ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ Α ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ Α ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Ανακοπή κατά της δήλωσης του τρίτου και αποζη- µίωση του κατασχόντος στο πλαίσιο της αναγκαστικής κατάσχεσης χρηµατικών απαιτήσεων στα χέρια τρίτου» ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΛΗ Α ΜΑΡΙΑ ΠΙΨΟΥ ΣΙΣΜΑΝΙ ΟΥ ΣΟΦΙΑ Α.Ε.Μ.: 553 ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013

2 ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ* ΑναγκΕκτ ανωτ. ΑΚ αντιθ. ΑΠ Άρθρ. Αριθ. Αρµ ΑρχΝ ΑχΝοµ Βλ Γνµδ ΕΕ ιδ. διατρ. ικανεκτ ικογρ. ΣΑ ωδνοµ εδ Ειρ ΕισΝΚΠολ εκθ. ΕΕΝ Ελλ νη ΕΕµπ ενηµ. σηµ. επ ΕπισκΕµπ ΕΠολ ΕρµΑΚ ΕρµΚΠολ Εφ ΕφΑ κατωτ. ΚΕ Ε αναγκαστική εκτέλεση ανωτέρω Αστικός Κώδικας αντίθετα Άρειος Πάγος άρθρο, άρθρα αριθµός Αρµενόπουλος (Περιοδικό) Αρχείον Νοµολογίας (Περιοδικό) Αχαϊκή Νοµολογία (Περιοδικό) βλέπε γνωµοδότηση ίκη (Περιοδικό) ίκαιο Εµπορικών Επιχειρήσεων (Περιοδικό) ιδακτορική διατριβή ίκαιο Αναγκαστικής Εκτέλεσης ικογραφία (έκδοση ικ. Συλλ. Λάρισας) ικηγορικός Σύλλογος Αθηνών ωδεκανησιακή Νοµολογία (Περιοδικό) εδάφιο Ειρηνοδικείο Εισαγωγικός Νόµος Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας εκθέτης Εφηµερίς Ελλήνων Νοµικών (Περιοδικό) Ελληνική ικαιοσύνη (Περιοδικό) Επιθεώρηση Εµπορικού ικαίου ενηµερωτικό σηµείωµα επόµενα Επισκόπηση Εµπορικού ικαίου (Περιοδικό) Επιθεώρηση Πολιτικής ικονοµίας (Περιοδικό) Ερµηνεία Αστικού Κώδικα Ερµηνεία Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας Εφετείο Εφαρµογές Αστικού ικαίου (Περιοδικό) κατωτέρω Κώδικας Εισπράξεων ηµοσίων Εσόδων II

3 ΚΠολ Κώδικας Πολιτικής ικονοµίας Μον Μονοµελές µ.π.π. µε περαιτέρω παραποµπές ν. νόµος ν.δ. νοµοθετικό διάταγµα ΝοΒ Νοµικό Βήµα (Περιοδικό) νπδδ νοµικό πρόσωπο δηµοσίου δικαίου Ολ Ολοµέλεια ΟΤΑ Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Π Πρωτοδικείο παρ. παράγραφος παρατ. παρατηρήσεις περ. περίπτωση πλειοψ πλειοψηφία ΠειρΝ Πειραϊκή Νοµολογία (Περιοδικό) Πολ Πολυµελές Πολ ικ Πολιτική ικονοµία ΠρΑνΕπ Πρακτικά Αναθεωρητικής Επιτροπής Πρβλ παράβαλε προηγ. σηµ. προηγούµενη σηµείωση σ. σελίδα σηµ. σηµείωση στοιχ στοιχείο ΣχΠολ Σχέδιο Πολιτικής ικονοµίας ΤΠ Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων ΤΝΠ Τράπεζα Νοµικών Πληροφοριών ΧρΙδ Χρονικά Ιδιωτικού ικαίου (Περιοδικό) *Η παράθεση αριθµού χωρίς ειδικότερη ένδειξη υποδηλώνει άρθρο του ΚΠολ III

4 Σελ. Κυριότερες συντοµογραφίες... ΙΙ ΙΑΓΡΑΜΜΑ Εισαγωγικές παρατηρήσεις 1 ΜΕΡΟΣ Α ΤΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΟΣ ΕΠΙ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗΣ Η ΑΝΑΚΡΙ- ΒΟΥΣ ΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ Η Η ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΠΡΟΑΠΑΙ- ΤΟΥΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΟΣ 1. Η υποχρέωση υποβολής δήλωσης. 3 I. Γενικές παρατηρήσεις.. 3 ΙΙ. Οι δυνατές µορφές δήλωσης: καταφατική αρνητική, ρητή σιωπηρή, ακριβής ανακριβής. 5 ΙΙΙ. Το αναγκαίο περιεχόµενο της δήλωσης 6 IV. Τα δικαιώµατα του κατασχόντος επί παράλειψης ή ανακριβούς δήλωσης. 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Η ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ 2. Η φύση και το περιεχόµενο της ανακοπής.. 12 Ι. Νοµοθετική κατοχύρωση Η λειτουργία της ανακοπής Η εξώδικη διαδικαστική πράξη της δήλωσης ως αντικείµενο προσβολής της ανακοπής Η νοµική φύση της ανακοπής Το αντικείµενο της δίκης της ανακοπής ΙΙ. Το ορισµένο και βάσιµο της ανακοπής και των λόγων της Η οριοθέτησή της ιστορικής βάσης της ανακοπής µε βάση τη θεωρία του συγκεκριµένου προσδιορισµού. 16 IV

5 Α. Επί ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων. 16 Β. Επί µη ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων Γ. Η οριοθέτηση των λόγων ανακοπής µε βάση το περιεχόµενο της δήλωσης και του κατασχετηρίου Οι κατ ιδίαν λόγοι ανακοπής. 20. Βάσιµο των λόγων ανακοπής Μη νόµιµοι λόγοι ανακοπής Το αίτηµα της ανακοπής.. 23 Α. Επί ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων.. 23 α. Η θέση της θεωρίας και της νοµολογίας ως προς το διαπλαστικό αίτηµα της ανακοπής.. 23 β. Το ζήτηµα της αυτεπάγγελτης καταδίκης του τρίτου σε παροχή Β. Επί µη ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων. 25 Γ. Το αίτηµα καταβολής τόκων επί της απαίτησης Το αίτηµα κήρυξης της απόφασης προσωρινά εκτελεστής ιαδικαστικό περίγραµµα της ανακοπής. 29 Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις. 29 ΙΙ. Νοµιµοποίηση ικαιοδοσία Αρµοδιότητα 29 ΙΙΙ. Προθεσµία άσκησης Οι συνέπειες από την παράλειψη άσκησης εµπρόθεσµης ανακοπής. 31 ΙV. ιαδικασία εκδίκασης της ανακοπής.. 33 V. Συµµετοχή τρίτων στη δίκη της ανακοπής.. 33 VI. Το ζήτηµα της εφαρµογής ή µη των ειδικών κανόνων των δικών περί την εκτέλεση Η απόφαση επί της ανακοπής. 36 Ι. Η απόφαση επί κατ ουσίαν αποδοχής της ανακοπής Το διατακτικό της απόφασης Συνέπειες της απόφασης.. 37 Α. Εκ του νόµου εκχώρηση της απαίτησης στον κατασχόντα 37 Β. Εκχώρηση παρεπόµενων δικαιωµάτων 39 Γ. εδικασµένο ιαπλαστική ενέργεια 41 Ε. Εκτελεστότητα V

6 3. Εκτέλεση της απόφασης. 42 ΙΙ. Η απόφαση επί απόρριψης της ανακοπής Η άµυνα του τρίτου.. 45 Ι. Ενστάσεις που θα µπορούσε να προβάλει κατά του καθ ου η εκτέλεση Καταχρηστικές και γνήσιες ενστάσεις Εκχώρηση της απαίτησης Ένσταση συµψηφισµού ΙΙ. Προσβολή της κατάσχεσης Για τυπικούς λόγους. 51 Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Β. Έλλειψη των στοιχείων του κατασχετηρίου. 53 Γ. Μη επίδοση του κατασχετηρίου στον καθ ου η εκτέλεση Μη αφαίρεση του τίτλου εις διαταγήν Για ουσιαστικούς λόγους Α. Η απαγόρευση προβολής ενστάσεων από δικαίωµα τρίτου 57 Β. Νοµολογιακή διεύρυνση της άµυνας του τρίτου: η υπό όρους δυνατότητα προσβολής του κύρους της κατάσχεσης για ουσιαστικούς λόγους 58 ΙΙΙ. Ένσταση περί ύπαρξης κι άλλων κατασχέσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΟΣ: Η ΑΞΙΩΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ 6. Νοµική θεµελίωση I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 63 ΙΙ. Προϋποθέσεις γέννησης της ευθύνης του τρίτου. 64 ΙΙI. Το ορισµένο της αγωγής ΙV. Το ζήτηµα της προηγούµενης και εµπρόθεσµης άσκησης της ανακοπής ως προϋπόθεσης της αγωγής αποζηµίωσης VI

7 ΜΕΡΟΣ Β ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΩΣ ΤΡΙΤΗΣ 7. Κατάσχεση στα χέρια της Τράπεζας ως τρίτης 69 Ι. Το ζήτηµα της επίδοσης του κατασχετηρίου στην έδρα της διοίκησης ή στο υποκατάστηµα της Τράπεζας. 69 ΙΙ. Ανακοπή κατά της δήλωσης Άµυνα τρίτου 71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Η ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΡΙΤΟΥ ΜΕ ΒΑΣΗ ΑΛΛΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΑ 8. Κατάσχεση στα χέρια τρίτου σύµφωνα µε τον ΚΕ Ε 72 Ι. Συνοπτική παρουσίαση της διαδικασίας Η συµπληρωµατική εφαρµογή των διατάξεων της κοινής αναγκαστικής εκτέλεσης του ΚΠολ Οι αποκλίνουσες ρυθµίσεις της διοικητικής εκτέλεσης έναντι της κοινής αναγκαστικής εκτέλεσης του Κπολ Το τεκµήριο οφειλής του τρίτου Η νέα ρύθµιση. 74 ΙΙ. Ανακοπή κατά της δήλωσης Άµυνα τρίτου Κατάσχεση στα χέρια του ηµοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠ ως τρίτων. 78 Ι. Κατάσχεση στα χέρια του ηµοσίου και των ΟΤΑ ως τρίτων Η νέα ρύθµιση Ανακοπή κατά της δήλωσης Άµυνα τρίτου. 80 ΙΙ. Κατάσχεση στα χέρια των ΝΠ ως τρίτων.. 80 Επιλογικές παρατηρήσεις Ευρετήριο νοµολογίας.. 83 Βιβλιογραφικός πίνακας.. 86 VII

8 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η αναγκαστική κατάσχεση στα χέρια τρίτου ρυθµίζεται στα άρθρ. 982 επ και αποτελεί µορφή κατάσχεσης για την ικανοποίηση χρηµατικών απαιτήσεων 1. Η ιδιαιτερότητά της έγκειται στη συµµετοχή τριών διαφορετικών προσώπων στην εκτελεστική διαδικασία: του επισπεύδοντος δανειστή, του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη και του τρίτου. Ενώ λοιπόν στα άλλα είδη κατάσχεσης η α- ναγκαστική εκτέλεση εξελίσσεται ανάµεσα στους δύο πρώτους, στην κατάσχεση των άρθρ. 982 επ προστίθεται ένα ακόµη πρόσωπο, το οποίο καλείται «τρίτος». Στο πλαίσιο αυτής ο επισπεύδων επιβάλει κατάσχεση κατά του καθ ου η εκτέλεση, η οποία όµως στρέφεται κατά του τρίτου. Ο τελευταίος συνδέεται µε τον κατασχόντα µέσω του καθ ου, που φέρει ταυτόχρονα την ιδιότητα του δανειστή του. Πράγµατι, ο τρίτος είναι υπόχρεος απέναντι στον τελευταίο σε εκπλήρωση κατά κανόνα χρηµατικής απαίτησης, σπανιότερα απαίτησης για τη µεταβίβαση κυριότητας κινητού, ή σε απόδοση κινητού πράγµατος που ανήκει κατά κυριότητα σ αυτόν (άρθρ ). Ως ιδιαίτερο είδος αναγκαστικής κατάσχεσης, η κατάσχεση στα χέρια τρίτου προϋποθέτει αφενός µεν την τήρηση των γενικών προϋποθέσεων και της προδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης, αφετέρου δε των ειδικών ρυθµίσεων του άρθρ. 983 για το κατασχετήριο. Το τελευταίο αποτελεί διαδικαστικό έγγραφο της εκτελεστικής διαδικασίας, το οποίο ενσαρκώνει την πρώτη µετά την επιταγή διαδικαστική πράξη της αναγκαστικής εκτέλεσης και επιδίδεται τόσο στον οφειλέτη όσο στον τρίτο. Από την επίδοση του κατασχετηρίου σε καθένα από αυτούς επέρχονται οι έννοµες συνέπειες του άρθρ , οποίες αποβλέπουν στην υλική και νοµική δέσµευση του αντικειµένου της κατάσχεσης. Την επίδοση του κατασχετηρίου ακολουθεί η δήλωση του τρίτου, η ο- ποία διαδραµατίζει κοµβικό ρόλο στην περαιτέρω εξέλιξη της εκτελεστικής διαδικασίας. Ειδικότερα, µετά την επιβολή της κατάσχεσης και την επίδοση του κατασχετηρίου σ αυτόν, ο τρίτος οφείλει να δηλώσει την ύπαρξη του αντικειµένου της κατάσχεσης καθώς και την τυχόν επιβολή άλλων κατασχέσεων επί αυτού (άρθρ ). Αναλόγως, όµως, της στάσης που θα τηρήσει, αν θα υποβάλει ή όχι δήλωση καθώς και αν θα συνοµολογήσει ή θα αρνηθεί την ύπαρξη του αντικειµένου της κατάσχεσης στα χέρια του, θα καθοριστεί η περαιτέρω διάπλαση της εκτελεστικής διαδικασίας. Πράγµατι, αν ο τρίτος υποβάλει καταφατική δήλωση, επέρχεται αναγκαστική εκχώρηση της κατασχεθείσας απαίτησης στον κατασχόντα ή διενεργείται πλειστηριασµός του κινητού, ενώ αν υπο- 1. Βλ. αντί άλλων Νίκα, ικανεκτ ΙΙ, 59 ΙΓ αριθ. 1 επ σ. 610 επ. 1

9 βάλει αρνητική, προς την οποία εξοµοιώνεται και η παράλειψη υποβολής δήλωσης (άρθρ εδ. α), γεννάται αφενός µεν υποχρέωση αποζηµίωσης του κατασχόντος (άρθρ εδ. β), αφετέρου δε δικαίωµα του τελευταίου να ανακόψει τη δήλωση µε σκοπό την αναγνώριση της ύπαρξης του αντικειµένου της κατάσχεσης και την καταδίκη του τρίτου σε παροχή (άρθρ. 986, 990). Η παρούσα εργασία αφορά στην κατάσχεση χρηµατικών απαιτήσεων του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του τρίτου, ενώ, ειδικότερα, αντικείµενο αυτής αποτελούν τα µέσα προστασίας του κατασχόντος έναντι της αρνητικής και α- νακριβούς δήλωσης του τρίτου (άρθρ. 986, εδ. β). Η ανάπτυξη των ζητηµάτων αυτών, ιδίως µέσα από τη δικαστηριακή πρακτική, αποκτά ιδιάζουσα σηµασία τα τελευταία χρόνια, µετά την άρση του τραπεζικού απορρήτου (άρθρ. 24 ν. 2915/2001) και το επιτρεπτό της κατάσχεσης των τραπεζικών καταθέσεων. Η εργασία διαρθρώνεται σε δύο µέρη. Στο πρώτο µέρος επιδιώκεται, πρώτα απ όλα, η αποσαφήνιση της κρίσιµης έννοιας της αρνητικής ανακριβούς δήλωσης, ως προαπαιτούµενου της ενεργοποίησης των εξουσιών του κατασχόντος, η οποία επιχειρείται µέσα από την προσέγγιση του αναγκαίου περιεχοµένου της δήλωσης. Στη συνέχεια, εξετάζεται εκτενώς το παραδεκτό της ανακοπής καθώς και οι έννοµες συνέπειες της απόφασης που εκδίδεται επί αυτής, ενώ ακολούθως επιχειρείται η προσέγγιση της άµυνας του τρίτου, η ο- ποία εστιάζει στις ενστάσεις που αφορούν στην οφειλή του αλλά και στην ιδιαίτερη ρύθµιση του άρθρ Το πρώτο µέρος της εργασίας ολοκληρώνεται µε την παρουσίαση της αξίωσης αποζηµίωσης του κατασχόντος, η οποία επικεντρώνεται στις προϋποθέσεις γέννησης της ευθύνης του τρίτου καθώς και στο ορισµένο της σχετικής αγωγής. Στο δεύτερο µέρος της εργασίας παρατίθενται ειδικές εφαρµογές των ανωτέρω στο πλαίσιο της διοικητικής εκτέλεσης καθώς και της κατάσχεσης στα χέρια της Τράπεζας, του ηµοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠ ως τρίτων. 2

10 ΜΕΡΟΣ Α ΤΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΟΣ ΕΠΙ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗΣ Η ΑΝΑΚΡΙΒΟΥΣ ΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ Η Η ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΠΡΟΑΠΑΙ- ΤΟΥΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΟΣ 1. Η υποχρέωση υποβολής δήλωσης Ι. Γενικές παρατηρήσεις Σύµφωνα µε το άρθρ , ο τρίτος οφείλει µέσα σε προθεσµία οκτώ ηµερών από την επίδοση του κατασχετηρίου σ αυτόν να δηλώσει αν υπάρχει η απαίτηση που κατασχέθηκε και αν επιβλήθηκε στα χέρια του άλλη κατάσχεση, αναφέροντας ταυτόχρονα το πρόσωπο του κατασχόντος και το ποσό για το οποίο επιβλήθηκε. Παρά την ανάµιξη του τρίτου στην εκτελεστική διαδικασία µε µόνη την ι- διωτική βούληση του κατασχόντος και χωρίς να υφίσταται εκτελεστός τίτλος σε βάρος του 2, ο νοµοθέτης, σταθµίζοντας τα συµφέροντα των εµπλεκόµενων µερών, καθιερώνει την υποχρέωση 3 του τρίτου να πληροφορήσει τον κατασχόντα ως προς τις ειδικότερες πτυχές των σχέσεών του µε τον καθ ου η εκτέλεση. Κατά την άποψη που κρατεί 4, η υποχρέωση αυτή αποβλέπει στη διασφάλιση της έννοµης τάξης, καθώς συνιστά εκδήλωση του γενικότερου καθήκοντος µαρτυρίας προς τα δηµόσια ή τρίτα πρόσωπα για την αποτελεσµατική προά- 2. Κεραµεύς, Γνµδ, ΝοΒ (1094) = Νοµικές Μελέτες Ι, σ. 573 επ, 574. Γι αυτό το λόγο, άλλωστε, αποτελεί γενική και παραδεδεγµένη αρχή ότι ο τρίτος δεν επιτρέπεται να βρεθεί µε την επιβολή της κατάσχεσης σε δυσµενέστερη θέση από αυτή που βρισκόταν πριν από την κατάσχεση βλ. Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση τρίτου, 8 ΙΙ 3 σ. 194 (και στον εκθ. 249). 3. Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 457 ΙV σ Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 1 Νικολόπουλος, ΑναγκΕκτ₂, σ. 439, 441, µε ιδιαίτερη έµφαση στο γεγονός ότι η υποχρέωση προς υποβολή δήλωσης συµβάλει στην πραγµάτωση του δικαιώµατος αναγκαστικής εκτέλεσης. Ότι η διάταξη του άρθρ συνιστά γνήσια δικονοµική υποχρέωση κι όχι ένα απλό βάρος ενέργειας, µε συστηµατικές αναφορές στο γερµανικό δίκαιο αναφορικά µε τα επιµέρους κριτήρια διαχωρισµού των βαρών από τις υποχρεώσεις βλ. εκτενώς Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση του τρίτου, 8 σ. 164 επ, ο οποίος καταλήγει στο χαρακτηρισµό της σχετικής υποχρέωσης ως ειδικής εκτελεστικής, ενόψει της ανάπτυξης της εντός της διαδικασίας της κατάσχεσης και γενικότερα της αναγκαστικής εκτέλεσης. 4. Ράµµος, Εγχειρίδιον ΙΙΙ, 467 σ ο ίδιος, Παρατηρήσεις στην ΜΠρΚορ 651/1971, (85) Μπρίνιας, προηγ. σηµ., σ (στον εκθ. 1) Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 192 σ. 788 Βαθρακοκοίλης, προηγ. σηµ. Για αντίκρουση της κρατούσας άποψης βλ. Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση τρίτου, 10 Ι σ. 221 επ. 3

11 σπιση των συµφερόντων τους, υποχρέωση ανάλογη προς την υποχρέωση οποιουδήποτε καλείται να εξεταστεί ως µάρτυρας. Η πληροφόρηση του κατασχόντος δεν θα εκτείνεται σε κάθε οικονοµική ή νοµική σχέση των µερών 5 αλλά θα καθορίζεται κάθε φορά µε βάση την απαίτηση ή την έννοµη σχέση που περιλαµβάνεται στο κατασχετήριο. Άµεσο σκοπό της δήλωσης αποτελεί ο εφοδιασµός του κατασχόντος µε τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά µε το αντικείµενο της κατάσχεσης και το υποστατό της απαίτησης του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του τρίτου, ώστε να σταθµίσει τα συµφέροντά του και να καθορίσει την περαιτέρω πορεία της εκτελεστικής διαδικασίας 6. Εύλογα, η ανάγκη πληροφόρησης καθίσταται ακόµη πιο επιτακτική, όταν αντικείµενο της κατάσχεσης αποτελεί χρηµατική απαίτηση, η οποία ως τέτοια είναι άυλη, δεν έχει εξωτική υπόσταση, µε αποτέλεσµα να εντείνεται η αβεβαιότητα δικαίου. Οµοίως, η πληροφόρηση του κατασχόντος αποκτά ιδιαίτερη σηµασία, όταν έχουν επιβληθεί στα χέρια του τρίτου κι άλλες κατασχέσεις 7. Πράγµατι, µόνο µέσω της δήλωσης είναι σε θέση να ενηµερωθεί ο κατασχών, αν είναι ο µόνος που έχει επιβάλει κατάσχεση ή όχι και συνεπώς αν θα ικανοποιηθεί και σε ποιο βαθµό η απαίτηση του. Κατά την άποψη 8 που κρατεί απολύτως, η σχετική υποχρέωση του τρίτου καθιερώνεται ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή µη της απαίτησης του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του (άρθρ ). Οµοίως, ο νόµος δεν εξαρτά την υποχρέωση αυτή ούτε από την ύπαρξη της οφειλής του καθ ου η εκτέλεση έναντι του κατασχόντος 9. Ο τρίτος υποχρεούται πάντοτε σε υποβολή δήλωσης, ενώ απαλλάσσεται µόνον όταν η κατάσχεση που επιβλήθηκε στα χέρια του είναι ανυπόστατη 10. Τα ζητήµατα που ανακύπτουν είναι πολλά και αφορούν πρωτί- 5. Νικολόπουλος, ΑναγκΕκτ₂, σ Κοντογεωργακόπουλος, Η δήλωση τρίτου, 8 ΙΙ 3 σ Παρά το γεγονός ότι δεν ορίζεται ρητά στο νόµο, η δυνατότητα επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων, αναγκαστικών ή συντηρητικών, προκύπτει από τις προπαρασκευαστικές εργασίες του ΚΠολ (βλ. ΣχΠολ VIIΙ, σ. 188, 191) αλλά και από τις διατάξεις των άρθρ , 985 1, βλ. ακόµη κατωτ. σηµ Ράµµος, Εγχειρίδιον ΙΙΙ, 467 σ Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 457 ΙΙΙ σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 192 σ. 788 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 1 σ. 677 Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ, ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 1, 18, άρθρ. 986 αριθ. 49 Κερα- µεύς/κονδύλης/νίκας (-Νικολόπουλος), ΕρµΚΠολ ΙΙ, άρθρ. 986 αριθ ΕφΑθ 2810/2005, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ. 10. Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, 457 VI σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 197 σ. 790 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 1 σ. 677 Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 α- ριθ. 4 Σταθέας, Εκτέλεσις ΙΙ, αριθ. 349β σ. 498 Νικολόπουλος, ΑναγκΕκτ₂, σ. 441 (στον εκθ. 564) Καστριώτης, Κατάσχεσις ΙΙ, σ Κοντογεωργακόπουλος, Η δήλωση τρίτου, 17 IV 2 σ Το ζήτηµα είναι αµφιλεγόµενο, όταν η κατάσχεση είναι άκυρη. Υπέρ της υποχρέωσης υποβολής δήλωσης βλ. Μπρίνια, ανωτ., σ. 1370, µε την επιφύλαξη ότι η ακυρότητα της 4

12 στως στις δυνατές µορφές δήλωσης καθώς και στο αναγκαίο περιεχόµενο αυτής, τα οποία εκτίθενται αµέσως κατωτέρω. ΙΙ. Οι δυνατές µορφές της δήλωσης: καταφατική αρνητική, ρητή σιωπηρή, ακριβής ανακριβής Εξαρχής σηµειώσαµε τον κοµβικό ρόλο της δήλωσης στην περαιτέρω, µετά την επιβολή της κατάσχεσης, πορεία της εκτελεστικής διαδικασίας. Πράγ- µατι, από το περιεχόµενο αυτής θα εξαρτηθεί τόσο η ευθύνη του τρίτου (άρθρ εδ. β) όσο και το δικαίωµα του κατασχόντος να ασκήσει ανακοπή (άρθρ. 986). Αναγκαία, συνεπώς, καθίσταται η προσέγγιση των ειδικότερων µορφών αυτής 11, οι οποίες καθορίζονται µε βάση επιµέρους κριτήρια. Ειδικότερα, µε γνώµονα την κατάφαση ή την άρνηση της οφειλής η δήλωση του τρίτου θα διακρίνεται σε καταφατική και αρνητική, χωρίς να αποκλείεται η κατάφαση ή η άρνηση να είναι ολική ή µερική. Περαιτέρω, αναλόγως της ενεργητικής ή παθητικής συµπεριφοράς του τρίτου απέναντι στην υποχρέωση προς υποβολή δήλωσης, η τελευταία θα διακρίνεται σε ρητή και σιωπηρή. Ως παράλειψη δήλωσης χαρακτηρίζει ο νόµος την απραξία του τρίτου, τη σιωπή του, την οποία εξοµοιώνει µε αρνητική (985 3 εδ. α 12 ), ενώ όµοια 13 µεταχείριση επιφυλάσσεται στην εκπρόθεσµη (βλ άρθρ ) και την παράτυπη (βλ άρθρ ). Τέλος, µε κριτήριο την ανταπόκριση της δήλωσης στην αλήθεια αυτή θα διακρίνεται σε ακριβή ειλικρινή και ανακριβή ανειλικρινή, χωρίς να αποκλείεται η ανακρίβεια να είναι ολική ή µερική. Η τελευταία διάκριση γεννά τα περισσότερα ζητήµατα, καθώς η ανακρίβεια του περιεχόµενου της δήλωσης θα καθορίσει την ευθύνη του τρίτου και τα αντίστοιχα δικαιώµατα του κατασχόντος, ενώ αντίθετα η ακρίβεια αυτής δεν θα νοµιµοποιεί καµία περαιτέρω ενέργεια. Ανακριβής µπορεί να είναι ασφαλώς κατάσχεσης δεν εµπίπτει στους περιορισµούς του άρθρ. 987, οπότε µπορεί να προταθεί από τον τρίτο και να αποφύγει τις συνέπειες που επέρχονται σε βάρος του Γέσιου-Φαλτσή, ανωτ., σ. 791 Βαθρακοκοίλη, ανωτ., αριθ. 2 Σταθέα, ανωτ. Καστριώτη, ανωτ. Κοντογεωργακόπουλο, ανωτ., σ Υπέρ της αρνητικής εκδοχής βλ. Φραγκίστα, Γνµδ, (180) = Γνω- µοδοτήσεις, σ. 110 επ, 116 Μητσόπουλο, Γνµδ, Ελλ νη (22) = Μελέται Γενικής Θεωρίας ικαίου και Αστικού ικονοµικού ικαίου ΙΙ, σ. 399 επ, 405 Νικολόπουλο, ανωτ., σ. 441, 444 Μάζη, Γνµδ, Ελλ νη (725) ΟλΑΠ 612/1976, ΝοΒ ΜΠρΑθ 3292/2008, ΕΠολ , παρατ. Κατηφόρη. 11. Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 202 επ σ. 794 επ. 12. Η προσθήκη του εδαφίου αυτού πραγµατοποιήθηκε από την Αναθεωρητική Επιτροπή του ΚΠολ / Βλ. αντί άλλων Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VIII αριθ. 214 σ. 827, αριθ. 218 σ

13 τόσο η ρητή όσο και η σιωπηρή αρνητική 14 δήλωση, ακόµη και η καταφατική κατά το µέρος που τυχόν περιέχει άρνηση της οφειλής. Κατά το µέρος, όµως, που ο τρίτος καταφάσκει την απαίτηση του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του και εκθέτει µε σαφήνεια το σύνολο των ουσιωδών περιστατικών αυτής 15 η δήλωση θα είναι ακριβής, παρέχοντας τη δυνατότητα στον κατασχόντα να επιδιώξει ανεµπόδιστα την άµεση ικανοποίηση της απαίτησής του (άρθρ. 989). Πιο περίπλοκα ζητήµατα, ωστόσο, γεννά η ανακριβής δήλωση, καθώς η ανακρίβεια µπορεί να συνίσταται όχι στη ρητή ή σιωπηρή άρνηση της οφειλής, δηλαδή στην απόκρυψη της οφειλής (ολική ανακρίβεια), αλλά (και) στην ασαφή ή µη έκθεση ουσιωδών πραγµατικών περιστατικών, η γνώση των οποίων θα προσανατόλιζαν τον κατασχόντα στην ικανοποίηση της απαίτησής του και θα τον απάλλασσαν από τη ζηµία που υπέστη (µερική ανακρίβεια) 16. Ανακριβής, για παράδειγµα, θα είναι η δήλωση, όταν ο τρίτος δηλώνει ψευδώς ότι η οφειλή του είναι µικρότερη του κατασχεθέντος ποσού ή ότι τελεί υπό αίρεση ή προθεσµία, ενώ είναι απαιτητή, ή ότι έχει αποσβεστεί, ενώ πράγµατι υφίσταται κατά το χρόνο επιβολής της κατάσχεσης κ.λπ. ή όταν δηλώνει αληθώς ότι δεν οφείλει, παραλείπει ωστόσο να αναφέρει προσδιοριστικά στοιχεία της απαλλαγής του (π.χ. αναδοχή χρέους). Σε κάθε περίπτωση, η αναλήθεια της αρνητικής δήλωσης θα κρίνεται µόνο αντικειµενικά, ανεξάρτητα από την υποκειµενική α- ντίληψη του δηλούντος και την καλή ή κακή του πίστη 17. ΙΙΙ. Το αναγκαίο περιεχόµενο της δήλωσης Αν και το άρθρ , το οποίο καθιερώνει την υποχρέωση προς υποβολή δήλωσης, αναφέρεται µόνο στην ύπαρξη 18 ή µη της κατασχεθείσας απαίτησης καθώς και στη µνεία των τυχόν άλλων κατασχέσεων, η ερµηνεία του θα πρέπει να αναζητηθεί µε βάση το σκοπό και τις συνέπειες της δήλωσης, η ο- 14. εν αποκλείεται, ωστόσο, ο κατασχών να θεωρεί εξολοκλήρου ειλικρινή την αρνητική δήλωση του τρίτου, οπότε καµία περαιτέρω ενέργεια δεν λαµβάνει χώρα βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 458 Ι σ Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 207 σ Βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 458 ΙΙ σ Η ανακρίβεια ορίζεται µε γνώµονα την ανταπόκριση ή µη των πραγµατικών περιστατικών στην αλήθεια, ανεξάρτητα αν ο δηλών προέβη σε ορθό νοµικό χαρακτηρισµό αυτών βλ. Ράµµο, Εγχειρίδιον ΙΙΙ, 468 σ βλ. όµως ΑΠ 256/2011, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ: η ανακοπή κατά της δήλωσης γίνεται δεκτή, εφόσον αυτή δεν αληθεύει είτε ως προς τα πραγµατικά περιστατικά είτε ως προς το νο- µικό χαρακτηρισµό αυτών. 17. ΑΠ 256/2011, προηγ. σηµ. 18. Αν και ο ΚΠολ δεν καθορίζει ρητά το χρόνο στον οποίο πρέπει να υφίσταται η κατασχεθείσα απαίτηση, εύλογο είναι να θεωρήσουµε ως τέτοιο σηµείο το χρόνο επιβολής της κατάσχεσης. Για το χρόνο αυτό βλ. κατωτ. σηµ

14 ποία ως καταφατική αποτελεί εκτελεστό τίτλο (άρθρ. 989), ενώ ως ανακριβής θεµελιώνει δικαίωµα άσκησης ανακοπής (άρθρ. 986) και αξίωση αποζηµίωσης (985 3 εδ. β). Με γνώµονα, συνεπώς, την υποχρέωση ειλικρινούς πληροφόρησης του τρίτου και µε αφετηρία την παραδοχή ότι εξειδικευµένη γνώση της σχέσης του µε τον καθ ου η εκτέλεση έχει µόνο αυτός, θα επιχειρήσουµε να προσεγγίσουµε το αναγκαίο περιεχόµενο της δήλωσής του, προκειµένου αυτή να είναι πλήρης και ακριβής. Εξαρχής σηµειώνουµε ότι αναγκαίο προαπαιτού- µενο της ακριβούς ενηµέρωσης του κατασχόντος αποτελεί η σαφής και επαρκής περιγραφή 19 της κατασχεθείσας απαίτησης στο κατασχετήριο, προκειµένου να συγκεκριµενοποιηθεί η οφειλή του τρίτου, αξίωση που καθίσταται ακό- µη πιο επιτακτική όταν τα µέρη εµπλέκονται σε περισσότερες από µία συναλλακτικές σχέσεις. Το περιεχόµενο, συνεπώς, του κατασχετηρίου αποτελεί το σηµείο αναφοράς της δήλωσης 20 και ταυτόχρονα το όριο αυτής, ώστε να µην είναι επιτρεπτή η επέκτασή της σε έννοµες σχέσεις, απαιτήσεις και συναλλαγές που δεν εκτίθενται σ αυτό. Ιδιαίτερα ζητήµατα δεν δηµιουργούνται, όταν ο τρίτος προβαίνει σε καταφατική δήλωση, µε την οποία συνοµολογεί την απαίτηση του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του 21. Για την πληρότητα της δήλωσης, όµως, απαιτείται, επιπλέον, η αναφορά της δικαιογόνου σχέσης της οφειλής καθώς και των τυχόν ενστάσεων ή της ανταπαίτησης που έχει κατά του καθ' ου η εκτέλεση 22. Περαιτέρω, ο τρίτος οφείλει να δηλώσει αν η κατασχεθείσα απαίτηση τελεί υπό αίρεση ή προθεσµία καθώς και αν είναι εκκαθαρισµένη κατά ποσό 23. Περισσότερο πολύπλοκη είναι η κατάσταση που διαµορφώνεται, όταν ο τρίτος αρνείται εν όλω ή εν µέρει την ύπαρξη της απαίτησης του καθ ου η ε- κτέλεση σε βάρος του. Η άρνηση µπορεί να κυµαίνεται απ τη γυµνή αµφισβήτηση της ύπαρξης της οφειλής του έως την εξειδικευµένη αναφορά όλων εκείνων των πραγµατικών περιστατικών που συνηγορούν υπέρ της ανυπαρξίας της. Η γενική αναιτιολόγητη άρνηση θα οδηγεί κατά κανόνα σε ανειλικρινή δήλωση, εκτός αν δεν υπήρξε ποτέ καµία συναλλακτική σχέση µεταξύ των µε- 19. Βλ. κατωτ. 5 ΙΙ 1 Β. 20. Βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 462 ΙΙ σ Νικολόπουλο, ΑναγκΕκτ₂, σ Ότι η καταφατική δήλωση δεν εξοπλίζεται µε τις ουσιαστικού δικαίου συνέπειες της σύµβασης αναγνώρισης χρέους των άρθρ. 873 επ ΑΚ βλ. εκτενώς Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση τρίτου, 17 IV 1 σ. 378 επ. 22. ΕφΑθ 9000/2005, ΧρΙ (obiter dictum) Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 5 σ. 680 Κεραµεύς/Κονδύλης/Νίκας (-Νικολόπουλος), ΕρµΚΠολ ΙΙ, άρθρ. 985 αριθ Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 11 Καστριώτης, Κατάσχεσις ΙΙ, σ

15 ρών 24, οπότε η υποχρέωση του τρίτου ευλόγως εξαντλείται στη ρητή άρνησή του. Αντίθετα, αν µεταξύ των µερών υπήρξε στο παρελθόν συµβατικός δεσµός, ο οποίος λύθηκε σε χρόνο προγενέστερο της επιβολής της κατάσχεσης, απαιτείται για την πληρότητα της δήλωσης η σαφής έκθεση του συνόλου των πραγµατικών περιστατικών που οδήγησαν στην απόσβεση της οφειλής του τρίτου (π.χ. εξόφληση) 25. Οµοίως, αν κατά τον ίδιο χρόνο έλαβε χώρα υποκει- µενική αλλοίωση της ενοχής (π.χ. εκχώρηση, αναδοχή), τα στοιχεία που την απαρτίζουν απαιτείται να εκτίθενται µε σαφήνεια και ακρίβεια 26. Σκόπιµη, περαιτέρω, θα είναι η αναφορά στη δήλωση των τυχόν ενστάσεων του τρίτου, χωρίς ωστόσο να απαγορεύεται η µεταγενέστερη προβολή τους στη δίκη της ανακοπής ή της αποζηµίωσης 27. Με βάση τα ανωτέρω ελέγχεται ως εσφαλµένη η κρίση πρωτοβάθµιου δικαστηρίου 28 ότι δεν απαιτείται για την ακρίβεια της δήλωσης η εξειδικευµένη αναφορά των στοιχείων της εκχώρησης της κατασχεθείσας απαίτησης, αφού από τη σαφή έκθεση των στοιχείων αυτών θα εξαρτηθεί, µεταξύ άλλων, η ε- γκυρότητα της διάθεσής της από τον καθ ου η εκτέλεση (άρθρ ) και συνακόλουθα η υποχρέωση του τρίτου να καταβάλει στον εκδοχέα ή τον εκχωρητή-οφειλέτη του κατασχόντος. Από το άλλο µέρος, ωστόσο, ορθά κρίθηκε ως ανειλικρινής η δήλωση, όταν ο τρίτος παρέλειψε να συµπεριλάβει σ αυτήν την ανταπαίτηση που είχε κατά του καθ ου η εκτέλεση 29. Τα ανωτέρω νοµολογιακά παραδείγµατα καταδεικνύουν την ανάγκη σαφούς εξειδίκευσης των γεγονότων που συνεπάγονται απόσβεση ή αλλοίωση της ενοχής, η έγκαιρη και έγκυρη γνώση των οποίων θα οδηγεί τον κατασχόντα στη λήψη των κατάλλη- 24. Βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 462 ΙΙ σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 210 σ. 800 Νίκα, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 7 σ. 681 Βαθρακοκοίλη, προηγ. σηµ. Νικολόπουλο, ΑναγκΕκτ₂, σ. 445 (στον εκθ. 577) Καστριώτη, προηγ. σηµ., σ. 275, µε παράθεση παραδειγµάτων. 25. ΕφΑθ 9000/2005, ΧρΙ Μπρίνιας, προηγ. σηµ. Γέσιου-Φαλτσή, προηγ. σηµ., σ. 801 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, προηγ. σηµ. Σταθέας, Εκτέλεσις ΙΙ, αριθ. 354 σ. 502 Καστριώτης, Κατάσχεσις ΙΙ, σ Ψαρράκης, Ελλ νη βλ. όµως Βαθρακοκοίλη, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 11, κατά τον οποίο δεν απαιτείται αναφορά της κατασχεθείσας απαίτησης που έχει αποσβεστεί µε παραγραφή. 26. Βλ. τις αναφορές στην προηγ. σηµ. 27. Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 211 σ. 802, αριθ. 263 σ η ίδια, ικεντάξη IV, σ. 637 επ, 662 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 7 σ Ποδηµατά, Ελλ νη (1536) Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 11 Καστριώτης, Κατάσχεσις ΙΙ, σ. 278 βλ. όµως Γεωργιάδη-Σταθόπουλο (-Πολυζωγόπουλο), ΕρµΑΚ ΙΙ, άρθρ. 449 αριθ. 6, κατά τον οποίο ενδεχόµενη αοριστία της δήλωσης δεν µπορεί να συµπληρωθεί στη δίκη της ανακοπής (αναφορικά µε την ένσταση συµψηφισµού). 28. ΜΠρΑθ 4860/2005, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ. 29. ΠΠρΑθ 3498/2011, ΧρΙ

16 λων µέτρων για την ικανοποίηση της απαίτησής του. Ακόµη λοιπόν κι αν ο τρίτος δεν όφειλε ποτέ ή έπαυσε να οφείλει στον καθ ου η εκτέλεση, υποχρεούται να εκτιµήσει και να εκθέσει στη δήλωσή του τα ουσιώδη πραγµατικά περιστατικά, τα οποία θα βοηθήσουν τον κατασχόντα να διασφαλίσει την απαίτησή του. Αφετηρία, συνεπώς, της κάθε κρίσης µας αναφορικά µε την ακρίβεια ή µη της δήλωσης και συνακόλουθα την κατάφαση ή µη της ευθύνης του τρίτου θα πρέπει να αποτελεί η ενδεχόµενη ζηµία του κατασχόντος ως αποτέλεσµα της µη πληροφόρησής του ως προς τη σχέση του τρίτου µε τον καθ ου η εκτέλεση 30. Οι ανωτέρω επισηµάνσεις δεν µπορούν να τύχουν εφαρµογής, ωστόσο, όταν η κατασχεθείσα απαίτηση δεν είναι ληξιπρόθεσµη 31, όπως για παράδειγ- µα όταν είναι µέλλουσα ή τελεί υπό αίρεση ή προθεσµία κατά το χρόνο επιβολής της κατάσχεσης. Τούτο δε διότι ο τρίτος δεν είναι σε θέση να εκθέσει λεπτοµερώς την µελλοντική πορεία της κατασχεθείσας απαίτησης, όπως όταν αυτή είναι ήδη απαιτητή. Γίνεται έτσι δεκτό 32 ότι για την πληρότητα της καταφατικής δήλωσης στην περίπτωση αυτή θα απαιτείται εκ µέρους του τρίτου η α- ποδοχή αφενός µεν της ύπαρξης της στηρίζουσας το κατασχετήριο βασικής έννοµης σχέσης, η οποία αποτελεί την παραγωγική αιτία της κατασχεθείσας απαίτησης, αφετέρου δε του ενδεχοµένου γέννησής της τελευταίας, µε την ε- 30. Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VIΙ αριθ. 206 σ Ότι είναι επιτρεπτή η κατάσχεση µέλλουσας απαίτησης ή απαίτησης που τελεί υπό αίρεση ή προθεσµία, εφόσον έχει γεννηθεί η έννοµη σχέση από την οποία προκύπτει και είναι δυνατός ο προσδιορισµός του είδους της απαίτησης και του οφειλέτη της, όχι απαραίτητα και του ποσού της βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 982, 442α IV σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 ΙΙΙ αριθ. 70 επ σ. 707 επ Νίκα, ικανεκτ ΙΙ, 59 ΙΓ αριθ. 18 επ σ. 619 επ Βαθρακοκοίλη, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 982 αριθ. 15 Κεραµέα/Κονδύλη/Νίκα (-Νικολόπουλο), ΕρµΚΠολ ΙΙ, άρθρ. 982 αριθ. 4 τον ίδιο, ΑναγκΕκτ₂, σ. 431 Καστριώτη, Κατάσχεσις Ι, σ τον ίδιο ( ) Παπαχρήστου, (631) Γεωργιάδη-Σταθόπουλο (-Κρητικό), ΕρµΑΚ ΙΙ, άρθρ. 455 αριθ. 56 πρβλ. Μπέη, ( ), κατά τον οποίο είναι δυνατή η κατάσχεσή τους αλλά µε την εξής διάκριση: η υπό συµβατική προθεσµία απαίτηση (βέβαιη µελλοντική απαίτηση) κατάσχεται µε τη διαδικασία των άρθρ. 982 επ, ενώ η υπό συµβατική ή νοµική αίρεση απαίτηση (αβέβαιη µελλοντική απαίτηση) κατάσχεται ως ειδικό περιουσιακό στοιχείο του οφειλέτη µε τη διαδικασία των άρθρ επ. Από τη νοµολογία βλ. αντί άλλων ΑΠ 358/2004, , παρατ. Μπέη ΕφΑθ 2810/2005, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ ΠΠρΒερ 17/2006, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 32. ΑΠ 1540/2000, Ελλ νη ΠΠρΘεσ 10250/2003, Αρµ , παρατ. Π.Σ.Α.(ρβανιτάκη) Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 462 ΙΙ σ ο ίδιος, Αφιέρωµα εις Οικονοµόπουλον, σ. 227 επ, 236 ο ίδιος, Παρατηρήσεις στην ΠΠρΑθ 4552/1973, (73) Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 209 σ. 799 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 8 σ. 682 Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 11 Καστριώτης, ( ) ο ίδιος, (75), µε ιδιαίτερη έµφαση στο µη χαρακτηρισµό της δήλωσης ως υποσχετικής. 9

17 πιπρόσθετη διαβεβαίωση 33 της παρακράτησής της για να αποδοθεί στον κατασχόντα. Η εκτέλεση της δήλωσης θα είναι δυνατή υπό τους όρους των άρθρ. 915 και 916, τυχόν όµως απόκλιση αυτής από τα ανωτέρω θα αξιολογείται ως ανακριβής, µε αποτέλεσµα την ενεργοποίηση των εξουσιών του κατασχόντος. Αναφορικά, τέλος, µε την υποχρέωση του τρίτου να συµπεριλάβει στη δήλωσή του την ύπαρξη άλλων κατασχέσεων που τυχόν έχουν επιβληθεί δεν δηµιουργούνται ιδιαίτερα ζητήµατα. Ενδεικτικά αναφέρουµε περίπτωση που κρίθηκε 34 ανακριβής η δήλωση, όταν ο τρίτος ανέφερε µεν την ύπαρξη προγενέστερης κατάσχεσης, παρέλειψε ωστόσο να δηλώσει ότι ο προηγούµενος κατασχών, µη έχοντας προχωρήσει στην άσκηση της ανακοπής του άρθρ. 986, απεκδύθηκε του δικαιώµατός του να απαιτήσει την καταβολή της κατασχεθείσας απαίτησης. Κατά τα λοιπά, για την πληρότητα της δήλωσης, εκτός από το πρόσωπο του κατασχόντος και το ποσό για το οποίο επιβλήθηκε η άλλη κατάσχεση, τα οποία ρητά ο νόµος απαιτεί, προτάσσεται από µερίδα της θεωρίας η επιπρόσθετη αναφορά του χρόνου επιβολής της 35 καθώς και της απαίτησης του κατασχόντος 36, στην ικανοποίηση της οποίας αποβλέπει η επιβληθείσα κατάσχεση. Προς την ορθή κατεύθυνση κινείται η θέση αυτή, αφού συµβάλει στην ακριβέστερη πληροφόρηση του κατασχόντος αναφορικά µε την ικανοποίηση της απαίτησής του, χωρίς να επιβαρύνει τη θέση του τρίτου, ο οποίος εκ των πραγµάτων τελεί σε γνώση των επιπρόσθετων αυτών στοιχείων. ΙV. Τα δικαιώµατα του κατασχόντος επί παράλειψης ή ανακριβούς δήλωσης Η µη ανταπόκριση του τρίτου στην υποχρέωση υποβολής δήλωσης επάγεται σοβαρές έννοµες συνέπειες, δικονοµικές και ουσιαστικές 37. Η αρνητική ή 33. Βλ. ΠΠρΘεσ 10250/2003, προηγ. σηµ.: η υπόσχεση δεν πρέπει να θεωρηθεί απαραίτητο στοιχείο της δήλωσης για να κριθεί αυτή ως καταφατική, διότι θα απαιτούνταν τότε για τη µελλοντική απαίτηση περισσότερα από αυτά που απαιτούνται για να θεωρηθεί καταφατική η δήλωση, όταν αναφέρεται σε ληξιπρόθεσµη, βέβαιη και εκκαθαρισµένη απαίτηση στην τελευταία περίπτωση η δήλωση χαρακτηρίζεται ως θετική µε αποκλειστικό κριτήριο τα πραγµατικά περιστατικά που περιλαµβάνονται στο περιεχόµενό της, χωρίς να ασκεί οποιαδήποτε νόµιµη επιρροή το βουλητικό στοιχείο του τρίτου. 34. ΜΠρΧαν 29/2005, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ. 35. Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 213 σ. 803 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 9 σελ. 683 Κεραµεύς/Κονδύλης/Νίκας (-Νικολόπουλος), ΕρµΚΠολ ΙΙ, άρθρ. 985 αριθ. 2 αντιθ. Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 462 ΙΙ σ Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ Μπρίνιας, προηγ. σηµ. Γέσιου-Φαλτσή, προηγ. σηµ. Βαθρακοκοίλης, προηγ. σηµ. βλ. όµως Καστριώτη, Κατάσχεσις ΙΙ, σ. 285, κατά τον οποίο δεν είναι απαραίτητη η µνεία του εκτελεστού τίτλου. 37. Βλ. εκτενώς Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση τρίτου, 17 IV 2 σ. 420 επ. 10

18 ανακριβής δήλωση ως προς την ύπαρξη της οφειλής ενεργοποιεί το δικονοµικό δικαίωµα του κατασχόντος να εναντιωθεί σ αυτή µε την άσκηση της ανακοπής του άρθρ. 986, ισχυριζόµενος την ύπαρξη της κατασχεθείσας απαίτησης και επιδιώκοντας την καταδίκη του τρίτου στην καταβολή του κατασχεµένου ποσού (άρθρ. 990). Η ανακρίβεια, περαιτέρω, ως προς την παράλειψη ή την ατελή έκθεση πραγµατικών περιστατικών, η άγνοια των οποίων προκάλεσε βλάβη στον κατασχόντα, θεµελιώνει την ουσιαστικού δικαίου ευθύνη του τρίτου σε καταβολή αποζηµίωσης (άρθρ εδ. β), χωρίς να αποκλείεται η σωρευτική αξιοποίηση εκ µέρους του κατασχόντος αµφότερων των δικαιωµάτων του, ε- φόσον η ανακρίβεια καλύπτει τόσο στην ύπαρξη της οφειλής όσο και άλλα πραγµατικά περιστατικά. Σε κάθε περίπτωση, η δήλωση διαπλάθει άµεσα την περαιτέρω πορεία της εκτελεστικής διαδικασίας καθώς και την ολοκλήρωση αυτής, η οποία καθορίζεται κάθε φορά από τη δικονοµική στάση που θα επιλέξει να τηρήσει ο κατασχών. Πράγµατι, µετά την υποβολή της δήλωσης η διαδικασία διαπλάθεται µε τη σύµπραξη του κατασχόντος, όταν αυτός επιδιώκει την ικανοποίηση της εκτελεστέας του αξίωσης, αξιοποιώντας τα µέσα προστασίας που τίθενται στη διάθεσή του. Αντίθετα, όταν ο κατασχών αδρανεί, η κατάσχεση στα χέρια τρίτου περατώνεται, χωρίς να έχει καταστεί δυνατή η ικανοποίηση της απαίτησής του. 11

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Η ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ 2. Η φύση και το περιεχόµενο της ανακοπής Ι. Νοµοθετική κατοχύρωση 1. Η λειτουργία της ανακοπής Η νοµοθετική κατοχύρωση της ανακοπής κατά της δήλωσης (άρθρ. 986) εντάσσεται οµαλά στη δοµή των διατάξεων της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, σ ένα σύστηµα που αναγνωρίσει καίριο ρόλο στην βούληση του τελευταίου, µέσω της δήλωσής του, ως προς την περαιτέρω, µετά την επιβολή της κατάσχεσης, πορεία της εκτελεστικής διαδικασίας. Πράγµατι, αν ο τρίτος υποβάλει καταφατική δήλωση, ο κατασχών ακώλυτα µπορεί να επιδιώξει την ικανοποίηση της απαίτησής του (άρθρ. 989), αν όµως αδρανήσει ή αρνηθεί την οφειλή του, ανακύπτει η ανάγκη δικαστικής βεβαίωσης της απαίτησης του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του, αφού δεν υφίσταται εκτελεστός τίτλος για τον εξαναγκασµό του στην καταβολή της. Η ανακοπή του άρθρ. 986 προβλέπεται ακριβώς για το σκοπό αυτό: τον εξοπλισµό του κατασχόντος µε εκτελεστό τίτλο µετά την αναγνώριση της ύπαρξης της κατασχεθείσας απαίτησης. Πρωταρχική, συνεπώς, δικονοµικού δικαίου συνέπεια της αρνητικής ή ανακριβούς δήλωσης αποτελεί η επιβολή στον κατασχόντα του δικονοµικού βάρους της άσκησης της ανακοπής 38. Πράγµατι, κατ απόκλιση των όσων ισχύουν στις λοιπές ανακοπές στο πλαίσιο της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρ. 933, 936), ε- δώ, το βάρος της επιτυχούς έναρξης της κατ αντιδικία διαγνωστικής διαδικασίας επιρρίπτεται 39 στον κατασχόντα. Η ρύθµιση αυτή εµφανίζεται ως απολύτως εύστοχη, διότι θεραπεύει την ανάγκη διασφάλισης της µειονεκτικής θέσης του τρίτου, ο οποίος εµπλέκεται 40 στην εκτελεστική διαδικασία µε µόνη τη βούληση του κατασχόντος και χωρίς να υφίσταται εκτελεστός τίτλος σε βάρος του, συνυπολογίζοντας την ιδιαιτερότητα της συγκεκριµένης µορφής κατάσχεσης ως προς την τριγωνική έννοµη σχέση που δηµιουργείται µεταξύ των εµπλεκόµενων προσώπων Κοντογεωργακόπουλος, Η δήλωση τρίτου, 17 IV 2 σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VIII αριθ. 229 σ. 815 η ίδια, ικεντάξη IV, σ. 637 επ, Βλ. ανωτ. σηµ Βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 982, 443 σ

20 2. Η εξώδικη διαδικαστική πράξη της δήλωσης ως αντικείµενο προσβολής της ανακοπής Η διαδικασία της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, όπως και των άλλων µορφών κατάσχεσης, έχει εξώδικο χαρακτήρα, καθώς δεν πραγµατοποιείται στο πλαίσιο εκκρεµούς δίκης. Ωστόσο, οι επιµέρους πράξεις της χαρακτηρίζονται ως διαδικαστικές, διότι, όπως και οι διαδικαστικές πράξεις της διαγνωστικής δίκης, τείνουν στην εκπλήρωση του σκοπού της παροχής έννοµης προστασίας υπό τη µορφή πλέον της αναγκαστικής εκτέλεσης 42. Στις εξώδικες διαδικαστικές πράξεις εντάσσει η απολύτως κρατούσα άποψη 43 τη δήλωση του τρίτου. Πράγµατι, η δήλωση δεν διενεργείται στο πλαίσιο δίκης ούτε απευθύνεται ενώπιων δικαστηρίου, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί φυσική συνέχεια της κοινοποίησης του κατασχετηρίου στον τρίτο. Άλλωστε, µε βάση το θεµελιώδες κριτήριο 44 διαχωρισµού των διαδικαστικών πράξεων από τις δικαιοπραξίες του ουσιαστικού δικαίου, το πεδίο στο οποίο αναπτύσσονται οι κύριες έννοµες συνέπειες αυτών, η δήλωση εντάσσεται στις πρώτες, αφού η βασική έννοµη συνέπειά της, δηλαδή η διάπλαση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης, είναι δικονοµικής φύσης 45. Η φύση της ως διαδικαστική πράξη επιτρέπει την προσβολή 46 της µε την ανακοπή του άρθρ. 986, αφού µόνο 47 κατά διαδικαστικών πράξεων της 42. Μπέης, Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξις, 1 ΙΙΙ σ Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 985, 460 Ι σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 200 σ. 792 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 60 ΙΓ αριθ. 3 σ. 678 Ποδηµατά, Ελλ νη (1536) Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ, ΣΤ, άρθρ. 985 αριθ. 8 Σταθέας, Εκτέλεσις ΙΙ, αριθ. 352 σ. 501 Νικολόπουλος, ΑναγκΕκτ₂, σ Καστριώτης, Κατάσχεσις ΙΙ, σ Κοντογεωργακόπουλος, Η δήλωση τρίτου, 17 VIII σ. 454 επ. Από τη νοµολογία βλ. αντί άλλων ΟλΑΠ 3/1993, Ελλ νη ΕφΑθ 5526/2006, ΝοΒ Μπέης, Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξη, σ Βλ. Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση τρίτου, 17 IV 2 σ. 420 επ. Περαιτέρω, ανακύπτει η ανάγκη διάκρισης της δήλωσης από τις άλλες διαδικαστικές πράξεις µε κριτήριο το περιεχόµενό της. Γίνεται έτσι δεκτό ότι η δήλωση αποτελεί ανακοίνωση γνώσης για τα πραγµατικά περιστατικά που αναφέρονται στο αντικείµενο της κατάσχεσης βλ. ΟλΑΠ 3/1993, Ελλ νη ΕφΑθ 8540/1999, ΕΕ /2006, ΝοΒ Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 986, 460 Ι σ Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 200 σ. 792 Καστριώτη, Κατάσχεσις ΙΙ, σ. 297 πρβλ. Κοντογεωργακόπουλο, ανωτ., 22 IV σ , ο οποίος επισηµαίνει ότι επί παραληφθείσας δήλωσης δεν πρόκειται για πραγµατική αλλά για πλασµατική ανακοίνωση γνώσης. Για την εννοιολογική προσέγγιση της ανακοίνωσης ως διαδικαστικής πράξης βλ. Μητσόπουλο, τόµος προς τιµήν Ράµµου ΙΙ, σ. 625 επ. 46. Άλλο είναι το ζήτηµα ότι η δήλωση του τρίτου µπορεί να προσβληθεί ως διαδικαστική πράξη της αναγκαστικής εκτέλεσης µε την ανακοπή του άρθρ. 933 από τον καθ ου η εκτέλεση βλ. Μπρίνια, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 986, 467 Ι σ αντιθ. Νικολόπουλος, ΑναγκΕκτ₂, σ Κοντογεωργακόπουλος, Η δήλωση τρίτου, 17 VII σ

21 αναγκαστικής εκτέλεσης επιτρέπεται η άσκηση ανακοπής, ενώ επισύρει περαιτέρω την εφαρµογή των κανόνων περί δικονοµικής ακυρότητας (άρθρ. 159 επ) 48. Συνεπώς, κατά το σύστηµα του ΚΠολ, ανάγκη προσβολής θα έχει και η δικονοµικά άκυρη δήλωση, η οποία θα παράγει τις συνέπειές της µέχρι την απαγγελία της ακυρότητας µε δικαστική απόφαση. Αν δεν τηρηθεί λοιπόν η ο- κταήµερη προθεσµία (άρθρ ) ή ο απαιτούµενος τύπος 49 της δήλωσης (άρθρ ), αυτή θα εξοµοιώνεται µε παραληφθείσα, δηλαδή µε άρνηση της οφειλής, και ο κατασχών θα υποχρεούται σε άσκηση ανακοπής προκειµένου να επιτύχει την εξουδετέρωση των αποτελεσµάτων της 50. Σε διαφορετική περίπτωση, η άπρακτη πάροδος της τριακονθήµερης προθεσµίας θα επιφέρει την οριστική έκπτωση 51 του κατασχόντος από το δικαίωµα του να αµφισβητήσει την ειλικρίνεια της δήλωσης και να επιτύχει την καταδίκη του τρίτου σε παροχή (άρθρ. 151, 986, 990), µε αποτέλεσµα την ισχυροποίηση αυτής αναφορικά µε την ολική ή µερική ανυπαρξία της οφειλής του τελευταίου έναντι του καθ ου η εκτέλεση. 3. Η νοµική φύση της ανακοπής Κατά την απολύτως κρατούσα στη θεωρία και τη νοµολογία άποψη 52, η ανακοπή κατά της δήλωσης συνιστά ειδική µορφή της γενικής ανακοπής άρθρ Πράγµατι, ο κατασχών ούτε καλείται ούτε µετέχει κατά τη διενέργεια της δήλωσης, βλάπτεται όµως από αυτή, ώστε να νοµιµοποιείται στην προσβολή της. Ως ανακοπή φέρει πρωτίστως αµυντικό χαρακτήρα, αποσκοπώντας στην αµφισβήτηση του ουσιαστικού περιεχοµένου της ανακριβούς δήλωσης και συνακόλουθα στην αναγνώριση της ύπαρξης της κατασχεθείσας απαίτησης, ενώ 48. Περαιτέρω, από τη φύση της δήλωσης ως διαδικαστικής πράξης συνάγεται ότι αυτή δεν υπόκειται σε ακύρωση κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου για ελαττώµατα βούλησης. Ο τρίτος µπορεί να αποστεί από τη δήλωση µόνο µε την ανάκληση της ή την παραίτηση από αυτή βλ. εκτενώς Κοντογεωργακόπουλο, Η δήλωση τρίτου, 21 III 2 σ. 551 επ. 49. Βλ. ΕφΑθ 5193/2004, Ελλ νη Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VIII αριθ. 246 σ. 827 η ίδια, ικεντάξη IV, σ. 637 επ, 651 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 61 ΙΓ αριθ. 7 σ Καστριώτης, Κατάσχεσις ΙΙ, σ. 264, Βλ. κατωτ. 3 ΙΙΙ. 52. Ράµµος, Εγχειρίδιον ΙΙΙ, 469 σ Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 986, 467 ΙΙ σ. 1404, ο οποίος χαρακτηριστικά κάνει λόγο για πραγµατική ανακοπή Γέσιου-Φαλσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VII αριθ. 230 σ. 815 η ίδια, ικεντάξη IV, σ. 637 επ, 639 Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 61 ΙΓ αριθ. 2 σ. 692 Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 986 αριθ. 7 Κεραµεύς/Κονδύλης/Νίκας (- Νικολόπουλος), ΕρµΚΠολ ΙΙ, άρθρ. 986 αριθ. 5 ο ίδιος, ΑναγκΕκτ₂, σ. 449 ΑΠ 73/1995, Ελλ νη (συντηρητική κατάσχεση) 1065/2009, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΕφΑθ 1837/2007, ΝοΒ ΠΠρΒερ 17/2006, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΜΠρΒερ 5/2010, ΕφΑ

22 ταυτόχρονα συνιστά επιθετική πράξη, γεγονός που συνάγεται από τη θεώρηση 53 του ανακόπτοντος κατασχόντος ως ενάγοντος και του καθ ου η ανακοπή τρίτου ως εναγοµένου. Ο χαρακτήρας, ωστόσο, της ανακοπής ως αναγνωριστικής ή/και διαπλαστικής προκαλεί διάσταση στη θεωρία και τη νοµολογία. Το σχετικό ζήτηµα συνδέεται άρρηκτα µε το αίτηµα της, το οποίο αναλύεται κατωτέρω 54. Τέλος, η φύση της ανακοπής ως ειδική µορφή της γενικής ανακοπής του άρθρ. 583 καθορίζει αναπόδραστα τα ουσιώδη ζητήµατα της άσκησης και της συζήτησης της, ώστε οι διαδικαστικές προϋποθέσεις του ενδίκου αυτού βοηθήµατος να είναι ανάλογες µ αυτές που απαιτούνται για την επί της ουσίας συζήτηση της αγωγής Το αντικείµενο της δίκης της ανακοπής Κατά στερεότυπη διατύπωση της θεωρίας και της νοµολογίας 56, κύριο αντικείµενο της δίκης της ανακοπής αποτελεί η ύπαρξη της απαίτησης του καθ ου η εκτέλεση σε βάρος του τρίτου, προκειµένου να διαπιστωθεί αν ο τελευταίος είναι ή όχι και µε ποιους όρους ή περιορισµούς οφειλέτης του οφειλέτη του κατασχόντος. Με την ανακοπή επιδιώκεται η αµφισβήτηση της ειλικρίνειας της δήλωσης, η οποία µόνο 57 µε το συγκεκριµένο ένδικο βοήθηµα µπορεί να προβληθεί, χωρίς να είναι δυνατή η παρεµπίπτουσα εξέτασή της (π.χ. δια ενστάσεως) στο πλαίσιο άλλης δίκης. Η δίκη της ανακοπής θα οριοθετείται αποκλειστικά από το περιεχόµενο της δήλωσης και του κατασχετηρίου, χωρίς να είναι δυνατή η επέκτασή του σε άλλες απαιτήσεις και έννοµες σχέσεις 58, αφού µε το ένδικο αυτό βοήθηµα επιδιώκεται η αµφισβήτηση του ουσιαστικού περιεχοµένου της δήλωσης. Αν η ανακοπή γίνει δεκτή επί της ουσίας, ο τρίτος καταδικά- 53. Βλ. κατωτ. 3 ΙΙ. 54. Βλ. κατωτ. 2 ΙΙ 2 Αα. 55. Για τις διαδικαστικές προϋποθέσεις της αγωγής βλ. Νίκα, Πολ ικ Ι, 33 Η αριθ. 7 επ σ. 416 επ. 56. Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, άρθρ. 986, 467 ΙΙ σ Νίκας, ικανεκτ ΙΙ, 61 ΙΓ αριθ. 3 σ. 692 Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 986 αριθ. 3 Σταθέας, Εκτέλεσις ΙΙ, αριθ. 360 σ. 509 Νικολόπουλος, ΑναγκΕκτ₂, σ. 449 ΑΠ 10/1995, Ελλ νη (διοικητική εκτέλεση) 73/1995, Ελλ νη (συντηρητική κατάσχεση) ΕφΑθ 1022/2008, ΕφΑ ΠΠρΑθ 3498/2011, ΧρΙ ΠΠρΒερ 17/2006, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΜΠρΒερ 5/2010, ΕφΑ ΜΠρΘεσ 12066/2010, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ 10401/2011, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ. 57. Μπρίνιας, ΑναγκΕκτ₂ ΙΙΙ, 465 ΙV σ (και στον εκθ. 7), ο οποίος ωστόσο δεν αποκλείει την προσβολή της δήλωσης εκ µέρους του κατασχόντος κατόπιν άσκησης κύριας παρέµβασης στη δίκη µεταξύ του καθ ου η εκτέλεση και του τρίτου. Σύµφωνος ο Βαθρακοκοίλης, ΚΠολ ΣΤ, άρθρ. 986 αριθ Βλ. αντί άλλων Βαθρακοκοίλη, προηγ. σηµ., αριθ. 3 βλ. ακόµη κατωτ. 2 ΙΙ 1 Γ. 15

23 ζεται στην καταβολή του κατασχεµένου ποσού (άρθρ. 990), εφόσον υπάρχει σχετικό αίτηµα του ανακόπτοντος 59. Αµφισβητείται, ωστόσο, αν αποτελεί αντικείµενο της δίκης, εκτός από την αναγνώριση της ύπαρξης της κατασχεθείσας απαίτησης και την καταδίκη του τρίτου σε παροχή, η προσβολή της δήλωσης µε σκοπό την ακύρωσή της, ζήτηµα που συνδέεται άρρηκτα µε το αίτηµα της ανακοπής, το οποίο αναλύεται κατωτέρω 60. ΙΙ. Το ορισµένο και βάσιµο της ανακοπής και των λόγων της 1. Η οριοθέτηση της ιστορικής βάσης της ανακοπής µε βάση τη θεωρία του συγκεκριµένου προσδιορισµού Α. Επί ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων Σηµειώσαµε προηγουµένως ότι η φύση 61 της ανακοπής ως ειδικής µορφής της γενικής ανακοπής του άρθρ. 583 καθορίζει αναπόδραστα τα ουσιώδη ζητήµατα της άσκησης και της συζήτησης της. Κατά ρητή παραποµπή του νο- µοθέτη, οι διατάξεις για την άσκηση της αγωγής, την εισαγωγή της για συζήτηση και τη συζήτηση στο ακροατήριο εφαρµόζονται και στην ανακοπή (άρθρ. 585), ώστε οι διαδικαστικές προϋποθέσεις του ενδίκου αυτού βοηθήµατος να είναι ανάλογες µ αυτές που απαιτούνται για την επί της ουσίας συζήτηση της αγωγής. Μεταξύ των προϋποθέσεων που αφορούν στο αντικείµενο της δίκης συγκαταλέγεται κι αυτή της νοµότυπης άσκησης του εισαγωγικού της δίκης δικογράφου 62, το περιεχόµενο του οποίου προσδιορίζεται από τη θεµελιώδη διάταξη του άρθρ Καλείται, συνεπώς, ο ανακόπτων, επί ποινή απαραδέκτου της ανακοπής, να εκθέσει µε πληρότητα και σαφήνεια το σύνολο των πραγµατικών περιστατικών που πληρούν τη νοµοτυπική µορφή του εφαρµοστέου στη συγκεκριµένη περίπτωση κανόνα του ουσιαστικού δικαίου και επισύρουν την επικαλούµενη έννοµη συνέπεια (216 1). Πρόκειται για τη λεγόµενη θεωρία του ουσιαστικού ή συγκεκριµένου προσδιορισµού 63, η οποία, µεταφερόµενη στο πεδίο της εν λόγω ανακοπής, θα απαιτεί από τον ανακόπτοντα την επί- 59. Για τη σχετική προβληµατική βλ. κατωτ. 2 ΙΙ 2 Αβ. 60. Βλ. κατωτ. 2 ΙΙ 2 Αα. 61. Βλ. ανωτ. 2 Ι Βλ. Νίκα, Πολ ικ Ι, 33 Η αριθ. 10 σ Βλ. εκτενώς Μακρίδου, Η αόριστη αγωγή και οι δυνατότητες θεραπείας της₄, σ. 20 επ. 16

24 κληση και απόδειξη του συνόλου των απαραίτητων για τη θεµελίωση της κατασχεθείσας απαίτησης δικαιοπαραγωγικών στοιχείων. Εφόσον, όµως, την ι- στορική βάση της ανακοπής απαρτίζουν οι επιµέρους λόγοι της, αυτοί θα πρέπει µε τη σειρά τους να πληρούν αυτοτελώς τις προϋποθέσεις του παραδεκτού 64, να είναι µεταξύ άλλων ορισµένοι και επαρκώς εξειδικευµένοι, προκειµένου το δικαστήριο να εισέλθει στην έρευνα της βασιµότητάς τους και να γίνει δεκτή η αναλήθεια της δήλωσης του τρίτου. Αναφορικά µε το ορισµένο της ανακοπής γίνεται δεκτό, κατά στερεότυπη διατύπωση της νοµολογίας, ότι ο ανακόπτων υποχρεούται να προσδιορίσει τη δικαιογόνο αιτία και τα παραγωγικά γεγονότα της κατασχεθείσας απαίτησης, δηλαδή την αιτία της οφειλής του τρίτου 65, άλλως το δικόγραφο πάσχει από νοµική αοριστία 66, η οποία δεν µπορεί να αναπληρωθεί ούτε µε τις προτάσεις και την παραποµπή σε άλλα έγγραφα της δίκης ούτε από την εκτίµηση των αποδείξεων 67. Ισχύουν, συνεπώς, κι εδώ όσα γίνονται δεκτά αναφορικά µε την νοµική αοριστία της αγωγής, η οποία παρίσταται ασαφής εξαιτίας της απουσίας ενός περιστατικού που επιβάλλεται για την πληρότητά της (άρθρ ) 68. Συνεπώς, όταν η κατασχεθείσα απαίτηση συνιστά ενοχικό δικαίωµα, δεν αρκεί η απλή έκθεση στο δικόγραφο της ανακοπής ότι ο τρίτος οφείλει το κατασχεµένο ποσό δυνάµει ορισµένης έννοµης σχέσης αλλά απαιτείται, περαιτέρω, η παράθεση των δικαιοπαραγωγικών περιστατικών της οφειλής του 69. H απαίτηση, ωστόσο, ως προς την επίκληση και απόδειξη της ύπαρξης της κατασχεθείσας απαίτησης αναιρείται, όταν ο τρίτος δεν αµφισβητεί την ύ- παρξη της αλλά προβάλλει λόγους αδυναµίας καταβολής της 70. Πράγµατι, στην 64. Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ικανεκτ ΙΙ, 64 VIII αριθ. 234 σ. 818 την ίδια, ικεντάξη IV, σ. 637 επ, 643 ΜΠρΑθ 4860/2005, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ: απαράδεκτος λόγος ανακοπής λόγω µη τήρησης της απαιτούµενης προδικασίας, καθώς αυτός δεν περιλαµβάνεται ούτε στο δικόγραφο της ανακοπής ούτε έχει εισαχθεί µε άλλο αυτοτελές δικόγραφο. 65. ΑΠ 185/1990, ΝοΒ (διοικητική εκτέλεση) 73/1995, Ελλ νη (συντηρητική κατάσχεση) 1065/2009, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΕφΑθ 7318/2006, Ελλ νη /2008, ΕφΑ , παρατ. Ποταµίτη. 66. Για απόρριψη της ανακοπής ως απαράδεκτης λόγω µη ακριβούς περιγραφής της κατασχεθείσας απαίτησης βλ. ΠΠρΑθ 267/2004, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ ΜΠρΑθ 1493/2006, Α η- µοσίευση ΤΝΠ ΣΑ (διοικητική εκτέλεση). 67. ΕφΑθ 9374/2000, Ελλ νη Για την αοριστία στην ιστορική βάση της αγωγής βλ. εκτενώς Μακρίδου, Η αόριστη αγωγή και οι δυνατότητες θεραπείας της₄, σ. 95 επ, 189, επ, 219 επ. 69. ΕφΚερκ 97/2001, Α ηµοσίευση ΤΝΠ ΣΑ: για το ορισµένο της ανακοπής δεν αρκεί η α- πλή παράθεση του εκτελεστού τίτλου και του οφειλόµενου ποσού ΠΠρΑθ 3190/2007, Α η- µοσίευση ΤΝΠ ΣΑ: η γενική και αόριστη άρνηση της δήλωσης οδηγεί στο απαράδεκτο της ανακοπής. 70. ΕφΑθ 640/1990, Ελλ νη