ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, COM(2016) 740 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Πρόταση για μια νέα Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη "ο Κόσμος μας, η Αξιοπρέπειά μας, το Μέλλον μας" {SWD(2016) 387 final} {SWD(2016) 388 final} {SWD(2016) 389 final} EL EL

2 Πίνακας περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 Η ΝΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ, Η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΜΑΣ, ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ» ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ Παγκόσμιες προκλήσεις και τάσεις Το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη Η ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΕ Μια ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη ΕΕ σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο Αρχές και αξίες που διέπουν την αναπτυξιακή δράση της ΕΕ ΟΙ ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΣ - ΕΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Άνθρωποι - ανθρώπινη ανάπτυξη και αξιοπρέπεια Πλανήτης προστασία του περιβάλλοντος, διαχείριση των φυσικών πόρων και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής Ευημερία βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση χωρίς αποκλεισμούς Ειρήνη ειρηνικές κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς, δημοκρατία, αποτελεσματικοί και υπεύθυνοι θεσμοί, κράτος δικαίου και ανθρώπινα δικαιώματα για όλους ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Η ΕΕ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΤΟΥ Βελτίωση της συνεργασίας Ενθάρρυνση ισχυρότερων και πιο συμμετοχικών εταιρικών σχέσεων πολλαπλών ενδιαφερομένων Εξατομίκευση των αναπτυξιακών εταιρικών σχέσεων για να αντανακλούν τις ικανότητες και τις ανάγκες ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΕΕ Κινητοποίηση και αποδοτική χρήση όλων των μέσων υλοποίησης Συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής Αποτελεσματικότητα της αναπτυξιακής πολιτικής ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ ΜΑΣ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη (θεματολόγιο του 2030) 1, που εγκρίθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη τον Σεπτέμβριο του 2015, αντιπροσωπεύει ένα νέο και φιλόδοξο πλαίσιο για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και την εξάλειψη της φτώχειας. Στο επίκεντρο του θεματολογίου του 2030 τίθενται οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) και άλλοι συναφείς με αυτούς στόχοι. Δεδομένου ότι συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις, η ΕΕ θα πρέπει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην υλοποίηση του θεματολογίου. Για τον σκοπό αυτόν έχουν αναληφθεί κάποιες πρωτοβουλίες. Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Next steps for a sustainable European future: European action for sustainability» (Τα επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον: ευρωπαϊκή δράση για τη βιωσιμότητα) 2 αναδεικνύει τη σημασία των ΣΒΑ για την Ευρώπη και εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους συμβάλλει η ΕΕ στην επίτευξή τους, μεταξύ άλλων και μέσω της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Η συνολική στρατηγική της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας 3, η οποία παρέχει ένα όραμα για τις σχέσεις της Ευρώπης με τον κόσμο, υπογραμμίζει τη σημασία των ΣΒΑ στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Επιπλέον, το θεματολόγιο του 2030 πρέπει να ενσωματωθεί στην πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας της Ένωσης, ιδίως μέσω της αναθεώρησης του κοινού οράματος των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών που προβλέπεται στην κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη 4, η οποία υπογράφηκε το 2005 και αποσκοπούσε στην επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας. Όσον αφορά την πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας, η Ένωση και τα κράτη μέλη υποχρεούνται να σέβονται τις υποχρεώσεις και να λαμβάνουν υπόψη τους στόχους που έχουν εγκρίνει στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών 5. Σύμφωνα με τη διαδικασία του , η παρούσα ανακοίνωση της Επιτροπής προτείνει μια νέα κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη. Στόχος της είναι να επικαιροποιήσει την αντίδραση της ΕΕ στις τρέχουσες παγκόσμιες προκλήσεις στον τομέα της ανάπτυξης και να προαγάγει την υλοποίηση του θεματολογίου του 2030 σε συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες, λαμβάνοντας υπόψη το νέο πλαίσιο που προβλέπει η Συνθήκη της Λισσαβώνας. Αντικατοπτρίζει την ανάλυση των απαντήσεων στη διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση 7 που πραγματοποιήθηκε από τον 1 Να αλλάξουμε τον κόσμο μας: Το θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2030, ψήφισμα που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 (UNGA A/RES/70/1) 2 Τα επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον - Ευρωπαϊκή δράση υπέρ της βιωσιμότητας, ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, (COM (2016) 739) 3 Κοινό όραμα, κοινές δράσεις: Μια ισχυρότερη Ευρώπη - Μια συνολική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, Ιούνιος Η ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη, κοινή δήλωση του Συμβουλίου και των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Η ευρωπαϊκή συναίνεση», που υπογράφηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2005 και δημοσιεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2006 (2006/C 46/01, ΕΕ C 46/1). 5 Άρθρο 208 παράγραφος2, Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής ΣΛΕΕ) 6 Πρόταση κοινής δήλωσης του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής για την Αναπτυξιακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Η ευρωπαϊκή συναίνεση, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών (COM(2005) 311/F1) 7 Synopsis Report summarising the main results of the consultation on the new European Consensus on Development(Ανακεφαλαιωτική έκθεση που συνοψίζει τα κύρια αποτελέσματα της διαβούλευσης σχετικά με τη 3

4 Μάιο έως τον Αύγουστο του 2016, άλλες συζητήσεις διαβούλευσης και προσέγγισης και άλλες εργασίες προκαταρκτικής αξιολόγησης 8. Λαμβάνοντας υπόψη το ευρύ πλαίσιο πολιτικής του θεματολογίου του 2030, ο στόχος της ΕΕ να συνεισφέρει στην υλοποίησή του στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικότερα μέσω της βελτίωσης του συντονισμού των πολιτικών αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ και των κρατών μελών της. Σκοπός της πρότασης για μια νέα ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη, που είναι ευθυγραμμισμένη με το νέο θεματολόγιο, με κοινό όραμα και κοινό μακροπρόθεσμο προσανατολισμό, είναι η παροχή του πλαισίου για μια κοινή προσέγγιση όσον αφορά την πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας, η οποία θα εφαρμοστεί από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Η Επιτροπή ζητεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο να εγκρίνουν τη νέα κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη υπό τη μορφή κοινής δήλωσης του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής. νέα ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη) Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD (2016) 389) 8 Assessing the 2006 European Consensus on Development and accompanying the initiative "Proposal for a new European Consensus on Development" (Αξιολογώντας την Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη του 2006 και συνοδεύοντας την πρωτοβουλία «Πρόταση για μια νέα Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη») Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, (SWD (2016) 387) 4

5 Η ΝΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ, Η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΜΑΣ, ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ» 1. ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ Παγκόσμιες προκλήσεις και τάσεις 1. Ο κόσμος μας έχει υποστεί σημαντικές μεταβολές από την τελευταία ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη 9 το 2005, τόσο από την άποψη των ευκαιριών όσο και των κινδύνων. Τα κοινωνικά και τα οικονομικά ζητήματα είναι ολοένα και πιο αλληλένδετα, γεγονός που δημιουργεί νέες προοπτικές για την επίτευξη κοινής προόδου, ενώ συχνά καθιστά αδύνατη την εύρεση απλών λύσεων στα προβλήματα. Έχουν παρατηρηθεί σημαντικές παγκόσμιες δημογραφικές μεταβολές, σε συνδυασμό με οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές αλλαγές. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται με ρυθμό περίπου 80 εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως και έως το 2050 το 70 % του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε πόλεις. Μολονότι ο συνολικός ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται, από το 2015 έως το 2050 αναμένεται να προστεθούν 2,4 εκατομμύρια άνθρωποι στον παγκόσμιο πληθυσμό, εκ των οποίων τα 1,3 δισεκατομμύρια στην Αφρική. Η κάλυψη των αναγκών εκπαίδευσης και απασχόλησης των νέων θα είναι δύσκολη. 2. Τα επίπεδα και η γεωγραφική κατανομή της φτώχειας και της ανισότητας έχουν αλλάξει και οι αναπτυσσόμενες χώρες χαρακτηρίζονται από ολοένα μεγαλύτερη διαφοροποίηση. Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας έχουν διαδραματίσει καίριο ρόλο στην επίτευξη άνευ προηγουμένου προόδου στον τομέα της ανάπτυξης. Από το 2005, περισσότεροι από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι έχουν εξέλθει από συνθήκες έσχατης φτώχειας και πείνας, κυρίως στην Ανατολική Ασία. Λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε συνθήκες έσχατης φτώχειας. Κι όμως, οι προκλήσεις παραμένουν. Μέχρι το 2030, η πλειονότητα των φτωχών στον κόσμο θα είναι συγκεντρωμένοι σε ασταθή κράτη και κράτη που πλήττονται από συγκρούσεις και στην υποσαχάρια Αφρική, μολονότι θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν σημαντικοί θύλακες φτώχειας σε κάποιες χώρες μεσαίου εισοδήματος. Η αντιμετώπιση της φτώχειας σε τόσο διαφορετικές καταστάσεις καθιστά αναγκαία την υιοθέτηση διαφοροποιημένων προσεγγίσεων. Η ανισότητα εντός των χωρών αποτελεί διογκούμενη απειλή για την ανάπτυξη και τη σταθερότητα. Πάνω από το 70 % του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες όπου η ανισότητα έχει αυξηθεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Η επίτευξη πραγματικής ισότητας των φύλων εξακολουθεί να αποτελεί μακρινό όνειρο. 3. Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας είναι απαραίτητη για την εύρεση μακροχρόνιων λύσεων σε περίπλοκες παγκόσμιες προκλήσεις Η φτώχεια αυξάνει την τρωτότητα και τα υψηλά επίπεδα τρωτότητας επιδεινώνουν τις χρόνιες επιπτώσεις της φτώχειας. Ακραία και χρόνια αστάθεια, διαρθρωτικές και επαναλαμβανόμενες κρίσεις εξακολουθούν να αποτελούν την πηγή καταστάσεων έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης και παρεμποδίζουν την ανάπτυξη ολόκληρων κοινοτήτων. Οι παρατεταμένες κρίσεις και συγκρούσεις επιβαρύνουν σημαντικά τους εθνικούς και διεθνείς πόρους και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο αριθμός των προσφύγων και των εκτοπισμένων έχει ξεπεράσει τα 65 εκατομμύρια, αγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα επιτεύγματα στον τομέα της ανάπτυξης υπονομεύονται από τις αναδυόμενες 9 Η ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη, κοινή δήλωση του Συμβουλίου και των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Η ευρωπαϊκή συναίνεση», που υπογράφηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2005 και δημοσιεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2006 (2006/C 46/01, ΕΕ C 46/1). 5

6 παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία. Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, η ανάπτυξη έχει αρχίσει να ανακάμπτει, αλλά δεν έχει φτάσει στα επίπεδα πριν από την κρίση. Ελλείψεις όσον αφορά τη διακυβέρνηση, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς και προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας, καθώς και η συρρίκνωση του χώρου για τη συμμετοχή των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών, συνιστούν θεμελιώδη πρόκληση για την αποτελεσματικότητα των αναπτυξιακών προσπαθειών. 4. Παρατηρούνται ελλείψεις παγκόσμιων δημόσιων αγαθών. Ο πλανήτης εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπος με επίμονα περιβαλλοντικά προβλήματα, και συγκεκριμένα με την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, που απειλεί τα επιτεύγματα στον τομέα της ανάπτυξης και πλήττει δυσανάλογα τους φτωχούς. Η πρόσβαση σε βιώσιμες και οικονομικά προσιτές ενεργειακές υπηρεσίες, ιδίως στην υποσαχάρια Αφρική, είναι περιορισμένη και εξακολουθεί να αποτελεί κρίσιμη πρόκληση για την οικονομική ανάπτυξη και τη βιομηχανοποίηση της ηπείρου. Η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας ανέρχεται σε περίπου 25% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας, μολονότι το μερίδιό της και οι επενδύσεις στον τομέα αυξάνονται. Τα βιώσιμα συστήματα γεωργίας και τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της βιώσιμης αλιείας, θα πρέπει να καλύψουν τις ανάγκες του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος. Η ζήτηση νερού και η λειψυδρία θα αυξηθούν σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες και θα αποτελέσουν σημαντική πρόκληση για την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι ωκεανοί υπόκεινται σε αυξανόμενες πιέσεις. Η πρόσβαση στους ανεπαρκείς φυσικούς πόρους απειλείται λόγω της εξάντλησης και της μη βιώσιμης διαχείρισής τους, γεγονός που καθιστά αναγκαία την υποστήριξη για τη μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία με βάση την αποδοτική χρήση των πόρων. 5. Το αναπτυξιακό τοπίο διευρύνεται συμπεριλαμβάνοντας περισσότερους και νέους παράγοντες, καθώς και καινοτόμες λύσεις. Ο ιδιωτικός τομέας αποτελεί όλο και περισσότερο βασικό εταίρο στην προώθηση πιο βιώσιμων μοντέλων ανάπτυξης. Ο συνδυασμός δημόσιων και ιδιωτικών πόρων για τη μόχλευση περισσότερων επενδύσεων καθιστά δυνατή την ενίσχυση της συνεργασίας, ακόμη και σε απαιτητικά περιβάλλοντα. Είναι απαραίτητο να ανακατανεμηθούν οι παγκόσμιοι πόροι και να πραγματοποιηθούν επενδύσεις για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Η τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών, καθώς και η ανάπτυξη ανθεκτικών και αποδοτικών δικτύων υποδομών, προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για την επίτευξη προόδου σε διάφορους τομείς. 6. Η συνολική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΣΕΕ) για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας 10 απευθύνει έκκληση για τη δημιουργία μιας αξιόπιστης και διασυνδεδεμένης Ένωσης, ικανής να αντιδρά άμεσα. Η κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη αποτελεί κρίσιμο στοιχείο των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με τον κόσμο και της απόκρισής της στις παγκόσμιες προκλήσεις. 10 Κοινό όραμα, κοινές δράσεις: Μια ισχυρότερη Ευρώπη - Μια συνολική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, Ιούνιος 2016 Βλ. Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη συνολική στρατηγική για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ένωσης, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 17 Οκτωβρίου 2016 (13202/16) 6

7 1.2 Το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη 7. Το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη (θεματολόγιο του 2030), που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών 11, είναι μια συμφωνία για τη συνολική αντίδραση της διεθνούς κοινότητας στις ανωτέρω προκλήσεις και τάσεις. Η μετάβαση από τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) αντικατοπτρίζει τη μεταβολή της προσέγγισης όσον αφορά την παγκόσμια ανάπτυξη, με βάση κοινούς στόχους, την αυτάρκεια, το αμοιβαίο συμφέρον και την κοινή ευθύνη όλων των χωρών, σε όποιο στάδιο ανάπτυξης κι αν βρίσκονται. Οι ΣΒΑ αντανακλούν ένα όραμα με βάση τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα που συνάδει πλήρως με τις αξίες της ΕΕ και προσφέρει μια ευκαιρία για την προώθηση της εμπειρίας της ΕΕ στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης. 8. Το θεματολόγιο του 2030 είναι οικουμενικό και ισχύει για όλες τις χώρες. Όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν από κοινού αυτές τις προκλήσεις και πρέπει να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο που διαθέτουν για την αντιμετώπισή τους. Το θεματολόγιο πρέπει να υλοποιηθεί ως σύνολο και όχι επιλεκτικά. Η υλοποίησή του πρέπει να βασιστεί σε μια παγκόσμια τάξη που θα βασίζεται σε κανόνες και θα έχει ως βασική αρχή την πολυμέρεια και ως πυρήνα τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. 9. Με επίκεντρο τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, το θεματολόγιο του 2030 προσδιορίζει ένα ολοκληρωμένο όραμα για τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν για την εξάλειψη της φτώχειας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Διασφαλίζει την ισόρροπη εκπροσώπηση των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης, συμπεριλαμβάνει τα κρίσιμα ζητήματα της διακυβέρνησης και της προώθησης ειρηνικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς και αναγνωρίζει τις σημαντικές διασυνδέσεις μεταξύ των στόχων και των σκοπών της. 10. Το πρόγραμμα δράσης της Αντίς Αμπέμπα 12, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του θεματολογίου του 2030, ορίζει ένα νέο μοντέλο υλοποίησης μέσω χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών μέσων, με επίκεντρο την εγχώρια δράση και τις ορθές πολιτικές. Το θεματολόγιο του 2030, σε συνδυασμό με το πρόγραμμα δράσης της Αντίς Αμπέμπα, ορίζουν τις ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν, μέσω μιας παγκόσμιας εταιρικής σχέσης που περιλαμβάνει πολιτικά και χρηματοοικονομικά μέσα, για την επίτευξη των ΣΒΑ. Το θεματολόγιο του 2030 συμπληρώνεται επίσης από το Πλαίσιο Σεντάι 13 για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και από τη συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, που ορίζει ένα δεσμευτικό πλαίσιο με οικουμενικές δεσμεύσεις. 11. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να αντιδράσουν στις τρέχουσες παγκόσμιες προκλήσεις και ευκαιρίες στο πλαίσιο του θεματολογίου του 2030, στη διαμόρφωση του οποίου συνέβαλαν. Η κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη αποτελεί καίριο στοιχείο της συνολικής αντίδρασης. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα συνεργαστούν για να την αναπτύξουν περαιτέρω, με σεβασμό στους διακριτούς θεσμικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του καθενός. Όσον αφορά την πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας, οι δράσεις της ΕΕ και των κρατών μελών της αλληλοενισχύονται και πρέπει να είναι συντονισμένες για την προώθηση της συμπληρωματικότητας και της αποδοτικότητας των δράσεών 11 Να αλλάξουμε τον κόσμο μας: Το θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2030, ψήφισμα που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 (UNGA A/RES/70/1) 12 Θεματολόγιο Δράσης της Αντίς Αμπέμπα της Τρίτης Διεθνούς Διάσκεψης για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, ψήφισμα που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 27 Ιουλίου 2015 (UNGA A/RES/69/313) 13 Πλαίσιο του Σεντάι για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών , ψήφισμα που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 23 Ιουνίου 2015 (UNGA A/RES/69/283) 7

8 τους 14. Δεδομένου ότι η Ένωση και τα κράτη μέλη οφείλουν να σέβονται τις υποχρεώσεις και να λαμβάνουν υπόψη τους στόχους που έχουν εγκρίνει στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών 15, ο σκοπός της νέας ευρωπαϊκής κοινής αντίληψης για την ανάπτυξη είναι να παράσχει το πλαίσιο για μια κοινή προσέγγιση όσον αφορά την πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας που θα εφαρμοστεί από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Ως εκ τούτου, εφαρμόζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της. 2. Η ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΕ 2.1 Μια ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη ΕΕ σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο 12. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν δεσμευτεί να υλοποιήσουν το θεματολόγιο για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και στις τρεις διαστάσεις της οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική με ισορροπημένο και ολοκληρωμένο τρόπο. Διάφορες πολιτικές της ΕΕ συνεισφέρουν με συνεκτικό τρόπο σε αυτόν τον στόχο, με τη συμμετοχή πολλών και διαφόρων φορέων. Συνεισφέροντας στην επίτευξη των στόχων του θεματολογίου του 2030, η ΕΕ θα ενθαρρύνει τη δημιουργία μιας ισχυρότερης, πιο βιώσιμης και ευημερούσας Ευρώπης χωρίς αποκλεισμούς, όπως ορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Next steps for a sustainable European future: European action for sustainability» (Τα επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον: ευρωπαϊκή δράση για τη βιωσιμότητα) 16. Η υλοποίηση του θεματολογίου θα είναι συντονισμένη με την υλοποίηση της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή 17, καθώς και άλλων διεθνών δεσμεύσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές διασυνδέσεις μεταξύ τους. 13. Η εξωτερική δράση της ΕΕ θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιτυχημένη υλοποίηση του θεματολογίου του 2030 σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ίδια η ΕΕ έχει επίσης αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Με τη νέα θεσμική σύνθεσή της και τα πολιτικά μέσα που έχουν δημιουργηθεί μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, είναι πλέον καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιδράσει στις παγκόσμιες προκλήσεις και ευκαιρίες όταν αυτές προκύπτουν. Η ΣΣΕΕ παρέχει ένα όραμα για τις σχέσεις της ΕΕ με τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των κύριων συμφερόντων και προτεραιοτήτων της, μέσω ενός φάσματος πολιτικών, στις οποίες συγκαταλέγεται και η αναπτυξιακή πολιτική. Η ΣΣΕΕ υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο του θεματολογίου του 2030, που μπορεί να πυροδοτήσει τον αναγκαίο μετασχηματισμό για την υποστήριξη των αξιών της ΕΕ και των στόχων της εξωτερικής δράσης της. 14. Η αναπτυξιακή πολιτική επιδιώκει τους στόχους της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Ένας από αυτούς τους στόχους είναι αυτός που ορίζεται στο άρθρο 21 παράγραφος 2 στοιχείο δ) της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και αφορά την προώθηση, στις αναπτυσσόμενες χώρες, της αειφόρου ανάπτυξης από οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη, με πρωταρχικό στόχο την εξάλειψη της φτώχειας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Σύμφωνα με τους στόχους που ορίζονται στο άρθρο 21 παράγραφος 2 της ΣΕΕ, η αναπτυξιακή πολιτική συνεισφέρει, μεταξύ άλλων,: στη στήριξη της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη διατήρηση της ειρήνης και την πρόληψη των συγκρούσεων στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και την αειφόρο διαχείριση των παγκόσμιων φυσικών πόρων και στην προώθηση διεθνούς συστήματος που θεμελιώνεται στην 14 Άρθρο 210 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. 15 Άρθρο 208 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ. 16 Τα επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον - Ευρωπαϊκή δράση υπέρ της βιωσιμότητας, ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, (COM (2016) 739) 17 Έγκριση της συμφωνίας του Παρισιού, 12 Δεκεμβρίου 2015 (FCCC/CP/2015/L.9 αναθ.1) 8

9 ενισχυμένη πολυμερή συνεργασία και τη χρηστή παγκόσμια διακυβέρνηση. Ως εκ τούτου, η κοινή αντίληψη θα συνεισφέρει επίσης στην υποχρέωση διασφάλισης της συνοχής μεταξύ των διαφόρων τομέων της εξωτερικής της δράσης της ΕΕ και μεταξύ αυτών και των άλλων πολιτικών της Η αναπτυξιακή πολιτική αποτελεί ουσιαστικό μέρος του φάσματος πολιτικών της ΕΕ για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, τη διαχείριση της αλληλεξάρτησης και την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου. Η αναπτυξιακή πολιτική θα εξακολουθήσει να συντονίζεται με άλλες πολιτικές της ΕΕ, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, το εμπόριο και την περιφερειακή ολοκλήρωση, την αναθεωρημένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας 19, την υγεία, το περιβάλλον, την ενέργεια, τη γεωργία, την αλιεία, τη μετανάστευση και την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων. Η αναπτυξιακή συνεργασία αντιμετωπίζει διάφορα βαθύτερα αίτια της ανασφάλειας, των συγκρούσεων, των περίπλοκων κρίσεων και των ροών προσφύγων, εκτοπισμένων και παράτυπων μεταναστών. Η βιώσιμη ανάπτυξη και η εξάλειψη της φτώχειας είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. 16. Η κοινή αντίληψη θα συμβάλει στην επίτευξη των προτεραιοτήτων της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, όπως ορίζεται λεπτομερώς στη ΣΣΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της υποστήριξης της ανθεκτικότητας σε όλα τα επίπεδα και της προαγωγής της κοινής ευημερίας. Οι ΣΒΑ θα αποτελούν το εγκάρσιο σκέλος όλων των εργασιών για την υλοποίηση της ΣΣΕΕ 20. Οι περαιτέρω δράσεις για την ανθεκτικότητα σε αυτό το πλαίσιο θα επικεντρωθούν στην ικανότητα των κρατών και των κοινωνιών να αναμορφώνονται για να αντέξουν εσωτερικές και εξωτερικές κρίσεις και να ανακάμψουν από αυτές. Επίσης, θα αντανακλούν την αντίληψη ότι, σύμφωνα με τους ΣΒΑ, η ανθεκτικότητα συνιστά ευρύτερη έννοια που περιλαμβάνει όλα τα άτομα και την κοινωνία στο σύνολό της 21 και προϋποθέτει την ενίσχυση των ικανοτήτων για την αντιμετώπιση της τρωτότητας έναντι των κινδύνων που απορρέουν, μεταξύ άλλων, από κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, καταστροφές και συγκρούσεις. Με αυτό τον τρόπο, θα αντιμετωπιστούν τα βασικά αίτια της αστάθειας που πλήττει τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς. 17. Η ΕΕ είναι σε θέση να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης της. Αντλεί μεγάλη δύναμη από την πολιτική και κοινωνική αλληλεγγύη της και αποτελεί σημαντικό οικονομικό και εμπορικό εταίρο διαφόρων χωρών του κόσμου. Έχει σημαντική παγκόσμια παρουσία χάρη στα εκτενή διπλωματικά δίκτυά της, μεταξύ άλλων σε κράτη που εξέρχονται από συγκρούσεις και σε ασταθή κράτη. Αποτελεί πηγή πολιτικών και βέλτιστων πρακτικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε διάφορους τομείς σε παγκόσμιο επίπεδο. Διαθέτει πολυετή εμπειρία στην αναπτυξιακή συνεργασία με ένα ευρύ φάσμα μέσων και διαύλων. Διαδραματίζει επίσης ηγετικό ρόλο στην προστασία των παγκόσμιων δημόσιων αγαθών. 18. Ένας κρίσιμος παράγοντας για να επιτύχουμε αυτούς τους κοινούς στόχους και να συνεισφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στο θεματολόγιο του 2030 είναι να δράσουμε 18 Άρθρο 21 παράγραφος 3, Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (εφεξής ΣΕΕ) 19 Επανεξέταση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, Κοινή Ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, 18 Νοεμβρίου 2015 (JOIN(2015) 50) 20 Βλ. Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη συνολική στρατηγική για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ένωσης (παράγραφος 5), Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 17 Οκτωβρίου 2016 (13202/16) 21 «Ανθεκτικότητα κρατών και κοινωνιών πέρα από τα ανατολικά και νότια σύνορά μας» (τμήμα 3.2) στο Κοινό όραμα, κοινές δράσεις: Μια ισχυρότερη Ευρώπη - Μια συνολική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, Ιούνιος

10 ενωμένοι ως ΕΕ. Ως εκ τούτου, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεσμεύονται να βελτιώσουν τη συνεργασία τους. Η ΣΣΕΕ αναγνωρίζει ότι απαιτείται μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, καθώς και μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών διαστάσεων των πολιτικών της. Μέσω της ανάληψης συνεπούς και συνεκτικής δράσης θα ενισχυθεί η αξιοπιστία, η νομιμοποίηση, η προστιθέμενη αξία και ο θετικός αντίκτυπος της ΕΕ στον κόσμο. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να παραμείνουν ενωμένα στην πολυμορφία, χρησιμοποιώντας διάφορες εμπειρίες και προσεγγίσεις και λαμβάνοντας υπόψη τα αντίστοιχα συγκριτικά πλεονεκτήματα Αρχές και αξίες που διέπουν την αναπτυξιακή δράση της ΕΕ. 19. Η παρούσα κοινή αντίληψη διέπεται από τις αρχές της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, όπως ορίζονται στο άρθρο 21 παράγραφος 1 της ΣΕΕ, τις οποίες επιδιώκει να προωθήσει σε ολόκληρο τον κόσμο: τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, την οικουμενικότητα και το αδιαίρετο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης και τον σεβασμό των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου. Οι εν λόγω οικουμενικές αξίες βρίσκονται στο επίκεντρο του θεματολογίου του Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα εφαρμόσουν μια προσέγγιση βάσει δικαιωμάτων όσον αφορά την αναπτυξιακή συνεργασία 22. Αυτή θα περιλαμβάνει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα προωθεί την ένταξη και τη συμμετοχή, την εξάλειψη των διακρίσεων, την ισότητα και τη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Η προσέγγιση αυτή θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση ότι στο θεματολόγιο του 2030 συμπεριλαμβάνονται όλοι, οπουδήποτε κι αν ζουν και ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής, φύλου, ηλικίας, αναπηρίας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, γενετήσιου προσανατολισμού, καθεστώτος μετανάστη ή άλλου καθεστώτος. Αυτή η προσέγγιση συνάδει πλήρως με τον κυρίαρχο στόχο της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ, που είναι η μείωση και, σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, η εξάλειψη της φτώχειας. Περιλαμβάνει επίσης την αντιμετώπιση των πολλαπλών διακρίσεων που υφίστανται οι ευάλωτοι άνθρωποι. 21. Η ισότητα των φύλων αποτελεί κεντρική αξία της ΕΕ και κατοχυρώνεται στο νομικό και πολιτικό πλαίσιό της. Η ισότητα των φύλων είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των ΣΒΑ και αφορά όλους τους τομείς του θεματολογίου του Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα προαγάγουν τα δικαιώματα των γυναικών, την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση και προστασία των γυναικών και των κοριτσιών ως προτεραιότητα σε όλους τους τομείς δράσης. Ισότητα των φύλων Οι γυναίκες και τα κορίτσια εξακολουθούν να στερούνται δικαιώματα, πόρους και το δικαίωμα έκφρασης της γνώμης τους. Έχουν λιγότερες πιθανότητες από τους άντρες να λάβουν εκπαίδευση και κατάρτιση ή να βρουν αμειβόμενη εργασία. Οι κοινωνικοί κανόνες και τα νομοθετικά πλαίσια που εισάγουν διακρίσεις συχνά αφήνουν ελάχιστο περιθώριο ελέγχου στις γυναίκες και τα κορίτσια όσον αφορά τις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή τους. Το χάσμα μεταξύ των φύλων γίνεται ακόμα μεγαλύτερο όταν η ανισότητα συνοδεύεται από άλλες μορφές αποκλεισμού, όπως η αναπηρία, η ηλικία, η εθνική καταγωγή, ο γενετήσιος προσανατολισμός ή η γεωγραφική απομόνωση. Η ισότητα των φύλων επηρεάζει θετικά την πρόοδο 22 Συμπεράσματα του Συμβουλίου για μια προσέγγιση της αναπτυξιακής συνεργασίας βασισμένη στα δικαιώματα, που να εμπεριέχει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Σύνοδος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (Ανάπτυξη), 19 Μαΐου

11 στους τομείς της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της υγείας, της εκπαίδευσης, της ανάπτυξης και της επίλυσης συγκρούσεων και η δράση στον τομέα του φύλου πρέπει να ενσωματωθεί σε όλες τις συναφείς πολιτικές. Η ΕΕ κατέχει ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά την προώθηση της ισότητας των φύλων και της χειραφέτησης των γυναικών και των κοριτσιών στις εξωτερικές σχέσεις της, ιδίως μέσω του ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης της ΕΕ για θέματα φύλου , που είναι προσανατολισμένο στα αποτελέσματα 23. Για να συνεισφέρουν στο θεματολόγιο του 2030, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα μετουσιώσουν αυτή την προσέγγιση πολιτικής στον τομέα του φύλου σε συγκεκριμένες δράσεις για τη χειραφέτηση των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της καταπολέμησης των διακρίσεων και της βίας εναντίον τους. Σε αυτές συγκαταλέγονται: η προώθηση των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και της χειραφέτησής τους η ενίσχυση του δικαιώματός τους να εκφράζουν τη γνώμη τους η εγγύηση της σωματικής και ψυχολογικής ακεραιότητάς τους και η μεταβολή της θεσμικής νοοτροπίας της ΕΕ και των κρατών μελών της για την υλοποίηση των δεσμεύσεών τους. 3. ΟΙ ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΣ - ΕΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 22. Το θεματολόγιο του 2030 περιλαμβάνει πολλές διασυνδέσεις. Η υλοποίησή του προϋποθέτει την εφαρμογή ολοκληρωμένων εθνικών στρατηγικών βιώσιμης ανάπτυξης που ενσωματώνουν με ισορροπημένο τρόπο τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι δράσεις για την επίτευξη μίας προτεραιότητας έχουν αντίκτυπο σε άλλους τομείς, ενώ ορισμένες προκλήσεις, όπως η βιωσιμότητα και η ανισότητα, ενυπάρχουν σε όλα τα μέρη του θεματολογίου. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη να ληφθούν υπόψη αυτές οι διασυνδέσεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της αναπτυξιακής συνεργασίας, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα δώσουν ιδιαίτερη έμφαση σε ολοκληρωμένες δράσεις που μπορούν να δημιουργήσουν παράλληλα οφέλη και να επιτύχουν πολλαπλούς στόχους με συνεκτικό τρόπο, δίνοντας κεντρικό ρόλο σε σημαντικούς παράγοντες που μπορούν να φέρουν την αλλαγή σε διάφορους τομείς, όπως η ισότητα των φύλων, οι νέοι, οι επενδύσεις, η βιώσιμη ανάπτυξη, η μετανάστευση και η κινητικότητα. 23. Σε αυτό το πλαίσιο, η αναπτυξιακή δράση της ΕΕ και των κρατών μελών της θα διαρθρωθεί με βάση τις προτεραιότητες που πλαισιώνουν το θεματολόγιο του 2030: άνθρωποι, πλανήτης, ευημερία, ειρήνη και συνεργασία Άνθρωποι - ανθρώπινη ανάπτυξη και αξιοπρέπεια 24. Η εξάλειψη της φτώχειας σε όλες τις διαστάσεις της, η καταπολέμηση των διακρίσεων και των ανισοτήτων και η συμπερίληψη όλων των πολιτών θα παραμείνουν στο επίκεντρο της πολιτικής αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ, με βάση τη σημαντική νέα ώθηση που συνεπάγεται το θεματολόγιο του 2030 για την επίτευξη αυτών των στόχων. Η επίτευξη προόδου σε αυτούς τους τομείς θα δημιουργήσει ισχυρότερα θεμέλια για τη βιώσιμη ανάπτυξη. 25. Οι ΣΒΑ αναδεικνύουν τους τομείς όπου πρέπει να υπάρχει συνεχής πρόοδος για τη διασφάλιση της ανθρώπινης ανάπτυξης και αξιοπρέπειας. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα επιδιώξουν την εξάλειψη της πείνας, ασφάλιση υγείας για όλους, πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση για όλους, κατάλληλη και βιώσιμη κοινωνική προστασία και αξιοπρεπή εργασία για όλους, σε ένα υγιές περιβάλλον. Θα στηρίξουν τους εταίρους να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους όσον αφορά την ενίσχυση των εθνικών πολιτικών και της διακυβέρνησής τους με στόχο τη βιώσιμη 23 Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με το σχέδιο δράσης για θέματα φύλου , Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 26 Οκτωβρίου 2015 (13201/15) 11

12 παροχή βασικών υπηρεσιών. Θα δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των πλέον ευάλωτων ομάδων. 26. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα εργαστούν για να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά, ασφαλή, επαρκή και θρεπτικά τρόφιμα για όλους. Θα καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για την εξάλειψη της φτώχειας, την εγγύηση της επισιτιστικής ασφάλειας και της διατροφής και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πλέον ευάλωτων ανθρώπων, ιδίως σε χώρες που υφίστανται επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Θα συνεχίσουν να αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπιση όλων των μορφών κακής διατροφής, την καταπολέμηση του υποσιτισμού και της καθυστέρησης της ανάπτυξης και της ατροφίας των παιδιών. 27. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υποστηρίξουν τις φτωχότερες κοινότητες να βελτιώσουν την πρόσβαση στη γη, τα τρόφιμα, το νερό και σε καθαρή και οικονομικά προσιτή ενέργεια για όλους, χωρίς επιβλαβείς επιπτώσεις για το περιβάλλον. Η παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού και αποχέτευσης συνιστά βασική υπηρεσία και προϋπόθεση για την υγεία, την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα. Επίσης, επηρεάζεται ιδιαίτερα από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υποστηρίξουν τη βιώσιμη και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων μέσω μιας πιο στρατηγικής προσέγγισης όσον αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη και ολοκλήρωση. Θα προωθήσουν τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη για τη βελτίωση των υπηρεσιών, της προσβασιμότητας και της ποιότητας ζωής των ταχέως αυξανόμενων πληθυσμών των πόλεων, αναπτύσσοντας ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ των αγροτικών και των αστικών περιοχών. 28. Η βελτίωση της υγείας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της παγκόσμιας ευημερίας. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα εξακολουθήσουν να ενεργούν για την ενίσχυση των συστημάτων παροχής υγειονομικής περίθαλψης, την πρόληψη και καταπολέμηση των μεταδοτικών νοσημάτων όπως το HIV/AIDS, η φυματίωση, η μαλάρια και η ηπατίτιδα, να βοηθούν στην εξασφάλιση οικονομικά προσιτών φαρμάκων και εμβολίων για όλους και να αντιμετωπίζουν παγκόσμιες απειλές για την υγεία όπως η μικροβιακή αντοχή. Θα περιορίσουν τη θνησιμότητα και την κακή διατροφή των παιδιών και των μητέρων, θα προωθήσουν την ψυχική υγεία και θα καταπολεμήσουν το διογκούμενο πρόβλημα των μη μεταδοτικών ασθενειών στις χώρες εταίρους. 29. Η διασφάλιση της πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους αποτελεί προαπαιτούμενο για την επίτευξη μακροχρόνιας ανάπτυξης. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υποστηρίξουν τη δια βίου, ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και σε όλα τα επίπεδα - προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια, τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση των ενηλίκων, με ιδιαίτερη έμφαση στις ευκαιρίες εκπαίδευσης και κατάρτισης για κορίτσια και γυναίκες. Θα καταβάλουν ακόμα περισσότερες προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τις ικανότητες και τα δικαιώματα που χρειάζονται για να απολαύσουν μια αξιοπρεπή ζωή, να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία ως υπεύθυνοι και παραγωγικοί ενήλικες και να συνεισφέρουν στην κοινωνική και οικονομική ευημερία των κοινοτήτων τους και στην προώθηση και πρόσβαση στον πολιτισμό. Νεολαία Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες και τις φιλοδοξίες των νέων. Μέχρι το 2030, ο αριθμός των νέων ηλικίας ετών στον κόσμο αναμένεται να αυξηθεί κατά 7% και να αγγίξει τα 1,3 δισεκατομμύρια. Πολλοί εξ αυτών θα είναι συγκεντρωμένοι σε αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως σε περιφέρειες όπως η Αφρική και η Νότια Ασία, όπου η διάμεση ηλικία είναι χαμηλότερη από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο. Η δημιουργία επαρκών ποιοτικών θέσεων εργασίας για τους νέους θα εξακολουθήσει να αποτελεί σημαντική πρόκληση. Οι νέοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε καταστάσεις βίαιων συγκρούσεων, 12

13 οργανωμένου εγκλήματος και εμπορίας ανθρώπων. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν στοχευμένες πολιτικές και να πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες επενδύσεις για την προώθηση των δικαιωμάτων των νέων και τη διευκόλυνση της συμμετοχής τους στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή, καθώς και για να διασφαλιστεί ότι συνεισφέρουν πλήρως στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και στη βιώσιμη ανάπτυξη. Προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη βιώσιμης προόδου και η συμμετοχή όλων, οι νέοι πρέπει επίσης να συμμετέχουν στις δημοκρατικές διαδικασίες και να αναλαμβάνουν ηγετικούς ρόλους. Η υποσαχάρια Αφρική αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις και θα πρέπει να δημιουργήσει περίπου 18 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ετησίως μέχρι το 2035 για να απορροφήσει τα νέα άτομα που εισέρχονται στην αγορά εργασίας. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα επικεντρωθούν περισσότερο στην ικανοποίηση των αναγκών των νέων και στη βελτίωση των προοπτικών τους για το μέλλον, ιδίως με στόχο την αύξηση της ποιοτικής απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας με την υποστήριξη αποτελεσματικής εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης, της ανάπτυξης δεξιοτήτων και της πρόσβασης σε ψηφιακές τεχνολογίες και υπηρεσίες. Επιπλέον, η ΕΕ θα επιδιώξει την ενίσχυση της χειραφέτησης των νέων και της συμμετοχής τους στις τοπικές οικονομίες, κοινωνίες και διαδικασίες λήψης αποφάσεων, καθώς και στη διαχείριση των δημόσιων υποθέσεων. Με αυτόν τον τρόπο θα επιδιώξει επίσης την αξιοποίηση του δημογραφικού μερίσματος των νέων και της ικανότητας ψηφιακής καινοτομίας, ενώ παράλληλα θα προσφέρει ευκαιρίες στους νέους να απολαμβάνουν μεγαλύτερη κινητικότητα και να επωφεληθούν από την πρόοδο της τεχνολογίας. 30. Η οικονομική ανάπτυξη διαρκεί περισσότερο και είναι πιο επωφελής για τους φτωχούς όταν απευθύνεται σε όλους. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα δράσουν για τον περιορισμό της ανισότητας των εισοδημάτων και των ευκαιριών. Μέσω της δράσης τους, θα στηρίξουν άμεσα τα φτωχότερα τμήματα της κοινωνίας και θα συνεισφέρουν στην προώθηση βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς που δεν υπονομεύει τα συμφέροντα των μελλοντικών γενεών. Για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υποστηρίξουν εθνικές αναπτυξιακές λύσεις που μεγιστοποιούν θετικά κοινωνικά αποτελέσματα και τον κοινωνικό αντίκτυπο και που δίνουν τη δέουσα έμφαση στον καλύτερο επιμερισμό των οφελών της ανάπτυξης, στη δημιουργία πλούτου και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας και στην καλύτερη πρόσβαση στους συντελεστές παραγωγής, όπως η γη ή το κεφάλαιο. Θα συνεργαστούν με τις χώρες εταίρους για την προώθηση της κλιμακωτής φορολογίας και των αναδιανεμητικών πολιτικών δημόσιων δαπανών που προωθούν την πρόσβαση σε ποιοτικές βασικές υπηρεσίες για όλους, και ιδίως σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, υπηρεσίες υγείας και αποχέτευση. Επιπλέον, θα υποστηρίξουν τη θέσπιση αποδοτικών, βιώσιμων και ισότιμων συστημάτων κοινωνικής προστασίας για την εγγύηση του βασικού εισοδήματος, την αποφυγή της επιστροφής στην ακραία φτώχεια και την ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Θα αξιολογήσουν τους καθοριστικούς παράγοντες και τις τάσεις των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων και θα ενισχύσουν τα εργαλεία και τις προσεγγίσεις τους προκειμένου να τα καταστήσουν αποτελεσματικότερα για την αντιμετώπιση της ανισότητας, μεταξύ άλλων μέσω της ενσωμάτωσης του στόχου της μείωσης της ανισότητας στις δραστηριότητές τους. Θα προωθήσουν τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες και θα καταβάλουν προσπάθειες για τη διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής τους. 31. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα προωθήσουν δυναμικά την προστασία και την πραγμάτωση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών. Θα επιδιώξουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ορίζονται στη σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών. Παραμένουν προσηλωμένοι στην προαγωγή, την προστασία και την πραγμάτωση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και στην πλήρη και ουσιαστική εφαρμογή της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου και του Προγράμματος Δράσης του Καΐρου, της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη και των αποτελεσμάτων των αναθεωρητικών τους διασκέψεων, ενώ παραμένουν επίσης προσηλωμένοι στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα. 32. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα επικεντρωθούν περισσότερο στην εξάλειψη της φτώχειας σε πολύ φτωχές και ασταθείς χώρες ή χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις όπου, στο εγγύς 13

14 μέλλον, οι εγχώριοι πόροι δεν θα είναι επαρκείς για την παροχή βασικών κοινωνικών υπηρεσιών για όλους ιδιαίτερα σημαντική είναι η ενίσχυση της έμφασης στην ανθρώπινη ανάπτυξη. 33. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα, ιδίως των ευάλωτων πληθυσμών, έναντι περιβαλλοντικών και οικονομικών κλυδωνισμών, φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και παγκόσμιων απειλών για την υγεία. Θα ενσωματώνουν συστηματικά στις δράσεις τους τον εξής στόχο: τα άτομα, οι κοινότητες και οι χώρες θα πρέπει να μπορούν να είναι καλύτερα προετοιμασμένες για πιέσεις και κλυδωνισμούς, να αντέχουν και να προσαρμόζονται σε αυτούς και να ανακάμπτουν γρήγορα, χωρίς να υπονομεύονται οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης 24. Αυτό συνεπάγεται στενότερη συνεργασία και συμπληρωματική δράση μεταξύ αναπτυξιακών και ανθρωπιστικών παραγόντων, με βάση μια κοινή ανάλυση των κινδύνων και των τρωτών σημείων. Κατά τη διάρκεια παρατεταμένων κρίσεων, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα προστατεύουν τις μακροπρόθεσμες κοινωνικές δομές, θα παρέχουν ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια με συνεκτικό τρόπο και θα ενσωματώνουν τους μακροπρόθεσμα εκτοπισμένους στον ευρύτερο αναπτυξιακό σχεδιασμό, μεταξύ άλλων διασφαλίζοντας την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση και σε αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας. 34. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα προωθήσουν την ανθεκτικότητα των μακροπρόθεσμα και βίαια εκτοπισμένων και την ένταξή τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή των χωρών υποδοχής, αναγνωρίζοντας ότι οι ικανότητες των εκτοπισμένων είναι ένα κρίσιμο φορητό πλεονέκτημα που είναι απαραίτητο για την ανθεκτικότητά τους και για να ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα εφαρμόσουν μια προσέγγιση βάσει δικαιωμάτων, με ιδιαίτερη έμφαση στους συνοδευόμενους και ασυνόδευτους ανηλίκους και σε άλλα ιδιαιτέρως ευάλωτα άτομα Πλανήτης προστασία του περιβάλλοντος, διαχείριση των φυσικών πόρων και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής 35. Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένης της σταθερότητας του κλίματος, είναι απαραίτητη για την εξάλειψη της φτώχειας και τη βιώσιμη ανάπτυξη, ιδίως για τα φτωχότερα τμήματα της κοινωνίας. Η ανθρώπινη ευημερία και η ύπαρξη ανθεκτικών κοινωνιών εξαρτώνται από την καλή υγεία των οικοσυστημάτων και την ορθή λειτουργία του περιβάλλοντος. Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να αντιστρέψει τα πλεονεκτήματα της οικονομικής προόδου, να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα και να προκαλέσει μεταναστευτικές ροές σε μεγάλη κλίμακα. Πέρα από την υλοποίηση ειδικών δράσεων, το ζήτημα του περιβάλλοντος πρέπει να ενσωματωθεί σε όλους τους τομείς της αναπτυξιακής συνεργασίας, μεταξύ άλλων μέσω της ανάληψης προληπτικών δράσεων. Κρίσιμο ρόλο στην επιτυχία σε αυτόν τον τομέα θα διαδραματίσει η υπευθυνότητα του δημόσιου τομέα και η εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα προαγάγουν την αποδοτική χρήση των πόρων και τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή με στόχο την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την ενθάρρυνση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία. Επιπλέον, θα αξιοποιήσουν περισσότερο την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία για την προαγωγή της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και θα προωθήσουν τη χρήση των ολοκληρωμένων δεδομένων και πληροφοριών που διατίθενται μέσω 24 Η προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά την ανθεκτικότητα: διδάγματα από επισιτιστικές κρίσεις, ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, 3 Οκτωβρίου 2012 (COM(2012)586) Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά την ανθεκτικότητα, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 3241 η σύνοδος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, 28 Μαΐου

15 ευρωπαϊκών και διεθνών προγραμμάτων παρατήρησης της γης για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων βάσει στοιχείων, που λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση του περιβάλλοντος. 36. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υποστηρίξουν τη διατήρηση και βιώσιμη διαχείριση όλων των φυσικών πόρων και τη διατήρηση και βιώσιμη χρήση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, στα οποία συγκαταλέγονται τα δάση, οι ωκεανοί, οι παράκτιες περιοχές, οι λεκάνες ποταμών και άλλα οικοσυστήματα. Θα προωθήσουν τα παράλληλα οφέλη της βιώσιμης διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας και της προσαρμοστικότητας στην αλλαγή του κλίματος. Θα βελτιώσουν την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας σε όλους τους τομείς συνεργασίας και θα αυξήσουν την προβολή των περιβαλλοντικών ζητημάτων στους διαλόγους με τους εταίρους μας. Θα προωθήσουν τη χρήση λογιστικής για το φυσικό κεφάλαιο. Θα υποστηρίξουν τη βελτίωση της διακυβέρνησης και τη δημιουργία ικανοτήτων για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, την προώθηση της συμμετοχής των ενδιαφερόμενων φορέων και του σεβασμού των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων. Θα προωθήσουν την προστασία και την αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων για την επίτευξη υγιών και παραγωγικών ωκεανών, τη βιώσιμη διαχείριση των ωκεάνιων πόρων και τη βιώσιμη αλιεία, μεταξύ άλλων μέσω της βελτιωμένης διαχείρισης των ωκεανών και της ανάπτυξης της γαλάζιας οικονομίας. 37. Το θεματολόγιο του 2030 απαιτεί να καταβληθούν επειγόντως προσπάθειες από όλους σχετικά με τα παγκόσμια δημόσια αγαθά. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υλοποιήσουν το θεματολόγιο του 2030 και τη συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή μέσω συντονισμένων, συνεκτικών δράσεων για την πλήρη αξιοποίηση των συνεργειών, με βάση και άλλα διεθνή πλαίσια, όπως το Πλαίσιο Σεντάι για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και το νέο αστικό θεματολόγιο Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα ενσωματώσουν το περιβάλλον και το κλίμα, συμπεριλαμβανομένου του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής στις επιπτώσεις της, σε όλες τις στρατηγικές αναπτυξιακής συνεργασίας τους. Θα υποστηρίξουν εθνικές στρατηγικές, συμπεριλαμβανομένου του διακυβερνητικού σχεδιασμού και προγραμματισμού, που προωθούν την ανθεκτικότητα, περιορίζουν τον κίνδυνο για το περιβάλλον και συνεισφέρουν στη μείωση των εκπομπών, κατά τρόπο συνεπή με την εφαρμογή των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών στη συμφωνία των Παρισίων. Από την άλλη πλευρά, ο νομικά δεσμευτικός χαρακτήρας της συμφωνίας των Παρισίων και η υποχρέωση θέσπισης εθνικά καθορισμένων συνεισφορών μπορούν να δώσουν ώθηση στον εθνικό αναπτυξιακό σχεδιασμό στο πλαίσιο του θεματολογίου του Η ενέργεια είναι εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας διευκόλυνσης της ανάπτυξης και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις λύσεις για έναν βιώσιμο πλανήτη. Η κλίμακα των χρηματοοικονομικών επενδύσεων που απαιτούνται για την επίτευξη οικουμενικής πρόσβασης σε καθαρές ενεργειακές υπηρεσίες καθιστά αναγκαία τη συμμετοχή πολλών φορέων. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα αυξήσουν τη συνεργασία με όλους τους συναφείς φορείς, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα, στους τομείς της διαχείρισης της ζήτησης ενέργειας, της ενεργειακής απόδοσης, της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της ανάπτυξης και διάδοσης της καθαρής τεχνολογίας. Θα προωθήσουν επίσης τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων, την ανάπτυξη σταθερών και διαφανών αγορών ενέργειας και έξυπνων δικτύων, καθώς και τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για βιώσιμη παραγωγή ενέργειας. Βιώσιμη ενέργεια και κλιματική αλλαγή 25 Το νέο αστικό θεματολόγιο Habitat III, 15

16 Η πρόσβαση σε βιώσιμη και οικονομικά προσιτή ενέργεια και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι δύο προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συντονισμένο τρόπο για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης στις τρεις διαστάσεις της. Οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται ενέργεια για να προωθήσουν τη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και να βελτιώσουν περισσότερο το βιοτικό επίπεδό τους με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Μέσω επενδύσεων στην ενέργεια μπορεί να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε καθαρό νερό, σε καθαρή μαγειρική, στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, καθώς και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να υποστηριχθούν οι τοπικές επιχειρήσεις. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα καταπολεμήσουν την ενεργειακή ένδεια συνεισφέροντας στην πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές, σύγχρονες, αξιόπιστες και βιώσιμες ενεργειακές υπηρεσίες για όλους, με ιδιαίτερη έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η παροχή υποστήριξης στην Αφρική και στις γειτονικές μας χώρες για αυτή την ενεργειακή μετάβαση θα αποτελέσει μέρος του πλαισίου διευκόλυνσης της Ενεργειακής Ένωσης της ΕΕ. Θα συνοδεύεται από διαρκείς δράσεις της ΕΕ που συνάδουν με την ηγετική θέση της σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την υποστήριξη τρίτων χωρών για την καταπολέμησή της, καθώς και τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή. Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στις χώρες εταίρους, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα μέσω του στρατηγικού διαλόγου, της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και γνώσεων και της αναπτυξιακής συνεργασίας. Θα χρησιμοποιηθούν στρατηγικές επενδύσεις στη βιώσιμη ενέργεια για την υποστήριξη της βελτίωσης των ρυθμιστικών πλαισίων που ευνοούν την ανάπτυξη ενός υγιούς ενεργειακού τομέα και τη μόχλευση ιδιωτικής χρηματοδότησης. Η δράση της ΕΕ πρέπει να υποστηρίζεται από βασικούς μοχλούς ανάπτυξης που περιλαμβάνουν: πολιτική ανάληψη ευθύνης και εταιρικές σχέσεις ένα κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο για τον ενεργειακό τομέα και την ενίσχυση των επενδύσεων. Αυτή η βελτιωμένη στρατηγική θα διασφαλίσει την εποικοδομητική και συνεπή συνεργασία της ΕΕ με τους εταίρους της στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος Ευημερία βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση χωρίς αποκλεισμούς 40. Μια σημαντική πρόκληση για το θεματολόγιο του 2030 είναι η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και η δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, ιδίως για τις γυναίκες και για τους νέους. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα προωθήσουν τον μετασχηματισμό της οικονομίας με στόχο τη δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, την εξασφάλιση επαρκών εσόδων για τις δημόσιες υπηρεσίες και την ενίσχυση βιώσιμων αλυσίδων αξίας. Αυτό θα επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, μέσω της προώθησης βιώσιμων προτύπων κατανάλωσης και παραγωγής σε μια κυκλική οικονομία, της αποδοτικότητας των πόρων και της μετάβασης σε λύσεις χαμηλών εκπομπών, ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή. Η βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς οικοδομεί μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα στις χώρες εταίρους μέσω της δημιουργίας ευκαιριών για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και για τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ώστε να συμμετέχουν και να επωφελούνται από τη δημιουργία πλούτου και θέσεων εργασίας. Είναι μια μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη λύση για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της αστάθειας, της παράτυπης μετανάστευσης και της εκτόπισης πληθυσμών. 41. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα συμβάλουν στη δημιουργία ευνοϊκότερου κλίματος για τις επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες Θα συνεισφέρουν στη βελτίωση των συνθηκών για την οικονομική δραστηριότητα μέσω της προώθησης καλύτερων πολιτικών και καλύτερου ρυθμιστικού περιβάλλοντος, καλύτερων επιχειρηματικών περιβαλλόντων, νέων επιχειρηματικών μοντέλων και περισσότερων κυβερνητικών ικανοτήτων. Θα προωθήσουν την πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, μεταξύ άλλων για τις γυναίκες, τους φτωχούς και τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Θα προωθήσουν επίσης τις πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα και τις κοινωνικές επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο. Οι δημόσιες επενδύσεις στην ικανότητα έρευνας και καινοτομίας στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορούν επίσης να συμβάλουν στην προσέλκυση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα και να αποτελέσουν παράγοντα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. 16