Πολυγλωσσικοί Θησαυροί Όρων : Ζητήματα Τεκμηρίωσης και Αναζήτησης. Χρύσα Καππή Δήμητρα Κονδύλη Χριστίνα Φρέντζου. ΕΚΚΕ Κείμενα Εργασίας 2001/16

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πολυγλωσσικοί Θησαυροί Όρων : Ζητήματα Τεκμηρίωσης και Αναζήτησης. Χρύσα Καππή Δήμητρα Κονδύλη Χριστίνα Φρέντζου. ΕΚΚΕ Κείμενα Εργασίας 2001/16"

Transcript

1 Πολυγλωσσικοί Θησαυροί Όρων : Ζητήματα Τεκμηρίωσης και Αναζήτησης Χρύσα Καππή Δήμητρα Κονδύλη Χριστίνα Φρέντζου ΕΚΚΕ Κείμενα Εργασίας 2001/16 Χρύσα Καππή, κοινωνική ψυχολόγος, ερευνήτρια, Ινστιτούτο Κοινωνικής Πολιτικής Δήμητρα Κονδύλη, κοινωνιολόγος, Γραφείο Διαμεσολάβησης Χριστίνα Φρέντζου, πληροφορικός, Διεύθυνση Υποστήριξης Ερευνών

2

3 [...] οι γλώσσες, οι λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δεν πρέπει να καταντούν φράκτες όπου πνίγεται ο παλμός της aνθρώπινης καρδιάς Γιώργος Σεφέρης 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επίδραση των τεχνολογικών εξελίξεων είναι σημαντική ως προς την παραγωγή και τη μετάδοσή της γνώσης. Είναι λάθος να χωρίζουμε την παραγωγή της γνώσης (έρευνα, θεωρητική παραγωγή) από τη μετάδοσή της (πληροφορία). Ο πολλαπλασιασμός τόσο των τεχνολογικών μέσων όσο και της ανάγκης για πληροφορία, ως οντότητα γνώσης και δύναμης, επηρεάζει την κυκλοφορία των γνώσεων τόσο από χρονική όσο και από χωρική άποψη. Αυτό το γεγονός αποτελεί ένα μετασχηματισμό για τον οποίο εγείρονται πολλά ζητήματα, ένα από τα οποία είναι η αποτελεσματικότητα της γνώσης. Ο Lyotard, το 1979, έγραφε: «η γνώση δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική παρά μόνο αν μετατραπεί σε δομημένες ομάδες πληροφόρησης [...] όλα όσα δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταφρασθούν έτσι μέσα στη συγκροτημένη γνώση, θα εγκαταλειφθούν και ο προσανατολισμός των νέων ερευνών θα υπαχθεί στην προϋπόθεση του να μπορούν να μεταφράζονται τα ενδεχόμενα αποτελέσματα στη γλώσσα της μηχανής. Οι παραγωγοί της γνώσης καθώς και οι χρήστες της οφείλουν και θα πρέπει να έχουν τα μέσα να μεταφράσουν σε αυτές τις γλώσσες ό,τι οι μεν ζητούν να επινοήσουν και οι δε να μάθουν» [Lyotard, (1988), σελ.32]. Αυτή η προσέγγιση περιγράφει, ίσως, μια μελλοντική κατάσταση, καταδεικνύει όμως και μια τάση προς την οριοθέτηση προδιαγραφών για τη μετάδοση των προϊόντων της γνώσης, η οποία δεν είναι άγνωστη στις μέρες μας. Αντιθέτως, αποτελεί προτεραιότητα η διαδικασία οριοθέτησης των προδιαγραφών μετάδοσης του περιεχομένου, μέσα σε ένα φάσμα που προσδιορίζεται από την απλή ενημέρωση έως το εξειδικευμένο προϊόν της ερευνητικής ή/και θεωρητικής παραγωγής. Καθίσταται δε αναγκαία η συνέργεια πολλών επιστημονικών κλάδων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη μεθόδων και εργαλείων προς την κατεύθυνση αυτή. Τα συνεχώς αυξανόμενα αιτήματα πρόσβασης σε πληροφορίες και δεδομένα από μεγάλο αριθμό χρηστών, διεθνώς, απορρέει αφ ενός από την άρση πολιτικών και κοινωνικών φραγμών, λόγω της ενοποίησης κοινωνικών σχηματισμών (π.χ. ΕΕ) και αφ ετέρου από την παγκοσμιοποίηση της βιομηχανίας και του εμπορίου. Τα άμεσα αποτελέσματα αυτών των εξελίξεων είναι, ανάμεσα σε πολλά άλλα, η ανάγκη σχεδιασμού πολιτικών και λήψης αποφάσεων σε ευρεία κλίμακα, οι προσπάθειες εφαρμογής πολιτικών ρυθμίσεων σε διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες, η διεύρυνση των εκπαιδευτικών ευκαιριών. Είναι φανερό πως τέτοιας κλίμακας μετασχηματισμοί συναντούν εμπόδια στο επίπεδο του σχεδιασμού, πόσο μάλλον στο επίπεδο της εφαρμογής. Ως εκ τούτου, και αναφορικά με τη μετάδοση της γνώσης, η προϋπόθεση που θέτει ο Lyotard να μεταφράζονται τα αποτελέσματα της γνώσης στη γλώσσα της μηχανής- αφορά ένα συνεχώς αυξανόμενο πλήθος παραγωγών και χρηστών. Η διαδικασία της μετάβασης από τη γνώση στην πληροφόρηση, δηλαδή τη δημοσιοποίησή της, κάτω από το πρίσμα των νέων εξελίξεων αφορά, αναπόφευκτα, και την τροποποίηση ή εξέλιξη των μέσων επικοινωνίας. Όσο και αν αυτό φαντάζει αυτονόητο, στην πράξη έχει ξεπεραστεί ένα μικρό μόνο μέρος των δυσκολιών που αφορούν τη μετατροπή της γνώσης σε «δομημένες ομάδες πληροφόρησης». Οι

4 ιδιότητες της δομής (δομημένη πληροφόρηση) και της ταξινόμησης (ομάδες πληροφόρησης) αφορούν κυρίως τα αποτελέσματα της ερευνητικής παραγωγής, αν και, όπως θα δούμε στη συνέχεια, αποτελούν πρότυπο για θεωρητικά υποδείγματα. Στην εργασία αυτή θα επιχειρήσουμε μια παρουσίαση κάποιων ζητημάτων που αφορούν τη μετάδοση της γνώσης που προκύπτει από την ερευνητική διαδικασία των κοινωνικών επιστημών κάτω από το πρίσμα της εξέλιξης της τεχνολογίας. Ειδικότερα, θα αναφερθούμε σε ζητήματα της τεκμηρίωσης και της αναζήτησης των αποτελεσμάτων της ερευνητικής παραγωγής. Αφετηρία για αυτή την εργασία αποτελεί ο προβληματισμός μας στο ζήτημα των γλωσσικών κωδίκων επικοινωνίας, οι οποίοι αποτελούν το πεδίο σύνδεσης μεταξύ ανθρώπων με κοινή γλώσσα στους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας, ενώ συγχρόνως αναδεικνύεται η ανάγκη εξέλιξής τους για να αποτελέσουν το πεδίο σύνδεσης ενός αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων με διαφορετικές γλώσσες, μέσω των μηχανών (υπολογιστές). 2 ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ Ο ανθρώπινος νους οδηγείται στη γνωστική εμπειρία μέσα από μια αδιάκοπη διαδικασία σύνθεσης και ανάλυσης ερεθισμάτων προερχόμενα είτε από το εξωτερικό είτε από το εσωτερικό περιβάλλον. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής, όπως και αν ορίζεται ή ερμηνεύεται -φιλοσοφικά ή επιστημονικά- εφ όσον είναι μεταβιβάσιμο προς το εξωτερικό περιβάλλον με ένα τουλάχιστον σύστημα επικοινωνίας του ανθρώπου, μπορεί να αναγνωρισθεί ως γνώση. Ο μηχανισμός απόκτησης της γνώσης αποκτά επιστημονική και φιλοσοφική σημασία στο βαθμό που αποτελεί το αντικείμενο της διερεύνησης ή της πραγματείας. Όποια όμως και αν είναι η οπτική της προσέγγισης, η συλλογιστική υπαγορεύεται από τη λειτουργικότητα που ενέχει η απάντηση, με άλλα λόγια, ο τελικός στόχος είναι το αποτέλεσμα της γνώσης. Στην περίπτωση της επιστήμης το αποτέλεσμα της γνώσης είναι η διατύπωση των γεγονότων που αποκαλύπτονται, αποδεικνύονται ή διαψεύδονται μέσω των επιστημονικών μεθόδων. Τα κρίσιμα ζητήματα στην περίπτωση της επιστημονικής γνώσης είναι όχι μόνον η μεθόδευση για την αποκάλυψη των γεγονότων, αλλά και η διαχείριση των αποδείξεων της έρευνας (Lyotard, 1988). Η ικανότητα διαχείρισης των αποδείξεων βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την ύπαρξη τεχνικών κριτηρίων, τα οποία εν τέλει επηρεάζουν το κριτήριο της αλήθειας. Έτσι, πραγματικότητα καθίσταται ό,τι στηρίζεται στην επιστημονική επιχειρηματολογία. Ό,τι αποτελεί γνώση μέσα από αυτή τη διαδικασία αποτελεί ίσως και τη μόνη μορφή αλήθειας για την επιστήμη. Αυτό προϋποθέτει έναν μηχανισμό διατύπωσης και μετάδοσης της επιστημονικής γνώσης. Η ίδια η επιστημονική γνώση δεν είναι ποτέ δυνατόν να μεταδοθεί και να κατανοηθεί με τον ίδιο τρόπο που είναι αντιληπτή στον φορέα της γνώσης (ειδήμονα), αλλά διατυπώνεται, δηλαδή σχηματοποιείται, σε ένα δομημένο σύστημα πληροφορίας. Σύμφωνα με αυτή την οπτική, η γνώση βρίσκεται σε ένα πιο αφηρημένο επίπεδο από την πληροφορία η πληροφορία είναι η μετα-γνώση, η έκφραση, η αναγνώριση της γνώσης. Είναι το λειτουργικό αποτέλεσμα της γνώσης, αλλά δεν αποτελεί οντότητα παρά μόνο όταν βρεθεί μέσα σε ένα σύστημα πομπού και αποδέκτη. Για να λειτουργήσει το σύστημα αυτό, είναι απαραίτητη η διαμεσολάβηση ενός συστήματος διαχείρισης συμβόλων, ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας. Πώς όμως γίνεται αντιληπτό ένα δομημένο σύστημα πληροφορίας, όταν το γεγονός της διαμεσολάβησης ενός κώδικα επικοινωνίας τροποποιεί, εξ ορισμού, το αρχικό ερέθισμα; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό απασχολεί μεγάλη μερίδα φιλοσόφων, οι οποίοι στη συζήτηση περί της γλώσσας, ως τον πιο εξελιγμένο κώδικα επικοινωνίας,

5 υποστηρίζουν πως, τελικά, εργαλείο για τη μετάδοση της δομής της πληροφορίας αποτελεί η γλώσσα, η δε δομή κατανοείται ή δεν κατανοείται- πέρα από το λεκτικό επίπεδο γίνεται γνώση, εμπειρία, αντίληψη, αναζήτηση (Ayer,1956). Αντίθετα, στα μοντέλα ερμηνείας που προσέφεραν οι πρώτες επιστημονικές θεωρίες της ανθρώπινης νόησης, αγνοούσαν συστηματικά τη διάσταση της δομής στο επίπεδο του ερεθίσματος από το εξωτερικό περιβάλλον. Σε αυτό συνέβαλλε δραματικά τόσο ο μπεχαβιορισμός όσο και οι μεταλλάξεις του, που οδήγησαν την επιστημονική σκέψη προς ένα παράδειγμα (paradigm) περί λειτουργίας της ανθρώπινης νόησης κατ αναλογία των τεχνολογικών κατασκευών της εποχής εκείνης. Στο περιθώριο όμως του συρμού αναδύθηκαν θεωρητικοί όπως ο Chomsky, o Piaget και άλλοι, που έστρεψαν την προσοχή της επιστήμης σε ανερμήνευτες, ακόμη- λειτουργίες της νόησης, με βάση την αντίληψη μιας ενυπάρχουσας δομής μέσα στο ερέθισμα. Σ αυτή την περίπτωση η δομή δεν αποτελεί οντότητα αλλά ερμηνευτικό σχήμα, χωρίς το οποίο καταρρέει το επιστημονικό μοντέλο. Η Gibson εξέφρασε με πιο σαφή τρόπο αυτό το ερμηνευτικό σχήμα, αναπτύσσοντας τη θεωρία της συναλλαγής της ανθρώπινης νόησης με ένα δομημένο κόσμο ερεθισμάτων προς τον οποίο στρέφεται με επιλεκτική προσοχή, ανάλογα με τους στόχους, για να εκμαιεύσει την πληροφορία που βρίσκεται διαθέσιμη [Miller (1992), κεφ.6]. Σύμφωνα με τη συλλογιστική της Gibson, η πληροφορία αποκτά οντότητα διαμέσου της δομής που κατανοείται εμπειρικά και, αυτό που τελικά μεταβιβάζεται από το εξωτερικό περιβάλλον, δεν είναι μονάδες πληροφορίας αλλά ένα σύστημα νοημάτων. Στην πληροφορική τεχνολογία αυτό το μοντέλο επικοινωνίας παραμένει ανεφάρμοστο, ενώ η επικοινωνία ανθρώπου-μηχανής στο επίπεδο δομημένων γλωσσικών κωδίκων έχει επιτευχθεί. 2.1 Κώδικες επικοινωνίας Οι τρόποι μετάδοσης της γνώσης έχουν πάντοτε μια χωροχρονική διάσταση και είναι εφικτοί με τη χρήση εργαλείων. Η γλώσσα αποτελεί εργαλείο με την ευρύτερη έννοια και συμβάλλει στην εξέλιξη της νόησης, επειδή σχηματοποιεί τη σκέψη και ενισχύει την επικοινωνία [Vygotsky, στο: Miller (1992), κεφ.7]. Γλώσσα αποτελεί κάθε είδους κώδικας που είναι αποδεκτός και κατανοητός από δύο τουλάχιστον οντότητες. Ο λόγος -προφορικός και γραπτός- αποτελεί τον πιο εξελιγμένο κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Ο μηχανισμός ανάπτυξης των γλωσσικών κωδίκων αποτελεί αντικείμενο έρευνας στα επιστημονικά πεδία της ψυχολογίας, κοινωνιολογίας, γλωσσολογίας, ανθρωπολογίας, ιατρικής, αλλά και της πληροφορικής. Η είσοδος των υπολογιστών ως εργαλείων επικοινωνίας, εισήγαγε μια νέα διάσταση στην επικοινωνία, ξεπερνώντας τον εργαλειακό τους ρόλο. Η δυνατότητα αυτής της νέου τύπου επικοινωνίας επιφέρει σταδιακά σημαντικές αλλαγές στον τρόπο σκέψης και κατ επέκτασιν- στον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των μελών του σύγχρονου πολιτισμού. Έτσι, μετεξελίσσονται οι παραδοσιακοί γλωσσικοί κώδικες. Μία ένδειξη αυτής της εξέλιξης είναι η γλωσσική υστέρηση που παρατηρείται, για παράδειγμα, στην ελληνική γλώσσα ως προς την ορολογία της πληροφορικής επιστήμης. Λόγω της υστέρησης αυτής, αναγκαστικά, εισάγονται αναγκαστικά νέοι όροι, οι οποίοι είτε χρησιμοποιούνται αυτούσιοι είτε αφομοιώνονται ηχητικά στην ελληνική. Μια παρόμοια εξέλιξη, η οποία σήμερα θεωρείται αυτονόητη, αναδεικνύεται με τη συνεχή ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης. Πρόκειται για τη δημιουργία αξιωματικής γλώσσας 1, η οποία έχει τη 1 Ο όρος αναφέρεται από τον Lyotard.

6 μορφή ενός κλειστού κώδικα επικοινωνίας στα όρια της ακριβούς επιστημονικής και τεχνικής σκέψης που μοιράζονται οι μυημένοι του κάθε κλάδου. Για να είναι, βέβαια, μεταδόσιμη η αξιωματική γλώσσα είναι απαραίτητη η εκ των προτέρων ύπαρξη της μετα-γλώσσας 2 -της γλώσσας της λογικής- που προσδιορίζει τις συνθήκες της αξιωματικής. Η εξέλιξη της πληροφορικής τεχνολογίας και κυρίως του διαδικτύου, ανέδειξε ως μέγιστο περιορισμό στην παγκόσμια επικοινωνία την ύπαρξη ποικιλίας γλωσσικών συστημάτων, με αποτέλεσμα την έλλειψη κοινώς αποδεκτών κωδίκων για τον προσδιορισμό επιστημονικών και τεχνικών όρων. Περαιτέρω, δημιουργήθηκε η ανάγκη εφαρμογής κοινών προδιαγραφών και τυποποιήσεων για έναν μεγάλο αριθμό ενεργειών στο πλαίσιο της χωρίς σύνορα επικοινωνίας. Η διεύρυνση των δυνατοτήτων επικοινωνίας με αυτό το μέσο αναδεικνύει όλο και πιο έντονα το εξής παράδοξο: τη σύγκλιση προς μία κοινή γλώσσα, η οποία με τα σημερινά δεδομένα συμπίπτει με τη γλώσσα των κοινωνιών εκείνων που πρωτοπορούν στη νέα τεχνολογία και, συγχρόνως, την αυξανόμενη ανάγκη για ερμηνεία και απόδοση εννοιών, οι οποίες υποκρύπτουν πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και, ενδεχομένως, διαφορές που προκύπτουν από τα διαφορετικά πεδία θεώρησης των επιστημών. Είναι επομένως αναγκαία η ανάπτυξη κοινώς αποδεκτών ειδικών κωδίκων της αξιωματικής γλώσσας- και τυπολογιών, που θα έχουν τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια ως προς το αντικείμενο το οποίο προσδιορίζουν και την ευρύτερη δυνατή συμφωνία της σχετικής με το αντικείμενο κοινότητας. Οι κώδικες αυτοί δεν μπορούν να είναι αυθύπαρκτοι αλλά αποκτούν νόημα με την επικουρία του γενικού κώδικα της φυσικής γλώσσας- η οποία συγκρίνει, ερμηνεύει, οριοθετεί και ορίζει το περιεχόμενο. Ο ειδικός κώδικας δεν είναι εργαλείο που λειτουργεί ανεξάρτητα από τη νόηση, δεν είναι το ανάλογο των εργαλείων της φυσικής επιστήμης (π.χ. μέτρα και σταθμά), αλλά αποτελεί την οριοθετημένη έκφραση της επιστημονικής σκέψης. Όπως χαρακτηριστικά υποστηρίζει ο Vygotsky, οι επιστημονικές έννοιες είναι λογικά προσδιορισμένες έννοιες, που εμπεριέχουν κοινωνικό και επιστημονικό περιεχόμενο συναντώνται μέσα από τους επίσημους μηχανισμούς μάθησης και εσωτερικεύονται με σύγχρονη ανάμειξη των αυθόρμητων εννοιών [Vygotsky, στο: Miller (1992), κεφ.7]. 2.2 Εισαγωγή στο πρόβλημα του λεξιλογίου Όσο η γλώσσα εξαρτάται από το νοητικό μας σύστημα άλλο τόσο το νοητικό σύστημα λειτουργεί ανεξάρτητα από τη γλώσσα. Οι περιορισμοί στην επικοινωνία προκύπτουν, επειδή η γλώσσα αποτελεί το μόνο μέσο διατύπωσης των εννοιών. Οι λέξεις αποτελούν τον καθρέπτη των νοημάτων. Σύμφωνα με την οπτική ορισμένων φιλοσοφικών θεωρήσεων, οι ειδικοί (κλειστοί) κώδικες συνθέτουν έναν ιδιωτικό λόγο σε αντίθεση με τον δημόσιο λόγο, τη φυσική, καθημερινή γλώσσα. Είναι απαραίτητοι μόνο στον βαθμό που βοηθούν στην αποσαφήνιση εσωτερικευμένων εννοιών και πρέπει να λειτουργούν ως διαμεσολαβητικό μέσο για την έκφραση και μετάδοσή τους. (Ayer,1956). Γι αυτό προσλαμβάνουν το χαρακτηριστικό της καθολικότητας. Η καθολικότητα στην επικοινωνία μέσω ειδικών κωδίκων ή της αξιωματικής γλώσσας- αποτέλεσε πρόβλημα και στις φυσικές επιστήμες. Όμως, τα σύμβολα, οι μαθηματικές εκφράσεις και οι λειτουργικοί ορισμοί έγιναν κοινή γνώση των 2 Ο όρος αναφέρεται από τον Lyotard

7 μυημένων στις επιστήμες αυτές. Στις κοινωνικές επιστήμες, το ζήτημα προέκυψε πρώτον, με τη μετεξέλιξη των μεθόδων των κοινωνικών επιστημών σε μεθόδους ακριβείας, όπου η ποσοτικοποίηση κοινωνικών φαινομένων είχε νόημα και, δεύτερον, με την ανάπτυξη της πληροφορικής τεχνολογίας, η οποία οδήγησε, λίγο ως πολύ, στην ενοποίηση των μέσων της επιστήμης. Η καθολικότητα όμως σπάνια χαρακτηρίζει τα κοινωνικά φαινόμενα επιπροσθέτως, δεν μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι οι μέθοδοι επιστημονικής ανάλυσης και η απορρέουσα γνώση των κοινωνικών φαινομένων απολαμβάνουν την καθολική αποδοχή της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Έτσι, όταν, για παράδειγμα, αναφερόμαστε στο ρατσισμό ξέρουμε ότι δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα όταν αναφερόμαστε σε διαφορετικές χώρες και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Παρ όλα αυτά ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο που ενδιαφέρει όλους, κοινωνικά και επιστημονικά και, όσο περισσότερες θεωρητικές οπτικές και πραγματικά δεδομένα είναι διαθέσιμα, τόσο θα βελτιώνεται η αντίληψή μας για το φαινόμενο αυτό. Σ αυτή την περίπτωση, οι πολιτισμικές διαστάσεις που απορρέουν τόσο από τη χωροχρονική εμπειρία, όσο και από τις γλωσσικές ιδιαιτερότητες, πρέπει να αναδειχθούν με τη βοήθεια μιας καθολικά αποδεκτής ειδικής γλώσσας και της τυπολογίας της. Αυτή η προοπτική συμβάλλει στη διάχυση της γνώσης, όσο και αν φαίνεται αντιφατικό το γεγονός ότι ένας κλειστός κώδικας μια λειτουργική τυποποίηση- η οποία κατά κανόνα εξυπηρετεί τους λίγους, χρησιμοποιείται ως εργαλείο επικοινωνίας. 3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ: Η ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ Ή Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ; Όπως έγινε ήδη φανερό από την ανάπτυξη που προηγήθηκε, η δομή αποτελεί απαραίτητο συστατικό στοιχείο της επικοινωνίας, εφ όσον και όπου η γλώσσα χρησιμοποιείται ως μέσον. Η καταγραφή και συστηματοποίηση των γλωσσικών στοιχείων αποτελεί έναν πρωταρχικό τύπο γραφής, με την έννοια που προσδίδει στον όρο ο Derrida (Ayer, 1956) δηλαδή, αρχέγονη, προ-γραφή ένα κωδικοποιημένο σύστημα πολιτισμικών συμβόλων, γραμμάτων, γραμματικών κανόνων και ταξινομήσεων, μέσω των οποίων ο λόγος και η εμπειρική γραφή (το γραπτό κείμενο) μορφοποιούνται. Αυτή η μορφή γραφής περιγράφει με τον πιο γλαφυρό, ίσως, τρόπο την επικοινωνιακή λογική της γλώσσας. Προϊόντα αυτής της λογικής είναι τα λεξικά, τα κάθε μορφής ευρετήρια, οι θησαυροί, που δημιουργούνται για λειτουργικούς σκοπούς, για να εξυπηρετούν την εμπειρική γραφή. Όμως, αυτό που συμβαίνει στην πράξη με την ταξινόμηση της γλώσσας, είναι αυτό που ο Foucault ονομάζει γνωσιολογική τυραννία δηλαδή, η συρρίκνωση των νοημάτων προς χάριν της τυποποίησης και, τελικά, η απομάκρυνση της γραφής από τον Λόγο, σήμερα μάλιστα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, που οι ανθρώπινες κοινωνίες αντιμετωπίζουν την πρόκληση να καλλιεργήσουν τις συνθήκες ισορροπίας μεταξύ του Λόγου και της κοινής λογικής. 3.1 Λεξικό, ευρετήριο, θησαυρός: Διακριτές οντότητες Στην καθημερινή χρήση της γλώσσας είναι πολλές φορές δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τις εννοιολογικές μικροδιαφορές μεταξύ λέξεων, οι οποίες τυχαίνει να χρησιμοποιούνται με λανθασμένους εννοιολογικούς προσδιορισμούς. Τα εργαλεία καταγραφής των γλωσσικών στοιχείων δημιουργούνται με σκοπό να προσδιορίζουν με σαφήνεια τη σωστή χρήση της γλώσσας και, όπως κάθε εργαλείο, εξειδικεύονται ανάλογα με τη λειτουργία που επιτελούν. Έτσι, υπάρχει σαφής λειτουργική διάκριση μεταξύ των λεξικών, των ευρετηρίων και των θησαυρών.

8 3.1.1 Λεξικό Το λεξικό είναι η συστηματοποιημένη καταγραφή των λέξεων, του τρόπου γραφής τους, των συνηθέστερων ερμηνειών και χρήσεών τους, των κυριώτερων γραμματικών και συντακτικών αναφορών που σχετίζονται με αυτές και αφορά μία γλώσσα, ένα ανοικτό σύνολο λέξεων. Αφορά τον δημόσιο λόγο -την καθημερινή γλώσσα. Το λεξικό δεν εμπεριέχει ταξινομική δομή. Οι αναφορές σε εξειδικευμένους όρους είναι περιορισμένες συνήθως τέτοιοι όροι περιλαμβάνονται όταν η χρήση τους έχει μια ευρύτερη συχνότητα (π.χ. συνήθεις ιατρικοί όροι). Το λεξικό, επειδή αφορά τη συνήθη χρήση της γλώσσας, έχει δυναμικές ιδιότητες, είναι δηλαδή ανανεώσιμο, απαιτεί επιστημονική έρευνα για την εξέλιξή του, αλλά είναι ανεπαρκές για χρήση στην επιστημονική κοινότητα Ευρετήριο Το ευρετήριο είναι ένας κατάλογος λέξεων και όρων, που αφορά μεν ένα συγκεκριμένο και πεπερασμένο κείμενο, εξασφαλίζει δε την πλοήγηση μέσα σε αυτό. Τα ευρετήρια αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των βιβλίων, βοηθούν στην αναζήτηση λέξεων και όρων που αναφέρονται στο περιεχόμενο και, σε πολλές περιπτώσεις, περιέχουν αναφορές για τις σχέσεις μεταξύ των όρων. Οποιοδήποτε κείμενο μπορεί να αποκτήσει ευρετήριο, αλλά η αξία του κάθε ευρετηρίου αφορά μόνο το συγκεκριμένο κείμενο. Το ευρετήριο αναφέρεται στην ταξινομική διαδικασία αναζήτησης κειμένων, βιβλίων, δεδομένων και ως εκ τούτου ένα ευρετήριο είναι πεπερασμένο και στατικό Θησαυρός Ο θησαυρός αποτελεί ένα εξειδικευμένο αναλυτικό εργαλείο, που είναι δομημένο σε τρία επίπεδα: το επίπεδο των λέξεων-όρων-φράσεων, το επίπεδο των επιτρεπόμενων χρήσεων με τους περιορισμούς τους και το επίπεδο της δομής και των σχέσεων των λέξεων-όρων μεταξύ τους. Οι βασικές συνθήκες που πρέπει να ικανοποιεί ένας θησαυρός είναι: α) η συνεχής ανανέωση, β) η προσαρμογή σε μεγάλο αριθμό χρηστών και στους ρυθμούς αύξησής τους, γ) η ταξινόμηση της πληροφορίας σε ευρετηριακό σχήμα ώστε να διευκολύνει την αναζήτηση, δ) η μετατροπή του ερωτήματος σε αποσαφηνισμένο εννοιολογικό σχήμα, ε) η καλύτερη δυνατή αντιπροσώπευση/ αναπαράσταση του περιεχομένου, στ) η οργάνωση και η παρουσίαση της δομής και των σχέσεων των εννοιών, ζ) η σύνδεση της απλής γλώσσας με την αξιωματική, η) η μετατροπή της περιορισμένης, τοπικής ή ιδιωτικής ορολογίας σε δημόσια ορολογία. Εξάλλου, όσον αφορά τη χρήση του θησαυρού μέσω της πληροφορικής,θα πρέπει να εξασφαλίζονται: θ) ο αυτοματισμός των παραπάνω ενεργειών και ι) η δυνατότητα μετάφρασης σε πολλές γλώσσες χωρίς απώλεια ή παραποίηση του εννοιολογικού περιεχομένου. Ο θησαυρός είναι ένα δυναμικό εργαλείο και μια από τις σημαντικές του χρήσεις είναι ο σαφής εννοιολογικός προσδιορισμός των λέξεων γι αυτό και στους θησαυρούς αναφερόμαστε σε όρους και όχι σε λέξεις. Για τον εννοιολογικό προσδιορισμό των όρων χρησιμοποιείται η γνώση ανά επιστημονικό τομέα, στα όρια

9 ενός ελεγχόμενου λεξιλογίου (controlled vocabulary). Ως εκ τούτου οι θησαυροί εξυπηρετούν αποκλειστικά τον επιστημονικό χώρο για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Η American Society of Indexers (ASI) 3 αναφέρει ότι όλοι οι υπάρχοντες δημοσιευμένοι θησαυροί έχουν αναπτυχθεί για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των ειδικών βάσεων για τις οποίες αναπτύχθηκαν. Συστήνουν δε να μην υιοθετείται αυτούσιος ένας θησαυρός αν η χρήση του δεν έχει τον ίδιο στόχο και δεν αναφέρεται στο ίδιο επίπεδο αναζήτησης. Είναι σαφής λοιπόν η ιδιότητα της εξειδίκευσης. Στην εποχή μας, με την ανάπτυξη της υπολογιστικής τεχνολογίας και της επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου, υπάρχουν ήδη διαθέσιμοι θησαυροί για τους περισσότερους επιστημονικούς τομείς. Ένας κατάλογος των υπαρχόντων θησαυρών στο διαδίκτυο διατίθεται από τον οδηγό πηγών που δημοσιεύει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Queensland. Όμως, παρά την εξειδίκευση, υπάρχουν ποιοτικές διαφορές μεταξύ των θησαυρών, οι οποίες απορρέουν αφ ενός από τον διαφορετικό βαθμό συσσώρευσης εμπειρίας αφ ετέρου από τις γλωσσικές ιδιαιτερότητες των διαφόρων επιστημονικών κλάδων. Επανερχόμαστε έτσι στο ζήτημα της σχέσης μεταξύ γλώσσας και εννοιών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από την ASI ο βαθμός εξυπηρέτησης των επιστημονικών πεδίων ποικίλλει ανάλογα με το επίπεδο κωδικοποίησης των επιστημονικών κλάδων. Οι θησαυροί των θετικών επιστημών και της τεχνολογίας, με εξαίρεση αυτόν της Τέχνης και Αρχιτεκτονικής, έχουν σαφώς καλύτερη κάλυψη από τους θησαυρούς των ανθρωπιστικών επιστημών, ενώ οι θησαυροί για τις κοινωνικές επιστήμες καλύπτουν σχετικά ικανοποιητικά τους κλάδους, με περιθώρια βελτίωσης (ASI, 2001). 3.2 Η σύγκλιση τεχνητής & φυσικής γλώσσας: Θησαυροί Τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη της Υπολογιστικής Γλωσσολογίας, έχουν δημιουργηθεί στατιστικά μοντέλα επεξεργασίας της φυσικής γλώσσας (στατιστική υπολογιστική γλωσσολογία), τα οποία αφορούν τη μελέτη των γλωσσικών φαινομένων μέσα από τη στατιστική ανάλυση μεγάλων συλλογών κειμένου, με στόχο την κατανόηση από υπολογιστές της δομής της γλώσσας με μεθόδους συσχέτισης και επαγωγικές διαδικασίες (Νικολαϊδης, 2001). Αφετηρία της υπολογιστικής γλωσσολογίας είναι οι εσωτερικευμένοι κανόνες της ανθρώπινης γλώσσας και στόχος η αποκωδικοποίηση αυτών των κανόνων ώστε να γίνουν κτήμα των υπολογιστών. Είναι ένας μακρυνός και αμφιβόλου προοπτικής στόχος, αλλά ήδη τα ενδιάμεσα στάδια έρευνας έχουν προσφέρει εντυπωσιακές εφαρμογές έξυπνου λογισμικού για μια πιο ουσιώδη επικοινωνία ανθρώπου-μηχανής. Τέτοιου τύπου μελέτες, ακόμη και αν δεν έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα ως προς τους τελικούς τους στόχους, δημιουργούν νέες κατευθύνσεις στη διεπιστημονική συνεργασία για τη βελτιστοποίηση των τεχνολογικών εφαρμογών στο ζήτημα της επικοινωνίας μέσω υπολογιστών. Στο θέμα των ηλεκτρονικών θησαυρών βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή της πορείας. Οι στατιστικοί θησαυροί στη σημερινή φάση της εξέλιξής τους στηρίζονται στη συχνότητα εμφάνισης των σχετικών όρων, αλλά δεν έχουν λύσει το πρόβλημα της κοινής αποδοχής του νοήματος που φέρει ο κάθε όρος. Σύμφωνα με την E.D. Liddy η εξέλιξη από την ανθρώπινη στη στατιστικά ελεγχόμενη ταξινόμηση όρων παρουσιάζει τα εξής στάδια: από τα εγχειρίδια ελεγχόμενων λεξιλογίων, στην κοινή πρωτοβουλία ανθρώπου-μηχανής για την εκμάθηση της γλώσσας από την τελευταία και, τέλος, στην αυτοματοποιημένη 3 American Society of Indexers (ASI) [Αμερικανική Εταιρεία Συντακτών Ευρετηρίων, (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)]

10 στατιστική επεξεργασία για την ταξινόμηση μέσω της φυσικής γλώσσας. Το κυριώτερο πρόβλημα στην πορεία αυτή εντοπίζεται στην εννοιολογική αποσαφήνιση, η οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί αυτόματα (Liddy, 1999). Η εννοιολογική αποσαφήνιση είναι δύσκολο να επιτευχθεί ακόμη και στον φυσικό λόγο της ανθρώπινης επικοινωνίας και ειδικότερα στη διαδικασία της ερωτηματοθεσίας, η οποία αποτελεί μια εκλεπτυσμένη χρήση του γλωσσικού παιχνιδιού : Ποιός είναι ο κατάλληλος δίαυλος για εκείνο που θέλουμε να μάθουμε; Ποιό είναι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο; Πώς να διατυπώσουμε τον λόγο για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις; (Lyotard, 1988) 4 ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ: Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΘΕΣΙΑΣ Η διευρυνόμενη πολυπλοκότητα του είδους και της μορφής της πληροφορίας και η δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλου αριθμού πληροφοριών κάνει αναγκαία τη διαμόρφωση μιας νέας προσέγγισης στην αναζήτηση, που θα είναι απαλλαγμένη από φράγματα: τεχνικά, γλωσσικά, πολιτισμικά, επιστημονικής πειθαρχίας. Επιπλέον, η συσσώρευση των πληροφοριών και η οργάνωσή τους απαιτεί την ύπαρξη ενός διευρυμένου επιπέδου οργάνωσης της πληροφορίας για την πληροφορία. Ένα νέο μοντέλο αναζήτησης καλείται να καλύψει αυτές ακριβώς τις ανάγκες. Οι αρχές σχεδιασμού του είναι απαραίτητο να διευκολύνουν τη μετατροπή της πληροφορίας σε ερώτημα μέσω ενός λεξιλογίου το οποίο θα ικανοποιεί τρία επίπεδα: α) το επίπεδο της απλής γλώσσας, για μια βιβλιοθηκονομικού τύπου ταξινόμηση (σε αυτόν τον τύπο βασίζονται τα λεξικά αναζήτησης του διαδικτύου) β) το επίπεδο της αξιωματικής γλώσσας, για την ταξινόμηση εξειδικευμένων όρων (οι θησαυροί που έχουν αναπτυχθεί για λογαριασμό των διαφόρων επιστημονικών κλάδων καλύπτουν, ως ένα βαθμό, αυτόν τον τύπο αναζήτησης) γ) το επίπεδο του παρατηρησιακού κώδικα για την ταξινόμηση όσων πληροφοριών δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν και να διευκρινισθούν εννοιολογικά, χωρίς την περιγραφή των θεωρητικών και πρακτικών σκοπών για τους οποίους δημιουργήθηκαν. Οι μεν θεωρητικοί σκοποί αποτελούν την «οπτική μέσα από την οποία βλέπει την πραγματικότητα η κάθε επιστήμη, ορίζει δηλαδή τα φαινόμενα που ανήκουν στο αντικείμενό της και τα διαχωρίζει από τα υπόλοιπα» (Κάλλας, 2000, σελ.258) οι δε πρακτικοί σκοποί αποτελούν τις μετρήσιμες οντότητες που προκύπτουν από τις «πειραματικές συναλλαγές» 4 των κοινωνικών επιστημών. Με βάση αυτό το μοντέλο και για τη διασφάλιση της πληρέστερης πληροφόρησης του κοινού και των ειδικών, η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση πρέπει να περιλαμβάνει ορισμένες βασικές ενέργειες: α) περιορισμό του λεξιλογίου σε εννοιολογικά καθαρούς όρους, ως προς τους οποίους να συμφωνεί η σχετική επιστημονική πειθαρχία, αλλά και η ευρύτερη επιστημονική κοινότητα β) εφαρμογή των όρων στα δεδομένα και στα μεταδεδομένα ώστε να αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχίας της αναζήτησης γ) μία συμφωνημένη δομή περιγραφής των μεταδεδομένων δ) πολυγλωσσική αντιστοιχία της ορολογίας ε) αποθήκευση των μεταδεδομένων σε ένα περιβάλλον αποθήκευσης και διαχείρισης στ) ανάπτυξη εργαλείων πρόσβασης και αναζήτησης. 4 Ο όρος αναφέρεται στο: Κάλλας, Γιάννης. Η Πληροφορική Τεχνολογία στην Κοινωνική Έρευνα, Αθήνα: ΕΚΚΕ / Νεφέλη, 2000.

11 4.1 Η βιβλιογραφική αναζήτηση Η βιβλιογραφική αναζήτηση από την οπτική του κοινωνικού επιστήμονα ως χρήστη και όχι του βιβλιοθηκονόμου ως κατασκευαστή εντάσσεται στο ζήτημα της ταξινόμησης. Είναι το πέρασμα από τη γενική ταξινόμηση στην ειδική γλώσσα. Η ειδική ή αξιωματική γλώσσα αναφέρεται σε συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο ο δε χρήστης την μαθαίνει μέσα από τη μύηση στο επιστημονικό πεδίο. Οι βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν ένα ανοιχτό σύστημα ταξινόμησης που είναι αυτό της θεματολογίας. Ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο σύστημα βιβλιοθηκονομικής ταξιθέτησης, το οποίο εφαρμόζεται στη βιβλιοθήκη του ΕΚΚΕ και σε ένα σημαντικό αριθμό άλλων ελληνικών βιβλιοθηκών είναι το Dewey Decimal Classification. Το σύστημα βοηθά τον χρήστη να αναζητήσει χωροταξικά το θεματικό πεδίο που τον ενδιαφέρει. Με την εδραίωση της χρήσης των Η/Υ το κέντρο βάρους στην αναζήτηση μετατοπίζεται για τον χρήστη στο γνωστικό πεδίο ενδιαφέροντός του. Ενώ παλαιότερα η ταξιθέτηση αποτελούσε το βασικό στοιχείο αναζήτησης, μετατοπίζεται σήμερα σε συνθετότερους τρόπους αναζήτησης μέσα από συνδυασμούς. Η κυρίως ταξινόμηση βασίζεται στο σύστημα της Library of Congress, που είναι η θεματική ευρετηρίαση (subject headings). H βιβλιογραφική αναζήτηση στον ελληνικό χώρο είναι ως επί το πλείστον δίγλωσση και, ως εκ τούτου, η συνέργεια κοινωνικών επιστημόνων και βιβλιοθηκονόμων στο ζήτημα της αντιστοιχίας των ελληνικών και των αγγλικών όρων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, δεδομένου ότι η αγγλική γλώσσα επικρατεί στην επιστημονική συναλλαγή. Η αναζήτηση πραγματοποιείται τόσο μέσα από τον τίτλο του εντύπου που αναζητά ο χρήστης όσο και μέσα από το όνομα του συγγραφέα και το θέμα. Η αναζήτηση του θέματος είναι συνθετότερη, γιατί υποστηρίζεται από τις παραπομπές (θεματικές κατηγορίες), που ξετυλίγονται όπως το λεξικό και προσφέρουν ευρύτερο πλέγμα δυνατότητας αναζητήσεων για τον χρήστη. Από το συνολικό μετατοπίζεται η αναζήτηση στο επιμέρους. Σε κάθε περίπτωση ακολουθούνται εσωτερικοί κανόνες που υποβοηθούν την ταξινόμηση σε πολλαπλά πεδία για τη διευκόλυνση του αναγνώστη. Τα δε όρια μεταξύ της βιβλιογραφικής αναζήτησης σε ηλεκτρονικές ή έντυπου υλικού βιβλιοθήκες είναι πλέον δυσδιάκριτα. 4.2 Τα μεταδεδομένα και τα προβλήματα στην ανάπτυξη κοινού κώδικα περιγραφής τους Τα μεταδεδομένα είναι δεδομένα που παρέχουν την τεκμηρίωση που απαιτείται για να περιγραφούν τα διάφορα σύνολα δεδομένων, που παράγονται μέσα από μία έρευνα. Τα ίδια δεν αποτελούν δεδομένα με τη στενή έννοια του όρου, εφόσον δεν είναι αποτελέσματα καταγραφών ή αναλύσεων. Αναφέρονται στον τρόπο οργάνωσης της καταγραφής και της επεξεργασίας μιας έρευνας και δεν προκύπτουν από την παρατήρηση αλλά από τη διαδικασία της ταξινόμησης. Τα μεταδεδομένα είναι λοιπόν η τεκμηρίωση των δεδομένων μιας έρευνας, που πρέπει να παράγονται από κάθε ερευνητική ομάδα, αν και πολύ συχνά αυτά δεν είναι πλήρη ή λείπουν εντελώς. Άρα είναι δύσκολο να μιλήσουμε και για την οργάνωσή τους. Πράγματι παρουσιάζεται δυσκολία στην οργάνωση των μεταδεδομένων, διότι στις κοινωνικές επιστήμες δεν υπάρχει ένας σταθερός επιστημονικός κώδικας οργάνωσης, που να είναι γενικά αποδεκτός, όπως πιθανόν γίνεται σε κάποιες φυσικές επιστήμες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα δεδομένα να παρουσιάζουν ασυμβατότητες, όπως επίσης και διαφοροποιήσεις από έρευνα σε έρευνα.

12 Γίνεται επομένως φανερή η ανάγκη δημιουργίας ενός σώματος πρόσθετων πληροφοριών και κανόνων σχεδιασμού, που θα βοηθά τον ερευνητή να ξεπεράσει αυτές τις αδυναμίες. Το σώμα αυτό θα βασίζεται σε ένα μοντέλο μεταδεδομένων, που θα επιτρέπει την περιγραφή όλων των σχημάτων δεδομένων με ενιαίο τρόπο, και το οποίο θα περιέχει όλες τις πρόσθετες πληροφορίες για τον τρόπο που παρήχθησαν τα δεδομένα. Ορίζεται έτσι μία σταθερή δομή για όλες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για να ορισθεί ένα μοντέλο κοινωνικών δεδομένων. Είναι λοιπόν φανερή η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα σύστημα, το οποίο να εξασφαλίζει την πληρότητα και τη συστηματοποίηση των μεταδεδομένων, καθώς επίσης και την αποτελεσματική διαχείρισή τους, αυξάνοντας έτσι την αξία και τη χρησιμότητα αλλά κυρίως τη συμβατότητα των ίδιων των δεδομένων. Το όραμα μιας παγκόσμιας εννοιολογικής οντολογίας που θα χρησιμοποιείται για τον ορισμό των διαφόρων εννοιών κάποιου λεξικού σε πολλές γλώσσες, έχει την απαρχή του στην πλατωνική φιλοσοφία (Miller & Matthews, 2001). Στην απουσία της παγκόσμιας οντολογίας, κάποια Αρχεία 5 έχουν δημιουργήσει κάποια εθνικά και, σε μερικές περιπτώσεις, διεθνή μεταδεδομένα, όπως επίσης και κάποια πρότυπα δημιουργίας λεξικών, τα οποία υποστηρίζουν. Για τις κοινωνικές επιστήμες έχει αναπτυχθεί μια διεθνής πρωτοβουλία, με στόχο τη δημιουργία ενός προτύπου μεταδεδομένων των κοινωνικών επιστημών που ονομάζεται Data Documentation Initiative 6 (Miller & Matthews, 2001). Αυτό το πρότυπο βασίστηκε σε ένα παλαιότερο πρότυπο δημιουργίας μεταδεδομένων, που δεν αφορά αποκλειστικά τις κοινωνικές επιστήμες, και καλύπτει βασικά κριτήρια αναζήτησης και ονομάστηκε Dublin Core από την αντίστοιχη πρωτοβουλία Dublin Core Initiative. Είναι φανερό ότι τα μεταδεδομένα είναι πιο αποτελεσματικά όταν έχουν δημιουργηθεί με συμβατό τρόπο, βασιζόμενα δηλαδή σε κάποιο πρότυπο. Έτσι, τα ψηφιακά δεδομένα μπορούν να καταστούν συμβατά και διαχειρίσιμα από κοινά εργαλεία λογισμικού. Το Dublin Core είναι ένας κανόνας που μπορεί να δημιουργήσει την καρδιά κάποιου παγκόσμιου μοντέλου μεταδεδομένων. Ο ρόλος του είναι να ικανοποιεί ένα πρώτο επίπεδο αρχικών κριτηρίων αναζήτησης, που θα εξειδικευθούν στη συνέχεια από τον κάθε επιστημονικό κλάδο. Η προσέγγιση στο βασικό μοντέλο μεταδεδομένων είναι η απαραίτητη δημιουργία 15 στοιχείων: title, author, subject, description, publisher, other contributor, date, resource type, format resource identifier, source language, relation, coverage, rights management 7. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να είναι επαναλαμβανόμενα καθώς και επεκτάσιμα. Το Dublin Core έχει γίνει διεθνώς αποδεκτό και χρησιμοποιείται στα αρχικά κριτήρια αναζήτησης των βάσεων δεδομένων (Miller & Matthews, 2001). 4.3 Το μοντέλο αναζήτησης στο Internet Το διαδίκτυο έχει αποδειχθεί ότι είναι σήμερα μια παγκόσμια αστείρευτη πηγή 5 Τράπεζες δεδομένων. 6 Data Documentation Initiative (DDI) [Πρωτοβουλία Τεκμηρίωσης Δεδομένων, (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)] 7 Με την παράθεση των στοιχείων στην αγγλική γλώσσα, χωρίς την ελληνική απόδοση, ο αναγνώστης παίρνει μια πρώτη γεύση από τις δυσκολίες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα έργα πολυγλωσσικής ταξινόμησης. Το συγκεκριμένο πρότυπο τυποποίησης δεν δημιουργήθηκε κατ αρχήν για τις κοινωνικές επιστήμες και επομένως, υπάρχει ένας βαθμός ελευθερίας στην προσαρμογή του για τις ανάγκες της τεκμηρίωσης ηλεκτρονικών δεδομένων. Κατά τη διαδικασία της εφαρμογής του προτύπου θα αντιμετωπισθεί η μετάφραση κάθε ενός από τα δεκαπέντε (15) στοιχεία σύμφωνα με το ακριβές εννοιολογικό περιεχόμενο που προσδίδεται στις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων.

13 πληροφοριών. Παρέχει τη δυνατότητα άντλησης πληροφοριών από πολλές μεμονωμένες βάσεις δεδομένων. Έχει παρατηρηθεί ότι, ενώ ο τρόπος αναζήτησης μέσω του διαδικτύου είναι πολύ εύκολος και γρήγορος, τα αποτελέσματα των αναζητήσεων, πολλές φορές, είτε δεν είναι αυτά που θέλουμε, είτε δεν προσεγγίζουν ουσιαστικά το θέμα μας, είτε δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Η αναζήτηση σε ετερογενώς κατανεμημένες βάσεις δεδομένων είναι σχεδόν αδύνατη. Και αυτό παρατηρείται διότι υπάρχει μια ανομοιογένεια ανάμεσα στα δεδομένα. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα θα έπρεπε: πρώτον, να δημιουργείται πάντα η περιγραφή των δεδομένων, που δεν είναι τίποτα άλλο από τα μεταδεδομένα και, δεύτερον, να υπάρχει ένα ευρέως αποδεκτό λεξικό, το οποίο θα χρησιμοποιείται για την ταξινόμηση των μεταδεδομένων. Με τη χρήση του λεξικού αυτού στην αναζήτηση είναι σίγουρο ότι τα αποτελέσματα θα είναι πολύ πιο ουσιαστικά και ίσως και πιο πολλά. Η λύση αυτή προϋποθέτει: α) ένα μοντέλο για την περιγραφή των μεταδεδομένων, β) ένα λεξικό δεδομένων και γ) την ταξινόμηση των περιγραφών των δεδομένων με βάση το λεξικό. Όταν η παραπάνω λύση δόθηκε στη δεκαετία του 1970, πολλά Αρχεία που θέλησαν να την υιοθετήσουν δημιούργησαν τα δικά τους μοντέλα μεταδεδομένων και τα δικά τους λεξικά, χωρίς φυσικά να ακολουθήσουν μια καθολική παγκόσμια λύση στο πρόβλημα. 4.4 Η σχέση τεκμηρίωσης & αναζήτησης Όπως αναφέρθηκε ήδη, το διαδίκτυο έχει αποδειχθεί ότι είναι μια παγκόσμια, αστείρευτη πηγή αναζήτησης πληροφοριών. Για να γίνουν αναζητήσιμα τα μεταδεδομένα, θα πρέπει να ακολουθηθούν κάποιοι κανόνες όσον αφορά τη μορφή παρουσίασής τους στο διαδίκτυο. Οι κανόνες τίθενται από το Resource Description Framework (RDF) 8. Σύμφωνα με αυτόν τον κανονισμό τα μεταδεδομένα δομούνται και γίνονται διαχειρίσιμα ανάλογα με το πρότυπο διαχείρισης των συλλογών δεδομένων. Για να εγκολπωθεί το διαδίκτυο τις διαφορετικές τυπικές κοινότητες περιγραφής πηγών όπως: μουσεία, βιβλιοθήκες, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια κ.ά. αλλά και άτυπες, που διαθέτουν συλλογές, επιβάλλεται να ακολουθηθούν κάποιοι κανόνες συμβατότητας ανάμεσα στα μεταδεδομένα. Η συμβατότητα θα πρέπει να διέπει: α) τη σημασιολογία, δηλαδή την έννοια των στοιχείων, που προϋποθέτει την ύπαρξη ενός κοινού κώδικα, ενός κοινού τόπου επικοινωνίας ανάμεσα σε εκείνον που τον κατασκευάζει και σε εκείνον που τον αναζητά, β) τη δόμηση, δηλαδή τα μεταδεδομένα θα πρέπει να διαβάζονται από τους ανθρώπους, αλλά και από τα μηχανήματα και γ) τη σύνταξη, δηλαδή θα πρέπει να γίνει το πάντρεμα μεταξύ των εννοιών και της δόμησης. Το τελευταίο επιτυγχάνεται με τις γλώσσες προγραμματισμού HTML, SGML και XML. Οι γλώσσες αυτές είναι αποδεκτές και προτείνονται από το World Wide Web Consortium (W3C) 9. Για την πρόσβαση στα μεταδεδομένα έχουν αναπτυχθεί διάφορα εργαλεία. Ενα από αυτά, το οποίο χρησιμοποιείται για την πρόσβαση μεταδεδομένων σε Αρχεία Κοινωνικών Δεδομένων μέσω του διαδικτύου είναι το NESSTAR. Μέσω του 8 Resource Description Framework (RDF) [Πλαίσιο Περιγραφής Πόρων, (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)] 9 World Wide Web Consortium (W3C) [Κοινοπραξία του Ευρύτερου Παγκόσμιου Ιστού, (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)]

14 NESSTAR επιτυγχάνεται πρόσβαση στα Αρχεία των Βρετανών (UK-DA), των Δανών (DDA), και των Νορβηγών (NSD). Τα παραπάνω Αρχεία χρησιμοποιούν το DDI ως πρότυπο για την οργάνωση των μεταδεδομένων τους και την XML για την εμφάνιση των μεταδεδομένων τους. Είναι ένα εργαλείο που διατίθεται μόνο στην αγγλική γλώσσα και συνδέει τα Αρχεία Κοινωνικών Δεδομένων των Βρετανών, των Δανών και των Νορβηγών. 4.5 Πολυγλωσσική αναζήτηση Η πολυγλωσσική αναζήτηση εμπεριέχει το ζήτημα της ασυμβατότητας μεταξύ των γλωσσών, γεγονός που συνιστά πρόβλημα τεκμηρίωσης μάλλον παρά αναζήτησης. Tο ζήτημα των γλωσσικών φραγμών αφορά αφ ενός τα προβλήματα αναζήτησης και τον περιορισμό του αριθμού αλλά και του είδους των τελικών χρηστών των βάσεων κοινωνικών δεδομένων, αφ ετέρου την υπάρχουσα ποικιλία και, εν τέλει, την ανακολουθία στη χρήση λειτουργικών όρων, που περιγράφουν έννοιες μέσα στον ίδιο επιστημονικό κλάδο. Από μια ευρύτερη οπτική αφορά επιπλέον και τα όρια στην επικοινωνία ανάμεσα σε διαφορετικές επιστημονικές πειθαρχίες (Επιτροπή Gulbenkian, 1998). Οι προσπάθειες να αμβλυνθούν οι γλωσσικοί περιορισμοί ενεργοποιούν και αναπτύσσουν παράλληλα μια σειρά από δράσεις, οι οποίες αφορούν: α) τη δημιουργία μηχανισμών τυποποίησης της τεκμηρίωσης με τον τρόπο που ήδη περιγράψαμε στο κεφάλαιο περί μεταδεδομένων β) τον σχεδιασμό διαμεσολαβητικού περιβάλλοντος (interfaces) πολυγλωσσικής αντιστοιχίας όρων και γ) ελεγχόμενους πολυγλωσσικούς θησαυρούς κοινωνικών όρων. Πρόκειται για φιλόδοξες προσπάθειες, με έμφαση στην ανάπτυξη τεχνικών μέσων υποστήριξης του περιεχομένου και η πρωτοτυπία τους έγκειται στο ότι το περιεχόμενο αποτελεί διαχειρίσιμη οντότητα από όποια οπτική και αν το προσεγγίσει κανείς. Υπ αυτήν την έννοια ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να είναι επιστήμονας-μεταφραστής και όχι απλά μεταφραστής δεδομένου ότι ο πολυγλωσσικός μηχανισμός κτίζεται πάνω στην ασύγχρονη επικοινωνία. Οι πληροφορίες μέσω του Η/Υ ψηφιοποιούνται για να γίνουν διαχειρίσιμες χωρίς τη φυσική παρουσία του παραγωγού και να μετασχηματισθεί η επικοινωνία από «σύγχρονη» σε «ασύγχρονη» (Κάλλας, 2000) Το πρόγραμμα Limber Ένα πρόγραμμα για την άμβλυνση των γλωσσικών περιορισμών κατά την αναζήτηση δεδομένων από το δίκτυο των Αρχείων των ευρωπαϊκών χωρών το Language Independent Metadata Browsing of European Resources (LIMBER) 10 υλοποιείται από κοινοπραξία ερευνητικών και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων 11. Στόχος είναι η δημιουργία ενός πολυγλωσσικού θησαυρού, του European Language Social Science Thesaurus (ELSST) 12 για τις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Ο θησαυρός αυτός βασίζεται στον θησαυρό Humanities and Social Science Electronic Thesaurus 10 Language Independent Metadata Browsing of European Resources (LIMBER) [Γλωσσικά Ανεξάρτητη Αναζήτηση Ευρωπαϊκών Πηγών Δεδομένων, (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)] 11 Το έργο χρηματοδοτείται από την ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος IST (Information Societies Technology). Ανάδοχος φορέας είναι το Πανεπιστήμιο του Essex και συμμετέχουν φορείς από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. 12 European Language Social Science Thesaurus (ELSST) [Θησαυρός Κοινωνικών Επιστημών της Ευρωπαϊκής Γλώσσας, (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)]. Η ονομασία αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Γλώσσα με την έννοια της ενιαίας κατανόησης όρων και της επικοινωνίας χωρίς γλωσσικούς περιορισμούς που αποτελεί στόχο του συγκεκριμένου προγράμματος

15 (HASSET) 13, ο οποίος προήλθε από τον θησαυρό της UNESCO. Σε πρώτο στάδιο ο πολυγλωσσικός θησαυρός ELSST θα περιλαμβάνει όρους στα αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά και γαλλικά. Ο μελλοντικός προγραμματισμός προβλέπει και την ενσωμάτωση θησαυρών άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών περιλαμβανομένης και της ελληνικής. Οι ανάγκες που οδήγησαν στη δημιουργία αυτού του προγράμματος απορρέουν από την ύπαρξη καταρχήν γλωσσικών ορίων στην ενοποιούμενη Ευρώπη, που δυσχεραίνουν το άνοιγμα συγκριτικών ερευνών στον ευρωπαϊκό, πλέον, κοινωνικό χώρο, καθώς και τη δυνατότητα της συνδρομής των ευρημάτων άλλων επιστημονικών κλάδων (γεωγραφία, περιβάλλον, επιστήμες της υγείας) για τη διαμόρφωση των συμπερασμάτων της κοινωνικής έρευνας (Miller & Matthews, 2001). Η μέθοδος με την οποία προσεγγίζεται αυτή η προσπάθεια ακολουθεί τις αρχές του νέου μοντέλου αναζήτησης και το επιθυμητό αποτέλεσμα-στόχος είναι η διάθεση των δεδομένων, διεθνώς, σε μεγάλο αριθμό χρηστών, στη φυσική τους γλώσσα (Limber, Δεκ. 21, 2000). Αναλυτικά, το πρόγραμμα στοχεύει στα εξής: α) Τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός κοινού μοντέλου αναπαράστασης μεταδεδομένων, που θα επιτρέψει την ενσωμάτωσή τους στα Αρχεία δεδομένων όλων των χωρών. β) Την ανάπτυξη ενός πολύγλωσσου θησαυρού κοινωνικών όρων, ο οποίος θα περιέχεται στα σύνολα δεδομένων των κοινωνικών επιστημών και θα χρησιμοποιείται κατά την τεκμηρίωση και την αναζήτησή τους. γ) Την ανάπτυξη ενός εργαλείου αναζήτησης και ανεύρεσης δεδομένων, που θα λειτουργεί σε πολλές γλώσσες, θα χρησιμοποιεί τον πολύγλωσσο θησαυρό με αυτόματη μετάφραση φράσεων και λέξεων-κλειδιά, που περιέχονται στα μεταδεδομένα. δ) Την ανάπτυξη εργαλείων υποστήριξης για την κατασκευή και συντήρηση βάσεων δεδομένων με χρήση αυτόματου ευρετηρίου (indexing). ε) Την παρουσίαση ενός προτύπου XML διακομιστή (server) μεταδεδομένων, με εφαρμογή του μοντέλου αναπαράστασης μεταδεδομένων. (UK Data Archive/ Limber, 2000) Η λειτουργία του συστήματος μετάφρασης στο επίπεδο του τελικού χρήστη Στην τελική του μορφή το σύστημα θα αξιοποιεί το διαδίκτυο για την επικοινωνία μέσω του δικτύου CESSDA 14 από οποιοδήποτε σημείο εργασίας. Με τη βοήθεια των πολυγλωσσικών διαμεσολαβητικών μέσων ο χρήστης διαμορφώνει την επιφάνεια εργασίας ανάλογα με τη φυσική του γλώσσα, και δημιουργεί ερωτήματα με την επιλογή όρων από το περιορισμένο λεξιλόγιο του θησαυρού στη γλώσσα που επιθυμεί. Κατόπιν, το σύστημα μεταφράζει αυτόματα τα ερωτήματα, μέσω του πολύγλωσσου θησαυρού, σε όλες τις διαθέσιμες γλώσσες. Οι περιγραφές των μεταδεδομένων που περιέχουν τους όρους επιστρέφουν στον χρήστη στη γλώσσα που έχει επιλέξει για να κάνει την αναζήτηση των δεδομένων. 13 Humanities and Social Science Electronic Thesaurus (HASSET) [Ηλεκτρονικός Θησαυρός Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών (η μετάφραση είναι των συγγραφέων)] 14 Council of European Social Science Data Archive (CESSDA) [Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Αρχείων Δεδομένων των Κοινωνικών Επιστημών]

16 Για να λειτουργεί το σύστημα είναι απαραίτητο τα κείμενα των μεταδεδομένων να περιλαμβάνουν τις σχετικές φράσεις ή λέξεις-κλειδιά που βρίσκονται στον πολύγλωσσο θησαυρό. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποδίδεται πλήρως το νόημα που εμπεριέχεται στα κείμενα και ότι δεν θα υπάρχουν δυσνόητα σημεία και αποκλίσεις από την αρχική εννοιολογική αναζήτηση. Η χρήση όμως του περιορισμένου θησαυρού όρων θα ανοίξει τη δυνατότητα πρόσβασης σε βάσεις δεδομένων που, λόγω του γλωσσικού περιορισμού, έχουν μόνο τοπική χρήση. Επίσης, σημαντική είναι η διάσταση της ιεραρχικής ταξινόμησης που θα περιέχεται στον πολύγλωσσο θησαυρό όρων, και ενισχύει την αποτελεσματικότητα της αναζήτησης, όταν διαμεσολαβείται από τη μετάφραση. Δηλαδή, οι όροι αναζήτησης θα περιέχουν έναν αριθμό από σχετικούς, παράλληλους και ειδικούς όρους, καθώς και συνώνυμα, που θα μπορούν να εμπλουτίσουν το ερώτημα της αναζήτησης και να αυξήσουν την επιτυχία. 4.6 Ηλεκτρονικοί θησαυροί κοινωνικών όρων στην ελληνική γλώσσα Όπως προκύπτει από τη διεθνή εμπειρία στις βάσεις δεδομένων, τα ταξινομικά συστήματα τεκμηρίωσης και αναζήτησης βελτιστοποιούνται με τη συνεχή εφαρμογή και την ανανέωσή τους σύμφωνα με τις ανάγκες του περιβάλλοντος διαχείρισης για το οποίο αναπτύχθηκαν, και του περιεχομένου του. Στην Ελλάδα δεν υπήρξαν οι συγκυρίες εκείνες που θα επέτρεπαν την ανάπτυξη μιας ελληνικής ορολογίας των κοινωνικών επιστημών, αφ ενός λόγω της γλωσσικής ανακολουθίας, που είναι αποτέλεσμα της άνισης ανάπτυξης της πρωτογενούς επιστημονικής παραγωγής σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες αφ ετέρου λόγω έλλειψης τεκμηρίωσης της ερευνητικής διαδικασίας. Είναι δε γεγονός ότι μέχρι πρότινος δεν συνέτρεχε ίσως, λόγος για ένα τέτοιο έργο, εφ όσον ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας κάλυπτε τις ανάγκες επικοινωνίας σε εθνικό επίπεδο. Στην ελληνική γλώσσα διατίθενται λεξικά σε έντυπη μορφή [βλ. για παράδειγμα το Ελληνο-Αγγλικό Λεξικό Κοινωνικών Ορων Π. Σταθόπουλου (1989), ή το Χρηστικό Λεξικό Κοινωνιολογίας, Δ.Τσαούση (1984)]. Παράλληλα, εξ όσων γνωρίζουμε διατίθενται ευρετήρια όρων σε επιμέρους τομείς των Κοινωνικών Επιστημών όπως η έκδοση European Employment & Industrial Relations Glossary : Greece, Yota Kravaritou et al. (1994). Εξάλλου, η πλοήγηση στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) σε ό,τι αφορά τα ελληνικά λεξικά μας οδηγεί σε λεξικά γενικής χρήσης. Ως εξειδικευμένα λεξικά αναφέρονται λεξικά και ευρετήρια τεχνικών όρων, πληροφορικής και διαδικτύου (internet). Οι νέες μορφές επικοινωνίας, η αλλαγή των ρυθμών της, η αναπόφευκτη σύνδεση των κοινωνικών επιστημών με την επιστήμη της πληροφορικής, η αξιόλογη διατύπωση επιστημονικού λόγου των σύγχρονων ελλήνων επιστημόνων πέρα από τα εθνικά μας όρια, είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητη η συσσώρευση και η διαχείριση του επιστημονικού έργου στον τόπο μας. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτόν τον σκοπό είναι η καταρχήν συμφωνία των επιστημόνων και φορέων που υπηρετούν την κοινωνική έρευνα στην Ελλάδα στη διατύπωση αποδεκτού/ αποδεκτών ειδικών κωδίκων κοινωνικών όρων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο αυτός ο κώδικας πρέπει να συνομιλεί με τους αντίστοιχους κώδικες της ίδιας επιστήμης σε άλλες γλώσσες και σε ένα τρίτο επίπεδο πρέπει η εφαρμογή του στη γλώσσα μας να επιτρέπει την αυτόματη προσαρμογή του σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα, τόσο από εννοιολογική όσο και από τεχνική άποψη.

17 5 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΕΚΚΕ Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών ξεκίνησε από το 1998 τη δημιουργία της Τράπεζας Κοινωνικών Δεδομένων (ΤΚΔ), με σκοπό να λειτουργήσει ως το πλέον αξιόπιστο Αρχείο Κοινωνικών Δεδομένων για τη χώρα. Η συμμετοχή της ΤΚΔ. στο δίκτυο CESSDA σηματοδοτεί τον επίσημο ρόλο της Τράπεζας στην Ελλάδα και προωθεί τη συσσώρευση μεγάλου όγκου δεδομένων, ενώ εγγυάται την απαιτούμενη αξιοπιστία του εγχειρήματος. Η εξέλιξη και ολοκλήρωση του έργου της ΤΚΔ. θα καλύψει πολλά κενά στην τεκμηρίωση της εμπειρικής κοινωνικής έρευνας στη χώρα, καθώς υπάρχουν βέβαια και άλλες αξιόλογες προσπάθειες, είναι ωστόσο αποσπασματικές και μεσοπρόθεσμες. Η ΤΚΔ. του ΕΚΚΕ, πέρα από την κάλυψη της -τόσο επιτακτικής στη χώρα μας - ανάγκης συσσώρευσης των κοινωνικών δεδομένων φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης του συνόλου της πληροφορίας που σχετίζεται με τις κοινωνικές επιστήμες. Έτσι, είναι σχεδιασμένη σε ένα Σχεσιακό Μοντέλο Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων, που αποτελεί μια πιο αποτελεσματική φιλοσοφία σχεδιασμού των βάσεων (για τις λεπτομέρειες της δομής και λειτουργίας της ΤΚΔ., βλ.: Κάλλας, 2001). Το σχεσιακό μοντέλο διαχείρισης συμβάλλει στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αναζήτηση των δεδομένων και, ως εκ τούτου, στο κτίσιμο της επικοινωνίας μεταξύ της μελών και φορέων της επιστημονικής κοινότητας. 5.1 Η ανάπτυξη Θησαυρού Κοινωνικών Όρων στην Ελληνική Ένας από τους επιμέρους στόχους της ΤΚΔ. είναι και η συμβολή της στην ανάπτυξη μεθόδων και εργαλείων για την τυποποίηση των δεδομένων και μεταδεδομένων της ελληνικής εμπειρικής κοινωνικής έρευνας. Στο πλαίσιο αυτό έχει προγραμματιστεί και η δημιουργία Θησαυρού Κοινωνικών Όρων στην Ελληνική, ο οποίος θα εξυπηρετεί τις ανάγκες τεκμηρίωσης και αναζήτησης των έργων και δεδομένων της ΤΚΔ. Για τον σκοπό αυτό έχει σχηματισθεί μια διεπιστημονική ομάδα εργασίας, με τη συμμετοχή μελών των Ινστιτούτων και της Διεύθυνσης Υποστήριξης Ερευνών του ΕΚΚΕ 15. Το έργο της δημιουργίας ενός ελληνικού ταξινομικού συστήματος όρων των κοινωνικών επιστημών θα είναι βασισμένο σε διεθνή ηλεκτρονικά ταξινομικά συστήματα για λόγους συγκρισιμότητας και επιστημονικής πειθαρχίας. Στόχος της ομάδας είναι να παραδώσει ένα ολοκληρωμένο ταξινομικό σύστημα όρων, συμβατό αφ ενός με την ελληνική ορολογία των κοινωνικών επιστημών αφ ετέρου με τα αντίστοιχα ταξινομικά συστήματα που υπάρχουν στις κυριώτερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Στο εννοιολογικό επίπεδο θα επιχειρηθεί η προσαρμογή στην ελληνική γλώσσα των αγγλόφωνων όρων των κοινωνικών επιστημών, που προέρχονται από τον θησαυρό HASSET, ο οποίος έχει αναπτυχθεί με βάση τον θησαυρό της UNESCO. Οι όροι και οι ταξινομήσεις του HASSET αποτελούν την κυριώτερη πηγή τεκμηρίωσης και αναζήτησης για τις βάσεις δεδομένων του πανεπιστημίου του Essex στη Μεγάλη Βρετανία, που συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο όγκο κοινωνικών δεδομένων στην Ευρώπη. Η αντιστοίχηση του ελληνικού θησαυρού με τον αγγλόφωνο θεωρείται προτιμότερη για τρεις κυρίως λόγους: 15 Στην ομάδα εργασίας συμμετέχουν οι : Ε. Αλλισον (ΙΑΑΚ), Α. Δανέλη (ΔΥΕ), Χ. Καππή (ΙΝΚΠΟ), Δ. Κονδύλη (Γ.Δ.), Γ. Κοτταρίδη (ΙΝΚΠΟ), Θ. Σταθοπούλου (ΙΠΟΚΟΙΝΩ), Μ. Τοπάλη (Γ.Δ.), Χ. Φρέντζου (ΔΥΕ), Α. Χατζηγιάννη (ΙΑΑΚ).

18 α) ο αγγλόφωνος θησαυρός καλύπτει τις ανάγκες μεγάλου όγκου κοινωνικών δεδομένων και ως εκ τούτου αποτελεί μια μεγάλη και διαθέσιμη πηγή κοινωνικών όρων, β) η όσο το δυνατόν καλύτερη αντιστοιχία των ελληνικών όρων με τους όρους ενός διεθνώς αναγνωρισμένου θησαυρού θα ενισχύσει το κριτήριο της συγκρισιμότητας των βάσεων που θα σχεδιασθούν και, γ) δεδομένου ότι η ελληνική επιστημονική κοινότητα αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ανεύρεση και εδραίωση χρήσης κοινά αποδεκτών όρων, το έργο δημιουργίας ενός τέτοιου θησαυρού θα ενεργοποιήσει τον προβληματισμό για τις εννοιολογικές ιδιαιτερότητες των κοινωνικών όρων που προκύπτουν από τα ιδιαίτερα ελληνικά πολιτισμικά στοιχεία. 5.2 Δημιουργία ενός ελληνικού ταξινομικού συστήματος όρων των κοινωνικών επιστημών Το έργο της δημιουργίας ενός ελληνικού ταξινομικού συστήματος όρων των κοινωνικών επιστημών στο πλαίσιο του ΕΚΚΕ αποτελεί την απαρχή μιας μακροπρόθεσμης προσπάθειας στον ευρύτερο ορίζοντα της τεκμηρίωσης της ελληνικής κοινωνικής έρευνας. Η πραγμάτωση του έργου θα είναι ανέφικτη χωρίς τη συνεργασία και επικοινωνία με την ευρύτερη ελληνική επιστημονική κοινότητα. Το έργο εντάσσεται στον πάγιο ερευνητικό και αναπτυξιακό άξονα του ΕΚΚΕ με τίτλο «Ανάπτυξη Υποδομών για την Κοινωνική Έρευνα» ( Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης ΕΚΚΕ ) και αποτελείται από ενδιάμεσα στάδια εργασίας για την εξασφάλιση της σταδιακής βελτίωσης και ανατροφοδότησής του από την εμπειρία που θα συσσωρεύεται σε κάθε στάδιο. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής: 1 Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα όρων των κοινωνικών επιστημών από θησαυρούς κοινωνικών όρων που χρησιμοποιούνται από τα Αρχεία άλλων χωρών για: την εννοιολογική αποσαφήνιση των όρων την απόδοσή τους στην ελληνική γλώσσα 2. Αντιστοίχηση των παραχθέντων ελληνικών όρων με το αγγλόφωνο ταξινομικό σύστημα ELSST του προγράμματος LIMBER για: εννοιολογικές συγκρίσεις αντίστοιχη σχεσιακή δόμηση των όρων 3. Εμπλουτισμός του ελληνικού ταξινομικού συστήματος με όρους που δεν περιέχονται στο ταξινομικό σύστημα του προγράμματος LIMBER αλλά χρησιμοποιούνται στην ελληνική γλώσσα από τις κοινωνικές επιστήμες για: την ολοκλήρωση του ειδικού κώδικα για την ελληνική γλώσσα τη διαμόρφωση σχεσιακής δόμησης, η οποία θα ανταποκρίνεται στις εννοιολογικές κατηγοριοποιήσεις της ελληνικής γλωσσικής και πολιτισμικής πραγματικότητας. 4. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση του ελληνικού ταξινομικού συστήματος σε επιλεγμένα σύνολα δεδομένων, τα οποία αφορούν τομείς αιχμής της ερευνητικής παραγωγής του ΕΚΚΕ για: την αξιολόγηση του θησαυρού ως εργαλείου τεκμηρίωσης και αναζήτησης ελληνικών δεδομένων και μεταδεδομένων της κοινωνικής έρευνας στην

19 Ελλάδα 5. Εφαρμογή του ελληνικού ταξινομικού συστήματος στα έργα, τα δεδομένα και τα μεταδεδομένα της Τράπεζας Κοινωνικών Δεδομένων του ΕΚΚΕ για: την ανάπτυξη εργαλείου τεκμηρίωσης και διαχείρισης της ΤΚΔ. 6. Διάχυση του παραχθέντος ταξινομικού συστήματος κοινωνικών όρων στην ευρύτερη επιστημονική κοινότητα για: την προώθηση διαλόγου που θα επιτρέψει τη βελτίωση και περαιτέρω ανάπτυξη ενός Θησαυρού Κοινωνικών Όρων στην Ελληνική με την ευρύτερη δυνατή αποδοχή. 6 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Τα Αρχεία λειτουργούν ως διεθνή ερευνητικά εργαστήρια αφ ενός για τη συλλογή και καταγραφή της πληροφορίας, αφ ετέρου για την ανάπτυξη νέων μεθόδων επιστημονικής συναλλαγής. Στο σημερινό στάδιο της ανάπτυξης των Αρχείων και των εργαλείων τεκμηρίωσης και διαχείρισής του περιεχομένου τους υπάρχουν αρκετές προσεγγίσεις για την αναπαράσταση των τεκμηρίων και τη διατύπωση των ερωτημάτων. Κάθε μια από αυτές πρέπει να δοκιμαστεί και να αξιολογηθεί ως προς τη δυνατότητα επιτυχίας των σκοπών της εφαρμογής για την οποία δημιουργήθηκε. Οι εφαρμογές που προέκυψαν εισήγαγαν ένα νέο είδος μεθόδων και παραλλαγών στις παραδοσιακές ταξινομικές προσεγγίσεις. Σε μια μελλοντική κατάσταση θα είναι διαθέσιμος ένας τεράστιος όγκος δεδομένων χωρίς εννοιολογικούς φραγμούς, και θα αρκεί το ενδιαφέρον και η δημιουργικότητα του ερευνητή, από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, για να σχηματοποιήσει ένα νέο ερώτημα, να ανακαλύψει νέες σχέσεις. Οι προοπτικές και οι συνέπειες της διάθεσης των δεδομένων μέσω της νέας τεχνολογίας είναι δύσκολο, ακόμη, να εκτιμηθούν σε όλη τους την έκταση. Η έντονη προσπάθεια ανάπτυξης νέων μεθόδων και εργαλείων επικοινωνίας αναδεικνύει προβλήματα με διαστάσεις τεχνικές, εννοιολογικές, πρακτικές. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι η σύγκλιση προς έναν συμβατό και κοινώς αποδεκτό τρόπο διάθεσης της επιστημονικής παραγωγής δεν ακυρώνει τους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας. Η συνύπαρξη του εγγράφου με το ψηφιοποιημένο τεκμήριο είναι εφικτή. Το ψηφιοποιημένο τεκμήριο είναι αποτελεσματικό μόνον ως το αποτέλεσμα της δημιουργικής παραγωγής της ανθρώπινης νόησης, όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε καταγραφή της ανθρώπινης σκέψης.

20 ΠΗΓΕΣ 1 Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, 2 Έκθεση της Επιτροπής Gulbenkian για την Αναδιάρθρωση των Κοινωνικών Επιστημών, Για το Άνοιγμα των Κοινωνικών Επιστημών. ΕΚΚΕ. Κείμενα Εργασίας, τ.3 (1998) 3 Κάλλας, Γιάννης. Η Πληροφορική Τεχνολογία στην Κοινωνική Έρευνα, Αθήνα: ΕΚΚΕ / Νεφέλη (2000) 4 Κάλλας, Γιάννης. Σχεδιασμός ενός Περιβάλλοντος Διαχείρισης Κοινωνικών Δεδομένων. ΕΚΚΕ. Κείμενα Εργασίας, τ.15 (2001) 5 Λέκκας, Παντελής. Σύγχρονα Ρεύματα Κοινωνικής Θεωρίας, Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο (1995) 6 Νικολαϊδης, Δημήτριος. Υπολογιστική Γλωσσολογία: Όταν οι Υπολογιστές Καταλαβαίνουν τη Δική μας Γλώσσα, Περισκόπιο της Επιστήμης, τ.246, (Ιανουάριος 2001), σελ Σταθόπουλος, Π. Α. Αγγλοελληνικό & Ελληνοαγγλικό Λεξικό Όρων Κοινωνικών Επιστημών, Αθήνα: Καρδαμίτσας (1989) 8 Τράπεζα Κοινωνικών Δεδομένων, 9 Τσαούσης, Δ. Χρηστικό Λεξικό Κοινωνιολογίας, Αθήνα: Gutenberg (1984) 10 American Society of Indexers, Thesaurus Construction, University of Western Ontario: (January 2001) 11 Ayer, Alfred. The Problem of Knowledge, Middlesex: Penguin (1956) 12 DDC20 Dewey Decimal Classification, edition 20, New York: Forest Press (1989) 13 HASSET. Humanities And Social Sciences Electronic Thesaurus at University of Essex. Based upon Unesco Thesaurus, comp. J. Aitchison, Unesco, Paris (1977) 14 Kravaritou Y. European Employment & Industrial Relations Glossary: Greece European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. Office for Official Publications of the European Communities: Sweet and Maxwell (1994) 15 Liddy, Elizabeth D. (Dr.) Whither Come the Words? Centre for Natural Language Processing School of Information Studies Syracuse University. Presentation at the Subject Analysis and Retrieval Working Group

Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας

Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας Μεταδεδομένα για Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Γ. Δ. Μπώκος Μεταδεδομένα: Ο όρος Μεταδεδομένα: «Δεδομένα σχετικά με Δεδομένα» Αναλυτικότερα: «Το σύνολο όσων θα μπορούσε να πει κανείς για ένα πληροφοριακό αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Μεταδεδομένα στο Ψηφιακό περιβάλλον

Μεταδεδομένα στο Ψηφιακό περιβάλλον Μεταδεδομένα στο Ψηφιακό περιβάλλον Μονάδα Αριστείας Ανοικτού Λογισμικού - Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ψηφιακό Τεκμήριο Οτιδήποτε υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή και μπορεί να προσπελαστεί μέσω υπολογιστή Μεταδεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική Ομοιογένεια

Εννοιολογική Ομοιογένεια Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας Βιβλιοθηκονομίας Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Εννοιολογική Ομοιογένεια Αξιοποίηση Ταξινομικών Συστημάτων Γεωργία Προκοπιάδου, Διονύσης

Διαβάστε περισσότερα

Επιστήμη της Πληροφορικής. Εργασία του μαθητή Δημήτρη Τσιαμπά του τμήματος Α4

Επιστήμη της Πληροφορικής. Εργασία του μαθητή Δημήτρη Τσιαμπά του τμήματος Α4 Επιστήμη της Πληροφορικής Εργασία του μαθητή Δημήτρη Τσιαμπά του τμήματος Α4 Η πληροφορική είναι η επιστήμη που ερευνά την κωδικοποίηση, διαχείριση και μετάδοση συμβολικών αναπαραστάσεων πληροφοριών. Επίσης

Διαβάστε περισσότερα

Όμως πώς θα ορίζαμε την έννοια πληροφορία; Πώς την αντιλαμβανόμαστε;

Όμως πώς θα ορίζαμε την έννοια πληροφορία; Πώς την αντιλαμβανόμαστε; 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πληροφορία αποτελεί το βασικό εργαλείο άσκησης της ιατρικής επιστήμης. Η διάγνωση, η θεραπεία, η πρόληψη και η διοίκηση της υγείας βασίζονται στην απόκτηση, διαχείριση και επεξεργασία της

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ε. Αντωνέλου Επιστημονικό Προσωπικό ΕΕΥΕΜ Μαθηματικός, Msc. antonelou@ecomet.eap.gr

Γεωργία Ε. Αντωνέλου Επιστημονικό Προσωπικό ΕΕΥΕΜ Μαθηματικός, Msc. antonelou@ecomet.eap.gr Γεωργία Ε. Αντωνέλου Επιστημονικό Προσωπικό ΕΕΥΕΜ Μαθηματικός, Msc. antonelou@ecomet.eap.gr Θεμελίωση μιας λύσης ενός προβλήματος από μια πολύπλευρη (multi-faceted) και διαθεματική (multi-disciplinary)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ Σκοπός του έργου Σκοπός του έργου είναι: 1. η δημιουργία μιας on line εφαρμογής διαχείρισης ενός επιστημονικού λεξικού κοινωνικών όρων 2. η παραγωγή ενός ικανοποιητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 6. Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων. Το RDF Το Warwick Framework. Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας

ΜΑΘΗΜΑ 6. Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων. Το RDF Το Warwick Framework. Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας ΜΑΘΗΜΑ 6 195 Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων Το RDF Το Warwick Framework 196 1 Resource Data Framework RDF Τα πολλαπλά και πολλαπλής προέλευσης σχήµατα παραγωγής δηµιουργούν την ανάγκη δηµιουργίας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή στην γλωσσική τεχνολογία. Γεώργιος Πετάσης. Ακαδημαϊκό Έτος: 2012 2013

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή στην γλωσσική τεχνολογία. Γεώργιος Πετάσης. Ακαδημαϊκό Έτος: 2012 2013 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή στην γλωσσική τεχνολογία Γεώργιος Πετάσης Ακαδημαϊκό Έτος: 2012 2013 ΤMHMA MHXANIKΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2012 2013 Τι είναι η γλωσσική τεχνολογία;

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Μάθημα 9 Μεταδεδομένα Τζανέτος Πομόνης ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς Τι είναι τα Μεταδεδομένα; Ο όρος

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 12 Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων 12-1 Σύνοψη κεφαλαίου Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων Προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6 πρώτο δεύτερο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I ΓΑΛ 170 e-french ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής ΓΑΛ 104 Γραπτός λόγος II ΓΑΛ 111 Φωνητική ΓΑΛ 1 Από

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

Οπτική αντίληψη. Μετά?..

Οπτική αντίληψη. Μετά?.. Οπτική αντίληψη Πρωτογενής ερεθισµός (φυσικό φαινόµενο) Μεταφορά µηνύµατος στον εγκέφαλο (ψυχολογική αντίδραση) Μετατροπή ερεθίσµατος σε έννοια Μετά?.. ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΟΥΜΕ

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ:

ΓΛΩΣΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: ΓΛΩΣΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ημερίδα παρουσίασης CLARIN-EL 1/10/2010 Πένυ Λαμπροπούλου Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου / Ε.Κ. "Αθηνά" ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΩΡΟΥ ΓΤ ΓΙΑ ΚΑΕ Στο

Διαβάστε περισσότερα

6 ο Πακέτο Εργασίας «Ψηφιακή Βάση ιαχείρισης Γεωγνώσης (e-repository of Geoscience Content)»

6 ο Πακέτο Εργασίας «Ψηφιακή Βάση ιαχείρισης Γεωγνώσης (e-repository of Geoscience Content)» 6 ο Πακέτο Εργασίας «Ψηφιακή Βάση ιαχείρισης Γεωγνώσης (e-repository of Geoscience Content)» Ένα µεγάλο µέρος του Προγράµµατος Σπουδών της Σχολής ΑΤΜ αφορά την εκπαίδευση σε ποικίλα αντικείµενα που άπτονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ. Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής της Φυσικής

Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής της Φυσικής Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής της Φυσικής Ενότητα 5η: Το γενικό θεωρητικό πλαίσιο Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΠΠΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια

Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ. Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών 44 Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών Διδακτικοί στόχοι Σκοπός του κεφαλαίου είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τα βήματα που ακολουθούνται κατά την ανάπτυξη μιας εφαρμογής.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Φίλιππας 23/8/2015

Γεώργιος Φίλιππας 23/8/2015 MACROWEB Προβλήματα Γεώργιος Φίλιππας 23/8/2015 Παραδείγματα Προβλημάτων. Πως ορίζεται η έννοια πρόβλημα; Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η κατανόηση ενός προβλήματος; Τι εννοούμε λέγοντας χώρο ενός προβλήματος;

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά ζητήματα μιας βάσης δεδομένων

Βασικά ζητήματα μιας βάσης δεδομένων Τριαντάφυλλος Πριμηκύρης* Βασικά ζητήματα μιας βάσης δεδομένων Τι είναι μια βάση δεδομένων; Ας ξεκινήσουμε με κάτι πολύ απλό! Όλοι έχετε έναν τηλεφωνικό κατάλογο. Ο κατάλογος αυτός είναι μια χειροκίνητη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Ανάλυση Ποιότικών Δεδομένων. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Ανάλυση Ποιότικών Δεδομένων. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Ανάλυση Ποιότικών Δεδομένων Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ποιοτική ανάλυση Η μη αριθμητική εξέταση και ερμηνεία παρατηρήσεων που σκοπό έχει να ανακαλύψει

Διαβάστε περισσότερα

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών Η έννοια της δραστηριότητας Δραστηριότητα είναι κάθε ανθρώπινη δράση που έχει ένα κίνητρο και ένα

Διαβάστε περισσότερα

Α. Βαγγελάτος 2, Γ. Ορφανός 2, Χ. Τσαλίδης 2, Χ. Καλαμαρά 3

Α. Βαγγελάτος 2, Γ. Ορφανός 2, Χ. Τσαλίδης 2, Χ. Καλαμαρά 3 Ανάπτυξη Οντολογίας Βιοϊατρικών Όρων Α. Βαγγελάτος 2, Γ. Ορφανός 2, Χ. Τσαλίδης 2, Χ. Καλαμαρά 3 www.iatrolexi.cti.gr 1 Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ) Σελίδα 1 Ημερομηνία:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1

ΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΧΑΡΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΣΗ β. φιλιππακοπουλου 1 Αναλυτικό Πρόγραµµα 1. Εισαγωγή: Μια επιστηµονική προσέγγιση στη χαρτογραφική απεικόνιση και το χαρτογραφικό σχέδιο

Διαβάστε περισσότερα

ανοιχτά γλωσσικά δεδομένα: η υποδομή γλωσσικών πόρων και υπηρεσιών clarin:el

ανοιχτά γλωσσικά δεδομένα: η υποδομή γλωσσικών πόρων και υπηρεσιών clarin:el ανοιχτά γλωσσικά δεδομένα: η υποδομή γλωσσικών πόρων και υπηρεσιών clarin:el Σαράντος Καπιδάκης 1, Στέλιος Πιπερίδης 2, Πένυ Λαμπροπούλου 2, Μαρία Γαβριηλίδου 2 ( 1 Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 2 Ε.Κ. Αθηνά / ΙΕΛ)

Διαβάστε περισσότερα

6/12/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

6/12/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 6/12/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά την περίοδο 1993-2008 Μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης αποτυπώνει για πρώτη φορά την ελληνική επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, Λειτουργός Π.Ι. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Επικοινωνιακή διδασκαλία της γλώσσας: η ίδια η γλώσσα συνιστά και ορίζεται ως κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 21

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, η ραγδαία αύξηση της διαθεσιμότητας των παρεχόμενων πληροφοριών σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας (επαγγελματικούς και μη), σε συνδυασμό

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικός Κατάλογος της Βιβλιοθήκης (OPAC)

Ηλεκτρονικός Κατάλογος της Βιβλιοθήκης (OPAC) Ο ηλεκτρονικός κατάλογος (OPAC) είναι το online σύστημα αναζήτησης στο αυτοματοποιημένο σύστημα της Βιβλιοθήκης (GEAC-ADVANCE), για την τοπική συλλογή της. Το περιβάλλον αλληλεπίδρασης (interface) είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013 ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013 Βασικές Νομοθετικές & Θεσμικές παρεμβάσεις (Οικονομική Διαχείριση) Θέμης Λιακόπουλος Σύμβουλος Επιχειρησιακής Ανάπτυξης OTS. Βασικές Νομοθετικές & Θεσμικές παρεμβάσεις (Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών

Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών Λίνα Μπουντούρη - Μανόλης Γεργατσούλης Ιόνιο Πανεπιστήμιο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών Διαδίκτυο και Επίπεδα ετερογένειας δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σημειώσεις Μαθήματος Ανθρωπογεωγραφίας-Ανάλυση Περιφερειακού Χώρου Ηλίας Μπεριάτος ΒΟΛΟΣ 2000 «Ανάλυση του Περιφερειακού Χώρου»

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμική Τεχνολογία. Πολυμέσα & Διαδίκτυο Παράμετροι Δικαίου Μέρος Α

Πολιτισμική Τεχνολογία. Πολυμέσα & Διαδίκτυο Παράμετροι Δικαίου Μέρος Α Πολιτισμική Τεχνολογία Πολυμέσα & Διαδίκτυο Παράμετροι Δικαίου Μέρος Α Δυνατότητες: Σύλληψη, συντήρηση, ανάδειξη Χρήση : Ψηφιακών βίντεο, ήχων, εικόνων, γραφικών παραστάσεων Οι συλλογές καθίστανται διαθέσιμες

Διαβάστε περισσότερα

1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών

1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών 1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών Τα Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση καταχωρήσεων βιβλιοθηκών. Τα περιεχόμενα των βιβλιοθηκών αυτών είναι έντυπα έγγραφα, όπως βιβλία

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική προσέγγιση του Σημασιολογικού Ιστού στο χώρο της πολιτισμικής πληροφορίας: μία πρότυπη εφαρμογή στη βιβλιοθηκονομία

Θεωρητική προσέγγιση του Σημασιολογικού Ιστού στο χώρο της πολιτισμικής πληροφορίας: μία πρότυπη εφαρμογή στη βιβλιοθηκονομία Θεωρητική προσέγγιση του Σημασιολογικού Ιστού στο χώρο της πολιτισμικής πληροφορίας: μία πρότυπη εφαρμογή στη βιβλιοθηκονομία Σοφία Ζαπουνίδου, Αρχειονόμος Βιβλιοθηκονόμος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική χαρτογράφηση: Διδακτική αξιοποίηση- Αποτελέσματα για το μαθητή

Εννοιολογική χαρτογράφηση: Διδακτική αξιοποίηση- Αποτελέσματα για το μαθητή Το λογισμικό της εννοιολογικής χαρτογράυησης Inspiration Η τεχνική της εννοιολογικής χαρτογράφησης αναπτύχθηκε από τον καθηγητή Joseph D. Novak, στο πανεπιστήμιο του Cornell. Βασίστηκε στις θεωρίες του

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Εύρος θέματος Τίτλος και περίληψη Εισαγωγή Βαθμολογία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ. 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ. 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Στόχος Θεματικής Ενότητας Οι μαθητές να περιγράφουν τους βασικούς τομείς της Επιστήμης των Υπολογιστών και να μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Η ΓΛΩΣΣΑ! Η γλώσσα είναι το μέσο με το οποίο σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε με τους άλλους, αλλά και ένα μέσο με το οποίο δημιουργούμε

Διαβάστε περισσότερα

Διαλειτουργικότητα μεταξύ αρχείων (1/2)

Διαλειτουργικότητα μεταξύ αρχείων (1/2) Διαλειτουργικότητα μεταξύ αρχείων (1/2) Επιτρέπει την αναζήτηση / πλοήγηση σε περισσότερα του ενός αρχεία από ενιαίο σημείο Όφελος για το χρήστη / ερευνητή: o Ενιαία αναζήτηση της πληροφορίας σε πολλαπλά

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη & Σχεδίαση Λογισμικού (ΗΥ420)

Ανάπτυξη & Σχεδίαση Λογισμικού (ΗΥ420) Ανάπτυξη & Σχεδίαση Λογισμικού (ΗΥ420) Διάλεξη 2: Βασικές Έννοιες Τεχνολογίας Λογισμικού Ο Ρόλος του Τεχνολόγου Λογισμικού Επιστήμη Υπολογιστών Πελάτης 2 Θεωρίες Λειτουργίες Υπολογιστή Πρόβλημα Σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ω Ν Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ω Ν Τ Ο Μ Ε Α Σ Π Ο Λ Ε Ο Δ Ο Μ Ι Α Σ Κ Α Ι Χ Ω Ρ Ο Τ Α Ξ Ι Α Σ Πατησίων 42, 10682 Αθήνα τηλ. 30(1) 772 3818

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ. Σπύρος Τσιπίδης. Περίληψη διατριβής

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ. Σπύρος Τσιπίδης. Περίληψη διατριβής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Σπύρος Τσιπίδης Γεω - οπτικοποίηση χωρωχρονικών αρχαιολογικών δεδομένων Περίληψη διατριβής H παρούσα εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικός πολύγλωσσος θησαυρός : το μέλλον στην αυτοματοποιημένη ευρετηρίαση

Ηλεκτρονικός πολύγλωσσος θησαυρός : το μέλλον στην αυτοματοποιημένη ευρετηρίαση Ηλεκτρονικός πολύγλωσσος θησαυρός : το μέλλον στην αυτοματοποιημένη ευρετηρίαση Α. Βασιλείου Η διαδικασία καθώς και οι μέθοδοι βελτιστοποίησης των υπηρεσιών πληροφόρησης έχουν απασχολήσει επανειλημμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή..................................................... 17 1.1 Νόηση και γνώση και η σχέση

Διαβάστε περισσότερα

710 -Μάθηση - Απόδοση

710 -Μάθηση - Απόδοση 710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 6η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Συμπεριφοράς Παρατήρηση III Η διάλεξη αυτή περιλαμβάνει: Διαδικασία της παρατήρησης & της αξιολόγησης Στόχοι και περιεχόμενο παρατήρησης

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Δραστηριότητες και Εργαλεία για τις Βιβλιοθήκες

Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Δραστηριότητες και Εργαλεία για τις Βιβλιοθήκες Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης Δραστηριότητες και Εργαλεία για τις Βιβλιοθήκες Αποστολή και Στόχος του ΕΚΤ Το ΕΚΤ είναι ο Εθνικός οργανισμός για την τεκμηρίωση, την πληροφόρηση και την υποστήριξη σε θέματα

Διαβάστε περισσότερα

γνωστικό περιβάλλον της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών με σύγχρονες μεθόδους,

γνωστικό περιβάλλον της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών με σύγχρονες μεθόδους, Ενέργεια 2.1.3 : Ενίσχυση βιβλιοθηκών Η Ενέργεια των σχολικών βιβλιοθηκών με την ίδρυση των 499 πρώτων αποτελεί καθοριστικό εργαλείο υποστήριξης των Ενεργειών, που στοχεύουν στην αναβάθμιση των σπουδών

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 1η: Η Διδακτική στα πλαίσια της παραδοσιακής Παιδαγωγικής Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000)

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Πρόκειται για την έρευνα που διεξάγουν οι επιστήμονες. Είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα που απαιτεί ειδικό ακριβό

Διαβάστε περισσότερα

710 -Μάθηση - Απόδοση

710 -Μάθηση - Απόδοση 710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 6η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Παρατήρηση Αξιολόγηση & Διάγνωση Η διάλεξη αυτή περιλαμβάνει: Διαδικασία της παρατήρησης & της αξιολόγησης Στόχοι και περιεχόμενο παρατήρησης

Διαβάστε περισσότερα

Διαμόρφωση ολοκληρωμένου πλαισίου δεικτών για την παρακολούθηση (monitoring) της εξέλιξης των οικιστικών δικτύων

Διαμόρφωση ολοκληρωμένου πλαισίου δεικτών για την παρακολούθηση (monitoring) της εξέλιξης των οικιστικών δικτύων Διαμόρφωση ολοκληρωμένου πλαισίου δεικτών για την παρακολούθηση (monitoring) της εξέλιξης των οικιστικών δικτύων Καραΐσκος Περικλής Υποψήφιος Διδάκτορας ΣΑΤΜ/ΕΜΠ Msc Γεωπληροφορικής Επιστημονικά - Γνωστικά

Διαβάστε περισσότερα

Ήλιος: Το ψηφιακό Αποθετήριο Ανοικτής Πρόσβασης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών

Ήλιος: Το ψηφιακό Αποθετήριο Ανοικτής Πρόσβασης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Ιούλιος, 2013 Δέσποινα Χαρδούβελη, Msc Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΕΚΤ Η Πράξη Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες (Κωδικός ΟΠΣ 296115) υλοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηµα 6. Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας

Μάθηµα 6. Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας Μάθηµα 6 122 Μεταδεδοµένα: : Η τυπολογία των σχηµάτων 123 Dublin Core: Τα στοιχεία δεδοµένων (1) Θέµα (Subject) Περιγραφή (Description) ηµιουργός (Creator( Creator) Τίτλος (Title) Εκδότης (Publisher( Publisher)

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Στις μέρες μας, η ελεύθερη πληροφόρηση και διακίνηση της πληροφορίας

Πρόλογος. Στις μέρες μας, η ελεύθερη πληροφόρηση και διακίνηση της πληροφορίας Πρόλογος Στις μέρες μας, η ελεύθερη πληροφόρηση και διακίνηση της πληροφορίας αποτελεί δημόσιο αγαθό, το οποίο πρέπει να παρέχεται χωρίς περιορισμούς και εμπόδια στα μέλη της κοινωνίας. Οι πολύπλευρα πληροφορημένοι

Διαβάστε περισσότερα

«Εμπειρία ανάπτυξης συστημάτων βιβλιοθηκών Συνεργασίες με βιβλιοθήκες ββ Εξέλιξη ξη ΑΒΕΚΤ»

«Εμπειρία ανάπτυξης συστημάτων βιβλιοθηκών Συνεργασίες με βιβλιοθήκες ββ Εξέλιξη ξη ΑΒΕΚΤ» «Εμπειρία ανάπτυξης συστημάτων βιβλιοθηκών Συνεργασίες με βιβλιοθήκες ββ Εξέλιξη ξη ΑΒΕΚΤ» o Πρόγραμμα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών ΕΚΤ (ΑΒΕΚΤ) Ανάπτυξη του Λογισμικού Πορεία εξέλιξης Στόχοι Συστήματος Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός του Ολοκληρωμένου Συστήματος Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Σχεδιασμός του Ολοκληρωμένου Συστήματος Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αθηνών Σχεδιασμός του Ολοκληρωμένου Συστήματος Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστας Βίγλας, Ειρήνη Λουρδή, Μάρα Νικολαΐδη, Γιώργος Πυρουνάκης, Κώστας Σαΐδης Περιεχόμενα Πώς οδηγούμαστε στο σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Σύνοψη κεφαλαίου Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων Δεοντολογία και ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου

Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Καθηγήτρια ΦΕΡΦΥΡΗ ΣΩΤΗΡΙΑ Τμήμα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Η σχεδίαση με τον παραδοσιακό τρόπο απαιτεί αυξημένο χρόνο, ενώ

Διαβάστε περισσότερα

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Πίνακας περιεχομένων Τίτλος της έρευνας (title)... 2 Περιγραφή του προβλήματος (Statement of the problem)... 2 Περιγραφή του σκοπού της έρευνας (statement

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές)

Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές) Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές) Ενδεικτικές τεχνικές διδασκαλίας: 1. Εισήγηση ή διάλεξη ή Μονολογική Παρουσίαση 2. Συζήτηση ή διάλογος 3. Ερωταποκρίσεις 4. Χιονοστιβάδα 5. Καταιγισμός Ιδεών 6. Επίδειξη

Διαβάστε περισσότερα

«Τα κοινωνικο-οικονοµικά ερευνητικά δεδοµένα στη µελέτη της κοινωνίας της πληροφορίας: µηχανισµοί αλληλεπίδρασης και τεκµηρίωση αποφάσεων»

«Τα κοινωνικο-οικονοµικά ερευνητικά δεδοµένα στη µελέτη της κοινωνίας της πληροφορίας: µηχανισµοί αλληλεπίδρασης και τεκµηρίωση αποφάσεων» «Τα κοινωνικο-οικονοµικά ερευνητικά δεδοµένα στη µελέτη της κοινωνίας της πληροφορίας: µηχανισµοί αλληλεπίδρασης και τεκµηρίωση αποφάσεων» Γιάννης Κάλλας ιευθυντής Υποστήριξης Ερευνών του Εθνικού Κέντρου

Διαβάστε περισσότερα

Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ

Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ Ένα μοντέλο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών για πληροφόρηση Προϋπολογισμός: 2.013.363 Μερσίνη Μορελέλη-Κακούρη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας

Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας ΈλεναΜάντζαρη, Γλωσσολόγος, Ms.C. ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ: Ανάπτυξη Υποδοµής Γλωσσικής Τεχνολογίας για το Βιοϊατρικό Τοµέα Τι είναι η οντολογία; Μιαοντολογίαείναιέναλεξικόόρωνπου διατυπώνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ. 1) Ηλεκτρονική τεκμηρίωση του φωτογραφικού αρχείου του γλύπτη Γ. Παππά (άτομο 1)

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ. 1) Ηλεκτρονική τεκμηρίωση του φωτογραφικού αρχείου του γλύπτη Γ. Παππά (άτομο 1) ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ Το Μουσείο Μπενάκη, στο πλαίσιο της Πράξης «ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ & ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ», ΥΕ 1 Τεκμηρίωση με ίδια μέσα, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τομέας Έρευνας ΚΕΘΕΑ Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα, έννοιες ή συμπεριφορές επιχειρεί να απαντήσει το γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Αικατερίνη Τσούμα Ερευνήτρια Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ)

Αικατερίνη Τσούμα Ερευνήτρια Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΙΑΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Αικατερίνη Τσούμα Ερευνήτρια Κέντρου Προγραμματισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΕΜΜ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ, ΒΙΟΛΟΓΟΣ, PhD ΙΑΤΡΙΚHΣ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΕΜΜ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ, ΒΙΟΛΟΓΟΣ, PhD ΙΑΤΡΙΚHΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΕΜΜ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ, ΒΙΟΛΟΓΟΣ, PhD ΙΑΤΡΙΚHΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα στηρίζεται αποκλειστικά στη συστηματική μελέτη της εμπειρικής

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις Η σκέψη αναπτύσσεται (προϊόν οικοδόμησης και αναδόμησης γνώσεων) στα πλαίσια συνεργατικών δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT)

ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT) 1 ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT) 1. Επιλογή θέματος. 2. Καταιγισμός ιδεών - διαθεματικές διασυνδέσεις. 3. Έρευνα πηγών - αναδιαμόρφωση ιδεών. 4. Καθοδηγητικά ερωτήματα. 5. Οργάνωση μαθησιακών

Διαβάστε περισσότερα

1. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην εκπαιδευτική διαδικασία

1. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην εκπαιδευτική διαδικασία 1. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην εκπαιδευτική διαδικασία Ο διδακτικός σχεδιασμός (instructional design) εμφανίσθηκε στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην κατάρτιση την περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 10: Ο Κριτικός Στοχασμός στον Εργασιακό Χώρο Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua.

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua. Μέρος Β /Στατιστική Μέρος Β Στατιστική Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua.gr/gpapadopoulos) Από τις Πιθανότητες στη Στατιστική Στα προηγούμενα, στο

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 09: Σχεδιασμός και Οργάνωση ενός Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙΙ Πολυξένη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Σχεδίαση Λογισμικού

Εισαγωγή στη Σχεδίαση Λογισμικού Εισαγωγή στη Σχεδίαση Λογισμικού περιεχόμενα παρουσίασης Τι είναι η σχεδίαση λογισμικού Έννοιες σχεδίασης Δραστηριότητες σχεδίασης Σχεδίαση και υποδείγματα ανάπτυξης λογισμικού σχεδίαση Η σχεδίαση του

Διαβάστε περισσότερα

Media Monitoring. Ενότητα 2: Η ανάλυση περιεχομένου. Σταμάτης Πουλακιδάκος Σχολή ΟΠΕ Τμήμα ΕΜΜΕ

Media Monitoring. Ενότητα 2: Η ανάλυση περιεχομένου. Σταμάτης Πουλακιδάκος Σχολή ΟΠΕ Τμήμα ΕΜΜΕ Media Monitoring Ενότητα 2: Η ανάλυση περιεχομένου Σταμάτης Πουλακιδάκος Σχολή ΟΠΕ Τμήμα ΕΜΜΕ Ορισμός Μετατρέπει υλικό ποιοτικής κυρίως φύσης σε μορφή ποσοτικών/ποιοτικών δεδομένων Μπορεί να οριστεί ως

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση»

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Π.1.4.3.β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε περισσότερα