Κάθε γνήσια και ουσιαστική µάθηση είναι δηµιουργική

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κάθε γνήσια και ουσιαστική µάθηση είναι δηµιουργική"

Ωκεανός Καλαμογδάρτης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Βασικές παραδοχές : Κάθε γνήσια και ουσιαστική µάθηση είναι δηµιουργική Ø Η επινόηση του καινούριου, του διαφορετικού, η ανατροπή παλαιότερων αναπαραστάσεων, ιδεών, προσεγγίσεων των φαινοµένων και πρακτικών είναι αυτή που κινεί την ιστορία της γνώσης και του πολιτισµού (Σταθµοί στην ιστορία της σκέψης) Ø Η εικονιστική, η κινητική ή δραµατοποιηµένη, η παιγνιώδης, η ηχητική ή µουσική αναπαράσταση νοηµάτων για την κατανόηση και τον έλεγχο του περιβάλλοντος υπήρξαν οι πρώτοι εκφραστικοί και µαθησιακοί τρόποι, µαζί µε τον προφορικό λόγο, στην ιστορία του ανθρώπου. Ø Παραµένουν και για το παιδί οι πιο οικείοι και ελκυστικοί τρόποι. Ø Όµως για το εκπαιδευτικό σύστηµα, την αγορά εργασίας και τους µη προνοµιούχους πολίτες, υπάρχει αρκετή υποτίµηση και αποξένωση (Αντίληψη του ορθολογισµού και της εξειδίκευσης)

2 Δηµιουργικότητα Ορισµός: πρωτοτυπία, αυθεντικότητα, ανοιχτή σκέψη και στάση, νοητική ευελιξία, αµφισβήτηση και υπέρβαση αυτονόητου, πειραµατισµός και µετασχηµατισµός ιδεών και εργαλείων, φαντασία, αναλυτική και συνθετική µατιά κ.ά Τοµείς: γνωστικός, αισθητικός, ψυχολογικός, κοινωνικός Δηµιουργικότητα: µε µεγάλο Δ και µικρό δ Πολλαπλές νοηµοσύνες Μύθοι Γεννιέσαι, δεν γίνεσαι (Μότσαρτ, Αϊνστάιν) Δεν υπάρχουν κανόνες Αποτέλεσµα στιγµιαίας έµπνευσης Υπόθεση µοναχική, ατοµική Το ωραίο σχετίζεται µόνο µε την αισθητική Τα νεαρά άτοµα πρέπει πρώτα να γνωρίσουν τα καταξιωµένα έργα και σε επόµενο στάδιο να προχωρήσουν στη δηµιουργία δικών τους

3 Ο P. Freire είπε πολλά γι αυτό: Η εµπειρική διαδικασία της µάθησης είναι κάτι που επηρεάζει προσωπικά τη ζωή µας. Και η εκπαίδευση σε αυτό αποσκοπεί Διαλεκτική είναι η διαδικασία της εµπειρίας : µεταξύ δηµιουργού και δηµιουργήµατος. Αναπαριστούµε τον κόσµο για να τον αλλάξουµε Μέσα από το εκφραστικό έργο ο δηµιουργός και ο ενεργός παρατηρητής συναντιούνται µεταξύ τους. Το φυσικό µε το νοητικό και το πολιτιστικό τους περιβάλλον αλληλεπιδρούν και µετασχηµατίζονται. Αυτή είναι µία διαφορετική διάσταση της παιδαγωγικής φιλοσοσοφίας. Φανερώνει τη σύνδεση της τέχνης µε την καθηµερινή εµπειρία του κόσµου και υπενθυµίζει τη σχέση ευθύνης για εκείνα που η τέχνη, η κοινωνία και το άτοµο χρωστούν ο ένας στον άλλο

4 Με δυο λόγια: Η δηµιουργική έκφραση, δράση και επικοινωνία στην εκπαιδευτική διαδικασία συνδέεται µε: εµπειρική και πολυαισθητηριακή διάσταση της µάθησης παροχή κινήτρων (ικανοποίηση από τη διαδικασία, εγγενές ενδιαφέρον, προσωπικό και κοινωνικό νόηµα) αίτηµα ολόπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητας: (προσωπική έκφραση και αυθεντική επικοινωνία, κοινωνικότητα, διαµοιρασµός της εµπειρίας, αυτογνωσία, διαµόρφωση ταυτότητας, «κάθαρση» ψυχής) Αίτηµα για ανθρώπινο σχολείο

5 (συνέχεια Freire) «Τα έργα τέχνης είναι τα πιο προσωπικά και ενεργητικά µέσα που βοηθούν τα άτοµα να µοιραστούν µεταξύ τους την τέχνη της ζωής». «Ο πολιτισµός γίνεται απολίτιστος όσο τα ανθρώπινα όντα τοποθετούνται σε χωριστά τµήµατα που δεν επικοινωνούν, σε κάστες, αλλότρια έθνη, τάξεις και κλίκες καλλιτεχνών»

6 Διαφορά: Δηµιουργικής και κριτικής σκέψης και δράσης µεγαλύτερη έµφαση: Ø Ø Ø στην αυθεντικότητα της προσωπικής εµπειρίας/ υποκειµενικότητα στην ιδιοσυγκρασιακή φαντασία, αποκλίνουσα σκέψη, στο συναίσθηµα και τη διαίσθηση Ø στα αισθητικά κριτήρια, τα εργαλεία δηµιουργίας και τους κώδικες επικοινωνίας

7 Το δηµιουργικό και παραγωγικό, το ανθρώπινο σχολείο Το σχολείο της ολόπλευρης ανάπτυξης για µια ανθρώπινη κοινωνία. Η απελευθερωτική και µετασχηµατιστική λειτουργία της εκπαίδευσης Δηµιουργική µάθηση. John Dewey Paulo Freire M. Montessori Carl Rogers Προσωπική- κοινωνική εµπειρία σε σύνδεση µε τον κόσµο και τη ζωή, Δραστηριότητα, Διερεύνηση, Ολόπλευρη συµµετοχή της προσωπικότητας, Πολυαισθητηριακή έκφραση, Προσωποκεντρική όροι επικοινωνίας Ψυχοκοινωνικό κλίµα Piaget Η τέχνη ως διαδικασία είναι παραγωγή εµπειρίας και ο αναστοχασµός πάνω σε αυτήν. Είναι µια πράξη διαµοιρασµού των µοναδικών µας κόσµων. Η εµπειρία αυτή αλλάζει τη ζωή µας. Κάνει το σχολείο πιο ανθρώπινο Οι αισθήσεις, το χειροπιαστό, η εµπειρία γεφυρώνουν το συγκεκριµένο µε το αφηρηµένο

8 Σύγχρονοι παιδαγωγοί του κοινωνικού οικοδοµισµού και της κριτικής παιδαγωγικής:

9 ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΣ Εξωτερίκευση των προσωπικών ιδεών και αναπαραστάσεων Αυτονοµία και σχετική ελευθερία στη σκέψη, την έκφραση τη δράση Πολλαπλές αναπαραστάσεις της γνώσης και των φαινοµένων συνδεδεµένες µε την εµπειρία των µαθητών Ανοιχτά προβλήµατα πολλαπλές προσεγγίσεις και ερµηνείες, αποδοχή της πολυσηµίας και της σχετικότητας της γνώσης Ενεργός διαχείριση δεδοµένων για την υποβοηθούµενη ανακάλυψη νέας γνώσης, νέων σχέσεων ανάµεσα στα δεδοµένα. (Παραγωγή, οικοδόµηση και όχι αναπαραγωγή της γνώσης) Σύνδεση µε την ευρύτερη βάση της εµπειρίας: ολιστικές, διεπιστηµονικές, διαθεµατικές, διαπολιτισµικές προσεγγίσεις των φαινοµένων Αυθεντικότητα της δραστηριότητας (βίωµα, εµπειρία, κοινωνικό πλαίσιο, σύνδεση µε τι πολυπλοκότητες του πραγµατικού κόσµου, όχι προκατασκευασµένη, τεχνητά κερµατισµένη γνώση)

10 Πολύ σηµαντική για τους εκπαιδευτικούς : Παροχή κινήτρων: εγγενές ενδιαφέρον, ικανοποίηση από τη διαδικασία, κοινοποίηση-δηµοσιότητα, βαθύτερη γνωριµία µε τον άλλον Συµµετοχή όλων των τοµέων της προσωπικότητας : γνωσιακός, συναισθηµατικός-διαπροσωπικός, κοινωνικός- ηθικός, πολυ-πολιτισµικός, αισθητικός

11 ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: νέα ατµόσφαιρα µέσα στην τάξη! Εµπλουτισµός µε πόρους, γνωστικά εργαλεία και µέσα επικοινωνίας που µπορεί να αλλάξει την κουλτούρα της µάθησης στο σχολείο Κυρίως όµως παρέχουν: ένα σύστηµα µέσων (συνέργια) µία σύζευξη γλωσσών (πολυγραµµατισµός), µέσων και γνωστικών εργαλείων, που δηµιουργεί νέα περιβάλλοντα µάθησης,

12 Αξιοποίηση της εικόνας και του ήχου: Προσωποκεντρική προσέγγιση της δηµιουργικής γραφής Εικόνα µουσική1 Εικόνα µουσική2 Αυθόρμητη γραφή Ποιήµατος αναζήτηση

13 Προϋπόθεση: Ένα δηµιουργικό σχολείο χρειάζεται απαραίτητα ένα δηµιουργικό δάσκαλο! (Ας εφαρµόσουµε όσα ειπώθηκαν πιο πριν για τη δηµιουργικότητα στη δουλειά του δασκάλου) Νέες προκλήσεις για τον εκπαιδευτικό! (Σε συνδυασµό µε την ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας σε όλα τα µαθήµατα, παρέχουν πολλές ευκαιρίες, αλλά και ένα σχεδόν συνωµοτικό άλλοθι, για την υπέρβαση της µεθοδολογικής ένδειας, του συγκεντρωτισµού, των συντηρητικών δυνάµεων και των αλλοτριωτικών συνθηκών του σχολείου).

14 Αφορµή για υπέρβαση περιορισµών και αναπλήρωση ελλείψεων του αναλυτικού προγράµµατος

15 Επίσης, δυνατότητες: προσοµοίωσης φαινοµένων και πραγµατικών καταστάσεων (Σχεδιάζονται περισσότερες ιστορίες, µελέτες περίπτωσης, παιχνίδια, που επιτρέπουν ανοιχτή πρόσβαση, ολική και ευέλικτη σκέψη) µοντελοποίησης προβληµάτων και διαδικασιών επίλυσής τους που επιτρέπουν τον πειραµατισµό και τη διερεύνηση, την αυτόνοµη µάθηση, την αναθεώρηση και την εννοιολογική οικοδόµηση αφηρηµένων σχέσεων ανάµεσα σε δεδοµένα (που δίδονται παράλληλα µε πολλαπλές αναπαραστάσεις) µε υποβοηθούµενη ανακάλυψη σε ένα διαλογικό, συνεργατικό περιβάλλον δηµιουργίας γνωστικών «µικρόκοσµων» και άλλων ανοιχτών περιβαλλόντων µάθησης, που ευνοούν την εφαρµογή σηµαντικών παιδαγωγικών αρχών και στρατηγικών,

16 Ένας ακόµη. Χρησιµεύει ως: Ø απέραντο εκθετήριο ποικίλων πηγών Ø δυναµικό εργαστήρι µε επαναστατικά εργαλεία που υποστηρίζουν δηµιουργικές και σύνθετες δραστηριότητες µε πολλά στάδια (π.χ., στάδια project) Ø πολυδύναµο ιδιωτικό τυπογραφείο και Ø σκηνοθετικό εργαστήρι παραγωγής πολυ/υπερ-µεσικού λόγου (Οι µαθητές- συγγραφείς, ποιητές, ακτιβιστές, παρουσιαστές) Ø διαµεσολαβητής για την ανάπτυξη τοπικών και οικουµενικών δικτύων επικοινωνίας, διαλόγου και συνεργασίας. (Επικοινωνία µε ειδικούς) Ø χώρος παιδαγωγικού παιχνιδιού µε ολιστικές δραστηριότητες, που εξυπηρετούν ποικίλους στόχους κίνητρα (παιχνίδι µε κάρτες)

17 .. «διανοητικός εταίρος» δασκάλου και µαθητή. Χώρος, χρόνος, εργαλεία για διαδικασίες επίλυσης προβληµάτων, γνωστικών συγκρούσεων, διαλογικών αλληλεπιδράσεων, αντιπαραθέσεων, ανταλλαγής και σύνθεσης ιδεών. Άλλο κλίµα! Ο δάσκαλος συνεργάτης και βοηθός, προσεγγίζει το επίπεδο σκέψης των µαθητών και προσφέρει σκαλωσιά για τη µετάβαση στην επικείµενη ζώνη ανάπτυξης. Κατασκευή εννοιολογικού χάρτη στην Ιστορία-Εννοιολογική οικοδόµηση της γνώσης.

19 εμπλέκονται στην εκπαιδευτική Όµως. Οι απελευθερωτικές δυνατότητες που υπόσχονται οι ΤΠΕ δεν είναι αυτονόητες και δεν πραγματώνονται μηχανικά και απρόσκοπτα, αλλά προϋποθέτουν ορισμένες αλλαγές νοοτροπιών και πρακτικών στο σύνολο των φορέων που

20 Το ζήτημα παραμένει ανοιχτό. Την τεχνολογική επανάσταση ή την ελέγχεις ή την υφίστασαι

21 Με τις ΤΠΕ... Ο εκπαιδευτικός δεν χρειάζεται απλώς να µάθει τις τεχνολογίες. Χρειάζεται να µάθει να δουλεύει αλλιώς!. Αυτό το αλλιώς χρειάζεται γνώσεις, πρακτικές εµπειρίες, αλλαγή νοοτροπιών και ευνοϊκές συνθήκες

22 Ευχαριστώ για την υπομονή σας...

23 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ κατάλληλη εκπαίδευση και συνεχιζόµενη επιµόρφωση σε συνδυασµό µε το σχεδιασµό, τις εφαρµογές και την αναστοχαστική ανάλυσή τους. Συµµετοχή σε ειδικά επιµορφωτικά προγράµµατα τεχνολογικής κατάρτισης που συνδυάζουν την τεχνολογία µε τη διδακτική ενδυνάµωση (η χρήση µάλιστα των τεχνολογικών εργαλείων µαθαίνεται παράλληλα και µε αφορµή τις παιδαγωγικές αναζητήσεις των εκπαιδευοµένων), καθώς και µε την πληρότητα της εµπειρίας που απαιτεί η εκπαίδευση ενηλίκων, ήτοι: συνδυασµός θεωρίας µε εµπειρία - ενδοσχολική δράση αναστοχασµός - θεωρητική επεξεργασία σε συνδυασµό µε την εµπειρία κ.οκ. Μέσα από τα προγράµµατα αυτά χρειάζεται να αποκτήσουν ετοιµότητα και επάρκεια στο να µπορούν να αρχίσουν από εκεί και πέρα να µαθαίνουν µόνοι τους µέσα από συνεργατικές δράσεις και αυτο-µορφωτικά στηρίγµατα, τα αποτελέσµατα των οποίων διαχέονται, απολαµβάνουν τη δηµοσιότητα που τους αξίζει και πολλαπλασιάζονται. συστηµατική συµµετοχή σε καινοτόµα προγράµµατα µε τη συνεργασία συναδέλφων, ακαδηµαϊκών και συµβουλευτικών φορέων που θα µας βοηθήσουν να βιώσουµε µε ικανοποίηση τη σταδιακή συνειδητοποίηση και αλλαγή των αντιλήψεών και πρακτικών µας πάνω στην πράξη ενδυνάµωση των ικανοτήτων µας να κρίνουµε τα αναλυτικά προγράµµατα, να χρησιµοποιούµε δηµιουργικά τα µέσα που διαθέτουµε και να επινοούµε τις δικές µας παρεµβάσεις, που θα βασίζονται σε διεπιστηµονικό θεωρητικό και εµπειρικό υπόβαθρο διεκδικώντας την ισοτιµία µας στο εκπαιδευτικό σύστηµα και το ρόλο που µας αξίζει

Σχετικά έγγραφα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η