Εισαγωγή στα LNBs Τι είναι, πώς λειτουργούν και ποια τα είδη τους

Transcript

1 Τι είναι, πώς λειτουργούν και ποια τα είδη τους Ενισχυτής χαµηλού θορύβου ονοµάζεται το απαραίτητο αυτό εξάρτηµα της δορυφορικής λήψης, αλλά αν το ζητήσετε έτσι, είναι βέβαιο πως ούτε ο πωλητής δεν θα σας καταλάβει! Περί του LNB ο λόγος λοιπόν (Low Noise Block), το γνωστό-άγνωστο αυτό εξάρτηµα της εγκατάστασής µας, το οποίο θα επιχειρήσουµε να σας γνωρίσουµε από κοντά, χωρίς όµως να επεκταθούµε σε τεχνικές λεπτοµέρειες, καθώς δεν είναι αυτός ο στόχος της στήλης. Ορισµένοι το ονοµάζουν ακόµη και µάτι, όρος ιδιαίτερα επιτυχηµένος, αφού εκφράζει πολύ σωστά την αποστολή του! Του Γιάννη-Φίλιππου ηµητριάδη Τι ακριβώς κάνει; Το LNB έχει διπλό ρόλο: Αφενός να υποβιβάσει τη συχνότητα του σήµατος από την περιοχή των 10,7-12,75GHz στην περιοχή των MHz και αφετέρου να ενισχύσει το πολύ ασθενικό σήµα που µας έρχεται από τους δορυφόρους και να το προωθήσει στο δέκτη. Σήµερα, το LNB εκτελεί και µία τρίτη αποστολή: Αυτή είναι η συλλογή του σήµατος στην ενσωµατωµένη χοάνη του, που τοποθετείται στην εστία του κατόπτρου. Το εξάρτηµα αυτό, παλαιότερα, ήταν χωριστό και ονοµαζόταν χοάνη συλλογής (feedhorn), ενώ παραµένει και σήµερα ξεχωριστό τµήµα στα παραβολικά κάτοπτρα (prime focus ή κεντρικής εστίασης). Τα πιάτα αυτά αποτελούν όµως πλέον πολύ µικρή µειοψηφία και αφορούν ουσιαστικά διαστάσεις από 2 µέτρα και άνω. Το σήµα, διαµέσω της χοάνης καταλήγει σε 2 µικρές κεραιούλες (δίπολα), κάθετες µεταξύ τους και σε διάταξη σταυρού, που 120 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΙΟΣ 2007

2 ονοµάζονται probes στο εσωτερικό των LNB. Πιθανότατα γνωρίζετε πως όσο µεγαλώνει η συχνότητα (δηλαδή µικραίνει το µήκος κύµατος) ενός ηλεκτροµαγνητικού κύµατος, τόσο µικρότερου µεγέθους πρέπει να είναι τα δίπολα λήψης της κεραίας. Το ένα από αυτά λαµβάνει τις κάθετες πολώσεις και το άλλο τις οριζόντιες. Ο στόχος λοιπόν του LNB είναι αφού τοποθετηθεί στη σωστή θέση και µε τη σωστή στροφή, να δέχεται το σήµα και να το ε- νισχύει όσο γίνεται καλύτερα, υποβιβάζοντας σωστά τις συχνότητες και εισάγοντας τον ελάχιστο δυνατό θόρυβο. Η θέση του είναι βέβαια στο κάτοπτρο, πάνω στο οποίο στηρίζεται µε τους κατάλληλους βραχίονες (έναν ή περισσότερους, ανάλογα µε την κατασκευή του πιάτου). Η θέση της χοάνης προσδιορίζεται µε βάση τις αρχές των παραβολικών κατόπτρων και είναι η εστία της παραβολής, δηλαδή το σηµείο όπου συγκεντρώνεται το µέγιστο σήµα, αφού πρώτα ανακλαστεί στην επιφάνεια του κατόπτρου. Από την έξοδο (ή τις εξόδους) του LNB, ξεκινούν ένα ή περισσότερα οµοαξονικά καλώδια, τα οποία σε συνδυασµό ή ό- χι µε ειδικούς διακόπτες, καταλήγουν στην είσοδο σήµατος του δορυφορικού µας δέκτη. Ιστορική αναδροµή Πολλά έχουν αλλάξει στον τρόπο λειτουργίας των LNB από τα πρώτα χρόνια της δορυφορικής λήψης µέχρι σήµερα. Εκτός της χοάνης συλλογής που αναφέραµε, στις παλαιές εγκαταστάσεις τοποθετούνταν και ένας πολωτής (µηχανικός ή µαγνητικός), ο χειρισµός του οποίου γινόταν από τις ειδικές υποδοχές σηµατοδοσίας των παλαιών δεκτών µε τη χρήση 2 (µαγνητικός) ή 3 (µηχανικός) ηλεκτρικών καλωδίων, που συνέδεαν το δέκτη µε τον πολωτή και µεταβίβαζαν τα κατάλληλα σήµατα για την περιστροφή του, επιτυγχάνοντας έτσι την ταύτιση της οριζόντιας και της κάθετης πόλωσης του σήµατος µε τη λαµβανόµενη. Τα παλιά LNB δεν ήταν σε θέση να καλύψουν όλη την µπάντα των συχνοτήτων Ku (10,7-12,75 GHz) µόνα τους. Για να το πετύχουµε αυτό, χρειαζόµασταν 2 τουλάχιστον LNB, ένα για τη λεγόµενη κάτω µπάντα (10,9-11,75GHz) και ένα δεύτερο για την πάνω µπάντα (11,75-12,75GHz). Σήµερα στην µπάντα Ku χρησιµοποιούνται αποκλειστικά τα ο- νοµαζόµενα Universal LNB. Με ένα και µόνο Universal LNB και ένα σύγχρονο δορυφορικό δέκτη, µπορούµε να λάβουµε ό- λες τις συχνότητες της µπάντας. Τρόπος λειτουργίας Universal LNB Τα σηµερινά LNB τροφοδοτούνται αποκλειστικά και µόνο από το οµοαξονικό καλώδιο που µεταφέρει δύο βασικά σήµατα α- πό το δέκτη: Α. Την εναλλαγή τάσης 13/18 Volt (ή 14/18V) για την επιλογή της πόλωσης (κάθετη-οριζόντια). Β. Τον τόνο 0/22kHz για την επιλογή της κάτω ή της πάνω µπάντας, που καλύπτουν περίπου τις συχνότητες που προαναφέραµε (στην πράξη υπάρχει µεγάλη κοινή περιοχή στο µέσον, που καλύπτεται και από τα δύο σήµατα. Έτσι, η σηµερινή κάτω µπάντα εκτείνεται από τα 950 µέχρι τα 1950 MHz και η πάνω µπάντα από τα 1100 µέχρι τα 2150 MHz). Σε κάθε περίπτωση, οι συχνότητες που οδεύουν προς το δέκτη είναι οι λεγόµενες ενδιάµεσες (IF=Intermediate Frequency= MHz), οι οποίες προκύπτουν από τον υποβιβασµό των δορυφορικών συχνοτήτων µε µια πολύπλοκη διαδικασία και µε τη χρήση των ταλαντωτών του LNB, που είναι δύο: Ο ένας λειτουργεί για την κάτω µπάντα στα 9.750MHz και άλλος λειτουργεί για την πάνω µπάντα στα MHz (αφαιρώντας τη συχνότητα του χρησιµοποιούµενου ταλαντωτή από τη δορυφορική συχνότητα εκφρασµένη σε MHz- µπορούµε να βρούµε την ενδιάµεση, αυτή δηλαδή που θα εισέλθει στο δέκτη). Παλαιότερα, για την κάτω µπάντα χρησιµοποιούνταν τοπικός ταλαντωτής στα 10MHz. Τα δορυφορικά σήµατα είναι πολωµένα για λόγους εξοικονό- µησης συχνοτήτων στους δορυφόρους (αν δεν ήταν, σε κάθε τροχιακή θέση θα αντιστοιχούσαν λιγότερες συχνότητες, σχεδόν οι µισές, γιατί αλλιώς θα υπήρχε µεγάλος κίνδυνος παρεµβολών). Με την πόλωση του σήµατος που είναι συνήθως γραµµική (οριζόντια ή κάθετη), η σωστή λήψη της µιας πόλωσης γίνεται µε την ευθυγράµµιση του ανάλογου διπόλου µε το σήµα (µε την αντίστοιχη εναλλαγή της τάσης), ενώ τα όποια σήµατα προέρχονται από την αντίθετη πόλωση απορρίπτονται. Σε ένα σταθερό κάτοπτρο, µπορούµε εύκολα να επιτύχουµε τη σωστή α- ντιστοίχιση των πολώσεων, µε την κατάλληλη στροφή του LNB στο σφιγκτήρα που το συγκρατεί (skew). Αντίθετα, σε ένα κινητό πιάτο και ειδικά στα άκρα του τόξου, θα έχουµε οπωσδήποτε κάποια προβλήµατα, αφού η πόλωση που θα µας δίνει το LNB θα είναι πάντα η ίδια, ενώ η πραγµατική θα διαφέρει αισθητά µεταξύ δορυφόρων που απέχουν αρκετά στο τόξο. Για το λόγο αυτό ρυθµίζουµε τη στροφή του LNB στο µέσον του τόξου, ώστε να πετύχουµε τη χρυσή τοµή. Σε ελάχιστους δορυφόρους χρησιµοποιείται κυκλική πόλωση (αριστερόστροφη ή δεξιόστροφη), η σωστή λήψη της οποίας α- παιτεί τη χρήση ειδικών LNB, που έχουν ενσωµατωµένο ειδικό εξάρτηµα που ονοµάζεται depolariser. Τα είδη των LNB Old Single, Twin, Dual Πρόκειται για τα παλαιού τύπου LNB που αναφέραµε. Σή- µερα νοµίζω πως δεν παράγονται πλέον (ή αν παράγονται θα πρόκειται για κάλυψη ειδικών εφαρµογών). Και να θέλετε λοιπόν, δεν θα τα βρείτε, αλλά και αν καταφέρετε να βρείτε κάποιο µεταχειρισµένο δεν θα µπορέσετε να έ- χετε την εναλλαγή πολώσεων, καθώς θα σας λείπει ο πολωτής και ο δέκτης που θα τον υποστηρίζει! Universal Single standard Αυτό είναι σήµερα το LNB που χρησιµοποιεί η συντριπτική πλειοψηφία των εγκαταστάσεων. Με συνδυασµό των δύο σηµατοδοσιών που αναφέραµε (13/18V, 0-22KHz), που στέλνονται από 121

3 το δέκτη µε το οµοαξονικό, παίρνουµε αντίστοιχα 4 συνδυασµούς πολώσεων-συχνοτήτων: 13V-0kHz: Κάθετη πόλωση, κάτω µπάντα (χαµηλές συχνότητες) 13V-22kHz: Κάθετη πόλωση, πάνω µπάντα (υψηλές συχνότητες) 18V-0kHz: Οριζόντια πόλωση, κάτω µπάντα 18V-22kHz: Οριζόντια πόλωση, πάνω µπάντα Με τον τρόπο αυτό καλύπτουµε όλες τις δορυφορικές συχνότητες της µπάντας Ku και τροφοδοτούµε ένα και µοναδικό δέκτη µε σήµα ενός δορυφόρου. Σε πολλές εγκαταστάσεις στη χώρα µας, χρησιµοποιούνται 2 Single Universal LNBs, τοποθετηµένα σε ειδικό βραχίονα στήριξης και σε συνδυασµό µε ένα διακοπτάκι mini DiSEqC 2 σε 1, λαµβάνουµε σε ένα σταθερό κάτοπτρο δύο τροχιακές θέσεις στον ίδιο δέκτη (συνήθως τους δορυφόρους Astra 1 - Hot Bird, έχοντας κεντράρει τους Astra 1 και βλέποντας παράκεντρα τους Ηot Βird). Οι εντολές προς το διακοπτάκι για την εναλλαγή των LNB, περνάνε επίσης από το οµοαξονικό και υπακούουν στο πρωτόκολλο DiSEqC 1.0. Τέτοιο LNB θα χρησιµοποιήσουµε και στις περισσότερες περιπτώσεις κινητών πιάτων (το πολύ να πά- µε στο επόµενο, Universal Twin) Με τη χρήση ενός Single Universal LNB, µπορεί να τροφοδοτηθεί και δεύτερος δέκτης στην ίδια εγκατάσταση, αρκεί ο πρώτος να διαθέτει έξοδο σήµατος (LNB Out), την οποία θα συνδέσουµε µε µικρό οµοαξονικό µε το LNB In του δεύτερου. Όµως, µόνο όταν ο πρώτος δέκτης είναι σβηστός (σε Stand By mode), θα µπορούµε να δούµε από το δεύτερο. Ειδική υποπερίπτωση αποτελεί το Single Universal LNB µε είσοδο επίγειου σήµατος, το οποίο διαθέτει και είσοδο για σήµα επίγειας κεραίας. Ένα τέτοιο LNB διαθέτει ενσωµατω- µένο µίκτη TV/Sat ή diplexer και µας επιτρέπει να κατεβάσουµε από το ίδιο οµοαξονικό καλώδιο, επίγειο και δορυφορικό σήµα. Φυσικά, στην άκρη της γραµµής θα πρέπει να τοποθετήσουµε ένα diplexer, ώστε να διαχωριστούν τα δύο σήµατα, οδηγώντας το δορυφορικό στο δέκτη και το επίγειο στην TV ή στον επίγειο ψηφιακό δέκτη. Με αυτόν τον τρόπο εξοικονο- µούµε µέτρα καλωδίου, που θα χρησιµοποιούσαµε για το επίγειο σήµα. Universal Twin Και αυτός ο τύπος LNB χρησιµοποιείται σήµερα συχνά είτε για την ξεχωριστή τροφοδοσία δύο διαµερισµάτων είτε για την ξεχωριστή τροφοδοσία δύο δεκτών είτε και για τη χωριστή τροφοδοσία των 2 tuner ενός δέκτη. Στην πράξη, έχουµε δύο εντελώς ανεξάρτητα Single Universal LNB σε συσκευασία ενός. Αν θέλουµε να τροφοδοτήσουµε το ίδιο διαµέρισµα, θα χρειαστούµε 2 χωριστά οµοαξονικά καλώδια που θα ξεκινούν από τις 2 εξόδους του LNB και θα καταλήγουν στις 2 εισόδους των 2 δεκτών ή των 2 tuner του ιδίου δέκτη. Universal Quad Εδώ έχουµε 4 ανεξάρτητα Single Universal LNB σε συσκευασία ενός, δηλαδή 4 ξεχωριστές και πλήρεις εξόδους, που µπορούν να τροφοδοτήσουν 4 διαµερίσµατα, 4 δέκτες ή να χρησιµοποιηθούν οι 3 από τις εξόδους για την τροφοδοσία του νέου PVR της Νova. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, µιλάµε πλέον για σταθερά κάτοπτρα. Φυσικά, τόσο το Universal Quad, ό- σο και το Universal Twin διατίθενται πλέον και µε είσοδο επίγειου σήµατος. Μπορούµε ακόµη µε τη χρήση των κατάλληλων διακοπτών DiSEqC, να συνδυάσουµε και λήψεις πολλών δορυφόρων από διαφορετικά κάτοπτρα (ή παράκεντρα LNB) σε µέχρι 4 διαµερίσµατα. Universal Octo Αν τα διαµερίσµατα της πολυκατοικίας µας είναι µέχρι 8 και δεν θέλουµε να µπλέξουµε µε πολύπλοκη κεντρική εγκατάσταση και φυσικά έχουµε τη δυνατότητα να τραβήξουµε 8 διαφορετικά καλώδια, τότε θα χρειαστούµε έ- να Octo Universal LNB. Πρόκειται για σχετικά νέο προϊόν, που διατίθεται από λίγες µόνο εταιρείες και που µπορεί φυσικά να συνδυαστεί και µε περισσότερα πιάτα και διακόπτες για λήψη περισσότερων δορυφόρων. Universal Quattro Αυτό είναι το κλασικό LNB των κεντρικών ε- γκαταστάσεων. ιαθέτει 4 εξόδους, αλλά δεν είναι ανεξάρτητες, η κάθε µία βγάζει διαφορετικό συνδυασµό µπάντας πόλωσης (κάθετη πόλωση - κάτω µπάντα, κάθετη πόλωση - πάνω µπάντα, οριζόντια πόλωση - κάτω µπάντα, οριζόντια πόλωση - πάνω µπάντα). Στην πιο απλή περίπτωση θα τροφοδοτήσει 4 δέκτες, µε τη χρήση ενός ειδικού multiswitch, το οποίο θα αναλάβει να αποστείλει το σωστό συνδυασµό µπάντας πόλωσης, στην έξοδο του εκάστοτε τηλεθεατή, ανάλογα µε το κανάλι που θέλει να παρακολουθήσει. Ο συνδυασµός Quattro LNBs µε πολυδιακόπτη, είναι ο πιο συνηθισµένος τρόπος εγκατάστασης σε πολυκατοικίες για λήψη πολλών δορυφόρων σε πολυκατοικία. Monoblock Single 6 degrees Αυτά τα LNB δεν χρησιµοποιούνται ιδιαίτερα στη χώρα µας, αφενός λόγω των µεγαλύτερων δυσκολιών στη λήψη, α- φετέρου γιατί η βέλτιστη λήψη τους έχει υπολογιστεί για βορειότερα γεωγραφικά 122 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΙΟΣ 2007

4 πλάτη. Πρόκειται για 2 χοάνες (feedhorn) LNB µε κοινό σώµα και υπολογισµένη τη διαφορά των 6 µοιρών που χρησιµοποιούνται για λήψη των θέσεων 13 και 19,2 ανατολικά συνήθως. Το πλεονέκτηµά τους είναι η ύπαρξη ενσωµατωµένου διακόπτη DiSEqC, κάτι που απαλλάσσει τον τηλεθεατή από την αγορά του. Στην Ιταλία έχουν κυκλοφορήσει και Monoblock Single 3 degrees (για λήψη σε 13 ανατολικά και 10 ανατολικά, θέση που σχεδιάζει να αναπτύξει ο Eutelsat). Κυκλοφορούν ακόµη και Monoblock 6 degrees Twin και Quad, για χρήσεις ανάλογες των Universal, αλλά για 2 τηλεθεατές. LNB µε ενσωµατωµένο διακόπτη DiSEqC Ορισµένοι το ονοµάζουν και Loop Throught LNB. Πρόκειται για LNB που διαθέτει είσοδο για σύνδεση µε δεύτερο LNB και κοινή έξοδο. Στην πράξη, το σήµα που προέρχεται α- πό ένα δεύτερο LNB, συνδέεται µέσω της εισόδου του συγκεκριµένου στη δεύτερη είσοδο ενός διακόπτη DiSEqC, ενώ η έξοδος του LNB στην ουσία είναι η έξοδος του ιδίου διακόπτη. Στην πρώτη είσοδο του διακόπτη συνδέεται µε εσωτερική µη εµφανή σύνδεση, το ίδιο το Universal Single LNB. Με αυτόν τον τρόπο κατεβάζουµε ένα µόνο καλώδιο στο δέκτη, για λήψη δύο δορυφόρων. Φυσικά, οι ρυθµίσεις στο δέκτη γίνονται κανονικά, σαν να έχετε δύο LNB και διακόπτη DiSEqC. Unicable LNB Εδώ έχουµε το νεότερο τεχνολογικά µέλος της οικογένειας των LNB (έχουµε γράψει αναλυτικά γι αυτήν την τεχνολογία στο τεύχος 17). Στην πράξη, πρόκειται για τον αντικαταστάτη των Quad Universal LNB, καθώς κάνει την ίδια δουλειά µε διαφορετικό τρόπο και χρησιµοποιώντας ένα µόνο καλώδιο στο κατέβασµα. Τα LNB αυτά κάνουν µία επιπρόσθετη µετατροπή στο σήµα: Οποιαδήποτε συχνότητα κι αν τους ζητηθεί, τη µετατρέπουν σε συγκεκρι- µένη ενδιάµεση συχνότητα (IF) µεταξύ 4 δυνατών. εδοµένου ότι ο κάθε δέκτης βλέπει µία συχνότητα τη φορά, αν έχουµε 4 δέκτες συνδεδεµένους εν σειρά (πλην του πρώτου, οι λοιποί παίρνουν σήµα από την έ- ξοδο του προηγούµενου), µε τη χρήση αυτού του LNB µπορούν να δουλεύουν και οι 4 ταυτόχρονα και να επιλέγουν οποιαδήποτε συχνότητα, η οποία και θα τους έρχεται σε µία από τις 4 διαθέσιµες συχνότητες IF (1210, 1420, 1680, 2040 MHz) και συγκεκριµένα σ αυτήν που έχουµε προρυθµίσει στο ειδικό µενού τους. Η ιδέα είναι πολύ καλή, απαιτεί όµως και ειδική λογισµική υποστήριξη από µεριάς δέκτη και σήµερα δουλεύει µόνο µε συγκεκριµένα µοντέλα δεκτών Unicable Compatible.Στα µειονεκτήµατά τους, θα προσθέσουµε και το υψηλό κόστος. C-120 Flange Πρόκειται για ένα Single Universal LNB χωρίς χοάνη συλλογής σήµατος, που προορίζεται για τα παραβολικά κάτοπτρα κεντρικής εστίασης (prime focus), τα οποία διαθέτουν δική τους ξεχωριστή χοάνη. Στην πιάτσα ο- νοµάζονται «φλαντζάτα» και κατασκευάζονται πλέον από λίγες εταιρείες, καθώς η ζήτηση είναι µικρή. C-120 Flange Twin Φλαντζάτο LNB αντίστοιχο του Twin universal, δηλαδή µε δύο ανεξάρτητες και αυτόνοµες εξόδους σήµατος. εν γνωρίζουµε µέχρι στιγµής κάποια εταιρεία που να έχει κατασκευάσει C-120 Flange Quad, θεωρητικά όµως θα µπορούσε να υ- πάρξει, όπως άλλωστε και φλαντζάτο Quattro. Universal Single for PFA (Prime Focus Antennas) Πρόκειται για LNB που απευθύνεται (όπως και τα φλαντζάτα) στα πιάτα κεντρικής εστίασης, µε τη διαφορά ότι διαθέτει ενσωµατωµένη χοάνη, της µορφής αυτών που χρησιµοποιούνται σ αυτά τα πιάτα. C band LNB Ειδικό LNB για λήψη των συχνοτήτων της µπάντας C, που, στην ι- δεώδη περίπτωση θα πρέπει να συνδυαστεί µε ειδική χοάνη συλλογής C-Band (πολύ φαρδύτερη από αυτήν της Ku band), µηχανικό πολωτή, 3 επιπλέον ηλεκτρικά καλώδια και ειδικό διηλεκτρικό. Με ό- λα αυτά, τη χρήση συµβατού δέκτη και τις κατάλληλες ρυθµίσεις, λαµβάνουµε ικανοποιητικά τις γραµµικές και τις κυκλικές πολώσεις αυτής της µπάντας. Στην πράξη, τα παραπάνω συνδυάζονται καλύτερα σε µεγάλο πιάτο κεντρικής εστίασης (ακόµη και το βάρος τους είναι σηµαντικό). C band with feedhorn (C band Voltage Switching LNB) Αυτή είναι η πιο απλή λύση για λήψη µπάντας C, που µπορεί να δουλέψει και σε πιάτα τύπου offset. Η χοάνη είναι ενσωµατωµένη (παραµένει µεγάλη), η τροφοδοσία γίνεται µόνο µε το οµοαξονικό καλώδιο και η εναλλαγή κάθετης- οριζόντιας πόλωσης, επιτυγχάνεται µε την εναλλαγή τάσης 13/18V. Στις κυκλικές πολώσεις όµως, η απόδοση πέφτει αισθητά (-3dB). C/Ku band LNB Αν και η σηµασία της µπάντας C έχει µειωθεί ακόµη και στην Αµερική, κατά καιρούς γίνονται κάποιες προσπάθειες για την κατασκευή LNB για συνδυασµένη λήψη στις 2 µπάντες. Έχω στην κατοχή µου ένα τέτοιο «εξάρτηµα», που φέρει τον κωδικό 124 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΙΟΣ 2007

5 BSC 621 C/Ku band LNBF (το F σηµαίνει ενσω- µατωµένο Feedhorn), που όµως δεν αξιώθηκα να δοκιµάσω ακόµη, ενώ παλαιότερα είχα βρει και µια ιδιοκατασκευή κάποιου Σλοβάκου (που την πουλούσε όµως πανάκριβα!). Άλλα LNBs Εκτός των παραπάνω, υπάρχουν α- κόµη και ειδικά επαγγελµατικά LNB για κεραίες λήψης-εκπο- µπής και LNB για ειδικές µπάντες εκποµπής, όπως οι S, X, Κα κ.λπ. Τι πρέπει να προσέξετε Βαθµός Θορύβου Οι περισσότεροι από εσάς, αλλά και οι ίδιες οι εταιρείες, µιλάνε µόνο για το βαθµό θορύβου ενός LNB. Ο βαθµός θορύβου είναι βέβαια ένα σηµαντικό χαρακτηριστικό, που δείχνει πόσος θόρυβος εισάγεται στο LNB (εκφράζεται σε db), ο οποίος, όσο µικρότερος είναι, τόσο καλύτερα! Τα παλιά LNB είχαν υψηλό βαθµό θορύβου, τα σηµερινά όµως αν πιστέψουµε τους κατασκευαστές, κυµαίνονται από 0,1dΒ-0,7dΒ. Τα παλιά LNB είχαν µέσα στη συσκευασία τους γραφική παράσταση, που έδειχνε το θόρυβο σε όλη την µπάντα των συχνοτήτων (µπορεί να υπήρχε και αισθητή διαφορά µεταξύ της µικρότερης και της µεγαλύτερης τιµής), σήµερα όµως δεν υπάρχει κάτι ανάλογο και αν η τιµή που δίνει ο κατασκευαστής ισχύει για µια πολύ µικρή περιοχή, µπορεί κάλλιστα ένα LNB µε µεγαλύτερο βαθ- µό θορύβου, αλλά περισσότερο «γραµµικό», να αποδίδει συνολικά καλύτερα. Άλλωστε, µε τις τόσο χαµηλές τιµές που έχουν σήµερα τα LNB τα λοιπά χαρακτηριστικά τους έχουν γίνει πιο σηµαντικά! Θόρυβος φάσης Ένα ποιοτικό LNB θα πρέπει να έχει χαµηλό θόρυβο φάσης, χαρακτηριστικό που είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί µε απλά λόγια και έχει να κάνει κυρίως µε τη σταθερότητα των ταλαντωτών του και των λοιπών ηλεκτρονικών κυκλωµάτων. εν θα βρείτε δυστυχώς σε κανένα LNB αυτήν τη µέτρηση, να ξέρετε όµως ότι αυτό εξηγεί γιατί έ- να LNB µε βαθµό θορύβου 0,6dB, µπορεί να αποδίδει καλύτερα α- πό ένα άλλο µε βαθµό θορύβου 0,3dB. Απολαβή (Gain) Άλλο ένα σηµαντικό χαρακτηριστικό που αναγράφεται ορισµένες φορές (τιµές µεταξύ 40 και 60dB) και δείχνει το βαθµό ενίσχυσης του σήµατος στη διαδροµή του στο καλώδιο. Αν έχετε µεγάλο µήκος καλωδίου (>40-50 µέτρα) επιλέξτε ένα LNB µε υψηλή απολαβή, αλλιώς προτιµήστε ένα µε χαµηλή. ιαχωρισµός πολώσεων Σηµαντική είναι και η δυνατότητα των LNB να αποµονώνουν την αντίθετη πόλωση, χαρακτηριστικό ιδιαίτερα χρήσιµο στα κινητά πιάτα. υστυχώς, ούτε αυτό αναγράφεται πλέον, άλλωστε µε κόστος ευρώ, τι περιµένετε; Σωστή τοποθέτηση, λοιπά εξαρτήµατα Οι διαφορές µεταξύ των LNB είναι πλέον τόσο µικρές, που ο σηµαντικότερος παράγοντας όλων είναι η σωστή τοποθέτησή τους, έτσι ώ- στε η χοάνη τους να βρίσκεται πάνω στην εστία του κατόπτρου και η στροφή (skew) να είναι η σωστή, για να υπάρξει πραγµατική αντιστοιχία εκπεµπόµενων µε λαµβανόµενες πολώσεις. Τα παραπάνω γίνονται ιδιαίτερα αντιληπτά σε οριακές λήψεις (αδύναµα σήµατα). Η τέλεια τοποθέτηση πρέπει να γίνει µε τη χρήση ειδικού οργάνου, αν όµως έχετε υποψίες ότι κάτι δεν έγινε σωστά, µπορείτε κι εσείς να δοκιµάσετε µικρή στροφή του LNB δεξιά ή αριστερά ή πάνω-κάτω ή µέσα-έξω. Θα πρέπει ακόµη να θυµίσουµε ότι τα διάφορα εξαρτήµατα που παρεµβάλλουµε στο οµοαξονικό (κυρίως διακοπτάκια DiSEqC) εισάγουν πάντα κάποιο θόρυβο και µειώνουν την απόδοση του όλου συστήµατος. Τελειώνοντας, θα πρέπει να πούµε ότι έτσι κι αλλιώς, το LNB είναι αναλώσιµο είδος! Παρόλο που µπορεί να αντέξει και πέραν της δεκαετίας, δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι βρίσκεται εκτεθειµένο σε ακραία καιρικά φαινόµενα (ήλιος-βροχή-ψύχος) και για το λόγο αυτό επιβάλλεται η συχνή του αντικατάσταση µε την πρώτη υποψία δυσλειτουργίας, άλλωστε και το κόστος είναι εξευτελιστικά χαµηλό! Αντί επιλόγου Τελευταία παρατήρηση που θα πρέπει να κάνουµε: Μην εµπιστεύεστε ούτε εµάς, αν σας λέµε ότι ένα LNB είναι καλό! Αφενός έ- χουµε διαπιστώσει ότι δύο ίδια LNB ίδιας µάρκας και ιδίου θορύβου µπορεί στην πράξη να έχουν αισθητές διαφορές, αφετέρου συµβαίνει συχνά ένα LNB να «κάθεται» καλύτερα σε ένα πιάτο, παρά σε κάποιο άλλο, γεγονός που έχει την εξήγησή του στο λόγο F/D (εστιακή απόσταση προς διάµετρο) της χοάνης του, κάτι που σήµερα µόνο σε κάποιες χοάνες µπάντας C ρυθµίζεται! Από την άλλη, η σηµασία των παραπάνω αυξάνει µε την αύξηση της διαµέτρου του πιάτου. Αν το κάτοπτρό σας δεν υπερβαίνει τα 1,2m, το µόνο που έ- χετε να κάνετε είναι να δοκιµάσετε 2-3 LNB από αξιόπιστες εταιρείες και να κρατήσετε αυτό που θα θεωρήσετε εσείς καλύτερο, εφόσον βέβαια σιγουρευτείτε για τη σωστή του ρύθµιση. 126 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΜΑΙΟΣ 2007