«Συμβολή φυσικού και τεχνητού φωτός στην

Transcript

1 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο «Συμβολή φυσικού και τεχνητού φωτός στην προβολή μουσειακών/αρχαιολογικών εκθεμάτων» ιδάσκων: Στυλιαράς Γεώργιος Φοιτήτρια: Σταυρούλα Πούλου 4/12/2011

2 ...καὶ α εἶπεν ε ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς... Γένεσις,

3 > Νέα Μουσειολογία

4 > Φωτισμός μουσειακών εκθεμάτων Τρεις τύποι για το σχεδιασμό του συστήματος φωτισμού Ο Richard Kelly ( ) εισήγαγε τη θεωρία του ποιοτικού φωτισμού με βάση την ψυχολογία, το θεατρικό φωτισμό και τις ιδιαίτερες ποιότητες του φωτός. ιάχυτος φωτισμός (ambient luminescence), που παρέχει το γενικό φωτισμό του χώρου, ώστε να είναι ορατά τα αντικείμενα και να διευκολύνεται η κίνηση στο χώρο. Η εστίαση σε συγκεκριμένα αντικείμενα (focal glow) είναι ο τρόπος για να τονιστεί η διαφορετικότητα των στοιχείων του χώρου. Η χρήση του φωτός σηματοδοτεί σημεία αναφοράς που περιέχουν σημαντικές πληροφορίες και ξεχωρίζουν από το υπόβαθρο, όντας πιο φωτεινά. Με χρήση διαφορετικών εντάσεων φωτισμού μπορεί να σηματοδοτηθεί η και η ιεραρχία αυτών των αντικειμένων. Παιχνίδι με διαφορετικά επίπεδα λαμπροτήτων (play of brilliants). Βασίζεται στο γεγονός ότι το φως δε χρησιμοποιείται μόνο για να φωτίσει αντικείμενα και να μας δώσει οπτικές πληροφορίες, αλλά μπορεί να αποτελέσει από μόνο του πηγή πληροφορίας και στοιχείο του χώρου.

5 > Γιατί φωτίζουμε τα εκθέματα; Προβολή-ανάδειξη

6 > Φωτισμός μουσειακών εκθεμάτων Ομάδα Εργασίας

7 > Φωτισμός μουσειακών εκθεμάτων Στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψιν

8 > Φωτισμός μουσειακών εκθεμάτων Κατηγορίες εκθεμάτων 1. Εκθέματα εξαιρετικά ευαίσθητα στο φως: Η κατηγόρια αυτή περιλαμβάνει έργα τέχνης σε χαρτί (βιβλία, συγγράμματα, επιστολές, σχέδια), υφάσματα, είδη ρουχισμού, φυσικές βαφές, υδατογραφίες κτλ. και απαιτεί αυστηρώς ελεγχόμενες συνθήκες φωτισμού. 2. Εκθέματα ευαίσθητα στο φως: Η κατηγόρια αυτή περιλαμβάνει πίνακες λαδιού σε καμβά, δέρματα (επεξεργασμένα ή μη), φτερά, ξύλα, κοκάλινα οστά και φίλντισι, εκθέματα φυσικής ιστορίας και αλλά ζωγραφισμένα ή χρωματισμένα υλικά. 3. Εκθέματα μη ευαίσθητα στο φως: Η κατηγόρια αυτή περιλαμβάνει μέταλλα, αντικείμενα από πέτρα, γυαλί, ξύλο κτλ.

9 > Επίπεδα φωτισμού και χρόνος έκθεσης Μείωση της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) και της θερμότητας (IR) του φωτός Μείωση των επιπέδων φωτισμού Μείωση του χρόνου έκθεσης των αντικειμένων στις φωτεινές πηγές ιεθνώς, έχουν καθοριστεί μέγιστες τιμές τόσο του φωτισμού επιφανείας, της ποσότητας δηλαδή του φωτός που πέφτει σε ένα δεδομένο αντικείμενο από όλες τις πήγες του χώρου αλλά και της συνολικής ετήσιας έκθεσης των αντικειμένων στις φωτεινές πήγες. Για τα ιδιαίτερα ευαίσθητα στο φως εκθέματα (υφάσματα, κοστούμια, ακουαρέλες κλπ) οι τιμές αυτές είναι 50 lux και lux-ώρες (50 Lux x 60 ώρες την εβδομάδα x 50 εβδομάδες το χρόνο), ενώ αντίστοιχα για τα αντικείμενα που δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο φως είναι 200 lux και lux ώρες. ρς

10 > Φυσικός φωτισμός

11 > Φυσικός φωτισμός Για ανάδειξη τρισδιάστατων αντικειμένων

12 > Φυσικός φωτισμός Για ανάδειξη τρισδιάστατων αντικειμένων

13 > Φυσικός φωτισμός

14 > Φυσικός φωτισμός Ανάδειξη χρωμάτων και θάμβωση

15 > Φυσικός φωτισμός Θέματα προς επίλυση

16 > Τεχνητός φωτισμός Oι κύριες πηγές τεχνητού χη φωτισμού σε μουσεία - πυράκτωσης (incandescent) Έχουν άριστο δείκτη χρωματικής απόδοσης και εκπέμπουν το ελάχιστο επιτρεπόμενο ποσό υπεριώδους ακτινοβολίας 75 μw/lm, ενώ το ζεστό τους χρώμα κολακεύει την όψη των αντικειμένων. Το 94% της ακτινοβολίας που εκπέμπει μία λάμπα πυράκτωσης μετατρέπεται σε ζέστη, όχι φως. Η προσθήκη μικρής ποσότητας αλογόνου παράγει μία πιο αποδοτική και πιο λευκή λάμπα με άριστη χρωματική απόδοση, την πυράκτωσης αλογόνου, [Halogen PAR και Mirrored-Reflector(MR)] η οποία όμως χρειάζεται ένα προστατευτικό κάλυμμα από γυαλί όχι σε άμεση επαφή μαζί της, ώστε να αποκόπτει την υπεριώδη ακτινοβολία και να επιτρέπει τον αερισμό της λάμπας για να αποφεύγεται η υπερθέρμανση. - φθορισμού (fluorescent) Οι λαμπτήρες φθορισμού εκπέμπουν επίσης υπεριώδη ακτινοβολία, αν και σε πολύ μικρότερο ποσοστό από το φυσικό φως και γι αυτό χρειάζονται φίλτρα. Εξαιρούνται οι λαμπτήρες Philips 93 & 94 που εκπέμπουν λιγότερα από 75 μw/l. Αν χρησιμοποιείται σε προθήκες, για την αποφυγή υπερθέρμανσης η λάμπα πρέπει να ξεχωρίζει από αυτή με τζάμι. Ο μηχανισμός ελέγχου μπορεί να βρίσκεται αλλού. Γενικά βγάζουν ψυχρό χρώμα και δεν αποδίδουν πάρα πολύ καλά τα χρώματα. Οι compact λαμπτήρες φθορισμού είναι μικροί, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και βγάζουν πιο ζεστό χρώμα, ενώ μπορούν να αντικαταστήσουν τους λαμπτήρες πυράκτωσης. Μπορούν να αναδείξουν την υφή της επιφάνειας αν τοποθετηθούν πολύ κοντά σε αυτήν, ειδικά αυτοί που έχουν θερμοκρασία χρώματος Κ, δηλ. ζεστό λευκό φως.

17 > Τεχνητός φωτισμός Oι κύριες πηγές τεχνητού χη φωτισμού σε μουσεία -Οπτικές ίνες Χρησιμοποιούνται κατά κόρον τα τελευταία χρόνια για τον εσωτερικό φωτισμό των προθηκών. Οι οπτικές ίνες αποτελούν ένα από τα τεχνολογικά εξελιγμένα συστήματα στον χώρο του φωτισμού και συνιστούν μία πολύ ιδιαίτερη λύση φωτισμού. Κατασκευάζονται από εύκαμπτες διαφανείς πλαστικές ή υάλινες ράβδους πολύ μικρής διαμέτρου που εκμεταλλεύονται την αντανάκλαση της δέσμης του φωτός από την φωτεινή πηγή στην μία άκρη τους και μέσω της διάχυσης του σε όλο το σώμα τους, εκπέμπουν αυτό από το άλλο άκρο τους. - Φωτισμός LED Εναλλακτικά δύναται να εφαρμοστεί η τεχνολογία των LED (Light Emitting electronic Diodes) για τον φωτισμό των προθηκών. Τα LED ως ημιαγωγοί λειτουργούν με ιδιαίτερα χαμηλή κατανάλωση ρεύματος και εκπέμπουν έντονο φως για τον όγκο τους.

18 > Τεχνητός φωτισμός Το ανθρώπινο μάτι έχει μεγαλύτερη ευαισθησία στο φως χαμηλής θερμοκρασίας χρώματος από ότι στο υψηλής. Έτσι για παράδειγμα ο φωτισμός ενός χώρου με λαμπτήρες πυράκτωσης αλογόνου που έχουν χαμηλή θερμοκρασία χρώματος δημιουργεί στον παρατηρητή την εντύπωση ότι είναι έντονα φωτισμένος, ενώ για να πετύχουμε την ίδια εντύπωση χρησιμοποιώντας λαμπτήρες φθορισμού με υψηλότερη θερμοκρασία χρώματος απαιτούνται αισθητά υψηλότερα επίπεδα φωτισμού. Πρέπει να αναφερθεί ότι η ικανότητα των φωτεινών πηγών να αποδίδουν τα χρώματα μεακρίβεια ρβ είναι ύψιστης σημασίας στο περιβάλλον ρβ των μουσείων, γι αυτό θέλουμε πολύ καλό δείκτη χρωματικής απόδοσης γύρω στο 95.

19 > Τεχνητός φωτισμός

20 > Τεχνητός φωτισμός

21 > Τεχνητός φωτισμός

22 > Φυσικός και Τεχνητός φωτισμός

23 > Neues Museum Το μουσείο Neues στο Βερολίνο χτίστηκε περίπου το 1850 και καταστράφηκε από βομβαρδισμούς έναν αιώνα αργότερα, παραμένοντας για χρόνια ένα ερειπωμένο μνημείο του παρελθόντος. Όταν οι σχεδιαστές φωτισμού Kardorff Ingenieure ανέλαβαν το project το 2000, χρησιμοποίησαν σαν βάση για την υλοποίηση/εφαρμογή της ιδέας τους τον κορμό του κτιρίου, το οποίο δεν θα ολοκληρωνόταν για τα επόμενα 10 χρόνια. Για να καταλήξουν στην πιο ιδανική λύση, δούλεψαν εντατικά χρησιμοποιώντας τρισδιάστατη αναπαράσταση (3D modeling) και εικονικά τεστ. Η τεχνολογία 3D βοήθησε στην δημιουργία ενός φιλμ το οποίο μετέφερε τον θεατή στο εσωτερικό του μουσείου και μέσα από μια σειρά προσομοιώσεων αποτύπωσαν την επίδραση του ηλιακού φωτός στις διάφορες εποχές του χρόνου. Το αρχικό κτίριο του μουσείου είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην χρειάζεται την συμβολή τεχνητού φωτός για τον φωτισμό του. Θα έπρεπε λοιπόν να βρεθεί μια λύση που θα ικανοποιούσε την ανάγκη για την ύπαρξη ισορροπίας, που θα επέτρεπε δηλαδή την διατήρηση της υπάρχουσας θέας στο Museum Island και την εισβολή συγκεκριμένων επιπέδων φυσικού φωτός στο κτίριο.

24 > Neues Museum