O Εκτοπισμός στην Κύπρο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "O Εκτοπισμός στην Κύπρο"

Transcript

1 O Εκτοπισμός στην Κύπρο Οι Συνέπειες της Πολιτειακής και της Στρατιωτικής Διαμάχης Έκθεση 1 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα Όλγα Δημητρίου

2 Για την συγγραφέα H Όλγα Δημητρίου είναι Ανώτερη Ερευνητική Σύμβουλος, του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ερευνητικού Ινστιτούτου του Όσλο για την Ειρήνη (PRIO). Είναι Κοινωνική Ανθρωπολόγος (PhD, 2002, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) με μακρά εμπειρία σε εθνογραφικές έρευνες στην Ελλάδα και την Κύπρο. Κατείχε ακαδημαϊκές θέσεις στα Πανεπιστήμια του Κέμπριντζ και της Οξφόρδης και έχει εφαρμοσμένη ερευνητική εμπειρία στη Διεθνή Αμνηστία. Η εργασία της, η οποία είναι δημοσιευμένη σε έγκριτα περιοδικά κοινωνικών επιστημών και συλλογικούς τόμους, επικεντρώνεται σε διαδικασίες αναγνώρισης μειονοτήτων, σε πολιτικές ανθρώπινων δικαιωμάτων, τις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις, τη μετανάστευση και τον αποκλεισμό, το φύλο εν καιρώ πολέμου και ειρήνης και την πολιτισμική κληρονομιά σε εμπόλεμες ζώνες. Τα τελευταία έξι χρόνια εργάζεται με θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες στην Κύπρο.

3 O ΕΚΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚHΣ ΔΙΑΜAΧΗΣ Έκθεση 1 ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ: ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Όλγα Δημητρίου

4 Peace Research Institute Oslo (PRIO) Hausmanns gate 7 PO Box 9229 Oslo NO-0134 OSLO, Norway Τηλέφωνο Τηλεομοιότυπο Ηλ. διεύθυνση: info@prio.no Ιστοσελίδα: Το PRIO ενθαρρύνει τους ερευνητές του και τους ερευνητικούς του συνεργάτες να δημο - σιεύουν τις εργασίες τους σε επιστημονικά περιοδικά και σε σειρές βιβλίων καθώς και σε σειρά Εκθέσεων, Εργασιών και Πολιτικών Επισκοπήσεων του PRIO. Κατά την επιμέλεια των δημοσιεύσεων αναλαμβάνουμε ένα στοιχειώδη ποιοτικό έλεγχο αλλά ως εκ τούτου το PRIO δεν έχει άποψη σε πολιτικά θέματα. Ενθαρρύνουμε τους ερευνητές μας να λαμβάνουν ενεργό μέρος σε δημόσιες συζητήσεις, με πλήρη ελευθερία γνώμης. Η ευθύνη και η τιμή για τις υποθέσεις, τις θεωρίες, τα ευρήματα και τις απόψεις που εκφράζονται στις εκδόσεις ανήκει στους ίδιους τους συγγραφείς. Τα κείμενα που συγκεντρώθηκαν στην παρούσα έκδοση, συμπεριλαμβανόμενης της ορολο - γίας που χρησιμοποιείται, είναι της αποκλειστικής ευθύνης του/ων συγγραφέα(ων) ή/και του Κέντρου του Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη του Όσλο (PRIO) ως ένας από τους δικαιού - χους του χρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματος «Διάλογος για την Οικοδόμηση Εμπιστοσύνης και τη Συμφιλίωση: Οι Κύπριοι αναζητούν Νέες Προσεγγίσεις στο Περιουσιακό Ζήτημα». Σε καμία περίπτωση μπορεί το περιεχόμενο της παρούσας έκδοσης να αποδοθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ε.Ε. δεν αναγνωρίζει την «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» παρά μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία, το Κράτος Μέλος της. Peace Research Institute Oslo (PRIO), 2012 Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Κανένα τμήμα της παρούσας έκδοσης δεν δύναται να αναπαραχθεί, να απο - θη κευτεί σε σύστημα ανάκτησης ή να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε μορφή ή με οποιοδήποτε μέσο, ηλεκτρονικό, μηχανικό φωτοτυπικό, εγγραφής ή άλλο, χωρίς την εκ των προτέρων γραπτή άδεια του/ων κατόχου/ων των πνευμα - τικών δικαιωμάτων. Η εργασία αυτή συντάχθηκε, στο πρωτότυπό της, στην Αγγλική γλώσσα. ISBN Ελαιογραφία στο εξώφυλλο: Κώστας Οικονόμου Παραγωγή και σχεδιασμός εξωφύλλου: Action Global Communications

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...V ΜΕΡοΣ ΠΡωΤο: ΙΣΤοΡΙκο...1 ΕΙΣΑγωγη...1 ΙΣΤοΡΙκΕΣ ΠΤΥΧΕΣ...6 ΝοΜΙκΕΣ ΠΤΥΧΕΣ...8 οικονομικεσ ΠΤΥΧΕΣ...9 ΠΤΥΧΕΣ κοινωνικησ οργανωσησ...11 ΧΡοΝΙκΕΣ ΠΤΥΧΕΣ...12 ΜΕΡοΣ ΔΕΥΤΕΡο: ΒΙωΜΑΤΙκΕΣ ΙΣΤοΡΙΕΣ...17 ΜΑΡω (Θ), 76, ΑκΑΝΘοΥ ΠΑφοΣ...17 ΡοΥλΑ (Θ), 61, λευκωσια - λευκωσια...19 ηρω (Θ), 47, ΜοΡφοΥ - λεμεσοσ...20 ΑλΕξΙΑ (Θ), 55, ΒΑΡωΣΙ λεμεσοσ...23 ΑΡΠΙκ (Θ), 60, λευκωσια λευκωσια...25 ΣοΝΙΑ (Θ), 77, κερύνεια λευκωσια...27 ΜΙΣΕλ (Α), 41, κορμακιτησ λευκωσια...29 ΔηΜηΤΡηΣ (Α), 35, λευκωσια λευκωσια...32 ΖΑΝΕΤ (Θ), 78, ΒΑΡωΣΙ λαρνακα...33 ΝΑΝΤΙΑ (Θ), 56, ΒΑΡωΣΙ λευκωσια...36 ΜΕΡοΣ ΤΡΙΤο: ΙΣΤοΡΙΕΣ ΕκΔΙκΑΣηΣ ΠΕΡΙοΥΣΙΑκωΝ ΔΙΑφοΡωΝ...41 ΜΕλΕΤηΣ ΑΠοΣΤολΙΔηΣ, ΜΑΙκ ΤΥΜΒΙοΣ, ΘωΜΑΣ καουλασ, ΕλΕΝη ΜΕλΕΑγΡοΥ, ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ...59 ΠΑΡΑΠοΜΠΕΣ...63

6 V ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Κατά την προετοιμασία αυτής της έκθεσης ζητήθηκε η γνώμη από πολλά άτομα. Θα ήθελα πρώτα απ όλα να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που δέκτηκαν να μου παρα - χω ρίσουν συνεντεύξεις και που παρουσιά ζονται εδώ ανωνύμως με αλλαγμένα στοιχεία ταυτότητας, καθώς και άλλους που δεν παρουσιάστηκαν σε αυτή την έκδοση, που μοιρά στη - καν τις αναμνήσεις και βιώματα τους, στα σπίτια τους, στις δουλείες τους, και σε επισκέψεις των περιουσιών τους στο βορρά. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τα άτομα οι ιστορίες των οποίων παρουσιάζονται στο τρίτο μέρος και αφορούν νομικές υποθέσεις, τα οποία δεν μοιράστηκαν απλώς τις ιστορίες τους και τις σκέψεις τους, αλλά έδωσαν την συγκατάθεση τους να κοινο - ποιηθούν οι συνόψεις των συνε ντεύξεων. Ευχαριστώ για τα σχόλια τους σε προηγούμενα στάδια της έκθεσης τους Γρηγόρη Ιωάννου, Μαρία Χατζηπαύλου, Νίκο Τριμικλινιώτη, και Murat Erdal. Ιδιαίτερη μνεία θα ήθελα να κάμω στον Peter Loizos για σχόλια για την παρούσα έκθεση αλλά γενικότερα για τις βάσεις που έθεσε για την κατανόηση του προσφυγικού ζητήματος στην Κύπρο, και της ανθρω πολογικής προσέγγισης της προσφυγιάς γενικότερα, που κάθε άλλο παρά «κενό» αφήνουν πίσω του. Λευκωσία, Μάρτης 2012

7 ΤΟΠΟΙ η οροσειρά του Πενταδάκτυλου από το χωριό Ακανθού το 2011 Το λιμάνι της κερύνειας το 2003 η οροσειρά του Πενταδάκτυλου από το κάστρο της καντάρας το 2003

8 1 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΙΣΤΟΡΙΚΟ Εισαγωγή Η παρούσα μελέτη παρουσιάζει βιωματικές ιστορίες εκτοπισμού οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους με πολλούς τρόπους. Οι περισσότερες διαφορές καθορίζονται από αντικειμενικά κριτήρια. Ωστόσο εντοπίζονται κάποιες διαφορές οι οποίες καθορίζονται από υποκειμενικά κριτήρια. Η γεωγραφία, για παράδειγμα, μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ένας παράγοντας που δια - μόρφωσε την ταυτότητα ορισμένων προσφύγων μέσα στα χρόνια. Αποδόθηκε, τοπω νυμικά, το «Κερυνιώτης», στα άτομα εκείνα που θεωρούνται ότι είναι από τα τελευταία που θα απο - λαύσουν την πλήρη επιστροφή αλλά ως τέτοια συντηρούνται στη ρητορική των Ελληνο - κυπρίων για να ενσωματώσουν τον πόνο της απώλειας της πατρογονικής γης. 1 Στην αντίπερα άκρη, οι εκτοπισμένοι από την περιφραγμένη περιοχή της Αμμοχώστου (οι Βαρωσιώτες) πιστεύ εται ότι είναι πολύ πιθανότερο να επανακτήσουν τις περιουσίες τους, μιας και η περιοχή συμπεριλαμβάνεται στις διαπραγματεύσεις για την εδαφική αναπροσαρμογή, ακόμα πριν μια τελική περιεκτική συμφωνία για το Κυπριακό ζήτημα μέσα στο πλαίσιο των μέτρων οικο - δόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Η θέση των σπιτιών και των εγκαταλελειμμένων περιου σιών, στις αγροτικές και τις αστικές περιοχές, την εποχή μετά την λύση αποτελεί έναν ακόμα παρά - γοντα ο οποίος διαμορφώνει τη θεώρηση της προσφυγιάς και της απώλειας. Ο παράγοντας αυτός, κατά τη διαμόρφωση του προφορικού λόγου και της δράσης των ατό μων, είτε προσπερνά είτε αναδεικνύει την επίδραση των διαφορετικών επαγγελμάτων ή των τάξεων ωστόσο η άμεση μεταξύ τους σχέση δεν είναι ξεκάθαρη. Το είδος και το μέγεθος της περιουσίας που χάθηκε ή εγκαταλείφτηκε συνδέεται συχνά με την μετέπειτα (και υπο κει με νική) εκτίμηση του μεγέθους της απώλειας καθενός/μιας και εμφανίζεται στις συνεντεύ ξεις ως ένα σημαντικό συστατικό των προσδοκιών της επιστροφής. Ο χρόνος του εκτοπισμού είναι ίσως ένας από τους κυριότερους παράγοντες που επη - ρεάζουν την εμπειρία του εκτοπισμού και της επανεγκατάστασης. Στην πλειονότητα των υποθέσεων, αυτός ο προσωρινός παράγοντας είναι έντονα συνδεδεμένος με την εθνότητα και τη γενικότερη δομή. Με τους Τουρκοκύπριους να έχουν κυρίως εκτοπιστεί από το 1963 και μετά, και τους Ελληνοκύπριους να έχουν κατά πλειοψηφία εκτοπιστεί το Ωστόσο, 1 Η Κερύνεια, για παράδειγμα, ειναι η μοναδική πόλη που επιλέγεται στα δημόσια συνθηματα εναντίον της κατοχής του νησιού από τον τουρκικό στρατό για να τοποθετήσεις τα «πραγματικά» συνορα ενός ενιαίου κράτους: Τα συνθηματα Τα σύνορά μας δεν είναι εδω και Τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια, τα συναντά κανείς σε διαφορετικά σημεία της νεκρής ζώνης άλλες περιοχές της βόρειας ακτογραμμής δεν χρησιμοποιούνται.

9 2 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα δεν είναι όλα τα μέλη της Ελληνοκυπριακής κοινότητας που εκτοπίστηκαν το 1974, γεγονός που είχε σημαντικές επιπτώσεις στη διαμόρφωση της ταυτότητας των προσφύγων. Έτσι, οι Ελληνοκύπριοι εκτοπισμένοι του 1974 αναγνωρίζονται επισήμως από το κράτος ως πρό σφυ - γες, ενώ εκείνοι που εκτοπίστηκαν προηγουμένως κατηγοριοποιήθηκαν ως Τουρκόπληκτοι, κυριολεκτικά αποδίδοντας την έννοια εκείνοι που επλήγησαν από τους Τούρκους. Αυτό φωτίζει μια διαφορετική αντιμετώπιση του τραύματος του εκτοπισμού. Πολύ συχνά, μικρό - τερης κλίμακας διαφορές, που αφορούν στον χρόνο εκτοπισμού μέσα στο χρονικό πλαίσιο του πολέμου του 1974, διαδραματίζουν έναν ρόλο στη διαμόρφωση της εμπειρίας της προσφυγιάς και της απώλειας. Αυτή η χρονική πτυχή έχει εθνοτικά χαρτογραφηθεί μεταξύ των μελών μειονοτήτων εντός της Ελληνοκυπριακής κοινότητας. Η πλειοψηφία των εκτο - πισμένων Αρμενίων που έφυγαν από την Λευκωσία το 1964, ανακηρύχθηκαν Τουρκόπληκτοι ενώ οι περισσότεροι Ελληνοκύπριοι ως πρόσφυγες. Η πλειοψηφία των εκτοπισμένων Μαρωνιτών αποχώρησε το Αλλά ένα σημαντικό μέρος τους πληθυσμού είχε εγκλω - βιστεί στο βόρειο τμήμα του νησιού, σε περιοχές που ο έλεγχος του τουρκικού στρατού ήταν ιδιαίτερα έντονος. Από εκείνους, κάποιοι εκτοπίστηκαν στο νότιο μέρος τους νησιού, το οποίο ελέγχει η κυβέρνηση της Δημοκρατίας που ακολούθησε το 1974 (με τον ίδιο τρόπο που υπήρχαν Eλληνοκύπριοι στην περιοχή της Καρπασίας/Karpaz). Ωστόσο, οι Μαρωνίτες είχαν ευκολότερη πρόσβαση στις περιουσίες τους μετά το 1974 και πολλοί τις ανέκτησαν μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το Οι δομές που δημιουργήθηκαν για την επανεγκατάσταση και αποκατάσταση στο νότιο μέρος του νησιού, με πολλούς τρόπους, έχουν διαμορφωθεί από παρόμοιους χρονικούς παράγοντες, μαζί με την τοποθεσία και τη χρήση της περιουσίας. Έτσι, για παράδειγμα, η κατηγορία πρόσφυγες κάτω από την οποία το κράτος έχει προσφέρει τα περισσότερα βοη - θή ματα προς τους εκτοπισμένους προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο από το χρόνο του εκτοπισμού και τη χρήση της τότε απολεσθείσας/εγκαταληφθείσας περιουσίας. Το μέγεθος, η τοποθεσία και η ποιότητα της περιουσίας αποτέλεσαν κριτήρια στη προσφορά επι πρό - σθετων βοηθημάτων, όπως στεγαστικών δανείων και επηρέασαν προσωπικές αποφάσεις για τις επιλογές ανάκτησης περιουσίας μέσω διεθνών δικαστηρίων και της Επιτροπής Αποκα τά - στασης Περιουσιών (ΕΑΠ) η οποία ιδρύθηκε στο βόρειο μέρος του νησιού και αξιοποιήθηκε από αριθμό εκτοπισμένων. Μολονότι οι παράγοντες αυτοί έγιναν σημείο αναφοράς στις επίσημες προσεγγίσεις αναφορικά με τις ανάγκες των προσφύγων, όπως διαφαίνεται μέσα από τις συνεντεύξεις, έχουν τροφοδοτήσει επίσης την κριτική για τη φύση τέτοιων προσεγγίσεων, ενώ άλλοι παρά - γοντες παραγνωρίστηκαν ή δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη. Κάποιοι είναι δυσκολότερο να ποσοτικοποιηθούν, ωστόσο τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από τις συνεντεύξεις δείχνουν ότι παραμένουν σημαντικοί στη συγκρότηση της ταυτότητας του πρόσφυγα και τη διαμόρ - φωση της εμπειρίας του εκτοπισμού. Ένας κύριος παράγοντας είναι το φύλο. Στην προκειμένη περίπτωση, η διαφορετικότητα της εμπειρίας της προσφυγιάς έχει επισήμως ερμηνευτεί από το κράτος ως αναγνώριση διαφορετικής δυνατότητας πρόσβασης στην αποκατάσταση, εντός ενός πλαίσιου που θεωρεί

10 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 3 τις γυναίκες εξαρτώμενες από τους άντρες. 2 Έτσι, η δυνατότητα μεταφοράς της ιδιότητας του πρόσφυγα στα παιδιά παραγράφεται για τις γυναίκες. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν δομές, σχεδόν αμέσως μετά το 1974 (έστω και με ασαφή επιτυχία), για την αποκατάσταση γυναικών οι οποίες είχαν υποστεί βία και έμφυλη κακοποίηση την περίοδο του πολέμου ή πολλές κατά τον εκτοπισμό, στη βάση της κατηγοριοποίησης τους ως μέλη ευπαθών ομάδων. Από την άλλη, έχουν ευρύτερα παραγνωριστεί άλλα θέματα φύλου που επηρέασαν την εμπειρία του εκτοπισμού και τη δυνατότητα ανάκτησης της περιουσίας. Οι συνεντεύξεις καταδεικνύουν ότι αποτελούν ένα πρωταρχικό παράγοντα στη διαμόρφωση της εμπειρίας. Δυο κύρια παραδείγματα είναι η ευρεία είσοδος των γυναικών στην εργατική δύναμη, η οποία είναι βαθιά ριζωμένη στην οικονομική ανάγκη και ο αποχωρισμός των αντρών από τις οικογένειες τους μετά τον εκτοπισμό για να λάβουν μέρος στο πόλεμο. Σε όλες τις συνεντεύξεις, η ηλικία των συνομιλητών μου τον καιρό του εκτοπισμού αντι με - τωπίστηκε ως ένας παράγοντας-πλαίσιο στην επανεκτίμηση της εμπειρίας. Αυτός ο παρά γον τας, μαζί με τη θέση κάποιου/ας στο κύκλο της ζωής (π.χ. τη σύνθεση οικογένειας) αντι με τω - πίστηκε ως εξ ορισμού καθοριστικός παράγοντας του είδους των αφηρημένων ανα μνή σεων και επίσης της εκτίμησης της απώλειας που υπέστησαν σε σχέση με την περιουσία και τον τρόπο ζωής τους. Κατά προέκταση, η ηλικία παρουσιάζεται να συνδέεται με αιτιώδη συνάφεια με τις μελλοντικές προσδοκίες των ατόμων. Σε επίσημους όρους, η σημασία του παράγοντα αυτού αντανακλάται στην κατηγοριοποίηση των προσφύγων ως πρώτη, δεύτερη και τρίτη γενεά στη κατανομή κρατικής βοήθειας, σε σχέδια που προϋποθέτουν εδραιωμένη δια σύν - δεση με τους αρχικούς πρόσφυγες ή άλλες κατηγορίες εκτοπισμένων (π.χ. η προσφυ γική πατρότητα ή οι κληροδοτημένοι τίτλοι). Η τάξη αντανακλάται στον τύπο και την ποιότητα της εγκαταλελειμμένης περιουσίας καθώς και στις πτυχές εκείνες της εμπειρίας όπως είναι η επαγγελματική αποκατάσταση και οι προσδοκίες της ανάκτησης της περιουσίας. Η δυνατότητα πρόσβασης και χρήσης των υποστηρικτικών μηχανισμών που δημιουργήθηκαν για να ανακουφίσουν το τραύμα του εκτοπισμού μπορεί επίσης να επηρεαστεί από τη θέση κάποιου στην ταξική δομή. Επιπρόσθετα, η τάξη αγγίζει τη γενικότερη συζήτηση όταν οι πρόσφυγες παρουσιάζονται ως άποροι και χρήζοντες βοήθειας. Με το καιρό, αυτό οδήγησε σε διακρίσεις του κοινού προς τους προ - σφυγές. Ενώ ταυτόχρονα έχει τροφοδοτήσει τη συζήτηση περί ηθικής για το αν η έννοια του όρου πρόσφυγας βρίσκεται στον αντίποδα της έννοιας πλούσιος, διαμορ φώνοντας την τάση να θεωρούνται τα εκτοπισμένα άτομα που αναζητούν την ικανοποίηση των δικαιω μάτων και επιδομάτων τους ως άπληστα. Ταυτόχρονα, οι απώλειες ορισμένων μεγάλων ιδιό κτη των γης και επιχειρηματιών έχουν επηρεάσει συγκεκριμένες στάσεις αναφορικά με την αποκα τάστα ση που με τη σειρά τους είχαν αντίκτυπο στη διαμόρφωση των αντιλήψεων του κοινού (π.χ. της αποδοχής της ΕΑΠ). 2 Για περεταίρω αναλύσεις βλ. Βασιλειάδου (1997; 2002), Χατζηπαύλου (2010) και Αγαθαγγέλου (2000).

11 4 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα Ο παράγοντας που λαμβάνεται λιγότερο υπόψη από τους επίσημους φορείς είναι η εμπειρία αυτή καθαυτή του εκτοπισμού. Οι μόνες εξαιρέσεις γίνονται στις πολιτικές της απο - κα τάστασης διαφόρων κατηγοριών θυμάτων πολέμων, όπως των στρατιωτών που τραυ - ματίστηκαν στις εχθροπραξίες, των γυναικών που βιάστηκαν από τον εχθρό, ή των ατόμων που εξαφανίστηκαν στη μάχη ή στην προσπάθεια τους να φύγουν από τα σπίτια τους (σε όλες τις κατηγορίες στις οποίες υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός εκτοπισμένων ή ενδυναμει εκτο πισμένων). Ωστόσο, σε όλες σχεδόν τις συνεντεύξεις είναι ξεκάθαρο ότι η εμπειρία αποχω ρισμού ενός σπιτιού και μιας περιουσίας έχει προσδιορίσει, σε μεγάλο βαθμό, τον τρόπο που τα άτομα εκλογίκευσαν αργότερα τις ζωές τους. Ακόμα ένας παράγοντας στη διαμόρφωση της εμπειρίας είναι ο βαθμός της προσωπικής εμπλοκής σε πολιτικά δρώμενα που περιστοιχίζουν το Κυπριακό ζήτημα. Αυτό διαφέρει ανάλογα με τη θέση κάποιου στην αριστερή-δεξιά πολίτικη ευθυγραμμία: από το σημείο της πλήρους απόρριψης θέσεων, μέχρι την πολιτική εμπλοκή σε κοινωνικό επίπεδο (π.χ. μέσω συνδέσμων προσφύγων), από την άρθρωση πολιτικής ανάλυσης, ή μέχρι ακόμα τη πλαι σίωση των προσδοκιών κάποιου εντός μιας υψηλού επιπέδου πολιτικής διακοινοτικής διαπραγ μά - τευσης. Πολλά άτομα διατηρούν την άποψη, παρόλο που ως πτυχή δεν αναγνω ρίστηκε ποτέ στη χάραξη πολιτικής, ότι η εφαρμογή των διαφορετικών πολιτικών της απο κατάστασης και άλλων μορφών προσφυγικής βοήθειας έχει ιστορικά συνδεθεί με κομματική ταυτότητα. Αυτό ισχύει τόσο για τους πρόσφυγες που παρουσιάζονται εδώ όσο και την ευρύτερη πολιτική συζήτηση σε όλο το νησί. Η συζήτηση επηρεάζει τη διαμόρφωση της εμπειρίας της αποστέ - ρησης περιουσίας λόγω του εκτοπισμού. Ο τρόπος που αλληγορικά θυμούνται το παρελθόν, αφηγούνται τον εκτοπισμό και δίνουν υλική υπόσταση στην απώλεια αποτελεί ακόμα έναν σημαντικό παράγοντα διαφοροποίησης των αφηγήσεων που παρουσιάζονται στην έκθεση. Είτε μέσα από την ανάμνηση των πολύ - τιμων αντικειμένων που χάθηκαν για πάντα, είτε μέσα από τη λατρεία εκείνων που σώθηκαν, ή μέσα από την προσπάθεια να ανακτήσουν άλλα (κλειδιά, παιχνίδια, φωτο γραφίες, έπιπλα), όλες οι συνεντεύξεις αναδεικνύουν τη σημασία αυτών των αλληγοριών στην εκτίμηση και την άρθρωση λόγου για όσα χάθηκαν και του τρόπου που ο υλικός κόσμος είναι συνδεδεμένος με τους νοητικούς σχηματισμούς της έννοιας της προσφυγιάς. Ενώ όλοι αυτοί οι παράγοντες εξελίσσουν και διαμορφώνουν την εμπειρία, μετά τον εκτοπισμό, σε καθημερινή βάση, ίσως απαιτείται, από μόνη της, μια επανεπενδυση σε σχεδιασμούς αποκατάστασης για να πλαισιωθεί η σύγχρονη εκφορά λόγου και οι δράσεις. Οι πιο πάνω παράγοντες, συνυπολογιζόμενοι με τους εσωτερικούς τους σύνθετους δια - συ σχετισμούς, προσφέρουν ένα αρχικό συμφραζόμενο πλαίσιο κατανόησης των απόψεων που παρουσιάζονται στις συνόψεις των συνεντεύξεων. Η επόμενη ενότητα, οριοθετώντας περαιτέρω το πλαίσιο, κάνει μια ιστορική αναδρομή μέσα από τις ιστορίες που φιλοξενούνται.

12 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 5 Ιστορικές πτυχές Το ιστορικό του εκτοπισμού στην Κύπρο είναι συνυφασμένο με την εθνοτική σύγκρουση. Στην κλασσική σπουδή του Μιχάλη Ατταλίδη (2003 [1979]), η παρακμή των μικτών χωριών από 342 το 1881, σε 48 το 1970 συνδέεται με τον εθνικισμό και την αστικοποίηση. Υπήρχε ένας σεβαστός αριθμός, 342 ελληνόφωνων χωριών και 444 τουρκόφωνων, με 114 και 110 χωριά αντίστοιχα, και με ποσοστό αστικού πληθυσμού 13% για τους Ελληνοκύπριους και 25% για τους Τουρκοκύπριους το 1881 και 32% με 40% αντίστοιχα το 1960 (Aτταλίδης, 2003 [1979]: 89). 3 Ως εκ τούτου, οι μορφές του εκτοπισμου που σήμερα αποτελούν την ουσία των συζητήσεων για το περιουσιακό και το προσφυγικό ζήτημα είναι μόνο μια πτυχή μιας πιο σύνθετης και μακράς διαδικασίας μετακίνησης πληθυσμών που ωθείται έμμεσα ή άμεσα από την εθνοτική αντιπαλότητα, τη σύγκρουση και τη βία, η οποία λαμβάνει χώρα εντός και εκτός του νησιού. Η εγκατάσταση των Αρμενίων από την Ανατολία, για παράδειγμα, στα αστικά κέντρα του νησιού, τη δεκαετία του 1920, αποτελεί μέρος αυτής της διαδικασίας. 4 Παρά την πολυπλοκότητα, η αφετήρια της περιόδου του εκτοπισμού, η οποία κλιμα κώ - θηκε στη σημερινή δημογραφική οργάνωση του νησιού, με ένα πλειοψηφικό Τουρκικό βορρά και έναν πλειοψηφικό Ελληνικό νότο συχνά εντοπίζεται στο διαχωρισμό των δημοτικών δομών, το 1958, τον καιρό της Βρετανικής αποικιοκρατικής περιόδου (Μαρκίδου, 2001: 11-42). Μέχρι τότε, η ελληνοκυπριακή ανταρτοπολεμική εκστρατεία ( ) για ένωση του νησιού με την Ελλάδα υπό την ηγεσία της EOKA και η αντίστοιχη Τουρκοκυπριακή ( ) για διχοτόμηση του νησιού μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, υπό την ηγεσία της TMT, ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Καθώς η διχοτόμηση των δήμων έγινε σε ένα περιβάλλον δια- και ενδοκοινοτικής βιας (με την EOKA να έχει ξεκινήσει φονική εκστρατεία εναντίον «προδοτών» και την TMT εναντίον Τουρκοκυπρίων), είναι κατανοητό ότι επιχειρήθηκε επίσης μια δημο - γραφική ενοποίηση του εθνοτικού χώρου. Στη Λευκωσία για παράδειγμα, οι Ελληνοκύπριοι μαγα ζά το ρες που δραστηριοποιούνταν στο σημερινό τουρκοκυπριακό τομέα της πόλης μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους νοτιότερα προς τον ελληνικό τομέα. Παρομοίως, καθώς η ελληνο κυπριακή γειτονιά του Αϊ Λουκά βρέθηκε εντός του τουρκοκυπριακού τομέα, οι Ελληνο - κύπριοι εκτοπίστηκαν στο νοτιότερο τμήμα της πόλης. Αυτό συνέβηκε με αντίθετη κατεύθυνση από την τουρκική γειτονιά Ομεριέ στο νότο. Στο σύνταγμα του 1960 αποτυπώνεται ο αυξανόμενος διαχωρισμός ανάμεσα στις δυο κύριες κοινότητες της πολιτικής σφαίρας. Ωστόσο μετά τους δια-κοινοτικούς σκοτωμούς του 1963, ο διαχωρισμός έλαβε ένα αποφασιστικά γεωγραφικό χαρακτήρα με την αποχώρηση 3 Πρέπει να αναγνωριστεί η διαφοροποίηση στις γραμμές κατηγοριοποίησης μετά την κριτική της εννοιας μικτός που τείνει να αποκρυσταλώσει εθνικές ταυτότητες η χρήση της οποίας ήταν συχνότερη παλαιότερα, όπως και οι εθνοτικοί προσδιορισμοί (Έλληνας/Τούρκος) (π.χ., Hirschon, 2003). Στην παρούσα έκθεση, οι προσδιορισμοί αυτοί εισάγονται από τη βιβλιογραφία και παρατίθενται για σκοπούς απλούστευσης. 4 Ένα ενδεικτικο παράδειγμα, είναι η ιστορική δημογραφική σύνθεση της Λευκωσίας (βλ. Δημητρίου, 2009).

13 6 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα των Τουρκοκυπρίων σε αυτοδιαχειριζόμενους θύλακες. Αν και η μεγάλη πλειοψηφία όσων εκτοπίστηκαν εκείνη τη χρονική στιγμή ήταν Τουρκοκύπριοι, κάποια μέλη της Ελληνο - κυπριακής κοινότητας εκτοπίστηκαν από κυρίως μικτές περιοχές καθώς εκείνες μετα τρά πη καν σε αυτοδιαχειριζόμενους θυλακες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των κατοίκων των βορειοκεντρικων περιοχων της Λευκωσίας, που ήταν κυρίως Αρμένιοι (από το 1960 υπο λο - γίζονται ως μέλη της Ελληνοκυπριακής κοινότητας) τα δεινά των οποίων δεν αναγνω ρί στη καν αμέσως, από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά μόνο μετά που χαρακτηρίστηκαν «Τουρκόπληκτοι», που τους διαφοροποιεί από τους πρόσφυγες του Περαιτέρω, η κατηγορία «Τουρκόπληκτοι» προφανώς αποκλείει τα δεινά που υπέστησαν οι Τουρκοκύπριοι από την εμπειρία του εκτοπισμού από την επίσημη συζήτηση. Η περίοδος βίας από το 1964 στο 1974 έχει επίσης σημαδευτεί από τη διεθνοποίηση της Κυπριακής σύγκρουσης στο επίπεδο των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) τα οποία, μέσα από την ανάπτυξη της Δύναμης τους στην Κύπρο (ΟΥΚΦΙΚΥΠ) και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν γίνει από τότε, ένας βασικός διαιτητής στις προσπάθειες αναζήτησης της ειρήνης συμπε ρι λαμβανόμενης και της εποπτείας των διαπραγματεύσεων για το περιουσιακό ζήτημα και τις ανθρωπιστικές του διαστάσεις. Η νομική συζήτηση μέσα στην οποία έχει περιέλθει το περιουσιακό ζήτημα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες βασίζεται πλήρως στην εμπλοκή τους. 5 Ο πόλεμος του 1974 είναι αδιαμφισβήτητα η επόμενη κύρια ημερομηνία που σχετίζεται με το πρόβλημα του εκτοπισμού στην Κύπρο. Οι επιπτώσεις αποτιμούνται σε 150, ,000 Ελληνοκύπριους που άφησαν τον βορρά και 45,000 Τουρκοκύπριους το νότο. Η μετακίνηση ωστόσο δεν έγινε εν μια νυκτί. Μετά την 15η Ιουλίου και το πραξικόπημα που εκτελέστηκε από την Ελληνοκυπριακή Εθνική Φρουρά, κάτω από τις διαταγές της στρα - τιωτικής χούντας της Ελλάδας εκείνο τον καιρό, εναντίον του Προέδρου της Δημοκρατίας Μακάριου (με την φιλοδοξία να επιτύχει την ένωση), πολλά άτομα σε ολόκληρο το νησί άρχισαν να αναζητούν την ασφάλεια με την προσωρινή μετακίνηση τους σε σπίτια συγγενών τους. Όπως αποδεικνύουν οι συνεντεύξεις τουλάχιστον εντός της ελληνοκυπριακής κοινό - τητας, πολλοί ένιωσαν ότι επίκειται το χειρότερο και άρχισαν να κάνουν ανάλογες διευ θε τή - σεις. Όταν αποβιβάστηκε ο τουρκικός στρατός στις ακτές της Κερύνειας την 20η Ιουλίου η άμεση περιοχή εκκενώθηκε. Μερικοί, ωστόσο, αρνήθηκαν να φύγουν ή απομονώθηκαν και μετακινήθηκαν από τον Ερυθρό Σταυρό και διεθνή διαμεσολάβηση. Από εκθέσεις που συνέ - λεξα κατά τη διάρκεια της εργασίας μου στην Κύπρο, φαίνεται ότι η πρώτη επίθεση, ήταν ιδιαίτερα βίαιη επιστρατεύοντας τακτικές εκφοβισμού για να εξωθήσουν τον άμαχο πλη - θυσμό σε αποχώρηση. Ως αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων που έφυγαν σε εκείνη τη φάση του πολέμου από τις περιοχές της Κερύνειας υπέστησαν άλλες μορφές βιας: πολλοί είχαν μεγάλο αριθμό συγγενών αγνοουμένων μετά από την ομηρεία τους από τις Τουρκικές δυνάμεις, γυναίκες βιάστηκαν, αιχμάλωτοι πόλεμου βασανίστηκαν. 6 5 Αναλυση για τους τρόπους που εντάχθηκε στην εμπειρία της προσφυγιάς βλ. Χατζηπαύλου-Τριγιώργης (1987). 6 Για ενδεικτικές αναφορές για την αιχμαλωσία ατόμων μπορείτε να ανατρέψετε: Sant Cassia (2005: 40-47).

14 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 7 Ωστόσο η πλειοψηφία των Ελληνοκύπριων προσφύγων εγκατέλειψαν τα σπίτια τους κατά την διάρκεια της δεύτερης εισβολής, όπως είναι γνωστή, δηλαδή κατά τη δεύτερη επίθεση του τουρκικού στρατού η οποία άρχισε την 15η Αυγούστου Στο σημείο εκείνο, οι περιοχές της Μόρφου και της Αμμοχώστου είχαν εκκενωθεί, καθώς επίσης και τα χωριά κοντά στη Λευκωσία και τη πεδιάδα της Μεσαορίας στο βορρά. Μετά την κατάπαυση του πυρός, ορισμένοι πρόσφυγες παρέμειναν «παγιδευμένοι» σε εχθρικές περιοχές και αντηλλάγησαν αργότερα, τον Αύγουστο του 1975, μετά τη συμφωνία η οποία είναι γνωστή με το όνομα, η Συμφωνία της Γ Βιέννης. Η ερμηνεία της Συμφωνίας αμφισβητείται - η επίσημη Τουρκοκυπριακή ερμηνεία διατηρεί την άποψη ότι πρόκειται για συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών ενώ η Ελληνοκυπριακή ότι επρόκειτο για ένα προσωρινό ανθρωπιστικό μέτρο. Ο εκτοπισμός συνέχισε να τροφοδοτεί την ανθρωπιστική πραγματικότητα της Κυπριακής σύγκρουσης, ακόμα και μετά τη συμφωνία, καθώς ομάδες ατόμων παρέμειναν εγκλω β ισμέ νοι σε θυλακες στο βορρά (ιδιαίτερα στις περιοχές του Κορμακίτη/Kormacit και της Καρπασίας/ Karpaz). Τελικώς, ορισμένοι εγκλωβισμένοι μετακινήθηκαν στο νότο και μετα τράπηκαν σε εκτοπισμένους αρκετό χρονικό διάστημα μετά τον πόλεμο του Τις επόμενες δεκαετίες μετά το 1974, οι πληθυσμοί στο νότιο και βόρειο μέρος του νησιού σταδιακά ομοιογενοποιήθηκαν σε Έλληνες και Τούρκους αντίστοιχα. Παράλληλα με αυτή τη διαδικασία οι επίσημες συζητήσεις για τον εκτοπισμό σχηματοποιούντο σε αποκλίνουσες μεταξύ τους προοπτικές για τη συνύπαρξη και την επιστροφή των περιουσιών. Το άνοιγμα των σημείων ελέγχου το 2003 σηματοδότησε ένα σημείο καμπής επειδή οι εγκαταλε λειμ - μένες περιουσίες απέκτησαν πρόσβαση, έστω για σύντομο χρονικό διάστημα, το διάστημα που χρειάζεται κάποιος για να επισκεφτεί το σπίτι το οποίο τώρα κατοικεί κάποιος άλλος. 8 Στο σημείο αυτό και για έναν αριθμό Ελληνοκυπρίων, η έννοια της «επιστροφής» ήταν εφικτό να αναζητηθεί με άλλα μέσα. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στις συνεντεύξεις που παρουσιάζονται στο δεύτερο μέρος. Οι αναζητήσεις τους εντοπίζονται κυρίως σε νομικό επίπεδο, που είναι το αντικείμενο της επόμενης ενότητας. 7 Μερικά πρώιμα στίγματα της εμπειρίας αυτής μπορούν να βρεθούν στην Volkan (1979: ) και τη βιβλιο - γραφία Χατζηπαύλου-Τριγιώργης (1987). 8 Οι τρόποι που η εμπειρία συναρθρώνεται με την επίσημη ρητορική έχει εξεταστεί στη προηγούμενη εργασία (Δημητρίου, 2007b), ενώ οι επιπτώσεις της στις απόψεις του περιουσιακού ζητήματος έχουν αναλυθεί από την Δικωμίτη (2010). Επίσης σχετικό είναι οι επιτώσεις του διαχωρισμού με την Πράσινη Γραμμή η οποία μέχρι το 2003 ήταν απροσπέλαστη, και οδήγησε στην διαφοροποίηση των δυναμικών του πολιτικού φαντασιακού βορείως και νοτίως της γραμμής. Για τις δυναμικές αυτές βλ. επίσης Cockburn (2004) και Navaro-Yashin (2003; 2005; 2009).

15 8 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα Νομικές πτυχές Οι νόμοι που διέπουν τη μεταχείριση των επηρεαζόμενων περιουσιών λόγω του εκτοπισμού των ιδιοκτητών τους, στα διάφορα στάδια της σύγκρουσης στην Κύπρο, έχουν τεθεί σε ισχύ από τη δεκαετία του Αυτό σημαίνει ότι η εμπειρία του εκτοπισμού έχει διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό από τη νομική κατηγοριοποίηση της ταυτότητας του ατόμου ανάλογα με τις συνθήκες της μετατόπισης. Για παράδειγμα, η διάκριση μεταξύ Τουρκόπληκτου και Πρόσφυγα είχε οριοθετήσει αρχικά την πρόσβαση σε στεγαστικές διευκολύνσεις (που έλειπαν από την πρώτη ομάδα). Ομοίως, ο ορισμός της ταυτότητας του «πρόσφυγα», με βάση τη διαμονή στο βόρειο τμήμα του νησιού κατά τη διάρκεια του 1974, δημιούργησε επίσης ένα κενό μεταξύ των ιδιοκτη - τών οι οποίοι μπορεί να ζούσαν στο νότο κατά τη διάρκεια του 1974 και των «προσφύγων» με την νομική έννοια. Η έλλειψη πρόσβασης, σε μια σειρά από οφέλη, που αποκομίζουν όσοι ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία σε σχέση με τους αντίστοιχους της πρώτης, κατά καιρούς είχε αποτέλεσμα να αναπτυχθούν αισθήματα εχθρότητας για τη θεραπεία που προ - σφέρει το κράτος στο περιουσιακό, και τα οποία με τη σειρά τους, έχουν επηρεάσει κάποιες από τις δράσεις των ιδιοκτητών που στερήθηκαν την περιουσία τους, όπως διαφαίνεται άλλωστε σε ορισμένες συνεντεύξεις στο τρίτο μέρος της έκθεσης. Μια άλλη πτυχή της νομικής ρύθμισης του εκτοπισμού είναι το καθεστώς της διαχεί - ρισης των ακινήτων που ορίζει την επανεγκατάσταση των εκτοπισμένων. Στο νότο, ένας μεγάλος αριθμός των εν λόγω ακινήτων προέρχονται από περιουσίες που εγκαταλείφθηκαν από τους Τουρκοκυπρίους πριν και κατά το Οι περιουσίες αυτές είχαν τεθεί υπό την «Κηδεμονία» του Υπουργείου Εσωτερικών και διανεμήθηκαν σε ιδιώτες και επαγγελμα τίες με μια βάση ενοικίου, για το σκοπό της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των τίτλων ιδιο κτησίας των αρχικών Τουρκοκυπρίων ιδιοκτητών. Η παρατεταμένη εφαρμογή αυτού του «προσω- ρινού» καθεστώτος, όμως, είχε αρνητικές συνέπειες στην αίσθηση της σταθερότητας που έχουν οι χρήστες των εν λόγω ακινήτων, οι οποίοι διεκδίκησαν, με την πάροδο του χρόνου, το δικαίωμά τους για μια πιο μόνιμη διευθέτηση. Στην πραγματικότητα, αυτή η αίσθηση της προσωρινότητας έχει δρομολογήσει την παροχή ενός άλλου είδους στεγαστικής βοήθειας. Είναι οι ειδικά κατασκευασμένες για το σκοπό αυτο κατοικίες για τους πρόσφυγες, οι οποίες κατασκευάζονται μαζικά μετά το 1974 και στις οποίες δίνεται το δικαίωμα χρήσης αλλά όχι τίτλοι ιδιοκτησίας. Η πίεση για την εξα - σφά λιση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας με την παραχώρηση τίτλων ιδιοκτησίας, συσσω ρευό - μενη όλα αυτά τα χρόνια, οδήγησε στην έκδοση από το κράτος, μέσα στην τελευταία δεκαετία, τίτλων ιδιοκτησίας για τους περισσότερους πρόσφυγες οι οποίοι βρίσκονται στην κοινωνική στέγαση. Άλλα στεγαστικά σχέδια, με πιο μόνιμο χαρακτήρα, δέχονται λιγότερη κριτική, όπως αυτό της αυτοστέγασης, που παραχωρεί στους εκτοπισμένους τη χρήση κυβερνητικής γης για να χτίσουν σπίτια. Ωστόσο, η μεταβλητότητα του τρόπου και βαθμού πρόσβασης στα συστή - ματα αυτά, έχει δημιουργήσει δυναμικές μέσα στην «κοινότητα» των προσφύγων σύμφωνα

16 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 9 με την οποία κάποιοι μπορεί να θεωρηθούν ότι έλαβαν περισσότερη βοήθεια από άλλους και έτσι κρίνοντας, ότι το κράτος δεν είναι δίκαιο στην κατανομή των ωφελημάτων. Μια προσπάθεια να εξισορροπηθεί η κατανομή της προσφερόμενης στήριξης σε όσους στερήθηκαν την περιουσία τους, εκτός από τους εκτοπισμένους, ήταν η ίδρυση, το 1995, του κεντρικού φορέα για την Ισότιμη κατανομή Βαρών, ο οποίος προσφέρει επιδόματα στέγασης και δάνεια προς τους ιδιώτες στη βάση των τίτλων ιδιοκτησίας ακινήτων στο βόρειο τμήμα του νησιού. Η διαφορά αυτού του συστήματος σε σχέση με άλλα, είναι ότι η έγκριση των δανεί - ων γίνεται με βάση την εκτίμηση του ακινήτου, το οποίο χρησιμοποιείται ως απόδειξη φερεγ - γυότητας και η ιεράρχηση της υπόθεσης αξιολογείται ανάλογα την ανάγκη. Ωστόσο, η χρήση του ακινήτου το 1974, είτε ήταν κύρια είτε εξοχική κατοικία, δεν υπολογίζεται, όπως συμ - βαίνει στην έκδοση των καρτών προσφυγικής ταυτότητας. Ο Φορέας τέθηκε σε ισχύ αρκετά χρόνια μετά το 1974 ως απάντηση στην ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φερεγγυότητας των ατόμων που είχαν στερηθεί την περιουσία τους. Από πολιτικής άποψης, διαχωρίστηκε η ανάγκη αντιμετώπισης των άμεσων ανθρωπιστικών αναγκών των προσφύγων (στέγαση, πρόνοια, δημιουργία θέσεων εργασίας), στην οποία έχει αρχικά επικεντρωθεί η οικονομική και κοινωνική πολιτική. Αυτή η απο - σύνδεση έχει πρόσφατα αμφισβητηθεί, ειδικά από εκείνους που βλέπουν την στέρηση της περιουσίας τους όχι μόνο ως ένα συναισθηματικό ζήτημα αλλά και ως ένα οικονομικό. Η μετατόπιση αυτή αφορά όλο και περισσότερο ένα σεβαστό αριθμό προσφύγων, για τους οποίους το πέρασμα του χρόνου και οι επανειλημμένες αποτυχίες για την επίτευξη συμφω - νίας σε υψηλό πολιτικό επίπεδο έχουν προσθέσει ακόμα μια σημαντική διάσταση στη διαμόρφωση της άποψης για την «απώλεια». Υπό αυτή την έννοια, «τα σπίτια» μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε «περιουσίες» και ο θρήνος για τη ζωή που είχαν προηγουμένως μετατρέπεται σε τρόπο σκέψης για όσα θα μπορούσαν να είχαν συμβεί αν δεν εκτοπίζονταν. Με αυτή τη λογική ξεκίνησαν να διεκδικούν σε νομικό επίπεδο όσοι, μετά την ρηξι κέ - λευθη απόφαση λοϊζίδου στο ΕΔΑΔ ανέγνωσαν το στοιχείο της απόφασης το οποίο θέλει έναν ιδιοκτήτη να μπορεί να προβλέψει τι θα αποκόμιζε από την περιουσία του και να υπολογίσει την απώλεια χρήσης της. Είναι η ίδια λογική που ισχύει σήμερα στην αξιολόγηση της αποζημίωσης που προσφέρεται σε όσους προσέφυγαν στην ΕΑΠ στο βορρά. Η μετάβαση από την έννοια «σπίτι» στην έννοια «ιδιοκτησία» έγινε μεν αρχικά σε νομο - θετικό επίπεδο αλλά επηρεάζει τις διεργασίες σε κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο, το οποίο είναι το αντικείμενο μελέτης της επόμενης ενότητας. Οικονομικές πτυχές Σε μια από τις κλασικές εθνογραφικές μελέτες για το προσφυγικό ο Πέτρος Λοϊζος χρησιμο - ποίησε το παράδειγμα της Κύπρου για να δείξει τι μπορεί να σημαίνει μια διαδικασία ανοικο - δόμησης της ζωής για τους πρόσφυγες εκ νέου (1975; 1981; 2009). Το παράδειγμα των Ελληνοκυπρίων οικογενειών που παρουσίασε μπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό της εμπειρίας των περισσότερων Ελληνοκύπριων προσφύγων που έφτασαν πάμπτωχοι στο νότο

17 10 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα το καλοκαίρι του 1974 και πολλοί έζησαν σε αντίσκηνα τις πρώτες εβδομάδες και μήνες. Τα προβλήματα (ο υπερπληθυσμός/συνωστισμός, η έλλειψη εγκαταστάσεων) μετριάστηκαν με την σταδιακή παραχώρηση κοινωνικής στέγασης (Χατζηπαύλου-Τριγιώργη, 1987). Τα άτομα άρχισαν να αναζητούν εργασία - πολλές γυναίκες εργάστηκαν για πρώτη φορά στη ζωή τους και πολλοί άντρες εργάστηκαν σε τομείς που δεν ξαναδούλεψαν προηγουμένως. Η πανω - λεθρία του 1974 δεν ήταν μόνο κοινωνική και πολιτική αλλά και οικονομική. Η οικο δομική έκρηξη που ακολούθησε υποκινήθηκε από την ανάγκη επίλυσης του στεγαστικού προ βλή - ματος. Μαζί με την αστικοποίηση που προέκυψε μετά την εγκατάσταση των προσφύγων που αναζήτησαν πρόσβαση στην αγορά εργασίας και στις υπηρεσίες, διαμορφώνουν τους δυο παράγοντες που οικονομικές αναλύσεις πιστώνουν με το μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα (Strong, 1999; Zetter, 1992; Χριστοδούλου, 1992). Σε πολλές από τις επιλεγμένες συνεντεύξεις, κυριαρχεί το θέμα της υπέρβασης των οικο - νομικών δυσκολιών που ακολούθησαν τον εκτοπισμό και χρωματίζεται ανάλογα η θέση του συνομιλητή μου στην οικογενειακή δομή. Έτσι, στον απολογισμό της διαδικασίας εμφα νίζεται η πτυχή των γενεών, η οποία πρέπει επίσης να αναγνωριστεί. Πολλά νεαρά, νιόπαντρα ζευγάρια εκτοπισμένων δεν αντιμετώπισαν μόνο την πρόκληση να ξαναχτίσουν τη ζωής τους αλλά και την ανάγκη για την φροντίδα των γηραιότερων που επίσης εκτο πί στη καν και είχαν πιο επιτα - κτική ανάγκη βοήθειας καθώς επίσης και την φροντίδα των παιδιών τους, οι ανάγκες των οποίων οδήγησαν σε μεγάλες οικονομικές αποφάσεις (π.χ. μετανάστευση σε άλλες χώρες, αναζήτηση συγγενών και φίλων σε συγκεκριμένες πόλεις του νότου, μερίδιο των γυναικών στο οικογενειακό εισόδημα). Βλέπουμε επίσης να προσεγγίζονται οι δυσκολίες αυτές με αναδρομικό φακό, τώρα που οι ανάγκες είναι διαφορετικές. Τα παιδιά που ήθελαν φροντίδα είναι τώρα ενήλικες και εργά - ζονται και η στέγαση τους αποτελεί από τις μεγαλύτερες πιέσεις για να διασφαλιστεί η διαμονή των ίδιων και των νέων οικογενειών που δημιούργησαν. Στο πλαίσιο της παγκόσμιας χρη - ματο πιστωτικής κρίσης, η ευπάθεια της Κύπρου ως μέλος της Ευρωζώνης και οι τιμές των ακινήτων οι οποίες έχουν εκτοξευτεί μετά την ένταξη του νησιού στην ΕΕ το 2004 (Erdal, 2011), έκαναν το κόστος απόκτησης σπιτιού απαγορευτικό για πολλά ζευγάρια. Η δυσκολία αυτή οδήγησε συχνά σε αναθεώρηση της κοινωνικής θέσης κάποιου ως πρόσφυγα και των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του εκτοπισμού. Αυτή η επαναξιολόγηση ενισχύθηκε από τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν, στο οποίο η δυνατότητα ανάκτησης των περιουσιών είχε για κάποιους πρό σφυ - γες προσφέρει τη δυνατότητα να δουν την τελική διευθέτηση όχι μόνο με συναισθηματικούς όρους αλλά και οικονομικούς. Στον απόηχο της απόρριψής του, η τρίπτυχη δυνατότητα απο - κατάστασης, αποζημίωσης ή ανταλλαγής εξακολουθεί να είναι στο επίκεντρο των δια - πραγ ματεύσεων υψηλού επιπέδου, αλλά αποτελεί και ένα σημείο αναφοράς για πολλούς πρό σφυγες για τον τρόπο με το οποίον προσβλέπουν σε μελλοντικές επιλογές μετά τη διευθέτηση. Όπως τεκμηριώνεται μέσα από πρόσφατη έρευνα (Δικωμίτης, 2010), αναθεώρηση της απώλειας έγινε και στις δυο πλευρές, τροφοδοτώντας τη συζήτηση μεταξύ Ελληνοκυπρίων

18 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 11 και Τουρκοκυπρίων με απόψεις οι οποίες αποκλίνουν και συγκλίνουν ταυτόχρονα. Σε ορι - σμένες συνεντεύξεις φαίνεται ότι η αντιλήψεις των Τουρκοκυπρίων συνεκτιμώνται από τους συνομιλητές μου. Μέρος αυτής της αναθεώρησης είναι και η μετακίνηση της προσφυγικής ταυτότητας έναντι των ανειλημμένων πρωτοβουλιών από κοινοτικό επίπεδο στην ατομική πρακτική. Οι πρόσφυγες είναι λιγότερο υποκείμενοι στην κυβερνητική ανθρωπιστική βοήθεια και περισ - σό τερο ενεργοί ως πολίτες και ιδιοκτήτες γης, οι οποίοι αποφασίζουν για την τύχη των περι - ου σιών τους. Αυτή η στροφή στο φιλελευθερισμό (Erdal, 2011) αναφορικά με το περιουσιακό αντανακλάται επίσης σε άλλες όψεις του ζητήματος. Αν μη τι άλλο στη σύνθεση της κοινωνίας των πολιτών όπως παρουσιάζεται στην επόμενη ενότητα. Πτυχές κοινωνικής οργάνωσης Στον άμεσο απόηχο του 1974, σχηματίστηκαν οι προσφυγικές οργανώσεις με βάση τον τόπο καταγωγής. Κύριοι στόχοι τους ήταν ο εντοπισμός και η επανασύνδεση με συγχωριανούς και γείτονες με τους οποίους έχασαν επαφή μέσα στις αναταραχές και η δημιουργία δικτύωσης μέσω της οποίας προσφερόταν, σε άτυπη βάση, υλική βοήθεια και ηθική συμπαράσταση (βλ. επίσης Δημητρίου και Gürel, 2008; 2011). Η κοινωνία των πολιτών έγινε αρωγός της πολιτείας, συμπληρώνοντας το έργο της δεύ - τερης και διορθώνοντας καταστάσεις, κυρίως με τη συγκέντρωση των διάσπαρτα σκορπι - σμένων συγχωριανών σε διαφορετικούς προσφυγικούς οικισμούς, σε όλο το νησί. Η εν λόγω διασπορά είχε πολλαπλές επιδράσεις σε όλες τις κοινότητες. Για παράδειγμα, σήμαινε την αρχή της αποδόμησης της Μαρωνίτικης κοινότητας η οποία ήταν προηγουμένως γεω γρα - φικά συγκεντρωμένη εντός τεσσάρων χωριών στην περιοχή του Κορμακίτη. Η Χατζηπαύλου, συγκριτικά εντοπίζει μια σταδιακή εντοπιοποίηση της ταυτότητας των προσφύγων με βάση την πόλη, τα χωριά και ακόμα τις γειτονιές (Χατζηπαύλου-Τριγιώργης, 1987). Η δημιουργία των προσφυγικών ενώσεων με βάση τις περιοχές του εκτοπισμού είχε σοβαρές επιπτώσεις στην πολιτική ρητορική που αναπτύχθηκε μετά το Μέσα στα χρόνια η ρητορική του δεν ξεχνώ έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος στην καλλιέργεια μιας Ελληνο - κυπριακής ταυτότητας η οποία επικεντρώθηκε στο τραύμα του διαχωρισμού εντός ενός κυρίαρχου εθνικιστικού διαλόγου (είναι η ιδέα ότι μισή από την πατρίδα έχει σκλαβωθεί από ένα βάρβαρο κατακτητή και περιμένει την απελευθέρωση). Αυτό με τη σειρά του ανάθρεψε μια τάση γενίκευσης της προσφυγικής ταυτότητας στον ευρύτερο πληθυσμό μέσα από την αίσθηση ότι ο βορράς χάθηκε για όλους τους Ελληνοκύπριους ως μια συλλογική πατρο - γονική εστία (Δημητρίου, 2007b). Το δεύτερο κύμα των δράσεων της κοινωνίας των πολιτών επικεντρώνεται γύρω από το αίτημα για πρόσβαση στην κατεχόμενη περιοχή. Πήρε σάρκα και οστά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 και μαζί πήρε μορφή και η σύνδεση των δράσεων με συγκεκριμένες εμπειρίες εκτοπισμού. Η πρώτη από δύο εκδηλώσεις έγινε όταν ελληνοκυπριακές οργανώσεις επιχεί - ρησαν να διασχίσουν την Πράσινη Γραμμή. Ήταν η πορεία των γυναικών που διοργα νώθηκε το 1989 με σύνθημα «οι γυναίκες επιστρέφουν», με αναφορά την παραβίαση των δικαιω -

19 12 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα μάτων των Ελληνοκυπρίων (των γυναικών ως «οικοκυρές») να έχουν πρόσβαση τα σπίτια τους στο βορρά. Το σύνθημα της πορείας, στην πραγματικότητα, είναι ο απόηχος μιας προη - γού μενης πορείας το 1975, που είχε προσελκύσει ανθρώπους, διάσημες προσω πι - κότητες όπως η Μελίνα Μερκούρη και τη σημαντική προσοχή διεθνών μέσων ενημέρωσης, η οποία είχε επιτυχώς παρουσιάσει την κατάσταση των Ελληνοκυπρίων προσφύγων. Η σύλληψη και κράτηση διαδηλωτριών από την πορεία του 1989 έστρεψε την διεθνή προ σοχή και έδωσε αφορμή για την πρώτη νομική προσφυγή στο ΕΔΑΔ εναντίον της Τουρκίας για παραβίαση των δικαιωμάτων απόλαυσης της περιουσίας. Η υπόθεση Λοϊζίδου, όπως είναι γνωστή, έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος στην ανάπτυξη του περιουσιακού ζητήματος και σε επίπεδο δημόσιας ρητορικής αλλά και στην πολιτική διαπραγμάτευση υψηλού επιπέδου. Στον απόηχο της υπόθεσης Λοϊζίδου, δημιουργήθηκε ακόμα ένα κύμα στις δράσεις της κοινωνίας των πολιτών, με τη δικαστική επίλυση διαφορών τώρα, και επικεντρώθηκε σε ατο - μικές προσφυγές για το περιουσιακό. Οι προσεγγίσεις κυμαίνονται από το συνταίριασμα με την επίσημη ρητορική, ότι η καθολική αποκατάσταση είναι η μόνη δίκαιη λύση, μέχρι την απαξίωση αυτής της ρητορικής σε πολλά επίπεδα. Οι διαφοροποιήσεις αυτές καταγράφονται ξεκάθαρα στις συνεντεύξεις της τρίτης ενότητας. Αλλά στοιχειοθετούνται μέσα από την στάση που αναπτύσσεται απέναντι σε έννοιες δικαίου και τις προσδοκίες για το μέλλον που εξέ - φρασαν οι συνομιλητές μου. Χρονικές πτυχές Οι συνεντεύξεις που παρουσιάζονται στην έκθεση χαρακτηρίζονται από συγχρονικότητα, μιας και όλες λήφθηκαν την περίοδο μεταξύ του Μαρτίου και του Οκτωβρίου Με αυτή την έννοια προσφέρουν μια ματιά στα προαναφερθέντα θέματα επειδή η μεταβλητότητα της προοπτικής δεν εξαρτάται μόνο από τα άτομα αλλά και από τα άτομα μέσα στην συγκε - κριμένη χρονική στιγμή. Με αυτή την έννοια εδώ θα δοθεί μια γενική εικόνα για τη σημασία της συγκεκριμένης ιστορικής συγκυρίας και της περιόδου που λήφθηκαν οι συνεντεύξεις. Η φύση της περισφράγιστης Νεκρής Ζώνης ως σύνορο έχει διαμορφώσει το περιβάλλον πολλών συζητήσεων για τον εκτοπισμό πριν το 2003, το οποίο μετά τη χαλάρωση των περιορισμών διακίνησης, τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου, πρόσθεσε ένα ακόμα επίπεδο στην εμπειρία. Με ένα 50% Ελληνοκυπρίων να δηλώνει ότι έχει περάσει στο βόρειο μέρος (Jacobson et al., 2009), με πολλούς πρόσφυγες να έχουν ευκαιριακά επισκεφτεί τα σπίτια που άφησαν, να έχουν επιβλέψει τις περιουσίες τους, ή εναποθέσει λουλούδια στους οικογε νειακούς τάφους και να έχουν συναναστραφεί με άτομα που τώρα ζουν στα σπίτια τους και τις γειτονικές περιοχές. Ένας σημαντικός αριθμός προσφύγων αρνήθηκαν να κάνουν το ταξίδι, ορισμένοι έχοντας ανησυχίες για την ίδια την εμπειρία, άλλοι για πολιτικούς λόγους, και άλλοι επειδή τα σπίτια τους δεν έχουν πρόσβαση λόγω στρατιωτικής κατοχής ή και χρήσης. Οι λόγοι αυτοί αντανακλώνται στις συνεντεύξεις. Ωστόσο, ακόμα και εκείνοι οι πρόσφυγες που δεν έχουν περάσει τη Γραμμή, περισυνέλεξαν φωτογραφίες από συγγενείς και φίλους που πήγαν και επισκέφτηκαν τα σπίτια για λογαριασμό τους. Η γνώση της τύχης της περιουσίας μετά την αποχώρηση τους είναι σημαντικό σημείο αναφοράς στην άρθρωση της εμπειρίας.

20 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 13 Εξίσου σημαντικό είναι το δημοψήφισμα του 2004, όταν το διαμεσολαβητικό των ΗΕ σχέδιο Aννάν για την επανένωση του νησιού με μια δικοινοτική και διζωνική ομοσπονδία και με συγκεκριμένους περιορισμούς στην επιστροφή και επανεγκατάσταση, τέθηκε σε ψηφο - φορία και στις δυο πλευρές του νησιού αλλά έγινε αποδεκτό μόνο στο βορρά. Αν και η εμπειρία των προσφύγων ήταν το μέγιστο σημείο αναφοράς του πολιτικού λόγου που αναπτύχθηκε στο νότο για υποστήριξη της άποψης απόρριψης του σχεδίου (στη βάση ότι το Σχέδιο αρνείται το δικαίωμά τους για πλήρη επιστροφή όλων), πολλοί πρόσφυγες πιστεύουν ότι οι οικονομικοί λόγοι όσων δεν ήταν εκτοπισμένοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόδοση της απόρριψης με πλειοψηφικό τρόπο. Έτσι ένας αριθμός συνομιλητών μου είδαν το δημο - ψήφισμα ως μια ευκαιρία να έχουν πρόσβαση στο δικαίωμα της περιουσίας τους, το οποίο ήταν μέχρι εκείνη τη στιγμή χαμένο. Η απογοήτευση, με τη σειρά της, επηρέασε τις δράσεις και τις πολιτικές θέσεις που πήραν από το 2004 και μετά. Κατά τη διάρκεια της περιόδου των συνεντεύξεων οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ηγετών συνεχίζονταν, έχοντας ξαναξεκινήσει μετά το Το περιουσιακό αποτέλεσε μέ γιστο θέμα συζήτησης στη διάρκεια αυτού του κύκλου των διαπραγματεύσεων και το μόνο κεφάλαιο για το οποίο οι θέσεις των δυο πλευρών διέρρεαν πλήρως με τη μορφή ανταλ λαγής πρωτό τυ - πων εγγράφων (τα γνωστά ως μη-εγγραφα ). Αν και οι συνομιλητές μου δεν ανα φέρ θη καν συγκεκριμένα σ αυτές τις θέσεις έδειχναν να γνωρίζουν τα πιθανά σενάρια μιας συμφωνίας ανάκτησης (ένα μείγμα επιστροφής, αποζημίωσης και ανταλλαγής με άλλες περιουσίες). Αυτό διαδραμάτισε ένα ρόλο στην αξιολόγηση της απώλειας και στις προσδοκίες τους για το μέλλον. Ταυτόχρονα, οι προσδοκίες τους πλαισιώνονταν από μια αρνητική θεώ ρηση, όλοι οι συνε - ντευξιαζόμενοι/ες διατηρούσαν την άποψη ότι οι διαπραγ μα τεύσεις δεν εξελίσσονται θετικά και βρίσκονταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Συγκεκριμένα, στις συνεντεύξεις που έγιναν μετά τον Ιούλιο, η πεσσιμιστική προοπτική συνδυαζόταν με την εντατικοποίηση της δημόσιας συζήτησης για την επικείμενη οικονομική κρίση στην Κύπρο, ως απόρροια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που ξεκίνησε το 2008 και της κατάστασης στην Ελλάδα. Με φόντο την αύξηση της τιμής πώλησης των ακινήτων μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ το 2004 και στην ευρωζώνη το 2007 και την άνθηση του κατασκευαστικού τομέα και στις δυο πλευρές μετά το δημοψήφισμα του 2004, ενισχύθηκε η αίσθηση της οικονομικής ανασφάλειας που βιώνουν για τα περιουσιακά τους στοιχεία οι πρόσφυγες μετά την απώλεια. Αυτό αντανακλάται πολλές φορές στην αβεβαιότητα για την αξία των τίτλων ιδιοκτησίας αν δεν επιτευχθεί μια λύση. Μετά από μια τυχαία, αλλά κατα - στροφική έκρηξη δυναμίτιδας στο χωριό Μαρί (το οποίο κατοικείται από πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Λεμεσού) τον Ιούλιο του 2011, η δημόσια συζήτηση για την επικείμενη οικονομική κρίση ξεδίπλωσε την κριτική εναντίον της κυβέρνησης για το χει - ρισμό των εσωτερικών υποθέσεων, για τον συστημικο νεποτισμό και άλλες αστοχίες διακυ - βέρνησης. Αυτές οι απόψεις αντανακλώνται σε ορισμένες συνεντεύξεις ως επεξηγηματικές της πολιτικής νοοτροπίας η οποία, κατά την άποψή τους, είναι ανεύθυνη, αδιάφορη, και άδικη ιδιότητες που παρατηρήθηκαν να αποδίδονται στη κυβερνητική απάντηση για τα δεινά των προσφύγων.

21 14 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα Η επιρροή αυτών των γεγονότων στις απόψεις που διατυπώθηκαν είναι ενδεικτικές για τους περιορισμούς που έχουν οι συνεντεύξεις λόγω της συγκυριακής φύσης τους. Το περι ο - ρισμένο χρονικό διάστημα που λήφθηκαν πρέπει να υπολογιστή στα καταληκτικά συμπε - ράσματα για την έκταση της αντιπροσωπευτικότητας τους αναφορικά με την εμπειρία του εκτοπισμου. Ταυτόχρονα, κάποιοι παράγοντες αμβλύνουν τους πιο πάνω περιορισμούς και πρέπει να σημειωθούν. Οι συνεντεύξεις επελέγησαν σαν μέρος μιας ευρύτερης επίσημης και ανε πί - σημης συζήτησης με άτομα που επηρεάζονται από τον εκτοπισμό. Οι συζητήσεις με τη σειρά τους επηρεάστηκαν από μια μακρόχρονη εθνογραφική εργασία στην Κύπρο που έχει τα τελευταία έξι χρόνια επικεντρωθεί σε θέματα προσφύγων και την έννοια της απώλειας. Με μερικούς από τους ανθρώπους που παρουσιάζονται εδώ, είχα συναντηθεί σε προη γού μενες περιπτώσεις και έγιναν συζητήσεις εκτός του καθιερωμένου πλαισίου των 40 λεπτών - δυόμισι ωρών μαγνητοφωνημένης συνέντευξης. Η επιλογή έγινε με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπει να αναδειχθούν κάποιες από τις κοινω - νικές πτυχές της εμπειρίας του εκτοπισμού. Όσον αφορά τις γεωγραφικές περιοχές, το δείγμα των συνεντεύξεων περιλαμβάνει άτομα που έχουν εκτοπιστεί από τις τέσσερεις κύριες επαρχίες στο βορρά (Κερύνειας, Αμμόχωστου, της Μόρφου και της Λευκωσίας), καθώς και άτομα που μεταφέρθηκαν στις επαρχίες στο νότο (Λευκωσία, Λάρνακα, Λεμεσός, Πάφος). Το δείγμα περιλαμβάνει επίσης άτομα που έχουν εκτοπιστεί τόσο από αστικές όσο και από αγροτικές περιοχές και μεταφέρθηκε επίσης σε αγροτικές και αστικές περιοχές. Το δείγμα των συνε - ντεύ ξεων καλύπτει ένα φάσμα ηλικιών, αλλά το πιο σημαντικό, περι λαμ βάνει άτομα που εκτοπίστηκαν σε διαφορετικά στάδια του κύκλου ζωής τους (σχη μα τισμένες οικογένειες, πρόσφατα παντρεμένα ζευγάρια, νέοι ενήλικες, παιδιά) καθώς και μια δεύτερη γενιά προ - σφύγων, δηλαδή, άτομα που δεν είχαν γεννηθεί κατά το χρόνο του εκτο πισμού. Από την άποψη των φύλων, έγιναν συνεντεύξεις σε άντρες και γυναίκες. Στην πραγ μα τικότητα, η τελευταία ομάδα αποτελεί την πλειονότητα των ερωτηθέντων, η οποία επέτρεψε ιδιαίτερες πτυχές της επίδρασης του φύλου να εμφανιστούν κάτι που δεν συνα ντάται συχνά σε ένα πεδίο έρευνας που έχει ως επί το πλείστον επίκεντρο τους άνδρες. Αυτά τα τρία στοιχεία της ταυτότητας (η γεωγραφική θέση, η ηλικία και το φύλο) ήταν οι κύριοι δείκτες στην επιλογή των συνεντεύ - ξεων που παρουσιάζονται στην έκθεση αυτή και ως εκ τούτου έχουν προσδιοριστεί στον εναρκτήριο τίτλο κάθε περιληπτικής παρουσίασης μιας συνέντευξης. Επιπλέον, μια σειρά από άλλα ζητήματα που σχετίζονται με τη διαμόρφωση της ταυτό τητας των προσφύγων έχουν εμφανιστεί μέσα από τις συνεντεύξεις, τα οποία αξίζει να σημειωθούν εν συντομία. Μια βασική πτυχή είναι η εθνική ταυτότητα των εκτοπισμένων. Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για την προσφυγιά στην Κύπρο επικεντρώνεται στις δύο βασικές εθνοτικές ομάδες (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων), στο μικρό δείγμα των συνεντεύξεων που παρουσιάζονται εδώ, εμφανίζονται οι βαθιές επιπτώσεις για όσους/ες ανήκουν σε μικρές μειονοτικές ομάδες (Αρμένιους, Μαρωνίτες, και Λατίνους) και έχουν την προσωπικη εμπειρία του εκτοπισμού, προσδιορίζομενες και από το χρονικό πλαίσιο του εκτοπισμου (π.χ., των Αρμενίων το 1964) αλλά και από την επίσημη αναγνώριση ποιος είναι

22 Μέρος Πρώτο: Ιστορικό 15 πρόσφυγας (Τουρκόπληκτοι/πρόσφυγες), καθώς και το πλαίσιο και οι συνθήκες της επι - στροφής (π.χ., πρόσβαση στο χωριό Κορμακίτης για Μαρωνίτες, μεμο νωμενα δικαιώματα πρόσβασης για να περισώσει πολύτιμα αντικειμενα για τη συνεντευ ξιαζόμενη Λατινικής καταγωγής). Για το λόγο αυτό, η ένταξη των ατόμων που ανήκουν σε όλες τις άλλες τρεις ομάδες αποτέλεσε τεράστια πηγή επίγνωσης κατά την ανάλυση αυτών των εμπειριών. Λαμβάνοντας υπόψη αυτούς τους παράγοντες, η παρούσα έκθεση έθεσε ως ρητό στόχο να μην επιχειρήσει να «εκπροσωπίσει» την εμπειρια του εκτοπισμού ολιστικά αλλά περισ - σότερο να τονίσει τη μεταβλητότητά της. Με αυτή την έννοια, οι συνεντεύξεις δεν εξαντλούν αυτη τη μεταβλητότητα, αλλά καταδεικνύουν ορισμενες από τις πολλαπλές δυνατοτήτές της.

23 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ λάμπα αντίκα που δόθηκε ως γαμήλιο δώρο από την Ακανθού κομό αντίκα από σπίτι στο Βαρώσι

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη ΚΥΠΡΟΣ ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2016 1974-2016 ΚΥΠΡΟΣ ΑΚΟΜΑ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ, ΑΚΟΜΑ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΗ Τον Ιούλιο του 1974 η Τουρκία εισέβαλε στην Κυπριακή Δημοκρατία, παραβιάζοντας τον Καταστατικό Χάρτη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2014

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2014 ΚΥΠΡΟΣ ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2014 ΦΩΤΟ: Κάτια Χριστοδούλου 1974-2014 ΚΥΠΡΟΣ ΑΚΟΜΑ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ, ΑΚΟΜΑ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΗ Τα αποτελέσματα της στρατιωτικής εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974

Διαβάστε περισσότερα

1. Γράφουμε το όνομα της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου στη θέση τους στον χάρτη.

1. Γράφουμε το όνομα της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου στη θέση τους στον χάρτη. Ο Αντρέας είναι δέκα χρόνων, κάτοικος Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο και προγραμματίζει να έρθει στην Κύπρο με τους γονείς του για να περάσει τις καλοκαιρινές του διακοπές. Μελετά διάφορες πληροφορίες για

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΑΤΙΚΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

ΚΡΑΤΙΚΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Η απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας αποτελεί στόχο και επιδίωξη κάθε κυπριακής οικογένειας. Το κράτος στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του, οφείλει να ενισχύσει την επίτευξη του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 16 IOYΛΙΟΥ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ Ο ΤΟΜΟΣ Α ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 16 IOYΛΙΟΥ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ Ο ΤΟΜΟΣ Α ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 16 IOYΛΙΟΥ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ Ο ΤΟΜΟΣ Α ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ Πραξικόπημα και Τουρκική Εισβολή Πεσόντες, Αγνοούμενοι και Θύματα Αιχμαλωσία

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικό Kέντρο Ισότητας Φύλου. Παρουσίαση αποτελεσμάτων έρευνας με τίτλο Η έμφυλη διάσταση της ανεργίας: Απόψεις και στάσεις των νέων

Ερευνητικό Kέντρο Ισότητας Φύλου. Παρουσίαση αποτελεσμάτων έρευνας με τίτλο Η έμφυλη διάσταση της ανεργίας: Απόψεις και στάσεις των νέων Ερευνητικό Kέντρο Ισότητας Φύλου Παρουσίαση αποτελεσμάτων έρευνας με τίτλο Η έμφυλη διάσταση της ανεργίας: Απόψεις και στάσεις των νέων Δευτέρα 22 Μαΐου, Κεντρικά Γραφεία Τράπεζας Κύπρου, Αγία Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές εκλογές 2016

Βουλευτικές εκλογές 2016 Βουλευτικές εκλογές 2016 23η Παγκύπρια Έρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Απρίλιος 2016 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρ της λύσης" και θετικά προς τους Τ/Κ τείνει για πρώτη φορά η ε/κ κοινωνία Η ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ

Υπέρ της λύσης και θετικά προς τους Τ/Κ τείνει για πρώτη φορά η ε/κ κοινωνία Η ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ Review from 24/08/2015 Articlesize (cm2): 1816 ΠΟΛΙΤΗΣ, από σελίδα 1 Customer: Author: Γιώργος Κακούρης Rubric: ΚΥΠΡΙΑΚΟ Subrubric: Εκπαιδευτικά ιδρύματα Mediatype: Print Υπέρ της λύσης" και θετικά προς

Διαβάστε περισσότερα

European Year of Citizens 2013 Alliance

European Year of Citizens 2013 Alliance European Year of Citizens 2013 Alliance MANIFESTO Η ενεργός συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιδίωξη των Ευρωπαϊκών συλλογικών στόχων και αξιών που προβλέπονται στις Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΦΙΛΙΑΣ. Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΦΙΛΙΑΣ. Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΟΙΝΟΥ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΦΙΛΙΑΣ Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College Ταυτότητα της Έρευνας Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Θέμα: Αντιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΚΡΕΜΟΥΝΤΑ NOMΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ-ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΩΝ-ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ-ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΚΚΡΕΜΟΥΝΤΑ NOMΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ-ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΩΝ-ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ-ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΚΚΡΕΜΟΥΝΤΑ NOMΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ-ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΩΝ-ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ-ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1. Ο περί Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων (Σύσταση, Σκοποί, Λειτουργία,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΑΤΙΚΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

ΚΡΑΤΙΚΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Η απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας αποτελεί στόχο και επιδίωξη κάθε κυπριακής οικογένειας. Το κράτος στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του, οφείλει να ενισχύσει την επίτευξη του

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Συνάντησης. Υποστηρικτικό Υλικό Συνάντησης 1

Θέματα Συνάντησης. Υποστηρικτικό Υλικό Συνάντησης 1 ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΚΤΥΟΥ «ΕΛΕΝΗ ΣΚΟΥΡΑ» για την «Ενίσχυση της Συμμετοχής των Γυναικών που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες» στις Θέματα Συνάντησης Ολοκλήρωση προτάσεων για την

Διαβάστε περισσότερα

φιλολογικές σελίδες, ιστορία κατεύθυνσης γ λυκείου

φιλολογικές σελίδες, ιστορία κατεύθυνσης γ λυκείου Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα Δ. Η αποζημίωση των Ανταλλάξιμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση (σελ. 160-162) 1. Η αποζημίωση των Ανταλλάξιμων Σύμβαση Ανταλλαγής προβλέπει την αποζημίωση των προσφύγων

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών

Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών Ερευνητική ομάδα Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου : Αλεξάνδρα Ανδρούσου,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΚΡΕΜΟΥΝΤΑ NOMΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ-ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΩΝ-ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ-ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΚΚΡΕΜΟΥΝΤΑ NOMΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ-ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΩΝ-ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ-ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΚΚΡΕΜΟΥΝΤΑ NOMΟΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ-ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΩΝ-ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ-ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1. Ο περί Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων (Σύσταση, Σκοποί, Λειτουργία,

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 4 η : Εισαγωγή στην έννοια και στην πρακτική της Επιχειρηματικότητας (Γ )

Ενότητα 4 η : Εισαγωγή στην έννοια και στην πρακτική της Επιχειρηματικότητας (Γ ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Ενότητα 4 η : Εισαγωγή στην έννοια και στην πρακτική της Επιχειρηματικότητας (Γ ) Διδάσκουσα: Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο Εργαστήριο με θέμα «Παιδική φτώχεια και ευημερία : 'Έμφαση στην κατάσταση των παιδιών μεταναστών στην Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση» 17 Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΉΛΩΣΗ ΠΕΡΊ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ ΑΝΘΡΏΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΆΤΩΝ ΤΗΣ UNILEVER

ΔΉΛΩΣΗ ΠΕΡΊ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ ΑΝΘΡΏΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΆΤΩΝ ΤΗΣ UNILEVER ΔΉΛΩΣΗ ΠΕΡΊ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ ΑΝΘΡΏΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΆΤΩΝ ΤΗΣ UNILEVER Πιστεύουμε ότι η επιχειρηματικότητα ανθεί μόνο σε κοινωνίες όπου υπάρχει προστασία και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αναγνωρίζουμε ότι οι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (ΙΝΕΚ-ΠΕΟ)

ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (ΙΝΕΚ-ΠΕΟ) ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ Καλωσορίσατε στο δεύτερο ενημερωτικό δελτίο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος PROGRESS «Δράση Ενάντια

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102

Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102 Τίτλος Κωδικός Τύπος μαθήματος Επίπεδο Έτος / Εξάμηνο φοίτησης Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102 Υποχρεωτικό Προπτυχιακό 1 ο / 1 ο (Χειμερινό) ECTS 6 Διαλέξεις / εβδομάδα Στόχος

Διαβάστε περισσότερα

356 Γεωγραφίας Χαροκοπείου (Αθήνα)

356 Γεωγραφίας Χαροκοπείου (Αθήνα) 56 Γεωγραφίας Χαροκοπείου (Αθήνα) Το Τμήμα Γεωγραφίας ιδρύθηκε το 1999 μετά από πρόταση του Πανεπιστημίου. που υποβλήθηκε για πρώτη φορά το 1994. Η πρόταση αυτή. αφού βελτιώθηκε εντάχθηκε το 1997 στο Επιχειρησιακό

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2013, ώρα: 5:30 μ.μ. Ξενοδοχείο Hilton Park

Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2013, ώρα: 5:30 μ.μ. Ξενοδοχείο Hilton Park Χαιρετισμός του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού κ. Κυριάκου Κενεβέζου, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη στην τελετή αποφοίτησης του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς αναφορικά με το Μποϊκοτάζ της 14 ης και 15 ης Μαρτίου 2015. για την

Ανάλυση αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς αναφορικά με το Μποϊκοτάζ της 14 ης και 15 ης Μαρτίου 2015. για την Ανάλυση αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς αναφορικά με το Μποϊκοτάζ της 14 ης και 15 ης Μαρτίου 2015 για την Μάρτιος 2015 Μέλος Του ομίλου εταιρειών παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Cypronetwork Του ΣΕΔΕΑΚ

Διαβάστε περισσότερα

Ο πολίτης απέναντι στην κρίση. MRB, Συλλογή στοιχείων: 27 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2012

Ο πολίτης απέναντι στην κρίση. MRB, Συλλογή στοιχείων: 27 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2012 A. AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 26ης NOEMΒΡΙΟΥ & ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ ΔΟΣΗΣ B. ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ- ΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ 1 A. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 26ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς για την. Μάρτιος, 2014

Ανάλυση αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς για την. Μάρτιος, 2014 Ανάλυση αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς για την Μάρτιος, 2014 Μέλος Του ομίλου εταιρειών παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Cypronetwork Του ΣΕΔΕΑΚ και της ESOMAR Σύνοψη Αποτελεσμάτων 1 Σύμφωνα με τα αποτελέσματα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας : Καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας : Καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας : Καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2010 2 3 4 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πανευρωπαϊκή έρευνα. ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών

Πανευρωπαϊκή έρευνα. ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών Πανευρωπαϊκή έρευνα 1. Γιατί έγινε η έρευνα για τη βία κατά των γυναικών; Παρά τον σημαντικό αντίκτυπο της βίας κατά των γυναικών, σε πολλά κράτη μέλη της

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη ερμηνεία του Στόχου από τον ΟΗΕ:

Σύντομη ερμηνεία του Στόχου από τον ΟΗΕ: Σύντομη ερμηνεία του Στόχου από τον ΟΗΕ: Μειώνουμε την ανισότητα εντός και μεταξύ των χωρών. Περιεχόμενο βαλίτσας Ο Στόχος εισάγεται με το ρήμα «Σέβομαι», το οποίο δηλώνει την τήρηση μιας ευπρεπούς στάσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕYΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 3 ο Τρίμηνο 2016 Συνεχίζεται η σταθεροποίηση στις τιμές κατοικιών Οριακή τριμηνιαία αύξηση (0,1%) κατέγραψε ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών το

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορίες παιδιών που μετακινούνται

Ιστορίες παιδιών που μετακινούνται Ιστορίες παιδιών που μετακινούνται Ενδεικτικές ιστορίες παιδιών προσφύγων, βασισμένες σε πραγματικά περιστατικά που τέθηκαν υπόψη του Συνηγόρου στο πλαίσιο του μηχανισμού παρακολούθησης των παιδιών που

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ, Νεοκλή Συλικιώτη

Ομιλία Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ, Νεοκλή Συλικιώτη Ομιλία Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ, Νεοκλή Συλικιώτη Αγαπητοί φίλοι, Είναι με μεγάλη τιμή και χαρά που συμμετέχω σήμερα στην απονομή του "Βραβείου του Ευρωπαίου Πολίτη" στους συμπατριώτες μας Sevgul Uludag και Μιχάλη

Διαβάστε περισσότερα

1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (ΕΑΠ)

1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (ΕΑΠ) Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 1. Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) 1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει την περίθαλψη των προσφύγων την αποκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού

Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού 12.11.2012 2012/2107(DEC) ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-107 Σχέδιο έκθεσης Ivailo Kalfin (PE497-895v01-00) σχετικά με την ειδική έκθεση αριθ. 6/2012

Διαβάστε περισσότερα

Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας Γιάννος Κρανιδιώτης,

Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας Γιάννος Κρανιδιώτης, Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας Γιάννος Κρανιδιώτης, Εκδήλωση απονομής του Βραβείου για το 2014 στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο Ομιλία:

Διαβάστε περισσότερα

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης 09/02/2019 Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης / Επικαιρότητα «Καλή επίσκεψη που έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ένα πολύ επιτυχημένο «success story» και για τις δύο πλευρές» χαρακτηρίζει

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική ένταξη: H άποψη των βιβλιοθηκών

Κοινωνική ένταξη: H άποψη των βιβλιοθηκών Κοινωνική ένταξη: H άποψη των βιβλιοθηκών Κοινωνική ένταξη σελίδα περιεχομένων προς συζήτηση Μπέρμινχαμ, Ηνωμένο Βασίλειο, η πόλη μας και οι υπηρεσίες βιβλιοθήκης Γιατί Κοινωνική Ένταξη; Το πλαίσιο της

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 4 η : Παράγοντες επιρροής της επιχειρηματικής ανάπτυξης

Διάλεξη 4 η : Παράγοντες επιρροής της επιχειρηματικής ανάπτυξης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Διάλεξη 4 η : Παράγοντες επιρροής της επιχειρηματικής ανάπτυξης Διδάσκουσα: Ελένη Καρφάκη, Πτυχιούχος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ Έρευνα του Τ.Ε.Ε. 2006

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ Έρευνα του Τ.Ε.Ε. 2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ Έρευνα του Τ.Ε.Ε. 2006 196 Πέτρου Πατιά Πηγή: Τ.Ε.Ε., Έρευνα για την επαγγελματική κατάσταση και απασχόληση των διπλωματούχων μηχανικών, Φεβρουάριος 2007 http://portal.tee.gr/portal/page/portal/professional_issues/neoi_mixanikoi/

Διαβάστε περισσότερα

Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στο Συνέδριο του Economist με θέμα

Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στο Συνέδριο του Economist με θέμα Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στο Συνέδριο του Economist με θέμα «LOOKING INTO THE CYPRUS ISSUE - A GLIMMER OF HOPE» 4 Νοεμβρίου 2014 Συγχαίρω το περιοδικό Economist

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1 α. σχολικό βιβλίο, σελ. 46. Φεντερασιόν: ήταν μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης, με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοικτή σε νέες ιδέες

Διαβάστε περισσότερα

Αποκαλυπτική έρευνα της RE/MAX Europe για την κατοικία στην Ελλάδα

Αποκαλυπτική έρευνα της RE/MAX Europe για την κατοικία στην Ελλάδα Αποκαλυπτική έρευνα της RE/MAX Europe για την κατοικία στην Ελλάδα Οι κάτοικοι στην Ελλάδα μετακομίζουν κατά μέσο όρο 3 έως 5 φορές στη ζωή τους, διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία σε ποσοστό περίπου 70%,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Η οικογένεια είναι το κατ εξοχήν περιβάλλον στο οποίο ζει, αναπτύσσεται και διαμορφώνεται το παιδί. Αντιλαμβάνεται λοιπόν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΠΑΙΚ 2013-2014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΜΑΥΡΙΚΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ «Ο ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ-ΕΝΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ» ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΤΣΕΜΕΚΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΥΝΤΥΧΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Οκτώβριος 2018 Παρακαλώ να απαντηθούν οποιεσδήποτε 2 από τις ερωτήσεις του Μέρους Α δηλαδή από τις

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσκόπηση 1 για την Ειρήνη στην Κύπρο - Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) - Η Ειρήνη δεν είναι αρκετή

Δημοσκόπηση 1 για την Ειρήνη στην Κύπρο - Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) - Η Ειρήνη δεν είναι αρκετή Δημοσκόπηση 1 για την Ειρήνη στην Κύπρο - Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) - Η Ειρήνη δεν είναι αρκετή Σχετικά με τις Δημοσκοπήσεις αναφορικά με την Ειρήνη στην Κύπρο Ο Δρ Colin Irwin είναι Ανώτερος

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0063/10. Τροπολογία. Victor Boştinaru, Tanja Fajon εξ ονόματος της Ομάδας S&D

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0063/10. Τροπολογία. Victor Boştinaru, Tanja Fajon εξ ονόματος της Ομάδας S&D 10.5.2017 A8-0063/10 10 του 2016 για τη Σερβία Παράγραφος 5 α (νέα) 5α. σημειώνει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών της 2ας Απριλίου 2017 καταδικάζει έντονα τη ρητορική που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ. Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ. Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες. Μέχρι πριν λίγες μέρες βρισκόμουν στο χωριό μου το Ριζοκάρπασο, αλλά μετά την εισβολή ήρθαμε με την μητέρα μου

Διαβάστε περισσότερα

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι, παραδοσιακά, όπως άλλα εκπαιδευτικά συστήματα έτσι και το ελληνικό στόχευαν στην καλλιέργεια και ενδυνάμωση της εθνοπολιτιστικής ταυτότητας. Αυτό κρίνεται θετικό, στο βαθμό που

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία 2010-2020 Υπάρχουν 80 περίπου εκατομμύρια πολίτες με αναπηρίες στην ΕΕ, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων 26.1.2016 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με μια ετήσια πανευρωπαϊκή συζήτηση στο πλαίσιο της νομοθετικής έκθεσης πρωτοβουλίας σχετικά με τη θέσπιση

Διαβάστε περισσότερα

Η Διεθνής Κοινότητα έχει σημάνει συναγερμό για την αντιμετώπιση αυτής της μεγάλης κοινωνικής μάστιγας. Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του

Η Διεθνής Κοινότητα έχει σημάνει συναγερμό για την αντιμετώπιση αυτής της μεγάλης κοινωνικής μάστιγας. Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Χαιρετισμός της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια στο συνέδριο με θέμα H ενεργός εμπλοκή των νέων στην οδική ασφάλεια για την 4 η Ευρωπαϊκή Ημέρα Οδικής Ασφάλειας. Συνεδριακό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ V PRC «Συνδικαλισμός, συνδικάτα και συνδικαλιστική συμμετοχή στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης», ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτέλεσε η διερεύνηση του βαθμού συνδικαλιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΕΚ 22/01/2014 ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΠΡΟ>>

ΟΠΕΚ 22/01/2014 ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΠΡΟ>> ΟΠΕΚ 22/01/2014 > Το θέμα του Περιουσιακού μέσα στο πλέγμα των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων που επισώρευσε

Διαβάστε περισσότερα

Στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους μετανάστες

Στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους μετανάστες Στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους μετανάστες Θεωρητικό πλαίσιο και ανάλυση αποτελεσμάτων της πανελλαδικής ποσοτικής έρευνας VPRC Φεβρουάριος 2007 13106 / Διάγραμμα 1 Γενικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ «ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ (EU-SILC 2003)»

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ «ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ (EU-SILC 2003)» ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ «ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ (EU-SILC 2003)» εκατημόρια Εισοδήματος, συντελεστής ανισότητας Gini, και δείκτης S80/20 Δεκατημόρια Συνολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 4 ο Συνεχίζεται η μείωση των τιμών κατοικιών το 4 ο τρίμηνο του Μικρότερη μείωση καταγράφει ο δείκτης τιμών κατοικιών για το 4ο τρίμηνο του

Διαβάστε περισσότερα

Δικαιώματα των Θυμάτων. Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων

Δικαιώματα των Θυμάτων. Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων Δικαιώματα των Θυμάτων Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων Η εμπορία ανθρώπων παραβιάζει τα δικαιώματα και επηρεάζει τις ζωές αμέτρητων ανθρώπων τόσο στην Ευρώπη

Διαβάστε περισσότερα

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Απρίλιος 2013 Χαρακτηριστικά που ζητούν οι εργοδότες αναπηρία Πως θα όριζες τη λέξη προσόν ή τη λέξη δεξιότητα ; Και τι εννοούν οι εργοδότες

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη. Μηχανισμός παρακολούθησης των δικαιωμάτων των παιδιών που μετακινούνται στην Ελλάδα. Έκθεση Ιουλίου-Δεκεμβρίου 2016 ÓÕÍÇÃÏÑÏÓ ÔÏÕ ÐÏËÉÔÇ

Σύνοψη. Μηχανισμός παρακολούθησης των δικαιωμάτων των παιδιών που μετακινούνται στην Ελλάδα. Έκθεση Ιουλίου-Δεκεμβρίου 2016 ÓÕÍÇÃÏÑÏÓ ÔÏÕ ÐÏËÉÔÇ Μηχανισμός παρακολούθησης των δικαιωμάτων των παιδιών που μετακινούνται στην Ελλάδα Έκθεση Ιουλίου-Δεκεμβρίου 2016 Σύνοψη UNICEF/UNI196194/Georgiev ÓÕÍÇÃÏÑÏÓ ÔÏÕ ÐÏËÉÔÇ Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΕΜΦΥΛΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ. Η ρητορική του φύλου στον λόγο εργαζομένων σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τη διακίνηση και εμπορία γυναικών

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΕΜΦΥΛΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ. Η ρητορική του φύλου στον λόγο εργαζομένων σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τη διακίνηση και εμπορία γυναικών ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΕΜΦΥΛΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ Η ρητορική του φύλου στον λόγο εργαζομένων σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τη διακίνηση και εμπορία γυναικών ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΜΑΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΕΜΦΥΛΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ Η ρητορική

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛGOOD. Review from 01/02/2016. Page 1 / 5. Customer: Rubric: ΚΥΠΡΙΑΚΟ Subrubric: Εκπαίδευση/Εκπαιδευτικοί. Articlesize (cm2): 2282

ΦΙΛGOOD. Review from 01/02/2016. Page 1 / 5. Customer: Rubric: ΚΥΠΡΙΑΚΟ Subrubric: Εκπαίδευση/Εκπαιδευτικοί. Articlesize (cm2): 2282 Review from 01/02/2016 Articlesize (cm2): 2282 ΦΙΛGOOD, από σελίδα 20 Customer: Author: ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Rubric: ΚΥΠΡΙΑΚΟ Subrubric: Εκπαίδευση/Εκπαιδευτικοί Mediatype: Print Page 1 / 5 ΚΑΘΩΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΜΟΥΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

«Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων»

«Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» Εθνικό Πρόγραμμα Κατάρτισης Νέων Ρομά και μη Ρομά στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τον Εθελοντισμό και τις Ηγετικές Ικανότητες Ενημερωτικό υλικό προγράμματος ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ Οι «Ενωμένες Κοινωνίες των Βαλκανίων»

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοδος Δημάρχων και λοιπών τοπικών αρχών των κρατών. μελών της Ε.Ε. (11/02/2014 Βρυξέλλες)

Σύνοδος Δημάρχων και λοιπών τοπικών αρχών των κρατών. μελών της Ε.Ε. (11/02/2014 Βρυξέλλες) Σύνοδος Δημάρχων και λοιπών τοπικών αρχών των κρατών μελών της Ε.Ε. (11/02/2014 Βρυξέλλες) Κυρία Αντιπρόεδρε της Επιτροπής των Περιφερειών, Αγαπητή κα Γενική Διευθύντρια Le Bail, Αγαπητοί συνάδελφοι, Φίλοι

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της φορολογικής κατοικίας στις κυρίαρχες χώρες προορισμού:διαφορές,τα «σύν» και τα «μείον» κάθε χώρας

Η έννοια της φορολογικής κατοικίας στις κυρίαρχες χώρες προορισμού:διαφορές,τα «σύν» και τα «μείον» κάθε χώρας Πίνακας περιεχομένων Εισαγωγή Μεθοδολογία Ηνωμένο Βασίλειο Ελβετία Μάλτα Βουλγαρία Κύπρος Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Συμπεράσματα Η έννοια της φορολογικής κατοικίας στις κυρίαρχες χώρες προορισμού:διαφορές,τα

Διαβάστε περισσότερα

Τοποθέτηση στο round table discussion. «Σεμινάριο για ζητήματα ιθαγένειας και ανιθαγένειας» ημερομ. 7/10/2015, Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία

Τοποθέτηση στο round table discussion. «Σεμινάριο για ζητήματα ιθαγένειας και ανιθαγένειας» ημερομ. 7/10/2015, Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία Τοποθέτηση στο round table discussion «Σεμινάριο για ζητήματα ιθαγένειας και ανιθαγένειας» ημερομ. 7/10/2015, Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία 1. Έχει, εύστοχα, ειπωθεί ότι η ιθαγένεια, αποτελεί «το δικαίωμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ 2000

ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ 2000 ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ 2000 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2002 ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο: Πρόταση για διαμεσολάβηση της UNESCO

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο: Πρόταση για διαμεσολάβηση της UNESCO Courtesy translation Προς τον κ. Alfredo Pérez de Armiñán Βοηθό Γενικό Διευθυντή για τον Πολιτισμό Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών Οδός Miollis 1 75732 Παρίσι Cedex

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΟΡΟΙ ΕΝΤΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΟΡΟΙ ΕΝΤΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΟΡΟΙ ΕΝΤΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ Πίνακας Περιεχομένων 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ... 3 1.1 Δικαιούχος Χώρα... 3 1.2 Αναθέτουσα Αρχή... 3 1.3 Εθνικό πλαίσιο αναφοράς... 3 1.4 Περιβάλλον του Αντικειμένου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Νικόλαος Χ. Μπέκας Greek classroom of Masterστην "Κοινωνική Παιδαγωγική και μάχη ενάντια στη νεανική

Διαβάστε περισσότερα

Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα

Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα Η διάκριση μεταξύ «παλιού» και «νέου» επιδρά στους όρους της πολιτικής συζήτησης και λειτουργεί ως βάση αναστοχασμού για τους πολίτες. Ιδίως σε περιόδους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ

ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ ΣΤΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (2 η έρευνα, Ιούνιος 2005) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά το 2004 καταγράφηκαν 2,152.469 διελεύσεις Τ/Κυπρίων προς τις ελεύθερες

Διαβάστε περισσότερα

μεταναστευτικό ζήτημα θετικό βήμα το εγχείρημα της συγκέντρωσης της σχετικής νομοθεσίας σε ενιαίο κείμενο νόμου.

μεταναστευτικό ζήτημα θετικό βήμα το εγχείρημα της συγκέντρωσης της σχετικής νομοθεσίας σε ενιαίο κείμενο νόμου. Ομιλία της Συνηγόρου του Πολίτη Καλλιόπης Σπανού στη Διεθνή Συνδιάσκεψη της ΟΚΕ στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θέμα: «Μια ολοκληρωμένη και κοινή μεταναστευτική

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS 14 th CYPRUS SUMMIT Europe: Performing a balancing act Cyprus: Leaving no stone unturned ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) Οκτώβριος 2016 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Παρακαλώ να απαντηθούν οποιεσδήποτε 2 από τις ερωτήσεις του Μέρους Α δηλαδή από τις

Διαβάστε περισσότερα

12/11/16. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 2/2

12/11/16. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 2/2 Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2... είναι ένα εκπαιδευτικό θέμα ή ζήτημα που ένας ερευνητής παρουσιάζει και αιτιολογεί σε μία έρευνητική μελέτη θέμα πρόβλημα σκοπός - ερωτήματα Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα»

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΗΣ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΗΣ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε επίπεδο Συνολικού δείγματος. Τα διαχρονικά στοιχεία, οι αναλύσεις σε σημαντικά υποκοινά (πχ δημογραφικά στοιχεία, ψηφοφόροι κομμάτων κλπ) και συγκεκριμένες ερωτήσεις συμπεριλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΗΣ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΗΣ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΗΣ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ 1 Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ I. Εκτιμήσεις σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕYΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 1 ο Τρίμηνο 2018 Συνεχίζεται η ανοδική πορεία του Δείκτη Τιμών Κατοικιών 1 Ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών 1 (οικίες και διαμερίσματα) παρουσίασε

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ)

Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ) Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ) Διεθνής Έρευνα Δεξιοτήτων Ενηλίκων H πιο διεξοδική και εκτενής διεθνής έρευνα μελέτης των δεξιοτήτων και ικανοτήτων ενηλίκων

Διαβάστε περισσότερα

-Ποντιακός Ελληνισμός-

-Ποντιακός Ελληνισμός- -Ποντιακός Ελληνισμός- Αναγνώριση από την βουλή των Ελλήνων. Λουτζούδης Γιώργος Ευθυμιάδης Βαγγέλης ΓΕΝΙΚΑ Ο όρος της γενοκτονίας. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Απόφαση της Ελληνικής βουλής Αποφάσεις ανά τον κόσμο Εκτιμήσεις.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ TOY ΠΟΛΙΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ

ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ TOY ΠΟΛΙΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ Α. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε επίπεδο συνολικού δείγματος. Τα διαχρονικά στοιχεία, οι αναλύσεις σε σημαντικά υποκοινά (πχ δημογραφικά στοιχεία, ψηφοφόροι κομμάτων κλπ) και συγκεκριμένες ερωτήσεις συμπεριλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ. Σχέδιο Αποκατάστασης Προπολεμικής Φερεγγυότητας Ιδιοκτητών Κατεχόμενης ή Απροσπέλαστης Ακίνητης Ιδιοκτησίας

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ. Σχέδιο Αποκατάστασης Προπολεμικής Φερεγγυότητας Ιδιοκτητών Κατεχόμενης ή Απροσπέλαστης Ακίνητης Ιδιοκτησίας ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ Σχέδιο Αποκατάστασης Προπολεμικής Φερεγγυότητας Ιδιοκτητών Κατεχόμενης ή Απροσπέλαστης Ακίνητης Ιδιοκτησίας ΑΙΤΗΣΗ ΔΑΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΙΣΟΤΙΜΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΑΤΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Βρυξέλλες, 3.4.2017 JOIN(2017) 12 final 2017/0071 (NLE) Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Σώμα Προσκόπων Κύπρου C y p r u s S c o u t s A s s o c i a t i o n

Σώμα Προσκόπων Κύπρου C y p r u s S c o u t s A s s o c i a t i o n ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SAFE FROM HARM Αναγκαιότητα Στόχοι Αποτελέσματα Αμαλία Δρουσιώτου ΓΙΑΤΙ ΑΣΧΟΛΟΥΜΑΣΤΕ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ; Ο Προσκοπισμός δημιουργεί ένα θετικό περιβάλλον ανάπτυξης της προσωπικότητας των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορικά 5,75. Φαγητό και ποτά 3,90. Ψώνια 1,13. ιανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία 0,15. Καζίνο, νυκτερινά κέντρα 0,67. Άλλες δαπάνες 0,40

Μεταφορικά 5,75. Φαγητό και ποτά 3,90. Ψώνια 1,13. ιανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία 0,15. Καζίνο, νυκτερινά κέντρα 0,67. Άλλες δαπάνες 0,40 ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ Ε/ΚΥΠΡΙΩΝ ΣΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ (2 η έρευνα, Ιούνιος 2005) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 23 Απριλίου 2003 το κατοχικό καθεστώς επέτρεψε για πρώτη φορά τη µαζική είσοδο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Η καταγραφή της σημερινής κατάστασης σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα και οι θέσεις πολιτικής της ΚΕΔΕ για τη διαχείριση των προσφυγικών πληθυσμών

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ 1 ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Αγαπητοί συνάδελφοι, Ισότητα. Ένα θέμα με τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις μεσούσης μάλιστα της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 2 ο Συνεχίζεται η πτωτική πορεία των τιμών κατοικιών το 2 ο τρίμηνο του Ο δείκτης τιμών κατοικιών (οικίες και διαμερίσματα) κατά το 2 ο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α) σελ. 215, σελ. 216, > ( Προαιρετικά θα μπορούσε να συμπεριληφθεί

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός του Προέδρου Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου

Χαιρετισμός του Προέδρου Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου Χαιρετισμός του Προέδρου Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου Δρα. Χρύσανθου Γεωργίου, στη διάσκεψη τύπου της «4 ης Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για το Αλκοόλ Τετάρτη, 26 Οκτωβρίου 2016, 11.00 12.30 Έντιμοι

Διαβάστε περισσότερα

(Δεκέμβριος 2015) 1. Ταυτότητα της έρευνας

(Δεκέμβριος 2015) 1. Ταυτότητα της έρευνας Αξιολόγηση των Προεπαγγελματικών Προγραμμάτων που Εφαρμόζονται στα Ειδικά Σχολεία και στις Ειδικές Μονάδες Μέσης και Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Δεκέμβριος 2015) 1. Ταυτότητα της έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

2. Κριτική Σκέψη και Έρευνα

2. Κριτική Σκέψη και Έρευνα 2. Κριτική Σκέψη και Έρευνα Η προώθηση της συμμετοχής των νέων μέσα από την παγκόσμια πολιτότητα μπορεί να έχει μια σειρά από θετικά αποτελέσματα για τους μαθητές. Οι ικανότητες που μπορούν να αναπτυχθούν

Διαβάστε περισσότερα

Πλαίσιο Δεξιοτήτων Μέντορινγκ

Πλαίσιο Δεξιοτήτων Μέντορινγκ MENTEE Mentoring, Networking and Training for European Entrepreneurs Proj.no: 2014-1-PL01-KA202-003383 Πλαίσιο Δεξιοτήτων Μέντορινγκ Μάιος 2015 0 Πίνακας Περιεχομένων 1. Εισαγωγή... 2 2. Πλαίσιο Δεξιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Προς Χανς Γκερτ Πέτερινγκ. Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βρυξέλλες. Εξοχότατε

Προς Χανς Γκερτ Πέτερινγκ. Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βρυξέλλες. Εξοχότατε Προς Χανς Γκερτ Πέτερινγκ Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Βρυξέλλες Εξοχότατε Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, οι Τουρκοκύπριοι επιθυµούν σφόδρα τη σύναψη αµοιβαίας συµφωνίας στο Κυπριακό πρόβληµα µε το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ. (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (Εξετάσεις σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Παρακαλώ να απαντηθούν οποιεσδήποτε 2 από τις ερωτήσεις του Μέρους Α δηλαδή από τις

Διαβάστε περισσότερα