Ραούλ Βάλεµπεργκ ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 Ê ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ - Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ Χ Ε Σ Β Α Ν - Κ Ι Σ Λ Ε Β Ραούλ Βάλεµπεργκ

2 περιεχοµενα 03 συνταξης σηµειωµα 04 κοινοτητας διοικηση ηγετες εβραϊκων οργανισµων στην Αθηνα, Ψηφισµα 06 Μαριο Μοντιανο 07 οχι σε νεα «Νυxτα Κρυσταλλων» 08 Ραουλ Βαλενµπεργκ 10 το θαυµα του Χανουκα Εβραιοι που επηρεασαν τον κοσµο Χενρι Μπεργκσον 20 επιχειρηση Στηλη Νεφους: ποιος εχασε, ποιος κερδισε και τι; το φεστιβαλ µε τα λαφυρα 24 οι Παλαιστινιοι και οι επιδιωξεις της Αγκυρας 12 Μoσχα: αναζητωντας την εβραϊκη ριζα του Λενιν 13 δυο κρατη για δυο λαους, µια θεωρητικη λυση 15 η υποκρισια ξεσκεπαζεται 17 αποφθεγµα φωτογραφια 21 η συγκρουση Χαµας-Ισραηλ και η αποφαση της 29ης Ισραηλ και Xαµας: ηθικη σαφηνειας, ηθικη οµιχλης, ηθικη υποκρισιας 27 απο την Ιερουσαληµ 28 ανεκδοτο, η γλωσσα κοκκαλα δεν εχει 30 εδω Ε.Ν.Α, εδω σχολειο 31 τεχνης σχολια - βιβλια Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ: Ισραηλιτική Κοινότης Αθηνών, Μελιδόνη 8, Αθήνα , τηλ.: , fax: , athjcomm@otenet.gr. ΕΚ ΟΤΗΣ: ο Πρόεδρος της Ι.Κ.Α. Βενιαµίν Αλµπάλας ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚ ΟΣΗΣ-ΣΥΝΤΑ- ΞΗΣ: Βίκτωρ Ελιέζερ fax: , victorel@otenet.gr ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ Α: Βίκτωρ Ελιέζερ, Ηλίας Νάχµαν, Ντορίτα Τρέβεζα ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ-ΚΑΛΛ/ΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ρασέλ Μπαλέστρα ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΑΕΒΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ Σ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ: Ιφιγένεια Αντωνίου, Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάϊ, Κωνσταντίνος Γώγος, Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ, Υβόννη Καπουάνο, Ζαν Κοέν, Ιωάννης Μάζης, Εβίτα Μιζάν, Γαρυφαλλιά Μίχα, Ηλίας Νάχµαν, Γκάµπριελ Νεγρίν, Ντορίτα Τρέβεζα.

3 συνταξης σηµειωµα 03 ευφλεκτη ζωνη Ελλαδα Η οικονοµική κρίση συνεχίζεται, δηµιουργεί νέους ανέργους και νέους αστέγους. Ο ελληνικός εβραϊσµός καλείται και πάλι να µεριµνήσει για την καλύτερη δυνατή φροντίδα όλων εκείνων που την έχουν πραγµατικά ανάγκη. Οποιαδήποτε απόπειρα εµπαιγµού ή εκµετάλλευσης της κοινοτικής αλληλεγγύης προς ίδιον όφελος είναι εις βάρος εκείνων που πονούν, που πάσχουν. εν είναι ώρα ούτε για γκρίνιες αλλά ούτε και για κουτοπονηριές. Είναι ώρα ευθύνης και δίκαιης κατανοµής των διαθέσιµων πόρων, προς όφελος όλων των αναξιοπαθούντων οµοθρήσκων µας. Μεση Ανατολη Το τέλος του 2012 επιφύλαξε µια νέα ανάφλεξη του πολέµου στη Μέση Ανατολή. Ρουκέτες, βοµβαρδισµοί, σειρήνες, καταφύγια. Αιµατοχυσία. Εκεχειρία. Πολιτικές σκοπιµότητες. Νέα γεωστρατηγική. Ετοιµάσαµε ένα µεγάλο αφιέρωµα στην εύφλεκτη ζώνη της Μέσης Ανατολής, στο οποίο γράφουν αποκλειστικά για το Άλεφ και ευχαριστούµε θερµά τους: Ασιατικών Σπουδών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών. Γαρυφαλλιά Μίχα (Μ.Α.), Πολιτικό επιστή- µονα, υποψήφια ιδάκτωρ Πολιτικής Επιστή- µης/ ιεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήµιο Σορβόννης. Ζαν Κοέν, δηµοσιογράφο, ανταποκριτή του ισραηλινού ραδιοφώνου στην Αθήνα. Στο τεύχος αυτό, θα διαβάσετε ακόµα το άρθρο του Προέδρου του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συµβουλίου Ελλάδας αβίδ Σαλτιέλ, που δηµοσιεύθηκε σε έγκυρη εφηµερίδα και αποτυπώνει τις θέσεις του ελληνικού εβραϊσµού απέναντι στην αύξηση της δύναµης των νοσταλγών του ναζισµού. Τέλος, αποτελεί για όλους µας νότα αισιοδοξίας ο λογοτεχνικός πλούτος που αναδεικνύεται τούτη την περίοδο της κρίσης και που µε µεγάλη χαρά φιλοξενούµε στο Άλεφ. Καλή ανάγνωση Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ ρ. Ιωάννη Θ. Μάζη, Καθηγητή Οικονοµικής Γεωγραφίας/Γεωπολιτικής Μέσης Ανατολής και Τουρκίας, Πρόεδρο του Τµήµατος Σύγχρονων Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών, Φιλοσοφική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών. ρ. Κωνσταντίνο Γώγο, εκλεγµένο Λέκτορα, Τµήµα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων

4 κοινοτητας διοικηση 04 ηγετες οργανισµων στην Αθηνα Επίσημη επίσκεψη αλληλεγγύης προς την Ισραηλιτική Κοινότητα της Ελλάδας πραγματοποίησαν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη οι επικεφαλής δύο μεγάλων εβραϊκών οργανισμών. Ο Νατάν Σαράνσκι, πρόεδρος της Σοχνούτ και η Γιοχάνα Αρμπίβ, παγκόσμια πρόεδρος της Κέρεν Χαγιεσόντ, συνοδευόμενοι από τους προέδρους του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας, Δαβίδ Σαλτιέλ και Βενιαμίν Αλμπάλα, επισκέφθηκαν το εβραϊκό δημοτικό σχολείο της Αθήνας για την αποκάλυψη ειδικής πλακέτας προς τιμήν των δύο οργανισμών, που υποστηρίζουν αδιάκοπα, προγράμματα εβραϊκής παιδείας. Χωρίς αμφιβολία, η παρουσία του Νατάν Σαράνσκι στην Ελλάδα, του ανθρώπου που έμεινε έγκλειστος στις σοβιετικές φυλακές της Σιβηρίας διεκδικώντας την ελευθερία του, δεν μπορεί παρά να διεγείρει το εύλογο ερώτημα που του έθεσε πολύ χαρακτηριστικά συνεργάτης του Άλεφ: «Κύριε Σαράνσκι, σας ζήτησαν ποτέ επίσημα συγνώμη, από την Σοβιετική Ένωση μετά που σας απελευθέρωσαν;». «Όχι. Απλά δήλωσαν ότι τελικά δεν ήμουν κατάσκοπος. Έχω συναντήσει τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μερικές φορές έκτοτε. Είναι εντάξει άνθρωπος. Είναι και φίλος των Εβραίων τώρα πια...αλλά υπάρχουν άλλοι, που ακόμα δεν χρήζουν της εύνοιάς τους... Και αυτό δεν είναι καλό!». Νατάν Σαράνσκι Ένας άνθρωπος που έζησε τόσες ακρότητες στην ζωή του και που φυσικά ξέρει να διακρίνει και σήμερα τις αντιξοότητες και τα παράδοξα, όπως ξέρει και ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και για πάντα. Ένας άνθρωπος που βασίστηκε στις αρχές του, στο μαθηματικό του μυαλό, στην πίστη του και στην αφοσίωση και την επιμονή της γυναίκας του Αβιτάλ, για να περάσει από την αθεΐα στην συνειδητοποίηση της εβραϊκής του ταυτότητας και στον ακτιβισμό, και από τη φυλακή, στην ελευθερία και στην πεποίθηση ότι μέσα στην ζωή αυτή, που τίποτα δεν είναι απόλυτο και που το καλό και το κακό συνυπάρχουν, πρέπει κανείς να επιλέξει τη θέση του και να παλέψει για αυτήν και τους δικούς του. Την αίσθηση αυτή, της συμπαράστασης και της υποστήριξης, αποκομίσαμε μέσα από τα μετρημένα λόγια του και από το ζεστό του χαμόγελο όταν επισκέφθηκε το σχολείο μας και μέσα στα χαρούμενα πρόσωπα των παιδιών του νηπιαγωγείου, που του τραγούδησαν τραγούδια του Χανουκά, διέκρινε αυτά για τα οποία ο ίδιος τόσο πολύ πολέμησε και υπέφερε στη ζωή του. ΨΗΦΙΣΜΑ Αθήνα, 23 Οκτωβρίου 2012 Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών που συνήλθε σήμερα έκτακτα, ύστερα από επείγουσα πρόσκληση του Προέδρου κ. Βενιαμίν Αλμπάλα μόλις πληροφορήθηκε την θλιβερή είδηση της απώλειας της αείμνηστης ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ MINOY ΜΑΤΣΑ σύζυγο του αείμνηστου Μίνου Μάτσα, τέως Προέδρου της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών και μητέρα του Σαμουήλ Μάτσα, Προέδρου του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος και εξέχοντος μέλους της Κοινότητάς μας, αφού άκουσε τον Πρόεδρο να περιγράφει το ήθος και την ήπια προσωπικότητα της εκλιπούσας, που υπήρξε πρότυπο Εβραίας συζύγου και μητέρας, με προσήλωση στις αρχές της θρησκείας μας με βάση τις οποίες διαπαιδαγώγησε την οικογένειά της, αποφασίζει ομόφωνα: 1. Να εκφραστούν τα ειλικρινή συλλυπητήρια του Κ.Σ. στην οικογένεια της εκλιπούσας και να επιδοθεί το ψήφισμα αυτό. 2. Να διατεθεί στη μνήμη της χρηματικό ποσό υπέρ του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος. 3. Να παραστεί σύσσωμο το Κοινοτικό Συμβούλιο στην κηδεία. 4. Να δημοσιευθεί το παρόν ψήφισμα στον εβραϊκό Τύπο. Ο Πρόεδρος Βενιαμίν Αλμπάλας

5 05

6 06 Μαριο Ο ανταποκριτής του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων στην Κωνσταντινούπολη Άλκης Κούρκουλας, έγραψε χαρακτηριστικά: Η κοινότητα των ξένων ανταποκριτών αποχαιρετά σήμερα έναν από τους διακεκριμένους και ιστορικούς εκπροσώπους του επαγγέλματος, τον Μάριο Mοντιάνο, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών. Ανταποκριτής των Times του Λονδίνου για 38 χρόνια στην Αθήνα, συνεργάτης της ελληνικής υπηρεσίας του BBC την κρίσιμη περίοδο της μεταπολίτευσης, ο Μάριο Μοντιάνο είναι ταυτισμένος με κρίσιμες αλλαγές της ελληνικής κοινωνίας. Η κατάρρευση της δικτατορίας, η εγκατάσταση της δημοκρατίας, η διαχείριση του κυπριακού, οι ελληνοτουρκικές κρίσεις, έχουν καταγραφεί στις ανταποκρίσεις του. Προέρχεται από δημοσιογραφική οικογένεια της εβραϊκής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης, την οικογένεια Μοδιάνο, που κατάγεται από την Ιταλία (16ος αιώνας) και έχει προσφέρει στην Κοινότητα τη Θεσσαλονίκης σειρά σημαντικών Ραββίνων. Ο πατέρας του Μάριο, Σάμ Μοντιάνο, εκδότης, διευθυντής και αργότερα ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Le Progres» (Η πρόοδος), εργάσθηκε μετά τον Πόλεμο ως ανταποκριτής και επικεφαλής του γραφείου του Reuters για την Ελλάδα και την Τουρκία. Η οικογένεια Μοντιάνο και ο Μάριο κατάφεραν να επιβιώσουν των γερμανικών διώξεων που εξολόθρευσαν την εβραϊκή Κοινότητα χάρη στην προστασία των ιταλικών αρχών, που μετέφεραν όσους από του Εβραίους της Θεσσαλονίκης μπορούσαν στην Αθήνα. «Ακούγοντάς τον, ακούγοντας τις ιστορίες του για το πως επιβίωσε από τις απίστευτες περιπέτειες της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, αποκτάς ελπίδα και διάθεση για ζωή», λέει η Μιλένα Μόλχο που κατέγραψε το 2005 μια εκτεταμένη αυτοβιογραφική συνέντευξη του Μάριο Μοντιάνο. «Δεν ξέρω σε ποια γλώσσα μιλούσαν ο παππούς και η γιαγιά μου ο ένας στον άλλον. Μιλούσαν ωστόσο Ladino (ισπανικά σε εβραϊκή εκδοχή) στους γονείς μου. Οι γονείς μου μιλούσαν γαλλικά ο ένας στον άλλον και σε μένα, αλλά μιλούσαν Ladino στον αδελφό μου, ενώ ο αδελφός μου και εγώ μιλούσαμε ελληνικά», λέει στην συνέντευξη αυτή ο Μάριο Μοντιάνο, δίνοντας ένα χαρακτηριστικό στίγμα της Θεσσαλονίκης, στην οποία μεγάλωσε. Για να συνεχίσει την παράδοση αυτή ο Μάριο παντρεύτηκε το 1963 την αγαπημένη του Ιντζι, κόρη διακεκριμένης τουρκικής οικογένειας της Κωνσταντινούπολης, που γνώρισε και ερωτεύτηκε στη Ρόδο και με την οποία έζησε στην Αθήνα τις περιπετειώδεις δεκαετίες του κυπριακού και των ελληνοτουρκικών συγκρούσεων. Ο Μάριο Μοντιάνο προς το τέλος της σταδιοδρομίας του παρασημοφορήθηκε από την βασίλισσα Ελισάβετ με το OBE (Αξιωματούχος Τάγματος Βρετανικής Αυτοκρατορίας). Πηγή: Ας μου επιτραπεί να προσθέσω ότι χάσαμε έναν πολύτιμο δάσκαλο της δημοσιογραφίας, του ήθους και της τεκμηρίωσης. Προσωπικά, ήταν μεγάλη μου τιμή και πρόκληση να διαδεχθώ τον Μάριο Μοντιάνο, ως ανταποκριτής της εφημερίδας Maariv του Ισραήλ στην οποία ο Μάριο έστελνε επίσης τις ανταποκρίσεις του. Και τέλος το Άλεφ αποχαιρετά έναν σπουδαίο συνεργάτη του, που με τα κείμενά του φώτιζε την ενημέρωσή μας. Β.Ε.

7 του ΑΥΙ ΣΑΛΤΙΕΛ* 07 οχι σε νεα «Νυxτα» Η βία του λόγου, έντυπου ή προφορικού, εξελίσσεται μοιραία στην άσκηση βίας εις βάρος της στοχοποιημένης κοινωνικής ομάδας. Όταν λοιπόν σε μια ευνομούμενη πολιτεία, νομιμοποιείται η βία του λόγου χωρίς η κοινωνία να αντιδρά, χωρίς δηλαδή να ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά απόκρουσης, καταδίκης, απόρριψης και τελικά περιθωριοποίησης ιδεών και πρακτικών που εκπέμπουν ρατσιστικό μίσος, τότε ακριβώς γεννώνται και γιγαντώνονται τάσεις ρατσιστικής βίας, όπως αυτές διατυπώνονται και εφαρμόζονται από τη Χρυσή Αυγή. Αν λοιπόν, δεν καταπολεμήσουμε τις γεννεσιουργές αιτίες του φαινομένου, τότε η Χρυσή Αυγή και παρεμφερείς οργανώσεις θα κερδίζουν τη συμπάθεια και την υποστήριξη όλο και ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Όταν βεβηλώνονταν εβραϊκά νεκροταφεία με αγκυλωτούς σταυρούς, σχεδόν κανένας δεν αντιδρούσε. Ούτε η Πολιτεία, ούτε τα Μέσα Ενημέρωσης, ούτε καν οι άνθρωποι της διανόησης. Και βεβαίως, κανένας και ποτέ δεν συνελήφθη. Τις βεβηλώσεις ακολούθησαν οι εμπρησμοί Συναγωγών και μόνο τότε η κοινή γνώμη αφυπνίσθηκε. Αλλά ήταν ήδη αργά. Βεβηλώθηκαν αργότερα, το νεκροταφείο των Ιωαννίνων, η Συναγωγή του Βόλου και πρόσφατα το μνημείο του Ολοκαυτώματος στη Ρόδο. Η βεβήλωση μνημείων, που συμβολίζουν την παρουσία αλλά και την απώλεια χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων σε διάφορες πόλεις της χώρας μας, με αγκυλωτούς σταυρούς, είναι η χειρότερη ύβρις. Είναι μια προκλητική χυδαιότητα που προσβάλλει όχι μόνο τη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, αλλά και τον ίδιο τον πολιτισμό μας. Και μετά ήρθαν τα τάγματα εφόδου. Οι μοτοσυκλετιστές με τα μαύρα, οι αυθαίρετοι ελεγκτές νομιμότητας, οι κυνηγοί μεταναστών, οι αυτόβουλοι λογοκριτές που περικυκλώνουν θέατρα. Όλα αυτά τα φαινόμενα δείχνουν ότι κάποιοι επιθυμούν και επιδιώκουν μια νέα «Nύxτα Kρυστάλλων». Πρόκειται για βία ενάντια στη διαφορετικότητα που συνοδεύεται από μια δήθεν κοινωνική προσφορά προς τους «ομόαιμους». Η λογική της εθνοκάθαρσης που πρέπει όμως να αποσπάσει την υποστήριξη των «ευάλωτων μαζών», των «απελπισμένων». Και για το λόγο αυτό υιοθετούνται γκεμπελικές μέθοδοι προπαγάνδας, που δεν διστάζουν να διαστρέφουν και να κακοποιούν την ίδια την ουσία της δημοκρατίας, ώστε να την απονομιμοποιήσουν και να διευκολύνουν την επέλαση προς τον εθνικοσοσιαλισμό. Η απάντηση η δική μας συνοψίζεται σε δύο έννοιες: παιδεία και νομική θωράκιση της δημοκρατίας. Διότι, τι κοινό μπορεί να έχει το ελληνικό φιλότιμο με τη βαρβαρότητα του ολοκληρωτισμού; Τι κοινό μπορεί να έχει το ιδεώδες της αθηναϊκής δημοκρατίας με το φασισμό; Τι κοινό μπορεί να έχει ο γνήσιος πατριωτισμός με το λαϊκίστικο εθνικισμό; Και ταυτόχρονα, οφείλουν οι παλαιότεροι να θυμηθούν και οι νεώτεροι να διαβάσουν και να διδαχθούν ότι, όταν ο άνθρωπος μισεί το συνάνθρωπό του μόνο και μόνο επειδή είναι διαφορετικός, τότε εγκλήματα όπως το Ολοκαύτωμα μπορούν να επαναληφθούν. Αυτό σημαίνει παιδεία. Και σε αυτόν τον τομέα η θρησκεία μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο, προασπίζοντας την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό και καταπολεμώντας το φανατισμό. Είναι ευτύχημα για όλους το γεγονός ότι φωτεινοί ιεράρχες της χώρας μας αποκηρύττουν με τρόπο απόλυτο και κατηγορηματικό το μίσος που τρέφουν οι σκοταδιστές, εναντίον εκείνων που έχουν διαφορετικό χρώμα ή ανήκουν σε διαφορετική φυλή ή πιστεύουν σε διαφορετική θρησκεία. Σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο, η δικαιοσύνη ας κρίνει αν παραβιάζονται οι νόμοι και το Σύνταγμα της χώρας. Οι νομοθέτες όμως, καλούνται να εκσυγχρονίσουν αυτό το νομικό πλαίσιο σύμφωνα με τη θεμελιώδη ανάγκη της θωράκισης των δημοκρατικών αρχών της κοινωνίας μας. Αξίζει να επισημάνω τέλος, ότι ο μεγαλύτερος αντίπαλος του ναζισμού ήταν τα βιβλία. Οι Ναζί έκαιγαν τα βιβλία. Εμείς λοιπόν, διαβάζουμε τα βιβλία, πιστεύουμε στη γνώση, στην παιδεία, στη μνήμη. Διότι μόνο έτσι μια κοινωνία μπορεί να αποδυναμώσει εκείνους, που επιχειρούν να αλλοιώσουν την ιστορία διαψεύδοντας το Ολοκαύτωμα ομοθρήσκων μου και εκατομμυρίων άλλων θυμάτων του ναζισμού, εκείνους που επιχειρούν να παραβιάσουν τις αρχές της ελευθερίας και του ανθρωπισμού. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις *Πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος

8 της ΥΒΟΝΝΗΣ ΚΑΠΟΥΑΝΟ 08 Ραουλ Βάλενµπεργκ ΟΡαούλ Βάλενμπεργκ (Raoul Wallenberg) είναι ο παγκοσμίως γνωστός ως ήρωας, που έδρασε υπέρ των Εβραίων εκμεταλλευόμενος την θέση του και την διπλωματική σουηδική αποστολή. Το έτος 2012 που μνημονεύεται παγκοσμίως η δράση του σʼ εκείνα τα χρόνια, ονομάστηκε έτος Ραούλ Βάλενμπεργκ. O Ραούλ Βάλενμπεργκ γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1912 στη Σουηδία, στην πόλη Λίντινγκο. Γόνος αριστοκρατικής και πολύ γνωστής επώνυμης οικογένειας της Σουηδίας, με γενεές τραπεζιτών, χρηματιστών και πολιτικών. Το 1931 σε ηλικία 19 ετών, πήγε να σπουδάσει αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν στις ΗΠΑ. Εκεί σπούδασε ταυτοχρόνως την αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα. Επιστρέφοντας στη Σουηδία το 1935, διαπίστωσε ότι το αμερικανικό πτυχίο του δεν τον αντιπροσώπευε για να δουλεύει όπως επιθυμούσε, ως αρχιτέκτων στη Σουηδία. Μεταξύ των ετών ο Ραούλ Βάλενμπεργκ πήγε στο Ισραήλ κι εργάστηκε ως υπάλληλος σε έναν κλάδο της ολλανδικής τράπεζας στη Χάιφα. Κατʼ αυτήν την περίοδο είχε την ευκαιρία να γνωρίσει πολλούς Εβραίους φυγάδες από τη χιτλερική Γερμανία. Οι ιστορίες που άκουσε απʼ αυτούς τους ανθρώπους τον συγκίνησαν βαθύτατα. Επιστρέφοντας στη Στοκχόλμη βρήκε δουλειά στην «Κεντρική Ευρωπαϊκή εμπορική εταιρεία» εισαγωγών-εξαγωγών, με επιχειρήσεις στη Στοκχόλμη και στην Κεντρική Ευρώπη. Ιδιοκτήτης της ήταν ο Κόλομαν Λάουερ, Εβραίος Ούγγρος. Ο Ραούλ Βάλενμπεργκ, ως κάτοχος πολλών γλωσσών και ικανός να τις χειρίζεται απταίστως, μαζί με το γεγονός ότι μπορούσε να κινείται ελεύθερα γύρω στην Ευρώπη λόγω της μη εβραϊκής θρησκείας του, έγινε για τον Λάουερ ένας τέλειος συνεργάτης στην επιχείρησή του. Λίγο αργότερα έγινε ο μεγαλύτερος μέτοχος και ο διεθνής διαχειριστής της φίρμας. Στα συχνά ταξίδια του στις κατεχόμενες -υπό των Ναζί- Γαλλία και Γερμανία χώρες, διδάχθηκε τον τρόπο με τον οποίο δούλευαν οι Γερμανοί, καθώς και τη γερμανική γραφειοκρατία. Αυτές οι γνώσεις του ήταν πραγματικά χρήσιμες και αξιόλογες. Έπρεπε, άλλοτε να είναι ήρεμος, κεφάτος, θερμός, εκδηλωτικός (με την καλή έννοια) και άλλοτε επιθετικός και να μπορεί να τους εκφοβίζει. Να βρίσκει την κατάλληλη στιγμή να τους κολακεύει, να τους δωροδοκεί, να τους αποπαίρνει, να τους απειλεί, να εκνευρίζεται και να θυμώνει μαζί τους. Οι Γερμανοί ήταν εντυπωσιασμένοι απʼ αυτόν τον πολυσχιδή χαρακτήρα και συχνά ενέδιδαν στις απαιτήσεις του. Ένας άλλος σοβαρός παράγων ήταν η σουηδική διπλωματική του θέση, που οι Γερμανοί δεν τολμούσαν να παραβιάσουν. Τον Ιούλιο του 1944 έφθασε στη Βουδαπέστη, ήταν μόλις 32 ετών διορισμένος ως 2ος γραμματεύς της Πρεσβείας της χώρας του, δηλαδή τέσσερις μήνες μετά την κατάληψη της Βουδαπέστης υπό των Γερμανών. Η αποστολή του ήταν να προωθεί τη διάσωση των Εβραίων και έγινε ο αρχηγός αυτού του ειδικού τμήματος. Ο τότε πρωθυπουργός Χόρτι πίεζε την Εκκλησία να μεσολαβήσει στους Γερμανούς, για να σταματήσουν τις συλλήψεις και τις μεταφορές των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Βέβαια, οι Γερμανοί αρνήθηκαν και το σχέδιο απέτυχε. Έτσι, ανοίχθηκε ο δρόμος για τον Ραούλ Βάλενμπεργκ και μπόρεσε ως διπλωματικός υπάλληλος της σουηδικής Πρεσβείας να τους αποσπάσει διαβατήρια, τα οποία ονόμασε «οικογενειακά έγγραφα» που προορίζονταν για ολόκληρη οικογένεια και όχι για κάθε άτομο χωριστά. Αυτά τα διαβατήρια έσωσαν περί τους Εβραίους, διότι έτσι μπόρεσαν να μετακινηθούν σε χώρες ελεύθερες από τους Ναζί. Στην αρχή συνεργάσθηκε με τον Ερυθρό Σταυρό και με άλλους εθελοντές,

9 09 μη Εβραίους. Ήταν άφοβος, πολύ ευφυής, επινόησε και ένα άλλο δικό του τρόπο για να σώσει άλλους Εβραίους. Νοίκιαζε μεγάλα κτίρια στα οποία έβαζε πινακίδες στην πρόσοψη του καθενός, που έγραφαν «Σουηδικό Πνευματικό Κέντρο», σε άλλο «Σουηδική Βιβλιοθήκη» ή «Σουηδικό Κέντρο Ερευνών». Βέβαια, αυτά τα κτίρια κάθε άλλο παρά αντιπροσώπευαν τα επιστημονικά κέντρα. Ήταν το καταφύγιο χιλιάδων Εβραίων, που κρύβονταν εκεί. Έτσι στεγάστηκαν, κρύφτηκαν και σώθηκαν περίπου Εβραίοι που τους φυγάδευε σε ελεύθερες χώρες, μη γερμανοκρατούμενες, μόλις παρουσιαζόταν η ευκαιρία. Δυστυχώς όμως, τελικά δεν ξέφυγε από την αστυνομική παρακολούθηση. Στις 17 Ιανουαρίου 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα τον συνέλαβαν κι έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη του. Ποτέ δεν επέστρεψε στη βάση του. Η οικογένειά του διέθεσε μεγάλα χρηματικά ποσά για να ερευνηθεί ο θάνατός του. Αλλά παντού σιωπή. Διαδόσεις υπήρχαν πολλές, ότι ο Ραούλ Βάλενμπεργκ δεν ήταν ποτέ στη Σοβιετική Ένωση κι άλλοι πάλι, έλεγαν το αντίθετο. Στις αρχές του 1950, φυλακισμένοι επανακάμψαντες του Πολέμου δήλωσαν ότι ο Ραούλ Βάλενμπεργκ παρέμενε σε φυλακή στη Μόσχα. Αυτό το νέο οδήγησε την κυβέρνηση της Σουηδίας να ανανεώσει τις ερευνητικές προσπάθειες για το συγκεκριμένο θέμα. Βρέθηκαν χειρόγραφα έγγραφα με ημερομηνία 17 Ιουλίου 1947, που έλεγαν πως ο συλληφθείς Ραούλ Βάλενμπεργκ απεβίωσε τη χθεσινή νύχτα κι ευρέθηκε νεκρός στο κελί του. Η Σουηδία ήταν ανήσυχη αλλά η Ρωσία υποστήριξε αυτή την υπόθεση, που είχε «σιωπήσει» επί 30 χρόνια. Περί τον Οκτώβριο του 1989 ερωτήσεις από τη σουηδική κυβέρνηση, καθώς και από την οικογένεια του Ραούλ Γουόλενμπεργκ, οδήγησαν στην επαναφορά και την έρευνα του θέματος. Αντιπρόσωποι της οικογένειας εκλήθησαν στη Μόσχα για συζητήσεις. Με αυτή την ευκαιρία παρεδόθησαν στην οικογένεια από την KGB, τo διαβατήριό του ένα μικρό ημερολόγιο και διάφορα άλλα μικροπράγματα, που δεν βοήθησαν τις έρευνές τους. Πιθανώς αυτά τα προσωπικά πράγματα να βρέθηκαν ξεχασμένα από την KGB, σε κάποιο ντουλάπι στα αρχεία της. Δυο χρόνια αργότερα, οι κυβερνήσεις Σουηδίας και Ρωσίας συμφώνησαν να συστήσουν μία ομάδα επώνυμων ανθρώπων που θα ξεκαθάριζε το θέμα Ραούλ Βάλενμπεργκ, δηλαδή ό, τι αφορούσε τη σύλληψη και το θάνατό του. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν τον Γενάρη του 2001 και η ομάδα δεν μπόρεσε να δώσει θετικές πληροφορίες. Πολλές ερωτήσεις έμειναν αναπάντητες. Έτσι, η επιτροπή αποφάσισε οι φάκελοι και η υπόθεση να μείνουν σε εκκρεμότητα αλλά να μην κλείσουν. Τον Οκτώβριο του 2001 η σουηδική κυβέρνηση σχημάτισε μια άλλη επίσημη επιτροπή έρευνας «την Επιτροπή Ελίασσον», να ερευνήσει τα ιδρύματα που αφορούν την υπόθεση Ραούλ Βάλενμπεργκ. Το 2003, εξεδόθη το αποτέλεσμα των ερευνών, που ανέφερε κάτω από την επικεφαλίδα του εγγράφου με κεφαλαία γράμματα επίσημη ανακοίνωση: «Μια διπλωματική αποτυχία». Το έτος 2012, που συμπίπτει με την εκατονταετηρίδα από τη γέννησή του, μνημονεύεται απʼ όλες τις εβραϊκές Κοινότητες παγκοσμίως, με κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικές παραστάσεις στα σχολεία καθώς και σε κρατικά θέατρα, με ομιλίες, εκθέσεις φωτογραφιών της ζωής του, διαλέξεις σε επιστημονικά ιδρύματα, συναυλίες, καταθέσεις στεφάνων στα μνημεία του και άλλα κοινωνικά δρώμενα. Το 1944 οι Η.Π.Α ίδρυσαν προς τιμήν του την «Επιτροπή Προσφύγων Πολέμου» που βοήθησε την εγκατάσταση πολλών Εβραίων στη χώρα τους. Το όνομά του εδόθη σε πολλά άλλα δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα, σε πάρκα, σε παιδικές χαρές, σε κρατικές βιβλιοθήκες. Πολλά ιδρύματα τον τιμούν με κάθε τρόπο ετησίως, αυτόν που αγνόησε τη βαρβαρότητα των Γερμανών για να σώσει συνανθρώπους του. Οι τιμές αυτές, απεδόθησαν σʼ αυτόν τον ήρωα της ανθρωπιάς, που θυσιάστηκε και έζησε στον καιρό της απανθρωπιάς έως το τέλος της ζωής του. Είναι μία ιστορία που ενέπνευσε τον κόσμο, τα κατορθώματά του είναι μια υπενθύμιση ανάγκης να καταπολεμήσουμε το ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και τις παραλλαγές του. Όλοι γνωρίζουμε το Γιάντ Βασέμ. Ο δρόμος που ονομάστηκε «Λεωφόρος των δικαίων» στο Ισραήλ, είναι φυτεμένος με 600 δέντρα που το καθένα τους τιμά και φέρει το όνομα των μη Εβραίων, που διακινδύνευσαν όχι μόνον τους εαυτούς των αλλά και όλης της οικογένειάς τους για να σώσουν Εβραίους. Ένα από αυτά τα δέντρα φέρει και το όνομα του Ραούλ Βάλενμπεργκ. Λίγοι είναι οι Σουηδοί που επευφημήθηκαν έτσι, σαν τον Ραούλ Βάλενμπεργκ. Το 1981 ονομάσθηκε επίτιμος πολίτης των ΗΠΑ. Το 1985 επίτιμος πολίτης του Καναδά και το 1986 επίτιμος πολίτης του Ισραήλ. Επί επτά υποψηφίων για να κηρυχθούν ως πολίτες του κόσμου, ήρθε τρίτος, μετά τον Τσώρτσιλ και την αδελφή Τερέζα. Παρόλο που έχουν περάσει 70 περίπου χρόνια από την αντιναζιστική του δράση, τα ανθρώπινα κατορθώματά του ζουν και εξακολουθούν να υπενθυμίζουν τους ηρωικούς άθλους του κι εμείς να πιστεύουμε ότι πρέπει να παραμείνουμε άνθρωποι, όταν είμαστε αντιμέτωποι με την απανθρωπιά. Και να υποκλιθούμε όχι μόνο σʼ αυτούς που μας σώσανε, αλλά και σʼ αυτούς που συνεργάσθηκαν μαζί τους.

10 του ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΝΕΓΡΙΝ 10 το του Χανουκα Πόσοι από εμάς δεν έχουν συγκινηθεί από χαρά βλέποντας τις τρεμάμενες κι αδύναμες φλόγες της Χανουκιά να ζεσταίνουν τα σπιτικά μας, καθώς ζωντανεύουν για μια ακόμα φορά στις μνήμες μας το θαύμα, που με αγάπη ο Κύριος των Προγόνων μας πραγματοποίησε για το λαό μας; Πόσοι από εμάς δεν έχουν γελάσει σαν παιδιά βλέποντας τις σεβιβόν (σβούρες) να χορεύουν στριφογυριστά, καθώς ζαλίζουν για μια ακόμα φορά την περιβόητη φράση: Νες Γκαδόλ Αγιά Σσαμ - (Μέγα Θαύμα Συνέβη Εκεί); Ποιά όμως, η σημασία αυτού του τόσο μακρινού από την σύγχρονη ιστορία θαύματος, το οποίο αδιαλείπτως γιορτάζουμε κάθε χρόνο; Το Χανουκά μπορεί να χαρακτηριστεί ως η ιδιαίτερη εορτή (την οποία θέσπισαν οι Σοφοί μας) πίστης Κυρίου κι έμπρακτης αφοσίωσης στα ιδεώδη και τις παραδόσεις του Ιουδαϊσμού (και κατʼ επέκταση του μονοθεϊσμού γενικότερα). Συμβολίζει ακόμη, τον αγώνα των λίγων έναντι των πολλών, των ασθενών κατά των ισχυρών, την αιώνια μάχη του εβραϊκού λαού για τα πιστεύω του και την ύπαρξή του. Από την 25η ημέρα του μήνα Κισλέβ και για οκτώ ημέρες, ο λαός του Ισραήλ τελεί κατά την παράδοση, τα χαρμόσυνα έθιμα της γιορτής των φώτων (χαγκ αʼουρίμ, όπως ονομάζεται επιπρόσθετα το Χανουκά). Τα φώτα τα οποία μας υπενθυμίζουν πως οι πρόγονοί μας οι Μακκαβαίοι (όπως ονομάστηκαν από τα αρχικά της φράσης «Μι Καμόχα Μπαʼελίμ Αδωνάη»- «Ποιος είναι σαν Εσένα ανάμεσα στους θεούς, Κύριε», που αντιπροσώπευε το κίνημά τους και διακοσμούσε υπερήφανα το λάβαρο της επανάστασής τους) αναπαύτηκαν την ήμερα αυτή (XΑΝΟΥ = αναπαύτηκαν, Κ Α = την 25η), αφού κατάφεραν να διασώσουν και να διαφυλάξουν τον Μωσαϊκό τρόπο αφοσίωσης στον Ένα και Μοναδικό Δημιουργό. Ακολούθησαν πιστά τη διδαχή του προφήτη Ζαχαρία (4:6β), «... ούτε με ανθρώπινη ισχύ, ούτε με φυσική δύναμη θα πετύχεις τις οδούς σου, αλλά με το πνεύμα Μου μονάχα, λέγει ο Κύριος των Δυνάμεων...» και βγήκαν νικητές. Το φως του εβραϊσμού και των πανανθρώπινων ιδανικών του μονοθεϊσμού, που οι Μακκαβαίοι πάσχισαν να διατηρήσουν μέσα από ανιδιοτελή αυταπάρνηση, ηρωισμό και θυσία της ίδιας τους της ζωής στο βωμό της συνέχειας του λαού μας, αποδεικνύοντας υπερήφανα τα λόγια των Παροιμιών (4:18) «Η ζωή των δικαίων είναι σαν της αυγής το φως, που φέγγει όλο και περισσότερο ώσπου να γίνει ημέρα» έρχεται να μας παραδειγματίσει έως και σήμερα. Ζώντας λοιπόν, σε μία εποχή γεμάτη ερεθίσματα, λογιών λογιών μηνύματα, ιδέες και πιστεύω, που πηγάζουν μέσα από τον τρόπο ζωής των συνανθρώπων και των γειτόνων μας, αλλόθρησκων φίλων και γνωστών μας, η αναπόληση του θαύματος της διατήρησης του φωτός της επτάφωτης λυχνίας, που έλαμψε για οκτώ ημέρες, αντλώντας τη δύναμή της από τη ανδρεία των Μακκαβαίων, στέκει ως φίλτρο κι ασπίδα για εμάς. Φίλτρο για κάθε τι που επιθυμεί να μας αλλάξει, να μας αλλοιώσει και να μας μεταποιήσει (είτε βίαια, είτε ανεπαίσθητα, είτε υποχρεώνοντάς μας) σε κάτι ξένο το οποίο αντιτάσσεται στο είναι μας και σε αυτά που περήφανα κληρονομήσαμε από τους πατέρες μας και διατηρήσαμε, αψηφώντας τις οποιεσδήποτε κακουχίες έως και σήμερα. Φίλτρο που θα μας επιτρέψει όμως να χαρούμε και να αξιοποιήσουμε οτιδήποτε μπορεί να μας εμπλουτίσει, ο,τι δύναται να ενισχύσει την πολύχρωμη πολυφωνία που μας ομορφαίνει. Μονάχα έτσι η εκ θαύματος λάμψη της Μενορά θα συνεχίσει να εκπέμπει το φως της, αυτή τη φορά μέσα από εμάς.

11 του ANDY BOROWITZ* 11 το φεστιβαλ µε τα Όταν σκέφτομαι τα παιδικά μου χρόνια, πιστεύω πως το Χανουκά θα σήμαινε περισσότερα για μένα αν ήμουν Εβραίος. Οφείλω να διευκρινίσω πως είμαι Εβραίος με την έννοια πως έχω Εβραίους γονείς και εβραϊκό επίθετο, και μου αρέσει να παραγγέλνω κινέζικο φαγητό. Αν και η οικογένειά μου είναι εβραϊκή δεν ήμασταν ποτέ πολύ καλοί σε εκείνα τα οποία θεωρείται πως οι Εβραίοι επιδίδονται με επιτυχία, με πρώτο στη λίστα τον εορτασμό των γιορτών, ίσως γιατί έχουμε την ευκαιρία να το κάνουμε 200 φορές το χρόνο. Αν δεν μπορείς να είσαι καλός και Εβραίος με ένα τέτοιο εορτολόγιο, σημαίνει πως απλά δεν προσπαθείς. Αυτό ήταν το πρόβλημά μας, δεν προσπαθούσαμε. Καθώς μεγάλωνα, η οικογένειά μου ασκούσε τον ιουδαϊσμό λιγότερο απʼ όσο εξασκούμουν στο τσέλο, κάτι που με απασχολούσε περί τα πέντε λεπτά τη βδομάδα. Από τυπική άποψη ήμασταν Ρεφορμιστές Εβραίοι, αλλά ακόμη και αυτός ο χαρακτηρισμός, μας εμφανίζει πολύ θρήσκους. Οι γονείς μου σπάνια πήγαιναν στη Συναγωγή και κανένα από τα παιδιά δεν είχε κάνει μπαρ-μιτσβά. Ουσιαστικά ασκούσαμε ένα είδος ιουδαϊσμού που σήμερα θα μπορούσε ίσως να ασκήσεις μέσω του ίντερνετ. Αλλά όταν ερχόταν μια μεγάλη εβραϊκή γιορτή, η ανεπάρκεια μας στις ιουδαϊκές πρακτικές ήταν εξόφθαλμη. Πολλές εβραϊκές οικογένειες δεν καταφέρνουν να κάνουν τανίθ το Κιπούρ, αλλά πόσες από αυτές μπαίνουν τη μέρα αυτή στο στέσιον βάγκον και πάνε για φαγητό σε ένα σουηδικό μπουφέ; Το Χανουκά βέβαια δε θεωρείται μια από τις σημαντικές εβραϊκές γιορτές (έτσι τουλάχιστον μου λένε οι Εβραίοι φίλοι μου). Παραδοσιακά (πάλι βασίζομαι στους Εβραίους φίλους μου) η μενορά ανάβεται οκτώ βράδια στη σειρά και τα παιδιά παίρνουν ένα δώρο κάθε βράδυ. Εμείς το κάναμε λίγο διαφορετικά. Οι γονείς μου δεν είχαν μενορά και με μια λογική που ακολουθούσε τα κεριά, εμείς παίρναμε ένα μόνο δώρο, συνολικά. Στην οικογένειά μας το Χανουκά δεν ήταν η ώρα για υπερβολές. Είχαμε το Κιπούρ γι αυτό. Ο μεγαλύτερος αδελφός μου κι η αδελφή μου δεν διαφωνούσαν με αυτή τη ρύθμιση. Ίσως θεωρούσαν πως το να παραιτηθείς από επτά δώρα ήταν ένα μικρό αντίτιμο για να γλυτώνεις να πηγαίνεις στη Συναγωγή. Όταν έγινα δέκα χρονών όμως, αποφάσισα πως τα πράγματα έπρεπε να αλλάξουν. Τα γενέθλιά μου ήταν στις 4 Ιανουαρίου κι οι γονείς μου είχαν αποφασίσει να συνενώνουν το δώρο του Χανουκά και των γενεθλίων σε ένα κάπως μεγαλύτερο δώρο. Με βάση τους υπολογισμούς μου, το μέσο Εβραιόπουλο έπαιρνε εννέα δώρα το χρόνο (μαζί με των γενεθλίων) ενώ εγώ μόνο ένα. Μόνο μια λύση θα αποκαθιστούσε αυτό το έλλειμμα, αποφάσισα: θα γιορτάζαμε το Χανουκά όπως κάνουν οι κανονικοί Εβραίοι. Ο πατέρας μου ήταν αυτός που θα πειθόταν ευκολότερα. Μεγάλωσε ως Συντηρητικός Εβραίος και αν και έχει τελείως χάσει το κολάι, παρέμενε ο πιο πρόσφορος να καλωσορίσει τα κάποια αμυδρά θρησκευτικά σκιρτήματα του μικρότερου παιδιού του. Ευτυχώς τσίμπησε: πήγε μάλιστα και αγόρασε μια μενορά και κεριά και έναν οδηγό για τον εορτασμό του Χανουκά. Και έτσι έγινε, η οικογένεια Μπόροβιτζ συγκεντρώθηκε για να γιορτάσει την πρώτη νύχτα του Χανουκά, τα έθιμα και οι παραδόσεις του οποίου της ήταν τόσο ξένα όσο και του Κουάνζα, της γιορτή της συγκομιδής που γιορτάζουν οι Αφρο-Αμερικανοί. Ο γιορτασμός ξεκίνησε δυσοίωνα. Μόλις είχε αρχίσει ο πατέρας μου να διαβάζει την προσευχή για το άναμμα των κεριών, ο αδελφός μου άρχισε να γελάει. Ο πατέρας μου που μπορεί να το εξέλαβε ως σχόλιο για την προφορά του στα εβραϊκά δεν το πήρε καλά. Με το είδος της οργής που συναντά κανείς στην Παλαιά Διαθήκη (ή τουλάχιστον έτσι μου λένε), έδιωξε τον αδελφό μου απ το τραπέζι. Ο πατέρας μου προσπάθησε να συνεχίσει την προσευχή αλλά διακόπηκε από την αδελφή μου που ξέσπασε σε ένα νευρικό χαχανητό. Αποπέμφθηκε και αυτή. Μείναμε ο πατέρας η μητέρα μου και εγώ να καθόμαστε γύρω από μια μενορά, που αίφνης έμοιαζε λυπημένη. Τα σχέδια μου για το Χανουκά έμοιαζαν να κρέμονται από μια κλωστή, κλωστή που έσπασε, όταν η μητέρα μου ξέσπασε στα γέλια και εκδιώχτηκε κι εκείνη όπως τα αδέλφια μου. Δεν αποπειραθήκαμε να γιορτάσουμε ξανά το Χανουκά. Όταν διηγούμαι την ιστορία αυτή στους Εβραίους φίλους μου με λυπούνται. Δεν αισθάνομαι μια έλλειψη μεγαλώνοντας σε ένα σπιτικό που δεν ακολουθούσε τις εβραϊκές παραδόσεις; Καθόλου. Αληθινά, εμείς οι Μπόροβιτζ δεν ήμασταν και πολύ ευσεβείς από θρησκευτική άποψη αλλά αγκαλιάσαμε όλες τις σημαντικότερες πλευρές της εβραϊκής ζωής: αγάπη, οικογένεια και φαγητό. Ειδικά κατά το Κιπούρ. *Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στις στους New York Times με τον τίτλο «The Festival of Loot» και υπότιτλο «Holidays on Their Heads». Ο Andy Borowitz είναι διαπρεπής Αμερικανοεβραίος συγγραφέας, κωμικός και αρθρογράφος. Δημιούργησε τη σατυρική στήλη «The Borowitz Report» με εκατομμύρια αναγνώστες, χάρις στην οποία έγινε ο πρώτος αποδέκτης του βραβείου για το χιούμορ του αμερικανικού «National Press Club». Μετάφραση Ηλίας Νάχμαν

12 12 Μoσχα: την εβραϊκη του Λενιν Το νέο Εβραϊκό Μουσείο παρουσιάζει τη ζωή των Εβραίων στη Ρωσία. Το νέο Εβραϊκό Μουσείο της Μόσχας, το μεγαλύτερο στον κόσμο, δεν αναφέρει ότι ο παππούς του μεγάλου επαναστάτη (από την πλευρά της μητέρας του) ήταν Εβραίος που αναγκάστηκε να εκχριστιανιστεί. Μόσχα, Ρωσία Το καινούργιο Εβραϊκό Μουσείο της Μόσχας, που πριν από λίγες μέρες άνοιξε τις πύλες του στο κοινό, παρουσιάζει τη ζωή των Εβραίων στη Ρωσία από τα τέλη του 19ου αιώνα μέσα από ιστορικά έργα, επιστολές καθώς και βιντεοσκοπημένου υλικού με μαρτυρίες Ρωσοεβραίων που ζουν στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη. Ωστόσο, αποφεύγει να αναφερθεί σε ένα ακανθώδες κομμάτι της μπολσεβικικής ιστορίας: την εβραϊκή καταγωγή του ηγέτη του «Οκτώβρη» Βλαντίμιρ Ιλιτς Ουλιάνοφ, πασίγνωστου με το ψευδώνυμο Λένιν. «Από το μουσείο λείπει η περιβόητη επιστολή της αδελφής του Λένιν, που αναφέρει την χαμένη εβραϊκή ρίζα του Ρώσου ηγέτη», τονίζει ο ανταποκριτής των βρετανικών Times στη Μόσχα, Ρότζερ Μπόγιες. Η επιστολή, γραμμένη προς τον Ιωσήφ Στάλιν το 1932 από τη μεγαλύτερη αδελφή του Λένιν, την Άννα Ουλιάνοβα, αναφέρει ότι ο πατέρας απ' τη πλευρά της μητέρας τους (ονόματι Ισραήλ Μπλανκ), ήταν Ουκρανός Εβραίος, που είχε ασπαστεί τον χριστιανισμό προκειμένου να ξεφύγει από την περιοχή όπου ήταν αναγκα- σμένοι να ζουν όλοι οι Εβραίοι και να έχει πρόσβαση σε ανώτερη μόρφωση. Η περιοχή εκείνη, γνωστή ως «Όρια Εγκατάστασης», αποτελούσε το 20% της τσαρικής ευρωπαϊκής Ρωσίας και αντιστοιχούσε στις περιοχές που σήμερα αποτελούν τμήματα της Λιθουανίας, της Λευκορωσίας, της Πολωνίας, της Μολδαβίας, της Ουκρανίας και της Δυτικής Ρωσίας. Αντιθέτως, το Μουσείο Ανεκτικότητας (όπως ονομάζεται επίσης) δεν αποκρύπτει καθόλου την, πιο ξεκάθαρα εβραϊκή πάντως, καταγωγή του έτερου ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης, Λέον Τρότσκι, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Λεβ Νταβίντοβιτς Μπρόνσταϊν, πέμπτο παιδί του εύπορου Εβραίου αγρότη Νταβίντ Λεοντίγεβιτς Μπρόνσταϊν. Ο ηγέτης του Κόκκινου Στρατού και μελλοντικό θύμα δολοφονίας στο Μεξικό από έναν Ισπανό κομουνιστή, όργανο του Στάλιν, γεννήθηκε στο χωριό Γιάνοφκα της Ουκρανίας. Το μουσείο κάνει ειδική μνεία στο γεγονός πως, οι Εβραίοι στη Ρωσία είχαν διωχθεί από το τσαρικό καθεστώς από τα τέλη του 18ου αιώνα. Ο Στάλιν προσπάθησε να εξαφανίσει από τη Σοβιετική Ένωση πολλές εκφάνσεις του εβραϊκού πολιτισμού, απομακρύνοντας ή δολοφονώντας κορυφαίους Εβραίους διανοούμενους και μετακινώντας εβραϊκούς πληθυσμούς. Το μεγαλύτερο κύμα του «κόκκινου» αντισημιτισμού επί Στάλιν ξέσπασε με την «υπόθεση των γιατρών», μία μηχανορραφία του καθεστώτος: Εβραίοι γιατροί κατηγορήθηκαν άδικα, ότι συνωμότησαν για να δολοφονήσουν δύο σοβιετικούς ηγέτες. Το μουσείο έκτασης τετραγωνικών μέτρων, χρηματοδοτήθηκε από τον εβραϊκής καταγωγής Ρώσο «ολιγάρχη» Βίκτωρ Βέξελμπεργκ, πλουσιότερο άνθρωπο στη Ρωσία, με προσωπική περιουσία που αποτιμάται στα 15 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, τυγχάνει της θερμής υποστήριξης του ίδιου του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος μάλιστα το 2007 είχε δωρίσει συμβολικά έναν μηνιαίο του μισθό για την χρηματοδότηση του έργου. ΤΟ ΒΗΜΑ, 28/11/2012

13 του BIΚΤΩΡΑ ΙΣΑΑΚ ΕΛΙΕΖΕΡ* 13 δυο για δυο λαους µια θεωρητικη λυση Ηιστορία της εξίσωσης «Δύο κράτη για δύο λαούς», ξεκίνησε στις 29 Νοεμβρίου 1947, όταν η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης και τη δημιουργία ενός εβραϊκού και ενός αραβικού κράτους. Ο αραβικός κόσμος απορρίπτει την απόφαση διχοτόμησης και επιτίθεται στο υπό σύσταση κράτος του Ισραήλ, με στόχο την εκδίωξη των Εβραίων κατοίκων του και την ίδρυση ενός επί πλέον αραβικού κράτους. Αυτή είναι η ιστορική και αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησαν πόλεμοι, εξεγέρσεις, τρομοκρατία, διμερείς συμφωνίες και πολλές πολλές αποφάσεις του ΟΗΕ. Οι τελευταίες ήταν πάντα οι πλέον ανίσχυρες και αναποτελεσματικές. Ο τίτλος «Γεννήθηκε το κράτος του Ισραήλ», δημοσιεύθηκε στις 16 Μαΐου 1948, μια μέρα μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας από το Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, στην εφημερίδα Palestine Post, και αφού εν τω μεταξύ είχαν προσδιοριστεί με σαφήνεια η εδαφική και η πολιτική κυριαρχία, και όχι στις 30 Νοεμβρίου Αντίθετα, 64 χρόνια αργότερα, οι πηχυαίοι τίτλοι που ακολούθησαν την απόφαση του ίδιου οργανισμού να αναγνωρίσει την Παλαιστινιακή Αρχή ως «κράτος μη μέλος με καθεστώς παρατηρητή», στόχο έχουν τον εφησυχασμό της παλαιστινιακής κοινής γνώμης στη Δυτική όχθη του Ιορδάνη και όχι την αποτύπωση της πραγματικότητας, αφού ούτε διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα υφίστανται, ούτε και πολιτική κυριαρχία ασκείται. Πρόκειται δηλαδή περί ενός νοητού εικονικού κράτους. Η ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής γνωρίζει καλά ότι το πραγματικό παλαιστινιακό κράτος μπορεί να συσταθεί μόνο μετά την ευόδωση των διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ, όπου θα οριστικοποιηθούν και τα σύνορα μεταξύ των δύο κρατών. Η απόφαση όμως αυτή, παρά τη σφοδρή αντίδραση της ισραηλινής κυβέρνησης, ενισχύει τις μετριοπαθείς δυνάμεις των Παλαιστινίων και την ώρα που η Χαμάς προπαγανδίζει τη δήθεν πολεμική νίκη της εναντίον του Ισραήλ, καθιστά τον Μαχμούντ Αμπάς μοναδικό νόμιμο εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού τον οποίο μάλιστα βοήθησαν κυρίως οι Ευρωπαίοι να κατακτήσει μια διπλωματική νίκη. Με τον τρόπο αυτό αποδυναμώνεται σημαντικά η επιρροή της Χαμάς στη Δυτική όχθη και διατηρείται ζωντανή η δυνατότητα επανόδου Ισραηλινών και Παλαιστινίων στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προκειμένου να επιτευχθεί επιτέλους η εξίσωση «Δύο κράτη για δύο λαούς». Για ποιους λόγους όμως η εξίσωση αυτή παραμένει θεωρητική και ποιοι υπηρετούν τη «μη λύση» του Παλαιστινιακού; Παλαιστινιακή Αρχή Εύκολα θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η Παλαιστινιακή Αρχή επιδιώκει το συμβιβασμό, υπό την προϋπόθεση ότι το Ισραήλ θα αποχωρήσει από όλα τα εδάφη που κατέλαβε στον πόλεμο του Η εμπειρία όμως είναι διαφορετική. Ο Γιασέρ Αραφάτ το 2000 και ο Μαχ-

14 ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ: αριστερά η έκταση της περιοχής του Ισραήλ που πλήττεται µε ρουκέτες από τη Γάζα και δεξιά η ίδια σε έκταση περιοχή γύρω από την Αθήνα μούντ Αμπάς το 2008, απέρριψαν κατηγορηματικά τις προτάσεις των τότε πρωθυπουργών του Ισραήλ Εούντ Μπαράκ και Εούντ Όλμερτ αντίστοιχα, που προέβλεπαν την αποχώρηση του Ισραήλ από το 90% των κατεχομένων εδαφών και ανταλλαγή για το υπόλοιπο 10% των εδαφών, με πληθυσμιακά κριτήρια. Ο Μαχμούντ Αμπάς έβρισκε πάντα προφάσεις προκειμένου να αποφύγει τις διαπραγματεύσεις ακόμη και κατά τη διάρκεια του 10μηνου παγώματος της ανέγερσης οικισμών το Ταυτόχρονα αδυνατεί να ασκήσει την εξουσία του στη Λωρίδα της Γάζας, εξ αυτού αδυνατεί να καταλήξει σε συμφωνία με το Ισραήλ, που θα οδηγούσε στην ανακήρυξη ενός παλαιστινιακού κράτους σε διεθνώς αναγνωρισμένα (και από το Ισραήλ) σύνορα χωρίς τη Λωρίδα της Γάζας, φοβούμενος ακριβώς ένα νέο ενδοπαλαιστινιακό εμφύλιο σπαραγμό. Έτσι λοιπόν, ο Μαχμούντ Αμπάς καταγράφεται ως ο πρώτος θιασώτης της «μη λύσης». Λωρίδα της Γάζας Η κυρίαρχη δύναμη της Χαμάς, με ενισχυμένο τον εξόριστο ηγέτη της Χαλέντ Μεσάαλ, ο οποίος χειρίσθηκε την κατάπαυση πυρός με το Ισραήλ υπό την αιγίδα του Αιγύπτιου Προέδρου Μούρσι, διακήρυξε για άλλη μια φορά κατά την διάρκεια της διήμερης παραμονής του στη Γάζα, ότι η Χαμάς δεν πρόκειται ποτέ να αναγνωρίσει το δικαίωμα ύπαρξης του «σιωνιστικού εισβολέα». Κάθε απόπειρα συμφωνίας με το Ισραήλ θεωρείται εθνική προδοσία. Η Χαμάς αποτελεί το μακρύ βραχίονα του Ιράν στην περιοχή και δυναμιτίζει κάθε απόπειρα συμβιβασμού με το εβραϊκό κράτος. Αξίζει μάλιστα να θυμηθούμε, ότι πριν από την πρόσφατη βροχή ρουκετών στο νότιο Ισραήλ, είχε προηγηθεί δήλωση του Μαχμούντ Αμπάς ότι η επιστροφή των Παλαιστινίων προσφύγων στο Ισραήλ δεν είναι πλέον όρος για την επίτευξη οριστικής συμφωνίας. Ο συνειρμός λοιπόν είναι εύλογος και αυτονόητος. Οι ρουκέτες προκαλούν ισχυρή ισραηλινή αντίδραση, το αίμα Παλαιστινίων της Γάζας δεν επιτρέπει στους Παλαιστινίους της Δυτικής όχθης να συνομιλούν με τον «αδίστακτο Σιωνιστή δολοφόνο» ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν και τις ακραίες δυνάμεις στην ίδια την ισραηλινή κοινωνία. Η Χαμάς λοιπόν, καταγράφεται ως σχεδιαστής της «μη λύσης». Ισραήλ Το δίδυμο Νετανυάου Λίμπερμαν βρήκε πρόσφορο έδαφος για την ανέγερση νέων οικισμών που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο τη διαπραγμάτευση με την Παλαιστινιακή Αρχή. Δηλώνουν ότι τάσσονται υπέρ της λύσης «Δύο κράτη για δύο λαούς» για να αποφύγουν τη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ και κυρίως τη δυσαρέσκεια του Αμερικανού Προέδρου Ομπάμα, στην πράξη όμως κάνουν το παν για να διατηρηθεί το καθεστώς της «μη λύσης». Η πολιτική αυτή βασίζεται τόσο στην πολιτική αδυναμία του Μαχμούντ Αμπάς να ασκήσει την εξουσία του όσο και στην αδυναμία της Παλαιστινιακής Αρχής να εγγυηθεί την αποτροπή επιθέσεων κατά του Ισραήλ. Σε ό, τι αφορά τη Λωρίδα της Γάζας, φαίνεται ότι η στρατηγική της κυβέρνησης Νετανιάου είναι να σπρώξει τη Λωρίδα στον έλεγχο και στην ευθύνη επιτήρησης της Αιγύπτου, χωρίς όμως να παραβιασθεί ο βασικός όρος της αποστρατικοποιημένης Χερσονήσου του Σινά, που διασφαλίζει το αμυντικό στρατηγικό βάθος του Ισραήλ. Η κυβέρνηση Μούρσι, δοκιμάσθηκε κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Αμυντικός πυλώνας» και απέδειξε ότι δεν επιθυμεί την απεμπλοκή από την ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ. Αρκεί βέβαια η Αραβική Άνοιξη της Αιγύπτου να μην μετατραπεί σε «Ισλαμικό Χειμώνα». Το Ισραήλ όμως ετοιμάζεται για εκλογές. Οι εργατικοί και οι κεντρώοι της ισραηλινής πολιτικής σκηνής επιμένουν ότι είναι ζωτικό συμφέρον του Ισραήλ να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατό η εξίσωση «Δύο κράτη για δύο λαούς», διότι η δημογραφία απειλεί και τον εβραϊκό και το δημοκρατικό χαρακτήρα της ισραηλινής κοινωνίας. Και η λύση αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο με έναν εδαφικό συμβιβασμό που θα διασφαλίζει την ασφάλεια των ισραηλινών πολιτών και την ίδρυση του ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. *Ανταποκριτης της ισραηλινής εφημερίδας Maariv στην Ελλάδα.

15 15 η υποκρισια Ο Ο.Η.Ε αγνόησε τις επανειλημμένες εκκλήσεις του Ισραήλ για να αναλάβει δράση εναντίον των ρουκετών της Χαμάς, ενώ έσπευσε να σταματήσει την αυτοάμυνα του Ισραήλ. Παρόλο που την εβδομάδα που μας πέρασε υπηρεσίες του Ο.Η.Ε και ανώτεροι αξιωματούχοι έσπευδαν να παρέμβουν τη στιγμή που το Ισραήλ άρχισε να προστατεύει τον άμαχο πληθυσμό του από εκατοντάδες επιθέσεις της Χαμάς με ρουκέτες, επιστολές που δημοσίευσε το Παρατηρητήριο του Ο.Η.Ε δείχνουν ότι οι ίδιοι αυτοί παράγοντες του Ο.Η.Ε εθελοτυφλούσαν στις επανειλημμένες εκκλήσεις του Ισραήλ για ανάληψη δράσης. Ο Ρώσος πρεσβευτής Βιτάλι Τσούρκιν, ο οποίος για δυο χρόνια σχεδόν μπλόκαρε κάθε απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. προκειμένου να παύσει το καθεστώς του Μπασάρ αλ-άσαντ να δολοφονεί περισσότερους από ανθρώπους του λαού του, επιτέθηκε την τρέχουσα εβδομάδα «για την αναβλητικότητα στη Γάζα». Στην πραγματικότητα, αυτό που έδωσε στη Χαμάς το πράσινο φως για το βομβαρδισμό ισραηλινών αμάχων και ανάγκασε τελικώς το Ισραήλ να απαντήσει καθυστερημένα, ήταν η αναβλητικότητα, η αδιαφορία και η αντίδραση της Ρωσίας και των συμμάχων της στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Τουλάχιστον 20 ξεχωριστές φορές φέτος, η ισραηλινή κυβέρνηση απευθύνθηκε στα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με τις επιθέσεις ρουκετών από τους Παλαιστινίους, με πανομοιότυπες επιστολές προς τον Γενικό Γραμματέα Μπαν Κι-Μουν και το Συμβούλιο Ασφαλείας. Το Ισραήλ ωθούσε τα Ηνωμένα Έθνη να αναλάβουν δράση και τουλάχιστον, να μιλήσουν και να καταδικάσουν τις επιθέσεις. «Η αδράνεια του σήμερα θα υποβοηθούσε την πυροδότηση της κλιμάκωσης της σύγκρουσης του αύριο» προειδοποιούσε το Ισραήλ, ενώ εφάρμοζε εντυπωσιακά μέτρα αυτοσυγκράτησης, που καμία άλλη χώρα που αντιμετωπίζει παρόμοιο κίνδυνο δεν θα επεδείκνυε. Κι όμως, δεν γνωρίζουμε να ελήφθη οποιοδήποτε μέτρο από τον Ο.Η.Ε. Οι επιστολές αυτές συνιστούν σημαντική νομική καταγραφή που απορρίπτει μύθους που προπαγανδίζονται από φιγούρες του Ο.Η.Ε., όπως ο δικαστής Ρίτσαρντ

16 16 Γκόλντστοουν, συντάκτης της περίφημης έκθεσης του 2009 (την οποία και απέσυρε αργότερα), όπου ξόρκιζε το Ισραήλ και απάλλασσε τη Χαμάς. Από μια συνέντευξη εκείνης της χρονιάς ο Γιαακώβ Αχιμεΐρ αναφέρει: «Ίσως αυτός είναι και ένας λόγος για τον οποίο η ισραηλινή κυβέρνηση δεν συνεργάστηκε με την επιτροπή σας: η επιτροπή σας κ. Γκόλντστοουν συγκροτήθηκε μετά την ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση, η οποία ήταν πράξη αντεκδίκησης και όχι έπειτα από επτά ή οκτώ χρόνια παλαιστινιακών βομβαρδισμών εναντίον αθώων αμάχων στο Ισραήλ». Η απάντηση του Γκόλντστοουν ήταν: «Δεν πιστεύω ότι αυτό ήταν το ζήτημα, ο βομβαρδισμός. Δεν πίστευα ότι η ισραηλινή κυβέρνηση θα το πήγαινε στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Ίσως κάνω λάθος, αλλά αυτή την εντύπωση είχα...» Όπως σημείωσε το Παρατηρητήριο του Ο.Η.Ε εκείνη την εποχή, το Ισραήλ είχε επανειλημμένα απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας - για το οποίο πολλοί ανά τον κόσμο πιστεύουν ότι το έχει στο τσεπάκι του το Ισραήλ - ωστόσο άνευ αποτελέσματος. Όντως, ακολουθεί ένας μεγάλος κατάλογος επιστολών του Ισραήλ, από το 2000 μέχρι το 2008, που αγνοήθηκε εντελώς από τον Ο.Η.Ε. Επιστολή σταλείσα από τον Ισραηλινό Πρεσβευτή Ρον Προζόρ στον Γενικό Γραμματέα του Ο.Η.Ε. Μπαν Κι-Μουν και στον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας, στις 12 Φεβρουαρίου 2012 αναφέρει τα εξής: Εξοχώτατε, Σας επιστέλλω μετά από μια ακόμη εβδομάδα κατά την οποία οι ισραηλινοί πολίτες αισθάνθηκαν το κακό της τρομοκρατίας μέσα στην ίδια τους τη χώρα και σε ολόκληρο τον κόσμο. Καθώς τρομοκρατικές επιθέσεις έσειαν πόλεις από την Μπανκόγκ μέχρι το Τμπιλίσι και το Νέο Δελχί, ρουκέτες εξακολουθούν να πέφτουν βροχή από τη Λωρίδα της Γάζας, εκρηγνυόμενες σε κοινότητες σε ολόκληρο το νότιο Ισραήλ. Με την μια επιστολή μου να διαδέχεται την άλλη, έχω καταστήσει σαφές ότι οι πύραυλοι που εκτοξεύονται από τη Γάζα θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια κλιμάκωση της διένεξης στην ήδη εύθραυστη περιοχή μας. Ωστόσο, το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν ψέλλισε ούτε μια συλλαβή καταδίκης τους. Μονάχα κατά τις δύο τελευταίες εβδομάδες, 11 πύραυλοι εκτοξεύτηκαν από τη Γάζα εναντίον ισραηλινών πόλεων φθάνοντας σε περιοχές της Σαάρ Ανέγκεβ, της Σντοτ Ανέγκεβ, της Εσσκόλ και της Ασσκελόν. Σήμερα, τρομοκράτες εκτόξευσαν δύο πυραύλους στο νότιο Ισραήλ και επιτέθηκαν σε συνοριακή περίπολο των Δυνάμεων Άμυνας του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας χειροβομβίδες με προωθητήρες και ένα αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό. Το απόγευμα της 10ης Φεβρουαρίου 2012 δύο πύραυλοι εκτοξεύτηκαν στο Κιμμπούτς Ζικίμ και το Κιμμπούτς Αλουμίμ τραυματίζοντας μια γυναίκα. Μόνο κατά τύχη δεν προκλήθηκε μεγαλύτερη τραγωδία, λαμβανομένου υπόψη ότι ο ένας πύραυλος εξερράγη μεταξύ δύο κατάμεστων από κόσμο σπιτιών, καθώς οι κάτοικοί τους εόρταζαν το Σάββατο. Έχει φθάσει η ώρα να καταδικάσει το Συμβούλιο Ασφαλείας αυτές τις επιθέσεις ρητά και κατηγορηματικά, όχι μόνο ως ωμή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου αλλά και ως σοβαρή απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Το Ισραήλ αναμένει από το Συμβούλιο Ασφαλείας και από όλα τα υπεύθυνα μέλη της διεθνούς κοινότητας να καταδικάσουν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, την αμείλικτη εκτόξευση πυραύλων από τη Γάζα. Κάθε μία από αυτές τις επιθέσεις αποκαλύπτει το χαρακτήρα και τις προθέσεις της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς, η οποία συνεχίζει να έχει de facto τον έλεγχο της Γάζας και συνεχίζει να υποστηρίζεται, να χρηματοδοτείται και να εξοπλίζεται από το ιρανικό καθεστώς. Ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανιγιέ, ξεκαθάρισε κατά την επίσκεψή του στο Ιράν την περασμένη εβδομάδα ότι «μπορούμε να επιτύχουμε το σκοπό μας μόνο με μάχη και ένοπλη αντίσταση». Το Ισραήλ θεωρεί την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς πλήρως υπεύθυνη για όλες τις επιθέσεις που προέρχονται από τη Γάζα. Το Ισραήλ εξάσκησε και θα εξακολουθήσει να εξασκεί το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα, όπως ενδείκνυται, θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να προστατεύσει τους πολίτες του. Θα σας ήμουν ευγνώμων εάν δίνατε την παρούσα επιστολή στα πρακτικά του Συμβουλίου Ασφαλείας. (Υπογραφή) Ρον Προζόρ Πρεσβευτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος Οι 20 εκκλήσεις του Ισραήλ που ο Ο.Η.Ε. αγνόησε: 3 Ιανουαρίου 2012, 27 Ιανουαρίου 2012, 31 Ιανουαρίου 2012, 3 Φεβρουαρίου 2012, 17 Φεβρουαρίου 2012, 8 Μαρτίου 2012, 11 Μαρτίου 2012, 13 Μαρτίου 2012, 4 Μαΐου 2012, 17 Μαΐου 2012, 21 Ιουνίου 2012, 25 Ιουνίου 2012, 18 Ιουλίου 2012, 28 Αυγούστου 2012, 29 Αυγούστου 2012, 11 Σεπτεμβρίου 2012, 10 Οκτωβρίου 2012, 16 Οκτωβρίου 2012, 24 Οκτωβρίου 2012, 12 Νοεμβρίου Πηγή: 22/11/2012

17 Με τη δύναμη της βούλησης ο άνθρωπος αλλάζει τον εαυτό του. Με τη δύναμη της αγάπης αλλάζει τους γύρω του. Με τη δύναμη της σκέψης αλλάζει τον κόσμο. Κουμφούκιος ( π. Χ.)

18 18 οι 100 Εβραιοι που επηρεασαν τον κοσµο 41 Χενρι ( )

19 19 ΟΧένρι Μπέργκσον ήταν ένας από τους σημαντικούς φιλοσόφους της εποχής του. Γεννήθηκε στο Παρίσι, ο πατέρας του ήταν μουσικός με καταγωγή από την Πολωνία και η μητέρα του ήταν Ιρλανδή- Αγγλίδα. Οι απόψεις του για το χρόνο, την εξέλιξη, τη μνήμη, την ελευθερία, την αντίληψη, το πνεύμα και το σώμα, τη διαίσθηση, τη νοημοσύνη, τον μυστικισμό και την κοινωνία επηρέασαν βαθιά τη σκέψη και τα γραπτά των Ευρωπαίων πολιτικών και συγγραφέων του 20ου αιώνα. Ο Εβραίος μυθιστοριογράφος Μαρσέλ Προύστ, ο Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας και κριτικός Τζόρτζ Μπέρναρντ Σω, ο Αμερικανός φιλόσοφος Ουίλιαμ Τζέημς και ο Άγγλος φιλόσοφος Άλφρεντ Νόρθ Γουάϊτχέντ, όλοι τους αναγνώρισαν τη μεγάλη επιρροή που είχε ο Μπέργκσον στα έργα τους. Ο Σάρτρ και ο Μπέργκσον τιμήθηκαν ως οι σημαντικότεροι Γάλλοι φιλόσοφοι της εποχής τους. Η φιλοσοφία του Μπέργκσον ήταν ελκυστική και δημοφιλής λόγω του στυλ γραφής του, καθώς και της ικανότητάς του να κάνει συσχετισμούς που γίνονταν εύκολα κατανοητοί. Τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ για τη λογοτεχνία το 1927, αλλά δεν έλειψαν τα σχόλια για τον τρόπο γραφής του, που θεωρήθηκε από κάποιους ως πολύ διθυραμβικός, καθώς και ότι έλειπαν οι επιστημονικές αποδείξεις στις φιλοσοφικές του απόψεις. Ο ίδιος αγνοούσε αυτές τις κριτικές, γιατί πίστευε ότι η κατανόηση των ιδεών του απαιτούσε μια νέα προσέγγιση. Η μηχανιστική και υλιστική αντίληψη δεν ταίριαζε. Ο χρόνος επί παραδείγματι, δεν είναι μόνο μια επιστημονική έννοια που μπορεί να μετρηθεί με την κλεψύδρα. Οι θεωρίες της φυσικής επιστήμης δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το χρόνο. Οι σταθμισμένες μονάδες του χρόνου που μετρώνται από το ρολόι είναι καλές για να ορίζουν τα δευτερόλεπτα, τα λεπτά, τις ώρες και τα χρόνια. Πολλά από αυτά που κάνουμε ορίζονται από τι ώρα είναι, πόσος χρόνος πέρασε και τι ώρα θα είναι. Ο Μπέργκσον εν τέλει, υποστήριζε ότι ο χρόνος δεν είναι μια μονάδα που μετράται από μια μηχανή αλλά είναι η ροή της ζωής, που την ονόμασε duree reele «πραγματική διάρκεια». Ο χρόνος βιώνεται όχι με διαστήματα, αλλά ως ένας συνεχόμενος στρόβιλος που ρέει αναπόφευκτα. Το να προσπαθήσει κανείς να εκφράσει το χρόνο με τρόπο αφηρημένο ή με διαστήματα μειώνει την κατανόηση του ποιοι είμαστε. Σε αντίθεση με τον μεγάλο Ντεκάρτ που είπε «Σκέπτομαι άρα υπάρχω», ο Μπέργκσον είπε «Είμαι κάτι που ρέει αδιάκοπα». Η έννοια της διάρκειας, που ανέδειξε ο Μπέργκσον, ήταν επαναστατική. Πολλοί φιλόσοφοι από την εποχή του Πλάτωνα θεωρούσαν ότι ο χρόνος είναι μια ψευδαίσθηση, πεπερασμένος και αιώνιος, είναι ο ίδιος. Ο Σπινόζα, για παράδειγμα, παρουσίασε την πραγματικότητα ως μια πτυχή της αιωνιότητας. Ο Μπέργκσον είδε το χρόνο από την άποψη της διάρκειάς του. Όταν κάποιος παρατηρεί το χρόνο στην πραγματική του διάρκεια, γνωρίζοντας ότι ενεργεί ελεύθερα και όχι σαν αυτόματο, τότε επιτυγχάνει την προσωπική του ελευθερία. Οι πράξεις του ανθρώπου δεν είναι ποτέ ελεύθερες ώσπου να είναι αυθόρμητες και να ξεπηδούν από την προσωπικότητά του την συγκεκριμένη στιγμή. Για να κατανοήσει την σύνδεση μεταξύ του πνεύματος και της ύλης, το πώς λειτουργούν ως ενότητα το πνεύμα και το σώμα, ο Μπέργκσον εμβάθυνε στη λειτουργία της μνήμης. Το μυαλό, υποστήριζε, ότι δεν είναι μια μεγάλη αποθήκη πληροφοριών αλλά είναι ένα φίλτρο που κρατά μόνο ό, τι χρειαζόμαστε για να συνεχίσουμε. Πράγματι, το μυαλό λειτουργεί περισσότερο για να ξεχνάμε, παρά για να θυμόμαστε. Μόνο ο άνθρωπος έχει συνείδηση ή καθαρή μνήμη, δηλαδή την ικανότητα να θυμάται ό, τι χρειάζεται. Η συνείδηση ενώνεται με το κοινό χάρισμα των ζώντων οργανισμών, που είναι το ένστικτο ή «η μνήμη της συνήθειας», και οδηγεί στη μοναδική σύνθεση, που είναι η μνήμη για τους ανθρώπους. Ο Μπέργκσον υποστήριξε ότι η διαίσθηση απορρέει όχι απαραίτητα από αναλαμπές έμπνευσης αλλά από μια επίταση της σκέψης. Επεκτείνοντας τις έννοιες του χρόνου, του πνεύματος και της ύλης, της διαίσθησης και της νόησης, ο Μπέργκσον ανέπτυξε τη θεωρία της εξέλιξης. Πίστευε ότι η φιλοσοφία πρέπει να συμπορεύεται με τη βιολογική ιστορία. Ο Μπέργκσον πρέσβευε ότι υπάρχει μια αρχική ώθηση της ζωής, που δίνει δύναμη σε όλους τους ζώντες οργανισμούς. Αυτή η ώθηση έρχεται από τη δημιουργικότητα του ανθρώπου. Ο Μπέργκσον ήταν καθηγητής μεταφυσικής στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Γαλλίας με αποκορύφωμα την Γαλλική Ακαδημία. Υπηρέτησε ως διπλωμάτης κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου και ως αξιωματούχος στην Κοινωνία των Εθνών. Προς το τέλος της ζωής του, η διδασκαλία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας τον τράβηξε. Το να νιώσεις ένα με το Θεό είναι δυνατό μόνο μέσω κάποιας ιδιαίτερης διαίσθησης, παρόμοιας με τον μυστικισμό. Ωστόσο, οι άνθρωποι εμποδίζονται από την καθημερινή ρουτίνα, από τον αγώνα επιβίωσης να φθάσουν στην ιδιαίτερη κατάσταση της ευδαιμονικής συνείδησης. Παρʼ όλο που τον προσήλκυσε ο μυστικισμός της Καθολικής εκκλησίας, ο Μπέργκσον, καθόσον ήταν μια προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας, δεν θέλησε να αλλάξει θρησκεία την εποχή της ναζιστικής κυριαρχίας και παρέμεινε δημοσίως Εβραίος ως το θάνατό του. Από το ομότιτλο βιβλίο τού MICHAEL SAPIRO μετάφραση Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάι

20 του ΖΑΝ ΚΟΕΝ* 20 επιχειρηση Στηλη Νεφους*: ποιος, ποιος κερδισε και τι; Μετά από 8 ημέρες η ισραηλινή επιχείρηση στη Γάζα «Στήλη Νέφους» έληξε, με τη Χαμάς να πανηγυρίζει ότι κέρδισε τον πόλεμο, λες και έχει σημασία ποιος κέρδισε αυτόν τον πόλεμο, ή λες και αν ήθελε το Ισραήλ δεν μπορούσε να διαλύσει τη Χαμάς μέσα σε 3 ώρες και ο χρόνος αυτός να συμπεριλαμβάνει και το πάρτι των επινικίων. Αυτό που έχει σημασία από αυτήν την επιχείρηση είναι ποιος κέρδισε και ποιος έχασε πολιτικά και διπλωματικά και τι επιπτώσεις θα έχει για το μέλλον και σε αυτό το θέμα, μάλλον κερδισμένη βγήκε η Χαμάς, χαμένος ο Μαχμούτ Αμπάς και όσο για το Ισραήλ, το μέλλον θα δείξει. Χαµάς Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως ο μεγάλος νικητής αυτής της αναμέτρησης ήταν η Χαμάς και αυτό για τους εξής λόγους: πρώτον, δυνάμωσε τη θέση της ως πολιτική και διπλωματική οντότητα στην ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη. Ανάγκασε την Αμερική, τον αραβικό κόσμο, την Τουρκία, τη Δύση γενικότερα και φυσικά και σπουδαιότερα το Ισραήλ, να διαπραγματευτεί (έμμεσα ή άμεσα) μαζί της για εκεχειρία. Από το 2005, που το Ισραήλ εγκατέλειψε τη Γάζα κανείς δεν έδωσε στη Χαμάς σημασία. Ακόμα και στην εισβολή του 2008 δεν υπήρξε παρέμβαση για εκεχειρία. Το Ισραήλ απλώς απεχώρησε. Δεύτερον, έδειξε στις μικρότερες ισλαμικές οργανώσεις στη Γάζα, όπως την Ισλαμική Τζιχάντ και τις Λαϊκές Επιτροπές, ποιος είναι το αφεντικό στη Γάζα, καθότι ειδικά τον τελευταίο χρόνο είχαν σηκώσει κεφάλι και αμφισβητούσαν την κυριαρχία της Χαμάς. Τρίτον, για πρώτη φορά η Χαμάς κέρδισε τη διπλωματική στήριξη όλων των αραβικών χωρών μέσω του αραβικού συνδέσμου. Τέλος, με το να αναλάβει ρόλο μεσολαβητή η Αίγυπτος και ειδικότερα ο Πρόεδρος Μόρσι, τον έκανε φανατικό υποστηρικτή της. Μαχµούτ Αµπάς Ο μεγαλύτερος χαμένος από την επιχείρηση αυτή βγήκε ο Μαχμούτ Αμπάς και η Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη. Πρώτον, ο Αμπάς πριν ακόμα από την επιχείρηση είχε χάσει μεγάλο μέρος της λαϊκής υποστήριξης, χάρη στο πείσμα του Νετανιάχου να συνεχίζει να χτίζει οικισμούς και να αρνείται οποιαδήποτε υποχώρηση. Έτσι, ο Αμπάς βρέθηκε από την όλη αυτή την υπόθεση στο περιθώριο της ισραηλινόπαλαιστινιακής διαμάχης. Αν λάβουμε υπόψη δε, ότι είναι και παράνομος πρόεδρος αφού η θητεία του έχει λήξει εδώ και 3 χρόνια, ο Αμπάς θεωρείται σήμερα άσχετος. Δεύτερον, απόδειξη των παραπάνω είναι ότι ούτε ο Αραβικός Σύνδεσμος ούτε η Αίγυπτος τον κάλεσε στις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία, πράγμα που θα έπρεπε, αφού είναι ο Πρόεδρος όλων των παλαιστινίων. Τρίτον, εκτός από την απώλεια της διπλωματικής του δύναμης έχασε και στην ενδοπαλαιστινιακή διαμάχη. Ο Αμπάς θα πρέπει τώρα να τα βρει με τη Χαμάς και μάλιστα με τους όρους της τελευταίας, που αυτή τη στιγμή έχει το πάνω χέρι, που σημαίνει ότι ίσως χρειαστεί ή να κάνει εκλογές και να χάσει ή να ανακηρύξει τη Δυτική Όχθη ως παλαιστινιακό κράτος και να αφήσει τη Χαμάς να ανακηρύξει τη Γάζα ανεξάρτητο κράτος. Ισραήλ Από την πλευρά του το Ισραήλ, έχασε κάτι και κέρδισε κάτι. Έχασε το ότι έκανε την μέχρι τώρα τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς, πολιτική και διπλωματική δύναμη με την οποία πρέπει να συνδιαλέγεται, είτε απευθείας είτε μέσω τρίτου για πολιτικά και διπλωματικά θέματα. Επίσης το Ισραήλ έχασε κάτι από την αξιοπιστία του. Μέχρι τώρα το Ισραήλ εμφανιζόταν ως το μέρος που ήθελε ειρήνη και δεν είχε συνομιλητή. Μετά την επιχείρηση οι Παλαιστίνιοι αλλά και οι Άραβες γενικότερα, μπορούν να λεν ότι «όπως λέγαμε πάντα, το Ισραήλ καταλαβαίνει μόνο από δύναμη» και να φέρνουν ως απόδειξη ότι, μόλις «έφαγε» ικανό αριθμό ρουκετών έτρεξε να διαπραγματευτεί με τον μεγαλύτερο εχθρό της, τη Χαμάς. Στα κέρδη του Ισραήλ μπορούμε να συμπεριλάβουμε την κατάπαυση πυρός από πλευράς Γάζας, εάν και εφόσον κρατήσει η εκεχειρία, που ήταν και ο αρχικός στόχος της επιχείρησης. Τέλος, ίσως του βγει σε καλό του Ισραήλ ότι η Χαμάς ανεδείχθη σε διπλωματική δύναμη. Μία ειρηνευτική λύση με τη Χαμάς δεν είναι εξωπραγματική. Πρώτον, διότι η Χαμάς, όπως όλες οι δικτατορίες μπορούν να επιβάλουν συμφωνίες και δεύτερον, όπως έχει δείξει η ιστορία, τους καλύτερους συμβιβασμούς τους κάνουν οι ασυμβίβαστοι. Ο καιρός θα δείξει. **Έξοδος 13 21: ʻο δὲ Θεὸς ἡγεῖτο αὐτῶν, ἡμέρας μὲν ἐν στύλῳ νεφέλης, δεῖξαι αὐτοῖς τὴν ὁδόν, τὴν δὲ νύκτα ἐν στύλῳ πυρός 22: οὐκ ἐξέλιπε δὲ ὁ στῦλος τῆς νεφέλης ἡμέρας καὶ ὁ στῦλος τοῦ πυρὸς νυκτὸς ἐναντίον τοῦ λαοῦ παντός. *Ανταποκριτής του ισραηλινου ραδιοφώνου στην Ελλάδα.