Συνέντευξη ΥΠΕΞ κας Ντ. Μπακογιάννη στην καθηµερινή εφηµερίδα των Σκοπίων «Dnevnik»

Transcript

1 Συνέντευξη ΥΠΕΞ κας Ντ. Μπακογιάννη στην καθηµερινή εφηµερίδα των Σκοπίων «Dnevnik» Αθήνα, 30 Οκτωβρίου Αθήνα και Σκόπια συνεχίζουν να εκτιµούν ότι οι διµερείς σχέσεις τους είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Αυτή η εκτίµηση ενισχύεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι πρώτη σε επενδύσεις στην ΠΓ Μ. Ωστόσο, η διπλωµατική εκπροσώπηση δεν είναι σε επίπεδο πρεσβείας και ως εκ τούτου είναι εύλογο το ερώτηµα: σε ποια επιχειρήµατα εδράζεται η εκτίµηση ότι οι σχέσεις είναι τόσο καλές και υπάρχει κάποια άλλη στρατηγική για τη βελτίωση των πραγµάτων; Με χαρά µπορώ να επιβεβαιώσω ότι οι διµερείς µας σχέσεις έχουν όντως προοδεύσει θεαµατικά, κάτι που αποτελεί µια πολύ θετική εξέλιξη. Είµαστε γείτονες, φίλοι και εταίροι. Συνεπώς, τα στρατηγικά µας συµφέροντα στην περιοχή είναι ευθυγραµµισµένα: αναζητούµε ένα ειρηνικό, σταθερό και µέλλον ευηµερίας για τους λαούς της νοτιο-ανατολικής Ευρώπης. Σύµφωνα µε επίσηµες στατιστικές, οι επενδύσεις της Ελλάδας βρίσκονται στην κορυφή του επενδυθέντος κεφαλαίου µε περίπου 1 δισεκατοµµύριο ευρώ και θέσεις εργασίας. Αυτοί οι αριθµοί αντανακλούν την ακλόνητη δέσµευση της Ελλάδας για το µέλλον της χώρας σας. Στηρίζοντας την ανάπτυξη και συµβάλλοντας στην καταπολέµηση της ανεργίας, η οικονοµική παρουσία της Ελλάδας πιστεύω αποτελεί θετικό παράγοντα. Φυσικά, οι Έλληνες επιχειρηµατίες είναι πρώτοι στις επενδύσεις, όχι µόνον επειδή η χώρα σας παρουσιάζει ευκαιρίες προς οικονοµική ανάπτυξη, αλλά επίσης επειδή η χώρα και ο λαός αποτελούν ένα οικείο και φιλικό περιβάλλον. Η µόνη µας διαφορά άπτεται του ζητήµατος του ονόµατος. 2. Αµφότερα έθνη διαπραγµατεύονται επί µακρόν τις διαφορές σχετικά µε το όνοµα της ΠΓ Μ. Για τους υπηκόους της ΠΓ Μ, αυτό αποτελεί µια «παράλογη διαµάχη» και για τους Έλληνες «µια µάχη για την πολιτιστική κληρονοµιά». Θα µπορούσαν οι δύο χώρες να επιτύχουν κάποιο συµβιβασµό µέσω εποικοδοµητικού διαλόγου ή εν τέλει να επιλυθεί µέσω διαµεσολάβησης στον ΟΗΕ; Όπως γνωρίζετε το Ψήφισµα 817 του 1993 του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παρότρυνε τις δύο χώρες να συνεργαστούν, ώστε να καταλήξουν στην επίλυση του ζητήµατος. Έκτοτε, διεξάγουµε διαπραγµατεύσεις υπό την αιγίδα του Γενικού Γραµµατέα του ΟΗΕ προς το σκοπό της εξεύρεσης µιας αµοιβαία αποδεκτής λύσης. Εκτιµώ ότι και οι δύο πλευρές συµφωνούν ότι η σκληρή δουλειά, η συνεργασία, ο αµοιβαίος σεβασµός και οι κοινοί στόχοι οικοδοµούν τα ίδια τα θεµέλια της προόδου, της ειρήνης και της ευηµερίας. Πιστεύω σθεναρά ότι µπορεί να βρεθεί µια λύση υπό την προϋπόθεση ότι και οι δύο πλευρές θα επιδείξουν καλή θέληση και θα προσεγγίσουν τις συνοµιλίες µε ανοιχτό και εποικοδοµητικό πνεύµα. Όσον αφορά την Ελληνική Κυβέρνηση, µπορώ να σας εγγυηθώ ότι θα προσεγγίσουµε όπως εξάλλου το πράξαµε στο παρελθόν τις συνοµιλίες µε την καλύτερη και την ειλικρινέστερη των προθέσεων. Είχα την χαρά να γνωρίσω τον συνάδελφό µου, κύριο Αντόνιο Μιλοσόσκι, στη Νέα Υόρκη

2 τον προηγούµενο µήνα, όπου µου δόθηκε η ευκαιρία να τονίσω την ανάγκη ότι πρέπει µαζί να προχωρήσουµε. 3. Εκνευριστήκατε µε τους Αµερικανούς εξαιτίας της αναγνώρισης του συνταγµατικού ονόµατος της ΠΓ Μ. Παράλληλα, καλείτε και συνεχίζετε να καλείτε την κυβέρνηση των Σκοπίων σε εποικοδοµητική στάση, αλλά η Ελλάδα ήταν η πλευρά που αρνήθηκε την τελευταία πρόταση του κυρίου Νίµιτς πέρυσι. Γιατί αρνηθήκατε την πρόταση αυτή; Πέρυσι, ο κύριος Νίµιτς, ο Ειδικός Εκπρόσωπος του Γενικού Γραµµατέα του ΟΗΕ, υπέβαλλε την πρώτη ολοκληρωµένη πρόταση. Σε απάντηση, η κυβέρνησή µας δέχτηκε το κείµενο ως βάση για τις διαπραγµατεύσεις, αν και πόρρω απείχε από τις απόψεις µας. Τα Σκόπια, από πλευράς τους, απέρριψαν την πρόταση. Λίγους µήνες αργότερα, ο κύριος Νίµιτς παρουσίασε µια δεύτερη διαφορετική πρόταση, την οποία δέχτηκαν τα Σκόπια και απέρριψε η Αθήνα ως 100% µη ισορροπηµένη. Όπως κι αν έχουν τα πράγµατα, πρέπει να σκεφτόµαστε θετικά και να κοιτάµε προς το µέλλον. Κινδυνεύοντας να επαναληφθώ, θα ήθελα να γίνω απόλυτα σαφής: οι Έλληνες επιθυµούν την εξεύρεση µιας λύσης, η οποία να οδηγήσει σε πλήρη οµαλοποίηση των διµερών µας σχέσεων, θα διευκολύνει την πορεία της γείτονος χώρας προς τους ευρω-ατλαντικούς θεσµούς και θα ενδυναµώσει τη σταθερότητα και την συνεργασία στην περιοχή µας. 4. Κυρία Μπακογιάννη, εσείς ως Υπουργός Εξωτερικών καθώς και άλλοι Έλληνες αξιωµατούχοι ξεκινήσατε µε προειδοποιήσεις ότι δεν πρόκειται να υπάρξει Ελληνικό Κοινοβούλιο το οποίο να επικυρώσει την ένταξη της ΠΓ Μ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, προτού επιλυθεί το ζήτηµα του ονόµατος, ωστόσο το ίδιο το Ελληνικό Κοινοβούλιο επικύρωσε τη Συµφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης της ΕΕ µε την ΠΓ Μ. εν πιστεύετε ότι τέτοιου είδους προειδοποιήσεις απάδουν προς την Ενδιάµεση Συµφωνία και ότι µε µια τέτοια κίνηση η Ελλάδα µπορεί να «παραβιάσει» την εν λόγω συµφωνία; Εγώ µιλάω χωρίς περιστροφές, εκτιµώ τα ξεκάθαρα λόγια ιδίως µεταξύ φίλων. εν µπορούµε να θάβουµε το κεφάλι µας στην άµµο. Όταν είπα ότι κανένα Ελληνικό Κοινοβούλιο δεν πρόκειται να επικυρώσει την ένταξη της χώρας σας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, απλά αναγνώρισα την προοπτική µιας αναντίρρητης πραγµατικότητας. Αυτή η διαπίστωση δεν παραβιάζει την Ενδιάµεση Συµφωνία, την ίδια συµφωνία που ζητά από τις δυο µας χώρες να βρουν µια λύση στο ζήτηµα του ονόµατος. Εµείς θέλουµε να δούµε τη χώρα σας εντός του πλαισίου του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, και γι αυτό το Κοινοβούλιό µας, όπως είπατε, επικύρωσε πράγµατι την Συµφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης της ΕΕ µε την Πρώην Γιουγκοσλαβική ηµοκρατία της Μακεδονίας, κάτι που αποτέλεσε ένα πολύ σηµαντικό βήµα προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επιθυµούµε ένα ισχυρό κράτος στα σύνορά µας. Ένα ισχυρό κράτος µε υγιή οικονοµική ανάπτυξη, µε ένα καλά εδραιωµένο κράτος δικαίου και αποτελεσµατικούς θεσµούς, τους οποίους να µπορούν να εµπιστευτούν όλοι οι πολίτες ανεξαρτήτως θρησκείας ή εθνότητας. Αυτό δεν είναι απλά µια ευχή. Πράττουµε ότι είναι δυνατόν ώστε να βοηθήσουµε όσο µπορούµε, όπως

3 συνέβη και µε τις άλλες δύο φίλες χώρες, τη Ρουµανία και τη Βουλγαρία. Να είστε σίγουρος ότι εφόσον επιτευχθεί µια κοινώς αποδεκτή συµφωνία επί του ονόµατος, το Ελληνικό Κοινοβούλιο θα είναι το πρώτο που θα επικυρώσει την ένταξή σας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. 5. Επί µακρόν, η Ελλάδα προβάλλει τον εαυτό της ως την ατµοµηχανή των Βαλκανίων. Η Ελλάδα έχει τέτοια δύναµη και ποιο είναι το κίνητρο και το ενδιαφέρον της να διαδραµατίσει αυτό το ρόλο; Η Ελλάδα πιστεύει ακράδαντα στην δυναµική της περιοχής, η οποία είναι τεράστια. Πάνω από ελληνικές επιχειρήσεις είναι παρούσες στα Βαλκάνια, έχοντας επενδύσει πάνω από 12 δισεκατοµµύρια ευρώ. Τα ελληνικά κεφάλαια έχουν δηµιουργήσει δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και εποµένως, έχουν, κατά τη γνώµη µου, ενισχύσει τις οικονοµίες της περιοχής. Τα τελευταία χρόνια, τα Βαλκάνια µεταµορφώνονται σταδιακά σε µια σταθερή περιοχή, η οποία θα πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο κοµµάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελληνική εξωτερική πολιτική διαδραµατίζει ένα ενεργό και εποικοδοµητικό, πιστεύω, ρόλο στη διαδικασία αυτή. Η Ελλάδα έχει υποστηρίξει σθεναρά την ενσωµάτωση ολόκληρης της νοτιοανατολικής Ευρώπης στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η συνολική πολιτική µας κατεύθυνση έχει βασιστεί σε µια πολύ απλή αρχή: εάν θέλουµε να επιτύχουµε ειρήνη και ευηµερία στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν µπορεί να κατακερµατιστεί. Πιστεύουµε ότι η νέα Ευρώπη που γεννιέται θα είναι ακόµη πιο πλούσια, πιο ισχυρή και πιο ανθεκτική, εάν συµπεριλάβει την νοτιο-ανατολική Ευρώπη. Η Ελλάδα προάγει τη δηµιουργία ενός ενιαίου οικονοµικού χώρου στην περιοχή, ο οποίος θα δρα ως καταλύτης της ολοκλήρωσης της διαδικασίας διεύρυνσης. Έχουµε πέντε µείζονες στόχους: πρώτον, να υποστηρίξουµε την ολοκλήρωση του Ενιαίου Οικονοµικού Χώρου, ο οποίος θα περιλαµβάνει όλες τις γειτονικές µας χώρες και θα αντικαταστήσει τις πολύπλοκες διµερείς συµφωνίες που ισχύουν σήµερα µεταξύ των χωρών της περιοχής. εύτερον, να προωθήσουµε τους µείζονες διαδρόµους µεταφορών που ενώνουν ολόκληρη την περιοχή. Προς το σκοπό αυτό, λόγου χάρη, χρηµατοδοτούµε τµήµατα του «ιαδρόµου 10», ο οποίος συνδέει τη Θεσσαλονίκη, τα Σκόπια και το Βελιγράδι µε την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τρίτον, να προωθήσουµε µια ενιαία αγορά ενέργειας. Τέταρτον, να δηµιουργήσουµε µείζονες ενεργειακούς κόµβους που θα διασχίζουν τα Βαλκάνια και θα συνδέσουν ολόκληρη την νοτιο-ανατολική Ευρώπη. Παραδείγµατος χάριν, ο αγωγός που συνδέει τα Σκόπια µε τη Θεσσαλονίκη. Πέµπτον, να προωθήσουµε τις πολιτικές για την ενοποίηση των οικονοµικού χώρου των Βαλκανίων σε διαφορετικούς τοµείς µέσω της

4 αναπτυξιακής βοήθειας. Παραδείγµατος χάριν, αυτό θα περιλαµβάνει την διαδικτυακή διασύνδεση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυµάτων των Βαλκανίων και θα διευκολύνει την ανάπτυξη του διαδικτύου υψηλών ταχυτήτων στην ευρύτερη περιοχή. 6. Πριν λίγα χρόνια, µιλώντας στο Πανεπιστήµιο του Τζορτζτάουν, τονίσατε τη σηµασία του σεβασµού των δικαιωµάτων των µειονοτήτων. Τότε, δεν αναφέρατε την ύπαρξη µιας «µακεδονικής µειονότητας» στην Ελλάδα και αυτή η θέση δεν αλλάζει σήµερα. Οι «Μακεδόνες» είναι γεγονός για το Συµβούλιο της Ευρώπης, για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για το Αµερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών εκτός από την Κυβέρνηση στην Αθήνα. Μπορούµε να περιµένουµε κάποιες αλλαγές στην πολιτική έναντι της «µακεδονικής εθνοτικής µειονότητας» και η κυβέρνησή σας σκοπεύει να υποστηρίξει το σχέδιο εκτύπωσης του αναγνωστικού (ABECEDAR); Είµαι ιδιαίτερα περήφανη για την ποιότητα της Ελληνικής δηµοκρατίας. Όλοι οι πολίτες στην Ελλάδα έχουν ίσα δικαιώµατα. Είµαι σίγουρη ότι γνωρίζετε πως η Ελλάδα έχει µόνο µία µειονότητα: τους Μουσουλµάνους της υτικής Θράκης. εν υπάρχει καµία επονοµαζόµενη «Μακεδονική µειονότητα». Οποιοσδήποτε πολιτικός σχηµατισµός έχει αναδυθεί υπό τον τίτλο της «µειονότητας», δεν έχει κατορθώσει να συγκεντρώσει οποιαδήποτε λαϊκή υποστήριξη. 7. Υπάρχουν διαφορές µεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Οµάδας Επαφής σχετικά µε την επίλυση του ζητήµατος του Κοσσυφοπεδίου. Επισκεφτήκατε δύο φορές την Πρίστινα και είχατε επίσης επαφές µε Σέρβους αξιωµατούχους. Ποια είναι η θέση σας σχετικά µε το µέλλον του Κοσσυφοπεδίου; υστυχώς, παρά τους µήνες διαπραγµατεύσεων, δεν έχει επιτευχθεί απτή πρόοδος µέχρι σήµερα. Η πολιτική της Ελλάδας στο ζήτηµα αυτό είναι σαφής. Πιστεύουµε ότι δεν πρέπει να διακινδυνεύσουµε την επίτευξη µιας µακροχρόνιας και βιώσιµης λύσης, µόνο και µόνο για να τηρήσουµε µια προκαθορισµένη προθεσµία. Οι διεθνείς σχέσεις είναι δυναµικές και όχι στατικές. Η προσαρµοστικότητα είναι θεµελιώδους σηµασίας. Εποµένως, εάν παραστεί ανάγκη για περισσότερο χρόνο, προκειµένου οι δύο πλευρές να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσµα, πιστεύω ότι θα πρέπει να τους δοθεί ο χρόνος αυτός. Υπό την έννοια αυτή, δεν πρέπει να υποτιµούµε την εσωτερική πολιτική ένθεν κακείθεν και θα πρέπει να παράσχουµε τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε ενδιαφερόµενο να έχει λόγο. Επίσης, πιστεύουµε ότι είναι σηµαντικό να ενθαρρυνθεί η διατήρηση των προτύπων της δηµοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, ιδίως σε ότι αφορά την προστασία των µειονοτήτων. Η ιστορία των Βαλκανίων δεν έχει φερθεί καλά στις µειονότητες και στα δικαιώµατά τους. Έχει έρθει η ώρα να αλλάξει αυτό, άπαξ δια παντός. Ακόµη σηµαντικότερο είναι να ξεκινήσουµε να προετοιµάζουµε την επόµενη ηµέρα τόσο για το Κοσσυφοπέδιο όσο και για τη Σερβία. Στο Κοσσυφοπέδιο σήµερα, η ανεξαρτησία θεωρείται ως µια µαγική ράβδος, η οποία, εφόσον χρησιµοποιηθεί, θα παράσχει απασχόληση, σταθερή

5 ηλεκτροδότηση, παιδεία, υγεία και ευηµερία για όλους. Ωστόσο, όλοι γνωρίζουµε ότι η ανεξαρτησία δεν είναι πανάκεια. Πρέπει να εργαστούµε πολύ σκληρά, ώστε το Κοσσυφοπέδιο να µην αθετήσει τις υποσχέσεις του προς το λαό του. Άνω του 50% του πληθυσµού του Κοσσυφοπεδίου είναι κάτω των 30. Η ανεργία είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη και οι ευκαιρίες απασχόλησης είναι οι χαµηλότερες. Ο λαός του Κοσσυφοπεδίου αξίζει ένα καλύτερο µέλλον. Αναφορικά µε τη Σερβία, πρέπει να ενθυµηθούµε τα διδάγµατα της ιστορίας, τα οποία µας έµαθαν ότι ούτε η ταπείνωση µιας χώρας, ούτε η απόλυτη νίκη µια άλλης εγγυάται την ειρήνη και τη σταθερότητα µακροπρόθεσµα. Αυτό ισχύει ακόµη περισσότερο στην περίπτωση της Σερβίας, µιας από τις πιο σηµαντικές χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τα διδάγµατα της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης παραµένουν περισσότερο ισχυρά από ποτέ. 8. Η Ευρώπη προσπαθεί να καθορίσει τα σύνορά της και το κύριο δίληµµά της είναι η Τουρκία. Είπατε ότι η στάση σας θα είναι εποικοδοµητική, αλλά φαίνεται ότι αυτού του είδους η εποικοδοµητική στάση απαιτεί ένα πολύ βαθύτερο διάλογο µε την Άγκυρα, εξαιτίας του ζητήµατος της Κύπρου. Ποια θα είναι η θέση σας σχετικά µε την Τουρκία; Η Ελλάδα υποστηρίζει την υποψηφιότητα της Τουρκίας για την πλήρη ένταξή της στην ΕΕ. Όπως γνωρίζετε, η Τουρκία πρέπει να εκπληρώσει ορισµένα σαφή πολιτικά, οικονοµικά και θεσµικά κριτήρια, προκειµένου να ενταχθεί στην ΕΕ. Θέλω να είµαι σαφής στο σηµείο αυτό. Η ΕΕ έχει οικοδοµηθεί πάνω σε έναν κοινό πολιτισµό δικαίου και πολιτικών δικαιωµάτων. Είναι σηµαντικό για την Τουρκία, όπως και για όλες οι υποψήφιες χώρες πριν από αυτή, να προβεί στις απαραίτητες µεταρρυθµίσεις τις οποίες έχει δεσµευθεί να υλοποιήσει, συµπεριλαµβανοµένης, µεταξύ άλλων, της πλήρους υλοποίησης του επιπρόσθετου Πρωτοκόλλου της Συµφωνίας της Άγκυρας. Εφόσον η Τουρκία προβεί στις απαραίτητες προσαρµογές, θα πρέπει να ενταχθεί ως πλήρες µέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχετικά µε την Κύπρο, αναζητείται πλέον µια νέα λύση, η οποία κατά τη γνώµη µας, θα πρέπει να λάβει υπόψη όχι µόνο το έργο των Ηνωµένων Εθνών, αλλά και το απλό γεγονός ότι η Κύπρος αποτελεί µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 9. Σε τίνος είδους πολιτική ατµόσφαιρα διεξήχθησαν οι τοπικές εκλογές στην Ελλάδα και θα θέλατε να σχολιάσετε το αποτέλεσµα, σχετικά µε την κατάσταση στη χώρα καθώς και στην ευρύτερη περιοχή; Είναι πιθανή η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών τον επόµενο χρόνο στην Ελλάδα και θεωρείτε το ΠΑΣΟΚ σεβαστό ανταγωνιστή της Νέας ηµοκρατίας; Η ατµόσφαιρα όλων των εκλογών στην Ελλάδα είναι πολύ ειρηνική εδώ και δεκαετίες. Στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, η Νέα ηµοκρατία επιβεβαίωσε την πολιτική της υπεροχή, ωστόσο το ΠΑΣΟΚ, όπως είπατε, συνεχίζει να αποτελεί τον πιο σοβαρό πολιτικό µας αντίπαλο. Ευτυχώς, τις πρόσφατες δεκαετίες υπάρχει µια σηµαντική συναίνεση επί των πιο σοβαρών ζητηµάτων, ιδίως όσων άπτονται της εξωτερικής πολιτικής, µεταξύ των δύο µεγάλων κοµµάτων.

6