ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων 2008/2334(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας (2008/2334(INI)) Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων Εισηγήτρια: Elisa Ferreira Εισηγητής γνωμοδότησης (*): XXXXX, Επιτροπή Προϋπολογισμών (*) Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών Άρθρο 47 του Κανονισμού PR\ doc PE v01-00

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...13 PE v /18 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας (2008/2334(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 26ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας (COM(2008)0800), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 29ης Οκτωβρίου 2008 με τίτλο «Από τη χρηματοπιστωτική κρίση στην ανάκαμψη: ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ανάληψης δράσης» (COM(2008)0706), έχοντας υπόψη τις συστάσεις της Επιτροπής ανά χώρα της [...] (COM(2009)[...]), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 17ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με ένα προσωρινό πλαίσιο μέτρων κρατικών ενισχύσεων για τη στήριξη της πρόσβασης σε χρηματοδότηση στην τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με την έκθεση εφαρμογής για το κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας (COM(2008)0881), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 με τίτλο «Πολιτική συνοχής: επενδύοντας στην πραγματική οικονομία» (COM(2008)0876), έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 με τίτλο «Ανασκόπηση της ενιαίας αγοράς: ένα έτος αργότερα» (SEC(2008)3064), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με την εξωτερική διάσταση της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση: Έκθεση για την πρόσβαση στην αγορά και δημιουργία πλαισίου για αποτελεσματικότερη διεθνή κανονιστική συνεργασία (COM(2008)0874), έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1927/2006 σχετικά με τη σύσταση του ευρωπαϊκού ταμείου προσαρμογής στην παγκοσμιοποίηση (COM(2008)0867), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Οκτωβρίου 2007 με τίτλο «Το ευρωπαϊκό συμφέρον: Επιτυχία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης - Εισήγηση της Επιτροπής στη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων που θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο» (COM(2007)0581), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2007 σχετικά με τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη και την απασχόληση ( ) συμπεριλαμβανομένων μιας σύστασης της Επιτροπής σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών και της Κοινότητας (βάσει του άρθρου 99 της Συνθήκης ΕΚ) και μιας πρότασης απόφασης του Συμβουλίου PR\ doc 3/18 PE v01-00

4 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών (βάσει του άρθρου 128 της Συνθήκης ΕΚ), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Μαΐου 2008 με τίτλο επιτυχίες και προκλήσεις μετά από δέκα έτη λειτουργίας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης» (COM(2008)0238) (ανακοίνωση έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 24ης Ιουνίου 2008 με τίτλο «Τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ ο ρόλος της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών στο πλαίσιο διακυβέρνησης της ΕΕ» (COM(2008)0387), έχοντας υπόψη τα σχέδια δράσης των κρατών μελών και τα επικαιροποιημένα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων για την περίοδο , έχοντας υπόψη τη συγκρότηση ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη χρηματοπιστωτική εποπτεία στην ΕΕ, υπό την προεδρία του κ. Jacques de Larosière, που θα υποβάλει έκθεση στην Επιτροπή ενόψει του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2009, έχοντας υπόψη τις οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής, το φθινόπωρο του 2008, της 3ης Νοεμβρίου 2008, έχοντας υπόψη τις επικαιροποιημένες οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής για το 2009, της 19ης Ιανουαρίου 2008 [...], έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 11ης και 12ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με οικονομικά και χρηματοπιστωτικά θέματα, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 2008 σχετικά με την οικονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση, έχοντας υπόψη τη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωομάδας, που διεξήχθη στις 12 Οκτωβρίου 2008, με σκοπό την έγκριση ενός συντονισμένου σχεδίου διάσωσης για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, έχοντας υπόψη τα αποτελέσματα της άτυπης συνόδου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της 7ης Νοεμβρίου 2008, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 13ης και 14ης Μαρτίου 2008 σχετικά με την έναρξη του νέου κύκλου της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση ( ), έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ecofin της 7ης Οκτωβρίου 2008 σχετικά με την άμεση αντίδραση στους χρηματοοικονομικούς κλυδωνισμούς, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ecofin της 4ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με διεθνείς πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης PE v /18 PR\ doc

5 και με την προετοιμασία της παγκόσμιας διάσκεψης για την κρίση αυτή, έχοντας υπόψη τη συμβολή του Συμβουλίου Ecofin της 2ας Δεκεμβρίου 2008 στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης και 12ης Δεκεμβρίου, έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 1997 για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών κατά το τρίτο στάδιο της ΟΝΕ και για τα άρθρα 109 και 109 Β της Συνθήκης ΕΚ, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ecofin της 14ης Μαΐου 2008 σχετικά με τη διασφάλιση της μελλοντικής αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των κοινωνικών δαπανών και τη μελλοντική ανάλυση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών, έχοντας υπόψη τη συμβολή του Συμβουλίου Ecofin της 12ης Φεβρουαρίου 2008 στα συμπεράσματα του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έχοντας υπόψη το μνημόνιο συμφωνίας της 1ης Ιουνίου 2008 σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των χρηματοοικονομικών εποπτικών αρχών, των κεντρικών τραπεζών και των Υπουργείων Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διασυνοριακή χρηματοοικονομική σταθερότητα, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Οκτωβρίου 2008 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης και 16ης Οκτωβρίου , έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Φεβρουαρίου 2008 σχετικά με τις Ολοκληρωμένες Κατευθυντήριες Γραμμές για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση (Τμήμα: ευρείες κατευθυντήριες γραμμές για τις οικονομικές πολιτικές των κρατών μελών και της Κοινότητας): Εγκαινίαση του νέου κύκλου ( ) 2, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την Τα πρώτα δέκα έτη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και οι μελλοντικές προκλήσεις 3, (ψήφισμα σχετικά με την έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Φεβρουαρίου 2008 σχετικά με τη συμβολή στο Εαρινό Συμβούλιο του 2008 όσον αφορά τη στρατηγική της Λισαβόνας 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με το ευρωπαϊκό συμφέρον: Επιτυχία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης 5, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Φεβρουαρίου 2008 σχετικά με τη συμβολή στο Εαρινό Συμβούλιο του 2008 όσον αφορά τη στρατηγική της Λισαβόνας 6, Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0506. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0058. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0543. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0057. ΕΕ C 282 E της , σ Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0057. PR\ doc 5/18 PE v01-00

6 έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Φεβρουαρίου 2007 σχετικά με την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας: προπαρασκευαστική έκθεση για τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών για το , έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Ιανουαρίου 2009 σχετικά με τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ , έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Ιουλίου 2008 σχετικά με την ετήσια έκθεση της ΕΚΤ για το , έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Μαρτίου 2006 σχετικά με τη στρατηγική επανεξέταση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Σεπτεμβρίου 2008 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου (hedge funds) και τα κεφάλαια ιδιωτικών συμμετοχών (private equity) 5, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Οκτωβρίου 2008 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την παρακολούθηση της διαδικασίας Lamfalussy: μελλοντική δομή της εποπτείας 6, έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Προϋπολογισμών, της Επιτροπής Ανάπτυξης, της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας και της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A6-0000/2008), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοφανής διάσταση της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσης και το βάθος της επακόλουθης ύφεσης μας υποχρεώνει να επανεξετάσουμε επειγόντως, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε διεθνές επίπεδο, το κανονιστικό πλαίσιο και το πλαίσιο διακυβέρνησης των χρηματοπιστωτικών αγορών, Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει ήδη ασχοληθεί με τις αδυναμίες του τρέχοντος χρηματοπιστωτικού κανονιστικού πλαισίου στις θέσεις του σχετικά με νομοθετικές προτάσεις και στα ψηφίσματά του, Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία έχουν ως αποτέλεσμα ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες που απαιτούν ιδιαίτερα μέτρα και αποφάσεις, και ότι η δημόσια παρέμβαση, παρόλο που είναι αναπόφευκτη, θα προκαλέσει διάσταση μεταξύ των κερδών του ιδιωτικού τομέα στο πρόσφατο παρελθόν και των απωλειών του δημόσιου τομέα στο παρόν και στο άμεσο μέλλον, ΕΕ C 287 E της , σελ Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2009)0013. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0357. ΕΕ C 291 E της , σελ Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0425. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0476. PE v /18 PR\ doc

7 Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που έλαβαν τα επιμέρους κράτη μέλη απαιτούν ολοκληρωμένο συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να διασφαλισθεί ένα συνδυαστικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα αφενός, και να αποφευχθούν δευτερογενείς επιπτώσεις και η αλληλεπικάλυψη των προσπαθειών αφετέρου, Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να αναγνωριστούν οι διαφορετικές δυνατότητες των κρατών μελών να συμμετάσχουν σε προγράμματα ανάκαμψης λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να αναπτυχθεί μια ευρεία συμπληρωματική προσέγγιση της ΕΕ με ιδιαίτερη έμφαση σε έναν συνδυασμό μέτρων πολιτικής πολλαπλής υποστήριξης στους τομείς των οικονομικών, του περιβάλλοντος, της απασχόλησης και των κοινωνικών πολιτικών, ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι αποδείχθηκε πως η προσχώρηση στην ευρωζώνη ενισχύει την οικονομική σταθερότητα στα κράτη μέλη λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι οι πολίτες προσβλέπουν, ιδίως σε μια εποχή οικονομικής ύφεσης, στην αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων της Συνθήκης που αφορούν την κοινωνική και περιφερειακή συνοχή, Γενικά 1. χαιρετίζει την άμεση πρωτοβουλία της Επιτροπής να δρομολογήσει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας (σχέδιο ανάκαμψης) για την αντιμετώπιση της σοβαρής συνεχιζόμενης ύφεσης εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη του διότι η κοινοτική διάσταση της εν λόγω πρότασης ισοδυναμεί μόλις με το 15% του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα ανάκαμψης 2. τονίζει ότι βασική προτεραιότητα του σχεδίου ανάκαμψης πρέπει να είναι η προστασία των πολιτών της Ένωσης από τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης, δεδομένου ότι οι πολίτες είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο ως εργαζόμενοι, ως μέλη νοικοκυριών ή ως επιχειρηματίες 3. εκφράζει τη μεγάλη λύπη του για το γεγονός ότι το σχέδιο ανάκαμψης δεν περιλαμβάνει σαφή κριτήρια αξιολόγησης και στόχους για την ανάπτυξη και την απασχόληση καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να συμφωνήσει ότι η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, η διασφάλιση της απασχόλησης και η πρόληψη της μαζικής ανεργίας αποτελούν τους πλέον σημαντικούς κοινούς στόχους της, που πρέπει να καθορίζουν το μέγεθος και τις συνιστώσες του σχεδίου ανάκαμψης 4. συνιστά, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα, ο συντονισμός των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης να επιτρέπει την προσαρμογή κάθε προγράμματος στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε χώρας, λαμβάνοντας υπόψη το κοινό συμφέρον και τη διασφάλιση του μέγιστου δυνατού πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος, ειδικότερα στην απασχόληση 5. ζητεί επιμόνως νέες οριζόντιες πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι οι διαφορές στις εθνικές δυνατότητες και στα περιθώρια δημοσιονομικών ελιγμών ενδέχεται να επιφέρουν πολύ ασύμμετρα αποτελέσματα στις ευρωπαϊκές χώρες 6. προειδοποιεί ιδιαίτερα για τον κίνδυνο οι λύσεις που θα εφαρμοστούν να αποτελέσουν ένα σύνολο εθνικών πολιτικών, με πιθανές συγκρούσεις και κόστος, υπονομεύοντας την ενιαία αγορά, την οικονομική και νομισματική ένωση και αποδυναμώνοντας τον ρόλο της PR\ doc 7/18 PE v01-00

8 Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παγκόσμιου παράγοντα 7. καλεί την Επιτροπή να παράσχει σαφείς κατευθύνσεις σχετικά με την ερμηνεία της ρήτρας ευελιξίας του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ειδικότερα όταν πραγματεύεται βραχυπρόθεσμες επενδυτικές αποφάσεις που είναι συμβατές με μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους και προάγουν την αειφόρο ανάπτυξη και τους μακροπρόθεσμους στόχους της Λισαβόνας Χρηματοπιστωτική αγορά: από τον έλεγχο της κρίσης σε υγιείς αγορές στο μέλλον Επιστροφή της εμπιστοσύνης στον χρηματοπιστωτικό τομέα 8. χαιρετίζει τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που λήφθηκαν για την επιστροφή της εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα υπενθυμίζει ότι αυτά τα μέτρα έκτακτης ανάγκης δεν επαρκούν για να αντιμετωπιστούν τα θεμελιώδη προβλήματα που αποτελούν τα βαθύτερα αίτια της κρίσης, δηλαδή η υπερβολική ανάληψη ρίσκου, η μόχλευση και η επιβράβευση της βραχυπρόθεσμης προσέγγισης 9. επαναλαμβάνει ότι η διασφάλιση των αποταμιεύσεων και η παροχή πίστωσης σε άτομα και επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, αποτελούν τις κύριες δικαιολογίες για την έκτακτη δημόσια παρέμβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα υπενθυμίζει στα κράτη μέλη την ευθύνη που συνεπάγεται η χρήση του δημόσιου χρήματος για σχέδια διάσωσης, και συνιστά επιμόνως τη θέσπιση μιας δέσμης κατάλληλων κινήτρων και κυρώσεων για να διασφαλιστεί η επίτευξη αυτών των στόχων 10. υπενθυμίζει την ανάγκη οι ρυθμιστικές αρχές και οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών να ελέγξουν διεξοδικά τις δραστηριότητες των τραπεζών και των τραπεζιτών κατά τους τελευταίους μήνες, ώστε να διαπιστώσουν εάν αξιόποινη συμπεριφορά συνέβαλε στην κατάρρευση των τραπεζών Πιο αποτελεσματικές ρυθμιστικές και εποπτικές δομές 11. επιμένει ότι απαιτείται η προσάρτηση όρων στα σχέδια διάσωσης του τραπεζικού τομέα όσον αφορά τη διανομή μερισμάτων, την πολιτική αμοιβών και παροχών, την παροχή πίστωσης, τους όρους δανεισμού και την προστασία των όρων κοινωνικής πολιτικής 12. θεωρεί ότι πρέπει να εφαρμοστεί αυστηρή παρακολούθηση των πακέτων διάσωσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, προκειμένου να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού, μεταξύ άλλων: ο βαθμός φερεγγυότητας, τα προσδοκώμενα κέρδη, η ρευστότητα στη διατραπεζική αγορά, η εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού και η εμπιστοσύνη των πελατών (ιδιωτών και επιχειρηματιών) 13. καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει μια σαφή ανάλυση των επιπτώσεων που θα έχει το πακέτο διάσωσης στην ανταγωνιστικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα 14. θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) μπορεί να διαδραματίσει ρόλο όσον αφορά την παρακολούθηση της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση 15. εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη σαφών μέσων και πολιτικών της ΕΕ για τη PE v /18 PR\ doc

9 συνολική και έγκαιρη αντιμετώπιση των ασύμμετρων επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής κρίσης στα κράτη μέλη εντός και εκτός της ευρωζώνης 16. προτρέπει την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως σχετικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος των διασυνοριακών ροών, έπειτα από την περίπτωση μαζικού επαναπατρισμού κεφαλαίων των δυτικών τραπεζών από την Κεντρική Ευρώπη, που αύξησε περαιτέρω τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες αυτών των χωρών 17. προτρέπει σθεναρά την ομάδα de Larosière να υιοθετήσει τις συστάσεις που υπέβαλε το Κοινοβούλιο στα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών προτρέπει την Επιτροπή να υιοθετήσει τις συνεισφορές του για τη δημιουργία μιας σταθερής και αποτελεσματικής ρυθμιστικής και εποπτικής δομής, που μπορεί να αποτρέψει ή να περιορίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις μελλοντικών κρίσεων 18. επαναλαμβάνει εκ νέου ότι η μεγαλύτερη διαφάνεια και η καλύτερη διαχείριση των κινδύνων παρέχουν τις περισσότερες λύσεις στην περαιτέρω πρόληψη κρίσεων και ότι η ρυθμιστική μεταρρύθμιση πρέπει να είναι σφαιρική και να εφαρμοστεί σε όλους τους παράγοντες και τις συναλλαγές στις χρηματοπιστωτικές αγορές υπογραμμίζει ότι οι ρυθμιστικές πρωτοβουλίες πρέπει να καλύπτουν τις αμοιβές και παροχές των διοικητικών στελεχών, τη διαφάνεια, τη μόχλευση, τις απαιτήσεις κεφαλαίου και την τιτλοποίηση υπενθυμίζει στην Επιτροπή την υποχρέωσή της να ανταποκριθεί στα αιτήματα του Κοινοβουλίου σχετικά με τη ρύθμιση των αμοιβαίων κεφαλαίων κινδύνου και των κεφαλαίων ιδιωτικών συμμετοχών Πραγματική οικονομία: η κρίση ως ευκαιρία για την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης Διασφάλιση της απασχόλησης και τόνωση της ζήτησης 19. συνιστά επιμόνως να διασφαλιστεί επειγόντως επαρκής, οικονομικά προσιτή και ικανοποιητικά ασφαλής πρόσβαση στην πίστωση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις ΜΜΕ και τους τομείς των οποίων το βιώσιμο μέλλον κινδυνεύει λόγω της κρίσης καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει εν προκειμένω ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών 20. ζητεί ένα πραγματικά ευρωπαϊκό σύμφωνο για την απασχόληση στηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να προτείνει χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για την προώθηση της ανάπτυξης και αντιστοίχησης δεξιοτήτων 21. υπογραμμίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ένα ελάχιστο βιοτικό επίπεδο για όλους τους πολίτες της Ένωσης και ζητεί τη λήψη κατάλληλων μέτρων έκτακτης ανάγκης ζητεί την προσαρμογή των κοινωνικών πολιτικών ώστε να αντιμετωπιστεί η ύφεση, στηρίζοντας τις ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας, τις συνθήκες διαβίωσης (ειδικότερα στη στεγαστική αγορά και στην πρόσβαση σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες) και δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα πλέον ευάλωτα μέλη της κοινωνίας 22. καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει επειγόντως τους κινδύνους ύφεσης που πλήττουν βιομηχανικούς κλάδους σε ολόκληρη την Ευρώπη, προκειμένου να επέμβει προορατικά, εάν χρειαστεί, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης PR\ doc 9/18 PE v01-00

10 23. χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής να διευκολυνθεί η πρόσβαση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση Μεγαλύτερη συνοχή και μικρότερη οικονομική απόκλιση 24. εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη στόχων εδαφικής συνοχής στις προτεινόμενες ρυθμίσεις για την τόνωση της οικονομίας, παρά τις σαφείς ασύμμετρες επιπτώσεις της κρίσης στην ευρωπαϊκή επικράτεια 25. καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει δεόντως, ιδίως υπό το πρίσμα της παρούσας κρίσης, τις επιπτώσεις των οριζόντιων πολιτικών στις περιφερειακές αποκλίνουσες επιδόσεις στην ευρωζώνη, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωσή της 26. ζητεί την ανάπτυξη κατάλληλων μηχανισμών για να διασφαλιστεί ότι η εσπευσμένη σύγκλιση των λιγότερο δυναμικών περιοχών οργανώνεται με βάση στρατηγικούς στόχους όπως το «πρασίνισμα» της οικονομίας και η ικανοποιητική συμμετοχή στην ατζέντα της Λισαβόνας ειδικότερα στηρίζοντας την καινοτομία, τις ΜΜΕ και τις πρωτοβουλίες σε μικροοικονομικό επίπεδο 27. χαιρετίζει όλες τις προτάσεις της Επιτροπής που απλουστεύουν και επιταχύνουν την πρόσβαση στα διαθέσιμα μέσα συνοχής και την υλοποίηση σχεδίων, ειδικότερα μέσω της πρόβλεψης κονδυλίων, της αύξησης των συντελεστών στήριξης και της βελτίωσης των διαδικασιών τεχνικής βοήθειας και πληρωμών Έξυπνες και βιώσιμες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις 28. ζητεί την ανάπτυξη μέσων και πολιτικών ανάκαμψης τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, ικανών να τονώσουν τη ζήτηση και την εμπιστοσύνη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με ένα κοινό σύνολο προτεραιοτήτων στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας, όπως: επενδύσεις στην εκπαίδευση, στις δεξιότητες και στη διά βίου μάθηση, στην ενεργειακή απόδοση και στις πράσινες τεχνολογίες, σε ευρυζωνικά δίκτυα, στις αστικές μεταφορές, στους δημιουργικούς κλάδους και υπηρεσίες, στις υπηρεσίες υγείας και στις υπηρεσίες για παιδιά και ηλικιωμένους 29. ζητεί πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, και πρόσβαση σε διευκολύνσεις επιχειρηματικού κεφαλαίου, πίστωσης και μικροπίστωσης, προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη και η σύγκλιση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση 30. στηρίζει σθεναρά τη δρομολόγηση μιας δέσμης αστικών πολιτικών που θα συνδυάζουν την ενεργειακή απόδοση στις μεταφορές και στα κτίρια με τη δημιουργία θέσεων εργασίας Ευρωπαϊκά οικονομικά μέσα: οι κοινές ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οικονομικός συντονισμός 31. ζητεί να βελτιωθεί η συνοχή μεταξύ του τρέχοντος σχεδίου ανάκαμψης σε επίπεδο κρατών μελών, των στόχων και προτεραιοτήτων της Λισαβόνας, των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών πολιτικής και των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, PE v /18 PR\ doc

11 καθώς και της χρήσης των διευκολύνσεων ευελιξίας που παρέχει το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης 32. ζητεί την ανάπτυξη κατάλληλων λεπτομερών κριτηρίων και προτύπων για τη στενή παρακολούθηση και τη διαρκή επαναξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των σχεδίων ανάκαμψης, έχοντας υπόψη ότι η συνολική έκταση της κρίσης δεν μπορεί ακόμη να αξιολογηθεί πλήρως 33. θεωρεί ότι το σημερινό αποπληθωριστικό υφεσιακό περιβάλλον καθιστά κρίσιμη μια ευρεία ερμηνεία της εντολής της ΕΚΤ υπογραμμίζει ότι η ΕΚΤ έχει την ευθύνη να διασφαλίζει υποστηρικτική νομισματική πολιτική για την ανάκαμψη στην ευρωζώνη 34. καλεί όλα τα αρμόδια μέρη -το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε εθνικό επίπεδο- να συνεργαστούν με βάση τις ακόλουθες προτάσεις, που θα συμφωνηθούν κατά τη διάρκεια του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2009: ανάπτυξη της αμοιβαίας ενίσχυσης μακροοικονομικών πολιτικών προσανατολισμένων στη σταθερότητα και την ανάπτυξη, καθιστώντας την πολιτική σταθερότητας και τις επενδύσεις ζήτημα κοινού προβληματισμού πολλαπλής υποστήριξης θέσπιση ενός δεσμευτικού πλαισίου για τα κράτη μέλη, ώστε να διαβουλεύονται μεταξύ τους και με την Επιτροπή πριν από τη λήψη σημαντικών αποφάσεων οικονομικής πολιτικής, με βάση μια κοινή κατανόηση των προβλημάτων και των προτεραιοτήτων και, παράλληλα, την αποδοχή ορισμένων εθνικών ιδιαιτεροτήτων έγκριση φιλόδοξων και προσαρμοσμένων εθνικών σχεδίων ανάκαμψης, επικαιροποιημένων προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης, και επανεξέταση των εθνικών προϋπολογισμών ως απάντηση στις πρόσφατες οικονομικές προβλέψεις, καθώς και δέσμευση για την επείγουσα υλοποίησή τους χάραξη μιας συνεκτικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων, με βάση κοινές προτεραιότητες και στόχους ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης της ευρωζώνης σύμφωνα με τις συστάσεις του ψηφίσματος σχετικά με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και ευρωομόλογα 35. θεωρεί ότι η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων είναι καίριας σημασίας και ότι ένα μεγάλο μερίδιο του δανεισμού που αναφέρεται στο σχέδιο ανάκαμψης εμπίπτει στην αρμοδιότητά της χαιρετίζει τη συμφωνία των κρατών μελών για αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ υπενθυμίζει ότι ορισμένες από τις παρεμβάσεις της ΕΤΕπ απαιτούν, επίσης, στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, αλλά ότι αυτό δεν προβλέπεται επί του παρόντος στο σχέδιο ανάκαμψης 36. καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν τα ευρωομόλογα ως ένα χαμηλού κόστους χρηματοδοτικό μέσο για σημαντικές ευρωπαϊκές πολιτικές προτεραιότητες τονίζει ότι η έκδοση κοινών ομολόγων της ευρωζώνης θα μειώσει τις διαφορές αποδόσεων και θα PR\ doc 11/18 PE v01-00

12 προσελκύσει εγχώριες και ξένες αποταμιεύσεις Προϋπολογισμός της ΕΕ 37. ζητεί και πάλι την επείγουσα ενίσχυση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, επαναξιολογώντας το ύψος και τη διάρθρωση των δαπανών του, ιδίως υπό το πρίσμα των περιορισμών που επιβάλλει μια διευρυνόμενη και ολοένα στενότερη νομισματική ένωση 38. συνιστά μια ευέλικτη προσέγγιση στη διάρθρωση των δαπανών του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ενισχύοντας την εσωτερική κοινωνική διάσταση και διάσταση συνοχής στηρίζει σθεναρά την κινητοποίηση των μη χρησιμοποιηθέντων πόρων της ΕΕ για προτεραιότητες που καθορίζονται εντός ενός πλαισίου συνοχής Ευρωπαϊκή Ένωση και παγκόσμια διακυβέρνηση 39. καλεί επιμόνως την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στα διεθνή φόρα, κυρίως στο φόρουμ για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα (FSF) και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), και στις επόμενες συνόδους της G20 θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενισχυθεί η πολυμερής εποπτεία των νομισματικών ζωνών και η ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, ιδίως όσον αφορά τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου και το κλείσιμο ρυθμιστικών και φορολογικών παραδείσων υπενθυμίζει ότι, σε εποχές ελεύθερων παγκόσμιων ροών κεφαλαίων, η σύγκλιση βρίσκεται στο επίκεντρο των πραγματικά ίσων όρων ανταγωνισμού και ενός ολοκληρωμένου ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου 40. συνιστά επιμόνως να αξιολογηθούν δεόντως οι επιπτώσεις των διεθνών συναλλαγών στην πραγματική οικονομία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικότερα όσον αφορά το εμπόριο, την αλλαγή του κλίματος και τη χρηματοδότηση στηρίζει τον ενισχυμένο διεθνή διάλογο με τα σημαντικότερα «νομισματικά μπλοκ», προκειμένου να αποφευχθούν οι συνέπειες της χειραγώγησης νομισμάτων στην πραγματική οικονομία 41. θεωρεί ότι η τρέχουσα κρίση δεν πρέπει να εμποδίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει τις ευθύνες της όσον αφορά την προώθηση της διεθνούς ανάπτυξης και την καταπολέμηση της φτώχειας στον κόσμο προειδοποιεί ότι πρέπει να αποφευχθεί ο κίνδυνος επιστροφής σε πολιτικές προστατευτισμού υπογραμμίζει ότι η παγκόσμια προσπάθεια ανάκαμψης θα μπορούσε να ενισχυθεί σημαντικά από την έγκαιρη ολοκλήρωση των εμπορικών διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ντόχα 42. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και τον πρόεδρο της Ευρωομάδας. PE v /18 PR\ doc

13 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας Τη στιγμή που συντάσσεται η παρούσα έκθεση, η οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης προβλέπεται ευρέως ότι θα κυμανθεί περίπου στο 0% το 2008 και θα παραμείνει αρνητική μεσοπρόθεσμα, με τις πρόσφατες εκτιμήσεις για το 2009 να δείχνουν -1 τοις εκατό ή λιγότερο. Βρισκόμαστε εν μέσω μιας ύφεσης, που είναι από τις πλέον σοβαρές που αντιμετώπισε ποτέ η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και η πρώτη από την εισαγωγή του ευρώ. Οι εμπορικοί μας εταίροι διέρχονται επίσης περίοδο οικονομικών δυσκολιών. Οι προηγούμενες παγκόσμιες υφέσεις, ειδικότερα οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970, προκλήθηκαν από κοινούς, σοβαρούς κραδασμούς στην παγκόσμια οικονομία. Η παρούσα ύφεση, αντιθέτως, είναι η πρώτη στην οποία μια κοινή κρίση στην χρηματοπιστωτική αγορά εξαπλώθηκε πρώτα στις ανεπτυγμένες οικονομίες, αλλά σταδιακά και στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες και εξελίχθηκαν σε κρίση του συστήματος. Ο κλάδος των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αποτέλεσε, τα τελευταία έτη, σημαντική πηγή ανάπτυξης. Ωστόσο, παρουσιάστηκαν ολοένα και πιο σύνθετα χρηματοπιστωτικά προϊόντα με υψηλές βραχυπρόθεσμες αποδόσεις και η κερδοσκοπία σε μια αγορά που δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη να διαχειριστεί τους εγγενείς κινδύνους της. Η υποβάθμιση αυτών των κινδύνων επέφερε μεγάλης κλίμακας απώλειες και προκάλεσε συστημικές επιπτώσεις σε ολόκληρο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, διακόπτοντας την πίστωση στις επιχειρήσεις και στους πολίτες και αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να διασώσουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι επακόλουθες ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση είναι αρκετά σοβαρές ώστε να απαιτείται ένα μεγάλο σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας στην Ευρώπη, καθώς και σε άλλους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους (ΗΠΑ και Κίνα ειδικότερα). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το παρόν πακέτο ανάκαμψης και ζητεί την έγκρισή του λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη γνώμη του Κοινοβουλίου. 1. Διδάγματα από τα αίτια της παρούσας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης Η παρούσα οικονομική ύφεση αποδεικνύει ότι οι διαταραχές των χρηματοπιστωτικών αγορών έχουν σημαντικές και αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία. Κανένας παρατηρητής, παράγοντας της αγοράς ή νομοθετικό όργανο δεν μπορεί να ισχυριστεί αξιόπιστα ότι είχε προβλέψει τη διάσταση αυτής της κρίσης. Ο βαθμός εξάπλωσης του φαινομένου από το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην πραγματική οικονομία ήταν αδύνατο να προβλεφθεί. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι αδυναμίες του παρόντος συστήματος ρύθμισης και εποπτείας του χρηματοπιστωτικού τομέα είχαν εντοπιστεί και συζητηθεί νωρίτερα. PR\ doc 13/18 PE v01-00

14 Το παρόν σύστημα χρηματοπιστωτικής εποπτείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται, όπως είναι γνωστό, στα συμπεράσματα της Επιτροπής Σοφών για τη ρύθμιση των ευρωπαϊκών αγορών κινητών αξιών του 2001, υπό την προεδρία του Alexander Lamfalussy. Τότε, επισημάνθηκε ότι «... η μεγαλύτερη αποδοτικότητα [των χρηματοπιστωτικών αγορών] δεν συμβαδίζει απαραίτητα με αυξημένη σταθερότητα». Αυτή η σημαντική διορατική εκτίμηση αποδείχθηκε τους τελευταίους μήνες. Στην πραγματικότητα, παρόλο που η διαδικασία της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει χώρα με σχετικά ομαλό τρόπο, ορισμένες αδυναμίες της χρηματοπιστωτικής ρύθμισης εξετάστηκαν συγκεκριμένα σε εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ειδικότερα σχετικά με: 1) τη θέσπιση ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα προβλέπει τη δημιουργία επιτροπών εποπτικών αρχών, με αυστηρούς κανόνες όσον αφορά την εκχώρηση καθηκόντων, την ανταλλαγή πληροφοριών και τις αποφάσεις που θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία 2) την ενίσχυση των τριών επιτροπών Lamfalussy επιπέδου 3 με την έγκριση ενός σαφούς καθεστώτος που θα τους εκχωρεί τον ρόλο του παράγοντα προώθησης της εποπτικής σύγκλισης και του βασικού εταίρου της ΕΚΤ όσον αφορά την παρακολούθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας 3) τη δημιουργία ρυθμίσεων για την εποπτεία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε επίπεδο ΕΕ συμπεριλαμβανομένων των εποπτικών αρχών και των κεντρικών τραπεζών της ΕΕ 4) μια εξέταση της ανταγωνιστικής κατάστασης και των πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων στην αγορά αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας και στην επενδυτική τραπεζική και 5) το πλαίσιο για τη ρύθμιση των κλάδων των αμοιβαίων κεφαλαίων κινδύνου και των κεφαλαίων ιδιωτικών συμμετοχών. Η συντάκτρια ζητεί την έγκριση και τη μεταφορά, το συντομότερο δυνατόν, της παρούσας δέσμης μέτρων για τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, που αποτελείται από την αναθεώρηση της οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, το καθεστώς φερεγγυότητας για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, καθώς και την πρόταση σχετικά με τους οργανισμούς αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η επανενεργοποίηση της διαδικασίας δανεισμού (επαρκής, οικονομικά προσιτή και εύλογη πρόσβαση σε πίστωση) σε οικογένειες και επιχειρήσεις (ειδικότερα ΜΜΕ, δεδομένου ότι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής οικονομίας) πρέπει να συμπεριληφθεί μεταξύ των πλέον επειγόντων στόχων αυτής της κοινής προσπάθειας. Ο σκοπός αυτός, σε συνδυασμό με τη διασφάλιση των αποταμιεύσεων των πολιτών, αποτέλεσε τη δικαιολογία για τη δέσμευση κρατικών κεφαλαίων στα σχέδια διάσωσης μέσω ανακεφαλαιοποίησης και συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επαναλαμβάνει σθεναρά ότι πρέπει να διασφαλισθεί επειγόντως η αποτελεσματική και ταχεία αποκατάσταση των πιστωτικών διαύλων. 2. Σύντομη περιγραφή του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας Επιστρέφοντας στο περιεχόμενο του συμφωνημένου σχεδίου ανάκαμψης, είναι απαραίτητες ορισμένες προκαταρκτικές παρατηρήσεις: Η πρώτη παρατήρηση αφορά την έλλειψη σαφών στόχων, ειδικότερα όσον αφορά τη δημιουργία και τη διατήρηση βιώσιμων θέσεων εργασίας. Επίσης, είναι απαραίτητη η PE v /18 PR\ doc

15 προστασία των πλέον ευάλωτων πολιτών, οικονομικών τομέων και περιφερειών από τις καταστρεπτικές επιπτώσεις της κρίσης σε αυτή την κατάσταση επείγουσας ανάγκης. Οι στόχοι αυτοί πρέπει να είναι καθοριστικοί παράγοντες για τον ορισμό του πεδίου εφαρμογής του σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας, ενώ απαιτείται επίσης η θέσπιση μέσων παρακολούθησης που είναι σε θέση να επιφέρουν διορθώσεις και τελικά την ενίσχυση των εγκεκριμένων πολιτικών και των μέσων που εγκρίνονται τώρα. Η συντάκτρια είναι της άποψης ότι μια συντονισμένη ευρωπαϊκή θέση έχει τώρα, περισσότερο από ποτέ, καίρια σημασία, ώστε η απάντηση στην κρίση να μην είναι απλώς ένα σύνολο εθνικών σχεδίων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ή την οικονομική ανάκαμψη, με πιθανές συγκρούσεις και κόστος, υπονομεύοντας την ενιαία αγορά, την Οικονομική και Νομισματική Ένωση και αποδυναμώνοντας την Ευρώπη ως παγκόσμιο παράγοντα. Δεδομένου ότι τα διάφορα κράτη μέλη εμφανίζουν διαφορετικά μέσα και δυνατότητες παρέμβασης για την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης, μια ισχυρή κοινοτική συμπληρωματική διάσταση θα πρέπει να είναι ορατή στο σχέδιο ανάκαμψης. Στην πραγματικότητα, η προτεινόμενη κοινοτική διάσταση του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας ανέρχεται μόλις σε 30 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή ελάχιστα πάνω από το 0,2% του ευρωπαϊκού ΑΕγχΠ. Τα υπόλοιπα 170 δισεκατομμύρια ευρώ επαφίενται στα κράτη μέλη και, συνεπώς, σε ασύμμετρες δυνατότητες για την καταπολέμηση της κρίσης. Δεν μπορούμε να λησμονούμε ότι η κοινωνική και εδαφική συνοχή κατοχυρώνεται στις Συνθήκες ως θεμελιώδης αρχή της Ένωσης. Αυτή η αρχή αλληλεγγύης αποκτά νέα πολιτική σημασία σε εποχές μεγάλης κρίσης που απαιτούν έγκαιρη συγκεκριμένη αντιμετώπιση απαιτείται η προώθηση νέων και περισσότερο ολοκληρωμένων μέτρων από την ΕΕ για την περαιτέρω ενίσχυση της συνοχής. Έχει καίρια σημασία, για χάρη ενός πραγματικά κοινοτικού σχεδίου ανάκαμψης, να ενισχυθεί η διττή διάσταση της βελτιωμένης συνεργασίας μεταξύ των εθνικών σχεδίων και της αύξησης της κοινοτικής δράσης. Οι προσπάθειες ανάκαμψης σε επίπεδο κρατών μελών δεσμεύονται από τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης προβλέπει τη δυνατότητα προσωρινής απόκλισης από το ανώτατο όριο του 3% «εάν οφείλεται σε ασυνήθεις περιστάσεις που εκφεύγουν του ελέγχου του συγκεκριμένου κράτους μέλους και έχουν σημαντική επίπτωση στη δημοσιονομική του κατάσταση» 1. Δυστυχώς, ο όρος αυτός προφανώς πληρούται. Είναι σημαντικό να παράσχει η Επιτροπή περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με την ερμηνεία αυτής της «ευελιξίας», επιτρέποντας στα κράτη μέλη να αναπροσανατολίσουν τις δημόσιες δαπάνες και τα φορολογικά συστήματα σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Λισαβόνας υπό τον όρο ότι ενισχύοντας την αειφόρο ανάπτυξη θα συμβάλουν στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών τους μεσοπρόθεσμα. 1 Άρθρο 2, παράγραφος 1 του κανονισμού 1056/2005 για την επιτάχυνση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. PR\ doc 15/18 PE v01-00

16 Επιπλέον, ο βελτιωμένος συντονισμός και η συνεκτικότητα είναι ευπρόσδεκτα σε μέσα όπως τα εθνικά σχέδια δράσης της ατζέντας της Λισαβόνας, τα εθνικά προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης, οι γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών και τα εθνικά προγράμματα αναφοράς για τη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων, επιτρέποντας τη σύγκλιση διάφορων εθνικών στρατηγικών σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα συνολικής ανάπτυξης. Σήμερα, η επί μακρόν συζήτηση για το ύψος του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αποκτά νέα σημασία, καθώς είναι εμφανή τα όρια της κοινοτικής παρέμβασης. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα πρέπει να διατεθούν για την οικονομική ανάκαμψη, ειδικότερα των πλέον ευάλωτων πολιτών και περιφερειών: πρέπει να είναι ευπρόσδεκτη κάθε πρωτοβουλία για προχρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία στο πλαίσιο του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου σε συνδυασμό με απλουστευμένες διαδικασίες για την επίσπευση της υλοποίησης. Επίσης, είναι ευπρόσδεκτη η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, ώστε να συμπεριλάβει την προληπτική δράση η πλήρης αξιοποίηση των διευκολύνσεων που σχετίζονται με τον σημαντικότερο ρόλο που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι υψίστης σημασίας. Ιδιαίτερη σημασία στο παρόν πλαίσιο έχει ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην ανάκαμψη της ευρωζώνης, ιδίως όσον αφορά την πολιτική επιτοκίων.. Η συντάκτρια είναι της άποψης ότι, την παρούσα χρονική στιγμή, ο μηχανισμός των ευρωομολόγων μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντικός. Η συντάκτρια καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αξιολογήσει τη δυνατότητα έκδοσης αυτών των ομολόγων η επιπλέον χρηματοδότηση σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος, η μείωση του κόστους χρηματοδότησης για τις κυβερνήσεις και η διοχέτευση των αποταμιεύσεων είναι ορισμένοι από τους λόγους που στηρίζουν αυτή την πρωτοβουλία. Η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και η ανάπτυξη σύμφωνα με τους στόχους της ατζέντας της Λισαβόνας πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας για την ανάκαμψη, προσδιορίζοντας τα κριτήρια για τον καθορισμό προτεραιοτήτων στις επενδυτικές επιλογές, καθώς και στα μέσα φορολογικών ελαφρύνσεων. Όσον αφορά τα φορολογικά μέσα, η συντάκτρια καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εγκρίνει τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ σε προϊόντα υψηλής ενεργειακής απόδοσης και υπηρεσίες υψηλής έντασης εργατικού δυναμικού, λόγω των πιθανών επιπτώσεών τους στην ενίσχυση της απασχόλησης και της ζήτησης. Οριζόντιες πρωτοβουλίες στην ΕΕ και συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και συντονισμένα μέτρα στους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, της έρευνας και της καινοτομίας, θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και τη σύγκλιση με τη μόχλευση σε δίκτυα δημόσιων και ιδιωτικών παραγόντων σε ολόκληρη την ΕΕ, προωθώντας την πράσινη ατζέντα και την ατζέντα για την απασχόληση και βοηθώντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο πλαίσιο της Small Business Act. Η ένταση της συνεχιζόμενης ύφεσης αυξάνεται ολοένα και περισσότερο με την πάροδο των εβδομάδων, καθιστώντας αναγκαίες σαφείς και επείγουσες ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε συνδυασμό με δομημένο και ενισχυμένο συντονισμό των εθνικών PE v /18 PR\ doc

17 δράσεων το μέγεθος των κινήτρων τόνωσης της οικονομίας, καθώς και τα μέσα τους, πρέπει να παρακολουθούνται στενά. Στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού, η σημασία και τα μέσα του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ πρέπει επίσης να εξετάζονται στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλουν οι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι της ΕΕ, δηλαδή οι ΗΠΑ και η Κίνα. Η συντάκτρια καλεί τους ευρωπαίους ηγέτες να δείξουν με σαφήνεια τη φιλοδοξία τους και την πολιτική τους δέσμευση για ένα πραγματικά ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας που θα οδηγήσει, εάν είναι απαραίτητο, στην ενίσχυση και επέκταση της παρούσας πρωτοβουλίας. 3. Ορισμένα μακροπρόθεσμα διδάγματα Η παρούσα παγκόσμια κρίση αποδεικνύει τον ιδιαίτερα ευμετάβλητο χαρακτήρα των σημερινών δομών των χρηματοπιστωτικών αγορών, που έχει πλήξει σημαντικά την πραγματική οικονομία. Οι συντονισμένες προσπάθειες που καταβάλλονται, σε παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να διασφαλίσουν ότι η δημόσια εξουσία μπορεί να ασκεί την κατάλληλη επιτήρηση. Σε μια παγκόσμια αγορά απαιτείται μια συντονισμένη προσέγγιση. Συγκεκριμένα, η συντάκτρια ζητεί να διαδραματίσει η Ευρώπη ηγετικό ρόλο στην καθιέρωση ενός νέου παγκόσμιου ρυθμιστικού πλαισίου στον χρηματοπιστωτικό τομέα, ειδικότερα στις επικείμενες διαπραγματεύσεις της G20 καθώς και στο πλαίσιο του φόρουμ για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα (FSF) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) πρέπει να αναληφθεί σαφής δράση με σκοπό την προοδευτική κάλυψη των ρυθμιστικών κενών και την καταπολέμηση των μη συνεργάσιμων φορολογικών δικαιοδοσιών, δηλαδή των φορολογικών παραδείσων. Σε επίπεδο ΕΕ, η συντάκτρια προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των σημερινών δράσεων έκτακτης ανάγκης στον ανταγωνισμό, σε συνδυασμό με μια νέα προσεκτική και αποφασιστική στάση με σκοπό τη δημιουργία ενός σταθερού και αποτελεσματικού συστήματος εποπτείας και ρύθμισης, που θα είναι ικανό να βελτιώσει την προληπτική διάσταση της ευρωπαϊκής παρουσίας στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η παρούσα ύφεση μας υπενθυμίζει ότι η δημιουργία θέσεων εργασίας και η πραγματική οικονομία πρέπει να επανακτήσουν κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές πολιτικές υπάρχουν νέες πηγές ανάπτυξης, τις οποίες η ΕΕ έχει ήδη εντοπίσει, και πρέπει να θεωρούνται προτεραιότητες για δράση. Η ενεργειακή απόδοση και η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο ενός νέου προσανατολισμού της οικονομικής πολιτικής. Από την άποψη αυτή, οι παρεμβάσεις έκτακτης ανάγκης της Επιτροπής καθώς και των κρατών μελών στην πραγματική οικονομία, δηλαδή στη βιομηχανία και στη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, πρέπει να ενσωματώνουν αυτούς τους στόχους. Αυτή η μακροπρόθεσμη αειφόρος στρατηγική πρέπει να τοποθετήσει τις ΜΜΕ στο επίκεντρο της ατζέντας. Πρέπει να υπογραμμισθεί ότι, παρόλο που οι προσωρινές κρατικές επεμβάσεις που λαμβάνουν χώρα σε ορισμένους τομείς, ειδικότερα στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, μπορεί να είναι αναπόφευκτες, πρέπει να καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια για την ενσωμάτωση μιας πιο επίμονης στρατηγικής προσέγγισης με σκοπό την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, απολύτως σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης PR\ doc 17/18 PE v01-00

18 για την αλλαγή του κλίματος. Επιπλέον, οι στόχοι αυτοί πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη στη διαχείριση των διεθνών διαπραγματεύσεων στους τομείς του εμπορίου, του περιβάλλοντος και της αλλαγής του κλίματος. Η διαδικασία διεύρυνσης και εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα όπως αναφέρεται στην πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής, έχει επισημάνει τις ασύμμετρες επιπτώσεις των οριζόντιων κοινών πολιτικών σε διαφορετικές κοινωνικές και περιφερειακές πραγματικότητες. Σε έναν παγκοσμιοποιημένο και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κόσμο, οι πτυχές αυτές πρέπει να συνεπάγονται μια συγκεκριμένη πολιτική αντίδραση στο κατάλληλο οριζόντιο επίπεδο. Η κοινή συναλλαγματική πολιτική ειδικότερα είναι ένας σημαντικός παράγοντας που διαμορφώνει τα περιφερειακά κέρδη και τις απώλειες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η προοδευτική διεύρυνση της ευρωζώνης με κράτη μέλη με διαφορετικά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης δεν συνοδεύτηκε από βελτιωμένη διακυβέρνηση της νομισματικής ένωσης. Οι στρατηγικές επιπτώσεις που απορρέουν από την πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία σαφώς απουσιάζουν. Απαιτείται μια νέα ερμηνεία της σημασίας του επιτακτικού συντονισμού των εθνικών πολιτικών σε μια σφαιρική στρατηγική για την οικονομική ανάπτυξη. Η συντάκτρια ζητεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εξετάσει δεόντως το θέμα της συνάρθρωσης και της μόχλευσης των εθνικών πρωτοβουλιών, που έχει πρωταρχική σημασία για τη διασφάλιση της επιτυχίας του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας. Στο παρόν πλαίσιο, περισσότερο διαρθρωτικά ζητήματα, όπως η ερμηνεία της εντολής της ΕΚΤ και το ύψος του προϋπολογισμού της ΕΕ, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία και αξίζουν προσεκτικότερη εξέταση. Σε διεθνές επίπεδο, έχει πρωταρχική σημασία η παρούσα πρωτοβουλία να μην εμποδίσει την ΕΕ να αναλάβει τις ευθύνες της όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της Χιλιετίας και την ατζέντα για το περιβάλλον και το κλίμα. Ειδικότερα, πρέπει να αποφευχθεί ενεργά ο κίνδυνος επιστροφής σε πολιτικές προστατευτισμού επιβάλλεται η έγκαιρη ολοκλήρωση του τρέχοντος γύρου των εμπορικών διαπραγματεύσεων που θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα και των αναπτυσσόμενων χωρών. Η τρέχουσα δύσκολη οικονομική κατάσταση δεν πρέπει να αναστείλει το αίσθημα ευθύνης της ΕΕ για μια κατάλληλη αναπτυξιακή ατζέντα. PE v /18 PR\ doc