ΕΠΙΧΕΙΡ ΗΜ ΑΤ Ι ΚΟ ΤΗΤΑ ΚΑ Ι ΕΚ ΠΑ ΙΔΕΥ ΣΗ

Transcript

1 exofillo-voulas:layout 1 30/4/2012 1:17 μμ Page 1 Π. Ε. ΠΕΤΡΑΚΗΣ Τ ο βιβλίο αυτό είναι για την Επιχειρηματικότητα και για το Εκπαιδευτικό Σύστημα. Περιέχει ένα μέρος του προ- βληματισμού και των εμπειριών που τα τελευταία χρόνια η ερευνητική μου ομάδα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών απεκόμισε από την εφαρμογή των προβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αποτελεί μία συλλογή θεμάτων στα οποία χρειάστηκε να εμβαθύνουμε περισσότερο σχετικά με την επιχειρηματικότητα για να είμαστε αποτελεσματικότεροι στην εφαρμογή του προγράμματός μας. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το πρώτο κεφάλαιο που ανα- Π. Ε. ΠΕΤΡΑΚΗΣ γραμμάτων ανάπτυξης επιχειρηματικότητας στη δευτερο- φέρεται στη φύση της επιχειρηματικής ευκαιρίας. Αυτό το κρίναμε απαραίτητο γιατί μόνο εάν ο αναγνώστης εμβαθύνει στα χαρακτηριστικά της επιχειρηματικής ευκαιρίας μποστην καλλιέργειά της. Ελπίζουμε ότι το βιβλίο αυτό θα παρακινήσει και άλλους ερευνητές στην ανάδειξη της φύσης και της σημασίας της επιχειρηματικότητας. Π. Ε. Πετράκης ΕΠΙΧΕΙΡ ΗΜ ΑΤ Ι ΚΟ ΤΗΤΑ ΚΑ Ι ΕΚ ΠΑ ΙΔΕΥ ΣΗ ρεί να εκτιμήσει και το ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει συγγράψει πλήθος από επιστημονικά κείμενα και μονογραφίες, ενώ έχει εκτενείς δημοσιεύσεις σε ακαδημαϊκά περιοδικά, σε μία σειρά από γνωστικά αντικείμενα που περιλαμβάνουν την οικονομική ανάπτυξη, την επιχειρηματικότητα και την τραπεζική οικονομική. Έχει συμμετάσχει σε πλήθος διεθνών επιτροπών και συμβούλια οικονομικών εμπειρογνωμόνων.

2 Τίτλος: ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Συγγραφέας: Π. Ε. Πετράκης Title: ENTREPRENEURSHIP AND EDUCATION Author: P. E. Petrakis Πρώτη έκδοση: Αθήνα, Απρίλιος 2012 First edition: Athens, April 2012 ISBN: Σελιδοποίηση: Σταυρούλα Ζαχαρόγιαννη Επιμέλεια έκδοσης: Διονύσης Βαλσαμής, Μιχάλης Κατσιμίτσης Εκτύπωση: Αλφάβητο Α.Ε.Β.Ε. Copyright: Π. Ε. Πετράκης Βιβλιογραφικές αναφορές: επιχειρηματικότητα εκπαίδευση πολιτισμικό υπόβαθρο επιχειρηματική ευκαιρία ανάπτυξη Bibliographical references: entrepreneurship education culture entrepreneurial opportunity growth Απαγορεύεται οποιασδήποτε μορφής αντιγραφή ή αναπαραγωγή μέρους ή όλου του βιβλίου, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη και του συγγραφέα. Eκδόσεις Ευρασία Ομήρου 47, Αθήνα Τηλ.: Φαξ: EURASIA Publications 47 Omirou St., Athens, Greece Tel Fax

3 Π.Ε. ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΥΡΑΣΙΑ ΑΘΗΝΑ 2012

4 Περιεχόμενα Εισαγωγή 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο: Η Eπιχειρηματική Eυκαιρία 1.1 Εισαγωγή Η μεθοδολογία για την αναζήτηση της έννοιας της επιχειρηματικής ευκαιρίας Τι είναι επιχειρηματική ευκαιρία Η ανακάλυψη των επιχειρηματικών ευκαιριών Η τυπολογία των επιχειρηματικών ευκαιριών Η Οικονομική Σχολή Η Πολιτισμική Σχολή Σχολή Κατανόησης Η Κοινωνικοπολιτική Σχολή Συμπεράσματα 30 Βιβλιογραφία 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Ανάπτυξη, Kρίση και Eπιχειρηματικότητα 2.1 Εισαγωγή Ανάπτυξη και εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα Επιχειρηματικότητα και η οικονομική κρίση Οικονομικά διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας και η εκπαίδευση της επιχειρηματικότητας Οικονομική κρίση και δυσκολίες της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας Ανθρώπινο κεφάλαιο και εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα Απασχόληση και εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα Η ανεργία των νέων και η επιχειρηματικότητα Προώθηση της καινοτομίας και διδασκαλία της επιχειρηματικότητας Η διάσταση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και η εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα Η πράσινη επιχειρηματικότητα και η εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα Η αποδοχή της ανάγκης για επιχειρηματικές γνώσεις,

5 8 Επιχειρηματικότητα και Εκπαίδευση η επαφή με τον επιχειρηματικό τομέα και η εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα Η προώθηση της επιχειρηματικότητας ως μέσο υγιούς ανάπτυξης της οικονομίας Η σχέση δημόσιου ιδιωτικού τομέα της οικονομίας Η δημιουργία ως πηγή νέου πλούτου Συμπεράσματα 68 Βιβλιογραφία 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o: Οι Aντιλήψεις για την Eπιχειρηματικότητα και το Pολιτισμικο Yπόβαθρο 3.1 Εισαγωγή Διαστάσεις κουλτούρας Απόσταση ισχύος Αποφυγή αβεβαιότητας Ατομικισμός-συλλογικότητα Αρρενωπότητα/θηλυκότητα Κομφουκιανός δυναμισμός χρονικός προσανατολισμός Προσανατολισμός στην απόδοση Προσανατολισμός στον άνθρωπο Οι διαστάσεις κουλτούρας και το Ελληνικό εγχώριο πρότυπο Σύνδεση πολιτισμικού υπόβαθρου και επιχειρηματικότητας Συμπεράσματα 88 Βιβλιογραφία 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: Το Yπόβαθρο για τη Διδασκαλία της Επιχειρηματικότητας 4.1 Εισαγωγή Η επιχειρηματικότητα και η ευρωπαϊκή διάστασή της Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας στις διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης Το θεωρητικό υπόβαθρο για τη διδασκαλία της επιχειρηματικότητας Η σημασία του θεωρητικού υπόβαθρου της επιχειρηματικότητας στη διδασκαλία της 97

6 Περιεχόμενα Τα θεωρητικά μέρη της ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας Πώς διδάσκεται η επιχειρηματικότητα; Σκοπός της διδασκαλίας της επιχειρηματικότητας Επιχειρηματική εμπειρία ως εκπαιδευτική εισροή Η επιχειρηματική εμπειρία ως εκπαιδευτική εισροή και οι στόχοι της Η βασική εννοιολογική οργάνωση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης Επιχειρηματικότητα και δεξιότητες Περιγραφή της υπάρχουσας κατάστασης στη χώρα μας Συμπεράσματα 121 Βιβλιογραφία 122 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: Η Διδασκαλία της Επιχειρηματικότητας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 5.1 Εισαγωγή Εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα μέσω ψηφιακής τεχνολογίας, διαδραστικού ψηφιακού υλικού και εκπαίδευσης από απόσταση Μάθηση βασισμένη στο ψηφιακό παιχνίδι (Digital Games-Based Learning) Ψηφιακά παιχνίδια για θέματα επιχειρηματικότητας Επίδραση στον τρόπο που λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα σε σχέση με την αντιμετώπισή του από το μαθητή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Εθελοντική συμμετοχή και κίνητρα σε καθηγητές και μαθητές Χώρος δημιουργικής ανάπτυξης των προσωπικών πρωτοβουλιών καθηγητών και μαθητών Εισαγωγή της έννοιας του διαγωνισμού, της αξιολόγησης και του ελέγχου της αποτελεσματικότητας Η πληροφόρηση είναι μια ευρύτερη διαδικασία κοινωνικής ένταξης Η αλληλεπίδραση κοινωνίας και εκπαιδευτικού περιβάλλοντος Η εξοικείωση του μαθητή με την επιχείρηση 137

7 10 Επιχειρηματικότητα και Εκπαίδευση Η εξοικείωση με τους θεσμικούς περιορισμούς και τις δυνατότητες που διαμορφώνουν το κοινωνικό περιβάλλον Η αντίληψη για ευρύτερη συνεργασία πολλών βαθμίδων και φορέων του εκπαιδευτικού συστήματος και φορέων της κοινωνίας (επιχειρήσεις) Η σχέση τοπικής κοινωνίας, οικονομίας και νέων Συμπεράσματα 141 Βιβλιογραφία 141 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6o: Η Διδασκαλία της Επιχειρηματικότητας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση 6.1 Εισαγωγή Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε χώρες του ΟΟΣΑ Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: Η περίπτωση της Αμερικής Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: Η περίπτωση των χωρών της ΕΕ Μέθοδοι διδασκαλίας του μαθήματος της επιχειρηματικότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση Το μοντέλο της επιχειρηματικής εκπαίδευσης Η μεθοδολογία διδασκαλίας του μαθήματος της επιχειρηματικότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας σε μη οικονομικές σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Η συμβολή των προγραμμάτων επιχειρηματικότητας στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Η περίπτωση του Πανεπιστημίου Αθηνών Γενικά στοιχεία Μεθοδολογία διδασκαλίας και τεχνικές εκπαίδευσης του προγράμματος επιχειρηματικότητας στο ΕΚΠΑ Συμπεράσματα από την αξιολόγηση της δράσης του Πανεπιστημίου Αθηνών Συμπεράσματα 165 Βιβλιογραφία 167

8 Περιεχόμενα 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: Επιχειρηματικότητα, Ακαδημαϊκή Έρευνα και Ανάπτυξη: Ευρωπαϊκός Βορράς vs Ευρωπαϊκού Νότου 7.1 Εισαγωγή Επιχειρηματικότητα, οικονομική ανάπτυξη και ακαδημαϊκή έρευνα Το θεωρητικό υπόβαθρο της ακαδημαϊκής επιχειρηματικότητας Η επιχειρηματική ευκαιρία και ακαδημαϊκή έρευνα Τα οικονομικά της ακαδημαϊκής παραγωγής πληροφόρησης Οι όψεις των Δικτύων και του Κοινωνικού Κεφαλαίου Ζητήματα δικαιωμάτων ιδιοκτησίας Η διάσταση του πολιτιστικού υπόβαθρου Εκπαιδευτικό σύστημα, έρευνα και ακαδημαϊκή επιχειρηματικότητα Εκπαιδευτικό σύστημα και έρευνα Ερευνητική δραστηριότητα και αποτελέσματα Ακαδημαϊκές spin off και επιχειρηματικότητα Συμπεράσματα 202 Βιβλιογραφία 204