ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ III ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ III ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Λέκτορας Ι. Γιαννατσής Καθηγητής Π. Φωτήλας ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι εργαζόμενοι αποτελούν τον σημαντικότερο παράγοντα επιτυχίας κάθε επιχείρησης Η σχεδίαση εργασίας αποβλέπει στην σχεδίαση των πιο κατάλληλων μεθόδων εργασίας (περιεχόμενο και διάρθρωση) και του περιβάλλοντοςεργασίας (χωροταξία, ασφάλεια, εξοπλισμός), έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του προσωπικού και του συνολικού συστήματος. 1

2 ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙ ΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΪΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΜΕΘΟ ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΙΑΦΟΡΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η σχεδίαση μεθόδων εργασίας βασίζεται στην μέθοδο της ανάλυσης εργασίας, στην οποία η διαδικασία παραγωγής αναλύεται σε διαδοχικά επίπεδα λεπτομέρειας ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΙΚΡΟ-ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑ 2

3 ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο βαθμός λεπτομέρειας εξαρτάται από τον τύπο του παραγωγικού συστήματος, έτσι π.χ.: Σε ένα σύστημασυνεχούς παραγωγής (μεγάλος όγκος/τυποποίηση) η δυνατότητα να μειωθεί ο χρόνος μιας κρίσιμης επεξεργασίας οδηγεί σε σημαντικές οικονομίες και δικαιολογείται λεπτομερής ανάλυση Αντίθετα, σε ένα σύστημα κατά παραγγελία χρειάζεται λιγότερο λεπτομερής βαθμός ανάλυσης και οι οικονομίες θα επιτευχθούν κυρίως μέσω καλύτερης οργάνωσης και προγραμματισμού. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (τι) Καθορίζεται με βάση: την εμπειρία ειδικές μελέτες την παράδοση Το περιεχόμενο εργασίας εξαρτάται από: Τεχνολογία Ικανότητες, γνωστικές ή/και σωματικές Είδος συστήματος παραγωγής και ρυθμός παραγωγής Πολιτική εργασιακών σχέσεων (σταθερές ή περιοδικές) 3

4 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (πως) Πρέπει να ληφθούν υπόψη παράγοντες και περιορισμοί όπως: Καθήκοντα και περιεχόμενο εργασίας Συνθήκες του περιβάλλοντος εργασίας Διαθέσιμη τεχνολογία Απαιτούμενος χρόνος και άτομα Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να γίνει κάθε εργασία Πως διατηρείται η προσήλωση στην εργασία Συνδέεται με την σχεδίαση του χώρου και των θέσεων εργασίας (εργονομία) ΜΕΛΕΤΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Επιλογή της εργασίας που θα μελετηθεί (συνήθως όσες προκαλούν καθυστερήσεις/«μποτιλιάρισμα», προβλήματα ποιότητας) Καταγραφή της παρούσας μεθόδου Εξέταση δεδομένων (τεχνική των ερωτήσεων: τι, ποιος, που πότε, πως) Ανάπτυξη νέας μεθόδου (αρχή οικονομίας στις κινήσεις) Εφαρμογή της νέας μεθόδου και τακτικός έλεγχος για συνεχή βελτίωση 4

5 ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Εκφράζεται είτε σε μονάδες προϊόντος είτε σε μονάδες χρόνου Οι χρόνοι προσδιορίζονται είτε υποκειμενικά είτε συστηματικά με βάση την παρατήρηση των εργαζομένων Συστηματικές μέθοδοι μέτρησης εργασίας Χρονομέτρηση (time study) Μέτρηση με δειγματοληψία (work sampling) Χρήση προκαθορισμένων χρόνων (predetermined data) Διαφέρουν στην ακρίβεια και το κόστος ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Ορισμός της εργασίας υπό μέτρηση 2. Ανάλυση σε υπο-εργασίες/μικροκινήσεις 3. Καθορισμός του αριθμού των απαιτούμενων μετρήσεων ανά υπο-εργασία ( n ) 4. Διενέργεια και καταγραφή μετρήσεων ( t ) 5. Υπολογισμός του αναμενόμενου (μέσου) χρόνου (T e ) T 1 = E( t) = e t i n i= 1 Χρησιμοποιείται κυρίως για την μελέτη χωροταξικής διάταξης, επιλογή εξοπλισμού κ.α. n 5

6 ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6. Υπολογισμός του Κανονικού χρόνου (T n ) που απαιτείται για την εκτέλεση της εργασίας υπό την προϋπόθεση ότι εκτελείται: ένα καλά εκπαιδευμένο εργαζόμενο με τον ενδεδειγμένο/κατάλληλο τρόπο στον κατάλληλο περιβάλλον υπό κανονικό ρυθμό (R=100) R 100 Ο ρυθμός παραγωγής ανά εργαζόμενο καθορίζεται έτσι ώστε το 95% των εργαζομένων να μπορεί να μπορεί να επιτύχει τουλάχιστον τον κανονικό χρόνο Χρησιμοποιείται κυρίως σε συστήματα παραγωγής με γραμμική διάταξη και σταθερό ρυθμό παραγωγής T n = T e ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7. Υπολογισμός του πρότυπου χρόνου (T s ) που περιλαμβάνει μη παραγωγικούς χρόνους (T α ) για ανάπαυση, προσωπικές ανάγκες, πιθανές καθυστερήσεις κλπ. T = T + T = ( 1+ W ) T s n a Εκφράζεται και ως ποσοστό του κανονικού χρόνου με την χρήση ενός συντελεστή προσαρμογής (W) Χρησιμοποιείται κυρίως για την εκτίμηση του κόστους εργασίας, του χρόνου εκτέλεσης ή παράδοσης μιας παραγγελίας κλπ. n 6

7 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για χρόνια στην σχεδίαση μεθόδων εργασίας επικρατούσε η θεωρία του Adam Smith (αύξηση της παραγωγικότητας μέσω συνεχούς εξειδίκευσης και απλοποίησης της εργασίας) με αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγικότητας, αλλά και τη μείωση της ικανοποίησης των εργαζομένων από την εργασία. Για την αύξηση της ικανοποίησης από την εργασία έχουν προταθεί: η προσθήκη νέων/διαφορετικών καθηκόντων παρόμοιων απαιτήσεων (Job enlargement) η εναλλαγή εργασιακών καθηκόντων (job rotation) η προσθήκη εργασιών πνευματικού περιεχομένου και εκχώρησης εξουσίας (job enrichment) η λειτουργία αυτο-διαχειριζόμενων ομάδων η ελαστική εργασία (χρόνος, δεξιοτήτων, τόπος) 7