Ε.Π. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

Transcript

1 Ε.Π. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Ευρωπαϊκή Ένωση Ταμείο Συνοχής Α Ο.Σ.Ε. Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Ο : «ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΕΣ ΑΣΙΕΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΜΗΣ, ΤΩΝ Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΤΗΣ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ, ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ ΤΙΘΟΡΕΑ - ΔOΜΟΚΟΣ» ΔΟΜΟΚΟΣ ΤΙΘΟΡΕΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (Τ.Σ.Υ.) ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 9 ΑΠΟ 9 Τ.Π. Τ.Σ.Υ. ΣΗΡΑΓΓΩΝ Α.Δ. 535 Τ.Π. Τ.Σ.Υ. ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΩΝ Α.Δ. 471 Α.Δ. 635 ΑΘΗΝΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012

2 Α ΟΣΕ Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Ο : «ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΕΣ ΑΣΙΕΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΜΗΣ, ΤΩΝ Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΤΗΣ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ, ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ ΤΙΘΟΡΕΑ - ΔOΜΟΚΟΣ» ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ- ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 9 ΑΠΟ 9 Τ.Π. Τ.Σ.Υ. ΣΗΡΑΓΓΩΝ Α.Δ. 535 Τ.Π. Τ.Σ.Υ. ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΩΝ Α.Δ. 471 Α.Δ. 635 ΑΘΗΝΑ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012

3

4

5 Α Ο.Σ.Ε. Α.Ε. ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ & ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Ο: «ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΕΣ ΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ ΚΑΛΛΙ ΡΟΜΟΥ, ΤΩΝ ΧΩΜΑΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΑ ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΙΘΟΡΕΑΣ - ΛΕΙΑΝOΚΛΑ ΙΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΑΠΟ Σ.Σ. ΤΙΘΟΡΕΑΣ Χ.Θ ΕΩΣ Χ.Θ » (Α.. 535) ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ TEXΝΙΚΗ Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 από 2 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Σελίδες Άρθρο 80 Γενική προδιαγραφή κατασκευής σηράγγων και στοµίων αυτών Υποάρθρα : 80.0 Εισαγωγή ισχύοντες κανονισµοί Περιεχόµενα παρούσας προδιαγραφής 80 1 έως Εξόρυξη Μέθοδοι εκσκαφής 80 5 έως Άµεση υποστήριξη έως ιερευνήσεις και εξετάσεις κατά τη διάνοιξη Μετρήσεις κατά τη διάνοιξη και άµεση υποστήριξη 80.4 Μετρήσεις µετά την τελική επένδυση στη σήραγγα και στα στόµια της έως έως Αποκοµιδή υλικών έως Αερισµός Φωτισµός κατά τη διάνοιξη έως Έλεγχος νερών κατά τη διάνοιξη έως Τελική επένδυση σηράγγων έως Τελειώµατα της σήραγγας έως Προσωρινή τοποθέτηση και διαµόρφωση µετώπων προσβολής ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ έως Πρανή στα στόµια σηράγγων ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ έως 37

6 ii Σελίδες Τελική εξασφάλιση του υπαίθριου έργου (οδικού, σιδηροδροµικού) από καταπτώσεις έως Αποχέτευση νερών από το εξωτερικό της σήραγγας έως Παράρτηµα Α : Κατάταξη πετρωµάτων σε κατηγορίες Επιλογή διατοµών υποστύλωσης σηράγγων ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ έως 40 Άρθρο 81 ιάνοιξη και υποστήριξη σηράγγων Υποάρθρα : 81.1 Εκσκαφή Σήραγγας 81 1 έως Αποκοµιδή προϊόντων γεωλογικών καταπτώσεων έως Εκτοξευόµενο σκυρόδεµα (για υπόγεια έργα) έως οµικό πλέγµα St IV έως Γαλβανισµένο συρµατόπλεγµα ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ έως Σιδηρά τοξωτά πλαίσια από µορφοχάλυβα έως Μεταλλικά δικτυωτά υποστηρίγµατα (Μ..Υ.) (Lattice έως 34 Girders) 81.8 Μεταλλικές δοκοί προπορείας έως Μεταλλικά ελάσµατα αντιστήριξης (Lagging) έως Παρενθέµατα τύπου BULLFLEX για πλήρωση κενών έως Γενική προδιαγραφή ηλώσεων αγκυρώσεων έως Απλές ηλώσεις (βλήτρα) βράχου µε ράβδους St IV, Φ έως Ηλώσεις βράχου Φ25, τύπου «διαστελλόµενου άκρου» έως 51 φέρουσας ικανότητας 200 KN ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ηλώσεις βράχου τύπου PERFO, µε ράβδο Φ25, έως 52 φέρουσας ικανότητας 200 KN ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ηλώσεις βράχου Φ 25, µε ρητινικό ένεµα φέρουσας έως 53 ικανότητας 200 KN ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Αγκύρια Υαλονήµατος (Fiber Glass) έως Ηλώσεις βράχου τύπου SWELLEX ή παρόµοιου έως 56 ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ηλώσεις βράχου, τύπου «κοπτικής κεφαλής» (SELF έως 58 DRILLING) Αγκύρια ελεγχόµενης παραµόρφωσης (YIELDING έως 59 ANCHORS) οκιµές αγκυριών έως Αποστράγγιση και στεγανοποίηση σηράγγων έως Πλαστικοί σωλήνες P.V.C έως Μεταλλικές Θύρες ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ έως Γαλβανισµένες µεταλλικές κατασκευές έως 78 ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Χαλύβδινες ίνες σκυροδεµάτων έως Εκσκαφή σήραγγας σε περιοχές µε προβλήµατα έως 81 διόγκωσης ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

7 iii Σελίδες Αποξήλωση µεταλλικών υποστυλωµάτων έως Αποξήλωση εκτοξευόµενου σκυροδέµατος έως 83 Άρθρο 82 Τελική επένδυση σηράγγων Υποάρθρα : 82.0 Γενικά Περιεχόµενα παρούσας προδιαγραφής 82 1 έως Τελική (µόνιµη) επένδυση από σκυρόδεµα 82 2 έως Εκτοξευόµενο µη ινοπλισµένο σκυρόδεµα ή έγχυτο έως 15 σκυρόδεµα Β15 για πλήρωση γεωλογικών καταπτώσεων 82.3 Γενικά περί σιδηρού οπλισµού έως Σιδηρούς οπλισµός St I ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ έως Σιδηρούς οπλισµός St IV έως Εγκατάσταση (ηλεκτρικής) γειώσεως σηράγγων έως 23 Άρθρο 83 Αποστραγγίσεις τσιµεντενέσεις γεωτρήσεις σηράγγων Υποάρθρα : 83.0 Γενικά Περιεχόµενα παρούσας προδιαγραφής 83-1 έως Γενικά περί αποστραγγίσεων τσιµεντενέσεων 83-2 έως 19 γεωτρήσεων 83.2 ιάτρηση οπών στράγγισης έως Γεωτρήσεις τσιµεντενέσεων κατά στάδια έως Ερευνητικές γεωτρήσεις, οριζόντιες, κατακόρυφες, ή έως 22 κεκλιµένες, µε δειγµατοληψία µέσα ή έξω από τη σήραγγα 83.5 Προµήθεια και τοποθέτηση ενσωµατουµένων έως 23 µεταλλικών σωλήνων και συνδέσµων 83.6 Σύνδεση σε οπές τσιµεντενέσεων έως Προµήθεια και µεταφορά επί τόπου υλικών έως 25 τσιµεντενέσεων 83.8 Παρασκευή και έγχυση τσιµεντενέµατος σε ξηρό βάρος έως 26 Άρθρο 84 Όργανα και µετρήσεις σε σήραγγες Υποάρθρα : 84.0 Γενικά - Περιεχόµενα παρούσας προδιαγραφής 84-1 έως Μάρτυρες παρακολούθησης µετακινήσεων τοιχωµάτων 84-2 έως 4 σήραγγας 84.2 Μηκυνσιόµετρα (Extensometers) τριών ράβδων 84-5 έως Πιεζόµετρα µέσα σε γεώτρηση 84-7 έως Πιεζόµετρα εξωρραχίου σήραγγας 84-8 έως 8 ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ 84.5 Κυψέλες µέτρησης πίεσης πετρωµάτων 84-9 έως Όργανα µέτρησης παραµορφώσεων (Srain gauges) έως 10 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

8 iv 84.7 Σύστηµα µέτρησης παροχής νερού στις εξόδους της σήραγγας έως 11 Σελίδες 84.8 Κυψέλες µέτρησης φορτίου αγκυρώσεων έως Αυτογραφικό Σύστηµα ελέγχου µεθανίου και λοιπών έως 14 επικίνδυνων αερίων Εκτέλεση µετρήσεων στα εγκατεστηµένα όργανα έως 16 (Πρόγραµµα Μετρήσεων Υπηρεσίας) Άρθρο 85 Εγκατάσταση γείωσης σιδηροδροµικών σηράγγων Υποάρθρα : 85.1 Γενικά 85-1 έως Υλικά εγκατάστασης 85-1 έως 2 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Όπου στα Συµβατικά Τεύχη γίνεται αναφορά: o στην παρούσα Τ.Σ.Υ. εννοούνται τα τεύχη των «ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ.» o στα ΚΜΕ εννοούνται το άρθρο 13 του Παραρτήµατος Α και το Παράρτηµα Β της ΕΣΥ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. Τα Π.Κ.Ε. (Πρότυπα Κατασκευής Έργων) συµπεριλαµβάνουν τις «Οδηγίες Έργου», τους «Πρότυπους Οχετούς» κ.α. πρότυπα τεύχη που θα χορηγηθούν στον Ανάδοχο του έργου για την κατασκευή του. Στην παρούσα σύµβαση δεν προβλέπεται η ύπαρξη του Ο.Π.Ε. (Οίκου Ποιοτικού Ελέγχου) και ως εκ τούτου όπου αναφέρεται ο Ο.Π.Ε. αυτό δεν λαµβάνεται υπ όψιν. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

9 80-1 Α Ο.Σ.Ε. Α.Ε. ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ & ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ - TEXΝΙΚΗ ΤΕΥΧΟΣ 2 ΑΠΟ 2 Άρθρο 80 : ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΣΗΡΑΓΓΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΜΙΩΝ ΑΥΤΩΝ Υποάρθρο 80.0 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΙΣΧΥΟΝΤΕΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΗΣ Εισαγωγή Το παρόν άρθρο 80 της Τ.Σ.Υ. περιλαµβάνει : (1) Τους ισχύοντες κανονισµούς και προδιαγραφές. (2) Τη ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΗ ΣΗΡΑΓΓΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΥΠΟΓΕΙΑ ΙΑΝΟΙΞΗ (Υποάρθρα 80.1 έως και 80.11) (3) Τη ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΜΙΩΝ ΣΗΡΑΓΓΩΝ (Υποάρθρα έως και 80.15). (4) Την ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ [Υποάρθρο : ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α] Κανονισµοί και Βιβλιογραφία Για τη µελέτη και κατασκευή σηράγγων, εκτός από τους αντίστοιχους κανονισµούς και προδιαγραφές, που είναι γενικής ισχύος και για τα υπαίθρια έργα, ισχύουν και οι ακόλουθοι κανονισµοί, προδιαγραφές που αναφέρονται στα υπόγεια έργα. Συµπληρωµατικά γίνεται αναφορά σε σχετική βιβλιογραφία που ισχύει για τα υπόγεια έργα : Ελληνικοί Κανονισµοί (1) Οι διατάξεις περί Μέτρων Ασφαλείας και Υγιεινής των εργαζοµένων, σύµφωνα µε όσα αναφέρονται στους ειδικούς όρους δηµοπράτησης (Ε.Σ.Υ. κλπ.). (2) Ο Ελληνικός Κανονισµός Μεταλλευτικών και Λατοµικών Εργασιών (Κ.Μ.Λ.Ε.) του Υπουργείου Βιοµηχανίας και Ενέργειας, ΦΕΚ 931Β/ Γενικοί Γερµανικοί Κανονισµοί Σηράγγων DIN Γενικοί Τεχνικοί Κανονισµοί για υπόγειες κατασκευές. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

10 80-2 RABT (1994) Γερµανικοί κανονισµοί για τον εξοπλισµό και τη λειτουργία οδικών σηράγγων [ΤUNNEL, Richtlinien f?r die Ausstattung und den Betrieb von Strassentunneln (RABT) 1994]. Οδικές Σήραγγες : Οδηγίες για το σχεδιασµό διατάξεων καθοδήγησης κυκλοφορίας. [Strassentunneln : Verkehrsbeeinflussungseinrichtungen Hinweise (Ausgabe 1997)] Γερµανικοί Κανονισµοί Σκυροδέµατος / Εκτοξευόµενου σκυροδέµατος DIN 4030 Εκτίµηση υγρών, στερεών και αερίων που προσβάλλουν το σκυρόδεµα. DIN Εκτοξευόµενο σκυρόδεµα - παραγωγή και επιθεώρηση Γερµανικοί Κανονισµοί Θεµελιώσεων και Εδαφοµηχανικής DIN 1055 DIN 4093 DIN 4107 Παραδοχές φορτίσεων Μηχανική Θεµελιώσεων, ενέσεις σε υπέδαφος και κατασκευές. Οδηγίες προγραµµατισµού και εκτέλεσης. Υπέδαφος - παρακολούθηση υποχωρήσεων κατά και µετά τη κατασκευή τεχνικών έργων. DIN 4125 [Μέρος 1] Αγκύρια εδάφους και βράχου - προσωρινά αγκύρια εδάφους - υπολογισµός, στατικός σχεδιασµός και δοκιµές. DIN 4125 [Μέρος 2] Αγκύρια εδάφους και βράχου - µόνιµα αγκύρια εδάφους - υπολογισµός, στατικός σχεδιασµός και δοκιµές. DIN Αγκυρώσεις εδάφους για κατασκευές ορυχείων και σηράγγων Στεγανοποίηση Σηράγγων EMPFEHLUNG ZUR BERECHNUNG VON SCHILDVORGETRIEBENEN TUNNELN. Arbeitskreis Tunnelbau der Deutschen Gesellschaft f?r Erd und Grundbau e.v., Essen, DIN Συγκόλληση µεµβρανών στεγανοποίησης. DIN οκιµές υλικών στεγανοποίησης (κεφάλαια 36 και 37). DIN οκιµές συνθετικών µεµβρανών. DS 853 Οι οδηγίες στεγάνωσης σηράγγων των Γερµανικών Σιδηροδρόµων Άλλοι Ευρωπαϊκοί κανονισµοί σηράγγων TEXTE PROVISOIRE DES RECOMMΕNDATIONS RELATIVES A L EMPLOI DES CINTRES DANS LA CONSTRUCTION DES OUVRAGES SOUTERRAINS. Groupe de Travail Soutenements et Revetement d AFTES, RVS 824 Στεγάνωση σηράγγων Αυστριακών Σιδηροδρόµων Κανονισµοί ΗΠΑ (πρότυπα) σκυροδέµατος και εκτοξευόµενου σκυροδέµατος ACI ACI 506R-90 Εγχειρίδιο πρακτικής σκυροδέµατος Οδηγός για εκτοξευόµενο σκυρόδεµα ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

11 80-3 ASTM C-494 Πρόσµικτα για σκυρόδεµα (εκτοξευόµενο και µη) Κανονισµοί ΗΠΑ (πρότυπα) Σιδηροκατασκευών και οπλισµού σκυροδέµατος ASTM Α-185 οµικό πλέγµα για οπλισµό σκυροδέµατος ASTM Α 615 Χαλύβδινα Αγκύρια ποιότητας 60 (Grade 60) ASTM Α-392 ASTM Α-392 ASTM A-675 Συρµατόπλεγµα µε επικάλυψη ψευδαργύρου Χάλυβας µε διατοµή Π (Channel Steel) Χαλύβδινα αγκύρια, περιλαµβανοµένων των ράβδων, περικοχλίων, κοχλιών, ροδελών, ποιότητα 90 AWS E Ηλεκτρόδια τύπου χαµηλής περιεκτικότητας υδρογόνου οκιµές συγκολλητών στα πρότυπα της AWS (American Waterworks Standards) Βιβλιογραφία Για την κατασκευή των σηράγγων και γενικότερα τις εργασίες υπόγειων έργων, γίνεται αναφορά στα ακόλουθα βοηθήµατα, ή σε νεώτερες εκδόσεις τους : a. EMPFEHLUNG FUR DEN TUNNELAUSBAU IN ORTBETON BEI GESCHLOSSENER BAUWEISE IM LOCKERGESTEIN. Arbeitskreis Tunnelbau der Deutschen Geselshaft fur Erd und Grundbau e.v., Essen, b. RVS 825: TUNNELBAUTEN, Apr c. EMPFEHLUNG ZUR BERECHNUNG VON SCHILDLVORGETRIEBENEN TUNNEL. Arbeltskreis Tunnelbau der Deutschen Geselshaft fur Erd und Grundbau e.v., Essen, d. TEXTE PROVISOIRE DES RECOMMΕNDATIONS RELATIVES A L EMPLOI DES CINTRES DANS LA CONSTRUCTION DES OUVRAGES SOUTERRAINS. Groupe de Travail Soutenements et Revetement d AFTES, e. TRAVAUX SOUTERRAINS, NORME SIA 198, f. Σειρά βιβλίων µε γενικό τίτλο - Έρευνα και Πράξη - Υπόγεια κυκλοφορία - Υπόγειες Κατασκευές. Έκδοση: Εταιρεία Μελετών STUVA KOLN, ALBA BUCHVERLAG, DUSSELDORF, Νοέµβριος g. Εγχειρίδιο για κατασκευές σηράγγων 1981, 82, 83 κεφ. II Στεγανώσεις σε Yπόγεια Έργα GLUCKAUF GmbH, ESSEN Γενική Προδιαγραφή Σηράγγων (Γ.Π.Σ.) που κατασκευάζονται µε υπόγεια διάνοιξη Στην προδιαγραφή αυτή, που περιλαµβάνει τα υποάρθρα 80.1 έως και 80.11, περιέχονται : (1) Oι επιθυµητές µέθοδοι κατασκευής. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

12 80-4 (2) Τα υλικά, που πρέπει να χρησιµοποιηθούν και οι κανονισµοί και οι προδιαγραφές που διέπουν τα υλικά αυτά. (3) Oι µετρήσεις, οι επί τόπου έρευνες και τα στοιχεία, που πρέπει να τηρήσει ο Ανάδοχος. (4) Οι οδηγίες για την εκτέλεση των εργασιών, των µετρήσεων κλπ., σύµφωνα µε τους ισχύοντες κανονισµούς και προδιαγραφές. (5) Οι κανονισµοί ασφάλειας, που πρέπει να εφαρµοσθούν κατά την κατασκευή και τα µέτρα, που πρέπει να εφαρµόσει ο Ανάδοχος, για την ορθή και έντεχνη κατασκευή Ειδικότερα, τα υποάρθρα της Γ.Π.Σ. είναι τα ακόλουθα : Υποάρθρο 80.1 : Εξόρυξη - Μέθοδοι κατασκευής 80.2 : Άµεση υποστήριξη 80.3 : ιερευνήσεις και εξετάσεις κατά τη διάνοιξη - Μετρήσεις κατά τη διάνοιξη και την άµεση υποστήριξη 80.4 : Μετρήσεις µετά την τελική επένδυση στη σήραγγα και στα στόµια αυτής 80.5 : Αποκοµιδή υλικών 80.6 : Αερισµός - Φωτισµός κατά τη διάνοιξη 80.7 : Έλεγχος νερών κατά τη διάνοιξη 80.8 : Μέτρα ασφάλειας κατά την κατασκευή 80.9 : Στράγγιση - Στεγάνωση : Τελική επένδυση : Τελειώµατα σήραγγας Γενική Προδιαγραφή Στοµίων Σηράγγων (Γ.Π.Σ.Σ.) Στην προδιαγραφή αυτή που περιλαµβάνει τα υποάρθρα έως και περιέχονται : (1) Οι τρόποι κατασκευής των στοµίων (2) Tα µέσα κατασκευής (3) Tα µέτρα ασφάλειας, που πρέπει να εφαρµοσθούν κατά τη διάρκεια της κατασκευής, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η κατασκευή των στοµίων των σηράγγων Ειδικότερα, τα υποάρθρα της Γ.Π.Σ.Σ. είναι τα ακόλουθα : Υποάρθρο : Προσωρινή τοποθέτηση και διαµόρφωση µετώπων προσβολής : Πρανή στα στόµια σηράγγων : Τελική εξασφάλιση του υπαίθριου έργου από καταπτώσεις : Αποχέτευση νερών από το εξωτερικό της σήραγγας Κατάταξη πετρωµάτων σε κατηγορίες - Επιλογή διατοµών υποστύλωσης σηράγγων (Υποάρθρο 80.16) ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

13 80-5 Υποάρθρο 80.1 : ΕΞΟΡΥΞΗ - ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΚΣΚΑΦΗΣ Γενικά Η επιλογή της µεθόδου διάνοιξης των σηράγγων, δηλαδή εκσκαφή µε ανατινάξεις ή µε µηχανικά µέσα, εκσκαφή ολόκληρης της διατοµής σε µια φάση ή σε περισσότερες και µε προήγηση, δείχνονται στην εγκεκριµένη µελέτη και µετά από έλεγχο των γεωτεχνικών παραµέτρων. Ο Ανάδοχος, µε βάση τα γεωλογικά και γεωτεχνικά στοιχεία από έρευνες που θα διεξαγάγει ή που έχουν γίνει στην περιοχή των σηράγγων, τις υφιστάµενες επί τόπου συνθήκες, την εµπειρία που διαθέτει από την εκτέλεση άλλων παρεµφερών έργων και τις εφαρµοζόµενες σήµερα τεχνικές, θα υποβάλει στην Υπηρεσία, για έγκριση, λεπτοµερή παρουσίαση της µεθόδου ή των µεθόδων εκσκαφής που επέλεξε και τον εξοπλισµό και τα µέσα που προτίθεται να χρησιµοποιήσει. Εάν ο εξοπλισµός και η µέθοδος εκσκαφής, που επιλέχτηκαν από τον Ανάδοχο, δεν δύνανται να εφαρµοστούν σε όλο το µήκος ή σε ορισµένα τµήµατα των σηράγγων, ο Ανάδοχος δεν δικαιούται πρόσθετης αποζηµίωσης σε σχέση µε την προσφορά του. Γενικότερα τονίζεται ότι όλες οι δαπάνες, που οφείλονται ή συνδέονται γενικά µε αλλαγές της µεθόδου εκσκαφής, που επέλεξε ο Ανάδοχος (αποµάκρυνση εξοπλισµού, προσκόµιση νέου εξοπλισµού, καθυστερήσεις, ηµιαπασχόληση ή ηµεραργίες προσωπικού και µηχανηµάτων κλπ.), λόγω συνάντησης δυσµενών συνθηκών (ρήγµατα, κακή ποιότητα εδάφους, έντονη παρουσία υδάτων κλπ.), περιλαµβάνονται στην προσφορά του για την εκτέλεση της σήραγγας Εκσκαφή µε Ανατινάξεις Γενικά Η µέθοδος διατρηµάτων και εκρηκτικών είναι ευπροσάρµοστη γενικά στα διάφορα είδη πετρωµάτων. Για την ελαχιστοποίηση των υπερεκσκαφών και συνεπειών ο Ανάδοχος οφείλει να προσαρµόζει την τεχνική και τις µεθόδους ανατινάξεων ανάλογα µε την φύση των συναντώµενων πετρωµάτων, ελέγχοντας κατάλληλα τη σχέση µεταξύ των διαφόρων συντελεστών επιρροής, όπως η θέση, οι διαστάσεις και τα στάδια εκσκαφής, το εκάστοτε φορτίο, οι αποστάσεις και το µέγεθος των οπών των διατρηµάτων, η ποσότητα και ο τύπος του εκρηκτικού, το βάθος τοποθέτησης της γόµωσης, οι σχετικοί χρόνοι πυροδότησης κλπ. Κατά τη διάνοιξη των σηράγγων θεωρείται σηµαντικό να πυροδοτούνται πρώτα τα διατρήµατα προεκσκαφής (στο µέσον συνήθως της διατοµής προς ανατίναξη), που έχουν ως σκοπό τη δηµιουργία µιας βοηθητικής ελεύθερης επιφάνειας και ακολούθως τα διατρήµατα της κυρίας εκσκαφής και τα περιµετρικά. Για τη διάτρηση των διατρηµάτων πρέπει να διατεθεί από τον Ανάδοχο κατάλληλος διατρητικός εξοπλισµός, µε ανάλογο εξοπλισµό πεπιεσµένου αέρα, ώστε να παρέχεται η απαιτούµενη παροχή πεπιεσµένου αέρα για τη µέγιστη απόδοση του διατρητικού εξοπλισµού. Η εκλογή του εξοπλισµού θα πρέπει να έχει το σύµφωνο της γνώµης του Ο.Π.Ε.(εάν υπάρχει) και να εγκρίνεται από την Υπηρεσία. Εκτέλεση ανατινάξεων θα επιτρέπεται µόνο εφόσον έχουν ληφθεί προηγουµένως από την Ανάδοχο όλα τα επιβαλλόµενα από τους Κανονισµούς Ασφαλείας προφυλακτικά µέτρα για την προστασία και ασφάλεια του προσωπικού και του έργου. εν θα επιτραπεί εκτέλεση ανατίναξης σε απόσταση µικρότερη από 25 m από οποιοδήποτε σκυρόδεµα, εκτός εάν εγκριθεί διαφορετικά από την Υπηρεσία. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

14 Εκσκαφή µε Συνδυασµό Ανατινάξεων - Μηχανικών Μέσων Η ως άνω µέθοδος αποσκοπεί στην επίτευξη εκσκαφής που το περίγραµµά της να είναι όσο το δυνατό πιο κανονικό και λείο και να ευρίσκεται, συγχρόνως, πλησιέστερα προς την προβλεπόµενη θεωρητική γραµµή εκσκαφής. Η τεχνική της υπ όψη µεθόδου βασίζεται στο συνδυασµό ανατινάξεων και µηχανικών µέσων για την εκτέλεση της εκσκαφής. Η βασική εκσκαφή πραγµατοποιείται µε λάξευση των παρειών, χρησιµοποιώντας κοπτήρες βράχου µε αρθρωτή κεφαλή. Με την παραπάνω µέθοδο εξουδετερώνεται πλήρως ή ελαχιστοποιείται η υπερεκσκαφή που προκαλείται µε τη συµβατική µέθοδο εκσκαφής (διατρήµατα - ανατινάξεις). Το κόστος του µηχανικού εξοπλισµού, που απαιτείται για την εν λόγω µέθοδο, αντισταθµίζεται, σε κάποιο βαθµό, από το κόστος πλήρωσης, µε σκυρόδεµα ή εκτοξευµένο σκυρόδεµα, της υπερεκσκαφής, καθώς και από τις λοιπές δαπάνες, που ενδέχεται να συνεπάγονται οι υπερεκσκαφές (υποστυλώσεις, αποκοµιδή µπάζων κλπ.) Μέθοδοι Ελεγχόµενης Ανατίναξης - Ελαχιστοποίηση ιαταραχής Πετρώµατος - Μείωση Υπερεκσκαφών Ο Ανάδοχος οφείλει να εκτελεί τις ανατινάξεις κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αποφεύγεται η διαταραχή και χαλάρωση του πετρώµατος, πέρα από τις προβλεπόµενες από την µελέτη γραµµές εκσκαφής και το πέτρωµα ή η βραχοµάζα, που παραµένει µετά την ανατίναξη, να διατηρεί, στο µέτρο του εφικτού, την ανθεκτικότητα του και να αποτελεί, όσο το δυνατό, ασφαλές και αυτοστηριζόµενο σύστηµα. Σε περιπτώσεις όπου, λόγω της φύσης των πετρωµάτων, δεν αποφεύγονται οι παραπάνω δυσµενείς καταστάσεις (υπερεκσκαφές, διαταραχές πετρώµατος κλπ.) µε τη συµβατική µέθοδο των ανατινάξεων, επιβάλλεται να εφαρµοστούν µέθοδοι ελεγχόµενης ανατίναξης που έχουν ως σκοπό : - Τη µείωση της ρωγµάτωσης του πετρώµατος µε το σχηµατισµό µιας επιφάνειας πρότµησης, επί της οποίας ανακλώνται τα κρουστικά κύµατα της έκρηξης και κατευθύνονται προς την επιθυµητή διεύθυνση. - Τη µείωση της υπερβάλλουσας (υπέρµετρης) εκσκαφής. - Την καλύτερη εκµετάλλευση της ενέργειας της έκρηξης, για καλό θρυµµατισµό του εξορυσσόµενου υλικού. - Τη µείωση των παραγοµένων δονήσεων. Οι πλέον διαδεδοµένες σήµερα µέθοδοι ελεγχόµενης ανατίναξης θεωρούνται οι ακόλουθοι, αλλά υπάρχουν και παραλλαγές αυτών. - Λείων τοιχωµάτων (SMOOTH BLASTING). - Τελική µετάτµηση (CUSHION BLASTING). - Γραµµική διάτρηση (LINE DRILLING). - Προρρηγµάτωση (PRESPLITΤING) ιαστάσεις Εκσκαφής - Ανοχές Ασφαλείας ιαστάσεις εκσκαφής Ο Ανάδοχος είναι υποχρεωµένος να τηρεί τις διαστάσεις της εκσκαφής που δείχνονται στην εγκεκριµένη µελέτη ή ορίζονται από την επίβλεψη. Οποιοδήποτε σφάλµα βαρύνει αποκλειστικά τον ίδιο Ανοχές ασφάλειας (1) Κατά την διάρκεια των εργασιών εκσκαφής και άµεσης υποστήριξης, ο Ανάδοχος θα πρέπει να έχει κατά νου, ότι οι διαστάσεις των πραγµατοποιούµενων ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

15 80-7 εκσκαφών θα πρέπει να εξασφαλίζουν το εσωτερικό περιτύπωµα των σηράγγων, το οποίο θα προκύψει µετά την κατασκευή της άµεσης υποστήριξης και της τελικής επένδυσης και το οποίο θα πρέπει να έχει τις προβλεπόµενες, από τα εγκεκριµένα σχέδια κατασκευής, διαστάσεις. Τυχόν αποκλίσεις από τις διαστάσεις αυτές, σε οποιαδήποτε διατοµή, θα πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε το περιτύπωµα των σηράγγων, να µην αποκλίνει περισσότερο από τις αναφερόµενες στην παρακάτω υποπαράγραφο (2) ανοχές, οι οποίες έχουν ενσωµατώσει τις απαιτήσεις ασφαλούς απόστασης του δυναµικού περιτυπώµατος των οχηµάτων από το περιτύπωµα της σήραγγας και τα διάφορα στοιχεία εξοπλισµού αυτής. (2) Εκτός από τις ανοχές σε κάθε διατοµή της σήραγγας, θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη και οι τυχόν αποκλίσεις του άξονα της πραγµατικής εκσκαφής της σήραγγας σε σχέση µε τον θεωρητικό άξονα της σήραγγας, ώστε να εξασφαλισθεί η απαιτούµενη, σύµφωνα µε τη µελέτη, γεωµετρία του θεωρητικού άξονα της σήραγγας (οριζοντιογραφικά και υψοµετρικά), σύµφωνα µε όσα θα αναφέρονται στους ειδικούς όρους δηµοπράτησης (Ε.Σ.Υ., Τ.Π., Π.Κ.Ε., κλπ.). Αν δεν γίνεται διαφορετική αναφορά στους ειδικούς όρους δηµοπράτησης, τότε θα ισχύουν, σαν µέγιστες σχετικές αποκλίσεις, οι ακόλουθες : - Για σήραγγες µήκους L 500 m Μέγιστη οριζοντιογραφική απόκλιση άξονα = ± 0,05 m Μέγιστη υψοµετρική απόκλιση άξονα = ± 0,03 m - Για σήραγγες µήκους L m Μέγιστη οριζοντιογραφική απόκλιση άξονα = ± 0,10 m Μέγιστη υψοµετρική απόκλιση άξονα = ± 0,05 m - Για ενδιάµεσα µήκη θα ισχύει γραµµική παρεµβολή Φάσεις Εκσκαφής Γενικά Από την εκτίµηση των γεωλογικών δεδοµένων, που έχουν τεθεί στη διάθεση τoυ Αναδόχου και από όσα στοιχεία θα προσθέσει ο Ανάδοχος, από τις γεωλογικές έρευνες που θα εκτελέσει ο ίδιος και τις γεωτεχνικές εκτιµήσεις που θα ακολουθήσουν, θα επιλέξει τον τρόπο εκσκαφής της σήραγγας. Οι επιλογές του αυτές είναι δεσµευτικές γι αυτόν και οποιαδήποτε µεταβολή τους, κατά την διάρκεια της κατασκευής, δεν οδηγεί σε µεταβολή του συνολικού τιµήµατος, όπως ειδικότερα αναλύεται στους ειδικούς όρους δηµοπράτησης (π.χ. Ε.Σ.Υ., Τιµολόγιο κλπ.) Λεπτοµέρειες για τις Φάσεις Εκσκαφών Στην παράγραφο αυτή αναφέρονται ενδεικτικά, αλλά όχι περιοριστικά, χωρίς καµία ευθύνη της Υπηρεσίας και χωρίς περιορισµό για τον Ανάδοχο, τρεις (3) βασικές µέθοδοι προσβολής σηράγγων. Κάθε µία από τις µεθόδους αυτές αντιστοιχεί σε µια ευρεία περιοχή πετρωµάτων και έχει δοκιµαστεί, µε επιτυχία, σε ανάλογες περιπτώσεις σηράγγων στη Ελλάδα και στο εξωτερικό. (1) Ολοµέτωπη Προσβολή Κατά την µέθοδο αυτή, η εκσκαφή πραγµατοποιείται µε ανατινάξεις διατεταγµένες σε όλη την επιφάνεια της διατοµής, σύµφωνα µε µια από τις µεθόδους ανατινάξεων της παραπάνω παραγράφου ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

16 80-8 Συνήθως η ολοµέτωπη προσβολή εφαρµόζεται σε συµπαγή βράχο και σε σήραγγες µικρού µήκους, όπου τα προβλήµατα αερισµού, κατά την κατασκευή, δεν επηρεάζουν σχεδόν καθόλου το πρόγραµµα των εργασιών. (2) Τµηµατική Εκσκαφή Σήραγγας Η τµηµατική εκσκαφή σήραγγας δύναται να εφαρµοσθεί γενικά σε περιπτώσεις σηράγγων µεγάλου µήκους σε ασθενείς κατηγορίες πετρωµάτων και εφ όσον κριθεί ότι εξυπηρετεί την άρτια οργάνωση και την έντεχνη διάνοιξη της σήραγγας. Κατά τη διάνοιξη της σήραγγας µε τµηµατική εκσκαφή συνιστάται : α. Η διάνοιξη όλου του άνω τµήµατος της σήραγγας, έτσι ώστε να λειτουργήσουν επί περισσότερο χρόνο φορτισµένα τα µέτρα άµεσης υποστήριξης του θόλου, και να φθάσουµε στο στάδιο κατασκευής της τελικής επένδυσης µε πλήρως αποτονωµένη τη βραχοµάζα. β. Να ληφθεί ιδιαίτερη µέριµνα κατά την σύνδεση των µέτρων άµεσης υποστήριξης του άνω τµήµατος της διατοµής µε εκείνα του κάτω τµήµατος, ώστε να αποφευχθούν τυχόν αστοχίες των µέσων άµεσης υποστήριξης στην ευαίσθητη περιοχή της σύνδεσής τους. Από καθαρά κατασκευαστικής πλευράς η µέθοδος αυτή πλεονεκτεί έναντι των άλλων διότι : α. Στην περίπτωση εξόρυξης µε ανατινάξεις µειώνει σηµαντικά τη χρήση ειδικού εξοπλισµού (διατρητικά φορεία, JUMBO), διότι το κάτω τµήµα της διατοµής δύναται να εκσκαφεί µε συνήθη διατρητικά µέσα (CRAWLAIR, WAGON DRILL). β. Μειώνει σηµαντικά τη δαπάνη εξαερισµού της σήραγγας κατά το δεύτερο και τρίτο στάδιο των εργασιών διάνοιξης. (3) Εκσκαφή µε Προήγηση Σήραγγας Πιλότου Η µέθοδος αυτή εφαρµόζεται, συνήθως, σε βράχους αποσαθρωµένους ή ψευδοβράχους και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις, όπου τα αποτελέσµατα της γεωλογικής έρευνας, που θα έχει διαθέσει στον Ανάδοχο η Υπηρεσία και εκείνα της έρευνας που κάνει ο Ανάδοχος κατά τη διάρκεια της κατασκευής, οδηγούν στην διαπίστωση βραχοµάζας µε ασθενείς ιδιότητες. Τότε δύναται να επιλεγεί η εκτέλεση της διάνοιξης και εκσκαφής της σήραγγας αυτής µε προήγηση σήραγγας πιλότου, διαστάσεων της επιλογής του Αναδόχου, πάντως, όµως, µε διατοµή µικρότερη των 15 m 2. Η µέθοδος αυτή πλεονεκτεί των άλλων µεθόδων, κάτω από τις παραπάνω προϋποθέσεις, διότι: α. Επιτρέπει άµεση αναγνώριση και αντιµετώπιση των συνθηκών της βραχοµάζας. β. ίνει στον Ανάδοχο την ευχέρεια να εκτιµήσει τις συνθήκες της βραχοµάζας έγκαιρα και να προετοιµασθεί κατάλληλα για το δεύτερο στάδιο της διεύρυνσης της διατοµής. Κατά την εκτέλεση εργασιών µε το σύστηµα αυτό θα πρέπει να καθορισθεί το µήκος προήγησης της σήραγγας πιλότου και να διαταχθεί κατάλληλα η σήραγγα πιλότος µέσα στην τελική διατοµή της διάνοιξης, ώστε να καταστεί δυνατή η χρησιµοποίηση µέρους των µέτρων άµεσης υποστήριξης της σήραγγας πιλότου κατά την ολοκλήρωση της οριστικής διατοµής. εν θα καταβληθεί αποζηµίωση στον Ανάδοχο για υλικά αντιστήριξης που καταστρέφονται. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

17 80-9 Τοπικές διευρύνσεις των υπόγειων εκσκαφών ή βοηθητικές σήραγγες, που θα κατασκευασθούν από τον Ανάδοχο για εξυπηρέτησή του θα υπόκεινται στην έγκριση της Υπηρεσίας. Ο Ανάδοχος δεν θα δικαιούται αποζηµίωση για τις εκσκαφές, τα µέτρα υποστήριξης και το σκυρόδεµα πλήρωσης των διευρύνσεων και των βοηθητικών σηράγγων που προέβλεψε στην προσφορά του ως µέρος της µεθόδου διάνοιξης της σήραγγας. Στο παρόν έργο δεν προβλέπεται εκσκαφή µε προήγηση. (4) Εκσκαφή µε εφαρµογή αντιστήριξης ελεγχόµενης παραµόρφωσης Σε πολύ χαλαρούς σχηµατισµούς, όπως π.χ. αργιλικούς σχηµατισµούς όπου προβλέπονται πολύ αυξηµένες συγκλίσεις εφαρµόζεται η περίπτωση προσωρινής αντιστήριξης µε ελεγχόµενη παραµόρφωση «yielding support». Οι αναλυτικές λεπτοµέρειες του τρόπου µεθοδολογίας αναφέρονται στην εγκεκριµένη Οριστική Μελέτη του Έργου Αντιµετώπιση υσχερών Περιοχών - Γεωλογικές Καταπτώσεις Ως δυσχερείς περιοχές χαρακτηρίζονται ζώνες σοβαρών ρηγµάτων, µεγάλων καρστικών εγκοίλων, εξαιρετικά δυσµενών συνθηκών βραχοµάζας ή θέσεις µε σχηµατισµό υψηλής καπνοδόχου ή θέσεις και ζώνες µε µεγάλη εισροή νερών στην σήραγγα κλπ. Αν κατά τη διάνοιξη των σηράγγων αποκαλυφθούν δυσµενείς καταστάσεις, όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω ή εντοπιστούν τέτοιες από γεωλογικές έρευνες, που θα συνταχθούν κατά την κατασκευή, θα πρέπει κάθε µία από τις καταστάσεις αυτές να εξεταστεί ξεχωριστά από τον Ανάδοχο, ανάλογα µε τη φύση, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, την έκταση και τη σοβαρότητά της, και τα σχετικά αποτελέσµατα να ανακοινωθούν στην Υπηρεσία, προκειµένου να ληφθούν, όσο γίνεται ταχύτερα, τα πλέον κατάλληλα και αποτελεσµατικά µέτρα για την αντιµετώπισή της. Ενδεχοµένως, δύναται να απαιτηθεί η εξέταση της κατάστασης και από ΕΙ ΙΚΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥΣ (γεωλόγους, γεωτεχνικούς κλπ.), που θα καλέσει για το σκοπό αυτό η Υπηρεσία, επί πλέον των µελετητών της µετά των τυχόν συµβούλων των και ανεξάρτητα από τους συµβούλους του Αναδόχου Μέτρα ασφάλειας - Ζηµιές Ο Ανάδοχος θα πρέπει να εξασφαλίσει τον κατάλληλο φωτισµό και επαρκή εξαερισµό των υπόγειων εκσκαφών καθ όλη τη διάρκεια των εργασιών, όπως περιγράφεται στο υποάρθρο 80.6 και να αποστραγγίσει τις περιοχές υπογείων εκσκαφών, µε άντληση όπου είναι απαραίτητο, ώστε να εξασφαλίζονται ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας. Η διαδοχή των εργασιών και τα µέτρα ασφάλειας για τις υπόγειες εκσκαφές θα πρέπει να εγκριθούν από την Υπηρεσία, τηρουµένης, σε κάθε περίπτωση, της ειδικής Νοµοθεσίας περί Μέτρων Ασφαλείας και Υγιεινής των Εργαζοµένων και των Ειδικών Όρων ηµοπράτησης που ισχύουν στη σύµβαση (π.χ. τήρηση όρων τυχόν επιβαλλοµένου "ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ" κλπ.). Πάντως, ανεξάρτητα από την έγκριση των µέτρων αυτών, ο Ανάδοχος θα είναι ο µόνος και αποκλειστικός υπεύθυνος για την ασφάλεια κατά την εκτέλεση των εργασιών υπογείων εκσκαφών. Ο Ανάδοχος θα λάβει όλα τα απαραίτητα µέτρα, ώστε να αποκλειστούν καταπτώσεις και µετακινήσεις των υλικών της περιβάλλουσας βραχοµάζας, αµέσως µετά την εκσκαφή ή µετά το πέρας της. Ο Ανάδοχος σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχοντος ή πιθανού κινδύνου, θα πρέπει να λάβει όλα τα απαραίτητα µέτρα ασφάλειας και µέτρα προστασίας. Η ασφάλεια των εκτεθειµένων επιφανειών βράχου θα πρέπει να εξασφαλίζεται συνεχώς µε κατάλληλο ξεσκάρωµα και αποµάκρυνση όλων των χαλαρών υλικών και τεµαχίων βράχου, που µπορούν να καταπέσουν. Κατάλληλη φροντίδα θα πρέπει να λαµβάνεται κατά τη διάρκεια των ανατινάξεων, για την προστασία του προσωπικού, του έργου και του εξοπλισµού. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

18 80-10 Οποιαδήποτε ζηµιά στο έργο, συµπεριλαµβανοµένης της παραµόρφωσης, χαλάρωσης, ή µετακίνησης των χαλύβδινων πλαισίων υποστήριξης, καθώς και κάθε άλλη ζηµιά σε οποιοδήποτε άλλο τµήµα του έργου, λόγω των ανατινάξεων ή άλλων εργασιών του Αναδόχου, θα αποκαθίσταται από τον Ανάδοχο µε δικά του έξοδα και µε τρόπο εγκεκριµένο από την Υπηρεσία. Για τον περιορισµό της σκόνης κατά τη διάτρηση οπών ανατίναξης, αγκυρίων βράχου κλπ., θα είναι επιθυµητή η διάτρηση µε νερό, αλλά θα πρέπει να λαµβάνεται πρόνοια για την αποφυγή λιµνάζοντος νερού στο δάπεδο των σηράγγων, όπου οι τύποι πετρώµατος που θα συναντηθούν χαλαρώνονται, όταν έρχονται σε επαφή µε νερό. Σε περιπτώσεις χαλαρών σχηµατισµών που έχουν εξαιρετική ευαισθησία στην επαφή µε νερό, η Υπηρεσία θα µπορεί να ζητήσει χρήση διάτρησης χωρίς νερό και κατάλληλα µέτρα εξαερισµού, τα οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να εφαρµόσει ο ανάδοχος. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

19 80-11 Υποάρθρο 80.2 : ΑΜΕΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Έλεγχος Πετρώµατος - Ξεσκαρώµατα Κατά τη διάρκεια των εργασιών εκσκαφής και διάνοιξης των διατοµών της σήραγγας, o Ανάδοχος θα καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια να αποµακρύνει τους χαλαρούς όγκους του πετρώµατος, που συνήθως παραµένουν στην επιφάνεια της εκσκαπτόµενης διατοµής, µε κάθε πρόσφορο µέσο (λοστούς ξεσκαρώµατος, µηχανικούς εκσκαφείς κλπ.). Έτσι, η διατοµή θα παραδίδεται ελεύθερη για να δεχθεί τα µέτρα άµεσης υποστήριξης Μέτρα Άµεσης Υποστήριξης Με τον όρο Μέτρα Άµεσης Υποστήριξης γίνεται αναφορά σε όλα εκείνα τα µέτρα, που πρέπει να ληφθούν κατά την διάρκεια της εκσκαφής ή αµέσως µετά από αυτή, και τα οποία θα επιτρέψουν να εκσκαφεί η διατοµή, σύµφωνα µε τις προβλέψεις της οριστικής µελέτης, των προδιαγραφών και των σχεδίων. Επί πλέον, τα µέτρα άµεσης υποστήριξης εµποδίζουν την πιθανή κατάρρευση της βραχοµάζας ή την εκδήλωση παραµορφώσεων, που δεν είναι αποδεκτές, πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή της τελικής επένδυσης. Ακόµα, τα µέτρα άµεσης υποστήριξης προστατεύουν από κινδύνους καταστροφών τις κατασκευές και εξασφαλίζουν το εργαζόµενο προσωπικό από τον κίνδυνο ατυχηµάτων γενικά. Παρακάτω αναφέρονται τα µέτρα άµεσης υποστήριξης, που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την κατασκευή της σήραγγας, ανάλογα µε τη διατοµή αυτής, την κατηγορία του πετρώµατος και τις λοιπές τοπικές συνθήκες : (1) Ηλώσεις και απλά βλήτρα βράχου. (2) Εκτοξευµένο σκυρόδεµα (ινοπλισµένο µε χαλύβδινες ίνες ή µη ινοπλισµένο) (3) Μεταλλικό πλέγµα ή γαλβανισµένο συρµατόπλεγµα. (4) Χαλύβδινα πλαίσια. (5) Μεταλλικά δικτυωτά πλαίσια. (6) Μεταλλικά ελάσµατα, επίπεδα ή πτυχωτά, διάτρητα ή µη. (7) Προτοποθετούµενα ελάσµατα ή ράβδοι ή δοκοί προπορειας (forepoling). (8) Στοιχεία έγχυτου ή προκατασκευασµένου σκυροδέµατος. (9) Προενίσχυση πετρώµατος (ενέσεις σταθεροποίησης) κλπ. Με την παρούσα προδιαγραφή καλύπτεται η εκτέλεση του συνόλου των εργασιών, σε συσχετισµό µε τις εργασίες εκσκαφής, που απαιτούνται για την ασφαλή υποστήριξη των εκσκαφών κατά τη διάρκεια της διάνοιξης της σήραγγας και συµπεριλαµβάνει την παροχή του συνόλου των µηχανηµάτων και του εξοπλισµού, του εργατικού δυναµικού, όλων των απαιτουµένων υλικών και κάθε άλλης εργασίας, που απαιτείται, σύµφωνα µε τα σχέδια, τις προδιαγραφές και τις εντολές της Υπηρεσίας. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

20 Επιλογή Μέσων Άµεσης Υποστήριξης Γενικά Οι λεπτοµέρειες υποστήριξης και σταθεροποίησης της διατοµής της σήραγγας θα ποικίλλουν, κατά περίπτωση πετρώµατος µέσα στο οποίο γίνεται η διάνοιξη. Τα µέτρα υποστήριξης καθορίζονται στην εγκεκριµένη οριστική µελέτη του έργου για κάθε κατηγορία γεωυλικών και κάθε διατοµή σήραγγας. O Ανάδοχος θα είναι πάντοτε µόνος και αποκλειστικά υπεύθυνος για την ορθή τοποθέτηση και επιτυχή λειτουργία των µέτρων υποστήριξης των εκσκαφών και σταθεροποίησης των πετρωµάτων, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών διάνοιξης, και οποιαδήποτε έγκριση από την Υπηρεσία των µεθόδων που θα χρησιµοποιήσει δεν τον απαλλάσσει από την πλήρη και αποκλειστική του ευθύνη για την ασφάλεια του προσωπικού και την επαρκή υποστήριξη των υπογείων εκσκαφών. Κανένα στοιχείο ή διατύπωση κειµένου που περιλαµβάνονται σ' αυτή τη Σύµβαση ή/ και µεταγενέστερη εντολή δεν θα εµποδίζει τον Ανάδοχο από το να τοποθετεί µέτρα υποστήριξης, σε έκταση και µέγεθος που µπορεί να θεωρεί αναγκαία, ή από το να χρησιµοποιεί υποστηρίγµατα περισσότερα από αυτά που εγκρίθηκαν ή καθορίσθηκαν µε οδηγίες της Υπηρεσίας, ούτε θα ερµηνευθεί ότι απαλλάσσει τον Ανάδοχο από την αποκλειστική του ευθύνη για την ασφάλεια των υπόγειων εργασιών ή από την ευθύνη για σωµατικές βλάβες ή θάνατο ανθρώπων ή από φθορά περιουσιακών στοιχείων ή από οποιαδήποτε υποχρέωσή του που απορρέει από τη σύµβαση. Για να απαιτήσει όµως ο Ανάδοχος την πληρωµή των τυχόν αναγκαίων πρόσθετων µέτρων που θα τοποθετήσει σε έκτακτη ανάγκη, θα πρέπει, εντός δέκα (10) ηµερολογιακών ηµερών, µετά το συµβάν, να υποβάλλει όλα τα στοιχεία που απαιτούνται (εκθέσεις, σχέδια, υπολογισµούς, αξιολογήσεις από µετρήσεις οργάνων κλπ.) και όποια πρόσθετα στοιχεία του ζητηθούν από την Υπηρεσία. Χωρίς την γραπτή έγκριση της Υπηρεσίας, που θα δοθεί µε βάση τα στοιχεία αυτά, ουδεµία πληρωµή θα δικαιούται ο Ανάδοχος για πρόσθετα µέτρα υποστήριξης εκσκαφών, τα οποία τοποθετήθηκαν µε πρωτοβουλία του ίδιου σε έκτακτη ανάγκη Μέθοδοι Επιλογής Μέτρων Άµεσης Υποστήριξης Κατά τη διάρκεια της κατασκευής η ευθύνη για την επιλογή των µέτρων άµεσης υποστήριξης της σήραγγας ανήκει στην Επίβλεψη, λαµβανοµένης υπόψη της Οριστικής Μελέτης και τις επί τόπου συνθήκες. εν δικαιολογείται καµιά καθυστέρηση στη λήψη επί τόπου αποφάσεων, διότι τα θέµατα, που αφορούν στην άµεση υποστήριξη της σήραγγας, είναι ανάγκη να επιλύονται σε σύντοµο χρόνο, απ ευθείας από τους παριστάµενους συνεχώς στο έργο. Κάθε τύπος διατοµής επιβάλλει ιδιαίτερο τρόπο τοποθέτησης των µέτρων άµεσης υποστήριξης και προστασίας, ανάλογα µε την ποιότητα της βραχοµάζας. Τα στοιχεία, τα οποία θα ληφθούν υπ όψη κατά τη λήψη των επί τόπου αποφάσεων, είναι τα παρακάτω : α. H εγκεκριµένη οριστική µελέτη εκσκαφής και άµεσης υποστήριξης της σήραγγας, µε τις εξειδικεύσεις που προκύπτουν ως αναγκαίες από τις επιτόπιες συνθήκες, κατά τη φάση εκσκαφής και άµεσης υποστήριξης, που θα περιέχουν όλες τις βασικές πληροφορίες για την εφαρµογή των µέτρων άµεσης υποστήριξης, όπως π.χ. τον αριθµό, τη θέση και το είδος των αγκυρίων, τα πάχη των στρώσεων του εκτοξευοµένου σκυροδέµατος, τη διάταξη και το µέγεθος των πλαισίων κλπ. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

21 80-13 β. Τα αποτελέσµατα δοκιµών και µετρήσεων, που γίνονται για την ποσοτική εκτίµηση των χαρακτηριστικών της βραχοµάζας. Η ερµηνεία των αποτελεσµάτων αυτών θα γίνεται από τον Ανάδοχο και από την Υπηρεσία µε τη βοήθεια των µελετητών και τυχόν συµβούλων της. Περαιτέρω η Υπηρεσία θα αποφασίζει επί της εφαρµοστέας λύσης, αναλαµβάνοντας και τις σχετικές ευθύνες, στην περίπτωση κατά την οποία αυτή διαφέρει από την πρόταση του Αναδόχου. Το πρόγραµµα των µετρήσεων, που εκτελούνται µέσα στην σήραγγα, όπως αναλυτικά αναφέρεται στα υποάρθρα 80.3 και 80.4 του παρόντος άρθρου 80, καλύπτει όλα τα θέµατα και είναι αρκετά ευρύ ώστε να δώσει όλες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες. γ. Οι εµπειρίες και οι παρατηρήσεις του πεπειραµένου προσωπικού των συνεργείων διάνοιξης και άµεσης υποστήριξης, που θα πρέπει να διαθέτει o Ανάδοχος, είναι αποφασιστικής σηµασίας για τη συνέχιση των εκσκαφών και για την επιλογή των µέτρων άµεσης υποστήριξης των τµηµάτων που διανοίγονται ή για την ενίσχυση των τµηµάτων που έχουν ήδη υποστηριχθεί. Οι εµπειρίες αυτές και οι παρατηρήσεις θα καταγράφονται, από τον Ανάδοχο και θα γνωστοποιούνται στην Υπηρεσία µετά των µελετητών και των τυχόν συµβούλων της Μέτρα Άµεσης Υποστήριξης ανά Κατηγορία Πετρώµατος Τα µέσα άµεσης υποστήριξης ευρίσκονται σε άµεση συνάρτηση µε την κατηγορία πετρώµατος, στην οποία κατατάσσεται το κάθε τµήµα της σήραγγας, ανάλογα µε τη διατοµή αυτής και ανάλογα προς τις τοπικές συνθήκες, σύµφωνα µε την οριστική µελέτη, λαµβανοµένης υπόψη της διαδικασίας που αναφέρεται στους όρους δηµοπράτησης του έργου Τρόπος, Φάσεις και Χρόνος Εφαρµογής των Μέσων Άµεσης Υποστήριξης στις ιάφορες Κατηγορίες Πετρωµάτων Η συµπεριφορά της βραχοµάζας στο µέτωπο και πίσω από το µέτωπο απαιτεί, σχεδόν πάντοτε, ταχείες επεµβάσεις για τη σταθεροποίησή της. Εξ άλλου είναι σαφές ότι ο κάθε τύπος διατοµής επιβάλλει ιδιαίτερο τρόπο τοποθέτησης των µέτρων άµεσης υποστήριξης. Προκειµένου π.χ. για βράχο καλής ποιότητας και για να αυξηθεί ο ρυθµός προόδου της εκσκαφής, δεν είναι απαραίτητο να εκτελεσθούν όλες οι εργασίες υποστήριξης κοντά στο µέτωπο. Αντίθετα, προκειµένου για βράχο κακής ποιότητας, θα χρειασθεί να συµπληρωθεί, το συντοµότερο δυνατό, ολόκληρη η διατοµή ακόµη και µε ανεστραµµένο τόξο πυθµένα. Οι περιπτώσεις, δηλαδή, ευστάθειας της βραχοµάζας επηρεάζουν τον ρυθµό τοποθέτησης των µέτρων άµεσης υποστήριξης, καθώς επίσης και το είδος και τη µορφή των µέτρων που θα εφαρµοσθούν Ζώνες Εργασίας - ΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Εκτοξευόµενο Σκυρόδεµα - Αγκύρια Βράχου Για όλες τις κατηγορίες πετρωµάτων, βασικά µέτρα άµεσης υποστήριξης είναι το εκτοξευόµενο σκυρόδεµα και οι ήλοι/ αγκύρια βράχου, διαφόρων κατηγοριών, καθώς και τα απλά βλήτρα. Στην περιοχή του µετώπου το εκτοξευόµενο σκυρόδεµα τοποθετείται αµέσως µετά την εκσκαφή, πολλές φορές κατά την διάρκεια της εκσκαφής και πάντως σύγχρονα µε την αποκοµιδή των προϊόντων εκσκαφής, σε µια λεπτή στρώση, ενδεικτικού πάχους 3 έως 5 cm. Η άµεση τοποθέτηση του εκτοξευοµένου σκυροδέµατος έχει σκοπό να περιορίσει τις µετακινήσεις της βραχοµάζας και να επιµηκύνει το χρόνο αυτοϋποστήριξης του πετρώµατος µετά την εκσκαφή. Τοποθέτηση της στρώσης προστασίας του µετώπου θα γίνεται µετά από την εντολή της Επίβλεψης και σύµφωνα µε την εγκεκριµένη Οριστική Μελέτη. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

22 80-14 Μετά την ολοκλήρωση της αποµάκρυνσης των προϊόντων της εκσκαφής, ουσιαστικά αρχίζει η φάση λήψης των µέτρων άµεσης υποστήριξης, που χρονικά δεν πρέπει να διαφέρει από την προηγούµενη και εφαρµόζεται η πλήρης σειρά των µέτρων άµεσης υποστήριξης, δηλαδή στρώση εκτοξευοµένου σκυροδέµατος, συνολικού πάχους σύµφωνα µε την οριστική µελέτη, µη ινοπλισµένου, ή/ και ινοπλισµένου µε χαλύβδινες ίνες ή/ και οπλισµένου µε µεταλλικό πλέγµα, σύµφωνα µε την οριστική µελέτη. Συµπληρώνεται, επίσης, και ο αριθµός των αγκυρίων που προβλέπεται από την οριστική µελέτη. Ολοκληρώνεται, έτσι, η κατασκευή των µέτρων άµεσης υποστήριξης, που προβλέπει η εγκεκριµένη µελέτη, µέσα σε ελάχιστο χρόνο από την εκσκαφή Εκτοξευόµενο Σκυρόδεµα - Μεταλλικά Πλαίσια Στην περίπτωση που πρόκειται να χρησιµοποιηθούν µεταλλικά πλαίσια αµέσως µετά την εκσκαφή, τοποθετείται στρώση εκτοξευόµενου σκυροδέµατος (ινοπλισµένου µε χαλύβδινες ίνες ή/ και µη ινοπλισµένου, σύµφωνα µε την οριστική µελέτη) ενδεικτικού πάχους 3 έως 5 cm για να προλάβει την έντονη αποτόνωση της βραχοµάζας και ακολουθεί, αµέσως µετά, η τοποθέτηση του χαλύβδινου πλαισίου, το οποίο πρέπει να σφηνώνεται στην επιφάνεια της πρώτης στρώσης του εκτοξευµένου σκυροδέµατος είτε µε προκατασκευασµένους τάκους από σκυρόδεµα, είτε µε µεταλλικές σφήνες, έτσι ώστε να αποφεύγεται κάθε σοβαρή κίνηση της βραχοµάζας. Στη διάρκεια σφήνωσης του χαλύβδινου πλαισίου τοποθετείται και το µεταλλικό πλέγµα (εφόσον προβλέπεται από την εγκεκριµένη µελέτη), ώστε µετά να είναι εύκολη η τοποθέτηση της οριστικής στρώσης του εκτοξευόµενου σκυροδέµατος (ινοπλισµένου µε χαλύβδινες ίνες, ή/ και µη ινοπλισµένου, σύµφωνα µε την εγκεκριµένη µελέτη). Οι εργασίες που µένουν για την δεύτερη φάση είναι η συµπλήρωση του εκτοξευοµένου σκυροδέµατος στο στατικό του πάχος και η καλή σφήνωση του πλαισίου στην περιοχή της θεµελίωσής του, καθώς και η κατά µήκος σύνδεσή του µε διαµηκείς συνδέσµους µε τα προηγούµενα πλαίσια. Στην περίπτωση που η διάνοιξη των διατοµών γίνεται σε δύο φάσεις (άνω και κάτω τµήµα), είναι προφανές ότι οι ανωτέρω οδηγίες εφαρµόζονται και στις δύο φάσεις κατασκευής των µέτρων άµεσης υποστήριξης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στην υποστήριξη του θόλου της διατοµής. Η εφαρµογή των µέτρων άµεσης υποστήριξης του κάτω τµήµατος θα εξαρτηθεί, κυρίως, από την οριστική µελέτη και τις επί τόπου συνθήκες, δηλαδή αν θα ακολουθήσει άµεσα το άνω τµήµα ή πολύ αργότερα. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να τονισθεί ότι πρέπει να καταβληθεί ιδιαίτερη προσοχή στη σύνδεση των χαλύβδινων πλαισίων του άνω τµήµατος, τα οποία συνεχίζονται και στο κάτω τµήµα. ιαφορετική επίσης είναι και η περίπτωση κατηγορίας πετρωµάτων στην οποία έχει εκτιµηθεί ότι πρέπει να κατασκευασθεί ανεστραµµένο τόξο πυθµένα. Στην περίπτωση αυτή η εκσκαφή, η άµεση υποστύλωση και η κατασκευή του ανεστραµµένου τόξου πυθµένα πρέπει να ολοκληρώνεται άµεσα, προκειµένου να επιτευχθεί η συνολική λειτουργία του στατικού δακτυλίου της άµεσης υποστήριξης, ενώ η κατασκευή του πυθµένα µε ανεστραµµένο θόλο (invert) θα πρέπει να γίνει στις επόµενες δύο φάσεις Συµπληρωµατική Ενίσχυση Άµεσης Υποστήριξης Σε ορισµένη απόσταση από το µέτωπο σύµφωνα µε την εγκεκριµένη µελέτη, γίνεται δεκτό ότι θα έχει επιβληθεί το σύνολο των αναµενόµενων γεωστατικών φορτίων και θα έχουν γίνει φανερές, τυχόν ενδεχόµενες αδυναµίες και ανεπάρκεια των έργων υποστήριξης. Ως εκ τούτου, στην περιοχή αυτή, είναι δυνατόν να απαιτηθεί η εκτέλεση εργασιών ενίσχυσης της άµεσης υποστήριξης. Οι εργασίες αυτές είναι : α. Συµπληρωµατικές στρώσεις εκτοξευόµενου σκυροδέµατος, για ενίσχυση της άµεσης υποστήριξης, αν αυτό προβλέπεται από την εγκεκριµένη οριστική µελέτη ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

23 80-15 εκσκαφής και άµεσης υποστήριξης ή αν προκύπτει από την επανεκτίµηση των στοιχείων της βραχοµάζας που γίνεται κατά τη φάση εκσκαφής και άµεσης υποστήριξης αυτής. β. Ενίσχυση και πύκνωση των αγκυρίων, εφ όσον αυτό προκύπτει από τις µετρήσεις των τάσεων λειτουργίας τους ή/ και την εκτίµηση της συµπεριφοράς της βραχοµάζας. γ. Ενίσχυση της θεµελίωσης των χαλύβδινων πλαισίων κατά την ολοκλήρωση της Β Φάσης των εκσκαφών, εφ όσον προβλέπεται κατασκευή δοκού έδρασης τους από σκυρόδεµα κλπ. Αύξηση, ενδεχοµένως, των διαµήκων ράβδων στήριξής τους, τοποθέτηση πλαισίων σε ενδιάµεσες θέσεις ή αγκύρωση των ίδιων των τοποθετηµένων πλαισίων, αν αυτό απαιτηθεί από τη συµπεριφορά της βραχοµάζας. δ. Αποκαταστάσεις των τυχόν αστοχιών των µέτρων άµεσης υποστήριξης Προενίσχυση Πετρώµατος ή και Προήγηση Στοιχείων Άµεσης Υποστήριξης Στις περιπτώσεις κατηγοριών ασθενών πετρωµάτων, που παρουσιάζουν µικρό χρόνο αυτοϋποστήριξης, απαιτείται, πολλές φορές, η ενίσχυση του θόλου της εκσκαφής µε ορισµένα συστήµατα που προχωρούν εµπρός από την κυρίως διάνοιξη όπως π.χ. (1) Προενίσχυση µε εµπιγνυόµενους ήλους µε τσιµεντένεµα ή όχι Έµπηξη ήλων σε οπές, που διανοίγονται αµέσως πριν την εκσκαφή, είτε µε ώθηση µε µηχανικά µέσα, σε διάταξη που να σχηµατίζεται µια κωνοειδής επιφάνεια, οµπρέλα υπό την προστασία της οποίας γίνονται αρκετά βήµατα προχώρησης της εκσκαφής της σήραγγας µε ασφάλεια. Οι εµπιγνυόµενοι ήλοι, µπορεί να περιβάλλονται µε τσιµεντένεµα είτε όχι, ανάλογα των τοπικών συνθηκών. (2) Χαλύβδινοι οκοί Προπορείας (FOREPOLING) Το σύστηµα αυτό εφαρµόζεται, σύµφωνα µε τη µελέτη ή/ και τις εντολές της Υπηρεσίας και περιλαµβάνει τη χρήση µεταλλικών δοκών προπορείας (σιδηροσωλήνες τούµπο ή χαλύβδινες δοκοί διαφόρων διατοµών), που τοποθετούνται είτε σε οπές, που διανοίγονται αµέσως πριν από την εκσκαφή, είτε µε ώθηση µε µηχανικά µέσα, σε διάταξη που να σχηµατίζεται µία κωνοειδής επιφάνεια, υπό την προστασία της οποίας γίνονται αρκετά βήµατα προχώρησης της εκσκαφής της σήραγγας µε ασφάλεια. Πριν εξαντληθεί το µήκος της οµπρέλας, αρχίζει να τοποθετείται η επόµενη «οµπρέλα» κ.ο.κ. Έτσι, οι εργασίες στη σήραγγα εκτελούνται υπό τη συνεχή προστασία της οµπρέλας. (3) Στοιχεία Εγχύτου ή Προκατασκευασµένου Σκυροδέµατος Η χρήση των στοιχείων αυτών προϋποθέτει τεκµηριωµένη πρόταση του Αναδόχου για τη µέθοδο κατασκευής των στοιχείων και τον τρόπο µεταφοράς και τοποθέτησής τους. Η πρόταση αυτή θα πρέπει να εγκριθεί από την Υπηρεσία. (4) Προενίσχυση Πετρώµατος Η εργασία αυτή εκτελείται, ύστερα από τις εκτιµήσεις της γεωτεχνικής µελέτης, κυρίως µε τσιµεντενέσεις σταθεροποίησης του πετρώµατος, σύµφωνα µε το αντίστοιχο άρθρο 83 της παρούσας ΤΣΥ. (5) Αγκύρια υαλονήµατος (fiberglass) ενίσχυσης του µετώπου Τοποθέτηση αγκυρίων υαλονήµατος (fiberglass) για την ενίσχυση του µετώπου εκσκαφής εµποτισµένων από τσιµεντένεµα. Τα αγκύρια αυτού του τύπου δίνουν ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

24 80-16 την δυνατότητα ενίσχυσης της βραχόµαζας του µετώπου µε την εύκολη κοπή των αγκυρίων κατά την εκσκαφή Ελάχιστα Μέσα Άµεσης Υποστήριξης Γενικά Για λόγους προστασίας του πετρώµατος από χαλαρώσεις και διαβρώσεις, αλλά και για λόγους στοιχειώδους προστασίας του προσωπικού, τα µέτρα άµεσης υποστήριξης που αναφέρονται παρακάτω θα είναι τα ελάχιστα. Οι ελάχιστες αυτές ποσότητες θα τοποθετηθούν οσοδήποτε καλή ποιότητα πετρώµατος και αν διαπιστωθεί. Οι ποσότητες των ελάχιστων µέτρων υποστήριξης δεν περιορίζουν καθόλου την υποχρέωση του Αναδόχου να τοποθετήσει κατάλληλες ποσότητες, σύµφωνα µε την εγκεκριµένη µελέτη και τις ανάγκες του πετρώµατος, απλώς αποτελούν κάτω όρια αυτών που θα τοποθετηθούν. Οι ελάχιστες ποσότητες προσδιορίζονται παρακάτω σε εκείνες που σε κανένα µέρος της σήραγγας δεν θα υπάρχει λιγότερη υποστήριξη και σε εκείνες που θα τοποθετηθούν, κατά µέσο όρο, σε όλο το µήκος των σηράγγων Απολύτως Ελάχιστα Μέτρα Άµεσης Υποστήριξης σε Οποιοδήποτε Μέρος των Σηράγγων (1) Εκτοξευόµενο σκυρόδεµα (µη ινοπλισµένο) : - Στην οροφή της εκσκαφής, σε τόξο µήκους 10 m, για έργα πλάτους καταστρώµατος µέχρι 10 m (ή αναλογικά µεγαλύτερο για έργα µεγαλύτερου πλάτους), συµµετρικό ως προς την κλείδα, ελάχιστου πάχους 0,05 m. - Στις υπόλοιπες παρειές, πλην του δαπέδου, ελάχιστου πάχους 0,03 m. (2) Πλέγµα οπλισµού / Ινοπλισµένο εκτοξευόµενο σκυρόδεµα : α. Για την περίπτωση εφαρµογής µη ινοπλισµένου σκυροδέµατος, στην οροφή της εκσκαφής, σε τόξο µήκους 10 m, για έργα πλάτους καταστρώµατος µέχρι 10 m. (ή αναλογικά µεγαλύτερο για έργα µεγαλύτερου πλάτους), συµµετρικό ως προς την κλείδα, µεταλλικό χαλύβδινο πλέγµα, βάρους τουλάχιστον 1,5 kg/m 2. β. Για την περίπτωση εφαρµογής ινοπλισµένου (µε χαλύβδινες ίνες) εκτοξευόµενου σκυροδέµατος (σύµφωνα µε τα υποάρθρα 81.3 και του άρθρου 81 της παρούσας Τ.Σ.Υ.), µπορεί να παραλείπεται η εφαρµογή µεταλλικού χαλύβδινου πλέγµατος. (3) Ηλώσεις µε ράβδους οπλισµού St IV διαµέτρου Φ 25 mm : Στην οροφή της εκσκαφής, σε τόξο µήκους 10 m, για έργα πλάτους καταστρώµατος µέχρι 10 m. (ή αναλογικά µεγαλύτερο για έργα µεγαλύτερου πλάτους), συµµετρικό ως προς την κλείδα (εφ όσον στη συγκεκριµένη θέση της σήραγγας δεν τοποθετούνται µεταλλικά πλαίσια), τουλάχιστον µια ήλωση ελάχιστου µήκους 2,0 m, ανά 4 m 2 επιφανείας περιµέτρου εκσκαφής Ελάχιστα Μέτρα Άµεσης Υποστήριξης ανά Μέτρο Μήκους Σήραγγας όπως Προκύπτουν, κατά Μέσο Όρο, από τις Τοποθετηµένες Ποσότητες σε όλο το Μήκος των Σηράγγων (1) Για σήραγγες πλάτους καταστρώµατος µέχρι 10 µ. : α. Εκτοξευόµενο σκυρόδεµα (ινοπλισµένο ή µη ινοπλισµένο σύµφωνα µε τους όρους δηµοπράτησης) όγκου 1 m 3, ανά µέτρο µήκους σήραγγας. β. Μεταλλικό πλέγµα οπλισµού (για την περίπτωση εφαρµογής µη ινοπλισµένου σκυροδέµατος) βάρους 15 kg, ανά µέτρο µήκους σήραγγας. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

25 80-17 γ. Μεταλλικά πλαίσια, βάρους 70 kg, ανά µέτρο µήκους σήραγγας, στα τµήµατα που τοποθετούνται τέτοια. δ. Ηλώσεις, St IV διαµέτρου Φ 25 mm, ολικoύ µήκους 10 m, ανά µέτρο µήκους σήραγγας. (2) Για σήραγγες µεγαλύτερου πλάτους καταστρώµατος, αναλογικά αυξηµένες ποσότητες σε σχέση µε τις ποσότητες της παραπάνω παραγρ. (1). ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80

26 80-18 Υποάρθρο 80.3 : ΙΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΝΟΙΞΗ - ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΝΟΙΞΗ ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Εισαγωγή Γενικά Σκοπός του παρόντος υποάρθρου των προδιαγραφών είναι να περιγράψει του ελέγχους και τις µετρήσεις, που πρέπει να πραγµατοποιηθούν στη διάρκεια της κατασκευής της σήραγγας. Οι µετρήσεις αυτές θα δώσουν στοιχεία για την προσαρµογή του συστήµατος υποστήριξης στις συνθήκες της βραχοµάζας που θα διαπιστωθούν κατά τη διάνοιξη. Τέλος, θα δώσουν µέσα παρακολούθησης του έργου στη φάση της λειτουργίας του. Για την προδιαγραφή των συστηµάτων µετρήσεων ελήφθησαν υπ όψη συστάσεις από τη διεθνή βιβλιογραφία, τη διεθνή πρακτική και τις εµπειρίες από την κατασκευή άλλων οδικών σηράγγων στον Ελληνικό χώρο, και αναλυτικά προσδιορίζονται στην εγκεκριµένη µελέτη του έργου. Όταν χρησιµοποιούνται τεχνικές εύκαµπτης υποστήριξης, τα αποτελέσµατα των µετρήσεων στη φάση της κατασκευής δίνουν στοιχεία για την προσαρµογή της αντιστήριξης της σήραγγας στις διαπιστούµενες συνθήκες της βραχοµάζας. εδοµένου ότι οι µετρήσεις είναι αναπόσπαστο µέρος των συγχρόνων κατασκευαστικών µεθόδων, ο Ανάδοχος µπορεί να προτείνει τις δικές του απαιτήσεις και τεχνικές, που προτιµά, εφ όσον θα ικανοποιούν τις ελάχιστες απαιτήσεις, που έχει διατυπώσει η Υπηρεσία. Οι δραστηριότητες αυτές, που θα έχουν το σύµφωνο της γνώµης του Ο.Π.Ε. (εάν υπάρχει) και που περιλαµβάνουν πρόγραµµα παρακολούθησης κατά την εκσκαφή, την κατασκευή και τη λειτουργία της σήραγγας, διαιρούνται στις παρακάτω κύριες κατηγορίες: (1) Όργανα εγκαθιστάµενα κατά τη διάρκεια της κατασκευής, για λειτουργική ασφάλεια και για την παρακολούθηση της συµπεριφοράς της εκσκαφής και της άµεσης υποστήριξης. (2) Έλεγχος των υλικών και των κατασκευαστικών στοιχείων, που χρησιµοποιούνται και της ποιότητας των έργων που πραγµατοποιούνται. (3) Όργανα, που τοποθετούνται στην τελική επένδυση και τα στόµια, προκειµένου να εξακριβωθεί η λειτουργία της υποστήριξης και να ελέγχεται η απόδοση του αποστραγγιστικού συστήµατος για την εξασφάλιση της παρακολούθησης της συµπεριφοράς της σήραγγας κατά τη λειτουργία της. (4) Όργανα προειδοποίησης για τη λήψη διορθωτικών µέτρων. Οι δραστηριότητες των τελευταίων δύο κατηγοριών αφορούν κυρίως στην παρακολούθηση της κατασκευής και της συµπεριφοράς της σήραγγας µετά την παράδοσή της σε χρήση και, για το λόγο αυτό, γίνονται κυρίως κατ εντολή του εργοδότη. Υπάρχει, βέβαια, µεγάλη επικάλυψη ενδιαφέροντος, διότι στη σύγχρονη πρακτική κατασκευής σηράγγων υπεισέρχεται στη διαδικασία της µελέτης και της κατασκευής η συµπεριφορά των υλικών και του τρόπου της εκσκαφής. Ο έµπειρος Ανάδοχος θα χρειασθεί µετρήσεις και γι αυτό έχουν προβλεφθεί κονδύλια βασικών µετρήσεων στους όρους δηµοπράτησης. Είναι σκόπιµο να υπάρχουν τιµές µονάδας, ώστε να είναι σε θέση η Υπηρεσία να ζητά πρόσθετες τοποθετήσεις ή αναγνώσεις Μετρήσεις κατά τη ιάνοιξη και Άµεση Υποστήριξη Η παρακολούθηση της εκσκαφής, καθώς προχωρεί η διάνοιξη, είναι απαραίτητο στοιχείο για την ασφάλεια της κατασκευής και για τη µελέτη. Ο κύριος σκοπός της είναι ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Α 535 Άρθρο 80