Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

Transcript

1 Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

2 Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Ι. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 14 ος αι.: Η αυτοκρατορία σε παρακμή και πτώση Η περιοχή του Έβρου κατά τον 14 ο αιώνα κατέστη θέατρο επιχειρήσεων και συγκρούσεων εξαιτίας της διαμάχης Τούρκων και Σέρβων των Παλαιολόγων και του Ι. Καντακουζηνού για την κατάληψη της εξουσίας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. 2 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

3 ΑΙΤΙΑ 1. Η κατάληψη και λεηλασία της Κωνσταντινούπολης το 1204 με την Δ Σταυροφορία (13 Απριλίου) Βενετία: Διατηρεί μέχρι σήμερα τα λάφυρα από την Πόλη 2. Δυναστικές έριδες για κατάληψη και νομή της εξουσίας 3 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

4 ΙΙ. Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΩΝ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Β - ΑΝΡΟΝΙΚΟΥ Γ 1. Ανδρόνικος Β Παλαιολόγος και συναυτοκράτορας ο εγγονός του, Ανδρόνικος Γ Παλαιολόγος. Ο παππούς τον καθαιρεί για την έκλυτη ζωή του 2. Ένωση Ανδρόνικου Γ με Καντακουζηνό κατά του παππού του για ανάκληση της απόφασης. Αναγκάζεται να παραχωρήσει το 1321 εδάφη της αυτοκρατορίας στη Μακεδονία και τη Θράκη : Ο παππούς Ανδρόνικος Β ανατράπηκε και μένει μονοκράτορας ο εγγονός. 4 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

5 ΙΙ. ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Γ Διακυβέρνηση Ανδρόνικου Γ με το φίλο του Καντακουζηνό (Μέγας Δομέστικος: πρωθυπουργός) Οικονομική ανέχεια Διαφθορά Αυλής Διαφθορά Διακαιοσύνης Χαρακτηριστικά: Εξωτερική πολιτική αποτυχημένη Αποτέλεσμα: Κατάληψη της Προύσας από τους Τούρκους (1326) 5 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

6 Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Γ Η προέλαση των Τούρκων 1326: Κατάληψη της Προύσας (Πρωτεύουσα) 1331: Κατάληψη Νίκαιας 1337: Κατάληψη Νικομήδειας 1338: Κυρίαρχοι σ όλη την Ανατολία 6 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

7 Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Γ 7 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

8 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ 1341: Θάνατος Ανδρονίκου Γ (45 ετών). Ιωάννης Καντακουζηνός έχει την αποκλειστική διαχείριση των υποθέσεων της Αυτοκρατορίας. Επίτροπος του ανήλικου Ιωάννη Ε Παλαιολόγου ( ) η μητέρα του Άννα της Σαβοΐας Διαφωνίες από ανθρώπους της Αυλής και μέτρα κατά των ανθρώπων του Καντακουζηνού 8 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

9 ΕΜΦΥΛΙΑ ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΡΟΝΟ : Ο Καντακουζηνός αυτοαναγορεύεται αυτοκράτορας στο Διδυμότειχο. Τον στηρίζει ο στρατός της Θράκης. Η αυτοκρατορία περιέρχεται σε εμφύλια διαμάχη των διεκδικητών του θρόνου. Η εμφύλια διαμάχη λήγει με την παράδοση από τους Σέρβους του Ματθαίου Καντακουζηνού στον Ιωάννη Ε Παλαιολόγο το Ο Ματθαίος απεκδύεται τα αυτοκρατορικά διάσημα. 9 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

10 ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ Ιωάννης Ε Παλαιολόγος Λαός Πατριάρχης Ιωάννης ΙΔ Καλέκας ( ) Εξορίστηκε στο Διδυμότειχο το 1347 Σέρβοι και Βούλγαροι Ιωάννης Καντακουζηνός Ευγενείς Πλούσιοι Τούρκοι 10 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

11 ΙΩΑΝΝΗΣ Ε ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ 11 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

12 Ο ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΣ ΣΥΝΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ Ως Ιωάννης ΣΤ Καντακουζηνός Στέφεται συναυτοκράτορας το 1346 και το 1354 ανακήρυξε συμβασιλέα το γιο του Ματθαίο. 12 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

13 Ο ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΣ ΣΥΝΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ 13 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

14 ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΕΡΒΩΝ 1345: Κατάληψη Σερρών από τον Στέφανο Δουσάν 1346: Ο Δουσάν στέφεται αυτοκράτορας Σερβίας και Ρωμανίας από το Σέρβο Πατριάρχη 1348: Κατάληψη περιοχών Δεσποτάτου Ηπείρου και Θεσσαλίας 14 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

15 ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΕΡΒΩΝ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟ ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

16 ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΕΡΒΩΝ 16 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

17 ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΕΡΒΩΝ Η στέψη του Στεφάνου Δουσάν ως Αυτοκράτορα 17 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

18 ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ - ΤΟΥΡΚΩΝ 1346: Ο Καντακουζηνός παντρεύει την κόρη του Θεοδώρα (13 ετών) με τον Οθωμανό εμίρη Ορχάν ( ) 18 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

19 ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ - ΤΟΥΡΚΩΝ Ο Καντακουζηνός διαπερνά στρατεύματα Τούρκων με πλοία των Βυζαντινών στην ευρωπαϊκή ήπειρο, για να πολεμούν τις δυνάμεις του Ιωάννη Παλαιολόγου και των Σέρβων. Οι Τούρκοι αγνοούσαν τη θάλασσα και τη χρήση των πλοίων. Κατά τις εφόδους τους «... η αγριότητα των οποίων είχε γίνει διαβόητη στη Μακεδονία, στη Θράκη και στη Σερβία». 19 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

20 Η ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΟ 14 Ο ΑΙΩΝΑ 20 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

21 ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Η πλήρης στρατιωτική αδυναμία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας εμφανίζει 2 διεκδικητές: 1. Σέρβοι Ο μεγαλοϊδεατισμός του Ντουσάν ήταν προσχεδιασμένος. Οι επεμβάσεις στόχευαν όχι στη στήριξη του Αυτοκράτορα ή του άλλου διεκδικητή αλλά στη φθορά των βυζαντινών δυνάμεων και την ισχυροποίηση του ιδίου, ώστε να καταλάβει πιο εύκολα την Κωνσταντινούπολη. 21 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

22 ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ 2. Τούρκοι Η έλευση των Τούρκων στα ευρωπαϊκά εδάφη αποκάλυψε την πλήρη στρατιωτική αδυναμία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά και την αδυναμία των Σέρβων Κατά τις επιχειρήσεις τους συνειδητοποιούσαν ότι μπορούσαν να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη και να εδραιώσουν την εξουσία τους σε όλη τη Βαλκανική ελλείψει άλλης ικανής αντίπαλης στρατιωτικής δύναμης. 22 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

23 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Δύο ιστοριογράφοι γράφουν για τη μάχη που έγινε κοντά στο Εμπύθιο: 1. Ιωάννης Καντακουζηνός ( ) Ιστοριών βιβλίο Δ, κεφ. XXXIV, σσ , Ex Typographia Bartholomaei Javarina, Βενετία, Νικηφόρος Γρηγοράς ( ) Ρωμαϊκή Ιστορία, Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, τ. Γ, βιβλίο XXVIII, σσ , Impensis Ed. Weberi, Βόννη, ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

24 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Αναλυτική περιγραφή της μάχης κάνει ο I. Καντακουζηνός, στις σσ Συνοπτική αναφορά κάνει ο Νικηφόρος Γρηγοράς. Αναφέρει πως οι τουρκικές δυνάμεις ήταν και επίσης ότι δεν έγινε συμπτωματικά. Ο Ι. Καντακουζηνός είχε πληροφορηθεί την άφιξη των Σέρβων και γι αυτό μετακάλεσε «κρυφά και βιαστικά τη βαρβαρική δύναμη από άνδρες του Υρκανού (Ορχάν)». 24 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

25 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Ονομασίες των συμμετεχόντων στη μάχη από τους ιστοριογράφους της εποχής: Βούλγαροι: Μυσοί Σέρβοι: Τριβαλοί Βυζαντινοί: Ρωμαίοι Τούρκοι: Πέρσες ή βάρβαροι. 25 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

26 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ 1. Δυνάμεις του Ιωάννου Ε : Σέρβοι, Βούλγαροι και Βυζαντινοί 2. Δυνάμεις του Καντακουζηνού Μισθοφορικό εκστρατευτικό σώμα Τούρκων του Καντακουζηνού. Οι ενωμένες δυνάμεις του Ιωάννου Ε στηρίζονταν κυρίως στους ιππείς Σέρβους, ενώ οι Τούρκοι ήταν ιππείς. 26 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

27 Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ 27 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

28 Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ 28 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

29 Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ 29 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

30 Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ Τούτων δ' οὕτω παρεσκευασμένων, οὐ πολλαῖς ὕστερον ἡμέραις ὀλίγους ὄντας ὁ Καντακουζηνὸς διὰ τῶν ἡμεροσκόπων μεμαθηκὼς καὶ μόλις ἐς τετρακισχιλίους τὸν ἀριθμὸν τούς γε εἰς ξυμμαχίαν ἰόντας Τριβαλλῶν στρατιώτας Παλαιολόγῳ, μεταπέμπεται λάθρᾳ ξύν γε σπουδῇ τὴν βαρβαρικὴν τοῦ Ὑρκανοῦ δύναμιν ἐμπαράσκευόν τε καὶ μάλα τι εὔοπλον περὶ Λάμψακον ἐφεδρεύουσαν, ἄχρι καὶ ἐς δυοκαίδεκα χιλιάδας. 30 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

31 Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ οἳ δὴ καὶ τὸν Ἑλλήσποντον διαβάντες πρὶν αἰθέσθαι Τριβαλλούς, ἅμα τῷ πλησίον ἐς Διδυμότειχον ἥκειν ἐπεισπίπτουσιν ἐξαίφνης ἀόπλοις, πρὶν τὸν ἐκ τῆς ὁδοῦ μόχθον γοῦν ἀποτινάξασθαι. καὶ τοὺς μὲν ἀπέκτειναν τοὺς δ' ἐζώγρησαν, καὶ ἅμα πᾶσαν ἐκεῖθεν ἤλασαν λείαν ἵππων τε καὶ ἁρμάτων πολυτελῶν εἰς Ἀσίαν ἀπονητί. τῶν γὰρ Θρᾳκικῶν τόπων παντάπασιν οὖσιν ἀήθεσι τοῖς Τριβαλλοῖς, καὶ ἅμα ἀπείρως ἔχουσι τῶν βαρβαρικῶν ἐξαίφνης ἐφόδων, τοιαῦτα παρὰ πᾶσαν ἐλπίδα ξυνεπεπτώκει παθεῖν, Διδυμοτείχου σταδίους οὐ μεῖον ἀπέχουσιν ἢ τριάκοντα. Ν. Γρηγορά, Ρωμαϊκή Ιστορία, Βιβλίο 3, σσ ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

32 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Οι Τούρκοι το πρωί ξεκίνησαν να προχωρούν, μετά από νυχτερινή στρατοπέδευση νότια του Εμπυθίου, προς την Αδριανούπολη και ταυτόχρονα οι δυνάμεις του Ιωάννου Ε από το Διδυμότειχο προχωρούσαν προς κατάληψη του φρουρίου του Εμπυθίου. 32 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

33 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Οι δύο αντίπαλοι αντιλήφθηκαν ο ένας την παρουσία του άλλου, μόνον όταν συναντήθηκαν κατά τις προδιαγεγραμμένες πορείες τους και η τρομαγμένη άτακτη υποχώρηση των Βουλγάρων προς το Διδυμότειχο, για να σωθούν, άφησε τις πολύ λιγότερες αριθμητικά δυνάμεις των Σέρβων και Βυζαντινών να δώσουν τη μάχη με το ανώτερο και ισχυρότερο ιππικό των Τούρκων, που εύκολα τους εξολόθρευσαν. 33 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

34 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΥΘΙΟΥ Η σύγκρουση αυτή έλαβε χώρα στη πεδιάδα, τα υψώματα και την παρόχθια περιοχή του Έβρου νοτιοδυτικά του Πυθίου. Η ακριβής τοποθεσία είναι προς διερεύνηση και θα βοηθούσε πολύ την ιστορική έρευνα, αν βρίσκονταν κάποια υπολείμματα και παραδίδονταν στους αρμόδιους αρχαιολόγους. 34 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

35 Σε ποιο σημείο του Εμπυθίου διεξήχθη η μάχη; 35 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

36 ΤΑ ΟΧΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΒΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 36 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

37 Η ΥΠΟΤΑΓΗ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ Η προέλαση των Τούρκων 1354: Κατάληψη Καλλίπολης. Βάση στην Ευρώπη 1361: Προσωρινή κατάληψη Διδυμοτείχου 1362: Κατάληψη Αδριανούπολης 1363: Οριστική κατάληψη Διδυμοτείχου και κατάληψη Φιλιππούπολης 1365 / 66: Προσωρινή πρωτεύουσα των Τούρκων η Αδριανούπολη 37 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

38 Η ΥΠΟΤΑΓΗ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ 1371: Μάχη του Ορμενίου. Εδραίωση των Τούρκων στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Ο Ιωάννης Ε φόρου υποτελής στους Τούρκους. 38 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

39 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ 1372: Δυναστικές έριδες κατακερματίζουν τις δυνάμεις του Ιωάννης Ε : Διοικεί την Κωνσταντινούπολη Ανδρόνικος: Θάλασσα Μαρμαρά Μανουήλ Β : Περιοχή της Θεσσαλονίκης Θεόδωρος: Δεσποτάτο του Μορέως. Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης ήταν πλέον ζήτημα χρόνου. 39 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

40 Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΤΟ 14 ο αι. 40 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

41 ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ Η εξέταση της Ιστορίας έχει νόημα, όταν μπορεί να μας φανεί χρήσιμη και στις μέρες μας. Πώς μπορεί να γίνει αυτό με τη μάχη του Εμπυθίου; Προϋπόθεση να γνωρίζουν όλοι οι κάτοικοι τι έχει ο τόπος τους. 41 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

42 ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ 1. Πύργος Πυθίου 2. Μάχη Εμπυθίου 3. Μνημείο Πατριάρχη Κυρίλλου ΣΤ 4. Μνημείο πεσόντων Γάλλων στρατιωτών του 45 ου Γαλλικού Συντάγματος Πεζικού, Οκτώβριος Έρευνα για το τοπικό κλίμα. Ο Καντακουζηνός χρησιμοποιούσε το Πύθιο ως τόπο ξεκούρασης. 42 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης

43 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 1. Προβολή τους με όλα τα διαθέσιμα μέσα 2. Εξωραϊσμός τους και εύκολη πρόσβαση 3. Τεχνικές προσέλκυσης επισκεπτών 4. Ορθολογική διαχείριση των αναμενόμενων πόρων με συμπληρωματικά βελτιωτικά έργα. 43 ΜΑ, Δρ. Κούζας Ιωάννης