Το οικοσύστηµατης. της Λιµνοθάλασσας Μεσολογγίου. Μια οικολογική προσέγγιση

Transcript

1 Το οικοσύστηµατης της Λιµνοθάλασσας Μεσολογγίου Μια οικολογική προσέγγιση Ιωάννης. Λεονάρδος Επικ. Καθηγητής Εργαστήριο Ζωολογίας-Ιχθυολογίας Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων

2 Τιείναι είναιλιµνοθάλασσες; Οιλιµνοθάλασσεςείναιεσωτερικάυδάτινα οικοσυστήµατασυνήθως συνήθωςµικρούβάθους πουαποχωρίζονται αποχωρίζονταιαπότηγειτονική θάλασσαµε µενησίδεςήάλληςµορφής σχηµατισµούς. επικοινωνούνόµωςάµεσαµεαυτή

3 Πωςδηµιουργούνται δηµιουργούνταιοιλιµνοθάλασσες 4 τύποιλιµνοθαλασσών

4 Εύηνος ποταµός Λιµνοθ. Αιτωλικού Αχελώος ποταµός Λιµνοθ. Μεσολογγίου Λιµνοθ. Κλείσοβας Λουρονησίδες Πατραϊκός κόλπος

5 Λιµνοθάλασσες Στόµιο επικοινωνίας Λουρονησίδα

6 Οι λιµνοθάλασσες Μεσολογγίου και Αιτωλικού Ηέκταση των λιµνοθαλασσών φτάνει στα στρ. ΗΛ/ΘΑιτωλικού στρ. Λ/ΘΚλείσοβας στρ. ΚεντρικήΛ/Θ στρ. Αλυκές στρ. Ηευρύτερη περιοχή έχει έκταση περίπου στρ

7 Γεωλογικήπροέλευση ηµιουργήθηκαν περίπου πριν από χρόνια Θεωρούνται γεωλογικά εφήµεροι σχηµατισµοί ΗΛ/Θτου Αιτωλικού σχηµατίστηκε από την εγκατακρήµνιση της λεκάνης Η Λ/Θ Μεσολογγίου σχηµατίστηκε από τις φερτές ύλες των ποταµών Αχελώου και Ευήνου

8 Παυσανίας στα Αρκαδικά (VIII, 24,11) αναφέρει: «Τάςδε Εχινάδας νήσους υπό του Αχελώου µή σφάς ήπειρον άχρι ηµών απειργάσθαι γέγονε... ταίς Εχινάσιν ούν άτε ασπόρου µενούσης της Αιτωλίας ούχ οµοίως ο Αχελώος επάγει την ιλύν». Μυθολογία ΟΗρακλής πάλεψε µετον Αχελώο. ΟΗρακλής νίκησε τον Αχελώο που είχε κεφαλή ταύρου και του απέσπασε τοένα κέρατο. ΟΑχελώος γιανα πάρει πίσω το κέρατό του προσέφερε στον Ηρακλή το Κέρας τής Αµαλθείας, σύµβολο γονιµότητας και αφθονίας.

9 Λιµνοθάλασσες Οι λιµνοθάλασσες παρουσιάζουν σηµαντικό ενδιαφέρον εξ αιτίας: 1. Της µεγάλης παραγωγικής τους ικανότητας 2. Της παρουσίας πανίδας ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (οικονοµικού και επιστηµονικού) 3. Είναι πηγή πολύτιµων πληροφοριών για την κατανόηση των µηχανισµών προσαρµογής των οργανισµών σε µεταβαλλόµενα περιβάλλοντα.

10 Ηαλιευτική εκµετάλλευση των λ/θ αποτελεί µια σηµαντική δραστηριότητα του πρωτογενούς τοµέα στη παράκτια ζώνη. Ηοικονοµία των παράκτιων κοινωνιών είναι συνδεδεµένη µετην αλιευτική δραστηριότητα

11 Παραγωγικότητα Οι Λ/Θ θεωρούνται απότα πλέον παραγωγικά οικοσυστήµατα στο πλανήτη. Ηαφθονία τροφής, ηµεγάλη πυκνότητα µικροοργανισµών, φυτοπλαγκτονικών και ζωοπλαγκτονικών οργανισµών που εκµεταλλεύονται την άφθονη οργανική ύλη. Οι ευνοϊκές συνθήκες του περιβάλλοντος Οι µεγάλες εισροές θρεπτικών ουσιών στις λιµνοθάλασσες ΕυνοούνΕυνοούν τη παρουσία µεγάλων πληθυσµών ψαριών

12 Οιπληθυσµοίτωνψαριώνευνοούνταιαπόαπό ταχαρακτηριστικά χαρακτηριστικάτωνλιµνοθαλασσώνκαι παρουσιάζουν: Γρήγορη αύξηση πρώιµη αναπαραγωγή σε µικρότερα µεγέθη Εξοικονόµιση ενέργειας λογω οµοιόστασης Υψηλότερη θρεπτική αξία

13 Λιµνοθάλασσες οι λιµνοθάλασσες, επικοινωνούν µετη θάλασσα µέσα από στενά ανοίγµατα. Ηλειτουργία των ιχθυοτροφείων στις λιµνοθάλασσες στηρίζεται στον έλεγχο των εποχικών µετακινήσεων των ψαριών. Απότο τέλος του χειµώνα και την αρχή της άνοιξης κοπάδια µικρών ψαριών αλλά και µεγαλύτερα ψάρια µετακινούνται απότη θάλασσα προς τις λιµνοθάλασσες όπου οι συνθήκες είναι ευνοϊκές (κυρίως από άποψη τροφής). Τότε λοιπόν τα στόµια επικοινωνίας ανοίγουν

14 Στις Λ/Θ συγκεντρώνονται νεαρά ιχθύδια και ώριµα άτοµα εισέρχονται: α) παθητικά (παρασύρονται από ρεύµατα, παλίρροια) β) προσελκύονται από τις ευνοϊκές για αυτά συνθήκες (θερµοκρασία, αλατότητα, αφθονία τροφής, έλλειψη θηρευτών. Το σχετικά µικρό βάθος του νερού των λιµνοθαλασσών παρέχει στα νεαρά ιχθύδια προστασία από τους θηρευτές τους

15 Μετο τοτέλοςτηςευνοϊκήςπεριόδουταψάρια προσπαθούννα ναεγκαταλείψουντητη λιµνοθάλασσα Οικυριότεροι κυριότεροιλόγοιείναι: Ηανάγκηαναπαραγωγής: Ηθερµοκρασίατουνερού Ηαύξησητηςθολερότητας

16 Στο τέλος της άνοιξης αρχές καλοκαιριού τα στόµια επικοινωνίας κλείνουν τα εγκλωβισµένα ψάρια παραµένουν στα υφάλµυρα νερά των λιµνοθαλασσών όλοτο καλοκαίρι. Απότα τέλη Αυγούστου τα ψάρια αρχίζουν την πορεία προς τη θάλασσα Τότε αρχίζει καιηαλιεία αλιείατουςηοποία οποία κρατά µέχρι το Φεβρουάριο. Ηαλιεία γίνεται κυρίως µε παγίδευση στις συλληπτικές εγκαταστάσεις που είναι τοποθετηµένες στα στόµια, όταν τα ψάρια κινούνται αντίθετα στο εισερχόµενο ρεύµα της πληµµυρίδας και στην προσπάθεια τους να εξέλθουν στη θάλασσα.

17 Οιάνθρωποιγνωρίζονταςταπαραπάνω εκµεταλλεύτηκαντις τιςµετακινήσειςτωντων ψαριώνκαι καιδηµιούργησαντα παραδοσιακάιχθυοτροφεία ιχθυοτροφεία (διβάρια) µε σκοπότην τηναποδοτικότερηαλιεία.

18 Ηεκµετάλλευση αυτού του χαρακτηριστικού καιη µετατροπή των λιµνοθαλασσών σε µονάδες καλλιέργειας ψαριών γίνεται µετην τοποθέτηση συστηµάτων που επιτρέπουν την είσοδο των νεαρών ιχθυδίων και εµποδίζουν την έξοδό τους προς την θάλασσα.

19 οεγκλωβισµόςτωνψαριώνµέσαστηστη λιµνοθάλασσααναγκάζει αναγκάζειταψάριανα υπόκεινταιστις στιςµεταβολέςτωντων φυσικοχηµικώνπαραµέτρων παραµέτρωντουνερού, ακόµηκαι καιόταναυτέςδενταευνοούν.

20 ΗεκµετάλλευσητωνΛιµνοθαλασσών ΈτσιΈτσι λοιπόν έχει δηµιουργηθεί µια παραδοσιακή δραστηριότητα Φιλική προς το περιβάλλον Με σηµαντικά οικονοµικά οφέλη για τις κοινωνίες των παράκτιων περιοχών

21 Ιχθυοπανίδατων τωνλιµνοθαλασσών

22 Sparus aurata

23 Dicentrarchus labrax

24 Anguilla anguilla

25 Diplodus puntazzo

26 Belone belone

27 Gobius niger

28 Atherina boyeri

29 Solea solea

30 Chelon labrosus

31 Liza ramado (Risso, 1826)

32 Liza aurata (Risso, 1810)

33 Mugil cephalus

34 Ευχαριστώγιατηπροσοχήσας