Παρουσίαση αποτελεσμάτων Δείκτη Εμπιστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ - GMCCI για το δ τρίμηνο του Με την υποστήριξη των εταιρειών μελών του ΣΕΣΜΑ

Transcript

1 Παρουσίαση αποτελεσμάτων Δείκτη Εμπιστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ - GMCCI για το δ τρίμηνο του 216 Με την υποστήριξη των εταιρειών μελών του ΣΕΣΜΑ Ιανουάριος 217

2 12 η τριμηνιαία έρευνα στις επιχειρήσεις-μέλη του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) Α. Εισαγωγή Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) ιδρύθηκε το 1991 και αποτελεί τον επαγγελματικό συλλογικό φορέα των οργανωμένων εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με 52 εταιρείες μέλη, στις οποίες απασχολούνται περισσότερα από 2. εξειδικευμένα στελέχη. Κύριος στόχος του ΣΕΣΜΑ είναι η ανάπτυξη και διεύρυνση της αγοράς συμβουλευτικών υπηρεσιών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και η ενίσχυση και παγίωση της αξιοπιστίας και της προστιθέμενης αξίας των συμβουλευτικών υπηρεσιών και της επιχειρηματικής υποστήριξης, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ο ΣΕΣΜΑ θεωρεί ότι η παρακολούθηση και αξιολόγηση όχι μόνο της οικονομικής συγκυρίας, αλλά και των μεσοπρόθεσμων τάσεων της οικονομίας είναι πολύ σημαντικές για το σχεδιασμό στρατηγικής από τις επιχειρήσεις και από το δημόσιο. Οι εκτιμήσεις και προσδοκίες των επιχειρήσεων για την πορεία της οικονομίας αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα και επηρεάζουν την επενδυτική ροπή. Η καταγραφή συνεπώς των απόψεων και προσδοκιών των ιθυνόντων των επιχειρήσεων είναι πολύ χρήσιμη για την ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας βραχυχρονίως, καθώς και για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής. Οι προσδοκίες των επιχειρήσεων καταγράφονται μέσω ειδικών δειγματοληπτικών ερευνών, από τα δεδομένα των οποίων δημιουργούνται δείκτες εμπιστοσύνης και επιχειρηματικού κλίματος. Οι εν λόγω δείκτες βασίζονται σε απαντήσεις διευθυντών επιχειρήσεων, κ.α., οι οποίοι παρακολουθούν τη δική τους επιχείρηση και κλάδο, αλλά δεν έχουν γενικότερη εποπτεία διαφορετικών κλάδων και της οικονομίας εν συνόλω. Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε ένα νέο δείκτη, το Δείκτη Εμπιστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ (Greek Management Consultants Confidence Index - GMCCI), ο οποίος αποτελείται από δύο συνιστώσες. Η πρώτη, GMCCI Οικονομική Συγκυρία, αποτυπώνει τις προσδοκίες των διευθυνόντων και στελεχών των επιχειρήσεων Συμβούλων Μάνατζμεντ για την πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών κατά το επόμενο δωδεκάμηνο. Η δεύτερη, GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές, καταγράφει τις εκτιμήσεις τους για τις μεταβολές στη διαθεσιμότητα και στην ποιότητα των βασικών παραγωγικών συντελεστών, ήτοι το ανθρώπινο δυναμικό, τις συνθήκες χρηματοδότησης, τις δημόσιες υποδομές, την επιχειρηματικότητα και το θεσμικό πλαίσιο. Η βελτίωση της παραγωγικότητας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην έξοδο από την ύφεση, στην επιχειρούμενη αλλαγή του προσανατολισμού και στη μακροχρόνια ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Έτσι η συνιστώσα αυτή του GMCCI έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Και οι δύο αυτοί δείκτες καταρτίζονται από δεδομένα που προέρχονται από τριμηνιαίες έρευνες στα μέλη και στελέχη των επιχειρήσεων μελών του ΣΕΣΜΑ και προκύπτουν από τη διαφορά μεταξύ «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων. Οι έρευνες καταγράφουν επίσης τα κυριότερα προσκόμματα στην επιχειρηματική δράση. Το τμήμα αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο γιατί απηχεί την εμπειρία συμβούλων που παρέχουν υποστήριξη σε ένα ευρύ φάσμα κλάδων και συνεπώς είναι σε θέση να γνωρίζουν τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες. GMCCI δ τρίμηνο 216 2

3 Επιπλέον, στο τέλος κάθε έτους παρουσιάζονται οι απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ, των κατ εξοχήν ειδικών για τη λειτουργία, τις προτεραιότητες και την αποτελεσματικότητα των ΕΣΠΑ. Ο κλάδος των συμβούλων μάνατζμεντ είναι ίσως ο πληρέστερα ενημερωμένος και περισσότερο έμπειρος για τα προγράμματα και τις διαδικασίες των ΕΣΠΑ. Οι γνώμες των επιχειρήσεων του κλάδου έχουν μεγάλη σημασία για το σχεδιασμό και την αποτελεσματική υλοποίηση των δράσεων του ΕΣΠΑ. Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο κ. Κωνσταντίνος Αϊβαλής και υπεύθυνος της έρευνας ο κ. Βασίλειος Ρεγκούζας, Πρόεδρος του ΔΣ του ΣΕΣΜΑ. Β. Η μεθοδολογία της έρευνας Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η έρευνα έχει τρία σκέλη: Πρώτον, την καταγραφή των προβλέψεων των συμβούλων για την οικονομική κατάσταση μετά από δώδεκα μήνες. Δεύτερον, την αποτύπωση των προσδοκιών τους όσον αφορά στους παραγωγικούς συντελεστές στο ίδιο χρονικό διάστημα. Τέλος, την καταγραφή των κυριότερων εμποδίων στην επιχειρηματική ανάπτυξη. Οι έρευνες διεξάγονται ανά τρίμηνο και τα αποτελέσματά τους δημοσιοποιούνται κάθε Απρίλιο, Ιούλιο, Οκτώβριο και Ιανουάριο. Τον πληθυσμό αποτελούν οι εκπρόσωποι των 52 εταιρειών-μελών του ΣΕΣΜΑ, τα επίτιμα μέλη και οι πρώην πρόεδροι του ΣΕΣΜΑ. Οι εταιρείες-μέλη με προσωπικό περισσότερο από 5 άτομα εκπροσωπούνται στην έρευνα από δύο άτομα. Με τον τρόπο αυτό, το σύνολο του πληθυσμού αποτελείται από 69 άτομα. Η πρώτη έρευνα διεξήχθη στα τέλη Μαρτίου 214. H δωδέκατη πραγματοποιήθηκε από 22/12/216 έως 13/1/217 και κατέγραψε τις προσδοκίες και τις απόψεις που υπήρχαν στο τέταρτο τρίμηνο του 216. Συλλέχθηκαν 5 απαντήσεις και το ποσοστό ανταπόκρισης διαμορφώθηκε σε 72,4. Η μεθοδολογία κατάρτισης του δείκτη GMCCI έχει ως εξής: Υπολογίζονται τα ποσοστά «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για κάθε παράμετρο και υπολογίζεται η διαφορά τους (Δ = (Θ Α) x 1), η οποία λαμβάνει τιμές στο διάστημα από -1 έως +1. Ο δε δείκτης προκύπτει ως ο αριθμητικός μέσος όρος των πέντε παραμέτρων, οι οποίες εξετάζονται για κάθε συνιστώσα. Τέλος, για να προσδιορισθεί η σημασία κάθε παράγοντα που δρα ανασχετικά στην επιχειρηματική ανάπτυξη, υπολογίστηκε ένα σκορ. Ο υπολογισμός του για κάθε παράγοντα έγινε ως εξής: Ο κάθε βαθμός της κλίμακας Likert 1-5 πολλαπλασιάστηκε με τον αριθμό των απαντήσεων κάθε βαθμίδας. Το άθροισμα των επιμέρους γινομένων διαιρέθηκε εν συνεχεία με τον αριθμό των απαντημένων ερωτηματολογίων. Το σκορ αυτό κυμαίνεται μεταξύ και 5. Όσο υψηλότερο είναι το σκορ, τόσο μεγαλύτερη η σημασία που έχει ο κάθε παράγοντας. GMCCI δ τρίμηνο 216 3

4 Γ. Τα αποτελέσματα της έρευνας Γ.1. Οι προβλέψεις για τα βασικά οικονομικά μεγέθη το επόμενο δωδεκάμηνο. (GMCCI Οικονομική Συγκυρία) Το τέταρτο τρίμηνο του 216 καταγράφηκε ελπιδοφόρα βελτίωση των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ για τα βασικά οικονομικά μεγέθη, τόσο σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όσο και έναντι του τετάρτου τριμήνου του 215. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των «θετικών» - «αρνητικών» προβλέψεων για τις μεταβλητές του GMCCI - Οικονομική Συγκυρία, δηλαδή: ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών περιορίστηκε στο -1,9 το τέταρτο τρίμηνο του 216, έναντι -7,6 το προηγούμενο τρίμηνο και -2,8 στο τέλος Δεκεμβρίου 215. Η βελτίωση των προσδοκιών είναι εμφανής και από τη σύγκριση των τιμών του GMCCI για ολόκληρο το 215 και το 216. Από -14,4 το 215 η μέση διαφορά αισιοδοξίας - απαισιοδοξίας των τεσσάρων τριμήνων διαμορφώθηκε σε -7,7 το 216. Η θετική αυτή εξέλιξη οφείλεται στη βελτίωση όλων των επιμέρους δεικτών. Οι μεγαλύτερες μειώσεις της αρνητικής διαφοράς καταγράφηκαν στις προσδοκίες για την οικονομική μεγέθυνση και τις ιδιωτικές επενδύσεις. Η ανάκαμψη αυτή των προσδοκιών σχετίζεται προφανώς με τη θετική πορεία του ΑΕΠ και άλλων βασικών μακροοικονομικών μεγεθών, καθώς και τις προβλέψεις για σημαντική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 217. GMCCI Οικονομική Συγκυρία (μέσος όρος διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων) , 48,7 36,9 2 3, ,5-6,6-2,8-16,8-4,6-7,6-1, ,9 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV GMCCI δ τρίμηνο 216 4

5 Οι προβλέψεις για το ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης 16, 2, 64, Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος ,1 62, 48, -6,3-3, -56,5-12,5-1,2-6,-4, -2,4-3, I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV Συνεχίστηκε η βελτίωση των προσδοκιών για το ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας κατά το επόμενο δωδεκάμηνο. Η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων περιορίστηκε σε 4,, έναντι 6, το τρίτο τρίμηνο και -1,2 στο τέλος του 215. Η βελτίωση των προσδοκιών μάλιστα φαίνεται εντονότερα από τη σύγκριση της μέσης διαφοράς το 215, που ήταν -27,3, με την αντίστοιχη του 216 που διαμορφώθηκε σε -15,1. Οι εξελίξεις αυτές αντικατοπτρίζουν τη θετική π πορεία του ΑΕΠ και άλλων βασικών μακροοικονομικών μεγεθών, παρά τις περί αντιθέτου προβλέψεις. Οι προβλέψεις για την ανεργία 14, 16, 6 54, , 26,5 17, 7, ,2-8,3-22, -36, -2, -14, -1,4 Υψηλότερη Ίδια Χαμηλότερη -6-5, I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV Η συνεχιζόμενη κάμψη της ανεργίας, η οποία ωστόσο παραμένει σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, έχει οδηγήσει σε βελτίωση των προσδοκιών για το κρίσιμο αυτό μέγεθος. Οι προσδοκίες ακολούθησαν αυτές για το ΑΕΠ. Η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων περιορίστηκε στο -2. Δηλαδή, το ποσοστό αυτών που προβλέπουν μείωση ανεργίας το επόμενο δωδεκάμηνο υπολειπόταν του ποσοστού εκείνων που αναμένουν αύξηση κατά 2. Το προηγούμενο τρίμηνο ο αντίστοιχος δείκτης ήταν -14,, GMCCI δ τρίμηνο 216 5

6 ενώ στο τέλος του 215 ήταν -22,. Βελτίωση προκύπτει και από τη σύγκριση της μέσης διαφοράς μεταξύ 215 και 216. Μειώθηκε από -23,1 σε -15,6. Υπογραμμίζεται όμως ότι η μεγάλη πλειονότητα συμβούλων προβλέπει ότι η ανεργία θα παραμείνει στάσιμη το 217. Οι προβλέψεις για τις ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου 14, 38, 48, Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες ,3 64, 52, -18,4-55,6-55,1-18,8-18, -8,3-24, -26, -36, I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV Οι προσδοκίες για τις ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου έγιναν επίσης λιγότερο απαισιόδοξες το τελευταίο τρίμηνο του 216. Η διαφορά των ποσοστών εκείνων που προβλέπουν άνοδο της επενδυτικής δραστηριότητας και εκείνων που προβλέπουν νέα κάμψη μειώθηκε στο -24,, ενώ ήταν -26, το προηγούμενο τρίμηνο. Από την άλλη πλευρά, από τη σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 215 προκύπτει επιδείνωση των προσδοκιών, γεγονός που αντανακλά τη μεταβλητότητα των προσδοκιών για το ύψος των επενδύσεων. Ωστόσο, ο μέσος όρος του ποσοστού «απαισιοδοξίας» μειώθηκε μεταξύ 215 και 216, από -36,9 σε -23,6. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πορεία των εθνικολογιστικών στοιχείων για τις επενδύσεις, επιτρέπουν κάποια αισιοδοξία για το κρίσιμο αυτό μέγεθος. Ωστόσο, όπως σημειώθηκε πιο πάνω, οι προσδοκίες είναι πολύ ευμετάβλητες και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος, τις δράσεις για την ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων και την πολιτική σταθερότητα. GMCCI δ τρίμηνο 216 6

7 Οι προβλέψεις για τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών 12,2 28,6 59,2 Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες ,2 3,6 46, 18,4-6,1-23,9, 28, 12,2 4,1 6,1 16,3 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV Οι ελληνικές επιχειρήσεις συμβούλων μάνατζμεντ έγιναν περισσότερο αισιόδοξες για τις αναμενόμενες εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών κατά το επόμενο δωδεκάμηνο. Συγκεκριμένα, το μερίδιο εκείνων που προβλέπουν αύξηση των εξαγωγών είναι κατά 16,3 υψηλότερο από το ποσοστό όσων προβλέπουν μείωση. Η αντίστοιχη διαφορά του τρίτου τριμήνου ήταν 6,1. Βελτίωση υπάρχει και στη μέση διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων: από -,5 το 215 έγινε θετική 9,7 το 216. Οι προβλέψεις για το ρυθμό μεταβολής των τιμών 12, 16, 72, Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος , 14,3 12, 8,3 26, 21,7 6,4 8,3 6, 12,2 2, 4, I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV Παρά το γεγονός ότι η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων μάνατζμεντ εκτιμά ότι ο αποπληθωρισμός θα συνεχιστεί το επόμενο δωδεκάμηνο, υπάρχει κάποια βελτίωση και όσον αφορά τις προσδοκίες για το ρυθμό μεταβολής των τιμών. Συγκεκριμένα, η διαφορά αυτών που θεωρούν ότι η αύξηση των τιμών θα επιταχυνθεί και αυτών που πιστεύουν ότι ο αποπληθωρισμός θα γίνει εντονότερος διαμορφώθηκε σε 4,. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται πιθανώς με τη μείωση του ρυθμού αποπληθωρισμού το 216. GMCCI δ τρίμηνο 216 7

8 Γ.2. Οι προβλέψεις για τους παραγωγικούς συντελεστές το επόμενο δωδεκάμηνο (GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές) Αντίθετα με τις προσδοκίες για τα μακροοικονομικά μεγέθη, αυτές που αφορούν στην εξέλιξη των παραγωγικών συντελεστών παρέμειναν σχεδόν στάσιμες το τέταρτο τρίμηνο 216. Ο σύνθετος δείκτης GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος. Ο μέσος όρος της διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων των πέντε μεταβλητών που απαρτίζουν το δείκτη ήταν -13,7 στο τέλος του 216, έναντι -13,2 στο τέλος Σεπτεμβρίου 216. Επιδείνωση όμως υπήρξε σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 215, όπως φαίνεται στο επόμενο γράφημα. Αυτή οφείλεται στη χειροτέρευση των τεσσάρων επιμέρους δεικτών, εξαιρουμένου του θεσμικού πλαισίου. Όσον αφορά όμως τη σύγκριση του δείκτη για ολόκληρο το 216 με αυτόν του 215, προκύπτει μία λιγότερο απαισιόδοξη εικόνα. Συγκεκριμένα, ο δείκτης του 216, δηλαδή ο μέσος όρος των τεσσάρων τριμήνων, διαμορφώθηκε σε -17,7 από -21,9 το 215. GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές (μέσος όρος διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων) 4 34,6 33,1 29,7 2 1, , -14,2-7,6-23,6-2,2-13,2-13,7-4 -4,6-6 I II III IV I II III IV I II III IV GMCCI δ τρίμηνο 216 8

9 Οι προβλέψεις για την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού 6 12, 12, 4 44,9 4, 3,6 28,6 2 76, Καλύτερη Ίδια Χειρότερη -2 2, 4, 4,1 2,, -2, -4,1-1,9 I II III IV I II III IV I II III IV Ως προς την εξέλιξη της αποτελεσματικότητας του ανθρώπινου δυναμικού κατά το επόμενο δωδεκάμηνο, το ποσοστό των συμβούλων που προβλέπουν βελτίωση είναι ίσο με το μερίδιο εκείνων που προβλέπουν επιδείνωση. Ωστόσο, η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων θεωρεί ότι δεν θα υπάρξει ουσιώδης μεταβολή. Ο δείκτης όμως για ολόκληρο το 216 είναι βελτιωμένος έναντι του 215, 2,5 έναντι -3,7. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι σύμβουλοι δεν θεωρούν ότι το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας δημιουργεί προσκόμματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα (βλ. Τμήμα Γ.3). Οι προβλέψεις για τις δημόσιες υποδομές 12,2 2 6,3 8, 36,7 51, Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες , -6,1-22, -52,2-37,8-12, -28, -33,3-2, -24,5 I II III IV I II III IV I II III IV Οι προσδοκίες για τις δημόσιες υποδομές επιδεινώθηκαν απότομα το τέταρτο τρίμηνο του έτους, τόσο έναντι του προηγουμένου τριμήνου, όσο και έναντι του τέλους του 215. Συγκεκριμένα, η διαφορά «θετικών - «αρνητικών» απαντήσεων διευρύνθηκε στο -24,5, από -2, και -12,, αντιστοίχως. Ωστόσο, σε ετησία βάση (μέσος όρος των τεσσάρων τριμήνων) οι προσδοκίες έγιναν λιγότερο απαισιόδοξες. Το 216 ο εν λόγω μέσος ήταν -22,, από -31, το προηγούμενο έτος. Σημειώνεται ότι η σχετική ή και η απόλυτη πλειονότητα των συμβούλων θεωρούν ότι η κατάσταση των υποδομών θα παραμείνει στάσιμη το επόμενο δωδεκάμηνο. GMCCI δ τρίμηνο 216 9

10 28, Οι προβλέψεις για τις συνθήκες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων 44, 28, I II III IV I II III IV I II III IV Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες Οι προσδοκίες για τις συνθήκες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων έγιναν περισσότερο αισιόδοξες στο τέλος του 216. Η διαφορά αισιοδοξίας - απαισιοδοξίας έγινε, από -2, το τρίμηνο Ιουλίου - Σεπτεμβρίου. Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει και από τη σύγκριση της μέσης διαφοράς των τεσσάρων τριμήνων του 216 με την αντίστοιχη του 215: από -19,2 μειώθηκε σε -11, , 4,8 4, -1,2-37, -44,, 4, -22, -4,2-2,, Οι προβλέψεις για την επιχειρηματικότητα 8, , 57,1 3,6 42, Καλύτερη Ίδια Χειρότερη 5, Οι προσδοκίες για την επιχειρηματικότητα έγιναν περισσότερο απαισιόδοξες στο τέλος του 216. Η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων διαμορφώθηκε σε -34,, από -24, στο διάστημα Ιουλίου - Σεπτεμβρίου και από -1, το τελευταίο τρίμηνο του 215. Μικρότερη όμως ήταν η επιδείνωση του μέσου όρου των προσδοκιών μεταξύ 215 και 216. Η μέση διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απόψεων το 216 ήταν -32,7, ενώ η αντίστοιχη του , ,1-3, -56,5-1, -22,9-34,7-24, -38, -34, I II III IV I II III IV I II III IV GMCCI δ τρίμηνο 216 1

11 Οι προβλέψεις για το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο 1,2 2,4 69,4 Καλύτερο Ίδιο Χειρότερο , 38,8 3,, -27,1-46,7-12,5-16, -34, -32,7-1,2-22, I II III IV I II III IV I II III IV Ως προς τον παράγοντα αυτό καταγράφηκε βελτίωση. Η διαφορά «αισιοδοξίας» - «απαισιοδοξίας» περιορίστηκε σε -1,2 στο τέλος Δεκεμβρίου 216, από -22, στο τέλος Σεπτεμβρίου και -16,το τελευταίο τρίμηνο του 215. Ελαφρά βελτίωση καταγράφηκε και όσον αφορά την ετήσια τιμή του δείκτη. Από -25,6 που ήταν ο μέσος όρος της διαφοράς το 215, περιορίστηκε σε -24,7. GMCCI δ τρίμηνο

12 Γ.3. Οι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 216 δεν σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στις απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ, όσον αφορά τους κυριότερους ανασχετικούς για την επιχειρηματική ανάπτυξη παράγοντες. Η κατάταξη των πέντε πρώτων παρέμεινε ίδια: Η υψηλή φορολογία, οι συχνές αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και η «ασυνέχεια» στη λειτουργία του κράτους. Όλοι οι παράγοντες αυτοί είχαν σκορ μεγαλύτερο του 4 σε πενταβάθμια κλίμακα. Σκορ 4, είχε το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να σημειωθεί για μία ακόμη φορά η χαμηλή θέση που έχουν οι ελλείψεις σε καταλλήλως εκπαιδευμένο προσωπικό. Οι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση Η υψηλή φορολογία Η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος Η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση (μέσω δανείων και προσέλκυσης κεφαλαίων) Η έλλειψη συνέχειας της λειτουργίας του κράτους Το σύστημα απονομής δικαιοσύνης Η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα στην παροχή βασικών δημόσιων και οιονεί δημόσιων αγαθών Η διαφθορά Οι αδειοδοτήσεις και η εγκατάσταση επιχειρήσεων Οι κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας Οι κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές κεφαλαίων Οι κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών Τα εμπόδια εισόδου σε πολλούς κλάδους και επαγγέλματα 4,63 4,58 4,34 4,32 4,3 4, 3,79 3,65 3,63 3,46 3,45 3,38 3,18 Η έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού 2,69 Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας 2,2 GMCCI δ τρίμηνο

13 Πρέπει να σημειωθεί ότι τα πέντε προσκόμματα που αναφέρθηκαν στη προηγούμενη παράγραφο είναι και τα κυριότερα διαχρονικά. Αυτό φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί όπου παρουσιάζεται ο μέσος όρος των σκορ κάθε παράγοντα για τα τρία έτη Μόνο οι πρώτοι πέντε έχουν σκορ υψηλότερο του 4 και τα τρία χρόνια. Πρέπει, επίσης, να υπογραμμισθεί η ελαφρά διαχρονική μείωση του σκορ της διαφθοράς: Από 3,7 το 214 σε 3,6 το 216. Αντίθετα, η σημασία όλων των άλλων προσκομμάτων έχει αυξηθεί. Η εξέλιξη της σημασίας των ανασχετικών παραγόντων: Η υψηλή φορολογία Η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος Η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση (μέσω δανείων και προσέλκυσης κεφαλαίων) Η έλλειψη συνέχειας της λειτουργίας του κράτους Το σύστημα απονομής δικαιοσύνης Η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα στην παροχή βασικών δημόσιων και οιονεί δημόσιων αγαθών Η διαφθορά Οι αδειοδοτήσεις και η εγκατάσταση επιχειρήσεων Οι κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας Οι κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές κεφαλαίων Οι κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών Τα εμπόδια εισόδου σε πολλούς κλάδους και επαγγέλματα Η έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας Μ.Ο. 214 Μ.Ο. 215 Μ.Ο.216 GMCCI δ τρίμηνο

14 Γ.4. Η πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ και η συμβολή του στην ανάπτυξη της χώρας Η έρευνα του ΣΕΣΜΑ κατέγραψε για τρίτη φορά τις απόψεις των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ όσον αφορά τη συμβολή του ΕΣΠΑ στην οικονομική μεγέθυνση και στις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η ελληνική οικονομία. Στις δύο προηγούμενες έρευνες (πρώτο και τέταρτο τρίμηνο 214) παρουσιάσθηκαν οι απόψεις για το ΕΣΠΑ Οι σύμβουλοι είναι επικριτικοί για το ΕΣΠΑ και οι απόψεις τους δεν έχουν μεταβληθεί ουσιαστικά τα δύο τελευταία χρόνια. Κατ αρχήν, η πλειονότητα θεωρεί ότι η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ συμβάλει μέτρια στην οικονομική ανάπτυξη. Το μερίδιό της μάλιστα είναι αυξημένο έναντι του τέλους του 215, 65,3 έναντι 61,2. Περιορίστηκε επίσης το τμήμα εκείνων που θεωρούν τη συμβολή σημαντική, 22,4 από 32,7. Παρόμοια είναι η εικόνα που προκύπτει όσον αφορά την συμβολή του ΕΣΠΑ στην επίλυση διαρθρωτικών προβλημάτων και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Τα ποσοστά μάλιστα του «καθόλου» είναι πολύ υψηλά και αυξήθηκαν πολύ μεταξύ 215 και 216. Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ προάγει την ανάπτυξη της οικονομίας 12,2 22,4 Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ βοηθά στην επίλυση των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας 27,7 4,3 65,3 68,1 Σημαντικά Μέτρια Καθόλου Σημαντικά Μέτρια Καθόλου Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ προωθεί την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων 21,7 17,4 6,9 Σημαντικά Μέτρια Καθόλου Από την ανάλυση των απαντήσεων των συμβούλων προκύπτει επίσης ότι προτείνουν αύξηση των κονδυλίων για παρεμβάσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και ειδικά αυτών που αποσκοπούν στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με στόχο τις ξένες αγορές. Επισημαίνεται επίσης η ανάγκη χρηματοδότησης έργων που θα εκσυγχρονίσουν τη δημόσια διοίκηση. Για προγράμματα των κατηγοριών αυτών προτείνεται ενεργοποίηση των χρηματοδοτήσεων κατά προτεραιότητα. Από την άλλη πλευρά, οι σύμβουλοι θεωρούν ότι θα πρέπει να περιοριστούν οι πόροι που διατίθενται για αναποτελεσματικά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. GMCCI δ τρίμηνο

15 Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που επιχειρούν να ενισχυθούν μέσω του ΕΣΠΑ σχετίζονται με τη χρηματοδότηση: Υπάρχουν δυσκολίες στη κάλυψη της ίδιας συμμετοχής, στο δανεισμό, καθώς επίσης και λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στις εκταμιεύσεις. Η ένταση μάλιστα των δύο πρώτων έχει αυξηθεί μεταξύ 215 και 216. Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων θεωρείται από τους συμβούλους το τέταρτο σημαντικότερο πρόσκομμα (βλ. Τμήμα Γ.3). Σημαντική είναι επίσης η μείωση της σημασίας της διαφθοράς: χαμηλή τη θεωρεί το 216 περισσότερο από το ένα τρίτο των απαντησάντων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό που είχε καταγραφεί από την έρευνα του προηγουμένου έτους ήταν μόνο 14,3 (βλ. επίσης Τμήμα Γ3). Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που ζητούν ενισχύσεις μέσω του ΕΣΠΑ Πρόβλημα Ένταση προβλημάτων () Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Πολυπλοκότητα διαδικασιών 34,7 59,2 6,1 Αδιαφάνεια διαφθορά 18,8 45,8 35,4 Αδυναμία κάλυψης ίδιας συμμετοχής 72,3 27,7, Δυσκολία δανεισμού και έκδοσης εγγυητικών 85,7 14,3, επιστολών Καθυστερήσεις εκταμιεύσεων 79,2 18,8 2,1 Δράσεις που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων 39,1 52,2 8,7 Η πλειονότητα των συμβούλων θεωρεί ότι οι σοβαρότερες δυσκολίες κατά τη διαδικασία ενίσχυσης των επιχειρήσεων δημιουργούνται στο στάδιο της εκταμίευσης. Η σημασία της μάλιστα παρέμεινε σταθερή μεταξύ 215 και 216. Σημαντικά είναι επίσης τα προβλήματα τήρησης των υποχρεώσεων υλοποίησης των έργων. Αντίθετα, λίγες δυσκολίες παρουσιάζονται κατά την προετοιμασία των αιτήσεων. Τα προβλήματα των διαδικασιών ενίσχυσης των επιχειρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ Στάδιο Ένταση προβλημάτων () Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Προετοιμασία αίτησης 1,9 43,5 45,7 Αξιολόγηση αίτησης έγκριση 38,3 46,8 14,9 Τήρηση υποχρεώσεων υλοποίησης 41,7 5, 8,3 Εκταμίευση 62,5 35,4 2,1 GMCCI δ τρίμηνο

16 Με την υποστήριξη των εταιρειών μελών του ΣΕΣΜΑ GMCCI δ τρίμηνο