ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Σελίδα 1 από 17

Transcript

1 Σελίδα 1 από 17 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Πυροσβεστικό επάγγελμα γενικότερα συνδέεται από την φύση του με τις Πρώτες Βοήθειες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχετικά με αυτές αλλά και την υποχρέωση του κάθε υπαλλήλου να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος, υπάρχουν πολλές άμεσες ή έμμεσες αναφορές στον ΚΕΥΠΣ. Μερικές από αυτές είναι: Άρθρο 1 (Άρθρο 1 Π.Δ. 8/1991) Προορισμός και αρμοδιότητες του Πυροσβεστικού Σώματος 2. Προορισμός και αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος είναι η ασφάλεια και η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του Κράτους από τους κινδύνους των πυρκαγιών και των θεομηνιών. Ειδικότερα η αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος συνίσταται: α. Στην κατάσβεση των πυρκαγιών σε καιρό ειρήνης και πολέμου, στη λήψη και επιβολή προληπτικών μέτρων για την αποφυγή του κινδύνου από την επέκταση τους και στην παροχή βοήθειας για τη διάσωση αυτών που κινδυνεύουν από την πυρκαγιά β. Στην αντιμετώπιση τεχνολογικών ατυχημάτων και βιομηχανικών καταστροφών και στη διάσωση ατόμων και υλικών αγαθών που κινδυνεύουν από τις αιτίες αυτές. γ. Στη λήψη και επιβολή προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων και ζημιών από τις θεομηνίες, πλημμύρες, καταρρεύσεις και λοιπές καταστροφές και την παροχή κάθε βοήθειας για τη διάσωση των προσώπων που κινδυνεύουν από αυτές. ε. Στην παροχή επί τόπου πρώτων βοηθειών στους τραυματισθέντες από τα παραπάνω δυστυχήματα και την άμεση μεταφορά τους σε νοσοκομείο ή κλινική, εφόσον δεν υπάρχει άλλος πιο πρόσφορος τρόπος. στ. Στην παροχή βοήθειας σε άτομα που εγκλωβίστηκαν σε ανελκυστήρες κτιρίων και τροχαία ατυχήματα. Επιπλέον υπάρχει ειδική υπηρεσία που προβλέπεται για υπαξιωματικούς και πυροσβέστες που εκπαιδεύονται κατάλληλα. Άρθρο 22 (Άρθρο 20 Π.Δ. 8/1991, άρθρο 3 Π.Δ. 123/1992) Διεξαγωγή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στον επιχειρησιακό τομέα 1. Το επιχειρησιακό έργο του Πυροσβεστικού Σώματος διεξάγεται από τους Πυροσβεστικούς Σταθμούς κάθε πόλης, τους Λιμενικούς Πυροσβεστικούς Σταθμούς και τους Πυροσβεστικούς Σταθμούς των Αεροδρομίων. 2. Οι υπηρεσίες των Πυροσβεστικών Σταθμών διακρίνονται σε εσωτερικές και εξωτερικές. 3. Στις εσωτερικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται: ι) Η υπηρεσία του νοσοκόμου. Άρθρο 34 (Άρθρο 30 Π.Δ. 8/1991) Καθήκοντα Νοσοκόμου 1. Η υπηρεσία του νοσοκόμου ανατίθεται σε υπαξιωματικούς και πυροσβέστες που εκπαιδεύονται ειδικά γι' αυτό από τους ιατρούς της Υπηρεσίας. Όπου δεν υπάρχουν ιατροί της υπηρεσίας η εκπαίδευση των υπαλλήλων που εκτελούν καθήκοντα νοσοκόμου γίνεται σε νοσοκομεία με τη φροντίδα των Διοικητών των Υπηρεσιών. 2. Όπου υπάρχει ιατρείο ή αναρρωτήριο ο νοσοκόμος φροντίζει για την καθαριότητα αυτών, τη διαφύλαξη των φαρμάκων, των ιατρικών συσκευών ή εργαλείων και γενικά του χώρου του ιατρείου ή αναρρωτηρίου και της διεξαγωγής της υγειονομικής υπηρεσίας. 3. Σε περίπτωση ασθενείας υπαλλήλου, προσφέρει τις πρώτες βοήθειες και αν είναι κάτι πιο σοβαρό, φροντίζει για την παροχή σ' αυτόν υγειονομικής περίθαλψης, καλώντας ιατρό ή μεταφέροντας τον ασθενή στο νοσοκομείο. 4. Ακολουθεί την πυροσβεστική έξοδο και παράλληλα με τη μάχιμη υπηρεσία, προσφέρει πρώτες βοήθειες σε περίπτωση ανάγκης. Απαραίτητα σε κάθε φυλακή πρέπει να υπάρχει και πυροσβέστης-νοσοκόμος. Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η ονομασία της ανεπίσημης ειδικότητας του «νοσοκόμου» δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σημερινές απαιτήσεις του Σώματος. Η ίδια η λέξη μας παραπέμπει σε άτομο το οποίο εργάζεται εντός Νοσοκομείου (Νοσηλευτικού Ιδρύματος δηλαδή) και η χρήση της είναι απαρχαιωμένη για το Πυροσβεστικό Σώμα. Καταλληλότερες ονομασίες θα ήταν οι παρακάτω: Διασώστης Πρώτων Βοηθειών, Παραϊατρικός, Προνοσοκομειακός Διασώστης κ.τ.λ. Πέραν όμως της ανεπίκαιρης ονομασίας, πρακτικά δυστυχώς δεν υφίσταται πραγματικά αυτή η υπηρεσία. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο απλός πυροσβέστης νοιώθει ανήμπορος και απροστάτευτος σε περίπτωση τραυματισμού του, αλλά και ανασφαλής σε περίπτωση που πρέπει ο ίδιος να παράσχει Α Βοήθειες σε πολίτη. Όλα αυτά, παρά τα οργανωμένα κατά καιρούς σεμινάρια Α Βοηθειών που μπορεί να οργανώνονται σε διάφορες υπηρεσίες.

2 Σελίδα 2 από 17 Επιπλέον των ανωτέρω, υπάρχουν και πιο πρόσφατοι νόμοι που περιγράφουν την Αποστολή και τις Αρμοδιότητές μας. Ν.3511/2006 ΦΕΚ 258 Α Αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος, αναβάθμιση της αποστολής του και άλλες διατάξεις Άρθρο 1 Αποστολή 1. Το Πυροσβεστικό Σώμα (Π.Σ.) είναι Σώμα Ασφαλείας, υπάγεται στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, έχει αρμοδιότητα που εκτείνεται σε όλη την Επικράτεια, εκτός από τους χώρους για τους οποίους ειδικές διατάξεις προβλέπουν αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών και έχει ως αποστολή: α. Την ασφάλεια και προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του Κράτους, του φυσικού περιβάλλοντος και ιδίως του δασικού πλούτου της Χώρας από τους κινδύνους των πυρκαγιών, θεομηνιών και άλλων καταστροφών. β. Την ευθύνη και τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της καταστολής των πάσης φύσεως πυρκαγιών και την παροχή κάθε είδους δυνατής συνδρομής για τη διάσωση των ατόμων και υλικών αγαθών, που απειλούνται από αυτές. 2. Το Πυροσβεστικό Σώμα, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, συμμετέχει στην αντιμετώπιση κάθε έκτακτης ανάγκης, που ανακύπτει σε περίοδο ειρήνης ή πολέμου και σε συνεργασία με τις συναρμόδιες Αρχές και Υπηρεσίες, συμβάλλει στην εξασφάλιση της πολιτικής προστασίας και της πολιτικής άμυνας της Χώρας. Άρθρο 2 Αρμοδιότητες 1. Το Πυροσβεστικό Σώμα, για την εκπλήρωση της αποστολής του, είναι αρμόδιο, ιδίως, για: α. Την αντιμετώπιση των συνεπειών από τις φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές, όπως σεισμοί, πλημμύρες, τις χημικές βιολογικές ραδιολογικές πυρηνικές (Χ.Β.Ρ.Π.) απειλές και τη διάσωση ατόμων και υλικών αγαθών, που κινδυνεύουν από αυτές. Για το σκοπό αυτόν αξιοποιεί τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία και πληροφορίες, προετοιμάζει, οργανώνει και κινητοποιεί τις πυροσβεστικές δυνάμεις, μέσα και εξοπλισμό και ζητά τη συνδρομή άλλων Αρχών, Υπηρεσιών και Φορέων. β. Τη διάσωση και παροχή κάθε δυνατής συνδρομής σε άτομα των οποίων απειλείται ή εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή και σωματική τους ακεραιότητα από κάθε είδους ατυχήματα, όπως αεροπορικά, σιδηροδρομικά, τροχαία, εργατικά, πτώση σε λίμνες, ποταμούς, εγκλωβισμούς σε ανελκυστήρες ή άλλους χώρους και εγκαταστάσεις, αποκλεισμούς σε δυσπρόσιτες ορεινές περιοχές, σπήλαια, καθώς και την ειδοποίηση των αρμόδιων Υπηρεσιών για τη μεταφορά τους σε ιδρύματα παροχής ιατρικής συνδρομής ή περίθαλψης. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Το πρόβλημα για το Πυροσβεστικό Σώμα ξεκινά απ το γεγονός ότι δεν έχει προσδιοριστεί έως σήμερα, το είδος των πρώτων βοηθειών που μπορεί να προσφέρει ο Έλληνας Πυροσβέστης σε συμβάν. Για παράδειγμα, τι ακριβώς μπορεί να κάνει; Μπορεί να σταματήσει μια εξωτερική αιμορραγία ασκώντας πίεση με γάζες; Μπορεί να τοποθετεί αυχενικό κολάρο στήριξης; Μπορεί να τοποθετεί και να ακινητοποιεί σε σκληρή σανίδα ακινητοποίησης έναν τραυματία; Μπορεί να παρέχει οξυγόνο; Μπορεί να χορηγεί υγρά με ορό στον τραυματία; Μπορεί να του παρέχει επείγοντα φάρμακα (ενέσημα ή μη); Στους Διασώστες του Ε.Κ.Α.Β. έχουν προσδιοριστεί επακριβώς τα παραπάνω με το Προεδρικό Διάταγμα αρ. 62/2007 (ΦΕΚ Α αρ. 70/22 Μαρτίου 2007) και έτσι ο καθένας γνωρίζει τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του. Η συγκεκριμένη έλλειψη είναι που δημιουργεί προβλήματα νομικής φύσεως στο Πυροσβεστικό Προσωπικό, τα οποία δυστυχώς δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με την παρούσα νομοθεσία επειδή δεν περιγράφονται σε αυτή. Επιπλέον με τα νέα Μνημόνια Ενεργειών Επέμβασης Τακτικού Επιπέδου, υπάρχουν οδηγίες που προκαλούν σύγχυση, και ενδεχόμενη σύγκρουση καθηκόντων 2 ξεχωριστών υπηρεσιών (Π.Σ. και ΕΚΑΒ). Ενδεικτικά αναφέρω ότι: Σύμφωνα με τα επαγγελματικά δικαιώματα των Διασωστών του ΕΚΑΒ, αυτοί έχουν ως καθήκοντα την ακινητοποίηση τραυματία και ασφαλής διακομιδή του ασθενούς με χρήση: αυχενικού κολάρου (περιλαίμιου), σανίδας πολυτραυματία, διενέργεια επείγοντος απεγκλωβισμού βάσει ανάλογου πρωτοκόλλου κ.τ.λ. Όλα αυτά όμως (εκτός της διακομιδής βέβαια) παρουσιάζονται και ως καθήκοντα Πυροσβεστικών Υπαλλήλων χωρίς να έχουν νομοθετηθεί!

3 Σελίδα 3 από 17 Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα: Έστω ότι συνάδελφος καλείται σύμφωνα με το Μνημόνιο Ενεργειών για Επέμβαση σε Τροχαίο Ατύχημα να κρατήσει ακίνητο το κεφάλι τραυματία κατά τον απεγλωβισμό του και μέχρι την τελική ακινητοποίησή του σε σανίδα. Για να κρατήσει ακίνητο το κεφάλι πρέπει να κάνει προηγουμένως την λεγόμενη «κίνηση ευθειασμού της κεφαλής» η οποία θα φέρει το κεφάλι στην ουδέτερη ανατομικά στάση (φυσική θέση) με σκοπό να: 1. Επιλύσει πιθανά προβλήματα απόφραξης αεραγωγού του τραυματία που σχετίζονται με ανατομικά επιζήμια θέση της κεφαλής. 2. Προλάβει πιθανά νευρολογικά προβλήματα 3. Προετοιμάσει την τοποθέτηση αυχενικού κολάρου στήριξης. Επίσης ο συνάδελφος που θα ενεργήσει ως άνω πρέπει να γνωρίζει ότι δεν πρέπει να ευθειάσει το κεφάλι στις παρακάτω 7 περιπτώσεις, ήτοι: 1. Όταν παρατηρείται αντίσταση στην κίνηση 2. Όταν παρουσιάζονται αυχενικοί μυικοί σπασμοί. 3. Όταν υπάρχει αυξημένος πόνος κατά τη μετακίνηση. 4. Στην εγκατάσταση ή επιδείνωση νευρολογικού ελλείμματος, όπως μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή απώλεια της κινητικής ικανότητας. 5. Με την απώλεια αεραγωγού ή δυσχέρεια αερισμού. 6. Όταν ο Πυροσβέστης ακούει ή αισθάνεται κριγμούς (τριξίματα) από τα οστά του τραυματία κατά τη μετακίνηση. 7. Αν οι κακώσεις του τραυματία είναι τόσο σοβαρές, ώστε το κεφάλι να είναι τόσο παρεκτοπισμένο, που να μην φαίνεται πλέον ότι βρίσκεται στο μέσο της απόστασης μεταξύ των ώμων. Όλα αυτά όμως πρέπει αρχικά να τα γνωρίζει ο εκάστοτε συνάδελφος για να τα εφαρμόσει, και στη συνέχεια να νομοθετηθούν για να τον καλύπτουν. ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Ας δούμε όμως τι συμβαίνει σε αντίστοιχες υπηρεσίες στο εξωτερικό. Παρατηρούμε ότι σε πολλές χώρες τις Ευρώπης, (ιδιαίτερα στη Σκανδιναβία) αλλά και στις Η.Π.Α., υπάρχει σταδιακή μετονομασία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε Πυροσβεστική Διασωστική Υπηρεσία. Ο λόγος είναι προφανής Το προσωπικό τους αντίστοιχα μετονομάζεται από απλούς Πυροσβέστες (Firefighters) σε Πυροσβέστες Διασώστες (Firefighters Rescue ή Firefighters EMT) οι οποίοι νοούνται ως πυροσβέστες εκπαιδευμένοι όχι μόνο σε πυρόσβεση και τεχνική διάσωση αλλά και στην παροχή Α Βοηθειών. Όλοι οι Πυροσβέστες είναι υποχρεωτικά εκπαιδευμένοι σε αυτά τα αντικείμενα που αποτελούν μέρος της βασικής τους εκπαίδευσης. Επιπλέον, ορισμένοι συνάδελφοι που το επιθυμούν πιστοποιούνται και σε ένα άλλο, ανώτερο επίπεδο Α Βοηθειών και ονομάζονται πλέον Πυροσβέστες Παραϊατρικοί (Firefighters Paramedics). Πρακτικά οι πρώτοι είναι Διασώστες Βασικού Επιπέδου και οι τελευταίοι Διασώστες Ανώτερου Επιπέδου. Ακολούθως παραθέτω το παρακάτω κείμενο που προβάλλεται στο Internet και περιγράφει την υπάρχουσα κατάσταση σε μία Πυροσβεστική Υπηρεσία των Η.Π.Α. με την μετάφραση του σε ελεύθερη απόδοση: PARAMEDIC vs. EMT The firefighters that are not paramedics are certified as Emergency Medical Technicians (EMT-1). The EMT certification indicates that the individual can provide Basic Life Support (BLS) which allows them to perform such skills as giving a patient oxygen, taking vital signs (such as a blood pressure), bandaging wounds, performing CPR, and helping Paramedics with advanced skills. Paramedics perform all the same skills as an EMT but are also trained to provide Advanced Life Support (ALS). Paramedics have had more extensive education and training, which requires them to know the anatomy and physiology of the human body, as well as the ability to identify the signs and symptoms of all medical emergency possibilities. In addition, the paramedic can also perform endotracheal intubation, provide defibrillation, read an EKG, gain intravenous access, and administer appropriate medications via an IV or below skin injection.

4 Σελίδα 4 από 17 Παραϊατρικοί σε σύγκριση με Διασώστες Οι πυροσβέστες που δεν είναι παραϊατρικοί είναι πιστοποιημένοι ως Τεχνικοί Επείγουσας Ιατρικής (ΕΜΤ 1). Η πιστοποίηση ως ΕΜΤ υποδεικνύει ότι το άτομο μπορεί να παρέχει Βασική Υποστήριξη Ζωής (BLS) που τους επιτρέπει να πραγματοποιούν τεχνικές όπως η παροχή οξυγόνου σε ασθενή, να μετρούν τα ζωτικά σημεία (όπως μια πίεση αίματος), να επιδένουν τραύματα, να πραγματοποιούν ΚΑΡΠΑ, και να βοηθούν τους παραϊατρικούς με τις προχωρημένες τεχνικές. Οι παραϊατρικοί πραγματοποιούν όλες τις ίδιες ικανότητες όπως ένας ΕΜΤ αλλά είναι επίσης εκπαιδευμένοι να παρέχουν Προχωρημένη Υποστήριξη Ζωής (ALS). Οι παραϊατρικοί έχουν μια πιο εκτεταμένη μόρφωση και εκπαίδευση που απαιτεί από αυτούς να γνωρίζουν την ανατομία και φυσιολογία του ανθρωπίνου σώματος, καθώς επίσης την ικανότητα να αναγνωρίσουν τα σημάδια και συμπτώματα όλων των ιατρικών επειγουσών περιπτώσεων. Επιπρόσθετα, ο παραϊατρικός μπορεί επίσης να πραγματοποιήσει ενδοτραχειακή διασωλήνωση, να παρέχει απινήδωση, να διαβάσει ένα EKG (ηλεκτροκαρδιογράφημα), να «κερδίσει» ενδοφλέβια πρόσβαση (εννοεί να μπορέσει να τοποθετήσει ενδοφλέβιο φλεβοκαθετήρα για να χορηγήσει π.χ. ορό), και να διαχειριστεί κατάλληλα φάρμακα δια μέσω μίας IV (εννοεί ενδοφλέβιας γραμμής) ή με υποδερμική ένεση. Η ΠΡΟΤΑΣΗ Τι λύσεις θα μπορούσαν να προταθούν για το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος: 1. Ενεργοποίηση του Άρθρου 34 του ΚΕΥΠΣ (Άρθρο 30 Π.Δ. 8/1991) που αφορά στα Καθήκοντα Νοσοκόμου. Ο λόγος για τον οποίο το συγκεκριμένο άρθρο έχει παραμείνει ανενεργό σχεδόν για 2 δεκαετίες τώρα, είναι ότι κανείς συνάδελφος δεν θέλει να επωμισθεί επιπλέον καθήκοντα, για τα οποία μάλιστα δεν θα πληρώνεται και παραπάνω. Μήπως λοιπόν θα έπρεπε να δοθούν οικονομικά κίνητρα; 2. Εκπαίδευση μερίδας υπαλλήλων στις Α Βοήθειες, οι οποίοι θα εκτελούν παράλληλα καθήκοντα Αξιωματικού Ασφαλείας, (ή καλύτερα Υγειονομικού Αξιωματικού;) στο συμβάν. Και πάλι σε αυτή την περίπτωση συνάδελφοι πιθανόν να δυσανασχετούσαν επειδή θα επιβαρύνονταν με επιπλέον ενέργειες στον τόπο του συμβάντος, χωρίς αύξηση του μισθού τους. 3. Η εκπαίδευση όλου του Πυροσβεστικού Προσωπικού μαχίμων και οδηγών υποχρεωτικά στην παροχή βασικών πρώτων βοηθειών και η πιστοποίησή τους από κάποιο φορέα. Με αυτό τον τρόπο όλοι θα ήξεραν τα ίδια και θα εναλλάσσονταν στις υπηρεσίες χωρίς να επιβαρύνονται καθόλου. Όντας πιστοποιημένοι όλοι στις βασικές Πρώτες Βοήθειες θα νοιώθαμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση σε περίπτωση που απαιτούνταν να βοηθήσουμε πολίτες ή ακόμη και συναδέλφους που τυχόν τραυματίζονταν σε συμβάντα. Έτσι, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια Εσωτερική Σχολή Επιμόρφωσης με καθηγητές ιατρούς του Υγειονομικού μας Τμήματος, προσωπικό του ΕΚΑΒ και εκπαιδευτές του Εθνικού Κέντρου PHTLS. Η διάρκειά της θα καθορίζονταν από τις υπηρεσιακές ανάγκες, αλλά σε κάθε περίπτωση προτείνεται να μην είναι μικρότερη του ενός μηνός, έτσι ώστε οι συνάδελφοι να μπορούν να ασκήσουν πρακτικά τα όσα μαθαίνουν και στη θεωρία. Η διδαχθείσα ύλη θα έπρεπε να χωριστεί σε τρεις μεγάλες κατηγορίες. Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση, Πρώτες Βοήθειες σε ασθενείς και Πρώτες Βοήθειες σε τραυματίες. Αυτό επειδή: Η παροχή πρώτων βοηθειών έχει χωριστεί σε 3εις γενικές κατηγορίες, ανάλογες του είδους του προβλήματος που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στο συμβάν. Άτομα που έχουν πάθει ή παθαίνουν καρδιακή ανακοπή. Αντιμετωπίζονται με προσωπικό που έχει εκπαιδευτεί στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, ή απλώς «ανάνηψη» ή «επαναφορά στη ζωή». Ασθενείς με κάποιο χρόνιο ή παροδικό παθολογικό πρόβλημα υγείας. Αντιμετωπίζονται με προσωπικό που έχει εκπαιδευτεί στην επείγουσα αντιμετώπιση ασθενειών όπως π.χ. Σακχαρώδους Διαβήτη, Εποχικής Γρίπης π.χ. με υψηλό πυρετό κ.τ.λ. Τραυματίες γενικότερα από πάσης φύσεως τραυματισμό ή έκθεση σε κίνδυνο. Αντιμετωπίζονται με προσωπικό που έχει εκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση τραυματιών σε τροχαίο ατύχημα, δομική κατάρρευση συνέπεια σεισμού ή αστοχίας υλικών, εκρήξεις πάσης φύσεως π.χ. από τρομοκρατικά χτυπήματα, συμβάντα με Χημικά ή Πυρηνικά Ατυχήματα και άλλα. Επίσης: Υπάρχει ένας πρόσθετος γενικός διαχωρισμός σε επίπεδα ανάλογα των γνώσεων και ικανοτήτων του αρωγού που τις προσφέρει. Γενικά υπάρχουν 3 επίπεδα: 1. Το βασικό επίπεδο

5 Σελίδα 5 από Το ενδιάμεσο επίπεδο 3. Το προχωρημένο επίπεδο Εξού και ο όρος Διασώστης Α Βοηθειών ή Προνοσοκομειακός Διασώστης ή Παραϊατρικός. Προτείνεται ο πρακτικός διαχωρισμός στο 1 ο και στο 3 ο επίπεδο. Με το πέρας της σχολής επιμόρφωσης, όλοι οι συνάδελφοι θα ήταν πιστοποιημένοι στις Πρώτες Βοήθειες σε Βασικό Επίπεδο (1 ο ). Να σημειώσω εδώ ότι τα οφέλη για όλους μας θα ήταν πολλαπλά. Αυτή η οργανωμένη μαζική εκπαίδευση θα καθιστούσε το Σώμα μας επιχειρησιακά ετοιμότερο να αντιμετωπίσει με επάρκεια οποιοδήποτε συμβάν και επιπλέον θα συνέβαλε δραματικά στην μείωση επικίνδυνων σωματικών βλαβών, αναπηριών και θανάτων πολιτών ή συναδέλφων επειδή αυτοί θα τύχαιναν καλύτερης και άμεσης, σωστής αντιμετώπισης. Επίσης θα διευκολύνονταν δραματικά η δια-υπηρεσιακή συνεργασία με το Ε.Κ.Α.Β. επειδή ακριβώς θα μιλούσαμε την «ίδια γλώσσα» στα συμβάντα. Για τους συναδέλφους που επιθυμούν την μετεξέλιξή τους στην ειδικότητα του Παραϊατρικού (Διασώστη προχωρημένου επιπέδου, του 3 ου δηλαδή) προτείνεται αποκλειστικά εκπαίδευση με διαδικασία εξετάσεων στο Ελληνικό Εθνικό Κέντρο PHTLS (Pre Hospital Trauma Life Support), με έξοδα του Ελληνικού Δημοσίου. Παρόμοια διαδικασία μετεκπαίδευσης έχει θεσμοθετηθεί και για την Πολεμική μας Αεροπορία. Συγκεκριμένα από το 1999 έχει ιδρυθεί στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας, κέντρο εκπαίδευσης PHTLS στο οποίο μετεκπαιδεύεται το υγειονομικό προσωπικό της με δαπάνη του Ελληνικού Δημοσίου. Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΔΙΑΤΑΓΗ ΥΠ ΑΡΙΘ. 116 Ερχόμαστε λοιπόν στη συγκεκριμένη πρόσφατη Εγκύκλιο Διαταγή της Διεύθυνσης Πυρόσβεσης & Διάσωσης, η οποία κατά την προσωπική μου εκτίμηση αποτελεί μια εξαιρετική προσπάθεια καταγραφής ομαδοποίησης τυποποίησης ενεργειών σε συγκεκριμένα συμβάντα, που γέμισε ένα μεγάλο κενό πολλών ετών. Το Μνημόνιο Ενεργειών για Επέμβαση σε Τροχαίο Ατύχημα έχει συνταχθεί σύμφωνα με το Διασωστικό πρωτόκολλο SAVER που χρησιμοποιείται διεθνώς στην αντιμετώπιση τροχαίων συμβάντων. Εάν μία και μοναδική υπηρεσία ήταν αρμόδια σήμερα για αντιμετώπιση παρόμοιων συμβάντων, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα επειδή ο κάθε Πυροσβέστης Διασώστης Παραϊατρικός ως μέλος της οργανωμένης ενιαίας ομάδας Διάσωσης, θα γνώριζε επακριβώς το ρόλο του στο συμβάν και το πρωτόκολλο SAVER θα εφαρμόζονταν αυτούσιο. Με την ύπαρξη όμως 2 ξεχωριστών φορέων που καλούνται να συνεργαστούν στο ίδιο συμβάν, πρέπει να προσδιοριστεί με σαφήνεια ο τρόπος της διαυπηρεσιακής συνεργασίας τους για το καλό του τραυματία. Πέραν τούτου, οι 2 φορείς για να προσφέρουν αποτελεσματικότερα τις υπηρεσίες τους βάση του πρωτοκόλλου SAVER όπως αυτό περιγράφεται σήμερα στην διαταγή 116, θα έπρεπε να εξασφαλίσουν ότι θα φθάσουν ταυτόχρονα ή σχεδόν ταυτόχρονα στο συμβάν. Αυτό μπορεί να συμβεί με 3 τρόπους: 1. Να αφομοιώσει το Πυροσβεστικό Σώμα το Ε.Κ.Α.Β. και ίσως να μετονομαστεί σε Πυροσβεστικό Διασωστικό Σώμα (καθαρά πολιτική απόφαση). 2. Να συστεγαστούν οι 2 υπηρεσίες και να ακολουθεί την Πυροσβεστική έξοδο ένα ασθενοφόρο (πρακτικά αδύνατο). 3. Να υπάρχει περιπολικό όχημα (ασθενοφόρο) του Ε.Κ.Α.Β. εντός κάθε Πυροσβεστικού Σταθμού ή Κλιμακίου και να ακολουθεί την Πυροσβεστική έξοδο (πιθανόν εφαρμόσιμο με κοινή απόφαση των 2 φορέων και νομοθετημένο από την πολιτεία). Να σημειώσουμε εδώ ότι με την ταυτόχρονη άφιξη στον τόπο του συμβάντος όχι μόνο λύνονται πολλά προβλήματα, αλλά αυτό αποτελεί και προϋπόθεση για την σωστή εφαρμογή του SAVER, μαζί με τις παρακάτω προτεινόμενες αλλαγές.

6 Σελίδα 6 από 17 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ 116 ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΜΕ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ας δούμε πρώτα απ όλα τι νοείται ως παροχή πρώτων Βοηθειών σύμφωνα με διάφορους ορισμούς που μπορούμε να βρούμε με μια πρόχειρη αναζήτηση στο Internet: Πρώτες βοήθειες είναι οι άμεσες ενέργειες βοηθείας σε έναν ασθενή ή τραυματία, στον τόπο του συμβάντος, πριν την εξειδικευμένη ιατρική αντιμετώπιση, εάν αυτή χρειαστεί. (Βλ. ορισμό εργασίας «Πρώτες Βοήθειες. Από το ένστικτο και την παράδοση στην γνώση» Ελεάνας Ν. Μποντιώτη, Χειρούργος Ορθοπαιδικός, MD, PhD, Επιστημονικός συνεργάτης ΤΕΙ Αθήνας) Πρώτες βοήθειες είναι οι ενέργειες που γίνονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα για την αρχική φροντίδα του αρρώστου ή τραυματισμένου μέχρι να φτάσει σε ιατρική βάση. (Βλ. ορισμό Τομέα Εκπαίδευσης ΕΚΑΒ) Πρώτες βοήθειες είναι οι αρχικές κινήσεις και φροντίδες που μπορούμε να δώσουμε, σ ένα ή περισσότερα άτομα, στον τόπο που έγινε το ατύχημα ή όταν παθαίνουν μια ξαφνική αρρώστια. (Βλ. εργασία Αγωγής Υγείας Πρώτων Βοηθειών Δημοτικού Σχολείου Ρίζου) Πρώτες Βοήθειες είναι η αρχική βοήθεια ή αγωγή που δίνεται σε ένα περιστατικό τραυματισμού ή ξαφνικής ασθένειας, πριν να φθάσει το ασθενοφόρο, ο γιατρός ή κάποιος άλλος ειδικός. (Βλ. ορισμό βιβλίου «Πρώτες Βοήθειες Βρετανικού Ερυθρού Σταυρού» - Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας) Πρώτες Βοήθειες είναι το σύνολο των ενεργειών που γίνονται στον τόπο του ατυχήματος, με ό, τι πρόχειρα μέσα διαθέτουμε εκείνη τη στιγμή, με σκοπό να σωθεί η ζωή του ασθενούς ή του τραυματία, να μην επιδεινωθεί η κατάστασή του και να μειωθεί ο πόνος του. (Βλ. ορισμό βιβλίου «Γνώση και Πράξη» Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού) Ο ορισμός που αποδίδεται στην 2η παράγραφο της ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ της ομάδας εξόδου είναι λανθασμένος και ανεπαρκής όπως εξάγεται από τους προηγούμενους ορισμούς αλλά και σύμφωνα με τις ενότητες: ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ, και Η ΠΡΟΤΑΣΗ του παρόντος. Ενέργειες όπως π.χ. η τοποθέτηση αυχενικού κολάρου στήριξης, ή η τοποθέτηση σε σκληρή σανίδα ακινητοποίησης, ήδη αποτελούν πράξεις ενέργειες παροχής πρώτων βοηθειών. 01. (Αναφέρεται στη Σελίδα 2): «ΑΠΟΣΤΟΛΗ Η αποστολή της ομάδας (εξόδου) επέμβασης σε τροχαία ατυχήματα είναι η παροχή βοήθειας και ο απεγκλωβισμός των ατόμων που έχουν εγκλωβιστεί σε οχήματα ή χρήζουν βοήθειας λόγω εμπλοκής τους σε τροχαίο εκτός από την παροχή πρώτων βοηθειών. Σαν παροχή πρώτων βοηθειών εννοούνται εξειδικευμένες ενέργειες που απαιτούν ιδιαίτερες ιατρικές ή προνοσοκομειακές γνώσεις. Η σταθεροποίηση των εγκλωβισμένων (αυχένας σπονδυλική στήλη) με χρήση κολάρου και σανίδας ή άλλου μέσου ακινητοποίησης κορμού ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να γίνεται από τους διασώστες του ΠΣ ΠΡΙΝ την έναρξη των διασωστικών ενεργειών. (Βλέπε Στάδιο Επέμβασης).»

7 Σελίδα 7 από 17 ΑΠΟΣΤΟΛΗ 1. Αποστολή της ομάδας (εξόδου) επέμβασης σε τροχαία ατυχήματα είναι η Διάσωση. Ως Διάσωση νοείται η παροχή βοήθειας και ο απεγκλωβισμός των ατόμων που έχουν τυχόν εγκλωβιστεί σε οχήματα ή χρήζουν βοήθειας λόγω εμπλοκής τους σε τροχαίο. 2. Η παροχή βασικών πρώτων βοηθειών έως την άφιξη του πληρώματος Διασωστών του Ασθενοφόρου του Ε.Κ.Α.Β. το οποίο θα αναλάβει και την ευθύνη για την κατάσταση της υγείας του τραυματία έως την παράδοσή του σε Νοσοκομείο, Κέντρο υγείας, Υγειονομικό Σχηματισμό ή όπου αλλού προβλέπεται βάση των σχεδίων επέμβασής τους. Ως βασικές πρώτες βοήθειες νοούνται: Α) Η ακινητοποίηση του αυχένα του εγκλωβισμένου συνεχώς με τα χέρια ενός Διασώστη Π.Σ. και η εφαρμογή κολάρου στήριξης αυχένα που ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να γίνεται ΠΡΙΝ την έναρξη των διασωστικών ενεργειών. Β) Παράλληλα η πρωτοβάθμια εκτίμηση του, για την εξαγωγή συμπεράσματος του κρίσιμου* της κατάστασής του, το οποίο θα καθορίσει - επηρεάσει την μέθοδο απεγκλωβισμού του και το χρονικό ορίζοντα αυτής (Βλέπε Στάδιο Επέμβασης). * Ο εγκλωβισμένος πρέπει να απεγκλωβιστεί άμεσα στις παρακάτω περιπτώσεις: 1. Εφόσον κινδυνεύει άμεσα η ζωή του από εξωγενές κίνδυνο. Π.χ. από πυρκαγιά στο όχημα, κίνδυνο έκρηξης, όχημα στο χείλος του γκρεμού και άλλα. 2. Εφόσον κινδυνεύει άμεσα η ζωή του εξαιτίας τραυματισμού του. Π.χ. Δεν αναπνέει και πρέπει να του γίνει άμεσα Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση. 3. Εάν αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβασή μας σε άλλο άτομο το οποίο είναι βαρύτερα τραυματισμένο. Γ) Η σε συνεργασία με τους Διασώστες του Ε.Κ.Α.Β. αρχική ακινητοποίησή του με γιλέκο περιβολής ή μισή σκληρή σανίδα ή άλλο μέσο ακινητοποίησης κορμού και αυχένα. Η σε συνεργασία με τους Διασώστες του Ε.Κ.Α.Β. τελική ακινητοποίησή του σε κατάλληλο φορείο (π.χ. σκληρή σανίδα ακινητοποίησης) ή άλλο μέσο ακινητοποίησης κορμού και αυχένα, κατά τη διάρκεια απεγκλωβισμού του ή αφού απεγκλωβιστεί από τα συντρίμμια και η μεταφορά του έως το ασθενοφόρο. Δ**) Οι λοιπές πρώτες βοήθειες που περιγράφονται στον ΚΕΥΠΣ, άρθρο ΧΧ, παρ. ΧΧ, Καθήκοντα Πρώτων Βοηθειών Υπαλλήλων του Πυροσβεστικού Σώματος. **Το Δ) θα έχει νόημα εφόσον διευκρινιστεί και ακολούθως νομοθετηθεί το είδος των πρώτων βοηθειών που αναφέρεται στην ενότητα: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Από τα ανωτέρω εξάγονται με σαφήνεια τα παρακάτω συμπεράσματα: Ένα άτομο πρέπει να κρατάει συνεχώς το κεφάλι του τραυματία μέχρι την τελική ακινητοποίησή του πάνω σε κατάλληλο φορείο (π.χ. σκληρή σανίδα ακινητοποίησης) ή άλλο μέσο ακινητοποίησης κορμού και αυχένα (π.χ. γιλέκου περιβολής). Ένα άλλο άτομο θα πρέπει να περάσει το κολάρο στήριξης αυχένα στον τραυματία και να πραγματοποιήσει την πρωτοβάθμια εκτίμηση του, για την εξαγωγή συμπεράσματος του κρίσιμου της κατάστασής του. Αυτή η εκτίμηση θα καθορίσει με απλά λόγια το πόσο κοντά στο θάνατο ή όχι βρίσκεται το θύμα. Εάν το θύμα δεν είναι σε κρίσιμη κατάσταση πρέπει να απεγκλωβιστεί σύντομα μεν, αλλά ακολουθώντας τις τυποποιημένες μεθόδους του πρωτοκόλλου SAVER. Εάν είναι σε κρίσιμη κατάσταση, πρέπει να απεγκλωβιστεί γρήγορα με πιο «επιθετικές» μεθόδους του πρωτοκόλλου SAVER ή άλλου. Η τεχνική Διάσωση*** (απεγκλωβισμός) αλλά και η παροχή Α Βοηθειών είναι απολύτως αλληλένδετα και αποτελούν μια αλυσίδα η οποία εάν σπάσει θα έχει ως παράγωγο αποτέλεσμα την απώλεια της ζωής του πολίτη ή την δημιουργία σοβαρού νευρολογικού τραυματισμού του (παράλυση) ή άλλου προβλήματος υγείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγή, είναι το να μην ασχοληθεί κανείς με την κατάσταση του τραυματία και να εστιαστούν οι προσπάθειες

8 Σελίδα 8 από 17 στον ταχύ απεγκλωβισμό του. Με ένα αναίσθητο θύμα το οποίο προφανώς δεν μπορεί να μιλήσει, κουνηθεί ή φωνάξει από τον πόνο για να καταλάβεις ότι «ακόμα ζει», είναι πολύ εύκολο με ένα φραγμένο αεραγωγό να τον «χάσεις» σε 4 έως 6 λεπτά, ενώ κάνεις προσπάθειες για τον απεγκλωβισμό του. Ένα δεύτερο παράδειγμα προς αποφυγή, είναι να εστιαστούν οι προσπάθειες των Διασωστών στην καλή ακινητοποίησή του πάνω σε μια σανίδα και να ξεχάσουν να ελέγξουν τα ζωτικά του σημεία σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αυτό που απλά θα έχουν πετύχει, θα είναι ένα καλά ακινητοποιημένο πτώμα. *** Ορισμός Διάσωσης: Διάσωση είναι το σύνολο των ενεργειών που γίνονται στον τόπο του ατυχήματος, με σκοπό τον άμεσο απεγκλωβισμό του ανθρώπου από τον κίνδυνο που απειλεί άμεσα τη ζωή του. (Βλ. ορισμό βιβλίου «Γνώση και Πράξη» Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού) Εκτός όμως των τροποποιήσεων που προτείνονται, υπάρχουν και κάποιες γενικού τύπου απορίες ή προτάσεις βελτίωσης ή ορθογραφικά λάθη εκ παραδρομής που παρατίθενται παρακάτω: 02. (Αναφέρεται στη Σελίδα 2): «ΟΜΑΔΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΜΑΔΑΣ Σχήμα 1 Οργανόγραμμα ομάδας επέμβασης σε τροχαίο ατύχημα» Απορία: Ποιος θα ορίζεται ως Υπεύθυνος Ασφαλείας και τι προσόντα πρέπει να έχει; Ποια θα είναι τα αναλυτικά του καθήκοντα; Θα αναγράφεται στην κατάσταση υπηρεσίας ως τέτοιος; 03. (Αναφέρεται στη Σελίδα 3): «ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ελέγχει και εξασφαλίζει την ασφάλεια των διασωστών, των παρευρισκομένων πολιτών και την περαιτέρω ασφάλεια των τραυματιών, κατά τη διάρκεια της διάσωσης.» Προτείνεται και η προσθήκη του όρου «Ασφάλεια x 3» ο οποίος έχει επικρατήσει στην διασωστική ορολογία και περιγράφει εν συντομία τις ενέργειες της ανωτέρω πρότασης. Δηλαδή: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ελέγχει και εξασφαλίζει την ασφάλεια των διασωστών, των παρευρισκομένων πολιτών και την περαιτέρω ασφάλεια των τραυματιών (Ασφάλεια x 3), κατά τη διάρκεια της διάσωσης. 04. (Αναφέρεται στη Σελίδα 4): «ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ Εργαλεία διαχείρισης κοπής τζαμιών.»

9 Σελίδα 9 από 17 Στο τέλος της παραγράφου να προστεθεί: «Λοιπά εργαλεία». Δηλαδή: ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ Εργαλεία διαχείρισης κοπής τζαμιών. Λοιπά εργαλεία. 05. (Αναφέρεται στη Σελίδα 4): «ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ Π.Σ. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ασφαλούς αντιμετώπισης του συμβάντος για το προσωπικό και τους πολίτες. Ο επικεφαλής της σκηνής συμβάντος αλλάζει ανάλογα με τα μέσα και το προσωπικό που φτάνει στο χώρο όπως προαναφέρθηκε παραπάνω.» Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ασφαλούς αντιμετώπισης του συμβάντος για το προσωπικό και τους πολίτες. Ο επικεφαλής της σκηνής συμβάντος διορίζεται βάσει αρχαιότητας ανάλογα τα μέσα και το προσωπικό που φτάνει στο χώρο όπως προαναφέρθηκε παραπάνω. 06. (Αναφέρεται στη Σελίδα 4): «ΛΟΙΠΕΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ε.Κ.Α.Β. (Εάν υπάρχει τραυματίας ή νεκρός) Συμμετέχει και δίνει οδηγίες στο τελευταίο στάδιο απεγκλωβισμού του τραυματία που είναι αυτό της μετακίνησης του, της τοποθέτησης του σε φορείο και της μεταφοράς του στο ασθενοφόρο.» Απορία: Σε τι συμμετέχει το ΕΚΑΒ; Πρέπει να προσδιοριστεί επακριβώς η συμμετοχή του, αφού με την άφιξή του πρέπει οι Διασώστες του να καθίστανται και νομικά υπεύθυνοι για την κατάσταση της υγείας του τραυματία. Επίσης: Το ΕΚΑΒ δεν μπορεί να συμμετέχει και να δίνει οδηγίες μόνο στο τελικό στάδιο, επειδή ο τραυματίας χρειάζεται υγειονομική υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια της επιχείρησης απεγκλωβισμού (από την αρχή έως το τέλος). Εάν αυτό δεν συμβεί, είναι πιθανόν να πεθάνει ή να υποστεί σοβαρές μόνιμες βλάβες στην υγεία του, ενώ αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί με κάποιες απλές βασικές ενέργειες πρώτων βοηθειών. 07. (Αναφέρεται στη Σελίδα 5): «ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΑΡΧΙΚΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ - ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ Τηλεφωνητής

10 Σελίδα 10 από 17 Δίνει στον επικεφαλής της διασωστικής πυροσβεστικής εξόδου αντίγραφο του δελτίου συλλογής στοιχείων συμβάντος παροχής βοήθειας για τον τόπο του συμβάντος, το είδος των εμπλεκομένων οχημάτων κι ότι άλλη πληροφορία έχει για το συμβάν.» Απορία: Ποιο είναι το δελτίο συλλογής στοιχείων συμβάντος παροχής βοήθειας; Πρόκειται για το γενικού τύπου δελτίο συλλογής στοιχείων συμβάντος; 08. (Αναφέρεται στη Σελίδα 7): «Ελέγχει τον ευρύτερο χώρο της σκηνής συμβάντος για τυχόν περαιτέρω θύματα που πετάχτηκαν έξω από τα οχήματα.» Απορία: Μήπως αυτό είναι ήδη ή πρέπει να γίνει υποχρέωση - αρμοδιότητα της ΕΛ.ΑΣ.; Αναφέρεται επειδή συνήθως η πυροσβεστική διασωστική έξοδος επικεντρώνει τις ενέργειές της στον απεγκλωβισμό και έτσι είναι πολυτέλεια το να διαθέσει υπάλληλο για έρευνα του ευρύτερου χώρου, εκτός βέβαια και υπάρχουν εξακριβωμένες πληροφορίες περί τούτου. Από την άλλη μεριά, οι αστυνομικές δυνάμεις είναι υπεύθυνες (μεταξύ άλλων) και για την οριοθέτηση της περιμέτρου του συμβάντος, οπότε ο οπτικός τουλάχιστον έλεγχος είναι ευκολότερος γι αυτούς. 09. (Αναφέρεται στη Σελίδα 7): «Υπεύθυνος ασφαλείας Επιβλέπει τη σταθεροποίηση (προσαρμογή κολάρου στον αυχένα και ακινητοποίηση σπονδυλικής στήλης) και προστασία των εγκλωβισμένων από κινδύνους κατά τη διάρκεια της διάσωσης (αιχμηρές λαμαρίνες, θραύση κρυστάλλων κ.τ.λ.)» Απορία: Ποιος θα πραγματοποιήσει την πρωτοβάθμια εκτίμηση για τον έλεγχο την κρισιμότητας της κατάστασης του τραυματία; Αυτό αναλύεται επίσης και στην ενότητα με τίτλο: ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ 116 ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΜΕ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. Μήπως πρέπει να περάσει ο ίδιος το κολάρο και άλλος πυροσβέστης να πραγματοποιήσει πρωτοβάθμια εκτίμηση; Αυτό όμως σημαίνει ότι πρακτικά θα αλλάξουν τα καθήκοντά του. Η πλέον ενδεδειγμένη λύση θα ήταν να αναλάβουν τα καθήκοντα της τοποθέτησης του κολάρου και της πρωτοβάθμιας εκτίμησης 2 διασώστες του ΕΚΑΒ. Να σημειώσω σε αυτό το σημείο ότι βάσει των πρωτοκόλλων του PHTLS, ένας διασώστης κρατά συνεχώς το κεφάλι του τραυματία μέχρι την τελική ακινητοποίησή του σε κατάλληλο μέσο και άλλος διασώστης είναι υπεύθυνος για να πραγματοποιήσει την πρωτοβάθμια εκτίμηση του τραυματία, να τοποθετήσει αυχενικό κολάρο στήριξης, και να παρακολουθεί την εξέλιξη της καταστάσεώς του. 10. (Αναφέρεται στη Σελίδα 7): «Τεχνική ομάδα Διασώστε.»

11 Σελίδα 11 από 17 Λάθος εκ παραδρομής: Τεχνική ομάδα Διασώστες. 11. (Αναφέρεται στη Σελίδα 7): «Τεχνική ομάδα Διασώστες Επιλαμβάνονται της σταθεροποίησης του οχήματος με τα κατάλληλα εργαλεία και μέσα. Αφαιρούν την μπαταρία του οχήματος κατόπιν υποδείξεως του επικεφαλής ή του υπεύθυνου ασφαλείας. Απενεργοποιούν ή ασφαλίζουν τους αερόσακους με τον κατάλληλο εξοπλισμό.» Επιλαμβάνονται της σταθεροποίησης του οχήματος με τα κατάλληλα εργαλεία και μέσα. Αρχικά αποσυνδέουν ή αφαιρούν την μπαταρία του οχήματος αφαιρώντας κατά προτίμηση πρώτα* τον αρνητικό (μαύρο) πόλο της μπαταρίας. Ακολούθως προκαλούν βραχυκύκλωμα** για 2 3 δευτερόλεπτα στα εναπομείναντα καλώδια (θετικό «κόκκινο» καλώδιο και αρνητικό «μαύρο» καλώδιο) του οχήματος (με το κλειδί στη θέση 0) για εκφόρτιση τυχόν αποθηκευμένων ηλεκτρικών φορτίων ρεύματος που μπορεί να προκαλέσουν απρόσμενη ενεργοποίηση των τυχόν μη ενεργοποιηθέντων αερόσακων (ή / και των προεντατήρων ζωνών ασφαλείας) από την σύγκρουση του οχήματος. Επίσης ανάβουν το εσωτερικό φως του οχήματος (πλαφονιέρα) μέχρι να σβήσει μόνο του. (Βλέπε και αναφορά υπ αριθμ. 24, παρακάτω) * Βλέπε και «VEHICLE EXTRICATION TECHNIQUES» της HOLMATRO με ISBN ** Βλέπε και άρθρο «SAVER» Αντιπύραρχου Ιωάννη Γαϊτανίδη στην Πυροσβεστική Επιθεώρηση Η φράση «κατόπιν υποδείξεως του επικεφαλής ή του υπεύθυνου ασφαλείας» είναι περιττή γιατί και οι 3εις ανωτέρω ενέργειες αποτελούν τυποποιημένη διαδικασία που πρέπει να γίνει έτσι κι αλλιώς. Ο Υπεύθυνος Ασφαλείας μπορεί να επέμβει όπου το θεωρεί απαραίτητο, ή και όπου βλέπει να μην τηρούνται οι τυποποιημένες δέουσες διαδικασίες. Απενεργοποιούν ή ασφαλίζουν τους αερόσακους με τον κατάλληλο εξοπλισμό. 12. (Αναφέρεται στη Σελίδα 7): «Τεχνική ομάδα Διασώστες Είναι υπεύθυνοι για την προστασία και ακινητοποίηση των εγκλωβισμένων κατά τη διάρκεια των ενεργειών απεγκλωβισμού τους. Η ακινητοποίηση των εγκλωβισμένων επιβάλει την προληπτική προσαρμογή κολάρου στον αυχένα των θυμάτων και ακινητοποίηση της σπονδυλικής στήλης με σανίδες ακινητοποίησης ή στήριξη από ένα διασώστη καθ όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων μέχρι την τελική απομάκρυνση των θυμάτων από τα αυτοκίνητα.» Τεχνική ομάδα Διασώστες Είναι υπεύθυνοι για την προστασία και ακινητοποίηση των εγκλωβισμένων κατά τη διάρκεια των ενεργειών απεγκλωβισμού τους. Η ακινητοποίηση των εγκλωβισμένων επιβάλει την προληπτική προσαρμογή αυχενικού κολάρου στήριξης στα θύματα με παράλληλη στήριξη της κεφαλής από ένα

12 Σελίδα 12 από 17 διασώστη της Πυροσβεστικής ή του ΕΚΑΒ καθ όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων απεγκλωβισμού. Η στήριξη αυτή υφίσταται μέχρι την τελική τοποθέτηση ακινητοποίηση των θυμάτων από προσωπικό της Πυροσβεστικής και του ΕΚΑΒ πάνω σε μέσα πλήρους ακινητοποίησης, όπως π.χ. γιλέκα περιβολής, μισές σκληρές σανίδες και σκληρές σανίδες ακινητοποίησης. Ακολούθως τα θύματα απομακρύνονται πλήρως ακινητοποιημένα από τον χώρο του ατυχήματος και παραδίδονται στα πληρώματα του ΕΚΑΒ για τα περαιτέρω. 13. (Αναφέρεται στη Σελίδα 7): «Τεχνική ομάδα Διασώστες Ένας από την ομάδα διάσωσης μένει κοντά στον εγκλωβισμένο υποστηρίζοντας τον αυχένα του και παρέχοντας ενημέρωση για τις διασωστικές ενέργειες και ψυχολογική υποστήριξη στο θύμα που απεγκλωβίζεται. (Σε περίπτωση έλλειψης διασωστών η ενέργεια αυτή μπορεί να αναληφθεί από τον Υπεύθυνο ασφαλείας).» Ένας από την ομάδα διάσωσης της Πυροσβεστικής ή ένας διασώστης του ΕΚΑΒ μένει κοντά στον εγκλωβισμένο υποστηρίζοντας τον αυχένα του και παρέχοντας ενημέρωση για τις διασωστικές ενέργειες και ψυχολογική υποστήριξη στο θύμα που απεγκλωβίζεται. (Σε περίπτωση έλλειψης διασωστών της Πυροσβεστικής η ενέργεια αυτή μπορεί να αναληφθεί από τον Υπεύθυνο ασφαλείας). Απορία: Πως γίνεται η ψυχολογική υποστήριξη; Μπορούν να οργανωθούν σχετικά μαθήματα με τη μορφή σεμιναρίων για να εκπαιδευτούμε όλοι σ αυτά; 14. (Αναφέρεται στη Σελίδα 8): «Μετά τη δημιουργία ικανού χώρου για τον απεγκλωβισμό και σε συνεργασία με το πλήρωμα του ασθενοφόρου του ΕΚΑΒ μετακινούν το θύμα για την τοποθέτηση του στο ασθενοφόρο και τη διακομιδή του σε νοσοκομείο.» Μετά τη δημιουργία ικανού χώρου για τον απεγκλωβισμό και σε συνεργασία με το πλήρωμα του ασθενοφόρου του ΕΚΑΒ μετακινούν το θύμα ακινητοποιημένο με το φορείο (ή και με άλλο μέσο ακινητοποίησης που τυχόν έχει χρησιμοποιηθεί) για την τοποθέτηση του στο ασθενοφόρο και τη διακομιδή του σε Νοσοκομείο, Κέντρο υγείας, Υγειονομικό Σχηματισμό ή όπου αλλού προβλέπεται βάση των σχεδίων επέμβασής τους. 15. (Αναφέρεται στη Σελίδα 8): «Σε περίπτωση που στο χώρο δεν έχει φτάσει ακόμα ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ το θύμα αφού απελευθερωθεί από τα συντρίμμια, του αυτοκινήτου παραμένει στη θέση του και ΔΕΝ μετακινείται από τους άνδρες της πυροσβεστικής εξόδου.»

13 Σελίδα 13 από 17 Σε περίπτωση που στο χώρο δεν έχει φτάσει ακόμα ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ το θύμα αφού απελευθερωθεί από τα συντρίμμια του αυτοκινήτου, παραμένει στη θέση του και ΔΕΝ μετακινείται από τους άνδρες της πυροσβεστικής εξόδου. Καθ όλη την διάρκεια αναμονής του ασθενοφόρου, η κατάσταση της υγείας του θύματος παρακολουθείται στενά και ανελλιπώς από το προσωπικό της Πυροσβεστικής και χορηγούνται ανάλογα οι αντίστοιχες βασικές πρώτες βοήθειες. Εξαίρεση στην παραμονή του θύματος εντός του οχήματος αποτελούν οι τρεις παρακάτω περιπτώσεις: 1. Να κινδυνεύει άμεσα η ζωή του από εξωγενές κίνδυνο. Π.χ. από πυρκαγιά στο όχημα, κίνδυνο έκρηξης, όχημα στο χείλος του γκρεμού και άλλα. 2. Να κινδυνεύει άμεσα η ζωή του εξαιτίας τραυματισμού του. Π.χ. Δεν αναπνέει και πρέπει να του γίνει άμεσα Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση. 3. Να αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβασή μας σε άλλο άτομο το οποίο είναι βαρύτερα τραυματισμένο. Στις 3εις ανωτέρω περιπτώσεις ο απεγκλωβισμός του τραυματία μπορεί να γίνει με χρήση της ειδικής λαβής ταχέως απεγκλωβισμού επιβάτη οχήματος, επονομαζόμενη λαβή «RAUTEK» ή άλλη ταχεία μέθοδο απεγκλωβισμού, κατ επιλογήν του επικεφαλής της εξόδου. 16. (Αναφέρεται στη Σελίδα 8): «ΑΠΕΜΠΛΟΚΗ. Οδηγός Καταγράφει υλικά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στο συμβάν και δεν ανακτήθηκαν (όπως π.χ. κολάρο σταθεροποίησης, αντιπυρική κουβέρτα, ταινίες σήμανσης, σάκος νεκρών κ.α.)» ΑΠΕΜΠΛΟΚΗ. Οδηγός Καταγράφει υλικά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στο συμβάν και δεν ανακτήθηκαν (όπως π.χ. αυχενικό κολάρο στήριξης, αντιπυρική κουβέρτα, ταινίες σήμανσης, σάκους νεκρών κ.α.) 17. (Αναφέρεται στη Σελίδα 8): «ΑΠΕΜΠΛΟΚΗ. Επικεφαλής ομάδας Διατάσσει και επιβλέπει την αποκατάσταση του οδοστρώματος εάν κι εφόσον απαιτείται (π.χ. σε περιπτώσεις που η κάλυψη ή η ρύπανση του οδοστρώματος από διάφορα υλικά είναι δυνατόν να προκαλέσει ατυχήματα ή προκαλεί απέχθεια στο κοινό). Υπεύθυνος για την ρίψη απορροφητικών υλικών λόγω διαρροής ελαιολιπαντικών καυσίμων επί του οδοστρώματος είναι η τροχαία.»

14 Σελίδα 14 από 17 Πρόταση βελτίωσης για την ανωτέρω υπογραμμισμένη πρόταση: Εάν δεν έχει ήδη γίνει, να αποσταλεί η Εγκύκλιος Διαταγή 116 προς ενημέρωση των συναρμόδιων φορέων στους οποίους αναφέρεται, έτσι ώστε να λάβουν γνώση. 18. (Αναφέρεται στη Σελίδα 8): «Τεχνική ομάδα Διασώστε.» Λάθος εκ παραδρομής: Τεχνική ομάδα Διασώστες. 19. (Αναφέρεται στη Σελίδα 8 και Σελίδα 9): «ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ - ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Μετά την παραλαβή από ασθενοφόρο/α του Ε.Κ.Α.Β. από τη σκηνή του συμβάντος και του τελευταίου εμπλεκομένου στο συμβάν μπορεί να ξεκινήσει η αποχώρηση της εξόδου. Εάν στο συμβάν εμπλέκονται περισσότερα του ενός οχήματα η αποχώρηση μπορεί να γίνει σταδιακά με τελευταίο το όχημα στο οποίο επιβαίνει ο Επικεφαλής εξόδου (ομάδας). Σε περίπτωση που η έξοδος κληθεί για άλλο συμβάν μέσω ασύρματης επικοινωνίας με το εκάστοτε επιχειρησιακό κέντρο, πριν την παραλαβή από το ΕΚΑΒ των τραυματιών, στο χώρο παραμένουν μόνο οι δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. Τροχαίας που έχει κληθεί για το συμβάν.» ΠΡΟΣΟΧΗ! Αυτό είναι ΛΑΘΟΣ ή ΕΛΛΙΠΕΣ. Πιο συγκεκριμένα: Η εγκατάλειψη του τραυματία στη σκηνή του συμβάντος εφόσον δεν υφίσταται άμεσα άλλος σοβαρότερος κίνδυνος κατά ζωής πολίτη, αποτελεί σοβαρό νομικό αδίκημα και έρχεται σε σύγκρουση με την αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος. Θα πρέπει αρχικά να εκτιμηθεί η κατάσταση του τραυματία από τον Επικεφαλής της εξόδου, και τον Υπεύθυνο Ασφαλείας. Χρειάζεται κάτι άμεσα που μπορεί να του χορηγηθεί μόνο από Πυροσβεστικό Προσωπικό; Μήπως η κατάστασή του χειροτερέψει και οι μόνοι που μπορούν να του προσφέρουν βοήθεια είναι Πυροσβέστες; Υπάρχει στο συμβάν άλλος πολίτης ή μη (π.χ. ιατρός γνώστης Α Βοηθειών, νοσηλευτής γνώστης Α Βοηθειών, Αστυνομικός, εθελοντής Πολιτικής Προστασίας), ειδικότερος από τους Πυροσβέστες σε γνώσεις εμπειρία και εξοπλισμό, που μπορεί να προσφέρει τις ίδιες ή καλύτερες υπηρεσίες Α Βοηθειών από τους τελευταίους και να υποστηρίξει προνοσοκομειακά τη ζωή του τραυματία (μόνος του;). Ομοίως θα πρέπει να εκτιμηθεί το νέο συμβάν από το Κέντρο Επιχειρήσεων. Υπάρχουν διαθέσιμα κοντινότερα περιπολικά από το όχημα εξόδου που βρίσκεται στο συμβάν; Υπάρχει ανάγκη χρήσης ειδικού εξοπλισμού που διαθέτει μόνο το όχημα του συμβάντος π.χ. διασωστικά εργαλεία; Κινδυνεύουν άλλοι πολίτες περισσότερο από τον υπάρχον τραυματία ή πρόκειται για παροχή βοηθείας ή πυρκαγιά που δεν θέτει σε κίνδυνο άμεσα ανθρώπινες ζωές; Σε πόση ώρα μας λέει το Κέντρο του ΕΚΑΒ ότι θα βρίσκεται εκεί το ασθενοφόρο; Πρέπει όλα αυτά να συνεκτιμηθούν και να δημιουργηθεί ένας αλγόριθμος απόφασης αποχώρησης ή παραμονής στον τόπο του συμβάντος.

15 Σελίδα 15 από (Αναφέρεται στη Σελίδα 9): «ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΦΙΞΗ Επικεφαλής οχήματος. Ζητά τη συνδρομή άλλων φορέων.» Ζητά τη συνδρομή άλλων φορέων δια μέσω του Επιχειρησιακού του Κέντρου 21. (Αναφέρεται στο τέλος της Σελίδας 10 αρχή Σελίδας 11): «Καυτή ζώνη. Διαμέτρου περίπου 5 μέτρων (ή διαμέτρου ανάλογης με το μέγεθος και τον αριθμό των οχημάτων που εμπλέκονται σε συμβάν). Στη ζώνη αυτή επιχειρεί η διασωστική ομάδα για τον απεγκλωβισμό των θυμάτων (εδώ μάλλον λείπει η λέξη «και») αναπτύσσονται οι εγκαταστάσεις προστασίας του χώρου του συμβάντος. Δεν επιτρέπεται η είσοδος σε άλλα άτομα εκτός από τα πληρώματα του ΕΚΑΒ την ώρα της ανασυρτής των τραυματιών μετά το πέρας των εργασιών απεγκλωβισμού.» Ορθογραφικό λάθος εκ παραδρομής: Η λέξη «ανασυρτής» πρέπει να αντικατασταθεί με την λέξη: «ανάσυρσης». Εδώ υπάρχει λάθος επειδή ο Διασώστης (Π.Σ. ή Ε.Κ.Α.Β.) που θα είναι υπεύθυνος για την υποστήριξη της ζωής του τραυματία πρέπει να είναι συνέχεια δίπλα του για να παρακολουθεί τις ζωτικές του λειτουργίες και να επεμβαίνει όπου κρίνει αυτός απαραίτητο. Πέραν τούτου, πρέπει συνεχώς κάποιος να κρατά ακίνητο το κεφάλι του τραυματία (στον λαιμό του οποίου έχει νωρίτερα τοποθετηθεί αυχενικό κολάρο στήριξης) εφόσον είναι αδύνατον να ακινητοποιηθεί προτού την τοποθέτησή του πάνω στην σκληρή σανίδα ακινητοποίησης. Κρατώντας τον Διασώστη του Ε.Κ.Α.Β. μακριά κατά την διάρκεια των εργασιών απεγκλωβισμού, πιθανόν να καταδικάσουμε τον τραυματία σε θάνατο. Αυτό εάν συμβεί, θα είναι εξαιτίας έλλειψης βασικών γνώσεων Α Βοηθειών στην πλειοψηφία του Πυροσβεστικού προσωπικού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση κατά την οποία ο πολίτης τραυματίας έχει χάσει τις αισθήσεις του στο τροχαίο και καλείται η Πυροσβεστική Υπηρεσία για τον απεγκλωβισμό του. Ο Πυροσβέστης που κρατά συνεχώς ακίνητο το κεφάλι του τραυματία πιθανόν λόγω έλλειψης γνώσεων ή και απειρίας, να μην καταλάβει την διακοπή της λειτουργίας της αναπνοής του και έτσι, σε 4 με 6 λεπτά μοιραία θα καταλήξει. Το ίδιο κάλλιστα μπορεί να συμβεί και σε έτερο Πυροσβέστη που δεν κρατά δηλαδή ακίνητο το κεφάλι του τραυματία, αλλά του έχουν ανατεθεί καθήκοντα διαχείρισης του. 22. (Αναφέρεται στη Σελίδα 11): «Ψυχρή ζώνη. Είναι η ευρύτερη περιοχή γύρω από το συμβάν ελεγχόμενης πρόσβασης φορέων που ασχολούνται με το συμβάν (ΠΣ, ΕΚΑΒ, ΕΛΕΑΣ). Στα όρια της τοποθετούνται τα διασωστικά πυροσβεστικά και άλλα οχήματα επέμβασης στο συμβάν για την προστασία του χώρου του συμβάντος»

16 Σελίδα 16 από 17 Ορθογραφικό λάθος εκ παραδρομής: Η λέξη «ΕΛΕΑΣ» πρέπει να αντικατασταθεί με την λέξη: «ΕΛΑΣ» 23. (Αναφέρεται στη Σελίδα 11): «Αν έχουμε δύο οχήματα μπροστά μπαίνει το διασωστικό όχημα και πίσω σε απόσταση ανάλογη των ζωνών επέμβασης το διασωστικό. (βλέπε σχήμα)» Λάθος εκ παραδρομής: Η λέξη «διασωστικό» στη δεύτερη περίπτωση πρέπει να αντικατασταθεί με την λέξη: «υδροφόρο». 24. (Αναφέρεται στη Σελίδα 12): «Πρέπει να αποσυνδέσετε την μπαταρία κι όχι να κόψετε τα καλώδια της. Προσοχή σε μοντέλα που κρατάνε για κάποιο χρονικό διάστημα μετά την αφαίρεση της μπαταρίας ρεύμα.» Πρέπει αρχικά να αποσυνδέσετε ή αφαιρέσετε την μπαταρία κι όχι να κόψετε τα καλώδια της, αφαιρώντας κατά προτίμηση πρώτα* τον αρνητικό (μαύρο) πόλο της μπαταρίας. Προσοχή σε μοντέλα που κρατάνε για κάποιο χρονικό διάστημα μετά την αφαίρεση της μπαταρίας ρεύμα. Το ηλεκτρικό φορτίο ρεύματος που μένει προσωρινά αποθηκευμένο στα ηλεκτρονικά στοιχεία του αυτοκινήτου, εκφορτίζεται βραχυκυκλώνοντας** για 2 3 δευτερόλεπτα τα εναπομείναντα καλώδια (θετικό «κόκκινο» καλώδιο και αρνητικό «μαύρο» καλώδιο) του οχήματος (με το κλειδί στη θέση 0). Με αυτό τον τρόπο μειώνονται δραματικά οι πιθανότητες απρόσμενης ενεργοποίησης των τυχόν μη ενεργοποιηθέντων αερόσακων (ή / και των προεντατήρων ζωνών ασφαλείας) από την σύγκρουση του οχήματος. Επίσης να ανάψετε το εσωτερικό φως του οχήματος (πλαφονιέρα) μέχρι να σβήσει μόνο του. (Βλέπε και αναφορά υπ αριθμ. 11, παραπάνω) * Βλέπε και «VEHICLE EXTRICATION TECHNIQUES» της HOLMATRO με ISBN ** Βλέπε και άρθρο «SAVER» Αντιπύραρχου Ιωάννη Γαϊτανίδη στην Πυροσβεστική Επιθεώρηση 25. (Αναφέρεται στη Σελίδα 14): «Ενέργειες απεγκλωβισμού από όχημα σε πλαϊνή θέση Προσοχή στον εγκλωβισμένο» Επίσης: «Ενέργειες απεγκλωβισμού σε αναποδογυρισμένο όχημα. Προσοχή στον εγκλωβισμένο» Απορία: Τι πρέπει να προσέξουμε; Κάτι πιο συγκεκριμένο;

17 Σελίδα 17 από 17 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Κλείνοντας την παρούσα πρόταση εισήγηση βελτίωσης της εγκυκλίου διαταγής 116, αλλά και του νομοθετικού πλαισίου που διέπει το καθεστώς και το είδος των Α Βοηθειών που μπορεί να παράσχει ο Έλληνας Πυροσβέστης, εύχομαι η μικρή μου αυτή προσπάθεια να εισακουστεί προς πάσα κατεύθυνση και να δώσει καρπούς προς όφελος του Πυροσβεστικού Σώματος.