις παρουσιάζεται, στο ίδιο χρονικό διάστημα, σε τομείς όπως σε μεταφορικό εξοπλισμό, προϊόντα ξυλείας, έπιπλα, κλωστοϋφαντουργικά και χημικά προϊόντα - η παραγωγικότητα της εργασίας στο πρώτο πεντάμηνο τ.ε., παρουσιάζει αυξητικές τάσεις φθάνοντας στο 4,9% έναντι του αντίστοιχου χρονικού διαστήματος του 2007, με παράλληλη αύξηση των θέσεων εργασίας και των μέσων αποδοχών των εργαζομένων, κατά 3,5% και 11% αντιστοίχως. Η αντίστοιχη αύξηση του δείκτη της παραγωγικότητας της εργασίας, για την διετία , ανήλθε σε 10% και 6% αντιστοίχως. Στους περισσότερους βιομηχανικούς κλάδους οι πωλήσεις, κατά το πρώτο εξάμηνο τ.ε., παρουσιάζουν αύξηση. Ο τομέας με τις μεγαλύτερες αυξήσεις (+20% ), είναι εκείνος των προϊόντων υψηλής τεχνολογίας (ιατρικά μηχανήματα, μηχανήματα βιομηχανικής χρήσης, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, οικιακές ηλεκτρικές συσκευές, μηχανολογικός εξοπλισμός, οχήματα κ. άλλα). Οι κλάδοι με τις μικρότερες πωλήσεις είναι εκείνοι των προϊόντων ξυλείας και καπνού, χημικά προϊόντα, έπιπλα και υλικά κατασκευών και οικοδομών. Ποσοστό 28% των ερωτηθέντων επιχειρήσεων αναφέρουν βελτίωση των επιχειρηματικών συνθηκών λειτουργίας τους, ενώ ποσοστό 11% αναφέρει ότι οι συνθήκες λειτουργίας τους επιδεινώθηκαν. Ο Ιούνιος τ.ε. χαρακτηρίζεται ως θετικός μήνας για τους περισσότερους βιομηχανικούς κλάδους, με εξαίρεση τον τομέα των προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας, ετοίμων ενδυμάτων και προϊόντων γουνοποιϊας - ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εξελίξεις και προοπτικές στον κατασκευαστικό κλάδο. Στους υπόλοιπους μήνες έως και το τέλος τ.ε., η άνθιση που γνώρισε ο κατασκευαστικός κλάδος είναι πιθανόν να περιορισθεί παρόλη την άρση διαφόρων εμποδίων και προβλημάτων που κατά καιρούς ανακύπτουν. Η άνθιση και ενίσχυση των κατασκευών εξαρτάται από την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων και από την ζήτηση που υπάρχει. Ο κλάδος των κατασκευών αποτελεί στην πολωνική οικονομία έναν από τους σημαντικότερους, ενώ συμμετέχει στην αύξηση του Α.Ε.Π. και στην γενικότερη οικονομική ανάπτυξη. Κατά το 2007 υπέφερε σημαντικά από έλλειψη εξειδικευμένου, αλλά και ανειδίκευτου εργατικού προσωπικού. Παρόλα αυτά και κατά το τ.ε., ο κλάδος εξακολουθεί να παρουσιάζει ανοδική πορεία και από 6,8% αύξηση τον πρώτο μήνα τ.ε. έφθασε σε 20,9% τον Ιούνιο τ.ε., παρουσιάζοντας αυξητικές τάσεις όλους τους υπόλοιπους μήνες (Φεβρουάριος 20,7%, Μάρτιος 16,3%, Απρίλιος 23% και Μάϊος τ.ε. 16,6%). Η ανάπτυξη αφορά όλους τους ειδικότερους τομείς του κλάδου και κυρίως τις κατασκευαστικές εταιρείες που ειδικεύονται σε κατασκευές και ανεγέρσεις μεγάλων οικοδομικών συγκροτημάτων (ποσοστό 45%), καθώς και συγκροτημάτων για εμπορική χρήση (εμπορικά κέντρα, πολυκαταστήματα κ. άλλα ποσοστό σχεδόν 20%). Αύξηση επίσης σημειώνεται και στις ανεγέρσεις νέων κατοικιών (ποσοστό 28% κατά το πρώτο εξάμηνο τ.ε., έναντι του αντιστοίχου χρονικού διαστήματος 2007). Παρόλα 10

11 αυτά ο αριθμός των νέων συγκροτημάτων κατοικιών, οι οποίες ανεγείρονται, είναι κατά πολύ χαμηλότερος από τις αρχικές προβλέψεις και εκτιμήσεις. Τα ανωτέρω συνάγονται από τον αριθμό νέων οικοδομικών αδειών, οι οποίες εκδίδονται για ανεγέρσεις νέων κατοικιών. Σταδιακά παρατηρείται αύξηση των εμποδίων, ώστε να διευκολυνθούν ακόμη περισσότερο οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις κατασκευές. Στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαϊου 2008, ο μέσος όρος απασχολουμένων στον συγκεκριμένο τομέα κυμαινόταν σε ποσοστό 10,8% περισσότερο, από ότι το 2007, ενώ η μέση αύξηση των μισθών και των μεικτών αποδοχών των εργαζομένων ανερχόταν, στο ίδιο χρονικό διάστημα, σε 16,8%. Οι αποδοχές των απασχολουμένων παρουσιάζουν ταχύτερους ρυθμούς αύξησης, σε σύγκριση με άλλους κλάδους. Η έλλειψη ικανού αριθμού απασχολουμένων και εξειδικευμένου προσωπικού αποτελούν την κυριότερη αιτία αυξήσεως των μηνιαίων αποδοχών, αλλά και των ημερομισθίων προκειμένου παραμείνουν στην εργασία τους. Οι περισσότεροι εργολάβοι και κατασκευαστές παραμένουν αισιόδοξοι, παρόλα τα προβλήματα τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν. Ποσοστό 4,1% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, όσον αφορά τον προγραμματισμό και την επιχειρησιακή τους λειτουργία. Ανάμεσα στα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι το υψηλό έως και απαγορευτικό τις περισσότερες φορές κόστος απασχόλησης (59%), έλλειψη εργατικού προσωπικού (55%), ισχυρός ανταγωνισμός (54%) και υψηλό κόστος προμήθειας υλικών και πρώτων υλών (39%). Ποσοστό 7% δηλώνουν ότι οι παραγωγικές τους δυνατότητες είναι αρκετά υψηλές, 78% δηλώνουν ότι ικανοποιητικές και 15% δηλώνουν ότι δεν είναι ικανοποιητικές. - ο τομέας των υπηρεσιών θεωρείται ένας από τους ταχέως ανερχόμενους στην πολωνική οικονομία. Μέχρι και τον Μάϊο τ.ε., οι τομείς της λιανικής και χονδρικής πώλησης και των μεταφορών παρουσιάζουν την μεγαλύτερη ανάπτυξη. Στο λιανεμπόριο η αύξηση των πωλήσεων παρουσίασε, μέχρι και τον Μάϊο τ.ε., αύξηση έως και 11,2% σε σύγκριση προς το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του Στο πρώτο πεντάμηνο τ.ε. οι λιανικές πωλήσεις παρουσίασαν συνολική αύξηση 14%, έναντι του αντιστοίχου χρονικού διαστήματος του Οι τομείς όπου σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες λιανικές πωλήσεις, στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαϊου 2008, είναι τα έπιπλα, συσκευές υψηλής τεχνολογίας (τηλεοράσεις, Η/Υ, ραδιόφωνα, κ.άλλα) και διάφορα είδη σπιτιού. Επίσης αύξηση των λιανικών πωλήσεων σημειώθηκε και σε άλλους τομείς, όπως ανταλλακτικά αυτοκινήτων, μοτοσυκλετών και άλλων τύπων οχημάτων (22,2%), φαρμακευτικών προϊόντων, ειδών ατομικής υγιεινής και καθαρισμού, καλλυντικών (16%), τροφίμων, ποτών και προϊόντων καπνού (4,1%). Αύξηση επίσης παρατηρείται και στις πωλήσεις χονδρικής. Τον Μάϊο τ.ε. οι πωλήσεις χονδρικής παρουσίασαν αύξηση κατά 5,8% έναντι του αντιστοίχου μηνός του Ο τομέας των μεταφορών παρουσιάζει επίσης αύξηση, τον Μάϊο τ.ε. κατά 0,4% έναντι του αντιστοίχου μηνός του έτους Στο πρώτο πεντάμηνο τ.ε. οι μεταφορικές υπηρεσίες παρουσίασαν μέση αύξηση κατά 3%, έναντι του αντιστοίχου χρονικού διαστήματος του έτους δείκτης τιμών καταναλωτού (Consumer Price Index CPI): σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Κεντρικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Πολωνίας (GUS), ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτού (CPI) αυξήθηκε κατά 4,4% τον Μάϊο τ.ε. έναντι του Μαϊου 2007 και 4,6% τον Ιούνιο τ.ε. έναντι του Ιουνίου Η αύξηση οφείλεται κυρίως στις νέες αυξημένες τιμές διαφόρων κατηγοριών προϊόντων, όπως σε πολλά είδη τροφίμων, οικιακών ειδών και υπηρεσιών σπιτιού (συμπεριλαμβανομένης και της ενέργειας), καθώς και στις μεταφορές ένεκα των σημαντικών αυξήσεων στα καύσιμα (πετρέλαιο και βενζίνη). Στην πραγματικότητα ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτού αυξήθηκε πέραν του ανωτάτου ορίου για τον πληθωρισμό, όπως αυτό είχε καθορισθεί από το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτκής και κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάϊο τ.ε. ήταν υψηλότερος του ανωτάτου ορίου πληθωρισμού, κατά 0,5% και 0,9% αντίστοιχα. Τον μήνα Ιούνιο τ.ε. αύξηση σημειώνεται σε αρκετούς τομείς, έναντι του 11

12 αντιστοίχου μηνός του 2007 και συγκεκριμένα σε είδη διατροφής (αύξηση 7,6%), υπηρεσίες σπιτιού (+9% και +10%, όσον αφορά την παροχή ενέργειας), ενοικίαση κατοικιών και διαμερισμάτων (+7,5%), αλκοολούχων ποτών και προϊόντων καπνού (+5,8%), υπηρεσίες εστιατορίων και ξενοδοχείων (+6,3%) και υπηρεσίες μεταφορών (+4,7%). Αντιστοίχως μικρή πτώση τιμών παρατηρείται σε τομείς, όπως επικοινωνίες, ψυχαγωγία και διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ πτωτικές τάσεις παρατηρούνται και σε κλάδους, όπως ένδυση και υπόδυση. - εξωτερικό εμπόριο: το συνολικό εξωτερικό εμπόριο της Πολωνίας, στο πρώτο πεντάμηνο τ.ε., παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση στις εισαγωγές έναντι των εξαγωγών, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας με τους περισσότερους εμπορικούς της εταίρους και κυρίως με τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Το εμπορικό ισοζύγιο της Πολωνίας χαρακτηρίζεται θετικό, όσον αφορά τις ανεπτυγμένες χώρες και τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. - κυριότεροι εμπορικοί εταίροι της Πολωνίας: το εξωτερικό εμπόριο της Πολωνίας με τον κυριότερο εμπορικό της εταίρο, την Ομοσπονδιακή Γερμανία, αυξήθηκε κατά 11,2%, όσον αφορά τις πολωνικές εξαγωγές (11,8 δις Ευρώ περίπου) και 14,4% (13,2 δις Ευρώ περίπου), όσον αφορά τις εισαγωγές της Πολωνίας από την Γερμανία, κατά το πεντάμηνο Ιανουαρίου Μαϊου τ.ε. έναντι του αντιστοίχου χρονικού διαστήματος του Το εμπορικό έλλειμμα σε βάρος της Πολωνίας ανέρχεται σε 3,2 δις Ευρώ περίπου. Το ποσοστό της Γερμανίας στο σύνολο των εξαγωγών της Πολωνίας μειώθηκε από 26,2% σε 24,9% και στις εισαγωγές αντιστοίχως από 24,4% σε 23,6%. Οι κυριότεροι εμπορικοί εταίροι, μετά την Ομοσπονδιακή Γερμανία, είναι η Γαλλία (ποσοστό 6,4% επί των συνολικών πολωνικών εξαγωγών), η Μεγ.Βρετανία (ποσοστό 5,7%), η Τσεχία (ποσοστό 5,5%), η Ρωσία (5,0%), η Ολλανδία (3,9%), η Ουκρανία (3,7%), η Σουηδία (3,3%) και η Ουγγαρία (2,9%). Οσον αφορά τις πολωνικές εισαγωγές, κυριότεροι προμηθευτές, μετά την Ομοσπονδιακή Γερμανία, είναι η Ρωσία (9,9%), η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (7,4%), η Ιταλία (6,6%), η Γαλλία (5,0%), η Τσεχία (3,6%), η Ολλανδία (3,3%), η Μεγ.Βρετανία (2,8%), η Νότιος Κορέα (2,4%) και το Βέλγιο (2,3%). - εισροές από την Ευρωπαϊκή Ενωση: θετικό ισοζύγιο παρατηρείται, όσον αφορά τις εισροές προς την Πολωνία από την Ευρωπαϊκή Ενωση και συγκεκριμένα από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Τον περασμένο Μάϊο τ.ε. οι κοινοτικές εισροές ανήλθαν στο ύψος ρεκόρ των 384 εκατομμυρίων Ευρώ περίπου. Εξ αυτών τα 162 εκατομμύρια Ευρώ αποτελούν άμεσες εισροές και τα υπόλοιπα 222 εκατομμύρια αποτελούν εισροές, υπό την μορφή κεφαλαίων για επενδύσεις σε διάφορους τομείς της πολωνικής οικονομίας. Την ίδια χρονική περίοδο η Πολωνία κατέβαλε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνολικά 181 εκατομμύρια Ευρώ περίπου, ποσό που αφορά στις κοινοτικές της υποχρεώσεις και δεσμεύσεις από την ένταξή της, ως πλήρες-μέλος στην Ευρωπαϊκή Ενωση. - εξελίξεις στην αγορά εργασίας της Πολωνίας: στην αγορά εργασίας της Πολωνίας σημειώνονται σημαντικές αλλαγές. Μέχρι και τον Μάϊο 2008 ο καταγεγραμμένος επισήμως αριθμός των ανέργων ανερχόταν σε ποσοστό, περίπου 10%, με τάσεις περαιτέρω μειώσεως. Τον μήνα Ιούνιο τ.ε. στον τομέα των επιχειρήσεων η ανεργία ανερχόταν σε ποσοστό 4,8% περίπου, σε σύγκριση προς τον μήνα Ιούνιο έτους 2007, παρόλο που ο ρυθμός αύξησης των ανέργων ήταν χαμηλότερος συγκριτικά προς τους προηγούμενους μήνες (Φεβρουάριος 5,9%, Μάρτιος και Απρίλιος 5,8% και Μάϊος 5,4%). Αντίστοιχα στον τομέα των αμοιβών και των μισθών παρατηρείται σημαντική αύξηση, που τον Ιούνιο τ.ε. έφθασαν σε ποσοστό 12% και πλέον, συγκριτικά προς τον Ιούνιο

13 Ένα από τα κατεπείγοντα και σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα κυρίως, είναι η σοβαρή αδυναμία ευρέσεως εξειδικευμένου προσωπικού. Το συγκεκριμένο πρόβλημα επισημαίνεται από όλους σχεδόν τους φορείς της τοπικής αγοράς και καταβάλλονται συντονισμένες προσπάθειες αντιμετωπίσεώς του. Όπως προκύπτει από εμπεριστατωμένη μελέτη της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας διαφαίνονται κάποια σημάδια βελτίωσης της κατάστασης, παρόλα τα διαρθρωτικά και λειτουργικά προβλήματα τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν. Από τις αρχές του 2006 έως και το τρίτο τρίμηνο του 2007 η κατάσταση στην αγορά εργασίας εμφάνιζε μείωση της ανεργίας και ελαφρά αύξηση των προσφερόμενων θέσεων εργασίας. Παράλληλα στο ίδιο χρονικό διάστημα παρατηρείται μείωση του ενεργού πληθυσμού της χώρας, σε ποσοστό 1,0% περίπου. Αποτέλεσμα της ανωτέρω κατάστασης είναι η αδυναμία εξεύρεσης εργατικού και εξειδικευμένου προσωπικού και συνεπώς η αδυναμία καλύψεως όλων των προσφερόμενων θέσεων εργασίας. Από τα τέλη του 2007 και κατά την διάρκεια του τρέχοντος έτους οι τάσεις φαίνεται ότι μεταβάλλονται. Ο αριθμός του ενεργού πληθυσμού της χώρας παρουσιάζει ανοδικές τάσεις (αύξηση κατά 0,9%) φθάνοντας στα άτομα, ενώ συγχρόνως σημειώνεται και αύξηση των ποσοστών οικονομικής δραστηριότητας (αύξηση κατά 0,5%). Οι αλλαγές αυτές αποτελούν ενδείξεις μεταστροφής των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά εργασίας, κυρίως λόγω της μειώσεως των νέων πολωνών εργαζομένων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, οι οποίοι εγκαταλείπουν τη χώρα και μεταναστεύουν στο εξωτερικό και λόγω της αυξήσεως του αριθμού των εργαζομένων, οι οποίοι παραμένουν στις θέσεις εργασίας τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα προ της συνταξιοδοτήσεώς τους. Σε τομείς, όπως οι κατασκευές, το εμπόριο και οι υπηρεσίες, η ζήτηση για νέες θέσεις εργασίας φαίνεται ότι θα συνεχισθεί στο άμεσο και στο προσεχές μέλλον. Τέλος ένα σημαντικό στοιχείο, το οποίο θα πρέπει να αναφερθεί και αποτελεί βασική παράμετρο για το συγκεκριμένο ζήτημα είναι οι γενναίες αυξήσεις των αποδοχών των εργαζομένων στις οποίες προχωρούν οι περισσότερες των επιχειρήσεων, προκειμένου προσελκύσουν τους νέους εργαζόμενους και στελεχώσουν τα διάφορα τμήματά τους. 13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ 1.1. Ρυθμός ανάπτυξης * Ρυθμός αύξησης ΑΕΠ (τρέχουσες τιμές) 5,3 3,6 6,2 6,6 5,9 5,0 Ρυθμός αύξησης καταναλωτικής δαπάνης ιδιωτικού τομέα 4,3 2,0 4,8 5,2 6,1 5,7 Ρυθμός αύξησης της καταλανωτικής δαπάνης δημοσίου τομέα 3,1 5,2 5,8 5,8 6,1 3,0 Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου 6,4 6,5 15,6 19,3 16,5 11,3 Εγχώρια κατανάλωση 4,4 3,4 7,0 8,1 8,4 6,5 Συνολική εγχώρια κατανάλωση 6,0 2,4 7,3 8,3 8,5 6,4 Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 14,0 7,9 14,6 8,5 9,6 8,0 Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 15,0 4,6 17,4 12,3 15,4 11,1 ΑΕΠ (αποπληθωρισμένο) 4,1 2,6 1,5 3,2 5,6 6,6 Τελική κατανάλωση ιδιωτικού τομέα 3,0 2,1 1,2 2,3 3,9 5,4 Επίπεδο ανεργίας (ως % του εργατικού δυναμικού) 19,0 17,7 13,8 9,6 7,8 6,9 Συνολική απασχόληση 1,3 2,3 3,4 4,4 2,5 1,5 Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης ως % του ΑΕΠ -5,7-4,3-3,8-2,0-2,6-2,7 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως % του ΑΕΠ -4,0-1,2-2,7-3,7-4,5-5,6 Βραχυπρόθεσμα επιτόκια- % ανά έτος 6,2 5,2 4,2 4,8 6,5 7,2 Δείκτης τιμών καταναλωτή 3,4 2,2 1,3 2,5 4,5 5,5 Πηγή: OECD Economic Outlook, Ιούνιος 2008 Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της πολωνικής στατιστικής υπηρεσίας, το 2007 ο ρυθμός ανάπτυξης ανήλθε στο 6,5%. Σημαντικός παράγοντας, ο οποίος συνέβαλε σ αυτή την εξέλιξη ήταν η εγχώρια κατανάλωση η οποία αυξήθηκε κατά 5,2% συνεπεία της αύξησης του ονομαστικού διαθέσιμου εισοδήματος καθώς και στην αύξηση της καταναλωτικής πίστης για τα νοικοκυριά (αύξηση 20%). Η ακαθάριστη συσσώρευση αυξήθηκε κατά 19,1% το 2007, η οποία οφείλεται κυρίως σε μια δυναμική αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου ο οποίος κυμάνθηκε στο 20,4%. Τα παραπάνω στοιχεία συνιστούν επιβεβαίωση των προσδοκιών για αύξηση της επενδυτικής δαπάνης, κυρίως στον τομέα των επιχειρήσεων παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών καθώς και στον κλάδο συναρμολόγησης. Θετικός επίσης παράγοντας ήταν η καλή οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων και οι θετικές επιχειρηματικές προσδοκίες, όπως και η εισροή κοινοτικών πόρων. 14

15 Στην αύξηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στην οικονομία το 2007 κατά 6,6% συνέβαλε η αύξηση στην αγορά υπηρεσιών (+6,9%), η οποία ισοδυναμεί με 50% της προστιθέμενης αξίας στην οικονομία. Το ποσοστό προστιθέμενης αξίας στη βιομηχανία ισοδυναμεί με 7,7%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στον κατασκευαστικό κλάδο ανήλθε σε 15,6%. Το 2008 προβλέπονται ρυθμοί ανάπτυξης γύρω στο 5,5%. Η αύξηση στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθει στο 14,5% λόγω της αποδοτικότερης αξιοποίησης των πόρων της ΕΕ. Εκτιμάται επίσης ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 6% σε σχέση με τα επίπεδα του Βιομηχανική παραγωγή Η Πολωνία διαθέτει ισχυρή βιομηχανική υποδομή χάρη κυρίως στις ξένες επενδύσεις. Ο μεταποιητικός τομέας της Πολωνίας περιλαμβάνει, ναυπηγικές κατασκευές, προϊόντα μεταλλουργίας, έπιπλα, τρόφιμα, οχήματα και ηλεκτρικές συσκευές. Σε μεγάλο βαθμό η πρόοδος που σημειώνεται τα τελευταία χρόνια οφείλεται στις ξένες επενδύσεις. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες Fiat, Opel και Volkswagen διαθέτουν εργοστάσια στη χώρα. Πολυεθνικές όπως οι Philips, Thomson, Daewoo, Merloni, καθώς και ορισμένες πολωνικές παράγουν ηλεκτρικές συσκευές. Τα έπιπλα συγκαταλέγονται στα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας, ενώ η βιομηχανία παραγωγής πλαστικών ειδών αναπτύσσεται ταχύτατα. Η Πολωνική παραγωγή χάλυβα είναι η έκτη σημαντικότερη στην Ευρώπη. Παράγονται επίσης διάφορα άλλα δομικά υλικά. Μεταξύ αυτών τσιμέντο (Lafarge), κεραμικά, χρώματα και κουφώματα κυρίως από πλαστικές ύλες και ξύλο. Το 2007 η συνολική αξία του προϊόντος της βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 9,5% έναντι του Σημαντικότερη αύξηση καταγράφηκε στον κλάδο μεταποίησης (10,9%). Ως προς τους επιμέρους κλάδους, σημαντικότερη αύξηση καταγράφηκε στην παραγωγή διαρκών καταναλωτικών αγαθών (18,2%), καθώς και στην παραγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών (16,8%). Η παραγωγή ενδιάμεσων αγαθών σημείωσε αύξηση 10,2% και η παραγωγή μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκε 8%. Δυναμική αύξηση σημειώθηκε και στα προϊόντα νέων τεχνολογιών, 13,9% έναντι του Μεταβολή της αξίας της βιομηχανικής παραγωγής το 2007 Παραγωγή μηχανολογικού εξοπλισμού Παραγωγή μηχανοκίνητων οχημάτων Παραγωγή προϊόντων μη σιδηρούχου μετάλλου +27% +13,8% 12,4% Παραγωγή προϊόντων μετάλλου +17% Παραγωγή πλαστικών προϊόντων 13,6% Παραγωγή ηλεκτρικών αγαθών και εξοπλισμού Πηγή: Πολωνική Στατιστική Υπηρεσία +16,1% 15

16 Αύξηση σημειώθηκε στην παραγωγή του κλάδου ηλεκτρικής ενέργειας, αερίου και παροχής νερού (1,9%) και του κλάδου τροφίμων και ποτών (7,3%). Μείωση παρουσίασε έναντι του 2006 η παραγωγή στον κλάδο ένδυσης (0,8%) καθώς και στον κλάδο εξόρυξης (0,3%) Κατασκευαστικός κλάδος Η αύξηση των επενδύσεων κατά το 2007 συνοδεύθηκε επίσης από άνοδο στην δραστηριότητα του κατασκευαστικού κλάδου. Ειδικότερα, η συνολική αύξηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα ανήλθε σε 12%. Στην αύξηση συντέλεσε κυρίως η αναθέρμανση στην αγορά ακινήτων καθώς και οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες. Στην συνολική αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας σημαντικότερη ήταν η συμβολή της κατασκευής επενδυτικών έργων οι οποίες αυξήθηκαν κατά 18,3%, καθώς και στις δραστηριότητες επισκευής κατά 9,5%. Ως προς το είδος δραστηριότητας, αύξηση της τάξης του 15,4% καταγράφηκε στην δραστηριότητα των κατασκευαστικών εταιρειών και εταιρειών τεχνικών μελετών, η οποία συνολικά συνιστά 84% περίπου της συνολικής δραστηριότητας του κατασκευαστικού κλάδου. Αύξηση 30,6% καταγράφηκε επίσης στην δραστηριότητα των εταιρειών προετοιμασίας χώρων προς ανέγερση κτιρίων, ενώ και η δραστηριότητα ολοκλήρωσης και τελειοποίησης κατασκευών αυξήθηκε κατά 9%. Το 2007 ολοκληρώθηκαν περίπου νέες κατοικίες, 16% λιγότερες σε σχέση με το Αύξηση της τάξης 23,7% σημειώθηκε στον αριθμό ιδιόκτητων κατοικιών προς ενοικίαση και πώληση. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην βελτίωση της εισοδηματικής κατάστασης των νοικοκυριών καθώς και στην καταναλωτική πίστη περίπου άδειες για ανέγερση οικιστικών κτιρίων χορηγήθηκαν μέσα στο 2007, έναντι αριθμού το Παράλληλα εντός του 2007 ξεκίνησε η ανέγερση περίπου νέων κατοικιών αριθμός κατά 34,2% αυξημένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 2008 αναμένεται περαιτέρω αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά 12% Αγροτοδιατροφικός τομέας. Η Πολωνία διαθέτει συνολικά 16 εκατ. εκτάρια αγροτικών εκτάσεων, γεγονός που την κατατάσσει τέταρτη στην ΕΕ, μετά την Γαλλία, την Ισπανία και την Γερμανία. Ο αριθμός των αγροτικών εκμεταλλεύσεων ανέρχεται στα 2,4 εκατομμύρια (στοιχεία 2005) με μέση έκταση καλλιεργήσιμης γης που δεν υπερβαίνει τα 7,4. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σταδιακή αύξηση στο μέσο μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. 35% περίπου των γεωργικών εδαφών της Πολωνίας χαρακτηρίζονται ως χαμηλής ποιότητας, ενώ 11% των εδαφών πολύ καλής ποιότητας. Η χώρα παράγει κυρίως μήλα, αχλάδια, φράουλες, κεράσια και φρούτα του δάσους. Μέρος της παραγωγής της διατίθεται στις βιομηχανίες χυμών, κομπόστας και μαρμελάδας. Τα μήλα αντιπροσωπεύουν πάνω από 80% της συνολικής παραγωγής φρούτων στην Πολωνία. Σημαντικές είναι οι καλλιέργειες των σιτηρών, της πατάτας, των ζωοτροφών, των φρούτων και των κηπευτικών. Το ζωικό κεφάλαιο περιλαμβάνει βοοειδή, χοίρους, πουλερικά και σε περιορισμένο βαθμό πρόβατα. 16

17 Η εξέλιξη της αγροτικής παραγωγής παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί: Εξέλιξη της αγροτικής παραγωγής στην Πολωνία (τρέχουσες τιμές) Συνολική παραγωγή αγροτικού τομέα Φυτική παραγωγή Ζωική παραγωγή * 98,1 99,2 107,5 95,8 98, ,3 94,3 116,7 88,2 94,8 109,2 103,4 104,8 97,3 105,2 102,6 102,9 *προσωρινά στοιχεία Πηγή: Πολωνική Στατιστική Υπηρεσία Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία για το 2006, η φυτική παραγωγή αυξήθηκε κατά 9,4%, ενώ αύξηση 2,9% σημείωσε η ζωική παραγωγή. Η παραγωγή δημητριακών μειώθηκε κατά 19,1%, γεγονός το οποίο εν πολλοίς αποδίδεται στις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες που σημειώθηκαν κατά την θερινή περίοδο. Η συγκομιδή πατάτας ήταν μειωμένη κατά 31,3%, η παραγωγή σακχαρότευτλων κατά 5,3% καθώς και η παραγωγή κηπευτικών κατά 13%. Αύξηση 1,5% σημειώθηκε στην παραγωγή των βοοειδών για σφαγή, και αύξηση 7,5% στην παραγωγή πουλερικών για σφαγή. Από την 1 η Μαΐου 2004 μεταβλήθηκε το θεσμικό πλαίσιο ενίσχυσης του αγροτικού τομέα της χώρας σύμφωνα με τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης της Υπαίθρου της Πολωνίας προβλέπεται η διάθεση από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Ανάπτυξης της Υπαίθρου (EAFRD) συνολικά 13,2 δισεκατομμυρίων Ευρώ για την περίοδο Η κατανομή των πόρων στον αγροτικό τομέα με βάση το παραπάνω πρόγραμμα έχει ως εξής: 17

18 Πρόγραμμα Ανάπτυξης της Υπαίθρου της Πολωνίας για την περίοδο Ποσά σε Ευρώ Άξονας Άξονας 1: Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού και δασικού τομέα Άξονας 2: Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου Άξονας 3: Ποιότητα ζωής στην ύπαιθρο και την διαφοροποίηση δραστηριοτήτων στην οικονομία της υπαίθρου Συνολική χρηματοδότηση με δημόσιους πόρους % συμβολής EAFRD Πόροι από το EAFRD 7,187,532, ,390,649,000 5,546,001, ,436,801,216 3,430,183, ,572,637,940 Άξονας 4: Leader 787,500, ,000,000 Τεχνική βοήθεια 266,600, ,950,000 ΣΥΝΟΛΟ 17,217,817,440 76,84 13,230,038,156 Πηγή: Πολωνικό Υπουργείο Γεωργίας Η πολωνική αγορά τροφίμων και ποτών (μη αλκοολούχων) ανέρχεται σε 38 δισεκ. Ευρώ περίπου. Οι ανάγκες της αγοράς καλύπτονται από την εγχώρια παραγωγή σε ποσοστό 85% και το υπόλοιπο ποσοστό καλύπτεται από τις εισαγωγές. Η παραγωγή τροφίμων και ποτών αντιπροσωπεύει 20% περίπου επί της συνολικής αξίας της παραγωγής του δευτερογενούς τομέα. Η αξία της εγχώριας παραγωγής τροφίμων ανήλθε σε 31,6 δισεκ. Ευρώ το 2006 αυξημένη κατά 10,5% έναντι του προηγουμένου έτους. Μεταξύ των κυριότερων παραγομένων προϊόντων είναι τα γαλακτοκομικά, τα προϊόντα κρέατος, τα κατεψυγμένα και μεταποιημένα φρούτα και λαχανικά, οι χυμοί και τα φυτικά λιπαρά. Η παραγωγή κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων ανέρχεται σε 42% επί του συνολικά παραγόμενου προϊόντος του κλάδου μεταποίησης τροφίμων. 18

19 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΙΟΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ κρέατα Βοοειδών χιλιάδες τόνοι 155,6 162,5 185,6 222,3 χοιρινά κρέατα χιλιάδες τόνοι 704,1 1017, ,5 κρέατα πουλερικών. χιλιάδες τόνοι 619,4 1035,2 1237,2 1304,6 μεταποιημένα προϊόντα κρέατος χιλιάδες τόνοι 856,6 855,8 755,8 821,5 κατεψυγμένα θαλασσινά ψάρια τόνοι χυμοί φρούτων και λαχανικών τόνοι εκατόλιτρα κατεψυγμένα λαχανικά χιλιάδες τόνοι 264,9 395,4 436,2 472,5 λάδια σόγιας χιλιάδες τόνοι 44,0 26,9 15,1 21,4 ηλιέλαιο. χιλιάδες τόνοι 42,6 38,8 25,8 52,6 λάδι αγριοκράμβης (rape) χιλιάδες τόνοι 378,2 329,6 386,5 378,1 μαργαρίνη χιλιάδες τόνοι 383,7 354,7 347,8 345,4 γάλα (επεξεργασμένο) χιλιάδες εκατόλιτρα 17869, , , ,8 γάλα σκόνη τόνοι βούτυρο τόνοι τυριά τόνοι * λευκή ζάχαρη χιλιάδες τόνοι 2009,0 1999,4 2032,5 1579,1 ακατέργαστη ζάχαρη χιλιάδες τόνοι 2233,1 2221,5 2258,3 1754,6 βότκα μπύρα από βύνη. εκατόλιτρα 100% χιλιάδες εκατόλιτρα 25231, , , ,7* αναψυκτικά από φρούτα τόνοι εκατόλιτρα * Πηγή: Πολωνική Στατιστική Υπηρεσία 19

20 Στον κλάδο μεταποίησης τροφίμων δραστηριοποιούνται περί τις παραγωγικές επιχειρήσεις. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο κλάδος διήλθε διαδικασία αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμού στην οποία συνετέλεσε η εισροή ξένων άμεσων επενδύσεων. Στη συνέχεια, η προοπτική ένταξης στην ΕΕ, η προσαρμογή με τα υγειονομικά και ποιοτικά πρότυπα της ΕΕ καθώς και η προσαρμογή στα δεδομένα του ανταγωνισμού της ευρωπαϊκής αγοράς ενίσχυσε την διαδικασία εκσυγχρονισμού και συγκέντρωσης στον κλάδο Πληθωρισμός. Το 2007 ο δείκτης τιμών καταναλωτού κυμάνθηκε στο 2,5% στα πλαίσια του στόχου που είχε θέσει η κυβέρνηση. Παράγοντες που συνετέλεσαν στην τροφοδότηση του πληθωρισμού το 2007 ήταν η αύξηση στις τιμές των τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών κατά 5%, η οποία συνετέλεσε σε αύξηση του πληθωρισμού κατά 1,26 ποσοστιαία μονάδα. Αύξηση επίσης καταγράφηκε στις τιμές των ενοικίων (4%), στις τιμές φυσικού αερίου (6,3%) και καυσίμων (4,1%). Μείωση παρατηρήθηκε στις τιμές των προϊόντων ένδυσης και υπόδησης (7,4%) και οπτικο-ακουστικού εξοπλισμού (11,5%). Αύξηση παρατηρήθηκε και στις τιμές των υπηρεσιών, ιδίως στις υπηρεσίες διαδικτύου. Η άνοδος στις τιμές πρώτων υλών συνετέλεσε στην αύξηση του δείκτη των τιμών παραγωγού κατά 2,3% το Υψηλότερη αύξηση καταγράφηκε στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου και της ύδρευσης (4%). Την ίδια περίοδο καταγράφηκε άνοδος και στις τιμές του κατασκευαστικού κλάδου (+7,8%). Οι παράγοντες από τους οποίους θα εξαρτηθεί η εξέλιξη του πληθωρισμού το 2008 είναι αφενός τα υψηλά επίπεδα εγχώριας ζήτησης και αφετέρου τα επίπεδα ανεργίας. Πιθανή είναι επίσης μια εντατικοποίηση των προσδοκιών για μισθολογικές αυξήσεις σε περίπτωση που παρατηρηθούν ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε ορισμένες ειδικότητες. Αναμένεται επίσης ανατίμηση της αξίας του πολωνικού νομίσματος ζλότυ. Όλοι οι ανωτέρω παράγοντες εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε πληθωρισμό άνω του 2,5% κατά το τρέχον έτος Δημόσια Οικονομικά. Η ευνοϊκή οικονομική συγκυρία το 2007 και ειδικότερα η σημαντική μείωση της ανεργίας συνέβαλαν στην αξιόλογη μείωση του συνολικού ελλείμματος της κυβέρνησης στο 2% του ΑΕΠ από τα επίπεδα του 3,8% το 2006 και του 6,3% το Ειδικότερα, στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου Δεκεμβρίου 2007 τα έσοδα του προϋπολογισμού έφθασαν στα 236 δις ζλότυ ή 103,1% του προβλεπόμενου στόχου με βάση τον προϋπολογισμό. Τα κρατικά έσοδα ήταν αυξημένα κατά 19,4% σε σχέση με το Τα έξοδα και οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 252,9 δις ζλότυ, αυξημένα κατά 13,6% έναντι του Η αύξηση των εσόδων από τη φορολογία και, σε μικρότερο βαθμό, η εξοικονόμηση πόρων στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης συνέβαλαν στην θετική αυτή εξέλιξη. Με την μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ, άνοιξε ο δρόμος για την έξοδο της Πολωνίας από την διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος στην οποία είχε εισέλθει από το Η περαιτέρω πτωτική πορεία του ελλείμματος δεν εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί το 2008 καθώς η θετική συμβολή του οικονομικού κύκλου στα δημόσια οικονομικά αναμένεται να είναι λιγότερο ευνοϊκή το 20