γνώμη Καρδιολογική Αναδιαμόρφωση της αριστερής κοιλίας - Μία νέα θεώρηση της καρδιακής ανεπάρκειας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "γνώμη Καρδιολογική Αναδιαμόρφωση της αριστερής κοιλίας - Μία νέα θεώρηση της καρδιακής ανεπάρκειας"

Transcript

1 Τριμηνιαία Έκδοση του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας Oκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2012 Τόμος 7, Τεύχος 4 Καρδιολογική γνώμη Αναδιαμόρφωση της αριστερής κοιλίας - Μία νέα θεώρηση της καρδιακής ανεπάρκειας

2

3

4 Έκδοση του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας EKΔOTΗΣ: Σάββας Τουμανίδης ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος Ηλίας Τσούγκος Δημήτριος Φαρμάκης ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ίνα Καπάτου ΓPAMMATEIA: Ελένη Μπίνου Θεοδώρα Πανακούλια Mέλη Δ.Σ.: ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γεώργιος Ν. Θεοδωράκης ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σπυρίδων Μουλόπουλος ΕΚΛΕΓΕΙΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ιωάννης Λεκάκης ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Δημήτριος Κρεμαστινός ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Σάββας Τουμανίδης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γενοβέφα Κολοβού ΜΕΛΗ: Θωμάς Αποστόλου Ηλίας Τσούγκος Δημήτριος Φαρμάκης Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος ΔHMIOYPΓIA-EKTYΠΩΣH-ΔIAΦHMIΣEIΣ: IΔΙΟΚΤΗΣIA: Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας, Μιχαλακοπούλου 93, Αθήνα

5

6 Tόμος 7, Τεύχος 4, Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2012 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Γράμμα από τη σύνταξη Σ.Θ. Τουμανίδης Συνέντευξη Συνέντευξη Δημ. Α. Σιδερή, ομότιμου καθηγητή καρδιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εκτός Αθηνών Ο Καρδιολόγος στην επαρχία Κ. Παναγιωτόπουλος Tο άρθρο Η σχέση ιατρού-αρρώστου στη σύγχρονη εποχή Σ.Δ. Μουλόπουλος Eξειδικευμένα κέντρα Τμήμα Ηλεκτροφυσιολογικών Μελετών και Βηματοδότησης Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Aναδιαμόρφωση αριστεράς κοιλίας - Εισαγωγή Σ.Δ. Μουλόπουλος Αναδιαμόρφωση αριστερής κοιλίας στη στεφανιαία νόσο: Αιτιολογία - Μηχανισμοί Ε.Κ. Ηλιοδρομίτης Αναδιαμόρφωση αριστεράς κοιλίας επί υπερτάσσεως Ν. Ζακόπουλος Κοιλιακή Αναδιαμόρφωση στην Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια Γ.Κ. Ευθυμιάδης Αναδιαμόρφωση αριστερής κοιλίας επί βαλβιδικών βλαβών Δ. Τούσουλης Φυσιολογική αναδιαμόρφωση αθλητικής καρδιάς και διαφορική διάγνωση από παθολογική υπερτροφία Α. Αναστασάκης Η συμβολή του υπερηχοκαρδιογραφήματος στη διάγνωση της αναδιαμόρφωσης της αριστερής κοιλίας Σ.Θ. Τουμανίδης Αναδιαμόρφωση αριστεράς κοιλίας. Απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία Μ. Ντούσκου Ηλεκτρική αναδιαμόρφωση Σ.Γ. Ρόκας Αναστολή και αναστροφή της αναδιαμόρφωσης της αριστερής κοιλίας με φαρμακευτικές και κυτταρικές θεραπείες Β.Γ. Σουσώνης, Ι.Β. Τερροβίτης Χειρουργική αναδιαμόρφωση αριστερής κοιλίας (SVR) Ν. Αναστασίου, Γ. Χαρδαβέλλα Καρδιολογικό Quiz Κ. Παπαδόπουλος, Χ. Μανιώτης, Δ. Φλωρίδου, Γ. Παραδέλης, Ζ. Κυριακίδης Γράμμα του Προέδρου Μήπως πρέπει να σχεδιάσουμε ένα νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας; Γ. Θεοδωράκης Οδηγίες προς τους συγγραφείς

7

8 Γράμμα από τη σύνταξη Αγαπητέ αναγνώστη, Όπως θα έχεις ήδη προσέξει, το περιοδικό μας παρουσιάζεται με σημαντικές μεταβολές, οι οποίες είναι το αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς από τον υπογράφοντα και τους συνεργάτες της σύνταξης, κ.κ. Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, Ηλία Τσούγκο και Δημήτριο Φαρμάκη. Αυτό είναι εξάλλου και το νόημα της αλλαγής της συντακτικής ομάδας ενός περιοδικού, δηλαδή η ανανέωση, ο εμπλουτισμός και η διεύρυνση της θεματολογίας του με σκοπό το περιοδικό να καταστεί πιο ελκυστικό για τον αναγνώστη. Όλα αυτά βεβαίως σε συνδυασμό με την ποιοτική αναβάθμιση του επιστημονικού περιεχομένου, που αποτελεί και την πεμπτουσία του περιοδικού που στοχεύει στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση του ιατρού. Οι αλλαγές ξεκινούν από το νέο εξώφυλλο του περιοδικού και συνεχίζονται στο περιεχόμενο με την εισαγωγή νέας θεματολογίας. Καθιερώνεται η συνέντευξη από εξέχουσες προσωπικότητες του ιατρικού χώρου, που ο καθένας τους έχει γράψει και βιώσει τη δική του ιστορία. Σε αυτό το τεύχος φιλοξενούμε τον καθηγητή καρδιολογίας κ. Δημήτριο Σιδερή, ο οποίος αποτέλεσε πρότυπο ήθους και δημιουργίας χωρίς τυμπανοκρουσίες, με σημαντική προσφορά στην εκπαίδευση και την έρευνα. Η Σελίδα του Προέδρου απηχεί τις απόψεις του εκάστοτε προέδρου του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας σε επίκαιρα ιατρικά θέματα και σε αυτό το τεύχος ο κ. Γ. Θεοδωράκης θίγει το μείζον πρόβλημα του ΕΣΥ. Και επειδή Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα, θεσπίζεται στήλη, που θα αναφέρεται στη δραστηριότητα προσώπων και κλινικών εκτός Αθηνών. Στο τεύχος αυτό ο καρδιολόγος κ. Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αργολίδος, αναφέρεται με γλαφυρό ύφος στις συνθήκες άσκησης της Καρδιολογίας στην επαρχία. Το άρθρο αποτελεί στήλη, όπου εκτίθενται οι απόψεις καταξιωμένου μέλους της ιατρικής κοινότητας σε θέμα της επιλογής του. Στο τεύχος αυτό αποτυπώνονται οι σκέψεις του καθηγητή κ. Σπυρίδωνα Μουλόπουλου στο θέμα Η σχέση ιατρού-αρρώστου στη σύγχρονη εποχή απόσταγμα της σοφίας του και της πολύχρονης άσκησης της ιατρικής. Επιπλέον, σε ξεχωριστή στήλη παρουσιάζεται η δραστηριότητα εξειδικευμένων καρδιολογικών κέντρων, όπως το Τμήμα Βηματοδότησης και Ηλεκτροφυσιολογίας του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου που προβάλλεται σε αυτό το τεύχος. Στο καθαρά επιστημονικό μέρος του περιοδικού εκτίθεται η ανασκόπηση ενός καρδιολογικού ζητήματος κατά θεματική ενότητα ή η δημοσίευση πρωτότυπων εργασιών. Στο συγκεκριμένο τεύχος η ανασκόπηση αφορά την Αναδιαμόρφωση της αριστερής κοιλίας - Μία νέα θεώρηση της καρδιακής ανεπάρκειας που επιμελήθηκε ο καθηγητής κ. Σπυρίδων Μουλόπουλος. Τα παραπάνω συνοδεύονται από ενδιαφέροντα καρδιολογικά περιστατικά. Το γράμμα αυτό υπήρξε μακροσκελές δεδομένου ότι έπρεπε να αναλυθούν οι υφιστάμενες μεταβολές. Η σύνταξη προκαλεί και προσκαλεί την άποψη του αναγνωστικού κοινού, που είναι και ο τελικός κριτής, για περαιτέρω βελτιώσεις (stoumani@med.uoa.gr). Καλή ανάγνωση Σάββας Θ. Τουμανίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Θεραπευτικής Υπεύθυνος σύνταξης Καρδιολογικής γνώμης

9

10

11 Καρδιολογική Γνώμη (2012) 7(4): Συνέντευξη Συνέντευξη Δημ. Α. Σιδερή, ομότιμου καθηγητή καρδιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1. Φαντάζομαι ότι η απόφασή σας να αποχωρήσετε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών ήταν δύσκολη. Ποια κριτήρια καθόρισαν την επιλογή σας; Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας μου, από δική μου κλίση, αλλά και από το περιβάλλον της Θεραπευτικής Κλινικής που βρέθηκα, ιδιαίτερα κοντά στον καθηγητή κ. Μουλόπουλο, κυνήγησα την πρωτότυπη έρευνα, με επινόηση ποικίλων συσκευών. Σημειώνω την προτύπωση των καρδιακών αρρυθμιών σε ένα ηλεκτρικό μοντέλο που αναπαρήγαγε με αξιοθαύμαστη πιστότητα όλες σχεδόν τις αρρυθμίες, πλην της μαρμαρυγής την κατασκευή υδραυλικής συσκευής που σταθεροποιούσε την αρτηριακή πίεση στο επιθυμητό επίπεδο την αμφικοιλιακή βηματοδότηση για ενίσχυση της καρδιακής λειτουργικότητας την καταγραφή της πρώτης παραγώγου του ωσεογραφήματος και αρκετές άλλες. Η παντελής έλλειψη οικονομικών πόρων εμπόδισε να φθάσουν όλα αυτά σε σημείο να διαδοθούν και εφαρμοσθούν στις πρακτικές ανάγκες. Με το να γίνω καθηγητής και διευθυντής μιας καρδιολογικής κλινικής θεώρησα ότι θα μου διευρυνόταν ο ορίζοντας των δυνατοτήτων μου. 2. Ο απολογισμός (σε προσωπικό, επαγγελματικό, οικογενειακό, επιστημονικό και ερευνητικό επίπεδο) από την εμπειρία σας στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων είναι θετικός ή αρνητικός και γιατί; Όπως έλεγα, η ανεξαρτησία κινήσεων που μου παρέσχε η θέση του καθηγητή της Καρδιολογίας και διευθυντή της Καρδιολογικής Κλινικής θεώρησα ότι θα μου επέτρεπε να επιτύχω τους ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς μου στόχους καλύτερα στην περιφέρεια παρά στο κέντρο. Τελικά, αν δεν πέτυχα ακριβώς τους στόχους που επεδίωκα, πέτυχα όμως άλλους, εξίσου σημαντικούς, σε επιστημονικό-ερευνητικό επίπεδο. Οι κλινικές ανάγκες που υπήρχαν στην περιοχή των Ιωαννίνων, όπως π.χ. η απουσία καρδιοχειρουργικής κάλυψης και, κατά τα τότε κρατούντα, αδυναμία να εφαρμοσθούν οι επαναστατικές καρδιολογικές μέθοδοι της εποχής, όπως η αγγειοπλαστική, ήταν τόσο πιεστικές, που αναγκάστηκα να αλλάξω ερευνητικό προσανατολισμό. Η έρευνά μου έγινε περισσότερο κλινική και λιγότερο πειραματική, μολονότι δεν έπαψε και αυτή. Για παράδειγμα, ήταν τότε γνωστό ότι η αγγειοπλαστική έσωζε ζωές σε περιπτώσεις εμμένουσας οξείας ισχαιμίας. Δεν ήταν όμως γνωστό διεθνώς, αν έσωζε ζωές και εκείνων στους οποίους δεν υπήρχε καρδιοχειρουργική κάλυψη. Αυτό έπρεπε να το μάθουμε, να κάνουμε δηλαδή έρευνα. Η τυχαιοποιημένη έρευνα μας δικαίωσε, καθώς οι θάνατοι ήταν σημαντικά λιγότεροι στην ομάδα ασθενών που αντιμετωπίσθηκαν επεμβατικά παρά στην ομάδα με την καλύτερη δυνατή φαρμακευτική αγωγή. Σε προσωπικό επίπεδο ήταν μια ικανοποίηση το ότι γνώρισα και απόκτησα καινούργιους εκλεκτούς φίλους. Επαγγελματικά, αντιμετώπισα μια πτώση της οικονομικής όψης του επαγγέλματός μου. Οικογενειακά, ήταν μια θυσία για την οικογένειά μου, που ωστόσο αντισταθμίσθηκε με τη δημιουργία φίλων και τη μουσική εξέλιξη του γιου μου, αφενός, αλλά και τη δημιουργία πολύτιμων κοινωνικών σχέσεων της γυναίκας μου, συμπαραστάτη μου σε όλες τις προσπάθειές μου. 3. Τελικά, σε τι συνίσταται η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των λεγομένων «κεντρικών» και «περιφερικών» πανεπιστημίων; Το πλεονέκτημα των «περιφερικών» πανεπιστημίων είναι πως, όπως π.χ. στην Πάτρα, στα Ιωάννινα και αλλού, οι ποικίλες σχολές είναι συνήθως «συμμαζεμένες», τόσο κοντά η μια με την άλλη, που και χωρίς να το θέλεις, συναντιέσαι, λες καλημέρα, με ερευνητές άλλων σχολών. Αυτό οδώνει τη δυνατότητα δημιουργικής συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών επιστημόνων. Από την άλλη, με το συγκεντρωτικό σύστημα που ισχύει στην πολιτική ζωή της Ελλάδας και με τις εγγενείς γεωγραφικές δυσκολίες στη μετακίνηση που είναι ίσως μοναδικές στην Ελλάδα, στα «περιφερικά» πανεπιστήμια βρίσκεσαι μακριά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ή θα πρέπει να μη μετέχεις και να μένουν πίσω τα τοπικά προβλήματα ή να λείπεις από τον τόπο, ως «ιπτάμενος» καθηγητής. Προτίμησα το πρώτο.

12 264 Συνέντευξη Δημ. Α. Σιδερή, ομότιμου καθηγητή καρδιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 4. Ποιο θεωρείτε ότι ήταν το σημαντικότερο επίτευγμα στην ερευνητική σας δραστηριότητα; Το σημαντικότερο ερευνητικό μου επίτευγμα δεν ήταν, όπως ονειρευόμουνα, η επινόηση καινούργιων θεωρητικών αρχών, που να ερμηνεύουν ή και προτείνουν λύσεις σε κλινικά προβλήματα, αλλά η οργανωτική κλινική έρευνα που αναβάθμισε ποιοτικά την καρδιολογία στην περιοχή της Ηπείρου. 5. Ένας σημαντικός τομέας των ενδιαφερόντων σας ήταν η Ιατρική Εκπαίδευση. Γιατί είναι δύσκολη η βελτίωση της παρεχόμενης ιατρικής εκπαίδευσης; Τι θα προτείνατε για το σκοπό αυτό; Όσο περισσότερα γνωρίζεις για ένα θέμα, τόσο πιο δύσκολο είναι να προτείνεις λύσεις, καθώς συνειδητοποιείς ότι τα προβλήματα είναι πολλαπλά, όπως και οι φαύλοι κύκλοι που τα διέπουν. Η Ιατρική Εκπαίδευση είναι αναπόσπαστο μέρος της όλης παιδείας μας, που είναι προβληματική από την αρχή ως το τέλος. Αυτή η στάση όμως, που είναι πραγματική, καταδικάζει σε κάποιου είδους μοιρολατρία. Έτσι, πολλά έχει να κάνει κάθε εκπαιδευτής στο στενότερο τομέα του. Οι στοιχειώδεις γνώσεις της εκπαιδευτικής επιστήμης, όπως τις έχει παράσχει επανειλημμένα η Εταιρεία Μελέτης της Ιατρικής Εκπαίδευσης, συμβάλλουν. Το πιο σημαντικό όμως, είναι, πιστεύω, η αφοσίωση στο ρόλο του κάθε εκπαιδευτή, το να βρίσκεται διαρκώς κοντά στους μαθητές του. 6. Πιστεύετε ότι ο νέος νόμος για τη διοίκηση του Πανεπιστημίου θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αναβάθμισή του; Νομίζω ότι ο νέος νόμος είναι μια πρόοδος, αλλά δεν τον έχω μελετήσει σε βάθος, για να εκφράσω έγκυρη γνώμη. 7. Τα μέτρα που προβλέπονται από το «μνημόνιο», τι επιπτώσεις νομίζετε ότι θα έχουν στη λειτουργία του Πανεπιστημίου; Τα μέτρα που επιβάλλονται από το «μνημόνιο» θα έχουν έντονα αρνητικές επιπτώσεις και στη λειτουργία των πανεπιστημίων, όπως και σε όλα τα άλλα. Ωστόσο, φοβούμαι, πως, χωρίς το «μνημόνιο», οι συνέπειες θα ήταν απόλυτα καταστροφικές. 8. Ποια η γνώμη σας για τους νέους Ιατρούς; Ποιες οι διαφορές από τους παλαιότερους; Θαυμάζω τους νέους Ιατρούς. Ωστόσο, η μεγάλη πρόοδος φοβούμαι ότι τείνει να τους απομακρύνει από το πλευρό του αρρώστου. Ο ιατρός δεν δίνει μόνο φάρμακα είναι ο ίδιος το πιο δραστικό φάρμακο που υπάρχει. 9. Οι αλλαγές στο χώρο της σύγχρονης ιατρικής είναι μεγάλες σε σχέση με το παρελθόν. Θα προσθέτατε κάτι από το παρελθόν στην ιατρική (ή στους ιατρούς) του σήμερα; -Από το παρελθόν θα πρόσθετα σήμερα εμμονή στην αφοσίωση στον άρρωστο και κανόνες όπως αυτοί που συνήθως λέμε «Όρκο του Ιπποκράτους». 10. Ποια ήταν η δυσκολότερη και ποια η καλύτερη στιγμή της καριέρας σας; Η ποιοτική ανάπτυξη της Καρδιολογίας στα Ιωάννινα ήταν μια μεγάλη αποστολή. Αντιμετωπίσθηκε από μερικούς ως απειλή, πιθανώς, διότι υπέθεταν ότι θα απορροφούσε πόρους και όχι μόνο από το δικό τους έργο. Την πολέμησαν μερικές φορές με χτυπήματα κάτω από τη ζώνη. Όταν συνάντησα σθεναρή αντίσταση στην προσπάθειά μου να αναπτύξω την αγγειοπλαστική και την καρδιοχειρουργική ήταν πολύ δύσκολες στιγμές. Αντίστοιχα, υπήρξαν άλλοι, συχνά απρόβλεπτοι, που είδαν έγκαιρα τη μεγάλη σημασία της για τον τόπο και τη στήριξαν με κάθε μέσο. Η πρώτη αγγειοπλασική που κάναμε πρώτοι στον κόσμο χωρίς καρδιοχειρουργική κάλυψη ήταν μεγάλη στιγμή. Το ίδιο μεγάλη στιγμή ήταν όταν έγινε, και πάλι σε διεθνή πρωτοπορία, εγχείρηση καρδιάς χωρίς να λειτουργεί καρδιοχειρουργική κλινική, με τη συνεργασία καρδιοχειρουργικού κλιμακίου από τη Θεσσαλονίκη. 11. Ποιο είναι το σοβαρότερο ιατρικό λάθος (αν υπάρχει) που κάνατε ως ιατρός; Είχε επίδραση στον τρόπο που αντιμετωπίζατε τα πράγματα στη μετέπειτα καριέρα σας; Το σοβαρότερο ιατρικό λάθος μου ήταν, ότι υπερτίμησα τις δυνάμεις μου, όταν ήμουν νέος μετεκπαιδευόμενος στην Αγγλία. Οι πέντε διευθυντές μου τότε έλειψαν σε ένα διεθνές συνέδριο και για τρεις μέρες έμεινα μόνος υπεύθυνος για όλη την κλινική. Είχε τραγικές συνέπειες σε μια περίπτωση. Και δεν υπήρχε κανένας να με συμβουλεύσει τι να κάνω. Το περιστατικό με έκανε πολύ πιο προσεκτικό στην προσωπική αντιμετώπιση των αρρώστων μου. 12. Τι απολαμβάνετε σήμερα που δεν είχατε τη δυνατότητα να απολαύσετε κατά την ενεργό ιατρική σας δραστηριότητα; Σήμερα έχω σταματήσει όχι μόνο την ακαδημαϊκή μου καριέρα, αλλά και την ιατρική μου δραστηριότητα (έχω σταματήσει το επάγγελμα). Απολαμβάνω σήμερα τη δυνατότητα να μελετώ θέματα περιιατρικά ή και εξωιατρικά, που με ενδιέφεραν σε όλη τη ζωή μου, αλλά δεν είχα το χρόνο να ασχοληθώ. Και ακόμη να επεξεργάζομαι, ολοκληρώνω και συγγράφω σκέψεις που, σαν πρόχειρες σημειώσεις, είχα κρατήσει σε όλη τη ζωή μου. 13. Τι θυμάστε με νοσταλγία και τι σας λείπει από την ενεργό ιατρική δραστηριότητα; Θυμάμαι με νοσταλγία τη χαρά που ένιωθα ανεβαίνοντας με μεγάλη δυσκολία ένα, ένα τα επίπονα σκαλοπάτια προς την επίτευξη της αποστολής που είχα αναλάβει. Δεν έφθασα ποτέ στην κορυφή που ονειρευόμουν, αλλά η χαρά βρισκόταν στον αγώνα να αντιμετωπίζω τις δυσκολίες της ανάβασης.

13 Καρδιολογική Γνώμη (2012) 7(4):265 Εκτός Αθηνών Ο Καρδιολόγος στην επαρχία Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος Καρδιολόγος, Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Αργολίδος «Γιατρέ, να σε ρωτήσω κάτι;» Μια κουβέντα συνηθισμένη και χιλιο-ακουσμένη στα αυτιά του Καρδιολόγου στην κεντρική πλατεία μιας επαρχιακής πόλης στην Ελλάδα της νέας χιλιετίας. Είναι γεγονός ότι η Ιατρική έχει αποκτήσει ένα πιο πολύπλοκο πρόσωπο στη σημερινή εποχή, σε σχέση με εκείνο της δεκαετίας του 80, με υπο-ειδικότητες και εξειδικεύσεις, αλλά οι ανάγκες των ασθενών δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά. Τα ερωτήματα των ασθενών συνεχίζουν να αφορούν σε κάθε πιθανή ειδικότητα και κυρίως στην Παθολογία και όχι μόνο στην Καρδιολογία, δικαιώνοντας εκείνους τους δασκάλους, που είχαν σχεδιάσει την εκπαίδευση των καρδιολόγων σε μικτά καρδιολογικά και παθολογικά περιστατικά (Μαλάμος, Μουλόπουλος). Για τον ασθενή της επαρχίας ο καρδιολόγος είναι ακόμα πρώτα «γιατρός» και μετά ειδικός Καρδιολόγος. Η ζωή του Καρδιολόγου στην επαρχία είτε στο ιδιωτικό ιατρείο, είτε στο Νοσοκομείο του ΕΣΥ εμπεριέχει πολλές καλημέρες, πολλά «Γεια σου γιατρέ», πολλά αιτήματα «καθημερινής τρέλας» και βέβαια καταρχήν μια έντονη αναγνωρισιμότητα. Αυτή η απήχηση είναι αίφνης ελκυστική, δυνατόν όμως να γίνει και πιεστική με ερωτήματα πάσης φύσεως, όπως «Θυμάσαι το χαπάκι το άσπρο που μου έδωσες, πόσο ακόμα θα το παίρνω;» και εσύ βέβαια είναι αδύνατον να θυμηθείς τη συγκεκριμένη περίπτωση, όρθιος στο βενζινάδικο, ή «έχω από χθες ένα δυνατό πόνο στη πλάτη, πότε πρέπει να έρθω να με δεις;». Αν μάλιστα αυτή η απήχηση γίνει αντιληπτή και σε κάποιο κομματικό επιτελείο, τότε τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ πιεστικά. Δεν είναι βέβαια λίγοι οι καρδιολόγοι της επαρχίας που έτρεξαν να κερδίσουν τη πολιτική διάκριση και την πέτυχαν. Όμως οι στενές αυτές κοινωνικές επαφές που χαρακτηρίζουν τις επαρχιακές κοινωνίες δεν είναι μονοσήμαντες. * Διεύθυνση Επικοινωνίας: Κων/νος Παναγιωτόπουλος, Μυστακοπούλου 9, TK 21200, Αργος heartlab63@gmail.com Ζητάει και η κοινωνία με έντονο τρόπο να πάρει τις δέουσες καρδιολογικές υπηρεσίες και σε πολλές περιπτώσεις δωρεάν. Η πόρτα του ιατρείου πρέπει να είναι πάντα ανοικτή και το «δεν έχω εφημερία σήμερα» δεν γίνεται αποδεκτό, ενώ παράλληλα το «δεν έχω πάνω μου λεφτά» είναι στην ημερήσια διάταξη. Όμως τελικά αυτό δεν είναι και η πεμπτουσία της Ιατρικής; Να αντιμετωπίζει την αρρώστια χωρίς προϋποθέσεις. Τον αιφνίδιο θάνατο όμως δεν μπορείς να τον αντιμετωπίσεις και καθώς αυτά τα περιστατικά πυκνώνουν σε όλο και μικρότερες ηλικίες προκαλούν μεγάλο αντίκτυπο στις μικρές επαρχιακές κοινωνίες. Όταν εμφανίζεται ένα δυστυχές τέτοιο συμβάν, η είδηση τρέχει πιο γρήγορα και από την αστραπή και τότε αναδύεται ένας αυστηρός και επικριτικός κοινωνικός περίγυρος που ψάχνει να βρει τι συνέβη και τι πήγε στραβά και χάθηκε ο νέος (που βέβαια ήταν 120 κιλά, καπνιστής και αρρύθμιστος υπερτασικός). Όταν δε, ο καρδιολόγος βρίσκεται μακριά από ένα τριτοβάθμιο Νοσοκομείο, τότε πρέπει να υπολογίσει ακόμα περισσότερες προγνωστικές παραμέτρους και η διαγνωστική του προσέγγιση να είναι περισσότερο ακριβής γιατί αλλιώς παραμονεύει η κακή εξέλιξη στο περιστατικό. Μέσα σε όλα αυτά ο καρδιολόγος της επαρχίας πνιγμένος από τις λεπτομέρειες της καθημερινής εργασίας, δύσκολα ξεκινά ή/και συμμετέχει και ακόμα πιο δύσκολα ολοκληρώνει μια επιστημονική έρευνα, κάτι που λείπει από τους περισσότερους από εμάς. Ευτυχώς το διαδίκτυο γεφύρωσε ως ένα σημείο το χάσμα πληροφοριών και γνώσεων μεταξύ κέντρου και περιφέρειας και σε πολλές περιπτώσεις με περισσή ταχύτητα, πλην όμως ο κατακλυσμός των ηλεκτρονικών μηνυμάτων δυσκολεύει τον χρήστη και έτσι το ιατρικό περιοδικό εξακολουθεί να είναι αναντικατάστατο. Η ανάγκη των καρδιολόγων της επαρχίας, που βρίσκονται μακριά από τη Πανεπιστημιακή Ιατρική, εντοπίζεται στα άρθρα ανάλυσης και ανασκόπησης ενός θέματος και το παρόν περιοδικό σύγγραμμα καλύπτει πλήρως αυτή την ανάγκη.

14 Καρδιολογική Γνώμη (2012) 7(4): Tο άρθρο Η σχέση ιατρού-αρρώστου στη σύγχρονη εποχή Σπυρίδων Δ. Μουλόπουλος Ομότιμος Καθηγητής Θεραπευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών Πρακτικός αντικειμενικός σκοπός της Ιατρικής Επιστήμης και Τέχνης είναι η διατήρηση ή η αποκατάσταση της υγείας του ανθρώπου. Προς ευόδωση αυτού του σκοπού απαιτείται προφανώς η συνεργασία του ιατρού, των υγιών και των αρρώστων. Η συνεργασία αυτή παρουσιάζει προβλήματα, τα οποία επηρεάζουν σημαντικά την απόδοσή της. Έχει ενδιαφέρον να εξετασθεί πώς διαμορφώνεται αυτή η σχέση στη σύγχρονη εποχή. Αν ανατρέξει κανείς στην Αρχαιότητα, η σχέση ήτο εν πολλοίς μεταφυσική ή θρησκευτική, δεδομένων άλλωστε και των ελαχίστων τότε δυνατοτήτων της Ιατρικής. Τα Ασκληπιεία ήσαν οίκοι του θεού Ασκληπιού και ο Ιατρός ήταν ισόθεος. Σήμερα η σχέση ιατρού αρρώστου θεωρείται, από νομικής απόψεως τουλάχιστον, συμβατική. Η Γαλλική νομοθεσία του 17 ου αιώνος όριζε την ιατρική ευθύνη ως συνειδήσεως, αλλά γαλλικό δικαστήριο το 1836 χαρακτήρισε την σχέση ιατρούαρρώστου συμβατική και αυτό ισχύει και σήμερα. Σε μία συμβατική σχέση υπάρχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις των δύο «συμβαλλομένων». Ενώ όμως πολύς λόγος γίνεται έκπαλαι περί των υποχρεώσεων των ιατρών, επιστημονικών, ανθρωπιστικών και νομικών, για την πλευρά του αρρώστου συζητούνται κυρίως τα δικαιώματα και οι τρόποι προστασίας των. Από τον λεγόμενο όρκο του Ιπποκράτους μέχρι της διακηρύξεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του 1948 και των νεωτέρων συνταγμάτων, μεταξύ των οποίων και του Ελληνικού του 1975, διάφοροι Νόμοι επισημαίνουν για μεν τους ιατρούς τις υποχρεώσεις, για δε τον υγιή πληθυσμό και τους αρρώστους τα δικαιώματα. Η θεώρηση αυτή είναι ετεροβαρής, διότι δεν προσδιορίζει τα δικαιώματα του ιατρού και τις υποχρεώσεις * Διεύθυνση Επικοινωνίας: Σπυρίδων Δ. Μουλόπουλος, Δανάης 7, ΤΚ 14578, Εκάλη spmoul@ath.forthnet.gr του αρρώστου. Οι τελευταίες δεν αφορούν βέβαια τις οικονομικές υποχρεώσεις, οι οποίες τώρα αναλαμβάνονται κατά κανόνα από τα κρατικά ή τα ιδιωτικά ασφαλιστικά συστήματα. Ειδικότερα εδώ θα εξετασθεί η στάση του αρρώστου σε αυτή τη σχέση, η οποία επηρεάζει την αποδοτικότητά της. Για την βελτιστοποίηση της σχέσεως ιατρού - αρρώστου δεν αρκεί η τήρηση των υποχρεώσεων του ιατρού. Απαιτείται και η συμμόρφωση του αρρώστου προς ορισμένες υποχρεώσεις, προς ευόδωση του σκοπού της συνεργασίας. Το 1988 ο πρόεδρος του Ιατρικού συλλόγου του Ισραήλ έγραφε ότι «Ο Νόμος πρέπει να επισημάνει την ευθύνη του αρρώστου ως μετέχοντος της διαδικασίας ιάσεως». Οι εκ των αναγνωστών ιατροί θα έχουν να αναφέρουν πολλά παραδείγματα εσφαλμένων ενεργειών αρρώστων, οι οποίες απέληξαν σε δυσμενή γι αυτούς αποτελέσματα. Ποίες είναι λοιπόν οι ενέργειες των αρρώστων, οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν ή να βλάψουν την απόδοση της ιαματικής προσπάθειας; Κατ αρχήν η πλειονότης του πληθυσμού υγιών και αρρώστων έχει εσφαλμένη ιδέα περί του τρόπου χρησιμοποιήσεως της συγχρόνου Ιατρικής. Η νοοτροπία του κοινού μετεβλήθη κατά τις τελευταίες δεκαετίες της πρωτοφανούς στην ιστορία τεχνολογικής εξελίξεως. Ενώ δηλαδή παλαιότερα ο πάροχος των υπηρεσιών υγείας ήτο ο ιατρός καθ εαυτόν, σήμερα πηγή των διαγνωστικών και θεραπευτικών αποφάσεων θεωρείται από πολλούς το εργαστήριο. Ο κόσμος αναζητεί το εργαστήριο, in vitro ή και επεμβατικό, και τις απεικονιστικές εξετάσεις, διότι πιστεύει ότι οι αριθμοί και οι εικόνες μόνες θα δώσουν την λύση του προβλήματός του. Η πολύ ανεπτυγμένη τεχνολογία δύσκολα κατά των Clark διακρίνεται από το μαγικό. Ο σύγχρονος άνθρωπος, στην αντιμετώπιση θεμάτων ζωής και θανάτου, ρέπει ακόμη φαίνεται προς την μαγική λύση. Αλλά ας δούμε αναλυτικότερα πού θα πρέπει να απευθύνεται ο άρρωστος. Η επιλογή του ιατρού, αν υπάρχει

15 Η σχέση ιατρού-αρρώστου στη σύγχρονη εποχή 267 τέτοια δυνατότης, ενέχει δυσκολίες. Όπως σε όλα τα επαγγέλματα υπάρχει διακύμανση της ποιότητος των παρεχομένων υπηρεσιών. Ακόμη και σε χώρες όπου τηρείται περισσότερο αξιοκρατικά η επιλογή των εκπαιδευόντων στις Ιατρικές Σχολές και των προσλήψεων του νοσοκομειακού προσωπικού, υπάρχει διαφορά θνησιμότητος μεταξύ νοσοκομείων, συγκρινομένων επί ίσοις όροις και για την ίδια ιατρική πράξη. Υπάρχουν στο εξωτερικό εγχειρίδια, τα οποία καθοδηγούν τον άρρωστο στην επιλογή του ιατρού ή του νοσοκομείου, περιέχοντα καταλόγους με προσόντα ιατρών και αποτελέσματα υπηρεσιών διαφόρων νοσοκομείων. Ήδη στην Αγγλία ανηγγέλθη ότι στην προσεχή διετία θα δημοσιευθεί κατάλογος των αποτελεσμάτων των επεμβάσεων που διενήργησε ο κάθε χειρουργός. Ένα βασικό στοιχείο ορθής επιλογής υπηρεσιών είναι η αποφυγή μεθόδων της λεγομένης εναλλακτικής ιατρικής. Είναι προφανές ότι αν υπήρχε επιστημονική τεκμηρίωση των μεθόδων που εφαρμόζονται από αυτήν, η Ιατρική δεν θα είχε κανένα λόγο να μη τις περιλάβει στο οπλοστάσιό της. Το ίδιο ισχύει και για την προσφυγή σε ιατρούς του συρμού, τεχνηέντως ή μέσω ιαθέντων αρρώστων διαφημιζομένους. Ο άρρωστος πρέπει να γνωρίζει ότι το 60% των νόσων ιώνται αυτομάτως χωρίς καμία αγωγή. Στο ποσοστό αυτό περιλαμβάνονται προφανώς και οι ιάσεις κατόπιν «θεραπευτικής» παρεμβάσεως των αγυρτών. Άλλο σημαντικό βήμα του αρρώστου είναι η επιλογή ιατρού της καταλλήλου ειδικότητος. Η αναζήτηση του «επαΐοντος» ως λογική τακτικής είχε ήδη προταθεί από τον Πλάτωνα. Αφ ετέρου σύγχρονη Ιατρική δεν έχει επιλύσει ακόμη το πρόβλημα, ποίος ιατρός αντιμετωπίζει συνολικά τον άρρωστο. Τούτο διότι οι υπερεξειδικευμένοι ιατροί είναι απαραίτητοι για την εκτέλεση ειδικών εργαστηριακών πράξεων ή παρακλινικών εξετάσεων ή επεμβάσεων αλλά δεν είναι έργο των ούτε η αρχική διαχείριση του αρρώστου ούτε η τελική σύνθεση όλων των ευρημάτων του συνόλου του νοσούντος ανθρώπινου οργανισμού, ο οποίος συχνά παρουσιάζει πολυνοσηρότητα. Ο πάσχων λοιπόν με το συγκεκριμένο πρόβλημα απευθύνεται παρ ημίν αλλά και διεθνώς, συχνότατα προς τον ειδικό των παθήσεων, στην ειδικότητα του οποίου νομίζει ότι ανήκει το πρόβλημά του. Στην ουσία δηλαδή ο άρρωστος θέτει μόνος του μία πρώτη διάγνωση του συστήματος, στο οποίο θεωρεί ότι ανήκει η νόσος του -αν υπάρχει- και συχνά διαπράττει έτσι το πρώτο σφάλμα Κατ ακολουθία προσφεύγει σε ιατρούς άλλης ειδικότητος από εκείνη στην οποία ανήκει η πάθησή του, παρεξηγώντας το αντικείμενο της ειδικότητος από τον τίτλο της. Παραδείγματος χάριν για συχνουρία επιλέγει ειδικό ουρολόγο, ενώ πρόκειται περί γυναικολογικής παθήσεως ή για χρόνιο βήχα σε πνευμονολόγο ενώ η αιτιολογία του συμπτώματος είναι πάθηση της καρδιάς. Στη συνέχεια ταλαιπωρείται με εξετάσεις, ίσως άσκοπες ή και επιβλαβείς, περιπλανάται ενίοτε σε ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και καθυστερεί την αγωγή, εκτός του ότι γίνεται έτσι και υπέρμετρη χρήση των υπηρεσιών υγείας. Ακόμη χειρότερη τακτική αποτελεί η απ ευθείας προσφυγή του αρρώστου σε εργαστηριακές ή παρακλινικές εξετάσεις. Ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες, στα νεώτερα μηχανήματα ηλεκτρονικής δέσμης, 75% των εξεταζομένων προσέρχονται χωρίς παραπομπή κλινικού ιατρού. Τα σύγχρονα μηχανήματα ή τα χωρίς συνταγή φάρμακα δεν αρκούν βέβαια για την ιατρική αυτοεξυπηρέτηση των αρρώστων. Η τάση αυτή ενισχύεται όμως από τις σύγχρονες κοινωνίες, οι οποίες κατατάσσουν π.χ. συνεχώς και περισσότερα φάρμακα στην κατηγορία των μη συνταγογραφουμένων, για λόγους οικονομικούς. Γενικά ο άρρωστος εντυπωσιάζεται από τις διάφορες εξετάσεις, αδιαφορών για την ταλαιπωρία του, την πιθανότητα εσφαλμένης πληροφορήσεως, ακόμη ενίοτε και για τον ενδεχόμενο κίνδυνο. Ο εφευρέτης της υπερηχοκαρδιογραφίας Harvey Feigenbaum γράφει στο βιβλίο του «αισθάνομαι ότι, δημιούργησα σαν τον Frankenstein ένα τέρας, του οποίου γίνεται υπέρμετρη και κακή χρήση. Η τεχνολογία είναι αξιόλογο εργαλείο, αλλά δεν είναι θεός και δεν πρέπει να λατρεύεται». Η προσφυγή στο διαδίκτυο από τον άρρωστο δεν βοηθεί την βελτίωση της σχέσεως ιατρού-αρρώστου. Αν χρησιμοποιείται από τον άρρωστο αντί του ιατρού, η ακρίβεια των παρεχομένων πληροφοριών δεν είναι πάντοτε κατοχυρωμένη. Αν πάλι αναζητείται στο διαδίκτυο η εξακρίβωση της ορθότητος των ενεργειών του ιατρού τούτο συχνά δημιουργεί αμφιβολίες περί τα πράγματα, με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την πλημμελή συμμόρφωση του αρρώστου προς τις οδηγίες του. Άλλη βασική υποχρέωση του αρρώστου συνιστά η ανάγκη υπάρξεως εμπιστοσύνης προς τον ιατρό, τον οποίο επιλέγει. Όταν αυτή λείπει δημιουργούνται περίεργες τάσεις συμπεριφοράς του κατά την σχέση του με τον ιατρό. Κατ αρχήν η προσφυγή προς τον ιατρό είναι για κάθε άνθρωπο μία δυσάρεστη στιγμή στη ζωή του. Υπάρχουν άρρωστοι ή άτομα του περιβάλλοντος αρρώστων, οι οποίοι διά τούτο δεν θεωρούν την σχέση των προς τον ιατρό ευχάριστη και τον συνδέουν συχνά με τυχόν δυσμενή εξέλιξη του προβλήματός των. Μερικοί απομακρύνονται από ιατρό, ο οποίος έθεσε ορθή διάγνωση βαρέως νοσήματος και προστρέχουν σε άλλους ιατρούς. Άλλοι αποδίδουν στον ιατρό τυχόν δυσάρεστη πορεία της νόσου και λησμονούντες την μοίρα όλων των ανθρώπων, συνδέουν την κακή έκβαση με τους ασκούντες την Επιστήμη, η οποία ετάχθη στην προσπάθεια απομακρύνσεως του ούτως ή άλλως αναπόφευκτου. Όλα τα ανωτέρω δεν βοηθούν στην δημιουργία εμπιστοσύνης προς τον ιατρό. Από έλλειψη εμπιστοσύνης αλλά και από διαφόρους άλλους λόγους ο άρρωστος παραλείπει χρήσιμες για την διάγνωση πληροφορίες. Δεν τις θυμάται ή θεωρεί ότι είναι άσχετες προς το πρόβλημά του ή ότι θα προκαλέσουν σύγχυση ή ότι δεν είναι της ειδικότητος του ιατρού αυτού ή ότι θα παραπλανήσουν τον ιατρό από εκείνο στο οποίο αυτός νομίζει ότι πρέπει να επικεντρωθεί. Μερικές φορές αποκρύπτει εσκεμμένα προηγηθείσες διαγνώσεις, ιδίως αν αφορούν σε βαρέα νοσήματα, ελπίζοντας ίσως ότι ο επόμενος ιατρός θα θέσει ελαφρότερη διάγνωση.

16 268 Σ.Δ. Μουλόπουλος Ο άρρωστος πολύ συχνά εφαρμόζει πλημμελώς ή καθόλου τις ιατρικές οδηγίες από έλλειψη εμπιστοσύνης αλλά και από αμέλεια ή από πλημμελή κατανόηση των οδηγιών, από παρεμβολή άλλων προσώπων, από οικονομικούς λόγους κ.λπ. Έχει απασχολήσει πολύ η έρευνα του προβλήματος της μη συμμορφώσεως των αρρώστων προς τις ιατρικές οδηγίες. Η ανάλυσή του δεν είναι του παρόντος. Αναφέρεται μόνο ότι σε πειθαρχημένους λαούς το ποσοστό της μη συμμορφώσεως ανέρχεται στο 30-40% και της μερικής συμμορφώσεως σε άλλα 30%. Νεώτερες παρατηρήσεις δείχνουν ότι 58% των αρρώστων δεν κατανοούν τις οδηγίες των ιατρών. Για την έλλειψη εμπιστοσύνης υπάρχει μία σοβαρή αιτιολογία, το ενδεχόμενο σφάλματος του συγκεκριμένου ιατρού. Πράγματι υπάρχουν σφάλματα. Υπολογίζεται ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες θανάτων ετησίως οφείλονται σε ιατρικά σφάλματα. Γι αυτό για σημαντικά προβλήματα υγείας αναγνωρίζεται και από οικονομικούς ακόμη οργανισμούς η δυνατότης ζητήσεως και δεύτερης γνώμης. Κατάχρηση αυτής της διαδικασίας αποτελεί η προσφυγή σε πολλούς ιατρούς και επί διχογνωμιών η ακολούθηση αγωγής βάσει της γνώμης της πλειοψηφίας. Εκτός όμως των σκιαγραφηθέντων προβλημάτων στη σχέση ιατρού - αρρώστου υπάρχει μία άλλη μεγάλη δυσκολία, η οποία παρατηρείται και σε πολλές διανθρώπινες σχέσεις, η δυσχέρεια της επικοινωνίας ανθρώπου προς άνθρωπο με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα μέσα και κυρίως με την χρησιμοποιούμενη γλώσσα. Η εξέταση του ζητήματος αυτού ανάγεται βέβαια στα αντικείμενα της φιλοσοφίας και άλλων Επιστημών, στις οποίες ο γράφων δεν έχει ασχοληθεί. Παρά ταύτα η σημασία του θέματος για την σχέση ιατρού - αρρώστου είναι τόσο μεγάλη, ώστε θα επιχειρηθεί η ανάδειξή του προς προβληματισμό. Στην επικοινωνία μεταξύ αρρώστου και ιατρού, υπό μορφή φιλικής συζητήσεως, συζητήσεως de profundis, απλής ερωταποκρίσεως, παροχής ή λήψεως συμβουλών, ο λόγος αποτελεί το κύριο μέσο μεταβιβάσεως των εκατέρωθεν σκέψεων. Η διακρίνουσα τον άνθρωπο δημιουργία του, δηλαδή ο λόγος, διερευνήθηκε αρχικά στο πρώτο έργο της Ευρωπαϊκής φιλοσοφίας, που ασχολήθηκε με αυτόν, στον Κρατύλο του Πλάτωνος. Εκεί αναλύεται κατ αρχήν ο τρόπος επινοήσεως των λέξεων, από αναπαραγωγή εικόνων, ακουστικών, οπτικών κ.λπ. των πραγμάτων. «Το όνομα... μίμημα τι είναι του πράγματος». Οι λέξεις ρέω, ροή, ρεύμα, ρύσις, ρυάκι, ρύμη κ.ά. «εποιήθησαν» από τον ήχο του νερού που τρέχει στο αυλάκι. Η αρχική σημασία των λέξεων όμως δεν είναι κατ ανάγκη η σήμερα κρατούσα. Παρά ταύτα η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων γίνεται με αυτά τα μεταβαλλόμενης σημασίας σύμβολα. Ο Άγγλος φιλόσοφος John Locke του 17 oυ αιώνος, ιατρός ο ίδιος, γράφει ότι «ονοματίζουμε ένα πτηνό αντί να το περιγράψουμε και υποθέτουμε ότι το όνομα αυτό συμβολίζει την πραγματικότητα». Αλλά ποιά πραγματικότητα διερωτάται ο F. Bacon: Εκείνη που έχει στο νου του ο ομιλών ή την κατά κοινή συμφωνία αποδεκτή. Είναι γνωστή η διαφορά στην έννοια ορισμένων λέξεων, αν τις χρησιμοποιεί επιστήμων ή άσχετος προς την Επιστήμη. H ύπαρξη πολλών εννοιών έγινε σαφής κατά την προσπάθεια μεταγλωττίσεως κειμένων από ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Εκεί προέκυψε η ανάγκη να διακριθούν οκτώ τρόποι μεταφοράς λέξεων ή φράσεων από μία γλώσσα σε άλλη ήτοι κατά γράμμα, με την βασική έννοια, την συνήθη, την κοινώς αποδεκτή, την ιδιωματική, την ελεύθερη, την επικοινωνιακά προσαρμοζόμενη ή λέξη προς λέξη. Συστήματα με σύνθεση διαφόρων τρόπων μεταφράσεως έχουν χρησιμοποιηθεί, χωρίς πλήρη επιτυχία μέχρι τώρα. Τόσο αμφισβητείται σήμερα η πλατωνική έννοια των λέξεων ώστε μερικοί υποστηρίζουν, ότι οι λέξεις δεν κατοπτρίζουν την πραγματικότητα αλλά διαμορφώνουν μία πραγματικότητα. Αν υπάρχουν δε σοβαρές επιφυλάξεις για την ακριβή σημασία των λέξεων ως συμβόλων εικόνων, η έκφραση ιδεών με λέξεις σπανίως είναι η ίδια για δύο άτομα. Ο Αριστοτέλης γράφει ότι «των πρώτων όρων και των εσχάτων νους εστί και ου λόγος». Τι είναι λοιπόν εκείνο το οποίο εκφράζουν οι λέξεις; Αυτός που εκφέρει τις λέξεις και αυτός που τις προσλαμβάνει επαφίενται σε υποθέσεις ως προς την αντιστοιχία των προς κοινή γνώση της σημασίας των. Τι γίνεται όμως όταν άρρωστος και ιατρός δεν έχουν την ίδια γνώση περί της σημασίας των; Ο λεπτομερής ορισμός της εννοίας των λέξεων, των πραγμάτων και των ιδεών είναι πρακτικά δυσχερής. Η λέξη πόνος π.χ. δεν έχει την ίδια έννοια για κάθε άρρωστο. Μπορεί να είναι σύσφιξη, πίεση, καύσος, οξύς, αμβλύς, διαξιφιστικός, ήπιος, μέτριος, ισχυρός, ανυπόφορος, σταθερός, μεταβαλλόμενος και κάθε ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά να έχει χρονική διάρκεια δευτερολέπτων, λεπτών, ωρών, ημερών. Η ακριβής έννοια της λέξεως πόνος οδηγεί σε διαφορετικές διαγνωστικές κατευθύνσεις αλλά ο άρρωστος δεν έχει πάντοτε την δυνατότητα να την προσδιορίσει. Ο Αδαμάντιος Κοραής διηρωτάτο «αν οι λέξεις είναι άξιες των νοημάτων και άξια των λέξεων τα νοήματα». Μερικές φορές οι λέξεις έχουν αντίθετη σημασία αν προέρχονται από το συναίσθημα ή τη λογική. Όπως εξηγεί ο Kant την χειρουργική επέμβαση αισθάνεται ο άρρωστος ως πόνο, άρα έχει δυσάρεστη έννοια αλλά η λογική του την χαρακτηρίζει ως ευεργετική πράξη. Ο ιατρός πώς θα διακρίνει αν ο άρρωστος δίνει πληροφορίες κατ αίσθηση ή κατά λογική; Όπως γράφει ο Locke αυτή αύτη η φύση των λέξεων καθιστά αναπόφευκτη την αβεβαιότητα και την αμφισβήτηση της σημασίας των. Και συνεχίζει «το μεγαλύτερο μέρος των διαφωνιών έγκειται στη σημασία των λέξεων παρά στην διαφορά θέσεων. Υπάρχουν λέξεις μη αντιστοιχούσες σε ιδέες, ιδέες που δεν αντιστοιχούν σε λέξεις, λέξεις πολλαπλής σημασίας, λέξεις με σημασία που αποκλίνει από εκείνη της συνήθους χρήσεως, λέξεις που εκφράζουν αποκυήματα φαντασίας, λέξεις που μας βοηθούν να εξαπατώμε και να εξαπατώμεθα».

17 Η σχέση ιατρού-αρρώστου στη σύγχρονη εποχή 269 Ο Δάντης γράφει «το όραμά μου είναι μεγαλύτερο από το λόγο μου» ο δε Bacon «ο διαβολικός χαρακτήρας του λόγου αποτελεί θαυμάσιο εμπόδιο στη νοητική λειτουργία». Την ανεπάρκεια του λόγου στην Επιστήμη και ειδικότερα στα μαθηματικά τονίζει και ο Γάλλος Rene Descartes. Oι συνέπειες αυτής της ανεπάρκειας στην απόδοση της Ιατρικής δεν έχει τονισθεί. Επί πλέον όμως τούτου η ατελής γλώσσα δυσχεραίνει και την πορεία προς τη γνώση. Ο σκεπτόμενος άνθρωπος συχνά ευρίσκεται σε αδυναμία να ανεύρει λέξεις που να εκφράζουν πλήρως τη θέση του, ώστε να γίνει κατανοητός στους άλλους αλλ ίσως και στον ίδιο τον εαυτό του. Χρησιμοποιεί τότε καταχρηστικά λέξεις παρεμφερείς, οι οποίες κατά τον George Berkeley περιπλέκουν τις γνώσεις. Παρεμποδίζεται έτσι η αύξηση των αληθών γνώσεων και διαμορφώνονται εσφαλμένες αντιλήψεις και αμφισβητούμενες θέσεις. Συζητείται τελευταία πως η χρησιμοποιουμένη ορολογία επηρεάζει τα ευρήματα των πολυεθνικών μελετών. Παρ όλο όμως ότι πολλοί διανοηταί αντιλαμβάνονται τα μειονεκτήματα των εν χρήσει γλωσσών, ελάχιστοι τολμούν να προτείνουν λύση του προβλήματος. Ένας από αυτούς, ο Locke συνιστά να μην χρησιμοποιείται λέξη χωρίς καθορισμένη σημασία, να εκφράζονται λέξεις σε ιδέες όπως η κοινή χρήση τις έχει καθιερώσει, να δηλώνεται η έννοια κατά την οποία χρησιμοποιείται η λέξη και να χρησιμοποιείται η ίδια λέξη πάντοτε με την ίδια έννοια. Είναι όντως περίεργο ότι στη σημερινή εποχή της τεχνολογικής εξελίξεως η ανάγκη επινοήσεως γλωσσικού συστήματος ακριβέστερης επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αγνοείται συστηματικά. Τούτο διότι ίσως ο άνθρωπος ενίοτε δεν επιθυμεί να είναι σαφέστερος ή περισσότερο «συγκεκριμένος» για λόγους σκοπιμότητος, ώστε να έχει περιθώρια ελιγμού στις συναλλαγές του. Διερωτάται όμως κανείς αν, τουλάχιστον σε περιπτώσεις μεγάλης σημασίας, δεν θα έπρεπε να επιζητήσει ένα τρόπο ακριβέστερου, προκαθορισμένου ορισμού λέξεων και εκφράσεων με τη χρήση μαθηματικών συμβόλων ή συγχρόνων υπολογιστικών τεχνικών ή ψηφιοποιήσεως των διαφόρων εννοιών των λέξεων ή και των φράσεων; Ιατροί έχουν προτείνει την σύνταξη καταλόγων με αναλυτικούς ορισμούς λέξεων για την επικοινωνία τους με τους αρρώστους. Αλλά αν η Φιλοσοφία και οι θετικές Επιστήμες αδυνατούν να τελειοποιήσουν το ισχύον σύστημα γλωσσικής επικοινωνίας και δεδομένου ότι ακόμη κατά τον Ηράκλειτο «λόγος πάντων κρατεί», πώς θα αποφευχθούν οι δυσμενείς συνέπειες της δυσκολίας σωστής επικοινωνίας ιατρού αρρώστου; Ο μεν ιατρός διδάσκεται ελπίζω την ανάγκη διευκρινίσεως των λέξεων που χρησιμοποιεί ο άρρωστος. Ο άρρωστος όμως, άμοιρος ιατρικών γνώσεων, δεν συνειδητοποιεί συχνά την σημασία της όσο το δυνατόν ακριβέστερης εκφράσεως των ενοχλημάτων και κατανοήσεως των οδηγιών. Στην διδασκαλία της αγωγής του πολίτου ίσως θα έπρεπε να περιληφθεί και η αγωγή του αρρώστου στη σχέση του προς το σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας, ώστε να επιτυγχάνεται η πλέον αποδοτικότερη και οικονομικότερη χρησιμοποίησή του. Γενικότερα τέλος, εκτός της σημασίας του γλωσσικού προβλήματος για την Ιατρική, η προώθηση της επιλύσεώς του θα ήτο δυνατόν να βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των κοινωνικών ομάδων και των Κρατών, έτσι ώστε να μην αποτελούν κατά τον Locke οι λέξεις εμπόδιο στην πορεία προς την αληθή, την πραγματική γνώση. Συμπερασματικά προσεπάθησα να υποστηρίξω την θέση, ότι η σχέση αρρώστου - Ιατρού στη σύγχρονη εποχή παρουσιάζει προβλήματα, που σχετίζονται όχι τόσο με τα αναμφισβήτητα δικαιώματα του αρρώστου, αλλά με την στάση του έναντι καταστάσεων που δημιούργησε η τεχνολογική εξέλιξη της Ιατρικής και με την εγγενή ατέλεια γλωσσικής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Αν το μήνυμα αυτό δεν έγινε πλήρως κατανοητό, δεν οφείλεται στον γράφοντα αλλά κυρίως στο διαθέσιμο ατελές σύστημα επικοινωνίας μεταξύ των ελλόγων όντων... Βιβλιογραφία 1. Ainsworth-Vaughn N. Claiming power in doctor-patient talk. Oxford Univ. Press, New York Arneson J, Mac Donald W. Can we educate the public about internal medicine? Amer J Med 1998; 105:1. 3. Feigenbaum H. Technologic advances in cardiology: The obsession of the clinician of the 21 st century. Amer. J Cardiol 1998; 81(12A):4G. 4. Fishman R. Doctors under attack from patients. Lancet 1988; 351: Girone J. Further elucidation of medical jargon. New Engl J Med 1972; 286: Holsgrove G, Elzubeir M. In precise terms in UK medical multiple-choice questions: what examiners think they mean. Med Educ 1998; 32: Myerberg R. Departments of medical specialisms. New Engl J Med 1994; 330:

18 Καρδιολογική Γνώμη (2012) 7(4):270 Eξειδικευμένα κέντρα Τμήμα Ηλεκτροφυσιολογικών Μελετών και Βηματοδότησης Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Ο βασικός πυρήνας της ομάδας ηλεκτροφυσιολογίας ξεκίνησε από το 1989 στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών με διευθυντή τον καθηγητή κ. Δ. Κρεμαστινό. Από αυτήν την ομάδα πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες επεμβάσεις κατάλυσης συνδρόμου WPW και η πρώτη εμφύτευση μόνιμου απινιδωτή σε ασθενή με κοιλιακή ταχυκαρδία. Η ομάδα μετεφέρθη και συνέχισε από το 1993 στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (Ω.Κ.Κ.) μαζί με τους νέους συναδέλφους από το «Τζάνειο» νοσοκομείο. Η σημερινή μορφή του τμήματος προέκυψε από την αλλαγή του οργανισμού του Ω.Κ.Κ., όπου δημιουργήθηκαν στη θέση των δύο προηγούμενων κλινικών 3 τμήματα, δύο επεμβατικής καρδιολογίας και ένα ηλεκτροφυσιολογίας βηματοδότησης. Η στελέχωση του Τμήματος Ηλεκτροφυσιολογικών Μελετών και Βηματοδότησης έχει διευθυντή τον κ. Γ. Θεοδωράκη, υποδιευθυντή τον κ. Ε. Λιβάνη, και επιμελητές τους κ.κ. Θ. Μαούνη, Α. Κωστοπούλου και Γ. Πούλο. Ο κ. Ι. Ρασσιάς υπηρετεί ως επιστημονικός συνεργάτης. Η γραμματειακή υποστήριξη διεκπεραιώνεται από τις γραμματείς κυρίες Ε. Μπίνου και Ε. Ιωάννου. Νοσηλεύτρια επικοινωνίας είναι η κ. Υ. Μεταξά, ενώ στο βηματοδοτικό ιατρείο υπηρετούν οι νοσηλεύτριες κυρίες Γ. Κατσά, Ι. Μανούκα και Α. Χρυσοβέργη. Στην ανάλυση των Holter υπηρετούν οι καταγραφείς κ.κ. Σ. Πετράκης και Χ. Τσαρούχας. Οι δραστηριότητες του τμήματος αφορούν όλο το φάσμα της κλινικής και επεμβατικής ηλεκτροφυσιολογίας και βηματοδότησης. Αναλυτικά: Για την εξυπηρέτηση των ασθενών υπάρχουν 9 ιατρεία ελέγχου βηματοδοτών και 3 ιατρεία αρρυθμιών. Το 2012 εξετάστηκαν στα βηματοδοτικά εξωτερικά ιατρεία ασθενείς, ενώ στα ιατρεία αρρυθμιών ασθενείς. Στο εργαστήριο της ηλεκτροκαρδιογραφικής παρακολούθησης έγιναν ωρες καταγραφές Holter και αναλύσεις. Στο τμήμα επεμβατικής ηλεκτροφυσιολογίας το εργαστήριο είναι εξοπλισμένο με όλα τα σύγχρονα καταγραφικά συστήματα, όπως είναι τα συστήματα BARD, CARTO και NAVEX. Οι επεμβάσεις που διενεργούνται, αφορούν τη θεραπεία υπερκοιλιακών αρρυθμιών, κολπικής μαρμαρυγής και κοιλιακών αρρυθμών τόσο ιδιοπαθών, όσο και ασθενών με οργανικό υπόστρωμα, όπως είναι οι ασθενείς με παλαιό έμφραγμα μυοκαρδίου και εμφυτευμένο απινιδωτή. Οι ασθενείς αυτοί πολλές φορές εμφανίζουν συχνές εκφορτίσεις του απινιδωτού και η επέμβαση κατάλυσης πολλές φορές είναι η μόνη λύση. Το 2012 στο τμήμα ηλεκτροφυσιολογίας και βηματοδότησης έγιναν επεμβάσεις, εκ των οποίων οι 323 αφορούσαν επεμβάσεις κατάλυσης (40% επεμβάσεις για κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής). Επίσης, εμφυτεύθηκαν 925 βηματοδότες και 160 απινιδωτές. Στον εκπαιδευτικό τομέα το τμήμα συμμετέχει με σειρά μαθημάτων στους ειδικευόμενους. Οι δημοσιεύσεις του τμήματος για το 2012 είναι 10. Το τμήμα φιλοδοξεί να αναπτυχθεί έτι περαιτέρω εάν υπάρξει ανάλογη βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής, όπως π.χ. μία δεύτερη αίθουσα επεμβάσεων.

19 Αναδιαμόρφωση της αριστερής κοιλίας - Μία νέα θεώρηση της καρδιακής ανεπάρκειας

20 Καρδιολογική Γνώμη (2012) 7(4): Aναδιαμόρφωση αριστεράς κοιλίας - Εισαγωγή Σπυρίδων Δ. Μουλόπουλος Ομότιμος Καθηγητής Θεραπευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών Το θέμα της ημερίδας, η αναδιαμόρφωση της αριστεράς κοιλίας, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι η διερεύνησή του με τη σύγχρονη τεχνολογία διεισδύει κατά βάθος σε διεργασίες, που αφορούν στην εξέλιξη πολλών καρδιακών νόσων. Η έννοια του ξένου όρου remodeling έχει ερμηνευθεί διαφοροτρόπως. Η κατά γράμμα ερμηνεία του σημαίνει την αλλαγή προς ένα νέο, διαφορετικό πρότυπο. Επί της ουσίας πρόκειται περί εξελικτικών διεργασιών, οι οποίες, μέχρις ορίου, αποτελούν τη φυσιολογική αντίδραση της καρδιάς σε αυξημένη φόρτιση πιέσεως ή όγκου. Όταν όμως η φόρτιση υπερβεί ορισμένα όρια μεγέθους ή χρονικής διαρκείας ή όταν η μεν φόρτιση είναι η συνήθης, αλλά έχει προηγηθεί απώλεια μυοκαρδιακών κυττάρων ή μείωση της λειτουργικότητάς των, οι διεργασίες αποβαίνουν παθολογικές. Στην έντονη κόπωση, όπως των αθλητών ή κατά τη διάρκεια μιας κυήσεως, η αναδιαμόρφωση χαρακτηρίζεται ως φυσιολογική. Παθολογική λέγεται όταν εμφανίζεται ύστερα από οξέως εγκαθιστάμενες βλάβες του μυοκαρδίου ισχαιμικές, τραυματικές ή φλεγμονώδεις, ή κατά τη διαδρομή χρόνιων νόσων, όπως η υπέρταση, οι βαλβιδοπάθειες και οι μυοκαρδιοπάθειες. Η αναδιαμόρφωση συνίσταται σε μεταβολή του σχήματος, του μεγέθους και της λειτουργίας της καρδιάς, του πάχους και της ιστολογικής υφής του μυοκαρδίου αλλά και σε τροποποίηση νευροορμονικών παραμέτρων. Επί ισοτονικής φορτίσεως όγκου επισυμβαίνει αύξηση του όγκου της κοιλίας, δηλαδή διάταση με επακόλουθη τροποποίηση της γεωμετρίας των θηλοειδών μυών και ανεπάρκεια της μιτροειδούς. Επί ισομετρικής φορτίσεως πιέσεως επέρχεται αύξηση της μάζας του συνόλου μυοκαρδίου ή των υγιών τμημάτων του, προβολή του μεσοκοιλιακού διαφράγματος προς τη δεξιά κοιλία, διαστολική δυσλειτουργία και επηρεασμός του επιμήκους άξονος και του τύπου της συστροφής. Επί οξειών βλαβών βελτιώνεται έτσι η συσταλτικότης αρχικά στις πρώτες τρεις ημέρες, αλλά στη συνέχεια ελαττούται. * Διεύθυνση Επικοινωνίας: Σπυρίδων Δ. Μουλόπουλος, Δανάης 7, ΤΚ 14578, Εκάλη spmoul@ath.forthnet.gr Επί κυτταρικού επιπέδου κατά τη φόρτιση πιέσεως αυξάνει το πάχος των μυοκαρδιακών κυττάρων με επακόλουθη υπερτροφία του μυοκαρδίου και επί φορτίσεως όγκου το μήκος των κυττάρων με συνέπεια την διάταση της κοιλίας. Μετά φόρτιση εν γένει παρατηρούνται επίσης αφ ενός μεν μεταβολές στην επιβίωσή των λόγω νεκρώσεως, αποπτώσεως ή φαγοκυτταρώσεως 1 από γειτονικά κύτταρα, που επιτείνεται από κατεχολαμίνες και αγγειοτασίνη, αφ ετέρου επισυμβαίνει και αναγέννηση σε μικρό βαθμό. Επί πλέον έχουν διαπιστωθεί αλλαγές στα μιτοχόνδρια, ανωμαλίες στη σύζευξη διεγέρσεως-συστολής ως και στο οξειδωτικό stress, η αύξηση του οποίου ενεργοποιεί γονίδια ευαίσθητα στην παραγωγή ελευθέρων ριζών. Η διάμεσος ύλη μεταξύ των κυττάρων, δηλαδή το κολλαγόνο, αυξάνεται επί υπερτροφίας ή ινώσεως και επηρεάζει έτσι τις ιξωδοελαστικές ιδιότητες του μυοκαρδίου αλλά και τα μικρά στεφανιαία αγγεία. Οι ενεργοποιούμενοι νευροορμονικοί μηχανισμοί παρεμβαίνουν επίσης στην αναδιαμόρφωση, όπως το συμπαθητικό σύστημα, το σύστημα ρενίνης-αγγειοτασίνης, το νατριουρητικό πεπτίδιο κ.λπ. 2,3. Συγκεκριμένα προκαλείται υπερτροφία του μυοκαρδίου από την αύξηση της αγγειοτασίνης, της ενδοθηλίνης και των φλεγμονωδών κυτοκινών, με διάνοιξη των διαύλων και είσοδο ασβεστίου και νατρίου στο κυτταρόπλασμα. Η διαδικασία αυτή αποτελεί ερέθισμα για μεταγραφή του mrna, σύνθεση πρωτεϊνών, αύξηση των μυοκυττάρων και ευαισθητοποίηση της οδού μετατροπής του αδρενεργικού σήματος. Ερευνώνται επίσης και άλλοι μηχανισμοί, όπως η επαναπρόσληψη ασβεστίου από το σαρκόπλασμα μέσω της SERKA-2, η οποία αναστέλλεται από την φωσφολαμβάνη. Η τελευταία, φωσφορυλιούμενη από την ΑΤΡ (κυκλική μονοφωσφορική αδενοσίνη) επιταχύνει τη διαστολική χάλαση. Παρεμβαίνει επίσης και το μόριο SOCS-3 μετά από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου. Δυσλειτουργία των πιεσουποδοχέων εμπλέκεται επίσης. Γενετικοί παράγοντες φαίνεται ότι επηρεάζουν τις μεταβολές. Ειδικότερα η φόρτιση προκαλεί αναπρογραμματισμό των γονιδίων, που ενεργοποιούν αυξητικούς παράγοντες της εμβρυικής ηλικίας. Η υπερτροφία

21 Aναδιαμόρφωση αριστεράς κοιλίας - Εισαγωγή του μυοκαρδίου συνοδεύεται από αύξηση του κολλαγόνου, που συμβάλλει στην αύξηση της μάζης του. Αναστολείς ιστικοί των μεταλλοπρωτεϊασών 4 (TIMPS) είναι ουσιώδεις για την αναδιαμόρφωση της εξωκυτταρίου ύλης. Ο διαγνωστικός έλεγχος της αναδιαμορφώσεως, εκτός της κλινικής εκτιμήσεως, γίνεται δια του υπερηχοκαρδιογραφήματος 5, με άλλες απεικονιστικές τεχνικές, όπως η μαγνητική τομογραφία και με βιοψία του μυοκαρδίου. Ως προς την αντιμετώπιση της καταστάσεως, την πρόκληση αναστρόφου αναδιαμορφώσεως, οι προσπάθειες στρέφονται πρώτον προς την κατά το δυνατόν αποκατάσταση των βλαβών που προκάλεσαν την αναδιαμόρφωση και δεύτερον προς την τροποποίηση των ανωτέρω περιγραφεισών μεταβολών που την ακολούθησαν. Τις τελευταίες φαίνεται να βοηθεί η φαρμακευτική αγωγή, όπως η χορήγηση αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης και των υποδοχέων της αγγειοτασίνης, τα νιτρώδη, οι αποκλεισταί των β-αδρενεργικών υποδοχέων, τα ινότροπα, η σπειρονολακτόνη 6 ή η επλερονόνη 7, η ιντερλευκίνη 3,8-11 κ.ά., ο ηλεκτρικός ανασυγχρονισμός 12,13 και οι αντλίες μηχανικής υποβοηθήσεως της κυκλοφορίας 14. Χειρουργικές τεχνικές 15 και ενδοπροθέσεις επιχειρούνται να τροποποιήσουν δομικές ανωμαλίες προς αναδιαμόρφωση. Κυτταρική αγωγή δοκιμάζεται κατά διαφόρους τρόπους. Οι αναστολείς των β- αδρενεργικών υποδοχέων διορθώνουν την διαρροή ασβεστίου στο σχετικό δίαυλο. Διάφοροι άλλοι μηχανισμοί ενοχοποιούνται για τη δράση φαρμακευτικών ουσιών 16. Πρακτικός στόχος είναι η μείωση του τελοσυστολικού όγκου της αριστεράς κοιλίας. Σημειωτέον ότι οι μοριακές διεργασίες της αναστροφής, όπως προκύπτει από παρατηρήσεις κατά την εφαρμογή μηχανικών αντλιών υποβοηθήσεως και συνάγονται από την έκφραση της ενδοδικτυακής ασβεστιο-αδενοσινοτριφωσφατάσης 2 α του σαρκοπλάσματος, εμφανίζονται μετά περίπου 20 ημέρες. Η αποκατάσταση των λειτουργικών παραμέτρων απαιτεί περίπου 40 ημέρες προκειμένου περί μηχανικής υποβοηθήσεως και από εβδομάδες μέχρι έτη ύστερα από χειρουργικές επεμβάσεις διορθώσεως βλαβών. Η ανωτέρω βραχεία απαρίθμηση των πλέον ενδιαφερόντων σημείων του προβλήματος καταδεικνύει την πολυπλοκότητά του, δεδομένου ότι η διάγνωση και η αντιμετώπισή του εκφράζει το σύνολο των προσπαθειών της σύγχρονης ιατρικής προς την κατεύθυνση ερεύνης των επιπτώσεων των καρδιακών βλαβών στην επαρκή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος. Βιβλιογραφία Cao D, Wanz Z, Batiprolu P, et al. Histone deacetylase inhibitors attenuate cardiac hypertrophy by suppressing autophagy. Proc Nat Acad Sc 2011; 108: Fertin M, Dubois E, Bellard A, et al. Usefulness of circulating biomarkers for the prediction of left ventricular remodeling after myocardial infarction. Am J Cardiol 2012; 110: O Connor C, Starling R, Hernandez A, et al. Effects of nesiritide in patients with acute decompensated heart failure. N Engl J Med 2011; 365: Manso A, Elsherif L, Kang S, et al. Integrins, membrane type matrix metalloproteinases and ADAMS: potential implications for cardiac remodeling. Cardiovasc Res 2006; 69: Lilli A, Baratto M, Meglio J, et al. Three dimensional simultaneous strain- volume analysis describes left ventricular remodelling and it s progression. Eur J Echocardiogr 2011; 12: Vizzardi E, D Aloia A, Giubbini R, et al. Effect of spironolactone on left ventricular ejection fraction and volumes in patients with class I or II heart failure. Am J Cardiol 2010; 106: Zannad E, McMurray J, Krum H, et al. The EMPHASIS heart failure study Group: Epleronone in patients with systolic heart failure and mild symptoms. N Engl J Med 2011; 364: Cleland J, Teerlink J, Senior R, et al. The effects of the cardiac myosin activator omecantiv-mecarbil on cardiac function in systolic heart failure. Lancet 2011; 378: Pang P, Gheorghiade M, Dihu J, et al. Effects of tolvaptane on physician assessed symptoms and symptoms in patients hospitalized with acute heart failure syndromes: an analysis from the efficacy of vasopressin antagonism in heart failure outcome study with tolvaptan. Am Heart J 2011; 161: Pitt B, Latini R, Maggioni A, et al. Neurohumoral effects of aliskiren in patients with symptomatic heart failure receiving a mineralocorticoid receptor antagonist: the aliskiren observation of heart failure treatment study. Eur J Heart Fail 2011; 13: Verma S, Krishnamurty P, Barefield D, et al. Interleukin-10 treatment attenuates pressure overload-induced hypertrophic remodeling and improves heart function via signal transducers and activators of transcription 3-dependent inhibition of nuclear factor kb. Circulation 2012; 126: Martinelli M, desiqueira S, Costo R, et al. Conventional versus biventricular pacing in heart failure and bradyarrhythmia: the COMBRA study. J Card Fail 2010; 16: Van Bommel R, Marsan N, DelgadoV, et al. Cardiac resynchronization therapy as a therapeutic option in patients with moderate-severe functional mitral regurgitation and high operative risk. Circulation 2011; 124: Drake S, Kjoury A, Hammond E, et al. Impact of mechanical unloading on microvasculature and associated central remodeling features of the failing human heart. J Am Coll Cardiol 2010;56: Franzen O, Heyden J, Baldus S, et al. Mitral clip therapy in patients with end-stage heart failure. Eur Heart J 2011; 13: Kotecha D, Ngo K, Walters J, et al. Erythropoetin as a treatment of anemia in heart failure: systematic review of randomized trials. Am Heart J 2011; 161:

Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών λειτουργεί ένα πρότυπο Κέντρο καρδιάς και αγγείων, το "Athens Heart Center". Mία άριστα οργανωμένη καρδιολογική κλινική με

Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών λειτουργεί ένα πρότυπο Κέντρο καρδιάς και αγγείων, το Athens Heart Center. Mία άριστα οργανωμένη καρδιολογική κλινική με www.iatriko.gr Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών λειτουργεί ένα πρότυπο Κέντρο καρδιάς και αγγείων, το "Athens Heart Center". Mία άριστα οργανωμένη καρδιολογική κλινική με κορυφαίο επιστημονικό και νοσηλευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Eπιστημονικό Πρόγραμμα. Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Eπιστημονικό Πρόγραμμα. Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013 Καρδιακή Ανεπάρκεια Eπιστημονικό Πρόγραμμα Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013 17.30-18.00 Έναρξη Επιστημονικής Εκδήλωσης Χαιρετισμός από τον Πρόεδρο του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας, Γ. Θεοδωράκη 18.00-20.00

Διαβάστε περισσότερα

Aντιµετώπιση δύσκολων κλινικών περιπτώσεων

Aντιµετώπιση δύσκολων κλινικών περιπτώσεων Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗ Aντιµετώπιση δύσκολων κλινικών περιπτώσεων ηµητσάνα ιασυνεδριακό Πολιτιστικό Κέντρο ηµητσάνας 14-16 Φεβρουαρίου 2014

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΛΟΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΛΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΗΣ ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΓΑΘΟΚΛΕΙΑ ΜΗΤΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΝΙΟΣ 2016 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Σας παρουσιάζουμε το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Καρδιολογικού

Διαβάστε περισσότερα

H ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημόπουλος Α.-Μ. Τουμανίδης Σ. Μπάμιας Α. Παρασκευαΐδης Ι. Νταλιάνης Α.

H ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημόπουλος Α.-Μ. Τουμανίδης Σ. Μπάμιας Α. Παρασκευαΐδης Ι. Νταλιάνης Α. H ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημόπουλος Α.-Μ. Τουμανίδης Σ. Μπάμιας Α. Παρασκευαΐδης Ι. Νταλιάνης Α. 2 ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11 ΜΑΪΟΥ 2018 11.00-12.00 Ενδιαφέροντα Καρδιο-Ογκολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Με συναδελφικούς χαιρετισμούς

Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Αγαπητοί/ές συνάδελφοι, Για 10 η συνεχή χρονιά η Β Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο «Αττικόν» Νοσοκομείο πραγματοποιεί το Ετήσιο Διεθνές Συνέδριο «Εξελίξεις και Προοπτικές στην Καρδιολογία». Κατά

Διαβάστε περισσότερα

Ισχαιμική - λειτουργική ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδος. Χαράλαμπος Ι. Καρβούνης.

Ισχαιμική - λειτουργική ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδος. Χαράλαμπος Ι. Καρβούνης. Ισχαιμική - λειτουργική ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδος. Χαράλαμπος Ι. Καρβούνης. Η ισχαιμική ανεπάρκεια της μιτροειδούς αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα της σημερινής καρδιολογίας, τόσο από πλευράς κατανόησης

Διαβάστε περισσότερα

H ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημόπουλος Α.-Μ. Τουμανίδης Σ. Μπάμιας Α. Παρασκευαΐδης Ι. Νταλιάνης Α.

H ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημόπουλος Α.-Μ. Τουμανίδης Σ. Μπάμιας Α. Παρασκευαΐδης Ι. Νταλιάνης Α. H ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημόπουλος Α.-Μ. Τουμανίδης Σ. Μπάμιας Α. Παρασκευαΐδης Ι. Νταλιάνης Α. 2 ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11 ΜΑΪΟΥ 2018 10.30-11.30 Ενδιαφέροντα Καρδιο-Ογκολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Aντιµετώπιση δύσκολων κλινικών περιπτώσεων

Aντιµετώπιση δύσκολων κλινικών περιπτώσεων Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗ Aντιµετώπιση δύσκολων κλινικών περιπτώσεων ηµητσάνα ιασυνεδριακό Πολιτιστικό Κέντρο ηµητσάνας 14-16 Φεβρουαρίου 2014

Διαβάστε περισσότερα

Η εξέλιξη της Καρδιολογίας στα Ιωάννινα, 1990-σήμερα

Η εξέλιξη της Καρδιολογίας στα Ιωάννινα, 1990-σήμερα Η εξέλιξη της Καρδιολογίας στα Ιωάννινα, 1990-σήμερα Δημήτρης Α. Σιδερής Ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας 14ο Ετήσιο Συνέδριο του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας & Cardio-Cath Meeting2018 Live Demonstration

Διαβάστε περισσότερα

Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια

Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια Άγγελος Γ. Ρηγόπουλος, MD, FESC Leopoldina Krankenhaus Schweinfurt, Germany Πανελλήνια Σεµινάρια Οµάδων Εργασίας 2014, Θεσσαλονίκη 22.02.2014 No+conflict+of+interest.!! Disclosures Μυοκαρδιοπάθειες Davies'MJ.'Heart'2000;83:4697474

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΣΤΑ ΚΕΠΑ

ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΣΤΑ ΚΕΠΑ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΣΤΑ ΚΕΠΑ Ανδρέας Πιτταράς Καρδιολόγος - Hypertension Specialist ESH Ass. Prof. George Washington University USA Ασκληπιείο Βούλας Metropolitan General

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 1

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 1 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 1 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Αγαπητοί/ές συνάδελφοι, Η Β Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. και η Καρδιολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος διοργανώνουν και φέτος, για έκτη

Διαβάστε περισσότερα

Αριστερή κοιλιακή ενδοκαρδιακή βηματοδότηση Π Φλεβάρη

Αριστερή κοιλιακή ενδοκαρδιακή βηματοδότηση Π Φλεβάρη Αριστερή κοιλιακή ενδοκαρδιακή βηματοδότηση Π Φλεβάρη 2 η Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκομείο Αττικόν, Αθήνα Προσπέλαση με κολπική διαφραγματοστομία υπό διοισοφάγειο echo σε 3 ασθενείς Leclercq

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

1 Γ Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie

1 Γ Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie 1 Γ Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ημέρα 1η 09:00 17:00 Ημέρα 2η 09:00 17:00 Ημέρα 3η 09:00 17:00 Χρόνος Κεφάλαιο Θέμα 09:00-10:00 Κεφάλαιο 1 Περιοχές Προβλημάτων 10:00-11:00

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες πληροφορίες για τη δοκιμασία κόπωσης

Χρήσιμες πληροφορίες για τη δοκιμασία κόπωσης Χρήσιμες πληροφορίες για τη δοκιμασία κόπωσης Ποια στοιχεία σχετικά με την κατάσταση της υγείας του ασθενή μας δίνει η δοκιμασία κόπωσης; Η δοκιμασία κόπωσης σε τάπητα χρησιμοποιείται κυρίως ως αναίμακτη

Διαβάστε περισσότερα

2015-2016 ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα. 1 η ΥΠΕ Αττικής, Γενικό Νοσοκομειο Αθηνών Ιπποκράτειο

2015-2016 ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα. 1 η ΥΠΕ Αττικής, Γενικό Νοσοκομειο Αθηνών Ιπποκράτειο ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1 η ΥΠΕ Αττικής, Γενικό Νοσοκομειο Αθηνών Ιπποκράτειο Εκπαιδευτικό πρόγραμμα 2015-2016 Συντονιστής Διευθυντής: Ι.Ε. Καλλικάζαρος EBΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2015-2016

Διαβάστε περισσότερα

Συνέδριο: Εξελίξεις στην Καρδιαγγειακή Ιατρική 2015

Συνέδριο: Εξελίξεις στην Καρδιαγγειακή Ιατρική 2015 Πρότυπο Κέντρο Καρδιάς και Αγγείων Athens Heart Center Διευθυντής: Καθηγητής Χριστόδουλος. Στεφανάδης Συνέδριο: Εξελίξεις στην Καρδιαγγειακή Ιατρική 2015 Καρδιολογική Κλινική Ι. Γιαλάφος Δ/ντης Κ. Αθανασόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Ασθενής με στεφανιαία νόσο και ηλεκτρική θυέλλα - επικαρδιακη προσπέλαση

Ασθενής με στεφανιαία νόσο και ηλεκτρική θυέλλα - επικαρδιακη προσπέλαση Ασθενής με στεφανιαία νόσο και ηλεκτρική θυέλλα - επικαρδιακη προσπέλαση Κωνσταντίνος Π. Λέτσας, MD, FEHRA Β Καρδιολογική Κλινική Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός Παρουσίαση περιστατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ AΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ AΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ AΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Αθήνα 1 η Φεβρουαρίου 2012 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Σήμα κινδύνου για την επικίνδυνη αύξηση της επίπτωσης της καρδιακής ανεπάρκειας με ταυτόχρονη μείωση του μέσου

Διαβάστε περισσότερα

8 ο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα

8 ο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα 1 8 ο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα Καρδιολογική Κλινική Γ. Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Γεννηματάς» 2013-2014 2 Σεπτέμβριος 2013, Θεσσαλονίκη Ετήσια Μετεκπαιδευτικά μαθήματα Ετήσιο Εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση στην ειδικότητα της

Εκπαίδευση στην ειδικότητα της Εκπαίδευση στην ειδικότητα της Καρδιολογίας Λ. Κ. Μιχάλης Καθηγητής Καρδιολογίας, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Πρόεδρος UEMS cs Member of the Educational Committee of ESC Τι αλλάζει σήμερα Εκπαίδευση στην ειδικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΡΑΚΛΗΣ Ι. ΚΑΠΙΤΣΙΝΗΣ, Η. Θ. ΖΑΡΒΑΛΗΣ, Α. Θ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ι. Γ. ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΗΡΑΚΛΗΣ Ι. ΚΑΠΙΤΣΙΝΗΣ, Η. Θ. ΖΑΡΒΑΛΗΣ, Α. Θ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ι. Γ. ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ενδιαφέρουσ α περίπτωση ψευδώς αρνητικής δοκιμασίας κόπωσης ΗΡΑΚΛΗΣ Ι. ΚΑΠΙΤΣΙΝΗΣ, Η. Θ. ΖΑΡΒΑΛΗΣ, Α. Θ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ι. Γ. ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ Copyright 2010 Τόμος 9 ος, Τεύχος 4 ο, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2010

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ Copyright 2010 Τόμος 9 ος, Τεύχος 4 ο, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2010 www.vima-asklipiou.gr Σελίδα 394 ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Ανάγκες νοσηλευομένων ασθενών με στεφανιαία νόσο Κ ατά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου της επιβίωσης των ασθενών με στεφανιαία

Διαβάστε περισσότερα

4 ο Διεθνές Συνέδριο Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Current Advances in Cardiac Surgery and Cardiology

4 ο Διεθνές Συνέδριο Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Current Advances in Cardiac Surgery and Cardiology 4 ο Διεθνές Συνέδριο Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου Current Advances in Cardiac Surgery and Cardiology ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Μέσα στο 2007 αναμένεται να αρχίσει και στο Ωνάσειο η διαδερμική αντιμετώπιση των

Διαβάστε περισσότερα

EBΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2015

EBΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2015 EBΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2015 Τρίτη, 08:15 09:00, 7ος όροφος: Εκπαιδευτικά μαθήματα ειδικευομένων σε βασικά γνωστικά αντικείμενα της Καρδιολογίας. Την 1η Τετάρτη κάθε μήνα, 08:15 09:00,

Διαβάστε περισσότερα

Άνδρας 52 ετών. Χωρίς προδιαθεσικούς παράγοντες. Ιστορικό HCM χωρίς απόφραξη του χώρου εξόδου της αριστερής κοιλίας. Υπό ατενολόλη των 25mg.

Άνδρας 52 ετών. Χωρίς προδιαθεσικούς παράγοντες. Ιστορικό HCM χωρίς απόφραξη του χώρου εξόδου της αριστερής κοιλίας. Υπό ατενολόλη των 25mg. Άνδρας 52 ετών. Χωρίς προδιαθεσικούς παράγοντες. Ιστορικό HCM χωρίς απόφραξη του χώρου εξόδου της αριστερής κοιλίας. Υπό ατενολόλη των 25mg. Εισήχθη στην καρδιολογική κλινική για διερεύνηση πρόσθιου θωρακικού

Διαβάστε περισσότερα

Γ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Οσφυϊκής Μοίρας ΣΣ, Πυέλου (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Κάτω Άκρου

Γ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Οσφυϊκής Μοίρας ΣΣ, Πυέλου (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Κάτω Άκρου Γ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Οσφυϊκής Μοίρας ΣΣ, Πυέλου (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Κάτω Άκρου Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, αυτή η εκπαιδευτική σειρά εστιάζει

Διαβάστε περισσότερα

-Γενετική και μυοκαρδιοπάθειες -Ανοσιακοί μηχανισμοί στις μυοκαρδιοπάθειες -Καναλοπάθειες

-Γενετική και μυοκαρδιοπάθειες -Ανοσιακοί μηχανισμοί στις μυοκαρδιοπάθειες -Καναλοπάθειες ΠΕΜΠΤΗ 24 ΜΑΪΟΥ 2018 08:30-10:00 ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 10:00-11:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ Μυοκαρδιοπάθειες -Γενετική και μυοκαρδιοπάθειες -Ανοσιακοί μηχανισμοί στις μυοκαρδιοπάθειες -Καναλοπάθειες 11:00-12:00

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1η Υ.Π.Ε. ΑΤΤΙΚHΣ, ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Εκπαιδευτικό πρόγραμμα 2013-2014 Συντονιστής Διευθυντής: Ι.Ε. Καλλικάζαρος EBΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2013-2014

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίµηση της στεφανιαίας µικροκυκλοφορίας µε διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογραφία Doppler στους διαβητικούς τύπου ΙΙ

Εκτίµηση της στεφανιαίας µικροκυκλοφορίας µε διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογραφία Doppler στους διαβητικούς τύπου ΙΙ 37 ο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο Εκτίµηση της στεφανιαίας µικροκυκλοφορίας µε διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογραφία Doppler στους διαβητικούς τύπου ΙΙ Σ. Λαγουδάκου, Π. Δερµάτης, Μ. Μαριόλης, Γ. Αρµατάς,

Διαβάστε περισσότερα

Σ.ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ,Μ.ΜΑΡΚΕΤΟΥ,Φ.ΠΑΡΘΕΝΑΚΗΣ, Ε.ΖΑΧΑΡΗΣ,Κ.ΡΟΥΦΑΣ, Ι.ΚΟΝΤΑΡΑΚΗ, Δ.ΒΟΥΓΙΑ, Π.ΒΑΡΔΑΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΓΝΗ

Σ.ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ,Μ.ΜΑΡΚΕΤΟΥ,Φ.ΠΑΡΘΕΝΑΚΗΣ, Ε.ΖΑΧΑΡΗΣ,Κ.ΡΟΥΦΑΣ, Ι.ΚΟΝΤΑΡΑΚΗ, Δ.ΒΟΥΓΙΑ, Π.ΒΑΡΔΑΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΓΝΗ Επίπεδα MiR-21 και mir-133 σε μονοπύρηνα κύτταρα περιφερικού αίματος σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξωθήσεως. Σ.ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ,Μ.ΜΑΡΚΕΤΟΥ,Φ.ΠΑΡΘΕΝΑΚΗΣ, Ε.ΖΑΧΑΡΗΣ,Κ.ΡΟΥΦΑΣ, Ι.ΚΟΝΤΑΡΑΚΗ,

Διαβάστε περισσότερα

Καβάλα 27-28 Σεπτεμβρίου 2013. Περιφερειακό Καρδιολογικό Συνέδριο Aνατολικής Μακεδονίας και Θράκης Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

Καβάλα 27-28 Σεπτεμβρίου 2013. Περιφερειακό Καρδιολογικό Συνέδριο Aνατολικής Μακεδονίας και Θράκης Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας 1 Καβάλα 27-28 Σεπτεμβρίου 2013 Περιφερειακό Καρδιολογικό Συνέδριο Aνατολικής Μακεδονίας και Θράκης Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Τμήματα ΕΚΕ Αττικής Θεσσαλονίκης Καρδιολογικά Τμήματα Νοσοκομείων Ε.Σ.Υ.

Διαβάστε περισσότερα

Κοιλιοαρτηριακή σύζευξη στην πνευμονική υπέρταση

Κοιλιοαρτηριακή σύζευξη στην πνευμονική υπέρταση Κοιλιοαρτηριακή σύζευξη στην πνευμονική υπέρταση Αικατερίνη Αυγεροπούλου, Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Ιατρείο Πνευμονικής Υπέρτασης Καρδιολογικού Τμήματος, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές,

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογίας. Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου. Eτήσιο. Προκαταρκτικό Πρόγραµµα Ιουνίου Ξενοδοχείο Αµαλία Αθήνα

Καρδιολογίας. Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου. Eτήσιο. Προκαταρκτικό Πρόγραµµα Ιουνίου Ξενοδοχείο Αµαλία Αθήνα Ελληνικό Κολλέγιο 13 o Eτήσιο Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου Θα χορηγηθούν 13 Μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME Credits) Προκαταρκτικό Πρόγραµµα ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ε.Κ.Κ. Πρόεδρoς Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

Η έκφραση του μεταγραφικού παράγοντα GATA 4 σε ισχαιμικές αλλοιώσεις του μυοκαρδίου σαν ισχυρός προγνωστικός παράγοντας.

Η έκφραση του μεταγραφικού παράγοντα GATA 4 σε ισχαιμικές αλλοιώσεις του μυοκαρδίου σαν ισχυρός προγνωστικός παράγοντας. Η έκφραση του μεταγραφικού παράγοντα GATA 4 σε ισχαιμικές αλλοιώσεις του μυοκαρδίου σαν ισχυρός προγνωστικός παράγοντας. Α. Τσίπης 1, Α.Μ. Αθανασιάδου 1, Ε. Πέτρου 2, Δ. Μηλιόπουλος 2, Α. Γκουζιούτα 2,

Διαβάστε περισσότερα

Η Μαγνητική Τομογραφία της καρδιάς στην διάγνωση της αμυλοείδωσης

Η Μαγνητική Τομογραφία της καρδιάς στην διάγνωση της αμυλοείδωσης Η Μαγνητική Τομογραφία της καρδιάς στην διάγνωση της αμυλοείδωσης Νικόλαος Λ. Κελέκης Καθηγητής Ακτινοδιαγνωστικής Β Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Ρόλος της ΜΤ στις μυοκαρδιοπάθειες

Διαβάστε περισσότερα

Επαναιμάτωση : Ο βασικότερος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης μετά απο ΟΕΜ

Επαναιμάτωση : Ο βασικότερος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης μετά απο ΟΕΜ ΕΠΑΝΑΙΜΑΤΩΣΗ: Ο ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟΣ ΚΡΙΚΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ Χ Αντωνακούδης Αναπληρωτής Διευθυντής Α Γιαννακόπουλος Υπεύθυνος ΜΕΠ Ε Αναστασοπούλου ειδικευόμενη Ι Χιωτέλης Νοσηλευτής

Διαβάστε περισσότερα

Υπερτροφική+Μυοκαρδιοπάθεια:+ Ρόλος+της+ηχωκαρδιογραφίας+στην+πρώιμη+ διάγνωση+και+τη+διαστρωμάτωση+κινδύνου+

Υπερτροφική+Μυοκαρδιοπάθεια:+ Ρόλος+της+ηχωκαρδιογραφίας+στην+πρώιμη+ διάγνωση+και+τη+διαστρωμάτωση+κινδύνου+ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Υπερτροφική+Μυοκαρδιοπάθεια:+ Ρόλος+της+ηχωκαρδιογραφίας+στην+πρώιμη+ διάγνωση+και+τη+διαστρωμάτωση+κινδύνου+ Κοµπορόζος Χριστόφορος Καρδιολόγος, Πλωτάρχης (ΥΙ) επιµελητής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία Εισαγωγή «Όποιος έχει υγεία, έχει ελπίδα. Και όποιος έχει ελπίδα, έχει τα πάντα.» Τόμας Κάρλαϊλ Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο Ο πατέρας μου είναι γιατρός, ένας από τους καλύτερους παθολόγους που

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογίας. Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου. Προκαταρκτικό Πρόγραµµα. Eτήσιο. 5-7 Ιουνίου 2015. Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα

Καρδιολογίας. Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου. Προκαταρκτικό Πρόγραµµα. Eτήσιο. 5-7 Ιουνίου 2015. Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα Ελληνικό Κολλέγιο 11 Eτήσιο Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου Προκαταρκτικό Πρόγραµµα 2 Χαιρετισμός Προέδρου Αγαπητοί/ες συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλώ στο 11 ο κατά σειρά Ετήσιο Συνέδριο του Ελληνικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ CHALLENGE

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ CHALLENGE ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ CHALLENGE Γ. Γιαννακούλας, Κ. Βασιλειάδης, Α. Φρογουδάκη, Α. Τζίφα, Σ. Μπρίλη, Γ. Κρασοπούλος, Δ. Παρχαρίδου,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΣΥΣΤΟΛΕΣ ΤΖΩΡΤΖ ΔΑΔΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2016 Το φάσμα των κοιλιακών αρρυθμιών κυμαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ Αραγιάννης Δημήτριος Μονάδα Υπέρτασης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική κλινική Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α. Καρδιά & παιδί. Αρχίζοντας από τη βρεφική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΓΝΑΤΙΟΣ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ KΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ. Β Πανεπιστηµικακή Καρδιολογική Κλινική Νοσοκοµείο «Αττικόν» ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΙΓΝΑΤΙΟΣ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ KΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ. Β Πανεπιστηµικακή Καρδιολογική Κλινική Νοσοκοµείο «Αττικόν» ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΙΓΝΑΤΙΟΣ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ KΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Β Πανεπιστηµικακή Καρδιολογική Κλινική Νοσοκοµείο «Αττικόν» ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αθήνα 2014 2 ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ. Αγαπητοί/ές συνάδελφοι,

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ. Αγαπητοί/ές συνάδελφοι, 1 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Αγαπητοί/ές συνάδελφοι, Η Β Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. οργανώνει και φέτος, για πέμπτη συνεχή χρονιά, το ετήσιο συνέδριό της, ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Δημήτριος Καρατζάς

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Δημήτριος Καρατζάς ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Δημήτριος Καρατζάς Πρόεδρος Ομάδας Εργασίας Καρδιακής Ανεπάρκειας (2018-2020) Αν Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος, Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν Το 2016 εκδόθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

WORKING GROUP OF ECHOCARDIOGRAPHY F.PARTHENAKIS

WORKING GROUP OF ECHOCARDIOGRAPHY F.PARTHENAKIS WORKING GROUP OF ECHOCARDIOGRAPHY F.PARTHENAKIS Η μελέτη της δεξιάς κοιλίας παραμένει μια πρόκληση με οποιοδήποτε απεικονιστικό μέσο. Η υπερηχογραφική μελέτη της ΔΕ κοιλίας πρέπει να γίνεται στην καθημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Ακούει την καρδιά σας!

Ακούει την καρδιά σας! Ακούει την καρδιά σας! Καρδιοαναπνευστική αποκατάσταση ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Όταν η καρδιά φέρνει τα πάνω κάτω Ένα οξύ καρδιολογικό πρόβλημα ή ένα χειρουργείο

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση - Γραμματεία

Οργάνωση - Γραμματεία Οργάνωση - Γραμματεία Μαραθωνομάχων 26, 151 24 Μαρούσι Τηλ.: 210 6827405, 210 6839690-91, Fax: 210 6827409 E-mail: mbriki@tmg.gr, Web site: www.tmg.gr Χαιρετισμός Αγαπητοί συνάδελφοι, Οι εξελίξεις στον

Διαβάστε περισσότερα

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 1 - Το μυστικό της ιατρικής Σε κάθε θέμα ή επιστήμη υπάρχει πάντα ένα δεδομένο που είναι σημαντικότερο σε σύγκριση με

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ

ΝΕΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΝΕΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ Ένα Σεμινάριο για τη Χρήση των Νεωτέρων Αντιπηκτικών Βασισμένο σε Κλινικές Περιπτώσεις Σάββατο 28 Μαρτίου 2015 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά Καρδιακή Ανεπάρκεια Απόστολος Καραβίδας Πρόεδρος Ομάδας Εργασίας Καρδιακής Ανεπάρκειας Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθήνας Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια σοβαρή καρδιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική κατάρτιση Πρακτικές δεξιότητες (log book)

Θεωρητική κατάρτιση Πρακτικές δεξιότητες (log book) Θεωρητική κατάρτιση Πρακτικές δεξιότητες (log book) Βασίλειος Π. Βασιλικός MD, FACC, FESC Καθηγητής ΑΠΘ Διευθυντής Γ Καρδιολογικής Κλινικής ΑΠΘ ΤΟΥΣΟΥΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟ, Καθηγητή Καρδιολογίας του Ε.Κ.Π.Α. ΜΙΧΑΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS.

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Δρ. Διονύσιος Θ. Καλπάκος Γενικός Αρχίατρος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων Ιστορικό Ασθενής, 25 ετών, διακομίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

24-26 January καρδία, αγγεία & αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια

24-26 January καρδία, αγγεία & αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια καρδία, αγγεία & αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια 24-26 January 2014 Under the Auspices: Hellenic Cardiovascular Research Society Organization: Κosmos Travel Venue: Divani Apollon Palace, Kavouri επιστημονικό

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ SPECKLE TRACKING ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ - ΤΡΙΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

1 ο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ SPECKLE TRACKING ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ - ΤΡΙΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ 1 ο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ Σάββατο 8 Απριλίου 2017 SPECKLE TRACKING ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ - ΤΡΙΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Κεντρικό Αμφιθέατρο 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές συλλογής δεδομένων στην ποιοτική έρευνα

Τεχνικές συλλογής δεδομένων στην ποιοτική έρευνα Το κείμενο αυτό είναι ένα απόσπασμα από το Κεφάλαιο 16: Ποιοτικές ερμηνευτικές μέθοδοι έρευνας στη φυσική αγωγή (σελ.341-364) του βιβλίου «Για μία καλύτερη φυσική αγωγή» (Παπαιωάννου, Α., Θεοδωράκης Ι.,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΕΤΙΚΟΓΛΟΥ MD PhD FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ Α.Π.Θ. Δ/ΝΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΙ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΕΤΙΚΟΓΛΟΥ MD PhD FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ Α.Π.Θ. Δ/ΝΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΙ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΕΤΙΚΟΓΛΟΥ MD PhD FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ Α.Π.Θ. Δ/ΝΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΙ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2016 DECLARATION OF INTEREST NONE (Not disclosures)

Διαβάστε περισσότερα

MID-RANGE EJECTION FRACTION. Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο

MID-RANGE EJECTION FRACTION. Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο MID-RANGE EJECTION FRACTION Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις πρόσφατες οδηγίες της ESC διατυπώθηκε η άποψη ότι η διαφοροποίηση του κλάσματος

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Εταιρεία Λιπιδιολογίας-Αθηροσκλήρωσης και Αγγειακής Νόσου Ελληνική Aκαδημία Διαβήτη Ελληνική Εταιρεία Παχυσαρκίας

Ελληνική Εταιρεία Λιπιδιολογίας-Αθηροσκλήρωσης και Αγγειακής Νόσου Ελληνική Aκαδημία Διαβήτη Ελληνική Εταιρεία Παχυσαρκίας ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Χριστόδουλος Παπαδόπουλος Δημήτριος Σκούτας Ηλίας Τυροδήμος Δημήτριος Ζιούτας Κυριακή Παπαδοπούλου Ιωάννης Ευθυμιάδης Χρήστος Κάρκος Γεώργιος Γιαννακούλας Μιχαήλ Δούμας Κωσταντίνος

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14 Αγγειοπλαστική Bypass Η αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νόσων περιλαμβάνει: φαρμακευτική αγωγή συστάσεις για αλλαγές στον τρόπο ζωής και τις

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. Αγαπητοί Συνάδελφοι,

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. Αγαπητοί Συνάδελφοι, ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Η ΚΕΒΕ διοργανώνει και φέτος το ετήσιο συνέδριό της, που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στο ξενοδοχείο Makedonia Palace στις 25-27 Μαΐου 2017. Όπως έχει καθιερωθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί; www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 8 Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΩΝ-ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΩΝ 8/12/2018 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Κων/νος Κ. Θωμαϊδης Γ.Ν. «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Σκοπός της διόρθωσης μίας συγγενούς καρδιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΝΙΚΟΣ Ε. ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ και ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

ΝΙΚΟΣ Ε. ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ και ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΝΙΚΟΣ Ε. ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ και ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ηράκλειο Φεβρουάριος 2015 1. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ονοματεπώνυμο: Νικόλαος Ηγουμενίδης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Κλινικές Μελέτες Πείραμα σε ανθρώπους ώστε να μετρηθούν η αποτελεσματικότητα και οι κίνδυνοι νέων θεραπευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Θεοδωράκης, Γ., & Χασάνδρα, Μ. (2006). Θεσσαλονίκη. Εκδ. Χριστοδουλίδη

Θεοδωράκης, Γ., & Χασάνδρα, Μ. (2006). Θεσσαλονίκη. Εκδ. Χριστοδουλίδη Θεοδωράκης, Γ., & Χασάνδρα, Μ. (2006). Θεσσαλονίκη. Εκδ. Χριστοδουλίδη Μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία οι μαθητές δέχονται κυρίως γνώσεις που είτε τις απομνημονεύουν για ένα χρονικό διάστημα, είτε

Διαβάστε περισσότερα

Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη

Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη Αξονική στεφανιογραφία σε ασθενείς μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη Φώτιος Λάσπας Ακτινοδιαγνώστης Τμήμα Αξονικού-Μαγνητικού Τομογράφου Νοσοκομείο «Υγεία» Εισαγωγή Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

9 Νοεμβρίου 2016, Πτολεμαΐδα

9 Νοεμβρίου 2016, Πτολεμαΐδα Η ανάγκη πρόσβασης των νοσούντων από σπάνιες παθήσεις στα φάρμακα, αλλά και η όσο το δυνατόν πιο πρώιμη διάγνωση των παθήσεων αυτών, καθώς η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην πρόγνωση, τονίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ. i) Ακτινογραφία Θώρακος

1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ. i) Ακτινογραφία Θώρακος ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ EUROPEAN SOCIETY OF CARDIOLOGY CORE SYLLABUS Πρόκειται για το πρόγραμμα εκπαίδευσης που προτείνει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ ΜΕ ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΟ ΚΛΑΣΜΑ ΕΞΩΘΗΣΗΣ

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ ΜΕ ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΟ ΚΛΑΣΜΑ ΕΞΩΘΗΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ ΜΕ ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΟ ΚΛΑΣΜΑ ΕΞΩΘΗΣΗΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Γ.Ν.Α ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστική προσέγγιση και αντιμετώπιση ασθενών με κοιλιακές αρρυθμίες. Βασίλης Μ. Σκέμπερης FESC. Γ Καρδιολογική Κλινική Α. Π.Θ.

Διαγνωστική προσέγγιση και αντιμετώπιση ασθενών με κοιλιακές αρρυθμίες. Βασίλης Μ. Σκέμπερης FESC. Γ Καρδιολογική Κλινική Α. Π.Θ. Διαγνωστική προσέγγιση και αντιμετώπιση ασθενών με κοιλιακές αρρυθμίες Βασίλης Μ. Σκέμπερης FESC Γ Καρδιολογική Κλινική Α. Π.Θ. ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ Πρώιμες κοιλιακές συστολές Μη εμμένουσα κοιλιακή ταχυκαρδία

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων. Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων. Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων Περιλαμβάνει: Λήψη ατομικού ιστορικού Κλινική Εξέταση Ηλεκτροκαρδιογράφημα Υπερηχογράφημα

Διαβάστε περισσότερα

Επιδηµιολογικά δεδοµένα και οικονοµικές επιπτώσεις στην ΚΑ

Επιδηµιολογικά δεδοµένα και οικονοµικές επιπτώσεις στην ΚΑ 14 ο Βορειοελλαδικό Καρδιολογικό Συνέδριο Επιδηµιολογικά δεδοµένα και οικονοµικές επιπτώσεις στην ΚΑ ΣΤΡΑΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΓΙΑΝΝΑΚΟΣ, MD, PhD Ιατρείο Καρδιακής Ανεπάρκειας Γ Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική

Διαβάστε περισσότερα

Οµάδες. Καρδιάς &Αορτής. Εκπαιδευτική ιηµερίδα. Παρόν και µέλλον ΙΙ Νοεµβρίου Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών Αθήνα. Προκαταρκτικό Πρόγραµµα

Οµάδες. Καρδιάς &Αορτής. Εκπαιδευτική ιηµερίδα. Παρόν και µέλλον ΙΙ Νοεµβρίου Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών Αθήνα. Προκαταρκτικό Πρόγραµµα Οµάδες Καρδιάς &Αορτής Παρόν και µέλλον ΙΙ 10-11 Νοεµβρίου 2017 Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών Αθήνα Προκαταρκτικό Πρόγραµµα Χαιρετισμός Αγαπητοί συνάδελφοι, Το Mediterraneo Hospital σε συνεργασία με την Εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων. Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ»

Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων. Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ» Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ» Τίτλος της εφημαρίδας St. Louis Post-Dispatch, 13 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. Αγαπητέ συνάδελφε

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. Αγαπητέ συνάδελφε ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Αγαπητέ συνάδελφε Εκ μέρους της οργανωτικής επιτροπής σας καλώ να παρακολουθήσετε την καρδιολογική ημερίδα που οργάνωσε η Α Καρδιολογική Κλινική προς τιμή του τέως Διευθυντή της κλινικής και

Διαβάστε περισσότερα

«Διαστρωµάτωση κινδύνου στην Καρδιακή Ανεπάρκεια µε διατηρηµένο κλάσµα εξώθησης» Αναστασία Δαµέλου Καρδιολόγος Εντατικολόγος Γεν. Νοσ.

«Διαστρωµάτωση κινδύνου στην Καρδιακή Ανεπάρκεια µε διατηρηµένο κλάσµα εξώθησης» Αναστασία Δαµέλου Καρδιολόγος Εντατικολόγος Γεν. Νοσ. 37 ο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο «Διαστρωµάτωση κινδύνου στην Καρδιακή Ανεπάρκεια µε διατηρηµένο κλάσµα εξώθησης» Αναστασία Δαµέλου Καρδιολόγος Εντατικολόγος Γεν. Νοσ. Κορίνθου Δήλωση σύγκρουσης συµφερόντων

Διαβάστε περισσότερα

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS.

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Δρ. Διονύσιος Θ. Καλπάκος Γενικός Αρχίατρος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων Ιστορικό Ασθενής, 25 ετών, διακομίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ. Διευθυντής: Καθηγητής Ευστάθιος Hλιοδρομίτης. Eκπαιδευτικό Πρόγραμμα

Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ. Διευθυντής: Καθηγητής Ευστάθιος Hλιοδρομίτης. Eκπαιδευτικό Πρόγραμμα Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ Διευθυντής: Καθηγητής Ευστάθιος Hλιοδρομίτης Eκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2017-2018 Αθήνα 2017 Πρόλογος Αγαπητοί/ές συνάδελφοι και συνεργάτες, Η Β Πανεπιστημιακή

Διαβάστε περισσότερα

Το φαρμακείο στην εποχή του internet. Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας

Το φαρμακείο στην εποχή του internet. Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας Το φαρμακείο στην εποχή του internet Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας Χαρακτηριστικά της εποχής μας Χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι: η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας η ευρεία

Διαβάστε περισσότερα

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση There are no translations available. Γιώργος Κολιός Καρδιολόγος Οι ασθενείς με συγκοπή αποτελούν το 2% των επισκέψεων στα τμήματα έκτακτων περιστατικών. Η ετήσια επίπτωση συγκοπτικών επεισοδίων στα ηλικιωμένα

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΩΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΩΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αγαπητοί συνάδελφοι, κατά την τελευταία συνεδρίαση του πυρήνα της Ομάδας Εργασίας παρουσιάστηκε από τον κο Βασ. Σπανό και τον Κύριο Εμμ. Βαβουρανάκη ένα προσχέδιο για την εκπαίδευση/πιστοποίηση των επεμβατικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Ι. Κυριόπουλος

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Ι. Κυριόπουλος ΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΑΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α- ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η : ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σε ποιούς ασθενείς αρκεί η CRT-P; Ε. Χατζηνικολάου-Κοτσάκου Ηλεκτροφυσιολόγος-Επεμβατική Καρδιολόγος Κλινική ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ Θεσσαλονίκη

Σε ποιούς ασθενείς αρκεί η CRT-P; Ε. Χατζηνικολάου-Κοτσάκου Ηλεκτροφυσιολόγος-Επεμβατική Καρδιολόγος Κλινική ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ Θεσσαλονίκη Σε ποιούς ασθενείς αρκεί η CRT-P; Ε. Χατζηνικολάου-Κοτσάκου Ηλεκτροφυσιολόγος-Επεμβατική Καρδιολόγος Κλινική ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ Θεσσαλονίκη Conflict of Interest No one Οι τελευταίες αναβαθμισμένες κατευθυντήριες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση Η-11: Δύσπνοια ταχυκαρδία οιδήματα κυάνωση. Δημήτρης Φαρμάκης Καρδιολόγος Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ

Άσκηση Η-11: Δύσπνοια ταχυκαρδία οιδήματα κυάνωση. Δημήτρης Φαρμάκης Καρδιολόγος Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ Άσκηση Η-11: Δύσπνοια ταχυκαρδία οιδήματα κυάνωση Δημήτρης Φαρμάκης Καρδιολόγος Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ Βασικά συμπτώματα καρδιαγγειακού Προκάρδιο άλγος Δύσπνοια Αίσθημα παλμών Συγκοπή Οίδημα Καταβολή,

Διαβάστε περισσότερα

Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή. Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης

Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή. Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί ένα σύνδροµο µε ζοφερή πρόγνωση :! ΝΥΗΑ Ι-ΙΙ: 2-5% θνητότητα ανά έτος! ΝΥΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο Get to the point It s 2:30 a.m. You re paged to the ED to see this

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιαγγειακών. Σεµινάριο. Παθήσεων. 5 º Ελλαδοκυπριακό 27-28. Επιστηµονικό Πρόγραµµα. Νοεµβρίου 2015. Ξενοδοχείο Hilton Park Λευκωσία - Κύπρος

Καρδιαγγειακών. Σεµινάριο. Παθήσεων. 5 º Ελλαδοκυπριακό 27-28. Επιστηµονικό Πρόγραµµα. Νοεµβρίου 2015. Ξενοδοχείο Hilton Park Λευκωσία - Κύπρος Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου 27-28 Νοεµβρίου 2015 Ξενοδοχείο Hilton Park Λευκωσία - Κύπρος Xορήγηση Πιστοποιητικού µε 8 µόρια (credits) Συνεχιζόµενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME-CPD). Οργάνωση - Γραµµατεία:

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

Α ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ιωάννης Χ. Στυλιάδης ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Σταύρος Γαβριηλίδης Γεώργιος Γιαννόγλου Κωνσταντίνος Γκεμιτζής Χαράλαμπος Καρβούνης ΕΠΙΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Βασίλειος Βασιλικός

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ. Συνήθη προβλήματα στην καθημερινή πράξη. Συνεδριακό Κέντρο «Ν.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ. Συνήθη προβλήματα στην καθημερινή πράξη. Συνεδριακό Κέντρο «Ν. Οργάνωση Υπό την αιγίδα 3 η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Συνήθη προβλήματα στην καθημερινή πράξη 19 06 2018 Συνεδριακό Κέντρο «Ν. Λούρος» ΜΗΤΕΡΑ Θα δοθούν 5 μόρια συνεχιζόμενης

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικές)οδηγίες)για)ανταγωνιστική) και)ψυχαγωγική)άσκηση...)

Πρακτικές)οδηγίες)για)ανταγωνιστική) και)ψυχαγωγική)άσκηση...) ) Πρακτικές)οδηγίες)για)ανταγωνιστική) και)ψυχαγωγική)άσκηση...) )...σε)ασθενείς)με)υπερτροφική)μυοκαρδιοπάθεια) Κώστας Οικονόµου Διευθυντής ΕΣΥ Καρδιολογική κλινική Γενικό Νοσοκοµείο Έδεσσας Οµάδες Εργασίας

Διαβάστε περισσότερα