ΜΙΚΡΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΗΧΟΥ

Transcript

1 ΜΙΚΡΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΗΧΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΘΟΡΥΒΟ ( ΕΥΑΙΣΘΟ ) ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕ ΥΘΥ ΝΟΣ: Νίκος Μπάρκας, Αν. Καθηγητής, Τ.Α.Μ. - Δ.Π.Θ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΙΚΡΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΗΧΟΥ Επιστημονική Ομάδα Αναστασία Δημητρίου, Αν. Καθηγήτρια, Τ.Ε.Ε.Π.Η. - Δ.Π.Θ. Μαρία Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε. - Π.Θ. Βασιλεία Χρηστίδου, Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε. - Π.Θ. Ερευνητική & Εκπαιδευτική Ομάδα Σοφία Βουδηλάκη, νηπιαγωγός Λαμπρινή Κούτνα, δασκάλα Έμη Μαλκοπούλου, νηπιαγωγός Αφροδίτη Οικονόμου, νηπιαγωγός Μαρία Κούτσικου, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Αθανασία Ρουσίδου, πτυχιούχος νηπιαγωγός

2 ΜΙΚΡΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΗΧΟΥ Γενικός Σκοπός: Βασικός σκοπός του εκπαιδευτικού σεναρίου είναι η ευαισθητοποίηση παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας (νήπια, Α & Β δημοτικού) στις άμεσες και μακροχρόνιες συνέπειες του θορύβου στην υγεία. Επίσης, το εκπαιδευτικό σενάριο στοχεύει στην υιοθέτηση από τους μαθητές και τις μαθήτριες ορθών στάσεων απέναντι στην έκθεση στο θόρυβο και την ανάπτυξη συμπεριφοράς για μείωση της έκθεσης τους σε αυτόν με βάση τα βιώματα και τις αντιλήψεις παιδιών της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας. Ηλικία: Πρώτη παιδική ηλικία (Νήπια, Α & Β Δημοτικού Σχολείου) Διάρκεια: διδακτικές ώρες Αρχές σχεδιασμού: ομαδοσυνεργατικότητα, επίλυση προβλημάτων, διαθεματικότητα, βιωματική παρατήρηση, διερευνητική μάθηση, πολυτροπικότητα, ανάπτυξη επιστημονικού γραμματισμού Πιθανές δυσκολίες/εναλλακτικές αντιλήψεις των παιδιών ΕΑ1: Οι ήχοι συγχέονται με τις πηγές που τους παράγουν ΕΑ2: Θόρυβοι παράγονται μόνο από τους ανθρώπους και τις δραστηριότητες τους ΕΑ3: Θόρυβοι παράγονται μόνο στο αστικό περιβάλλον, όχι στην ύπαιθρο ΕΑ4: Οι θόρυβοι είναι απλώς ενοχλητικοί, δεν βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου ΕΑ6: Οι θόρυβοι είναι ίδιοι για όλους τους ανθρώπους ή οι άνθρωποι ενοχλούνται εξίσου από τους ίδιους ήχους κάθε φορά Στόχοι της εκπαιδευτικής παρέμβασης ως προς τις Φυσικές Επιστήμες και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: ΣΦΠ1: Τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια του θορύβου και ότι αυτός δεν παράγεται μόνο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, ή μόνο στα αστικά περιβάλλοντα. ΣΦΠ2: Να διακρίνουν τι είναι ήχος και τι είναι θόρυβος ΣΦΠ3: Να διακρίνουν τους ήχους από τις πηγές τους ΣΦΠ4: Να κατανοήσουν τα φυσικά χαρακτηριστικά και την υποκειμενική διάσταση του θορύβου (δηλαδή τη συσχέτισή του με την περίσταση επικοινωνίας) ΣΦΠ5: Να ευαισθητοποιηθούν αναφορικά με τις συνέπειες (βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες) από την έκθεση σε οχληρά περιβάλλοντα ΣΦΠ6: Να μάθουν να περιορίζουν τον θόρυβο με μικρές παρεμβάσεις (όταν αυτό εξαρτάται από τους ίδιους) ΣΦΠ7: Να αναπτύξουν θετικές στάσεις για τη μείωση της έκθεσής τους σε θορύβους ΕΑ5: Θόρυβοι είναι οι πολύ δυνατοί ήχοι

3 Στόχοι ως προς τις δεξιότητες και τη μαθησιακή διαδικασία Οι μαθητές και οι μαθήτριες: ΣΔ1: Να καλλιεργήσουν τη δεξιότητα της παρατήρησης με περισσότερες από μία αισθήσεις (έμφαση στην αίσθηση της ακοής) ΣΔ2: Να καλλιεργήσουν τη δεξιότητα της ταξινόμησης μέσω της κατάταξης διαφορετικών ήχων/θορύβων ανάλογα με την προέλευση και την έντασή τους. ΣΔ3: Να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας επιστημονικής πληροφορίας ΣΔ4: Να καλλιεργήσουν τη δεξιότητα μέτρησης με απλά όργανα (ηχόμετρο σε μορφή εφαρμογής κινητού τηλεφώνου) ΣΤΠΕ2: Να φτιάχνουν αραχνόγραμμα με ψηφιακό πρόγραμμα (Kidspiration) (πιθανή προέκταση) ΣΤΠΕ3: Να χειρίζονται ψηφιακό ηχόμετρο ΣΤΠΕ4: Να καταγράφουν ήχους με την βοήθεια ψηφιακών μέσων (κινητά τηλέφωνα, βίντεο, κασετόφωνα κ.α.) ΣΤΠΕ5: Να κατασκευάζουν ιστορίες με ψηφιακά μέσα όπου συντίθενται εικόνες, γλώσσα (προφορική ή γραπτή) και ήχοι (ενδεικτικά: powerpoint, toondoo, photostories κ.α.) ΣΤΠΕ6: Nα χειρίζονται απλές εφαρμογές στον η/υ για την αντιστοίχιση ήχων με εικόνες που αναπαριστούν τις πηγές τους ΣΔ5: Να καλλιεργήσουν τη δεξιότητα της πρόβλεψης και του ελέγχου προβλέψεων Στόχοι ως προς τη χρήση της γλώσσας ΣΓΛ1: Τα παιδιά να κατακτήσουν τεχνικό λεξιλόγιο, να εξοικειωθούν με τη γλώσσα της επιστήμης ΣΓΛ2: Να κατανοούν και να αναπαριστάνουν πληροφορίες και μηνύματα με περισσότερους από έναν τρόπους (μέσω πολυτροπικών κειμένων, απλών διαγραμμάτων κ.ά.). Στόχοι ως προς τις ΤΠΕ ΣΤΠΕ1: Να πραγματοποιούν αναζητήσεις σε φυλλομετρητές σχετικά με το θέμα που ερευνούν

4 1 Η Εισαγωγή θέματος/αφόρμηση Παρουσίαση ενός ηχητικού ντοκουμέντου όπου συντίθενται πολλοί διαφορετικοί θόρυβοι (π.χ. κορναρίσματα αυτοκινήτων, φωνές ανθρώπων, γάβγισμα σκύλου, κυκλοφοριακοί θόρυβοι, ένα μηχάνημα π.χ. κομπρεσέρ, δυνατή μουσική σε μπαρ κλπ). (Συνοδευτικό Υλικό: ΠΑΝΔΑΙΜΟΝΙΟ ΗΧΩΝ). Συζήτηση: τι ακούτε εδώ; Τι λέτε να συμβαίνει; Θα σας ήταν ευχάριστο να βρεθείτε σε αυτό το μέρος; Γιατί; Τι σας ενοχλεί; Γιατί; Πώς θα ονομάζαμε με μια λέξη αυτό που ακούμε; Τι νομίζετε ότι είναι θόρυβος κλπ. Προαιρετικά ο/η εκπαιδευτικός προτείνει να παρακολουθήσουν το παρακάτω βίντεο ( QYGKcEXg 2 Η (μέρος α ) Ήχοι και θόρυβοι - Ποια πράγματα προκαλούν θόρυβο; (ΣΦΠ1, ΣΦΠ2, ΣΦΠ3, ΣΦΠ4, ΣΔ1, ΣΔ3, ΣΤΠΕ2, ΣΤΠΕ4) Ζητάμε από τα παιδιά να κάνουν ησυχία και να αφουγκραστούν για λίγα δευτερόλεπτα προσεκτικά τι ακούν από το περιβάλλον μέσα και έξω από την τάξη (π.χ. μια βρύση που στάζει, αυτοκίνητα που περνούν, φωνές άλλων παιδιών ή εκπαιδευτικών ή ανθρώπων στο δρόμο). Σταματούμε την παρατήρηση και ζητάμε από τα παιδιά να μας πουν τι άκουσαν. Καταγράφουμε όσους ήχους μας είπαν (σε μορφή αραχνογράμματος 1 ). Επαναλαμβάνουμε για να ακούσουμε με μεγαλύτερη προσοχή και να καταγράψουμε και άλλους ήχους. Προσπαθούμε να ταυτίσουμε κάθε ήχο που ακούγεται με την πηγή του 2. Είναι όλοι αυτοί οι ήχοι που ακούγονται θόρυβοι; Συζήτηση. Για παράδειγμα, ο ήχος της φωνής του/της εκπαιδευτικού 1 Το αραχνόγραμμα έχει το πλεονέκτημα ότι α) αναπαριστά μιας μορφής νοητικό μοντέλο που στη συνέχεια μπορεί να εμπλουτίζεται, β) μπορεί να μεταφερθεί εύκολα και να αναπαρασταθεί σε η/υ (π.χ. με το kidspiration) και στους κόμβους του να τοποθετηθούν εικονίδια (μαζί με ή αντί για τις λέξεις που αντιστοιχούν στις πηγές του ήχου) 2 Προσοχή στη διάκριση ήχου και της πηγής του, γιατί πολλές φορές ίσως τείνουν να ταυτίζονται και να συγχέονται: π.χ. ο ήχος γαύγισμα προέρχεται από την πηγή σκύλος ο ήχος κορνάρισμα από την πηγή αυτοκίνητο. Οι ήχοι είναι εύκολο ίσως να ονομαστούν, αλλά όχι τόσο εύκολο όσο οι πηγές τους- να απεικονιστούν οπτικά.

5 και των παιδιών από τη διπλανή τάξη μπορεί να είναι θόρυβος για εμάς, αλλά όχι για εκείνους. Αυτό καλό είναι με κάποιον τρόπο να εκμαιευθεί από τα παιδιά μέσω κατάλληλα εστιασμένων ερωτήσεων από τον/την εκπαιδευτικό. Εισάγουμε για προβληματισμό την ερώτηση: τι άλλους ήχους/θορύβους ακούμε καθημερινά; Πού τους ακούμε συνήθως; Σκεφτείτε τι σας ενοχλεί (στο σχολείο, στο σπίτι, στο δρόμο ). Η εκπαιδευτικός μοιράζει στα παιδιά ατομικό Φύλλο Ακουστικής Καταγραφής για να συμπληρώσουν ποιους ήχους άκουσαν την προηγούμενη μέρα στο σπίτι τους. (Συνοδευτικό Υλικό: ΗΧΟΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΦΥΛΛΟ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ). Εάν μπορούν, τα παιδιά καταγράφουν με όποιον τρόπο θεωρούν πιο πρόσφορο ηχογράφηση π.χ. με κινητό τηλέφωνοκαθημερινούς ήχους.

6 Συζήτηση: 2 Η (μέρος β ) Ήχοι και θόρυβοι - Ποια πράγματα προκαλούν θόρυβο; (ΣΦΠ1, ΣΦΠ2, ΣΦΠ3, ΣΔ1, ΣΔ3, ΣΓΛ1, ΣΓΛ2, ΣΤΠΕ2) Τα παιδιά φέρνουν τα Φύλλα Ακουστικής Καταγραφής με τις καταγραφές τους και τις συζητούμε στο σχολείο. Αν έχουν φέρει και ηχογραφημένα ηχητικά ντοκουμέντα, τα ακούμε και αυτά. Η συζήτηση εστιάζει στη διάκριση των ήχων από τις πηγές τους (π.χ. πηγή: σκύλος / ήχος: γαύγισμα) Συμπλήρωση του αραχνογράμματος με τους καθημερινούς ήχους από το σπίτι και τις πηγές τους. Ταυτόχρονα, σε ένα χαρτί του μέτρου κατασκευάζουμε ένα συγκεντρωτικό Φύλλο Ακουστικής Καταγραφής (όμοιο με το ατομικό) όπου περιλαμβάνονται οι καταγραφές όλων των παιδιών (πόσες φορές άκουσαν κάθε ήχο). Έτσι προκύπτουν οι συχνότητες εμφάνισης όλων των ήχων (ομιλίες, διαφορετικές ηλεκτρικές συσκευές, τηλέφωνο που χτυπά κλπ). Α) Ποιοι από τους ήχους που ακούσατε σας ενόχλησαν; Εξαγωγή συμπεράσματος ότι αυτοί οι ενοχλητικοί ήχοι είναι θόρυβοι. Β) Απομονώνουμε από τα ατομικά Φύλλα Ακουστικής Καταγραφής τους ήχους που είναι θόρυβοι και συνεχίζουμε με αυτούς. Ποιοι θόρυβοι είναι πιο συχνοί και ποιοι λιγότερο; Η καταγραφή στο χαρτί του μέτρου μπορεί να μετατραπεί σε μορφή ραβδογράμματος (με τα αντιπροσωπευτικά εικονίδια πηγών θορύβου και όσες άλλες πηγές θορύβου σχεδίασαν τα παιδιά). Κάθε ράβδος του ραβδογράμματος θα αντιστοιχεί σε μία πηγή θορύβου (τα αντίστοιχα εικονίδια θα κολληθούν κάτω από τον οριζόντιο άξονα του ραβδογράμματος), θα κατασκευαστεί από χρωματιστό χαρτί ή χαρτόνι πλάτους π.χ. 10 εκ., ενώ το ύψος της θα είναι ανάλογο της συχνότητας εμφάνισης του κάθε θορύβου.

7 Προσθέτουμε τις νέες καταγραφές στο συγκεντρωτικό Φύλλο Ακουστικής Καταγραφής (στο χαρτί του μέτρου). 3 Η Καταγράφουμε ήχους της πόλης Η δραστηριότητα μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι «Θόρυβος είναι κάθε ανεπιθύμητος ήχος που δεν μας αρέσει και μας ενοχλεί». (ΣΦΠ1, ΣΦΠ2, ΣΦΠ3, ΣΔ1, ΣΔ3, ΣΓΛ1, ΣΓΛ2, ΣΤΠΕ2, ΣΤΠΕ4) Παρόμοια πορεία θα ακολουθηθεί με την καταγραφή ήχων της πόλης στο περιβάλλον του σχολείου. Τα παιδιά βγαίνουν έξω και καταγράφει το καθένα ήχους και θορύβους στο ατομικό Φύλλο Ακουστικής Καταγραφής ήχους/θορύβους: από την κυκλοφορία, από μία λαϊκή αγορά, από μία παιδική χαρά, από διάφορα καταστήματα (σούπερ μάρκετ, φούρνος κ.ά.). (Συνοδευτικό Υλικό: ΗΧΟΙ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΦΥΛΛΟ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ). Εάν είναι εφικτό, οι ήχοι καταγράφονται και με ψηφιακό μέσο (π.χ. κινητό τηλέφωνο). Ιδανικά θα μπορούσαν ακόμη να επισκεφτούν θορυβώδη εργασιακά περιβάλλοντα (οι εκπαιδευτικοί των τάξεων ίσως γνωρίζουν τα επαγγέλματα των γονέων ώστε να επιλέξουν), αλλά και ένα μη αστικό περιβάλλον (π.χ. ένα χωράφι σε στιγμή γεωργικών δραστηριοτήτων, αλλά και μια επίσκεψη στη φύση), ώστε να καλύψουμε όλους τους τύπους πηγών θορύβου 3. 3 Οι 4 τύποι φαίνονται στην επόμενη Δραστηριότητα 4.

8 πε- βιομηχανικό/αγροτικό/εργασιακό ριβάλλον (μηχανές παραγωγής) 4 Η Αναγνώριση και ταξινόμηση διαφορετικών ήχων (ΣΦΠ1, ΣΔ1, ΣΔ2, ΣΔ3, ΣΓΛ2, ΣΤΠΕ6) Εξοικείωση με περισσότερους ήχους και τις κατηγορίες των πηγών τους μέσω της εφαρμογής powerpoint (Συνοδευτικό Υλικό: ΗΧΟΙ ΚΑΙ ΘΟΡΥΒΟΙ). Τα παιδιά αφήνονται να περιηγηθούν στο αρχείο powerpoint και να παρατηρήσουν ήχους και εικόνες των πηγών τους και να τους συσχετίσουν μεταξύ τους. Η εκπαιδευτικός ξεκινά μια συζήτηση με τα παιδιά: πού και από ποιες πηγές μπορούμε να ακούσουμε θορύβους; Στόχος είναι να αναδειχθούν οι 4 κατηγορίες πηγών θορύβων: Στη συνέχεια, ακούγονται μικρά ηχητικά αποσπάσματα θορύβων (Συνοδευτικό Υλικό: ΠΑΙΧΝΙΔΙ). Τα παιδιά χωρίζονται σε 3-4 ομάδες και η καθεμιά θα έχει στη διάθεσή της το ίδιο υλικό (ταμπλό και πλαστικοποιημένες κάρτες με εικόνες που απεικονίζουν τις πηγές όλων αυτών των θορύβων και άλλες, άσχετες). Κάθε φορά που ακούγεται ένας ήχος προσπαθούν να τον ταυτοποιήσουν με την αντίστοιχη εικόνα της πηγής του, επιλέγοντας την κατάλληλη κάρτα και βγάζοντάς την από το σύνολο των υπολοίπων. Κάθε ομάδα προσπαθεί να βρει όσες περισσότερες κάρτες μπορεί και να τις κολλήσει σε δικό της ταμπλό που περιλαμβάνει τις 4 κατηγορίες (κάτω από τη σωστή κατηγορία) 4. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι θόρυβοι υπάρχουν εκεί που ζουν και εργάζονται άνθρωποι, λόγω της έντονης αστικής κυκλοφορίας, αλλά και στη φύση. φυσικό περιβάλλον (βροχή, κεραυνός, αστραπή, ρυάκια, καταρράκτες, κραυγές ζώων όπως κόκορες, αγελάδες κλπ) αστικό, ανθρωπογενές περιβάλλον (μηχανές οικιακής χρήσης, αστικές δραστηριότητες, αναψυχή) κυκλοφορία αστική/υπεραστική (μηχανικά μέσα μετακινήσεων, κορναρίσματα/σειρήνες, επιταχύνσεις/ επιβραδύνσεις σε σηματοδότες, τρακάρισμα) 4 Για να μπορούν να δουλέψουν το ίδιο όλες οι ομάδες ταυτόχρονα (σε όλη την τάξη το ίδιο ντοκουμέντο και οι ομάδες δουλεύουν ανεξάρτητα) απαιτείται ησυχία δηλ. να συνεργάζονται σιωπηλά επιλέγοντας κάθε φορά τη σωστή κάρτα, ώστε να μην υπάρχουν παρεμβολές λόγω θορύβου της τάξης και αποτυγχάνουν να ακούσουν και να επιλέξουν κάρτα. Ίσως αυτό είναι και μια καλή παράπλευρη- άσκηση που μπορεί να σχολιαστεί/αξιοποιηθεί. Δηλαδή οι θόρυβοι από ομιλίες εντός των ομάδων εμποδίζουν την ακουστική παρατήρηση και την επιτυχή ολοκλήρωση της δραστηριότητας.

9 5 Η Γιατί είναι ο θόρυβος ενοχλητικός; Τι μας εμποδίζει να κάνουμε; (ΣΦΠ1, ΣΦΠ2, ΣΦΠ4, ΣΦΠ5, ΣΓΛ2) Επιστροφή στον πίνακα της προηγούμενης δραστηριότητας: ζητούμε από τα παιδιά να σκεφτούν και να εκφράσουν αν και κάτω από ποιες περιστάσεις θα ήταν ο κάθε ήχος ενοχλητικός. Σε τι μας ενοχλεί ο κάθε θόρυβος; Τι μας εμποδίζει να κάνουμε; Πώς νιώθουμε όταν ακούμε θορύβους; μπορούσαν / θα ήθελαν και τα παιδιά να οργανώσουν αντίστοιχες εκδηλώσεις για να ενημερώσουν τη σχολική κοινότητα (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς). Εφόσον συμφωνήσουν, τους ζητάμε να αρχίσουν να σκέφτονται σλόγκαν για την εκδήλωσή τους ενάντια στο θόρυβο, κάτι έξυπνο, αστείο, πρωτότυπο, που να προκαλεί το ενδιαφέρον του κόσμου. Γίνεται αναφορά σε πιθανά προβλήματα υγείας (πόνος στα αυτιά, νεύρα, πονοκέφαλος, ζαλάδα, ναυτία, κοιλόπονος, διαταραχή ύπνου) από την έκθεση των ανθρώπων σε θορύβους. Τα παιδιά συζητούν πάνω στα κόμικς που περιγράφουν μικρές αυτοτελείς ιστορίες με ανθρώπους που υφίστανται τις παραπάνω συνέπειες (Συνοδευτικό Υλικό). Ο/Η εκπαιδευτικός εξηγεί στα παιδιά ότι ακριβώς επειδή ο θόρυβος έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας, κάθε χρόνο, την Άνοιξη, έχει θεσπιστεί μία ιδιαίτερη τέτοια μέρα, η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου (η τελευταία Τετάρτη του Απριλίου, φέτος η 30 ή Απριλίου 2014), όπου γίνονται εκδηλώσεις για να ενημερωθούν όλοι πώς να προστατεύονται από τους θορύβους. Ως προοίμιο της τελευταίας Δραστηριότητας (9η) γίνεται συζήτηση για το αν θα

10 6 Η Χρήση ηχομέτρου και κατασκευή του δικού μας θερμομέτρου ήχου (ΣΦΠ4, ΣΦΠ5, ΣΔ2, ΣΔ3, ΣΔ4, ΣΔ5, ΣΓΛ1, ΣΓΛ2, ΣΤΠΕ3) Εισάγουμε το όργανο ηχόμετρο που έχουμε εγκαταστήσει σε ένα έξυπνο κινητό τηλέφωνο (smartphone). Καλό είναι να έχει χρώματα και απλή μορφή ( έγχρωμου θερμομέτρου ήχου βλ. εικόνα 1, ή ραβδογράμματος βλ. εικόνα 2) για ευκολότερη ανάγνωση και από τα πιο μικρά παιδιά. Παρακάτω ενδεικτικές εικόνες από την οθόνη του κινητού: Εικόνα 1: Οθόνες από την εφαρμογή Noise Moderator (κατέβασμα από s?id=com.sprintcoder.noisemoderator, ή μέσω της εφαρμογής mobogenie) Εικόνα 2. οθόνες από την εφαρμογή Sound Meter (μέσω της εφαρμογής mobogenie) Εξηγούμε ότι αυτό μας βοηθά να μετράμε το πόσο ισχυρός είναι ένας ήχος. Στην περίπτωση του πρώτου ηχομέτρου, αν η ένδειξη είναι πράσινη, οι ήχοι που ακούγονται είναι σιγανοί (χαμηλής έντασης) και θεωρούμε ότι έχει γενικά ησυχία. Αν είναι πορτοκαλί, έχουμε μέτριας έντασης ήχους και θορύβους και στην κόκκινη ένδειξη έχουμε ισχυρούς θορύβους που δεν μπορούμε να αντέξουμε και μπορεί να νιώσουμε πόνο στα αυτιά, έντονη ενόχληση και εκνευρισμό, αλλά και να πάθουμε κάποια πιο σοβαρή βλάβη κ.λπ. Αντίστοιχα στην περίπτωση του δεύτερου ηχόμετρου, οι πράσινες ενδείξεις αντιστοιχούν σε χαμηλής έντασης ήχους, η κίτρινη ένδειξη σε ευδιάκριτους ήχους, η πορτοκαλί σε μέτριας έντασης ήχους και θορύβους και η κόκκινη ένδειξη αντιστοιχεί σε ισχυρούς θορύβους. Ο/η εκπαιδευτικός κάνει απλή αναφορά

11 στη μονάδα μέτρησης της έντασης του ήχου, το ντεσιμπέλ (db), μια και οι σχετικές αριθμητικές ενδείξεις φαίνονται στην οθόνη του απλού ηχόμετρου. Με τη βοήθεια της/του εκπαιδευτικού τα παιδιά παράγουν και μετρούν κατ αρχήν αυτό που θα λέγαμε απόλυτη ησυχία μέσα στην τάξη (για να διαπιστώσουν ότι κάτι τέτοιο δεν υπάρχει, αλλά αντιστοιχεί σε επίπεδα ήχου τουλάχιστον db) και στη συνέχεια κοινούς ήχους (το σκίσιμο ενός χαρτιού, το κουταλάκι που ανακατεύει τη ζάχαρη σε ένα φλιτζάνι τσάι, έναν ψίθυρο, μια κανονική ομιλία, μια κανονική συνομιλία, το κελάηδημα ενός πουλιού, τη βροχή που πέφτει, έναν ήσυχο δρόμο χωρίς κίνηση, έναν πολυσύχναστο δρόμο με μηχανάκια, φορτηγά, αυτοκίνητα -κατά προτίμηση κοντά σε φανοστάτη- τον ήχο μιας ηλεκτρικής σκούπας, ενός ραδιοφώνου που παίζει μουσική, ένα αεροπλάνο που περνά, ένα τρυπάνι ή κομπρεσέρ κ.λπ.). Πριν μετρήσουν τον κάθε ήχο/θόρυβο, βάζουμε τα παιδιά να προβλέψουν αν αυτός θα είναι στο επίπεδο του πράσινου, του πορτοκαλί, ή του κόκκινου. Μετρούν και επιβεβαιώνουν ή διαψεύδουν τις προβλέψεις τους. Αριστερά και δεξιά της κλίμακας τα παιδιά κολλούν με χριτς χρατς (στο κατάλληλο ύψος, δίπλα στο αντίστοιχο χρώμα που μέτρησαν) πλαστικοποιημένες εικόνες από τις πηγές των ήχων που μέτρησαν (Συνοδευτικό Υλικό: Κάρτες πηγών ήχου) Κατασκευάζουν -ή εκτυπώνουν σε μεγάλο μέγεθος- ένα ηχόμετρο (ή θερμόμετρο ήχου ) με φατσούλες αντί για αριθμητικές ενδείξεις σε τακτά γραμμικά διαστήματα, όπως στο παρακάτω σχήμα:

12 7 Η Ο ίδιος ήχος μπορεί άλλοτε να είναι θόρυβος και άλλοτε να μην είναι (ΣΦΠ2, ΣΦΠ4, ΣΦΠ5, ΣΔ1, ΣΔ3, ΣΓΛ2) Βάζουμε στα παιδιά να ακούσουν έναν ήχο από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή (να επιλεγεί από τους υπάρχοντες) με αυξομειώσεις της έντασης. Προκαλούμε συζήτηση ώστε να γίνει συσχέτιση της έννοιας του θορύβου με την ένταση των ήχων (π.χ. η ίδια μουσική σε μια λογική ένταση μπορεί να μας αρέσει, αλλά σε μια μεγαλύτερη ένταση να μας ενοχλεί). Τα παιδιά βλέπουν τα κόμικς (Συνοδευτικό Υλικό Κόμικς 1) και τα συσχετίζουν με τις προσωπικές τους εμπειρίες και καλούνται να προβληματιστούν αν οι ίδιοι ήχοι μας φαίνονται πάντοτε θόρυβοι, ή όχι. Για παράδειγμα η φωνή ενός οικείου μας προσώπου μπορεί άλλοτε να είναι ευπρόσδεκτη (όταν συζητάμε μαζί του) και άλλοτε ενοχλητική (όταν προσπαθούμε να κάνουμε κάτι άλλο και μας παρενοχλεί). Κάνουμε το ίδιο με την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τη μουσική, τα πουλιά που κελαηδούν, τη βροχή που πέφτει, κ.λπ.

13 8 Η Πώς μπορούμε να προστατευθούμε από το θόρυβο; (ΣΦΠ6, ΣΦΠ7, ΣΔ3, ΣΓΛ1, ΣΓΛ2) Συζητούμε για το πώς μπορούμε να προστατευθούμε από το θόρυβο. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Τι μπορούν να κάνουν οι άλλοι στο σπίτι / στην τάξη / στο σχολείο; Τα παιδιά προσπαθούν μπορούν να συμπληρώσουν τα κόμικς 5 (Συνοδευτικό Υλικό Κόμικς 2) 5 Ίσως θα μπορούσαν να το συμπληρώσουν και τα μικρότερα παιδιά, με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού και χρησιμοποιώντας εικονίδια με πηγές θορύβου που θα κολλήσουν στα μπαλόνια διαλόγου και θα τα διαγράψουν π.χ. με ένα μεγάλο κόκκινο Χ

14 1. Τα αυτιά μας δεν ξεκουράζονται ποτέ 2. Πώς μπορούμε να μειώσουμε τους θορύβους στην καθημερινή μας ζωή; 9 Η Κατασκευή αφίσας ή παρουσίασης Powerpoint για την ευαισθητοποίηση κατά του θορύβου Για την κατασκευή της αφίσας μπορούν να χρησιμοποιήσουν μικτές τεχνικές και τρόπους (εικόνες εκτυπωμένες / αποθηκευμένες από τον Η/Υ που έχουν εντοπίσει μέσω αναζήτησης σε φυλλομετρητές, σχέδιά τους, γραπτό λόγο, κολάζ, έντυπο λόγο κ.λπ.). (ΣΦΠ6, ΣΦΠ7, ΣΔ3, ΣΓΛ1, ΣΓΛ2, ΣΤΠΕ1, ΣΤΠΕ5) Εισάγεται ο προβληματισμός: «Σταματούν ποτέ οι ήχοι;», «Υπάρχει αυτό που λέμε απόλυτη ησυχία;». Τα παιδιά καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «Τα μάτια μας ξεκουράζονται όταν κοιμόμαστε, αλλά τα αυτιά μας ποτέ!» Στρέφουμε τη συζήτηση στο «Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην έχουμε τόσο πολύ θόρυβο;» Ανατρέχουμε σε θορύβους που έχουν συναντήσει τα παιδιά στις προηγούμενες δραστηριότητες και αναζητούμε λύσεις για τη μείωση -αν δεν είναι δυνατή η εξάλειψή τους. Τα παιδιά θα μπορούσαν να χωριστούν σε 4 ομάδες και να παραγάγουν υλικό αφίσα για τα νήπια, παρουσίαση Powerpoint για τα μεγαλύτερα- με δύο διαφορετικές θεματολογίες (ανά δύο ομάδες θα έχουν την ίδια θεματολογία) 6 : 6 Εναλλακτικά, βέβαια, μπορούν να δουλέψουν και με τα σλόγκαν που θα έχουν βρει τα παιδιά ήδη από το προοίμιο αυτής της δραστηριότητας.