Η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τουριστικό τοµέα. Η περίπτωση του νοµού Πιερίας και η ανάπτυξη των ειδικών και εναλλακτικών µορφών τουρισµού.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τουριστικό τοµέα. Η περίπτωση του νοµού Πιερίας και η ανάπτυξη των ειδικών και εναλλακτικών µορφών τουρισµού."

Transcript

1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Πολυτεχνική Σχολή Τµήµα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης Διπλωµατική Εργασία: Η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τουριστικό τοµέα. Η περίπτωση του νοµού Πιερίας και η ανάπτυξη των ειδικών και εναλλακτικών µορφών τουρισµού. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ (ΑΕΜ 228) ΣΙΩΚΑΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ (ΑΕΜ 247) Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Παπαδοπούλου Ελένη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή. 6 Περίληψη Abstract 1.Ιστορική Αναδροµή του φαινοµένου: η πορεία του ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού από την εµφάνισή του µέχρι σήµερα Προϊστορικός τουρισµός Πρώτη τουριστική περίοδος 1.3.Δεύτερη περίοδος 1.4.Τρίτη τουριστική περίοδος τουριστική 1.5.Τέταρτη τουριστική περίοδος 1.6.Μεταπολεµική τουριστική περίοδος Σύγχρονη περίοδος τουριστική 2.Εννοιλογική προσέγγιση ειδικών-εναλλακτικών µορφών σύγχρονου τουρισµού 2.1.Ο ορισµός των ειδικώνεναλλακτικών µορφών τουρισµού, οι προδιαγραφές ανάπτυξής τους και οι ειδικές-ενναλακτικές µορφές του σύγχρονου τουρισµού Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο τη γνωριµία µε τη φύση Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο τον πολιτισµό, τη θρησκεία, την επιστήµη και την εκπαίδευση

3 2.1.3.Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο τους επαγγελµατικούς λόγους Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο το νερό Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο την υγεία και την ποιότητα ζωής Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο την παραθέριση Άλλες µορφές Οι επιδράσεις των ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού Επιδράσεις οικονοµικό τοµέα Επιδράσεις κοινωνικό τοµέα Επιδράσεις πολιτιστικό τοµέα Επιδράσεις φυσικό περιβάλλον στον στον στον στο 3.Το µοντέλο του ειδικούεναλλακτικού τουρισµού Το µοντέλο ανάπτυξης των ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού σε παγκόσµιο και ευρωπαϊκό επίπεδο 3.3.Το µοντέλο ανάπτυξης των ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού στην Ελλάδα 3.1.Η ανάπτυξη του ειδικούεναλλακτικού τουρισµού- Τάσεις & προοπτικές για το µέλλον 4.Ο νοµός Πιερίας ως προορισµός ειδικώνειδικών εναλλακτικών µορφών τουρισµού

4 4.1. Γενικά χαρακτηριστικά της περιοχής µελέτης 4.2.Γεωγραφικά περιβαλλοντικά κλιµατολογικά χαρακτηριστικά και Πληθυσµιακά χαρακτηριστικά 4.4.Οικονοµικά στοιχεία Παραγωγικοί κλάδοι 4.5.Δηµόσιες υποδοµές και υπηρεσίες 4.6.Η ιστορία του νοµού Πιερίας 4.7.Πολιτιστικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και 4.8.Τουριστικό προϊόν και προοπτικές ανάπτυξης ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού στην περιοχή µελέτης 5. Έρευνα τουριστικής ανάπτυξης Σκοπός και υποθέσεις έρευνας 5.2. Αποτελέσµατα έρευνας Μεθοδολογική προσέγγιση & αποτελέσµατα 6.1.S.W.O.T. Ανάλυση και εφαρµογή της στην περιοχή µελέτης Καθορισµός στόχων Περιγραφή & εξέταση συγκριτικών πλεονεκτηµάτων. 78 3

5 Περιγραφή & εξέταση µειονεκτηµάτων Περιγραφή & εξέταση ευκαιριών Περιγραφή & εξέταση απειλών 6.2. Αποτελέσµατα ανάλυσης S.W.O.T. στην περιοχή µελέτης 7. Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης & διαχείρισης ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού 7.1. Η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τουριστικό τοµέα σήµερα 7.2. Βασικά στοιχεία σχεδιασµού τουριστικής ανάπτυξης 7.3. Σχεδιασµός & διαχείριση ειδικούεναλλακτικού τουριστικού προϊόντος 7.4. Προτάσεις στρατηγικής ανάπτυξης ειδικούεναλλακτικού τουρισµού στο νοµό Πιερίας 7.5. Ανακεφαλαίωση- Συµπεράσµατα-Προοπτικές Βιβλιογραφία. 97 4

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο της διπλωµατικής εργασίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου του τµήµατος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης. Η εργασία διαπραγµατεύτηκε την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τουριστικό τοµέα, µελετώντας την περίπτωση του νοµού Πιερίας και ειδικότερα τη δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών-ειδικών µορφών τουρισµού. Οι λόγοι που οδήγησαν στην επιλογή του θέµατος είναι η σηµασία του τουρισµού στην ελληνική οικονοµία και οι προοπτικές ανάπτυξης εναλλακτικών-ειδικών µορφών τουρισµού. Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή µελέτης, καθώς παρουσιάζει έντονη ποικιλοµορφία τόσο στα περιβαλλοντικά, όσο και στα ανθρωπογενή χαρακτηριστικά της. Ως εναλλακτικός-ειδικός τουρισµός ορίζεται η καινοτόµα προσέγγιση του τουριστικού φαινοµένου που προσελκύει τουρίστες που χαρακτηρίζονται από ειδικά ενδιαφέροντα. Τα κύρια χαρακτηριστικά των εναλλακτικών-ειδικών µορφών τουρισµού είναι: η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η διατήρηση των πολιτιστικών και ιστορικών στοιχείων µίας περιοχής και η στήριξη του τοπικού πληθυσµού. Προκειµένου να είναι εφικτή η ανάπτυξη του εναλλακτικού-ειδικού τουρισµού απαιτούνται συγκεκριµένες στρατηγικές λύσεις οι οποίες θα πρέπει να είναι οικονοµικά και χρονικά συµφέρουσες και να συµβαδίζουν µε τους υπόλοιπους αναπτυξιακούς τοµείς. Για τον προσδιορισµό µίας ολοκληρωµένης τουριστικής πολιτικής είναι αναγκαία η συλλογή των επιµέρους στοιχείων που αφορούν στους φυσικούς πόρους και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής µελέτης καθώς και τους οικονοµικούς τοµείς ανάπτυξης. Στην παρούσα εργασία τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά αποτέλεσαν τη βάση για την διεξαγωγή συµπερασµάτων και ενός συνόλου προτάσεων για την προοπτική ανάπτυξης εναλλακτικών-ειδικών µορφών τουρισµού στο νοµό Πιερίας. Ένας αποτελεσµατικός σχεδιασµός λαµβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της υπό µελέτη περιοχής. Ο νοµός Πιερίας βρίσκεται στην Κεντρική Μακεδονία και έχει πλούσιο ιστορικό, πολιτισµικό παρελθόν, καθώς επίσης και φυσικό περιβάλλον. Σκοπός της εργασίας ήταν να εξάγει συµπεράσµατα και προτάσεις που θα εξασφαλίσουν την τουριστική ανάπτυξη του νοµού ενώ παράλληλα θα υπηρετούν τις αρχές της αειφορίας µε απώτερο στόχο να γίνει κατανοητή και προβλέψιµη η 5

7 ανάπτυξη του εναλλακτικού-ειδικού τουριστικού φαινοµένου για το σύνολο της χώρας. Οι επιµέρους στόχοι της εργασίας ήταν: α) η κατανόηση του ειδικούεναλλακτικού τουριστικού φαινοµένου µέσω της ιστορικής εξέλιξής του, αλλά και της εννοιολογικής του ερµηνείας, των µορφών µε τις οποίες εµφανίζεται και των επιδράσεων του, β) ο προσδιορισµός της περιοχής µελέτης σε γεωγραφικό, κλιµατολογικό, πληθυσµιακό, οικονοµικό, ιστορικό, πολιτιστικό επίπεδο ώστε να γίνουν κατανοητές οι υπάρχουσες και οι δυνητικές συνθήκες και προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης, γ) η ανάλυση των προαναφερθέντων στοιχείων µε µία εµπεριστατωµένη µεθοδολογική προσέγγιση και τέλος δ) η µελέτη των βασικών αρχών στρατηγικού σχεδιασµού, ούτως ώστε να είναι εφικτό ένα στρατηγικό σχέδιο διαχείρισης ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού στο νοµό Πιερίας. Η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε γα την διεξαγωγή συµπερασµάτων και προτάσεων περιελάµβανε την έρευνα και συλλογή στοιχειών που αφορούν ιστορικά στοιχεία της περιοχής, τη διοικητική και χωροταξική της φυσιογνωµία, την αναπτυξιακή διάρθρωση, την τουριστική ανάπτυξη και το πολιτιστικό, ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον. Κατόπιν της συλλογής στοιχείων ακολουθεί η ανάλυση S.W.O.T., κατά την οποία παρουσιάζονται και αναλύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής µελέτης σε συνάρτηση µε τον τουρισµό. Τέλος, καταγράφονται προτάσεις υπό το πλαίσιο ενός στρατηγικού πλαισίου τουριστικής ανάπτυξης εναλλακτικών µορφών τουρισµού για το νοµό Πιερίας. 6

8 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το τουριστικό φαινόµενο εµφανίζεται στις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας. Τα τελευταία χρόνια, όµως, παρατηρείται µία ραγδαία ανάπτυξη των ειδικώνεναλλακτικών µορφών τουρισµού, ενώ παράλληλα αναδύονται και νέες µορφές. Ο εναλλακτικός-ειδικός τουρισµός χαρακτηρίζεται από κάποια επιµέρους γνωρίσµατα: την περιορισµένη κλίµακα ανάπτυξης, την ευηµερία των τοπικών κοινωνιών, την ήπια παρέµβαση στο φυσικό περιβάλλον, την ποικιλότητα των δραστηριοτήτων µε ενεργή συµµετοχή των τουριστών, την αειφορική ανάπτυξη, το σεβασµό στον πολιτισµό, τη θετική αλληλεπίδραση οικοδεσποτών και φιλοξενούµενων, το ειδικό, κυρίαρχο κίνητρο, την ελευθερία επιλογής. Οι εναλλακτικές τουριστικές µορφές µπορούν να αντισταθµίσουν πολλές από τις αρνητικές συνέπειες της µαζικής τουριστικής βιοµηχανίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα οριοθετηθούν οι βασικού άξονες που θα εξασφαλίσουν την άνθισή τους. Η περιοχή µελέτης αποτελεί το νότιο τµήµα της Κεντρικής Μακεδονίας µε πρωτεύουσα την Κατερίνη. Η περιοχή παρουσιάζει έντονο ιστορικό ενδιαφέρον, ενώ το φυσικό περιβάλλον αναπτύσσεται ανάµεσα στον Όλυµπο, τα Πιέρια Όρη και τη θάλασσα. Ο πληθυσµός παρουσιάζει αυξητική τάση, ενώ το µεταναστευτικό ρεύµα είναι περιορισµένο. Παρά τα ενδογενή µειονεκτήµατά της υπό µελέτη περιοχής και τις αναδυόµενες απειλές, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της ανάλυσης S.W.O.T., τα πλεονεκτήµατα και οι ευκαιρίες του νοµού Πιερίας για την ανάπτυξη εναλλακτικών µορφών τουρισµού είναι κατάλληλα για να διασφαλίσουν µία βιώσιµη τουριστική ανάπτυξη εναλλακτικών-ειδικών µορφών τουρισµού. 7

9 Abstract The phenomenon of tourism has its roots in the very beginning of the human history. During the past years, though, there has been a rapid development in various special and alternative aspects of tourism, while some new aspects are emerging at the same time. The special-alternative tourism is characterized by some individual traits, such as the limited development scale, the prosperity of local societies, the mild intervention upon the natural environment, the diversity of activities with the tourists active participation, the sustainability in energy, the respect for the civilization, the positive interaction between hosts and guests and last but not least the special and dominant motive which is the freedom of choice. The alternative tourist aspects can compensate many of the negative consequences massive tourist industry can cause, on condition that the fundamental axes ensuring their blooming are limited. The place of study is in the south part of Central Macedonia with Katerini as its capital city. The area is of intense historical interest, while the natural environment is developing between Mt Olympus, the Pieria Mountains and the sea. The population is increasing while the current tendency of immigration is low. Despite the intrinsic disadvantages of the under study area and the emerging threats, the results of the S.W.O.T. analysis show that the advantages and the opportunities the region of Pieria has for the development of the alternative aspects of tourism are suitable to ensure a viable tourist development of the special-alternative aspects of tourism. 8

10 1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ: Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ-ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ 1.1. Προϊστορικός τουρισµός Η προϊστόρική περίοδος οριοθετείται από τα µέσα της τρίτης χιλιετηρίδας π.χ. έως τη γέννηση του Χριστού. Θα µπορούσε να ειπωθεί ότι οι πρώτες µορφές τουρισµού που εµφανίστηκαν στην ιστορία ουσιαστικά αποτελούσαν εναλλακτικές-ειδικές µορφές τουρισµού, έτσι όπως αυτές ορίζονται σήµερα. Οι κυριότερες εναλλακτικές µορφές τουρισµού κατά την π.χ. περίοδο έλαβαν χώρα στην Αρχαία Αίγυπτο, τη Μεσοποταµία, την Αρχαία Ελλάδα, την Περσία και τη Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία. Πιο συγκεκριµένα παρατηρείται τουρισµός αναψυχής, κατά τον οποίο, κυρίως οι Αιγύπτιοι, πραγµατοποιούσαν ηµερήσιες εκδροµές στις όχθες του Νείλου, και εξελίχθηκε εν συνεχεία από τους Ρωµαίους, ενώ δεν λείπουν µαρτυρίες σχετικά µε τον τουρισµό αναψυχής που πραγµατοποιούσαν Κινέζοι και Ιάπωνες (Tsartas 1989). Κατά τα προϊστορικά χρόνια εµφανίζεται επίσης επαγγελµατικός τουρισµός που αφορύσε στις µετακινήσεις Αιγυπτίων και Ασσυρίων. Ο πολιτιστικός τουρισµός περιελάµβανε επισκέψεις σε περιοχές που φιλοξενούσαν τα επτά θαύµατα του κόσµου, καθώς και τα παγκόσµια θεατρικά φεστιβάλ και τους δραµατικούς αγώνες. Αυτή η µορφή τουρισµού εµφανίστηκε στην Αθήνα, Επίδαυρο και την Έφεσο (Συµεωνίδου 2008). Μία άλλη αρκετά διαδεδοµένη µορφή ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού κατά την προϊστορική περίοδο αποτελεί ο θρησκευτικός τουρισµός. Αναπτύχθηκε κυρίως στην Αρχαία Ελλάδα µε τη µορφή ταξιδιών µε σκοπό την επιτέλεση εορτών προς τιµήν των θεών. Στη συνέχεια εξελίχθηκε σε οµαδικά ταξίδια προσκυνητών στους Άγιους Τόπους, τη Μέκκα και το Βατικανό (Λογοθέτης 1982). Ένα από τα σηµαντικότερα δρώµενα των προϊστορικών ετών αποτελούσαν οι αθλητικές δραστηριότητες, οι οποίες έδωσαν έναυσµα στην ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού. Αφορούσε στους µεγάλους πανελλήνιους πανηγυρικούς αγώνες που γίνονταν στην Αρχαία Ελλάδα προς τιµή των Θεών (Συµεωνίδου 2008) (Εικόνα 1.1). 9

11 Εικόνα 1.1. Αρχαίοι ολυµπιακοί αγώνες Δεν θα πρέπει να παραληφθεί ο ιαµατικός τουρισµός ο οποίος βασίστηκε στην ύπαρξη και χρήση των ιαµατικών πηγών για θεραπευτικούς σκοπούς. Η λουτροθεραπεία κατά τους ρωµαϊκούς χρόνους έλαβε µεγάλες διαστάσεις µε την ίδρυση των πρώτων λουτροπόλεων (Thelen & Travers 2007). Στην αρχαία Ελλάδα αναπτύχθηκε επίσης συνεδριακός τουρισµός µέσω του θεσµού των Αµφικτιονικών (συγκεντρώσεις αντιπροσώπων των γειτονικών ελληνικών φύλων και πόλεων - κρατών για επίλυση διαφόρων θεµάτων) (Τσάρτας 1996). Άλλη µορφή ειδικούεναλλακτικού τουρισµού αυτής της περιόδου είναι ο περιηγητικός τουρισµός, ο οποίος παρατηρήθηκε για πρώτη φορά χάρη στη συµβολή του Ηρόδοτου και του Παυσανία του περιηγητή, δηµιουργώντας ουσιαστικά τους πρώτους ταξιδιωτικούς οδηγούς (Σφακιανάκης 2000). Τέλος, η προϊστορική περίοδος περιαλµβάνει και το φιλοσοφικό/εκπαιδευτικό τουρισµό που πραγµατοποιούταν προς την Αίγυπτο, τη Σάµο και τη Μίλητο για µορφωτικούς σκοπούς (Συµεωνίδου 2008) Πρώτη τουριστική περίοδος Η πρώτη τουριστική περίοδος χρονολογείται από τη γέννηση του Χριστού έως το Μεσαίωνα, κατά την οποία δεν εµφανίζονται νέες µορφές εναλλακτικού-ειδικού τουρισµού. Οι πόλεµοι, η κοινωνική αναταραχή, το καθεστώς φεουδαρχίας και θεοκρατισµού, η έλλειψη οδικού δικτύου και συγκοινωνιακών µέσων, καθώς και το χαµηλό διαθέσιµο εισόδηµα δεν ευνοούν την τουριστική ανάπτυξη. Παρόλα αυτά αναπτύσσονται οι υπάρχουσες µορφές τουρισµού, γεγονός που θα συντελέσει στη µελλοντική ανάπτυξη ποικίλων µορφών εναλλακτικού τουρισµού. Κατά την περίοδο της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας παρατηρούνται εξελλιγµένες µορφές ιαµατικού, αθλητικού, θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισµού µε την κατασκευή του 10

12 πρώτου ολοκληρωµένου οδικού δικτύου, θέσεων ανάπαυσης και πανδοχείων (Εικόνα 1.2). Εικόνα 1.2. Τµήµα της λουτρόπολης Τραϊανούπολης που αναπτύχθηκε κατά τη Ρωµαϊκή και Βυζαντινή περίοδο και αποτέλεσε σηµαντικό κέντρο της κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής της Θράκης Εν συνεχεία, κατά τη Βυζαντινή περίοδο ευνοείται ιδιαίτερα ο θρησκευτικός τουρισµός, ενώ κατά τα χρόνια του Μεσαίωνα η τουριστική ανάπτυξη µπορεί να θεωρηθεί στάσιµη, µε εναλλακτικές µορφές τουρισµού όπως θρησκευτικός, περιηγητικός, πολιτιστικός, εκπαιδευτικός και επαγγελµατικός τουρισµός να αποτελούν προνόµιο µόνο των εύπορων κοινωνικών στρωµάτων (Gee, Makens & Choy 2001) Η δεύτερη τουριστική περίοδος Αναφέρεται στη χρονική περίοδο από το Μεσαίωνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα, όπου η τουριστική δραστηριότητα δεν είναι αξιόλογη, καθώς οι αναταραχές τόσο από την πτώση της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας όσο και η πολιτική αστάθεια, η έλλειψη εµπορικών συναλλαγών και το ελλιπές µεταφορικό σύστηµα δεν προσέφεραν τις κατάλληλες συνθήκες (Gee, Makens & Choy 2001). Η µόνη µορφή ειδικούεναλλακτικού τουρισµού που παρατηρείται την εν λόγω περίοδο είναι ο θρησκευτικός τουρισµός, µε θεσµούς όπως τα τάµατα ή η βάπτιση στον Ιορδάνη ποταµό να είναι ιδιαιτέρως δηµοφιλείς. Επίσης η γαλλική επανάσταση και οι 11

13 ναπολεόντειοι πόλεµοι αποτέλεσαν άλλο ένα εµπόδιο τουριστικής ανάπτυξης. Εντούτοις άρχισε να διαφαίνεται η τουριστική άνθιση που θα επακολουθούσε, αφού αναπτύχθηκαν οι κατάλληλες υποδοµές (οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο, ξενοδοχεία και εστιατόρια, ταξιδιωτικοί οδηγοί και διάθεση των ανθρώπων για ταξίδια) (Συµεωνίδου 2008). Στα πανεπιστήµια της Ευρώπης εµφανίζεται και µία ιδιαίτερη µορφή εκπαιδευτικού τουρισµού που αφορά στην επίσκεψη των σηµαντικότερων πανεπιστηµιακών κέντρων (Παρίσι, Οξφόρδη) ως τµήµα της εκπαίδευσης των ευγενών (Βαρβαρέσος 2000). Οι έµποροι, οι αξιωµατούχοι και οι ρωµαιοκαθολικοί µοναχοί πραγµατοποιούσαν ταξίδια για επαγγελµατικούς λόγους. Κατά την περίοδο της Αναγέννησης επεκτείνεται η ιδέα του εκπαιδευτικού τουρισµού µέσω των ταξιδιών που στόχο είχαν αρχαιολογικές ανασκαφές, παρατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος κ.α. (Βαρβαρέσος 2008). Έτσι, Οι Άγγλοι ευγενείς διευρύνουν τον περιηγητικό/εκπαιδευτικό τουρισµό µε προορισµό τη Γαλλία. Η Μικρή Περιήγηση- Petit Tour, περιελάµβανε το Παρίσι και τη νοτιοδυτική Γαλλία ενώ στη Μακρά Περιήγηση συµπεριλαµβανόταν επίσης η Βουργουνδία, και η νοτιοανατολική Γαλλία. (Gee, Makens & Choy 2001). Ο 18ος αιώνας θα µπορούσε να θεωρηθεί προοίµιο του σύγχρονου τουρισµού, καθώς αυξήθηκε το εισόδηµα και η ασφάλεια των ταξιδιών, επεκτάθηκε το οδικό δίκτυο και εκσυγχρονίστηκαν τα µεταφορικά µέσα, τουλάχιστον για τους προνοµιούχους της κοινωνίας (Συµεωνίδου 2008). Η Γαλλική και Βιοµηχανική Επανάσταση που ακολούθησαν ευνόησαν την τάση των ανθρώπων για τουριστικές δραστηριότητες κι εποµένως συνεισέφεραν σηµαντικά στην επακόλουθη τουριστική ανάπτυξη (Βαγιώνης 2002). Στο τέλος αυτής της τουριστικής περιόδου παρατηρείται η εξέλιξη των λουτροπόλεων, η ανάπτυξη τουριστικών καταφυγίων (Lickorish 2004) και το πρώτο ξενοδοχείο, µε τη µορφή που είναι γνωστό σήµερα (Εικόνα 1.3). 12

14 Εικόνα 1.3. Πίνακας από τον John Wykeham Archer που απεικονίζει το πρώτο σύγχρονο ξενοδοχείο στο Convent που ιδρύθηκε από τον David Low (1774) Η τρίτη τουριστική περίοδος Περιλαµβάνει την τουριστική περίοδο από τις αρχές του 19ου αιώνα έως το έτος Η τρίτη τουριστική περίοδος σηµατοδοτεί την ευρεία χρήση του σιδηροδροµικού δικτύου, που ξεκίνησε αρχικά από την Αγγλία και ύστερα επεκτάθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη - η Αµερική διαθέτει σιδηροδροµικό δίκτυο από το 1829 και ο Καναδάς από το 1837, ενώ στην Ελλάδα η πρώτη σιδηροδροµική γραµµή που συνέδεσε την Αθήνα µε τον Πειραιά εγκαινιάστηκε το και ολοκληρώθηκε µε την έναρξη του Ι Παγκοσµίου Πολέµου. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο ο 19ος αιώνας αποτελεί ορόσηµο κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων. Υπό αυτό το πλαίσιο και ο τουρισµός ακολουθεί αυτή την τάση, µε χαρακτηριστικό παράδειγµα την εµφάνιση του πρώτου ταξιδιωτικού πράκτορα Thomas Cook, αναδεικνύοντας την πολλά υποσχόµενη εξελικτική πορεία του τουριστικού φαινοµένου. Αυτή η τουριστική περίοδος αποτελεί καίριο ιστορικό σηµείο της τουριστικής εξέλιξης, καθώς ο τουρισµός αρχίζει να παίρνει µία µαζική µορφή και να ξεπερνά τις προηγούµενες ειδικές-εναλλακτικές µορφές που αναφέρθηκαν (Τζένος & Σιταράς 13

15 2007). Τα ταξίδια πραγµατοποιούνται κυρίως µε σιδηρόδροµο στο εσωτερικό και µε ατµόπλοια, τα οποία εµφανίστηκαν λίγο αργότερα, στο εξωτερικό (Κοκκώσης & Τσάρτας 1999). Εικόνα 1.4. Μία από τις διαφηµιστικές καµπάνιες του ταξιδιωτικού γραφείου του Thomas Cook, ο οποίος εγκαινίασε την ιδέα του ολοκληρωµένου τουριστικού πακέτου, που περιελάβανε: τη µεταφορά, το κατάλυµα και τις δραστηριότητες σε ένα νέο επιθυµητό προορισµό. Η εταιρεία του εξελίχθηκε ταχύτατα καθώς το 1851 ανέλαβε τη µεταφορά εκδροµέων από το Yorkshire στη Μεγάλη Βιοµηχανική Έκθεση του Λονδίνου, ενώ το 1856 οργάνωσε την πρώτη εκδροµή στη Ηπειρωτική Ευρώπη και το 1865 την πρώτη εκδροµή στις Ηνωµένες Πολιτείες. Ο Thomas Cook δηµιούργησε µια καινοτόµα τουριστική υπηρεσία, ένα οργανωµένο µαζικό ταξίδι και την πρωτοποριακή ιδέα του υιοθέτησαν άµεσα πάρα πολλές εταιρίες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόµα και σήµερα υπάρχει ταξιδιωτικό γραφείο που φέρει το όνοµά του (Lickorish & Jenkins 2004) Η τέταρτη τουριστική περίοδος Ουσιαστικά πρόκειται για το µεσοπολεµικό διάστηµα κατά το οποίο, όπως εύκολα γίνεται κατανοητό, παρατηρείται ύφεση σε όλους του παραγωγικούς τοµείς 14

16 ανάπτυξης. Όσον αφορά στον τουρισµό, η άνθιση που ξεκίνησε κατά την προηγούµενη χρονική περίοδο διακόπηκε βίαια λόγω της έναρξης του Ι Παγκοσµίου Πολέµου και παρέµεινε στάσιµη κατά τη διάρκεια του µεσοπολέµου. Αξίζει ωστόσο να αναφέρουµε την εµφάνιση του µηχανοκίνητου οχήµατος και των αεροµεταφορών (Lickorish 2004), καθώς και τη σηµασία των ταξιδιών κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέµου ως ειρηνευτικό µέσο (Ιωακειµίδου-Παπαπαύλου 2003). Εικόνα 1.5. Ένα από τα πρώτα σύγχρονα αυτοκίνητα που κυκλοφόρησε το ) Τη δεκαετία του 30 κάποια εργασιακά δικαιώµατα (π.χ. άδειες µετ αποδοχών) κερδίζουν έδαφος µε αποτέλεσµα τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε κοινωνικό και οικονοµικό επίπεδο, οδηγώντας κατά αυτό τον τρόπο στη µαζικοποίηση του τουριστικού φαινοµένου (Τσάρτας 1996, Βαρβαρέσος 2008). Ο ΙΙ Παγκόσµιος Πόλεµος ανακόπτει για άλλη µία φορά την οµαλή εξέλιξη της τουριστικής ανάπτυξης. Εντούτοις αξίζει να σηµειωθεί µία νέα µορφή ειδικούεναλλακτικού τουρισµού, ο εκθεσιακός τουρισµός που προέκυψε από το θεσµό των Διεθνών Εκθέσεων προσελκύοντας µεγάλο αριθµό επισκεπτών, ενώ η ένταξη των ΗΠΑ στην τουριστική ανάπτυξη εισαγάγει την έννοια του διηπειρωτικού τουρισµού (Σφακιανάκης 2000). 15

17 1.6. Η µεταπολεµική τουριστική περίοδος Είναι η χρονική περίοδος που ξεκινά από το τέλος του ΙΙ Παγκοσµίου Πολέµου και διαρκεί έως τη δεκαετία του Οι πολιτικές, κοινωνικές, οικονοµικές, τεχνολογικές και πολιτιστικές συνθήκες της εποχής αυτής έχουν ως αποτέλεσµα τη ραγδαία ανάπτυξη του τουριστικού φαινοµένου. Καταρχήν, οι συγκοινωνίες πάσης φύσεως γνωρίζουν ευρεία ανάπτυξη, µε κυρίαρχα τα αεριωθούµενα αεροσκάφη τα οποία ελαχιστοποιούν την χρονο-απόσταση µεταξύ των τόπων προέλευσης και προορισµού των τουριστών (Gore 1984). Σηµαντικό αίτιο της έκρηξης της τουριστικής κίνησης αποτελεί και η κατοχύρωση των εργασιακών δικαιωµάτων στις ανεπτυγµένες χώρες δίνοντας στους εργαζόµενους και τους συνταξιούχους τον απαραίτητο χρόνο, αλλά και την οικονοµική άνεση για την πραγµατοποίηση τουριστικών δραστηριοτήτων, ιδίως µέσω διαφόρων οικονοµικά προσιτών τουριστικών πακέτων (Doswell 1997). Επίσης η εκπαίδευση συµβάλει στη γιγάντωση των τουριστικών δραστηριοτήτων (Fleischer & Pizam 1997). Κατά τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο καθιερώνεται η µέριµνα για µία ιδιαίτερη κοινωνική οµάδα ανθρώπων, την τρίτη ηλικία παρέχοντας µεταξύ άλλων τις κατάλληλες συνθήκες για διάφορες τουριστικές δραστηριότητες (Douglas & Derrett 2001). Η βιοµηχανοποίηση του τουρισµού είναι πλέον γεγονός, ακολουθώντας τους νόµους και τα µέσα αγοράς - πώλησης του σύγχρονου κοινωνικό-πολιτικού συστήµατος (Copeland 1991). Και ως απόρροια αυτού του σύγχρονου τρόπου ζωής ο άνθρωπος εξέφρασε την ανάγκη απόδρασης, προωθώντας κατά αυτό τον τρόπο την ανάπτυξη ποικίλων τουριστικών δραστηριοτήτων. Η βιοµηχανοποίηση και τυποποίηση του τουρισµού εµπεριέχει το κίνδυνο της υπερβολικής συγκέντρωσης του τουριστικού φορτίου σε συγκεκριµένους προορισµούς, καταλήγοντας σε αυτό που ονοµάζουµε µαζικό τουρισµό. Κατά τη µεταπολεµική περίοδο, ακόµα και στην περίπτωση των ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού (παράκτιος, χιονοδροµικός, θρησκευτικός τουρισµός) εµφανίζονται χαρακτηριστικά µαζικού τουρισµού (Αϊβατζίδου & Κωστοπούλου 2005). Αξίζει ωστόσο να αναφερθούν κάποιες νέες µορφές ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού που πρωτοεµφανίστηκαν στην εν λόγω χρονική περίοδο, όπως ο αγροτουρισµός, ο τουρισµός των ορεινών σπορ, ο θαλάσσιος, ο κοινωνικός 1 Υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές ιστορικής αναδροµής της τουριστικής ανάπτυξης που θεωρούν ότι η τέταρτη περίοδος διαρκεί µέχρι και σήµερα (π.χ. Bramwell 2004). 16

18 τουρισµός καθώς και ο τουρισµός παραχείµασης (Middleton 2005, López & Garcia 2006). Εικόνα 1.6 Το φαινόµενο του µαζικού τουρισµού κατά το οποίο µεγάλος αριθµός τουριστών συγκεντρώνονται στον ίδιο τουριστικό προορισµό : Η σύγχρονη τουριστική περίοδος Σήµερα ο τουρισµός αποτελεί µία από τις πιο επικερδείς αναπτυσσόµενες βιοµηχανίες της παγκόσµιας αγοράς (Πίνακας 1.1). Σηµαντική συµβολή στη ραγδαία ανάπτυξη του τουριστικού φαινοµένου στη σύγχρονη εποχή είχε η συνεχής και εντυπωσιακή εξέλιξη των τεχνολογιών πληροφόρησης (π.χ. διαδίκτυο), όπως επίσης η µαζική κατανάλωση και διαφήµιση. (Κοκκώσης, κα, 2011). Πίνακας 1.1. Διεθνείς αφίξεις σε παγκόσµιο και ευρωπαϊκό επίπεδο Έτος Παγκόσµιες Μεταβολή από Ευρωπαϊκές Μεταβολή από Διεθνείς Αφίξεις (εκατ.) προηγούµενο έτος (%) Διεθνείς Αφίξεις (εκατ.) προηγούµενο έτος (%) ,0 385, ,1 1,5 390,8 1, ,6 2,7 399,8 2, ,0-1,9 396,2-0, ,0 10,8 424,4 7, ,0 4,3 438,7 3, ,0 5,6 461,6 5, ,0 6,6 482,9 4,6 17

19 ,0 2,0 484,4 0, ,0-3,7 461,0-4, ,3 6,6 475,5 3,1 (πηγή: Παγκόσµιο Τουριστικό Βαρόµετρο 2011) Παρόλο που τα τελευταία χρόνια ο δυτικός κόσµος αντιµετωπίζει συστηµική κρίση, σύµφωνα µε τα στοιχεία του Πίνακα 1.1, ο τουρισµός φαίνεται να έχει ξεπεράσει τα προκύπτοντα προβλήµατα και να ανακάµπτει µε αρκετά ταχείς ρυθµούς. Φυσικά, και σύµφωνα µε όσα προαναφέρθηκαν, ο µαζικός τουρισµός συνεχίζει να απολαµβάνει µεγάλη µερίδα της τουριστικής ανάπτυξης, εντούτοις από τη δεκαετία του '70 άρχισαν να καταγράφονται και να διερευνώνται οι συνέπειες του φαινοµένου του µαζικού τουρισµού λόγω κυρίως των οικονοµικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων που δηµιουργεί. Αυτή η προβληµατική, που διατυπώθηκε κυρίως από περιβαλλοντικά φιλικές οργανώσεις, είχε ως αποτέλεσµα τη θέσπιση προτάσεων µε στόχο µία τουριστική συµπεριφορά περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον. Κατά αυτό τον τρόπο άρχισε να διαµορφώνεται η σύγχρονη έννοια του ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού µε βασικό πρόταγµα τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και των πόρων του τουριστικού προορισµού, την ικανοποίηση των αναγκών του τοπικού πληθυσµού και τη δυνατότητα των χωρών, στις οποίες υπάρχουν σι τουριστικοί προορισµοί, να παίρνουν τις αποφάσεις της τουριστικής ανάπτυξης σύµφωνα µε τις δικές τους τουριστικές πολιτικές, χωρίς να καθοδηγούνται από τουριστικούς πράκτορες και επιχειρηµατίες. Βάσει της φιλοσοφίας του ειδικούεναλλακτικού τουρισµού δίνεται η ευκαιρία σε περιοχές µε χαµηλή τουριστική και οικονοµική ανάπτυξη να ευδοκιµήσουν. Η τάση του ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού προωθείται στις µέρες µας από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Τουρισµού, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους εθνικούς αλλά και πολλούς ιδιωτικούς τουριστικούς φορείς (Σφακιανάκης 2000). 18

20 2. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ-ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 2.1. Ο ορισµός των ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού, οι προδιαγραφές ανάπτυξής τους και οι ειδικές-εναλλακτικές µορφές του σύγχρονου τουρισµού Η οικονοµική και κοινωνική σηµασία του τουρισµού τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσµιο επίπεδο, έδωσε έναυσµα στην αναζήτηση νέων εναλλακτικών τρόπων τουριστικής ανάπτυξης µε πιο µακροπρόθεσµη προοπτική. Έτσι άρχισαν να δηµιουργούνται τουριστικές πρωτοβουλίες χωρίς τη συµβολή των παγκόσµιων ταξιδιωτικών πρακτορείων, που πραγµατοποιούνται σε όλη τη διάρκεια του έτους, προβάλλοντας ένα περιβαλλοντικά φιλικό προφίλ (Λαλούµης & Ρούπας 1998). Όπως έγινε κατανοητό από την ιστορική αναδροµή του φαινοµένου του ειδικούεναλλακτικού τουρισµού, εκτός από την αρχαιότητα, όπου παρατηρούνται οι πρώτες µορφές εναλλακτικού τουρισµού, το πλαίσιο για τη µετέπειτα ανάπτυξη του τέθηκε τη δεκαετία του 50 και 60. Από τη δεκαετία του 70 και µετά άρχισαν να εµφανίζονται µεγάλης κλίµακας οργανωµένες πολλαπλές τουριστικές δραστηριότητες και υποδοµές, ενώ δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στα πολιτισµικά και φυσικά χαρακτηριστικά µίας τουριστικής περιοχής, προκειµένου να ενσωµατώσει ειδικέςεναλλακτικές µορφές τουρισµού (Ρίγγας 2006). Ο τουρισµός άρχισε να εξειδικεύεται σύµφωνα µε τα προσωπικά ενδιαφέροντα οµάδων τουριστών, κυρίως λόγω της ευρείας διάδοσης του θεσµού των διακοπών για την πλειονότητα του πολιτών. Ένας από τους πρώτους ορισµούς που διατυπώθηκε από τον Eadington και τους συνεργάτες του (1992) αναφέρει ότι «ο εναλλακτικός τουρισµός είναι το είδος τουρισµού που περιλαµβάνει µορφές τουρισµού οι οποίες δεν αντιβαίνουν τις ευρύτερες κοινωνικές και κοινοτικές αξίες, καθώς και τις αξίες που σχετίζονται µε τη φύση, αλλά παρέχουν στους υποδοχείς και τους τουρίστες την ευκαιρία για θετικές αναδράσεις, καθώς και για απόκτηση κοινών εµπειριών». Σύµφωνα µε το Ρίγγα (2006) «ο εναλλακτικός τουρισµός µπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε άλλη µορφή τουρισµού, εκτός του µαζικού», ενώ οι Μανζτουράνη και Τζιφάκη (2006) επισηµαίνουν ότι «ο εναλλακτικός τουρισµός είναι το σύνολο των ολοκληρωµένων τουριστικών υπηρεσιών, οι οποίες διακρίνονται από εξειδίκευση ανάλογα µε τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιµήσεις των πελατών τους, απευθύνονται σε ένα εξειδικευµένο κοινό, στηρίζονται σε οικολογικά ανεκτές και ήπιες δραστηριότητες, ενώ αναδεικνύουν χωρίς να 19

21 καταστρέφουν τα φυσικά κάλλη µίας περιοχής». Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για την επιτυχή υιοθέτηση ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού είναι απαραίτητη η κατάλληλη υποδοµή, η προσαρµοσµένη οργάνωση, το κίνητρο και ένα συγκεκριµένο τµήµα της αγοράς (Καρασούλα 2010). Παρά τους οριοθετηµένους άξονες ανάπτυξης του ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού, γεγονός είναι πως ένας σαφής ορισµός που θα περιλαµβάνει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα του, είναι αρκετά δύσκολος. Σίγουρο, εντούτοις είναι ότι ο εναλλακτικός τουρισµός αποτελεί την ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων υπό το πρίσµα της αειφόρου πολιτικής προσέγγισης που κυριαρχεί στις σύγχρονες κοινωνίες 2. Πιο συγκεκριµένα, τα βασικά γνωρίσµατα του εναλλακτικού τουρισµού συνοψίζονται ως εξής: v Η µικρή, και συνεπώς διαχειρίσιµη κλίµακα ανάπτυξης v Η ευηµερία των τοπικών κοινωνιών v Η ήπια παρέµβαση στο φυσικό περιβάλλον v Η ποικιλότητα των δραστηριοτήτων µε ενεργή συµµετοχή των τουριστών v Το αειφόρο πρότυπο ανάπτυξης v Ο σεβασµός στον πολιτισµό v Η θετική αλληλεπίδραση οικοδεσποτών και φιλοξενούµενων v Το ειδικό, κυρίαρχο κίνητρο v Η ελευθερία επιλογής από την πλευρά του τουρίστα (Τσάρτας 1999). Σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να αποσαφηνιστεί και η ειδοποιός διαφορά ανάµεσα στις ειδικές και εναλλακτικές µορφές τουρισµού. Οι ειδικές µορφές τουρισµού βασίζονται στα επιµέρους κίνητρα που ωθούν τα άτοµα σε τουριστικές δραστηριότητες, ενώ οι εναλλακτικές µορφές εµπεριέχονται στις ειδικές µορφές και σχετίζονται µε τον τρόπο οργάνωσης του ταξιδιού και τον προσανατολισµό της τουριστικής κατανάλωσης σε περιβαλλοντικά φιλικά προϊόντα. (Βαρβαρέσος 2000). Λαµβάνοντας υπόψη ότι ο αριθµός των τουριστών που πραγµατοποιούν εναλλακτικό τουρισµό ξεπερνά τα 35 εκατοµµύρια και εµφανίζει αύξηση περισσότερο από 20% 2 Η αειφορία βασίζεται στο τρίπτυχο «οικονοµία-κοινωνία-περιβάλλον». Αφορά σε µία συνολικότερη πολιτική προσέγγιση, που όµως βρίσκει εφαρµογή και στον τουρισµό (Κοκκώσης & Τσάρτας 2001; Liburd & Edwards 2010) και βασικό στόχο έχει την ανάπτυξη κερδοφόρων τουριστικών δραστηριοτήτων µέσω της ενίσχυσης της τοπικής κοινωνίας και την προστασία του περιβάλλοντος. 20

22 ανά χρόνο σε παγκόσµιο επίπεδο (Diamantis 1999; Green & Chalip 1998), η υιοθέτηση ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού κρίνεται αναγκαία και ταυτόχρονα σωτήρια στη σύγχρονη, υπό οικονοµική και κοινωνική κρίση, κοινωνία. Οι ειδικές-εναλλακτικές µορφές του σύγχρονου τουρισµού Απόρροια της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου καθώς και της αναζήτησης νέων κοινωνικών προτύπων και κινήτρων στο δυτικό κόσµο, αποτέλεσε η παρουσία των πρώτων σύγχρονων µορφών εναλλακτικών µορφών τουρισµού από τη δεκαετία του 80, υπό το γενικότερο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης και της προστασίας των φυσικών και πολιτιστικών πόρων (Αϊβατζίδου & Κωστοπούλου 2005). Παράλληλα η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος έπαιξε σηµαντικό ρόλο στη στροφή αυτή της τουριστικής ανάπτυξης προς εναλλακτικές δραστηριότητες (Λαγός 2005). Στις µέρες µας παρατηρείται µία πληθώρα εναλλακτικών µορφών τουρισµού χάρη στο στρατηγικό σχεδιασµό ενός αειφόρου τουρισµού που περιλαµβάνει τη συµµετοχή του τοπικού πληθυσµού και την προσφορά υπηρεσιών αναψυχής (Pastras & Bramwell 2013). Οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού αποτελούν τουριστικές δραστηριότητες ήπιας/µικρής κλίµακας (Gartner 2001) Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο τη γνωριµία µε τη φύση Ο βασιζόµενος στη φύση τουρισµός: Βασικό κίνητρο αυτής της εναλλακτικής µορφής τουρισµού αποτελεί η απόλαυση της φύσης και η αποκόµιση εµπειρικών γνώσεων γύρω από το φυσικό περιβάλλον (Γεωργούλη 2007). Π εριλαµβάνει τον τουρισµό «άγριας φύσης-wildlife», τον τουρισµό περιπέτειας και τον περιπατητικό τουρισµό. Μία από τις δραστηριότητες που χαρακτηρίζουν αυτή τη µορφή εναλλακτικού τουρισµού είναι η περιήγηση σε παλιά λιθόστρωτα µονοπάτια. Υπό το πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Μονοπατιών Μεγάλων Διαδροµών 3 τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα συντηρήθηκε ένα µεγάλο τµήµα τέτοιων µονοπατιών, αλλά και 3 Τα Ευρωπαϊκά Μονοπάτια Μεγάλων Διαδροµών που υπάρχουν στη χώρα είναι: το Μονοπάτι Ε4 (ξεκινά από τα Πυρηναία Όρη και καταλήγει στην Ελλάδα. Διασχίζει τη βόρεια και κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο, καταλήγει στο Γύθειο και συνεχίζεται στο νησί της Κρήτης) και το Μονοπάτι Ε6 (το πρώτο παρακλάδι ξεκινά από την περιοχή των Πρεσπών και µέσω Καστοριάς, Ιωαννίνων και Δωδώνης φτάνει ως την πόλη της Ηγουµενίτσας ενώ το δεύτερο ξεκινά από την περιοχή της Φλώρινας, διασχίζει τις ορεινές περιοχές της δυτικής, κεντρικής και ανατολικής Μακεδονίας και φτάνει ως την Αλεξανδρούπολη). 21

23 ένα τµήµα άλλων µονοπατιών υπό ιδιωτικές πρωτοβουλίες ( Ο αγροτουρισµός: Και αυτή η µορφή τουρισµού βασίζεται στη φύση µε βασικά στοιχεία την τοπική αγροτική κληρονοµιά, τα ήθη και τα έθιµα του τοπικού πληθυσµού, την παραγωγή και κατανάλωση βιολογικών παραδοσιακών προϊόντων και τη συµµετοχή σε πολιτιστικά τοπικά δρώµενα. Στην Ελλάδα ο αγροτουρισµός έχει αρχίσει πρόσφατα να επιδοτείται τόσο από το κράτος, όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειµένου να παραχωρηθούν οι κατάλληλες υποδοµές για την αποτελεσµατική λειτουργία εκθετηρίων αγροτουριστικών προϊόντων, αγροτουριστικών κέντρων εστίασης και αναψυχής, τουριστικών γραφείων τα οποία αναλαµβάνουν τη διοργάνωση προγραµµάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων και περιηγήσεων αγροτικού ενδιαφέροντος, αγροκτηµάτων, επιχειρήσεων παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων και εργαστηρίων λαϊκής τέχνης (Μανώλογλου 1993). Ο οικοτουρισµός: Περιλαµβάνει τον τουρισµό περιπέτειας καθώς και την περιήγηση σε προστατευόµενες περιοχές (Εικόνα 2.1). Παρόλο που η Ελλάδα αποτελεί ιδανικό προορισµό για αυτή τη µορφή εναλλακτικού τουρισµού, εντούτοις η έλλειψη γνώσης και οργάνωσης οικοτουριστικών δραστηριοτήτων, κρατούν τον οικοτουρισµό σε χαµηλά επίπεδα. (Ιατρού 2005). Εικόνα 2.1. Ο οικοτουρισµός στην Ελλάδα ως µία πολλά υποσχόµενη εναλλακτική µορφή τουρισµού κυρίως λόγω του φυσικού πλούτου και της βιοποικιλότητας του ελληνικού τοπίου 22

24 Ο γεωτουρισµός: Πρόκειται για µία µορφή εναλλακτικού τουρισµού που συνδυάζει πολιτιστικά και περιβαλλοντικά στοιχεία. Οι τουρίστες επιλέγουν προορισµούς µε γεωλογική ιστορία, πολιτισµικά µνηµεία και παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Στην Ελλάδα λειτουργούν τα γεωτουριστικά πάρκα: το απολιθωµένο δάσος Λέσβου, το φαράγγι της Σαµαριάς Κρήτης, τα Μετέωρα και το ηφαίστειο της Σαντορίνης (Hose 1997). Ο δασοτουρισµός: Βασίζεται στη διάθεση για εξερεύνηση του δασικού περιβάλλοντος, και αποτελεί µία µορφή εναλλακτικού τουρισµού που προσφέρει παράλληλα την απαραίτητη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος (Tribe 2000) Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο τον πολιτισµό, τη θρησκεία, την επιστήµη και την εκπαίδευση Ο πολιτιστικός τουρισµός: Αφορά την εναλλακτική µορφή τουρισµό µε βασικό κίνητρο την πολιτιστική κληρονοµιά. Στην Ελλάδα, πιο συγκεκριµένα οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν από τους επικρατέστερους λόγους επίσκεψής της. Σε αυτή τη µορφή εναλλακτικού τουρισµού υπάγονται επίσης τα κάστρα, που στην Ελλάδα χρονολογούνται από τη 5η χιλιετία π.χ., καθώς και τα ενετικά φρούρια. Τέλος, στον πολιτιστικό τουρισµό συµπεριλαµβάνονται οι διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ (Silberberg 1995; Kalogeropoulou & Richards 1996). Ο θρησκευτικός τουρισµός: Βασικά µέσα επίτευξης αυτής της εναλλακτικής µορφής τουρισµού είναι τα µοναστήρια, τα εξωκλήσια και οι εκκλησίες. Δεν απαιτεί κάποια νέα τουριστική υποδοµή, αποτελώντας συνεπώς µία ιδανική µορφή τουριστικής ανάπτυξης για την Ελλάδα, υπό τη σηµερινή οικονοµική κρίση (Λυρουδιά 2010). Τα µοναστήρια του Αγίου Όρους και τα Μετέωρα έχουν ανακηρυχθεί από την UNESCO 4 µνηµεία παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς αποτελώντας πόλο έλξης θρησκευτικού τουρισµού (Εικόνα 2.2) ( 4 Η UNESCO αποτελεί εξειδικευµένο διεθνή Οργανισµό του ΟΗΕ. Πρόκειται για τον Εκπαιδευτικό Επιστηµονικό και Πολιτιστικό Οργανισµό των Ηνωµένων Εθνών του οποίου τα αρχικά στην αγγλική αποτελούν και την διεθνή ονοµασία UNESCO (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization) 23

25 Εικόνα 2.2. Το µοναδικής οµορφιάς τοπίο των Μετεώρων, που αποτελεί παγκόσµιο πόλο έλξης θρησκευτικού τουρισµού E%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-huffingtonpost-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AD%CF%89%CF%81%CE%B1/) Ο συνεδριακός τουρισµός: Αφορά στην οργάνωση εκδηλώσεων σε τοπικό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Το τουριστικό κοινό αυτής της εναλλακτικής µορφής τουρισµού είναι υψηλού µορφωτικού και οικονοµικού επιπέδου, γεγονός που διευρύνει την ανάπτυξή του (H yer & Næss 2001). Ο εκπαιδευτικός τουρισµός: Περιλαµβάνει τα προγράµµατα εκπαιδευτικού χαρακτήρα καθώς και αυτά πολιτιστικού ενδιαφέροντος (Quezada 2004) Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο τους επαγγελµατικούς λόγους O επαγγελµατικός τουρισµός: Αφορά στις µετακινήσεις που εµπεριέχουν ποικίλα οφέλη για τους επαγγελµατίες (Hankinson 2005). Ο εκθεσιακός τουρισµός: Περιλαµβάνει κάθε είδους εκθέσεις που συνήθως οργανώνονται σε µεγάλα αστικά κέντρα και προσελκύει εσωτερικό ή εξωτερικό τουρισµό (Getz 2008). 24

26 Εικόνα 2.3. Ο χώρος που πραγµατοποιείται κάθε χρόνο η διεθνής έκθεση στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί τουριστικό προορισµό πολλών επισκεπτών : Ο τουρισµός ταξιδιών κινήτρων: Πρόκειται για µία νέα µορφή τουριστικής δραστηριότητας, η οποία στηρίζεται στην προσπάθεια πολλών µεγάλων επιχειρήσεων να αυξήσουν την παραγωγικότητα των υπαλλήλων τους (Κλήµη 2010) Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο το νερό Ο θαλάσσιος τουρισµός: Αφορά σε δραστηριότητες όπως κρουαζιέρες, ναύλωση ταχύπλοών σκαφών, θαλαµηγών, ιστιοφόρων κ.α. (Miller 1993). Ο παράκτιος τουρισµός: Βασίζεται σε ένα µοναδικό συνδυασµό πόρων που βρίσκονται στα όρια χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, δηλαδή του ήλιου, των παραλιών και της πλούσιας βιοποικιλότητας ( Ο παραλίµνιος τουρισµός: Όπως και στην προηγούµενη περίπτωση εναλλακτικής µορφής τουρισµού, µόνο που εν προκειµένω αναφερόµαστε στα όρια της χέρσου µε τις λίµνες (Miller 1993). Ο παραποτάµιος τουρισµός: Όπως και στη προηγούµενη περίπτωση εναλλακτικής µορφής τουρισµού, µόνο που εν προκειµένω αναφερόµαστε στις δυνατότητες και δραστηριότητες που προσφέρουν οι ποταµοί και οι περιοχές περιφερειακά αυτών (Εικόνα 2.4) (Miller 1993). 25

27 Εικόνα 2.4. Παραποτάµιο µονοπάτι στο Παγγαίο %CF%84%CE%AC%CE%BC%CE%B9%CE%BF- %CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%80%CE%AC%CF%84%CE%B9- %CE%B3%CE%B9%CE%B1- %CE%B1%CE%BD%CE%AC%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B7- %CF%83%CF%84%CE%BF- %CE%A0%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1%CE%AF%CE%BF#/photo/ ) Ο ιαµατικός τουρισµός: Η αξιοποίηση των διαφόρων ιαµατικών πηγών. Οι τουρίστες παίρνουν µέρος σε προγράµµατα διατήρησης, πρόληψης, θεραπείας, ανάρρωσης και αποκατάστασης της υγείας µε σύγχρονα µέσα ή φυσικές µεθόδους (Thelen & Travers 2007) Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο την υγεία και την ποιότητα ζωής Ο ιαµατικός τουρισµός: Η αξιοποίηση των διαφόρων ιαµατικών πηγών (Εικόνα 2.5). Οι τουρίστες παίρνουν µέρος σε προγράµµατα διατήρησης, πρόληψης, θεραπείας, ανάρρωσης και αποκατάστασης της υγείας µε σύγχρονα µέσα ή φυσικές µεθόδους (Thelen & Travers 2007). 26

28 Εικόνα 2.5. Τα λουτρά Πόζαρ στην Αριδαία αποτελούν ένα ραγδαία αναπτυσσόµενο πόλο έλξης ιαµατικού τουρισµού : %CE%A0%CF%8C%CE%B6%CE%B1%CF%81) Ο τουρισµός παραχείµασης: Συµβαίνει κατά τη διάρκεια του χειµώνα και πρόκειται για διακοπές µικρής ή µεγάλης διάρκειας σε χώρες µε ήπια κλίµατα, προκειµένου να αποφευχθούν οι αντίξοες καιρικές συνθήκες, και οι συνέπειές τους, που επικρατούν στους τόπους της µόνιµής διαµονής των τουριστών (Παπουτσάκη 2010). Ο επιλεκτικός τουρισµός: Έχει αντίκρισµα µόνο σε άτοµα µε υψηλό εισόδηµα που µπορούν να ξοδέψουν µεγάλα ποσά για την ικανοποίηση των τουριστικών δραστηριοτήτων τους και εξασφαλίζει ένα ιδιαιτέρως υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής. Ο κοσµοπολίτικος τουρισµός: Αφορά στα ανώτερα κοινωνικά στρώµατα που ταξιδεύουν από το ένα κοσµοπολίτικο κέντρο στο άλλο, ξοδεύοντας µεγάλα χρηµατικά ποσά µε πολύ µεγάλες απαιτήσεις (Swain 2001) Μορφές µε κυρίαρχο κίνητρο την παραθέριση Ο ορεινός τουρισµός: Είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων υπαίθριας αναψυχής που εκδηλώνονται σε ορεινές περιοχές (Scott 2005). Ο χειµερινός τουρισµός: Περιλαµβάνει τις µορφές τουρισµού που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια του χειµώνα (Εικόνα 2.6) (Holden 2000). 27

29 Εικόνα 2.6. Ένα από τα χιονοδροµικά κέντρα της Ελλάδας στο Περτούλι, τόπος εναλλακτικών τουριστικών δραστηριοτήτων 8D%CE%BB%CE%B9/) Ο χρονοµεριστικός τουρισµός: Πρόκειται για την ταχύτερα αναπτυσσόµενη µορφή τουρισµού σήµερα. Είναι η εξέλιξη των τουριστικών πακέτων της δεκαετίας του 50. Στηρίζεται στην αρχή της πώλησης του δικαιώµατος χρήσης ορισµένων ηµερών ή εβδοµάδων σε ένα ξενοδοχείο ή ένα συγκρότηµα διαµερισµάτων την ίδια χρονική περίοδο κάθε χρόνο (Παπουτσάκη 2010) Άλλες µορφές Ο τουρισµός ατόµων µε ειδικές ανάγκες: Περιλαµβάνει κάθε είδους τουριστικές εγκαταστάσεις, που τηρούν ειδικές τεχνικές προδιαγραφές προκειµένου να εξυπηρετήσουν τουρίστες µε ειδικές ανάγκες (Εικόνα 2.7) (McKercher et al. 2003). 28

30 Εικόνα 2.7. Εικόνα που αντικατοπτρίζει τον τουρισµό ατόµων µε ειδικές ανάγκες, µία αναδυόµενη µορφή εναλλακτικού τουρισµού που αρχίζει να αναπτύσσεται και στον ελλαδικό χώρο Ο αστικός τουρισµός: Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της µορφής εναλλακτικού τουρισµού είναι ότι τα άτοµα που µετέχουν ταξιδεύουν σε ένα αστικό περιβάλλον και το περιηγούνται προκειµένου να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του για µερικές ηµέρες (Paskaleva-Shapira 2007). Ο τουρισµός για νέους: Πρόκειται για προγράµµατα τουρισµού χαµηλού κόστους που σκοπό έχουν την πολιτιστική αναβάθµιση και επικοινωνία των νέων (Horak & Weber 2000). Ο τουρισµός 3ης ηλικίας: Οι τουριστικοί προορισµοί είναι κυρίως στο εσωτερικό της χώρας διαµονής, µε κυρίαρχο µέσο µεταφοράς τα τρένα, τα πούλµαν, τα ιδιωτικά αυτοκίνητα και τα πλοία για ηλικιωµένα άτοµα (Douglas & Derrett 2001). Ο οικογενειακός τουρισµός: Προέκυψε από την ανάγκη αλλά και τις ιδιαίτερες συνθήκες των διακοπών µίας οικογένειας µε παιδιά. Τα ξενοδοχεία παρέχουν ειδικές εκπτώσεις για τα παιδιά καθώς και ποικίλες δραστηριότητες για παιδιά και γονείς (Johns & Gyimóthy 2003). Ο κοινωνικός τουρισµός: Αφορά στις ασθενέστερες κοινωνικές τάξεις προσφέροντας οικονοµικά πακέτα διακοπών ( 29

31 2.2. Οι επιδράσεις των ειδικών-εναλλακτικών µορφών τουρισµού Επιδράσεις στον οικονοµικό τοµέα Πολλά ξενοδοχεία και καταστήµατα επωφελούνται από τις εναλλακτικές µορφές τουρισµού, τόσο άµεσα όσο και έµµεσα. Ο εναλλακτικός τουρισµός πραγµατοποιείται καθ όλη τη διάρκεια του έτους µε αποτέλεσµα να εξοµαλύνεται το πρόβληµα της εποχικότητας του συµβατικού τουρισµού στις περιοχές που εφαρµόζονται αυτές οι εναλλακτικές µορφές. Επίσης προωθούνται αναπτυξιακά έργα υγιεινής, επικοινωνίας και συγκοινωνίας, εγκαταστάσεις αθλητισµού και αναψυχής, καθώς και δηµόσιων χώρων (Ηγουµενάκης 1999). Οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού προωθούν, επιπλέον θέσεις εργασίας σε ευαίσθητες κοινωνικές οµάδες (γυναικείος πληθυσµός, νεολαία, κ.λ.π.). Αποτελούν µία οικονοµική διέξοδο στην περίπτωση των αποµονωµένων αγροτικών περιοχών. Παράλληλα ευαισθητοποιούνται και ενεργοποιούνται οι κάτοικοι των τουριστικών προορισµών σε θέµατα που αφορούν τα περιβαλλοντικά προβλήµατα. Τέλος, οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού συνεισφέρουν στις εθνικές συνεισφορές, τόσο άµεσα όσο και έµµεσα, ενώ σηµαντικός είναι ο ρόλος τους στη διατήρηση της παγκόσµιας υγείας (Κοµίλης & Βαγιώνης 1999) Επιδράσεις στον κοινωνικό τοµέα Ο εναλλακτικός τουρισµός δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο γυναικείο τοπικό πληθυσµό και στις νεότερες γενιές. Οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού προσφέρουν µία οικονοµική ανάταση σε αγροτικές αποµονωµένες περιοχές, συνεισφέροντας στη δηµογραφική και πολιτιστική άνθισή τους. Δηµιουργούνται αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι αναψυχής και δηµόσιοι χώροι, ενώ παράλληλα βελτιώνονται σηµαντικά οι συνθήκες υγιεινής, επικοινωνίας και συγκοινωνίας. Δεν θα πρέπει να παραλείψουµε να αναφέρουµε ότι ο εναλλακτικός τουρισµός αναδεικνύει τα λαογραφικά, αρχιτεκτονικά και εν γένει πολιτιστικά στοιχεία ενός εναλλακτικού τουριστικού προορισµού (Ηγουµενάκης 2000). Τα χαρακτηριστικά αυτά, βέβαια, είναι επιρρεπή εµπρός σε µία ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη. Επίσης παρουσιάζεται ερηµοποίηση των αγροτικών δραστηριοτήτων, ενώ παρατηρούνται µεγάλες επενδύσεις σε αβέβαιες επιχειρηµατικές πρωτοβουλίες. εγκαταλείπονται οι αγροτικές εργασίες και υιοθετούνται τουριστικές δραστηριότητες µε βραχυχρόνιο κέρδος. Χωρίς τον κατάλληλο σχεδιασµό του εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος, είναι 30

32 δεδοµένη η απώλεια των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ενός προορισµού, καθώς και η γενικότερη αποτυχία της εναλλακτικής τουριστικής ανάπτυξης Επιδράσεις στον πολιτιστικό τοµέα Βασική προϋπόθεση για να υπάρξουν οι περισσότερες εναλλακτικές µορφές τουρισµού είναι ο σεβασµός και η διατήρηση των πολιτιστικών χαρακτηριστικών του τουριστικού προορισµού. Οι αρχαιολογικοί χώροι, η αρχιτεκτονική, η κουλτούρα και οι τέχνες της τοπικής κοινωνίας αποτελούν πόλους έλξης της εναλλακτικής τουριστικής ανάπτυξης, κι εποµένως η αποτελεσµατική εφαρµογή του εναλλακτικού τουρισµού εξασφαλίζει την προστασία και την ανάπτυξη του πολιτισµού. Σε αντιπαράθεση µε το µαζικό τουρισµό, όπου επικρατεί η εµπορευµατοποίηση διαφόρων πολιτιστικών εκδηλώσεων και τοπικών µορφών τέχνης, οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού προωθούν την ενασχόληση µε τα τοπικά έθιµα, την ανάπτυξη της τοπικής βιοτεχνικής παραγωγής υλικών µορφών τέχνης, την ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσµού αλλά και των επισκεπτών γύρω από πολιτιστικά θέµατα. Εντούτοις, ο κίνδυνος των φθορών των πολιτιστικών στοιχείων, αν και µικρότερος λόγω του σεβασµού που επιδεικνύει σε αυτά ο τουρίστας που πραγµατοποιεί εναλλακτικό τουρισµό, η σκηνοθετηµένη αυθεντικότητα, η οποία είναι απόρροια του κέρδους, καθώς και οι αρνητικές επιπτώσεις στη γλώσσα είναι κάποια από τα προβλήµατα που δηµιουργούνται στην περίπτωση ανάπτυξης οποιασδήποτε µορφής τουριστικών δραστηριοτήτων. Ένα ακόµα στοιχείο που πρέπει να επισηµανθεί είναι πως οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού, µέσω της προώθησης διατήρησης των πολιτιστικών χαρακτηριστικών, συνεισφέρουν στην κρατική αξιοποίηση των διαφόρων µνηµείων και χώρων πολιτισµού του τουριστικού προορισµού (Ρίγγας 2003) Επιδράσεις στο φυσικό περιβάλλον Οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού προωθούν τόσο την προστασία όσο και την αποκατάσταση διαφόρων χώρων πρασίνου, της χλωρίδας και της πανίδας της ευρύτερης περιοχής όπου πραγµατοποιούνται εναλλακτικές µορφές τουρισµού. Καλλιεργούν την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση, ανοίγοντας τους ορίζοντες για µια αειφόρο ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, η τουριστική ανάπτυξη, ακόµα και στην πιο ήπια εναλλακτική της µορφή µπορεί να επιφέρει την υποβάθµιση των φυσικών πόρων λόγω της 31

33 ανεξέλεγκτης χρήσης των διαθέσιµων οικοσυστηµικών υπηρεσιών. Η εγκατάλειψη των αγροτικών δραστηριοτήτων έχει ως αποτέλεσµα τον κατακερµατισµό του τοπίου και την απώλεια των οικοσυστηµάτων. Τέλος η υπερσυγκέντρωση και υπερδραστηριότητα διαφόρων µορφών εναλλακτικού τουρισµού µπορεί ενδεχοµένως να οδηγήσει σε περιβαλλοντική ρύπανση (Σαµαρά 2008). 32

34 3. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ-ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 3.1. Η ανάπτυξη του ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού-τάσεις & προοπτικές για το µέλλον Οι αρνητικές επιπτώσεις του µαζικού τουρισµού, αλλά και η άνθιση της φιλοσοφίας της αειφόρου ανάπτυξης είχαν ως αποτέλεσµα την ανάπτυξη εναλλακτικών µορφών τουρισµού. Οι εµπλεκόµενοι φορείς (επενδυτές, φορείς ανάπτυξης, µελετητές) λαµβάνοντας υπόψη το οικονοµικό συµφέρον, τα κίνητρα και τις επιδράσεις του εναλλακτικού τουρισµού, προωθούν µε διάφορα µέσα την ανάπτυξή του. Η γενικότερη τάση που υπάρχει τα τελευταία χρόνια σχετικά µε τον εναλλακτικό τουρισµό διαµορφώνει τη σύγχρονη οικονοµική δοµή τόσο των δυτικώνπλουτοπαραγωγικών χωρών όσο και των υποανάπτυκτων χωρών. Σύµφωνα µε διάφορες µελέτες (McIntosh & Goeldner 1987, Khan 1997, Andriotis 2003) οι εναλλακτικές τουριστικές µορφές µπορούν να αντισταθµίσουν πολλές από τις αρνητικές συνέπειες της µαζικής τουριστικής βιοµηχανίας. Υπό το πλαίσιο συγκεκριµένων προϋποθέσεων και αξόνων προτεραιότητας, που αφορούν σε φυσικά, κοινωνικά και οικονοµικά χαρακτηριστικά, µπορεί να αναπτυχθεί ένας ολοκληρωµένος σχεδιασµός ειδικού-εναλλακτικού τουρισµού τόσο τοπικής όσο και εθνικής κλίµακας. Μία αποτελεσµατική στρατηγική διαχείρισης του ειδικούεναλλακτικού τουρισµού περιλαµβάνει τους κατάλληλους φυσικούς, ανθρωπογενείς, πολιτισµικούς πόρους, υποδοµές πρόσβασης και υπηρεσίες. Στα σύγχρονα έντονα ανταγωνιστικά δεδοµένα το τουριστικό προϊόν προκειµένου να ευδοκιµήσει θα πρέπει να είναι ικανό να προσφέρει µοναδικά χαρακτηριστικά, όπως αυτά που αναπτύσσονται µέσω των εναλλακτικών µορφών τουρισµού. Βασική προϋπόθεση αυτής της επιτυχούς εφαρµογής ανάπτυξης του εναλλακτικού τουρισµού είναι η υψηλή ποιότητα του τουριστικού προϊόντος, κάτι που µπορεί να εξασφαλιστεί µέσω της αειφορικής προσέγγισης ανάπτυξης (W.T.O. 2000). Αν και είναι ακόµα δύσκολο να διαχωριστούν οι εναλλακτικές από τις συµβατικές µορφές τουρισµού, κι εποµένως να εκτιµηθούν οι µελλοντικές τάσεις του εναλλακτικού τουρισµού, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού θα γνωρίσουν ραγδαία άνθιση τις επόµενες δεκαετίες και θα αποτελέσουν βασικό κλάδο της τουριστικής βιοµηχανίας σε παγκόσµιο επίπεδο. 33

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 19ος αιώνας: Κλειδί: Ανάπτυξη σιδηροδρόμου, Ατμόπλοιο Οργανωμένος τουρισμός Αύξηση μεσαίας τάξης και εισοδημάτων Συρρίκνωση αγροτικού τομέα Μετακίνηση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Τουρισμός : Ιστορικά στοιχεία, οριοθέτηση χώρου και ορισμοί. Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Τουρισμός : Ιστορικά στοιχεία, οριοθέτηση χώρου και ορισμοί. Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τουρισμός : Ιστορικά στοιχεία, οριοθέτηση χώρου και ορισμοί Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Georgios Tsimtsiridis

Georgios Tsimtsiridis Sustainable Touristic Development in the Municipality of Almopia Georgios Tsimtsiridis Vice Mayor of Almopia Δήμος Αλμωπίας Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη Η τουριστική ανάπτυξη σε οποιαδήποτε μορφή της προϋποθέτει

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 1 η : Από τον Μαζικό στις Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 1 η : Από τον Μαζικό στις Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αγροτικός Ενότητα 1 η : Από τον Μαζικό στις Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Όλγα Ιακωβίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ενότητα 3β: Πολιτισμικός Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη Αριστοτέλης Μαρτίνης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΥΒΑΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 2014

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΥΒΑΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 2014 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΥΒΑΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 2014 ΘΕΜΑ : «Η Θεωρητική και Κριτική Διάσταση των Εναλλακτικών και Ειδικών Μορφών Τουρισμού στην Ελλάδα» ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ 1. Η πρώτη τουριστική περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

15 η Διδακτική Ενότητα «Η ΟΡΓAΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΏΝ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΏΝ ΜΟΡΦΏΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ»

15 η Διδακτική Ενότητα «Η ΟΡΓAΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΏΝ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΏΝ ΜΟΡΦΏΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην Oργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 15 η Διδακτική Ενότητα «Η ΟΡΓAΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ή ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ή ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Αγροτουρισμός ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ή ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Αγροτουρισμός ή αγροτικός τουρισμός είναι η ανάπτυξη επιχειρηματικών τουριστικών δραστηριοτήτων μικρής κλίμακας στον αγροτικό χώρο από φορείς ή ανθρώπους

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια και η ανάπτυξη του τουρισμού

Η έννοια και η ανάπτυξη του τουρισμού Η έννοια και η ανάπτυξη του τουρισμού ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας 1 Εισαγωγή Ο τουρισμός παγκοσμίως θεωρείται ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ. Πρόλογος... 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ. Πρόλογος... 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πρόλογος................................................. 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Κεφάλαιο 1: Ο σύγχρονος τουρισμός και η Ελλάδα ως προορισμός................................ 25 1.1 Το φαινόμενο του

Διαβάστε περισσότερα

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Ορισμός: Μια χερσαία και/ή θαλάσσια έκταση με ιδιαίτερα οικολογικά και τοπικά χαρακτηριστικά, αφιερωμένη στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Γ. Ευθυμίου. Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Γ. Ευθυμίου. Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Γ. Ευθυμίου Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές Ο οικοτουρισμός είναι ο τουρισμός στη φύση ο οποίος αντίθετα με τον μαζικό τουρισμό δεν υπερβαίνει την φέρουσα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" «Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό

Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό Γενικά Ο επαγγελματικός τουρισμός αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου συνόλου, αυτού των εναλλακτικών μορφών τουρισμού Οι εναλλακτικές μορφές, υιοθετήθηκαν για να δημιουργηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Οργάνωση μαθήματος Παραδόσεις: 2 ώρες θεωρία (Δευτέρα 15.00 17.00) 1 ώρα Άσκηση Πράξης (Δευτέρα 19.00 20.00) Αξιολόγηση φοιτητών Ι. Ασκήσεις πράξης (30 %) και

Διαβάστε περισσότερα

Γνωριμία με τη φύση και την ύπαιθρο

Γνωριμία με τη φύση και την ύπαιθρο Γνωριμία με τη φύση και την ύπαιθρο ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Οι διάφορες µορφές εναλλακτικού τουρισµού στην ύπαιθρο, µεταξύ των οποίων ο αγροτουρισµός, προέκυψαν από µια διπλή αναγκαιότητα. Η πρώτη αφορά στην ανάγκη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1)

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) 1. Aνάπτυξη σε αγροτικό χώρο 2. Στήριξη σε μικρές επιχειρήσεις, σε μεγάλους χώρους, στην ενασχόληση με τις γεωργικές δραστηριότητες, στην αξιοποίηση των τοπικών

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

1 ο Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 1 ο Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2013-14 ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ «Οικονομική ανάπτυξη μέσω του Εναλλακτικού Τουρισμού» Β ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Β ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί: Αλετρά Πηνελόπη Πατίλη Βασιλική

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379621 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/dsη229

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 3 η : Ο Αγροτικός Τουρισμός. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 3 η : Ο Αγροτικός Τουρισμός. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αγροτικός Τουρισμός Ενότητα 3 η : Ο Αγροτικός Τουρισμός Όλγα Ιακωβίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

04/29/15. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

04/29/15. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 04/29/15 ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Παρενέργειες από την ανάπτυξη του τουρισµού Νέοι χώροι για τουριστικές εγκαταστάσεις (δάση, ακτές) Ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Τουρισμού

Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Τουρισμού Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Τουρισμού ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας 1 Εξέλιξη του τουριστικού φαινομένου στην Ελλάδα 15ος - 19ος αιώνας: Πολιτιστικός τουρισμός επιστημόνων,

Διαβάστε περισσότερα

1Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥ

1Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥ 1Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥ Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού ( 27 Σεπτεμβρίου ) κέντρο του Ελληνικού Τουρισμού θα γίνει για μία ακόμη φορά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ανταποκρινόμενη στην διεθνή τάση για διεύρυνση και διαφοροποίηση του τουριστικού της προϊόντος, τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα προσφέρει ελκυστικά πακέτα και υπηρεσίες εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Εναλλακτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 79 ΕΝΤΥΠΟ ΕΠ_08: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΦΑΔΩΝ Ο Δήμος Σοφάδων, όπως διαμορφώθηκε μετά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ. Είναι από τη φύση του ανθρωποκεντρικό Οι λειτουργίες του ταυτίζονται µε αυτές του γενικού

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ. Είναι από τη φύση του ανθρωποκεντρικό Οι λειτουργίες του ταυτίζονται µε αυτές του γενικού ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ Είναι από τη φύση του ανθρωποκεντρικό Οι λειτουργίες του ταυτίζονται µε αυτές του γενικού µάνατζµεντ Άϋλες Ετερογενείς ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ταυτίζεται η παραγωγή και

Διαβάστε περισσότερα

12 η Διδακτική Ενότητα Οι προκλήσεις για τον έμπειρο τουρίστα και οι περιηγήσεις του στον πολιτισμό ως σύγχρονη τουριστική επιχειρηματική δράση

12 η Διδακτική Ενότητα Οι προκλήσεις για τον έμπειρο τουρίστα και οι περιηγήσεις του στον πολιτισμό ως σύγχρονη τουριστική επιχειρηματική δράση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ στην οργάνωση, διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και στην προώθηση τουριστικών προορισμών 12 η Διδακτική Ενότητα Οι προκλήσεις για τον

Διαβάστε περισσότερα

Δεν μπορούσαμε λοιπόν, παρά να στηρίξουμε την πρωτοβουλία της Helexpo με κάθε τρόπο και βεβαίως να τη θέσουμε υπό την αιγίδα του Συνδέσμου.

Δεν μπορούσαμε λοιπόν, παρά να στηρίξουμε την πρωτοβουλία της Helexpo με κάθε τρόπο και βεβαίως να τη θέσουμε υπό την αιγίδα του Συνδέσμου. «Η Τουριστική αγορά και η δυναμική του Θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισμού» ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΛΩΝΗΣ, Πρόεδρος ΗΑΤΤΑ Θεσσαλονίκη, Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012 Παναγιώτατε, Σεβάσμιοι Μητροπολίτες,. Αξιότιμε κύριε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Τα τελευταία χρόνια η ενδογενής ανάπτυξη, η αξιοποίηση δηλαδή του ενδογενούς φυσικού και πολιτιστικού πλούτου καθώς και του ανθρώπινου δυναµικού του κάθε τόπου,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 15 1 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 17 1.1 Διαστάσεις και παράμετροι διαμόρφωσης των χαρακτηριστικών της τουριστικής ανάπτυξης 17 1.1.1 Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Καινοτομία και επιχειρηματικότητα στον Τουρισμό Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τσαρτας Πάρις Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης ΑΘΗΝΑ 2016-17 Ενότητα 6η: ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΚΙΝΗΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ;

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ; Τίτλος Μαθήματος : Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Ενότητα 7: Πολιτιστικός τουρισμός και τοπικό πολιτιστικό προϊόν Όνομα Καθηγητή: Δρ. Θεοκλής-Πέτρος Ζούνης Τμήμα: Επικοινωνίας και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. με τη διατύπωση συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδίου, με την στήριξη του Σχεδίου από μια ισχυρή και βιώσιμη εταιρική σχέση και

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. με τη διατύπωση συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδίου, με την στήριξη του Σχεδίου από μια ισχυρή και βιώσιμη εταιρική σχέση και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π 1. SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ Στα πλαίσια του παρόντος επιχειρησιακού προγράμματος πρωτοβουλίας LEADER+ θα ενταχθούν περιοχές που θέλουν και μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη, βιώσιμη

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Καινοτομία και επιχειρηματικότητα στον Τουρισμό Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τσαρτας Πάρις Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης ΑΘΗΝΑ 2016-17 4.1. Λέξεις κλειδιά, ορολογία 4.2 Εισαγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εισαγωγή. Αειφορία και Τουρισμός. 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26

Περιεχόμενα. Εισαγωγή. Αειφορία και Τουρισμός. 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26 κεφάλαιο 1 Εισαγωγή 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26 κεφάλαιο 2 Αειφορία και Τουρισμός 2.0 Εισαγωγή... 29 2.1 Ανησυχία για το Μέλλον της Ανθρωπότητας... 30 2.2 Ιστορική Αναδρομή... 33 2.3 Ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός Οινικού Τουρισμού

Ορισμός Οινικού Τουρισμού Οινικός Τουρισμός Εισαγωγικά Το κρασί είναι συνδεδεµένο µε την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισµού και µπορεί να αποτελέσει κίνητρο για µετακινήσεις µε σκοπό τη γνωριµία µαζί του Τα ίδια τα αµπέλια, από

Διαβάστε περισσότερα

Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», με τη συγχρηματοδότηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΜΩΤΗΣ Α, Β και Γ Γυμνασίου ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ σχολικό έτος 2016-17 Κ Ε Ρ Α Μ Ω Τ Η Το επιχειρηματικό σχέδιο παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη επενδυτική πρόταση μιας επιχείρησης, με

Διαβάστε περισσότερα

Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ - ΜΑΛΕΑ

Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ - ΜΑΛΕΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LEADER ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ 3-4-5/12/2015 Συνεργασία για την Περιφερειακή Ανάπτυξη και τη διεθνή Αναγνώριση: Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

8. Συµπεράσµατα Προτάσεις

8. Συµπεράσµατα Προτάσεις 8. Συµπεράσµατα Προτάσεις Όπως φάνηκε από όλα τα παραπάνω ο οικότοπος των Μεσογειακών Εποχικών Λιµνίων αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτηµα των περιοχών µελέτης και η διατήρηση του µπορεί να συνδυαστεί άµεσα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΓΑΒΡΙΗΛ ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΟΣ

ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΓΑΒΡΙΗΛ ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΟΣ ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΓΑΒΡΙΗΛ ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΟΣ 1 2 ΕΙΝΑΙ: ένας ουσιαστικός τρόπος να συμπληρώνει η οικογένεια το εισόδημά της όλο το χρόνο ένας τρόπος να βρουν απασχόληση οι νέοι, οι αγρότισσες, οι κάτοικοι

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Διεθνείς τάσεις και επιπτώσεις ανάπτυξης προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού

Αθλητικός Τουρισμός. Διεθνείς τάσεις και επιπτώσεις ανάπτυξης προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διεθνείς τάσεις και επιπτώσεις ανάπτυξης προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Της Μαρίας Αποστόλα Η Ελλάδα υπήρξε από τους πρώτους δέκτες του Χριστιανισμού και τα μνημεία της ελληνικής ορθοδοξίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής κληρονομιάς, αποτελώντας

Διαβάστε περισσότερα

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ».

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Εισηγήτρια κα Ελευθερία Φτακλάκη, Αντιπεριφερειάρχης

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι υψηλής ελκυστικότητας της Μυκόνου και δυνατότητα εφαρμογής του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της σε άλλους προορισμούς

Λόγοι υψηλής ελκυστικότητας της Μυκόνου και δυνατότητα εφαρμογής του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της σε άλλους προορισμούς Λόγοι υψηλής ελκυστικότητας της Μυκόνου και δυνατότητα εφαρμογής του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της σε άλλους προορισμούς Σαακιάν Χρήστος Απρίλιος 2013 Εισαγωγή Η παρούσα εργασία ασχολείται με τη Μύκονο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΝΑ ΤΑΞΙ ΕΥΟΥΝ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΠΑΤΣΟΥΛΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Το άυλο των τουρ. υπηρεσιών Δε µπορούν να δειγµατιστούν ή να εξεταστούν πριν από την αγορά τους Η ετερογένεια

Διαβάστε περισσότερα

H σημασία της ένταξης της Νοτιο- Ανατολικής Πελοποννήσου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας

H σημασία της ένταξης της Νοτιο- Ανατολικής Πελοποννήσου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας Summer University Integrated Approaches for Sustainable Development Management, Tourism and Local Products in Biosphere Reserves (BRs) 8-15 July 2018, Parnon, Greece H σημασία της ένταξης της Νοτιο- Ανατολικής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣ GREEK PANORAMA Alternative Tourism & Gastronomy Η Μοναδική Έκθεση για τον Εναλλακτικό Τουρισμό στην Ελλάδα! Αθήνα, Ζάππειο Μέγαρο, 14-16 Νοεμβρίου 2019 - Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού, του Υπουργείου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΕΙΝΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΕΙΝΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΕΙΝΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ράλλης Γκέκας Σύμβουλος ΚΕΔΕ Κόνιτσα, Σεπτέμβριος 2017 ΒΑΣΙΚΆ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ Γιατί είναι αναγκαία

Διαβάστε περισσότερα

Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη - Σχεδιάζοντας αειφόρα κριτήρια για τον προορισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις. Σ. Μυλωνάς s.milonas@msolutions.

Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη - Σχεδιάζοντας αειφόρα κριτήρια για τον προορισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις. Σ. Μυλωνάς s.milonas@msolutions. Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη - Σχεδιάζοντας αειφόρα κριτήρια για τον προορισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις Σ. Μυλωνάς s.milonas@msolutions.gr Τουρισμός στη πράξη Περισσότερα από 900 εκ τουρίστες ταξίδεψαν

Διαβάστε περισσότερα

http://enallaktikos-tourismos-messinia.weebly.com ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

http://enallaktikos-tourismos-messinia.weebly.com ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ http://enallaktikos-tourismos-messinia.weebly.com ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Eναλλακτικός Τουρισμός - είναι μια καινούρια φιλοσοφία στον τομέα του τουρισμού και περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014 2020

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014 2020 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ 1 1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 1.1 Αναφερθείτε

Διαβάστε περισσότερα

Άνδρες και γυναίκες, 18 ετών και άνω. 892 νοικοκυριά

Άνδρες και γυναίκες, 18 ετών και άνω. 892 νοικοκυριά Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την ΚΑΠΑ RESEARCH Α.Ε. Περίοδος διεξαγωγής Η συλλογή των στοιχείων έγινε από 17 έως και 18 Απριλίου 2007 Περιοχή διεξαγωγής Πληθυσμός Δείγμα Τεχνική συλλογής πληροφοριών Μέθοδος

Διαβάστε περισσότερα

H πόλη των Κορινθίων εποίκων και το λιµάνι τους, καθώς και τα αρχαιολογικά ίχνη όλων των προηγούµενων από αυτούς πολιτισµούς,

H πόλη των Κορινθίων εποίκων και το λιµάνι τους, καθώς και τα αρχαιολογικά ίχνη όλων των προηγούµενων από αυτούς πολιτισµούς, H πόλη των Κορινθίων εποίκων και το λιµάνι τους, καθώς και τα αρχαιολογικά ίχνη όλων των προηγούµενων από αυτούς πολιτισµούς, H αγορά της πόλης που ενέπνευσε στον Θουκυδίδη την παθολογία του πολέµου, H

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Σκοπός του Μαθήματος Τα τουριστικά προϊόντα/υπηρεσίες έχουν ιδιαιτερότητες, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά τη διοίκηση και τη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων. Οι

Διαβάστε περισσότερα

Οι δυνατότητες για τουριστική ανάπτυξη της περιοχής είναι μεγάλες λόγω της πλουσιότατης πολιτιστικής κληρονομιάς την οποία και προσπαθούμε να αναδείξο

Οι δυνατότητες για τουριστική ανάπτυξη της περιοχής είναι μεγάλες λόγω της πλουσιότατης πολιτιστικής κληρονομιάς την οποία και προσπαθούμε να αναδείξο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Π.Ε. Νήσων είναι μεγάλη σε έκταση (συνολικά 860 τ.χλμ), αλλά μη συμπαγής και απομακρυσμένη. Ξεκινάει από την Σαλαμίνα και καταλήγει στα Αντικύθηρα. Με εκτεταμένο ανάγλυφο, προβληματικό οδικό

Διαβάστε περισσότερα

ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων

ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΕΜΠ ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων Διδακτορική έρευνα με τίτλο: «Εναλλακτικές μορφές τουρισμού και

Διαβάστε περισσότερα

F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ:

F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ: ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΠΟΥ ΡΩΤΕΙΤΑΙ: -ΦΥΛΟ: ΑΡΣΕΝΙΚΟq, ΘΗΛΥΚΟ q -

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα διπλωµατική εργασία µε τίτλο «Η πόλη της Καστοριάς ως τουριστικός προορισµός», µελετάται η σχέση τουρισµού και πόλης, εξετάζοντας αν η αλλαγή που παρατηρείται σήµερα στη φυσιογνωµία

Διαβάστε περισσότερα

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός»

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» «Οι οικολογικές υπηρεσίες, τα κοινωνικά οφέλη και η οικονομική αξία των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για Επαγγελματίες Τουρισμού «Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» Ομαλός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 7 ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 7 ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 7 ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Λόγοι µελέτης τουρισµού από κοινωνιολογικής άποψης Η ποσοτική αύξηση των τουριστών τις τελευταίες δεκαετίες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 1 ΗΣ ΙΑΛΕΞΗΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ι. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Τουρισµός είναι η επίσκεψη ενός τόπου της ηµεδαπής ή αλλοδαπής µε σκοπό την ξεκούραση ή ψυχαγωγία

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Καινοτομία και επιχειρηματικότητα στον Τουρισμό Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τσαρτας Πάρις Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης ΑΘΗΝΑ 2016-17 5.1. Λέξεις κλειδιά, ορολογία 5.2 Εισαγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014 Βασικές έννοιες και αρχές της τουριστικής βιομηχανίας/ Η

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 4 η : Προϋποθέσεις ανάπτυξης, λειτουργίες και αρχές του Αγροτικού Τουρισμού. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 4 η : Προϋποθέσεις ανάπτυξης, λειτουργίες και αρχές του Αγροτικού Τουρισμού. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αγροτικός Τουρισμός Ενότητα 4 η : Προϋποθέσεις ανάπτυξης, λειτουργίες και αρχές του Αγροτικού Τουρισμού Όλγα Ιακωβίδου Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Η βιώσιμη ανάπτυξη προορισμών εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η περίπτωση της Αγιάς. Μπέττυ Χατζηνικολάου Συνεργάτης της ΚΕΔΕ σε θέματα τουρισμού

Η βιώσιμη ανάπτυξη προορισμών εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η περίπτωση της Αγιάς. Μπέττυ Χατζηνικολάου Συνεργάτης της ΚΕΔΕ σε θέματα τουρισμού Η βιώσιμη ανάπτυξη προορισμών εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η περίπτωση της Αγιάς Μπέττυ Χατζηνικολάου Συνεργάτης της ΚΕΔΕ σε θέματα τουρισμού Πρώτα-πρώτα μια εικόνα του Ελληνικού Τουρισμού (2013)- Στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Πτυχιακής Εργασίας Η Επίδραση της Κινηματογραφικής Εικόνα στη Δημιουργία Τουριστικής Κίνησης. Ονόματα Φοιτήτριας Μαρίνα Πατούλα

Θέμα Πτυχιακής Εργασίας Η Επίδραση της Κινηματογραφικής Εικόνα στη Δημιουργία Τουριστικής Κίνησης. Ονόματα Φοιτήτριας Μαρίνα Πατούλα ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Θέμα Πτυχιακής Εργασίας Η Επίδραση της Κινηματογραφικής Εικόνα στη Δημιουργία Τουριστικής Κίνησης Ονόματα Φοιτήτριας Μαρίνα Πατούλα ΜΑΙΟΣ, 2014 Εισαγωγή Αναφερόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΑΧΥΡΡΥΘΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δευτέρα 27 Μαΐου 2013 Βασικές έννοιες και αρχές της τουριστικής βιομηχανίας/ Η ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Επιστημονικός υπεύθυνος: καθ. Χ. Κοκκώσης Εργαστήριο Περιβάλλοντος και Χωρικού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ Το προσφερόµενο τουριστικό «µενού» της Ελλάδας εξακολουθεί να είναι κατά κύριο λόγο οι διακοπές «κλασσικού τύπου» Μόλις πρόσφατη η συστηµατική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ξενοδοχείων Νομού Τρικάλων σε πρόσφατη

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ξενοδοχείων Νομού Τρικάλων σε πρόσφατη Σκέψεις και θέσεις για το νέο έτος από την Ένωση Ξενοδόχων ν. Τρικάλων - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KAL Στο κλείσιμο του έτους 2017, που ήταν ένα εντυπωσιακά αυξημένης προσέλευσης τουριστών έτος για την Ελλάδα, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού»

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό «2014 - Έτος Πολιτισμού» Ελευθερία ΦΤΑΚΛΑΚΗ Αντιπεριφερειάρχης Ν.Αιγαίου Τρία Κομβικά σημεία προβληματισμού για την δημιουργία ενός δημιουργικού

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικός τουρισμός: Προοπτικές και δυνατότητες

Ελληνικός τουρισμός: Προοπτικές και δυνατότητες Ελληνικός τουρισμός: Προοπτικές και δυνατότητες 18 Οκτωβρίου 2016 Συνέδριο ΣΕΤΕ: «Ελληνικός Τουρισμός: Νέα Δεδομένα και Μελλοντικές Προκλήσεις» PwC REMACO/ Υπεργολάβος: ΕΚΠΑ Οι επιδόσεις της χώρας αποδεικνύουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο εκέµβριος 2005 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τη διενέργεια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Περιφέρειας, αλλά και από τις επιµέρους συσκέψεις για

Διαβάστε περισσότερα

1. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες η ύπαιθρος κατέχει εξέχουσα θέση στον πολιτισµό της χώρας και στην ψυχή των κατοίκων της,

1. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες η ύπαιθρος κατέχει εξέχουσα θέση στον πολιτισµό της χώρας και στην ψυχή των κατοίκων της, ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Ολγα Ιακωβίδου Αν. Καθηγήτρια, Τµήµα Γεωπονίας, ΑΠΘ. 1. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Στις περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Όλγα Ιακωβίδου, Καθηγήτρια ΑΠΘ Τµήµα Γεωπονίας, Τοµέας Αγροτικής Οικονοµίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης e-mail:olg@agro.auth.gr Ο αγροτουρισµός,

Διαβάστε περισσότερα

Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα. Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων

Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα. Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων Τουριστική Ζήτηση και Τουριστικά Κίνητρα Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων Παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση Ο ελεύθερος χρόνος Το διαθέσιμο

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές τουρισμού γκολφ στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες

Προοπτικές τουρισμού γκολφ στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες Προοπτικές τουρισμού γκολφ στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες Ονοματεπώνυμο: Γεωργίου Παναγιώτης 113125 Σειρά: 11 Επιβλέπων Καθηγητής: Γιωργής Κριτσωτάκης Δεκέμβριος 2014 Γκολφ - Τουρισμός Readman

Διαβάστε περισσότερα

Αναδεικνύω τον τόπο μου μέσα από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Αναδεικνύω τον τόπο μου μέσα από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Αναδεικνύω τον τόπο μου μέσα από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Σοφία Τσιροπούλου Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Έβρου softsi@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού

Εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού Εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας 1 Εισαγωγή Ο τουρισμός παγκοσμίως θεωρείται ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους που συμβάλει στην

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2011-2012 (Η ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέµβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτηµένη και συντονισµένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρ Γ Α Ν ΩΣΗ Κ Α Ι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τ Α Ξ Ι Δ Ι ΩΤΙΚΗΣ Β Ι Ο Μ ΗΧΑΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Ο Ρ Γ Α Ν ΩΣΗ Κ Α Ι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τ Α Ξ Ι Δ Ι ΩΤΙΚΗΣ Β Ι Ο Μ ΗΧΑΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ο Ρ Γ Α Ν ΩΣΗ Κ Α Ι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τ Α Ξ Ι Δ Ι ΩΤΙΚΗΣ Β Ι Ο Μ ΗΧΑΝΙΑΣ Δ Ι Δ Α Σ Κ Ω Ν : Δ Ρ. Γ Ε Ω Ρ Γ Ι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2011-2012 (Η ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Χαρακτηριστικά του παγκόσμιου τουριστικού προϊόντος... 19 1.2. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών και ειδικών μορφών τουρισμού... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 2.1.

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την αξιοποίηση του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου

Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την αξιοποίηση του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την αξιοποίηση του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου Στο πλαίσιο του έργου CRESCENT που υλοποιεί η αναπτυξιακή σύμπραξη «Καλειδοσκόπιο» στην

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστικός τουρισμός

Πολιτιστικός τουρισμός Πολιτιστικός τουρισμός Το πρότυπο του μαζικού τουρισμού Η παραδοσιακή αγορά διακοπών, που περιλαμβάνει και το μεγαλύτερο τμήμα τουριστών, οι οποίοι αναζητούν στο ταξίδι τους κυρίως την ξεκούραση και τη

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Ελένη Μαΐστρου, αρχιτέκτων, ομ. καθηγήτρια ΕΜΠ Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Τα στοιχεία που συγκροτούν

Διαβάστε περισσότερα

Άξονας Τοπικής Ανάπτυξης

Άξονας Τοπικής Ανάπτυξης O Πολιτισμός ως Κομβικός Άξονας Τοπικής Ανάπτυξης Δρ. Μιχάλης Χρηστάκης Πολιτικός Επιστήμων Διεθνολόγος Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης Κλεισθένης Πολιτιστικός Σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2010) Κοινωνικο-οικονομική Ανάπτυξη του Δήμου Πρεσπών. Αθήνα GR

Τσικολάτας Α. (2010) Κοινωνικο-οικονομική Ανάπτυξη του Δήμου Πρεσπών. Αθήνα GR Τσικολάτας Α. (2010) Κοινωνικο-οικονομική Ανάπτυξη του Δήμου Πρεσπών. Αθήνα tsikolatas@gmail.com 27 Απριλίου 2010 Η ομάδα μας Οκτώ επιλεγμένοι μεταπτυχιακοί φοιτητές Διαφορετικά πανεπιστήμια με ποικίλο

Διαβάστε περισσότερα

«Ενίσχυση της Ίδρυσης και Λειτουργίας Νέων Τουριστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων»

«Ενίσχυση της Ίδρυσης και Λειτουργίας Νέων Τουριστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» «Ενίσχυση της Ίδρυσης και Λειτουργίας Νέων Τουριστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» Η δράση αφορά την ενίσχυση της υλοποίησης επενδυτικού σχεδίου για τη δημιουργία νέας ΜΜΕ τουριστικής επιχείρησης, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ξέφρενη ανάπτυξη της τεχνολογίας την τελευταία πεντηκονταετία είχε και έχει σαν επακόλουθο εκτεταµένες οικολογικές καταστροφές που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος...017 Προλεγόμενα συγγραφέων....019 ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 Κεφάλαιο Α : Εισαγωγικές έννοιες για τον τουρισμό...027 1. Γενικά...027 Τουρισμός

Διαβάστε περισσότερα

Διαγενεακή Προσέγγιση και Ανάπτυξη

Διαγενεακή Προσέγγιση και Ανάπτυξη CROSSING GENERATIONS, CROSSING MOUNTAINS Διαγενεακή Προσέγγιση και Ανάπτυξη Γλυκερία Θυμιάκου Στέλεχος Αναπτυξιακής Τρικάλων ΑΑΕ ΟΤΑ ΚΕΝΑΚΑΠ ΑΕ 27 Ιουνίου 2013 1 Περιεχόµενο και χρηµατοδότηση του έργου

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ο Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Κ Α Ι Λ Ε Ι Τ Ο Υ Ρ Γ Ι Α Τ Α Ξ Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Η Σ Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Α Σ Δ Ι Δ Α Σ Κ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 4 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΜΑΘΗΜΑ 4 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΜΑΘΗΜΑ 4 ο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (www.gnto.gov.gr) v Ίδρυση: έτος 1950 v Αποστολή: οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση του τουρισµού στην Ελλάδα v Δράσεις: τουριστική

Διαβάστε περισσότερα