Ochrana životního prostředí. Řecká fauna a flóra Προςταςία του περιβάλλοντοσ. Χλωρίδα και πανίδα τθσ Ελλάδασ

Transcript

1 Ochrana životního prostředí. Řecká fauna a flóra Προςταςία του περιβάλλοντοσ. Χλωρίδα και πανίδα τθσ Ελλάδασ Το φαινόμενο του κερμοκθπίου Η κερμοκραςία τθσ Γθσ αυξάνεται για διάφορουσ λόγουσ. Ζνασ λόγοσ είναι το φαινόμενο του κερμοκθπίου. Αζρια που παράγονται ςτθ βιομθχανία ςυγκεντρϊνονται ςτθν ατμόςφαιρα τθσ Γθσ. Αυτά τα αζρια δθμιουργοφν ζνα ςτρϊμα που παγιδεφει όλο και περιςςότερο από τθ κερμότθτα του Ήλιου και δεν τθσ επιτρζπει να διαφφγει ςτο διάςτθμα. Το φαινόμενο αυτό ονομάηεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κακϊσ θ Γθ γίνεται κερμότερθ, οι ωκεανοί γφρω από τουσ Πόλουσ γίνονται πιο φιλόξενοι. Σιμερα, οι πολικζσ κερμοκραςίεσ φτάνουν μόλισ τουσ 10 ο C (Κελςίου) ςτο μεςοκαλόκαιρο. Αν θ κερμοκραςία ανζβει πάνω από 5% ςτουσ Πόλουσ, οι πάγοι κα λυϊςουν και θ ςτάκμθ τθσ κάλαςςασ κα ανζβει ςθμαντικά. Οι παρακαλάςςιεσ πόλεισ κακϊσ και οι χϊρεσ που βρίςκονται κάτω από τθν επιφάνεια τθσ κάλαςςασ, όπωσ θ Ολλανδία και το Μπαγκλαντζσ, κα πλθμμυρίςουν. Στισ κερμοκραςίεσ αυτζσ κα εξαφανιςτοφν επίςθσ πολλά από τα ηϊα και τα φυτά των πολικϊν περιοχϊν. Απαντιςτε: 1. Τι ςθμαίνει θ φράςθ «οι ωκεανοί γφρω από τουσ Πόλουσ γίνονται πιο φιλόξενοι»; 2. Γιατί οι παρακαλάςςιεσ πόλεισ και οι χϊρεσ που βρίςκονται κάτω από τθν επιφάνεια τθσ κάλαςςασ κινδυνεφουν περιςςότερο από τθν αφξθςθ τθσ κερμοκραςίασ τθσ Γθσ;

2 Το «παιχνίδι» τθσ φώκιασ: Κρυφτό ι κυνθγθτό; του Απόςτολου Στάικου Δθμοςίευςθ: 14/07/2011 Η εξαφάνιςθ τθσ φϊκιασ μπορεί να κεωρθκεί προοίμιο μιασ επικείμενθσ γενικότερθσ υποβάκμιςθσ του καλάςςιου οικοςυςτιματοσ. Μια μικρι φϊκια, θλικίασ 6-7 μθνϊν, πρωτοεμφανίςτθκε ςτα τζλθ Απριλίου ςτο λιμάνι τθσ Αιγιάλθσ, ςτθν Αμοργό. Με τθ φιλικι τθσ ςυμπεριφορά κζρδιςε αμζςωσ τισ καρδιζσ των κατοίκων αλλά και των επιςκεπτϊν του νθςιοφ. H Eταιρεία για τθ Μελζτθ και Προςταςία τθσ Μεςογειακισ Φϊκιασ (MOm) ζδωςε ςαφείσ οδθγίεσ ςτουσ κατοίκουσ να μθν τθν ταΐηουν, ϊςτε να μθ ςυνθκίςει ςτθν ανκρϊπινθ παρουςία. Δυςτυχϊσ, ςτα μζςα Ιουνίου θ μικρι φϊκια βρζκθκε νεκρι. Όπωσ διαπιςτϊκθκε, ζφερε τραφμα ςτθν πλάτθ από αιχμθρό αντικείμενο (πικανϊσ καμάκι). Για τουσ ανκρϊπουσ τθσ MΟm, δυςτυχϊσ θ παραπάνω είδθςθ δεν αποτελεί ζκπλθξθ. Μζχρι και το 2009 χάναμε 17 με 18 φϊκιεσ κάκε χρόνο. Το 2010 βρζκθκαν νεκρζσ 30, ενϊ μόνο ςτο πρϊτο εξάμθνο του 2011 εντοπίςτθκαν 15 φϊκιεσ νεκρζσ, εκ των οποίων 4 αποτελοφν επιβεβαιωμζνα περιςτατικά θκελθμζνθσ κανάτωςθσ, ςθμειϊνει θ υπεφκυνθ τθσ ΜΟm, Μαριάννα Ψαραδζλλθ. Η Monachus monachus ςτα Ελλθνικά νερά Η Μεςογειακι Φϊκια είναι το μόνο είδοσ φϊκιασ που ηει ςτθ Μεςόγειο και αποτελεί ζνα από τα πλζον απειλοφμενα είδθ καλάςςιων κθλαςτικϊν. Πρόκειται για ζνα από τα μεγαλφτερα είδθ φωκιϊν ςτον κόςμο, με μικοσ 2,5 μζτρα και βάροσ 300 κιλά. Παλαιότερα το είδοσ ιταν κοινό ςε ολόκλθρθ τθ Μεςόγειο, όμωσ ςιμερα ςυναντάται κυρίωσ ςτθν Ανατολικι Μεςόγειο και ςτα Βορειοδυτικά Αφρικανικά παράλια. Ο παγκόςμιοσ πλθκυςμόσ του είδουσ υπολογίηεται ότι δεν ξεπερνά τα 500 άτομα, θ πλειονότθτα των οποίων επιβιϊνει ακόμα ςτο Αιγαίο. Σε πολλζσ χϊρεσ όπωσ θ Ιςπανία, θ Ιταλία, το Μαρόκο, θ Τυνθςία, ο Λίβανοσ και θ Αλβανία, το είδοσ ζχει εξαφανιςτεί. Στα Ελλθνικά νερά φιλοξενείται ο ςθμαντικότεροσ πλθκυςμόσ τθσ, ο οποίοσ όμωσ υπολογίηεται ότι δεν ξεπερνά τα 250 με 300 άτομα.

3 Σφμφωνα με ςτοιχεία τθσ MΟm, οι μεγαλφτεροι πλθκυςμοί του είδουσ βρίςκονται ςτο Εκνικό Θαλάςςιο Πάρκο Αλοννιςου, Βορείων Σποράδων και ςτο νθςιωτικό ςφμπλεγμα Κιμϊλου - Πολυαίγου ςτισ νοτιοδυτικζσ Κυκλάδεσ. Αλιεία Φώκιεσ = 1 0 Οι κφριοι φυςικοί εχκροί τθσ φϊκιασ είναι οι καρχαρίεσ και θ φάλαινα Όρκα. Στθ Μεςόγειο όμωσ οι φάλαινεσ αλλά και οι μεγάλοι καρχαρίεσ είναι ςπάνιοι, οπότε ο μεγάλοσ εχκρόσ όλων των ηϊων είμαςτε εμείσ οι άνκρωποι. Άνκρωποι και φϊκιεσ βρίςκονται ςε μια ιδιότυπθ ναυμαχία. Οι φϊκιεσ αντιμετωπίηουν μεγάλο πρόβλθμα, εξαιτίασ τθσ ελάττωςθσ των πλθκυςμϊν των ψαριϊν κι ζτςι ςτθν προςπάκειά τουσ για εξεφρεςθ τροφισ, προκαλοφν ηθμιζσ ςτουσ ψαράδεσ. Αρκετοί απ αυτοφσ μετά, για να πάρουν εκδίκθςθ για τθν καταςτροφι των διχτυϊν τουσ, ςκοτϊνουν τισ φϊκιεσ. Τρεισ είναι οι βαςικζσ αιτίεσ κανάτου: α) θκελθμζνθ κανάτωςθ: 50% των ενιλικων φωκιϊν ζχουν πζςει κφματα ανκρϊπων β) τυχαία ςφλλθψθ: το 35% των νεαρϊν φωκιϊν που βρίςκονται νεκρζσ, ζχει μπλεχτεί και πνιγεί ςε αλιευτικά εργαλεία γ) υπεραλίευςθ που μειϊνει ςθμαντικά τθ διακζςιμθ τροφι Άλλεσ απειλζσ: καλάςςια ρφπανςθ περιθγιςεισ με καΐκια μζςα ςε καλάςςιεσ ςπθλιζσ, αναγκάηουν τθ φϊκια να εγκαταλείψει τον τόπο κατοικίασ τθσ παράνομθ χριςθ εκρθκτικϊν από τουσ ψαράδεσ ςτο Αιγαίο ςτρατιωτικζσ αςκιςεισ ςε παράκτιεσ περιοχζσ Převzato z zkráceno, upraveno

4 Και ποια είναι θ κατάςταςθ ςιμερα; Εγκλθματικι αδιαφορία για τθν ελλθνικι φφςθ Τετάρτθ 17 Ιουλίου Στο Εκνικό Θαλάςςιο Πάρκο Αλοννιςου Βορείων Σποράδων, μία από τισ ςθμαντικότερεσ περιοχζσ παγκοςμίωσ για τθν απειλοφμενθ με εξαφάνιςθ μεςογειακι φϊκια, θ φφλαξθ είναι ανφπαρκτθ. Παράλλθλα, οι πλθκυςμοί τθσ φϊκιασ Monachus monachus ςτθν υπόλοιπθ Ελλάδα υφίςτανται ανεξζλεγκτεσ πιζςεισ και απειλζσ, παρά το γεγονόσ ότι θ Ελλάδα ζχει τθν ευκφνθ για τθ διατιρθςθ του 90% του ευρωπαϊκοφ πλθκυςμοφ τθσ. Υπεφκυνοι για τθν παραπάνω κατάςταςθ είναι το ΥΠΕΚΑ και οι ςυναρμόδιεσ υπθρεςίεσ αλλά δυςτυχϊσ αποδεικνφεται ότι θ ευκφνθ διατιρθςθσ τθσ βιοποικιλότθτασ και ο ζλεγχοσ τθσ προςταςίασ τθσ φφςθσ παραμζνουν απλϊσ και μόνο ζνα κεωρθτικό ςχιμα. Τι να κάνουμε όταν ςυναντιςουμε μια φώκια; Κάτω από το νερό: Μθν πανικοβλθκείτε, μθν κάνετε απότομεσ κινιςεισ, μθν προςπακιςετε να πλθςιάςετε το ηϊο. Σεβαςτείτε τον χϊρο του και ςε καμία περίπτωςθ μθν το ςθμαδζψετε με ψαροντοφφεκο. Σε καλάςςια ςπθλιά: Μθν προςπακιςετε να μπείτε μζςα ςτθ ςπθλιά διότι μπορεί να βρίςκεται εκεί θ μθτζρα με το μικρό τθσ. Απομακρυνκείτε κολυμπϊντασ αργά και κοντά ςτα βράχια, ϊςτε να μθν κλείνετε τθν είςοδο τθσ ςπθλιάσ και νιϊςει το ηϊο παγιδευμζνο. Στθ ςτεριά: Οι φϊκιεσ βγαίνουν ςτθ ςτεριά τθν περίοδο που αλλάηουν τρίχωμα ι και για να ξεκουραςτοφν. Μείνετε ςε απόςταςθ 30 μζτρων και παρατθριςτε το ηϊο. Μθν προςπακιςετε να το ταΐςετε ι να το βρζξετε. Κρατιςτε ανκρϊπουσ και κατοικίδια μακριά και επικοινωνιςτε άμεςα με τθ ΜΟm ςτο τθλ , διότι μπορεί να πρόκειται για ηϊο που χρειάηεται βοικεια. Η γραμμι λειτουργεί όλο το εικοςιτετράωρο. Χλωρίδα τθσ Ελλάδασ

5 Με τον όρο χλωρίδα εννοοφμε το ςφνολο των διαφόρων ειδϊν φυτϊν που βρίςκονται ςε μία περιοχι. Η ελλθνικι χλωρίδα περιλαμβάνει περίπου είδθ φυτϊν, από τα οποία περίπου είναι ενδθμικά, δθλαδι δεν υπάρχουν πουκενά αλλοφ ςτθ γθ. Είναι μοναδικι ςτθν Ευρϊπθ για τον πλοφτο τθσ, αλλά και για τθν μεγάλθ αναλογία ενδθμικϊν ςε ςχζςθ με τθν ζκταςι τθσ. Ζτςι, για παράδειγμα θ Γερμανία, με ζκταςθ ςχεδόν τριπλάςια τθσ Ελλάδασ ζχει είδθ και 6 ενδθμικά, θ Αγγλία με διπλάςια ζκταςθ ζχει είδθ και 16 ενδθμικά. Αυτό το γεγονόσ οφείλεται ςτθν μεγάλθ ποικιλία βιοτόπων και οικοςυςτθμάτων, τα οποία είναι ικανά να φιλοξενιςουν όχι μόνο αυτόν τον αρικμό χλωρίδασ αλλά και πολφ ςθμαντικι πανίδα. Ο ςυνδυαςμόσ τθσ γεωγραφικισ κζςθσ τθσ Ελλάδασ μεταξφ τριϊν θπείρων (Ευρϊπθ, Αςία, Αφρικι), το ιδανικό μεςογειακό κλίμα, οι δαντελωτζσ ακρογιαλιζσ, τα χιλιάδεσ νθςιά και θ πλοφςια παλαιογεωγραφικι ιςτορία του ελλθνικοφ χϊρου δθμιοφργθςαν οικότοπουσ ηωτικισ ςθμαςίασ ςτθν Ευρϊπθ και τον κόςμο. Πανίδα τθσ Ελλάδασ Με τον όρο πανίδα εννοοφμε το ςφνολο των διαφόρων ειδϊν ηωικϊν οργανιςμϊν (ςπονδυλωτϊν και αςπόνδυλων) που βρίςκονται ςε μία περιοχι. Η γνϊςθ μασ για τα ηϊα τθσ Ελλάδασ ξεκινά πολφ παλιά, ουςιαςτικά από τον Αριςτοτζλθ που πριν από χρόνια ζγραψε το "Περί ηϊων ιςτορίαι", όπου περιζγραψε με ιδιαίτερθ λεπτομζρεια περίπου 600 είδθ. Σφμφωνα με πρόςφατεσ απογραφζσ (Fauna Europaea 2004), ςτθν Ελλάδα ζχουν καταγραφεί είδθ ηϊων τθσ ξθράσ και των γλυκϊν νερϊν. Σ αυτά μποροφμε να προςκζςουμε και άλλα είδθ τθσ κάλαςςασ. Πιςτεφεται ότι αν μελετθκεί θ ελλθνικι πανίδα πλιρωσ, κα πρζπει να περιλαμβάνει περίπου είδθ!. Από αυτά: 555 είναι ψάρια (447 καλάςςια και 108 είδθ γλυκοφ νεροφ) 22 είναι αμφίβια 61 είναι ερπετά 436 είναι πουλιά 111 είναι κθλαςτικά (98 χερςαία και 13 καλάςςια) περίπου είναι αςπόνδυλα Αυτι θ μεγάλθ ποικιλότθτα τθσ πανίδασ τθσ χϊρασ μασ εξθγείται όπωσ και θ ποικιλότθτα ςτθν χλωρίδα. Από τθ μία πλευρά, ο ελλθνικόσ χϊροσ λειτοφργθςε ωσ καταφφγιο ςτα ηϊα τθσ Βόρειασ Ευρϊπθσ που ικελαν να αποφφγουν τουσ παγετϊνεσ

6 και από τθν άλλθ, θ τεράςτια ποικιλία οικοτόπων τθσ χϊρασ μασ (ς' ζνα μικρό γεωγραφικό χϊρο απαντοφν πολλοί διαφορετικοί τφποι περιβάλλοντοσ) βοικθςε ςτθν ανάπτυξθ διαφορετικϊν πλθκυςμϊν άγριων ηϊων. Převzato z zkráceno, s úpravami Α. Σε ποια κατθγορία αςπόνδυλων ανικουν τα παρακάτω είδθ ηώων; αράχνθ, ςκακάρι, μφγα, γαρίδα, ςαλιγκάρι, μφδι, πεταλοφδα, αςτακόσ αρκρόποδα καρκινοειδι ζντομα μαλάκια Β. Σε ποια κατθγορία ςπονδυλωτών ανικουν τα παρακάτω είδθ ηώων; ελάφι, ςκαντηόχοιροσ, τςιποφρα, ξιφίασ, ςαφρα, ςπουργίτι, κουκουβάγια, φϊκια, φίδι, αετόσ, χελϊνα, κοφκοσ, φρφνοσ, αθδόνι, γφπασ, βάτραχοσ, νυχτερίδα, δράκαινα, ςκίουροσ, κουκουβάγια, τυφλοπόντικασ, κάςτορασ, οχιά, περιςτζρι, κφκνοσ, αλεποφ, ερπετά αμφίβια ψάρια πτθνά κθλαςτικά Γ. Μεταφράςτε ςτα ελλθνικά: jedle, borovice, dub, cypřiš, fíkovník, kaštan (strom), buk Δ. Μεταφράςτε ςτα τςεχικά: βαςιλικόσ, δυόςμοσ, κυμάρι, χαμομιλι, μαργαρίτα, τριαντάφυλλο, κρίνοσ, παπαροφνα, γαρφφαλλο Ε. Απαντιςτε: Ποιο δζντρο ςυναντάμε ςυχνά ςτισ πλατείεσ των ελλθνικϊν χωριϊν; ΣΤ. Εξθγιςτε τισ παροιμίεσ και εκφράςεισ από τθν e-learning άςκθςθ του μακιματοσ. Ζ. Συμπλθρώςτε: Πεινάω ςαν...

7 Το... από το κεφάλι βρωμάει.... που γαβγίηει μθ φοβάςαι. Δουλεφει ςαν το... Λείπει ο..., χορεφουν τα... Η. Εξθγιςτε και ςυγκρίνετε με τςεχικζσ παροιμίεσ (αν υπάρχουν): Κάκε πράμα ςτον καιρό του κι ο κολιόσ τον Αφγουςτο. Δυο γαϊδάροι εμάλωναν ςε ξζνο αχυρϊνα. Και τθν πίτα ολόκλθρθ και το ςκφλο χορτάτο. Θρζψε λφκο το χειμϊνα, να ςε φάει το καλοκαίρι. Θρζφε φίδι το χειμϊνα να ςε φάει το καλοκαίρι. Κάποιου χαρίηαν γάιδαρο και τον κοίταγε ςτα δόντια. Νθςτικό αρκοφδι, δεν χορεφει. Ψάχνει ψφλλουσ ςτ' άχυρα. Ζνασ κοφκοσ (ι χελιδόνι) δε φζρνει τθν άνοιξθ