ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Π.Μ.Σ) «ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΜΑ: «ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ» ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΚΑΤΑΠΤΩΣΕΩΝ ΒΡΑΧΩΝ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΚΛΟΚΟΒΑ ΤΗΣ Ε.Ο. ΑΝΤΙΡΡΙΟΥ-ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ: ΒΛΑΧΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΤΡΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013

2

3 ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Ν. Σαμπατακάκης, Αν. Καθηγητής Τμ. Γεωλογίας Παν/μίου Πατρών Γ. Κούκης, Ομότιμος Καθηγητής Τμ. Γεωλογίας Παν/μίου Πατρών Κ. Νικολακόπουλος, Επ. Καθηγητής Τμ. Γεωλογίας Παν/μίου Πατρών 1

4

5 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 3 Κατάλογος εικόνων... 6 Κατάλογος πινάκων Κατάλογος σχημάτων Πρόλογος Εισαγωγή Ιστορία του όρους Κλόκοβα Ευρύτερες γεωλογικές συνθήκες Γεωτεκτονική θέση και παλαιογεωγραφία Λιθοστρωματογραφική εξέλιξη Προαλπικό Υπόβαθρο Αλπικοί Σχηματισμοί Τεκτονική δομή και τεκτοοργενετική εξέλιξη Γεωλογικές συνθήκες στην περιοχή μελέτης Κλιματολογικά δεδομένα για την ευρύτερη περιοχή της Κλόκοβας Σταθμός Αγρινίου Σταθμός Πάτρας Τεχνικογεωλογικές συνθήκες Γενικά Tεχνικογεωλογικές συνθήκες της περιοχής μελέτης Θέσεις δειγματοληψίας Θέση δειγματοληψίας Θέση δειγματοληψίας Σύνταξη του Τεχνικογεωλογικού χάρτη Μηχανικά χαρακτηριστικά βραχομάζας Τεκτονικά διαγράμματα Θέση Α - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Α Θέση Β Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Β Θέση Γ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Γ

6 Θέση Δ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Δ Θέση Ε - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Ε Θέση Ζ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Ζ Θέση Η - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Η Θέση Θ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Θ Θέση Ι - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση I Θέση Κ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Κ Θέση Λ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Λ Θέση Μ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Μ Δυνητικές ολισθήσεις Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Α» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Β» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Γ» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Δ» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Ε» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Ζ» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Η» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Θ» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Ι» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Κ» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Λ» Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Μ» Μηχανική περιγραφή ασυνεχειών Υπολογισμός όγκου πιθανών καταπτώσεων βράχων Ταξινόμηση της βραχομάζας (RMR, GSI) Ταξινόμηση της βραχομάζας με χρήση του συστήματος RMR Ταξινόμηση της βραχομάζας με το σύστημα GSI Αναλύσεις προσομοίωσης καταπτώσεων Γενικά Καταπτώσεις στις επιμέρους διατομές «Διατομή Β» θέση Β «Διατομή Γ» θέση Γ

7 8.2.3 «Διατομή Δ» θέση Δ «Διατομή E» θέση E «Διατομή Ζ» θέση Ζ «Διατομή H» θέση H «Διατομή Θ» θέση Θ «Διατομή Ι» θέση Ι «Διατομή Κ» θέση Κ «Διατομή Λ» θέση Λ «Διατομή Μ» θέση Μ Σύγκριση αποτελεσμάτων από τις διατομές μελέτης και τις διατομές της έρευνας Προσομοίωση ευστάθειας πρανών Σχήμα 0.1 Σχηματική απεικόνιση του δείκτη SRF [Slope stability in surface mining επεξεργασία από William A. Hustrulid, Michael K. McCarter, Dirk J. A. Van Zyl] «Διατομή Δ» θέση Δ Παραδοχή χωρίς ρήγμα Παραδοχή με ρήγμα Παραδοχή με πολλαπλά ρήγματα «Διατομή Μ» θέση Μ Παραδοχή χωρίς ρήγμα Παραδοχή με ρήγμα Συσχέτιση των διατομών «Δ» και «Μ» Συμπεράσματα Προτάσεις ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

8 Κατάλογος εικόνων Εικ. 1.1 Διαχωρισμός αποικιών Λόκρων στην κεντρική Ελλάδα [πηγή: 18 Εικ. 1.2 Αποικία «Επιζεφύριοι Λόκροι» στη Νότια Ιταλία στο ακρωτήρι Ζεφύριον [πηγή: 19 Εικ. 2.1 Γεωτεκτονικό σχήμα των Ελληνίδων Ζωνών. Rh: Μάζα της Ροδόπης, Sm: Σερβομακεδονική μάζα, CR: Περιροδοπική ζώνη, (Pe: Ζώνη Παιανίας, Pa: Ζώνη Παίκου, Al: Ζώνη Αλμωπίας) = Ζώνη Αξιού, Pl: Πελαγονική ζώνη, Ac: Αττικοκυκλαδική ζώνη, Sp: Υποπελαγονική ζώνη, Pk: Ζώνη Παρνασσού Γκιώνας, P: Ζώνη Πίνδου, G: Ζώνη Γαγρόβου Τρίπολης, I: Ιόνιος ζώνη, Px: Ζώνη Παξών ή Προαπούλια, Au: Ενότητα «Ταλέα όρη πλακώδεις ασβεστόλιθοι» πιθανόν της Ιονίου ζώνης.[πηγή: Μουντράκης Δημοσθένης Μ., Γεωλογία της Ελλάδας, 1985] Εικ. 2.2 Λιθοστρωματογραφική στήλη της ζώνης Γαβρόβου Τρίπολης. 1: μαρμαρυγιακοί ασβεστόλιθοι, 2: φυλλίτες, 3: χαλαζίτες, 4: ασβεστολιθικές ενστρώσεις, 5: δολομίτες, 6: μαύροι ασβεστόλιθοι, 7: λατυποπαγείς ασβεστόλιθοι, 8: βωξιτική εμφάνιση, 9: φλύσχης. [πηγή: Μουντράκης Δημοσθένης Μ., Γεωλογία της Ελλάδας, 1985] Εικ. 2.3 Σχηματικές τομές που αναπαριστούν την ορογενετική εξέλιξη των Ελληνίδων (πηγή: Jacobshagen et al. 1978). a) Περίοδος Μέσου Μειόκαινου. Επώθηση των κεντρικών Ελληνικών καλυμμάτων (ζώνες Πίνδου, Παρνασσού, Πελαγονικής) πάνω στη ζώνη Γαβρόβου. b) Περίοδος Μέσου - Ανω.Ηωκαίνου. Κλείσιμο του ωκεάνιου χώρου της ζώνης Αξιού. Επώθηση των οφειολίθων από τη ζώνη Αξιού πάνω στην Πελαγονική. Αρχή της ιζηματογένεσης του εξωτερικού φλύσχη. Απόθεση της μολάσσας στην Μεσοελληνική αύλακα και την "αύλακα Αξιού". c) Περίοδος Ανωτέρου Ιουρασικού - Κατωτέρου Κρητιδικού. Βύθιση του ωκεανού της ζώνης Αξιού κάτω από την Περιροδοπική ζώνη και την Ελληνική Ενδοχώρα. Αρχική τεκτονική τοποθέτηση των οφειολίθων πάνω στην Πελαγονική. d) Περίοδος Μέσου - Ανω Ιουρασικού. Αύλακες και υβώματα μετά την περιροδοπική ορογένεση. Al = Αλμωπίας, C.R.B. = Περιροδοπική, G.T. = Γαβρόβου-Τρίπολης, Η = Ενδοχώρα, Ιο = Ιόνιος, Ρ = Πελαγονική, Pa = Πάικου, Ρe = Παιονίας, Ρh = λεκάνη φυλλιτών, Ρi = Πίνδου, Sb = Υποπελαγονική, Τ.Ο. = Σειρά Plattenkalk Εικ. 3.1 Ο χάρτης της ευρύτερης περιοχής με τους πλησιέστερους μετεωρολογικούς σταθμούς [πηγή: ΕΜΥ] Εικ. 4.1 Η θέση της περιοχής μελέτης στην Ελλάδα.[πηγή: Όρια νομών Καλλικράτη, Corine 2000] Εικ. 4.2 Οριοθέτηση της περιοχής μελέτης με περίγραμμα. [πηγή: Google Earth] Εικ. 4.3 Γεωλογικό σκαρίφημα της περιοχής μελέτης, με τις δώδεκα θέσεις μελέτης Εικ. 5.1 Απεικόνιση των θέσεων δειγματοληψίας1 και 2 στον γεωλογικό χάρτη της περιοχής μελέτης. 36 Εικ. 5.2 Το πρανές δειγματοληψίας του δείγματος 1 (θέση Ι) Εικ. 5.3 Το πρανές δειγματοληψίας του δείγματος 2 (θέση Ζ) Εικ. 7.1 Ροδόγραμμα διασποράς προσανατολισμού ασυνεχειών βραχομάζας Εικ. 7.2 Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ. 7.3 Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ. 7.4 Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ. 7.5 Διάγραμμα διασποράς των πόλων

9 Εικ. 7.6 Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ. 7.7 Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ. 7.8 Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ. 7.9 Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Α Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Β Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Γ Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Δ Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Ε Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Ζ Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Η Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Θ Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Ι Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Κ

10 Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Λ Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Μ Εικ. 8.1 Απεικόνιση των διατομών, ανα θέση, στην περιοχή μελέτης [πηγή Google Earth] Εικ. 8.2 Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Β» για όγκο 0.052m Εικ. 8.3 Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Β», για όγκο 0.052m Εικ. 8.4 Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Β» για όγκο 0.052m Εικ. 8.5 Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Β» για όγκο 0.052m Εικ. 8.6 Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Γ» για όγκο 0.052m Εικ. 8.7 Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Γ», για όγκο 0.052m Εικ. 8.8 Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Γ», για όγκο 0.052m Εικ. 8.9 Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Γ», για όγκο 0.052m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο 0.052m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.350, για όγκο 0.052m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Δ» για όγκο 0.04 m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Δ», για όγκο 0.04m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Δ», για όγκο 0.04m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Δ», για όγκο 0.04m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο 0.04 m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=12.406, για όγκο 0.04m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Ε» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Ε», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Ε», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Ε», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=12.478, για όγκο m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Ζ» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Ζ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Ζ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Ζ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.372, για όγκο m Εικ Τομή πρανούς εθνικής οδού με τις επιφάνειες τροφοδοσίας βραχοκαταπτώσεων για την «θεση Η» Εικ (α, β): Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Η» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Η», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Η», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Η», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=12.772, για όγκο m

11 Εικ Τομή πρανούς εθνικής οδού με τις πηγές τροφοδοσίας βραχοκαταπτώσεων για την «θέση Θ» Εικ (α, β): Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Θ» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Θ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Θ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Θ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.347, για όγκο m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Ι» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Ι», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Ι», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Ι», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.292, για όγκο m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Κ» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Κ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Κ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Κ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=11.673, για όγκο m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Λ» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Λ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Λ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Λ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.132, για όγκο m Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Μ» για όγκο m Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Μ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Μ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Μ», για όγκο m Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.899, για όγκο m Εικ Διατομές μελέτης για την περιοχή έρευνας Εικ Διατομές έρευνας των έντεκα θέσεων στην περιοχή έρευνας Εικ Χάρτης ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας (Ε.Α.Κ. 2003) Εικ. 0.1 Ορισμός του πρανούς και η δημιουργία του κανάβου

12 Εικ. 0.2 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.13, 0.15 και 0.25 αντίστοιχα Εικ. 0.3 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.14, 0.15 και 0.16 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ. 0.4 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.13, 0.15 και 0.25 αντίστοιχα Εικ. 0.5 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 0.14, 0.15 και 0.16 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ. 0.6 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.04, 0.07 και 0.49 αντίστοιχα Εικ. 0.7 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.03, 0.08 και 0.09 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ. 0.8 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.04, 0.07 και 0.49 αντίστοιχα Εικ. 0.9 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 0.03, 0.08 και0.09 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.2, 1.4 και 1.6 αντίστοιχα Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.4, 1.54 και 2 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.2, 1.4 και 1.6 αντίστοιχα Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 1.4, 1.54 και 2 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ Ορισμός του πρανούς και η δημιουργία του κανάβου Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.8, 1.99 και 2.4 αντίστοιχα Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1, 1.95 και 2.4 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.8, 1.99 και 2.4 αντίστοιχα Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος, για SRF 1, 1.95 και 2.4 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.99 και αντίστοιχα Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1, 1.06 και 1.2 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.99 και αντίστοιχα Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 1, 1.06 και 1.2 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης

13

14 Κατάλογος πινάκων Πίνακας 4.1 Επιμέρους θέσεις που διαχωρίστηκε η περιοχή έρευνας Πίνακας 5.1 Πληροφορίες θέσης δειγματοληψίας Πίνακας 5.2 Παράθεση των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών για την θέση 1 της δειγματοληψίας Πίνακας 5.3 Πληροφορίες θέσης δειγματοληψίας Πίνακας 5.4 Παράθεση των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών για την θέση 2 της δειγματοληψίας Πίνακας 7.1 Εύρος διακύμανσης προσανατολισμού ασυνεχειών Πίνακας 7.2 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Α» Πίνακας 7.3 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Β» Πίνακας 7.4 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Γ» Πίνακας 7.5 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Δ» Πίνακας 7.6 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Ε» Πίνακας 7.7 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Ζ» Πίνακας 7.8 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Η» Πίνακας 7.9 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Θ» Πίνακας 7.10 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Ι» Πίνακας 7.11 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Κ» Πίνακας 7.12 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Λ» Πίνακας 7.13 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Μ» Πίνακας 7.14 Γενικοί συγκεντρωτικοί πίνακες μηχανικής περιγραφής ασυνεχειών (I.S.R.M από ΚΟΥΚΗΣ και ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗΣ, 2002) Πίνακας 7.15 Προσανατολισμός και χαρακτηριστικά των κυρίων συστημάτων ασυνεχειών για όλες τις θέσεις Πίνακας 7.16 Αντιπροσωπευτικές μέσες τιμές του V b όπως εκτιμώνται και όπως μετρήθηκαν από πραγματικές καταπτώσεις Πίνακας 8.1 Γεωμετρικά χαρακτηριστικά διατομών προσομοίωσης και μεγέθους καταπτώσεων Πίνακας 8.2 Οι συντεταγμένες (x,y) των θέσεων διατομών Πίνακας 8.3 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Β» Πίνακας 8.4 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Γ» Πίνακας 8.5 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Δ» Πίνακας 8.6 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Ε» Πίνακας 8.7 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Ζ»

15 Πίνακας 8.8 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Η» Πίνακας 8.9 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Θ» Πίνακας 8.10 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Ι» Πίνακας 8.11 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Κ» Πίνακας 8.12 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Λ» Πίνακας 8.13 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Μ» Πίνακας 8.14 Συγκεντρωτικός πίνακας με τα αποτελέσματα για την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης βραχοτεμαχίων στην άκρη της οδού και ο όγκος τους, από την τεχνική έκθεση και την έρευνα Πίνακας 0.1 Παράδειγμα συσχέτισης του SRF με το F [GEO-SLOPE International Ltd, Calgary, Alberta, Canada] Πίνακας 0.2: Χαρακτηριστικά της «διατομής Δ» Πίνακας 0.3: Χαρακτηριστικά της «διατομής Μ» Κατάλογος σχημάτων Σχήμα 3.1 Η διακύμανση της θερμοκρασίας ( o C) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] Σχήμα 3.2 Η διακύμανση της υγρασίας (%) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] Σχήμα 3.3 Η διακύμανση της βροχόπτωσης (mm) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] Σχήμα 3.4 Η διακύμανση της έντασης του ανέμου (Kt) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] Σχήμα 3.5 Η διακύμανση της θερμοκρασίας ( ο C) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] Σχήμα 3.6 Η διακύμανση της υγρασίας (%) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] Σχήμα 3.7 Η διακύμανση της βροχόπτωσης (mm) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] Σχήμα 3.8 Η διακύμανση της έντασης του ανέμου (Kt) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] Σχήμα 0.1 Σχηματική απεικόνιση του δείκτη SRF [Slope stability in surface mining επεξεργασία από William A. Hustrulid, Michael K. McCarter, Dirk J. A. Van Zyl]

16 Πρόλογος Η παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Γεωεπιστήμες και Περιβάλλον» στην κατεύθυνση της «Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Γεωλογίας» του Πανεπιστημίου Πατρών, στο τμήμα Γεωλογίας. Η εκπόνηση της διπλωματικής έγινε στο Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας, στο τρίτο εξάμηνο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών όπως αυτό προβλέπεται. Το θέμα που πραγματεύεται η παρούσα εργασία είναι η προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους και γίνεται εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Ε.Ο. Αντιρρίου Ιωαννίνων. Η μελέτη ξεκίνησε την άνοιξη 2012, με επί τόπου μετρήσεις και καταγραφή καταπτώσεων στην Ε.Ο. Αντιρρίου Ιωαννίνων στην περιοχή της Κλόκοβας και συνεχίστηκε κατά το χειμερινό εξάμηνο με προσομοίωση καταπτώσεων σε υπολογιστικά προγράμματα (Dips, Phase, RocFall). Με αφορμή την ολοκλήρωση της προσπάθειας αυτής θα ήθελα να ευχαριστήσω αρχικά τον Επιστημονικό Υπεύθυνο και επιβλέποντα της εργασίας αυτής, Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Σαμπατακάκη Νικόλαο, για την καθοδήγηση και υποστήριξη που μου παρείχε καθ όλη την διάρκεια των σπουδών μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Στην συνέχεια θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Ομότιμο Καθηγητή κ. Κούκη Γεώργιο για τις πολύτιμες γνώσεις που μου προσέφερε κατά τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο, καθώς επίσης και τον Επίκουρο Καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Νικολακόπουλο για τις γνώσεις και τις εποικοδομητικές συμβουλές που μου παρείχε στην διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών, στα πλαίσια των εφαρμογών των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Δεν μπορώ να μην ευχαριστήσω τον υποψήφιο διδάκτορα Βαγενά Νικόλαο (Γεωλόγος) για την υποστήριξη και παροχή πληροφοριών σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετώπισα κατά την διάρκεια της εργασίας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλω επίσης σους υποψήφιους μεταπτυχιακούς Κελασίδη Γεώργιο (Γεωλόγος) και Κάβουρα Αικατερίνη (Γεωλόγος), για την βοήθεια τους τόσο στην μελέτη της περιοχής στην ύπαιθρο όσο και στην εκπόνηση των εργαστηριακών δοκιμών και στην επεξεργασία των δεδομένων που εξήχθησαν από αυτές. Το μεγαλύτερο ευχαριστώ ωστόσο ανήκει στην οικογένεια μου, για την υποστήριξη και καθοδήγηση που μου παρέχουν σε όλη την διάρκεια των σπουδών μου. 14

17

18 Εισαγωγή Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους και συγκεκριμένα η εφαρμογή έγινε στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Ε.Ο. Αντιρρίου - Ιωαννίνων. Το βασικό αντικείμενο ήταν η διερεύνηση των τεχνικό-γεωλογικών και γεωτεχνικών συνθηκών των ανάντη πρανών της Ε.Ο. Αντιρρίου Ιωαννίνων από Χ.Θ έως Χ.Θ Η μελέτη αυτή επικεντρώθηκε σε δύο βασικούς άξονες, πρώτον πραγματοποιήθηκε υπαίθρια διερεύνηση των συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή μελέτης, όπου και καταγράφηκαν με σκοπό την δημιουργία του τεχνικογεωλογικού χάρτη, δεύτερον με χρήση υπολογιστικών προγραμμάτων (Rocfall, Phase2) πραγματοποιήθηκε προσομοίωση καταπτώσεων βράχων και ανάλυση ευστάθειας πρανών για επιλεγμένες διατομές. Αναλυτικότερα η δομή της εργασίας είναι η εξής: Κεφάλαιο 1, σε αυτό το κεφάλαιο ξετυλίγεται η ιστορία του όρους της Κλόκοβας και πως αυτό εμπλέκεται λόγω της γεωγραφικής του θέσης στις μετακινήσεις των αρχαίων ελληνικών φύλων. Κεφάλαιο 2, στο συγκεκριμένο κεφάλαιο αναφέρονται οι γεωλογικές συνθήκες της ευρύτερης περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της τεκτονικής εξέλιξης, της τεκτονικής δομής καθώς επίσης και της τεκτοορογενετικής εξέλιξης της περιοχής. Στο Κεφάλαιο 3, γίνεται μία αναφορά στα κλιματολογικά δεδομένα που βρέθηκαν από τους πλησιέστερους στην περιοχή μελέτης μετεωρολογικούς σταθμούς, του Αγρινίου και της Πάτρας. Κεφάλαιο 4, παρατίθενται οι τεχνικογεωλογικές συνθήκες της περιοχής μελέτης, όπως επίσης και ο τεχνικογεωλογικός χάρτης που σχεδιάστηκε. Κεφάλαιο 5, περιγράφονται οι δύο θέσεις δειγματοληψίας, από τις οποίες και έγινε η δειγματοληψία των βραχωδών τεμαχίων, μεγάλων διαστάσεων, για την εκτέλεση των εργαστηριακών δοκιμών. Στο Κεφάλαιο 6, περιγράφονται αναλυτικά οι γεωλογικές ενότητες που συναντώνται στην περιοχή μελέτης. Το Κεφάλαιο 7, περιλαμβάνει τα μηχανικά χαρακτηριστικά της βραχομάζας, τα τεκτονικά διαγράμματα για κάθε μία από τις δώδεκα επιλεγμένες θέσεις, τα διαγράμματα με τις δυνητικές ολισθήσεις που υπολογίστηκαν για κάθε θέση και η μηχανική περιγραφή των ασυνεχειών στης βραχόμαζας. Επίσης παρατίθεται ο όγκος των πιθανών καταπτώσεων που υπολογίστηκε για κάθε θέση και η ταξινόμηση της βραχόμαζας με το σύστημα ταξινόμησης RMR και GSI. Στο Κεφάλαιο 8, με την χρήση του προγράμματος Rocfall γίνεται υπολογισμός των πιθανών καταπτώσεων για κάθε μια από τις επιλεγμένες διατομές, καθώς επίσης και η προσομοίωση της ευστάθειας των πρανών με την χρήση του προγράμματος Phase2. Ενώ τέλος στο Κεφάλαιο 9, παρατίθενται τα γενικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την συγκεκριμένη διατριβή ειδίκευσης. 16

19

20 1 Ιστορία του όρους Κλόκοβα Η Παλιοβούνα (επίσημη ονομασία Κλόκοβα) είναι βουνό στα νότια της Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται στην περιοχή του Αντιρρίου και έχει ύψος 1038 m. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή με την ονομασία Ταφιασσός. Η Κλόκοβα υψώνεται απότομα στη νότια πλευρά του, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τη μοναδική κορυφή του και έχει σχεδόν κωνοειδές σχήμα. Οφείλει το όνομά του «Παλιοβούνα» στο κακοτράχαλο της περιοχής που δυσκόλευε από παλιά τη διέλευση από τα δυτικά του νομού προς τη Ναυπακτία. Αντιθέτως η βόρεια πλευρά του είναι αρκετά πιο ομαλή. Εικ. 1.1 Διαχωρισμός αποικιών Λόκρων στην κεντρική Ελλάδα [πηγή: Στην περιοχή της κεντρικής Ελλάδας, αρχικά από τον Ευβοϊκό κόλπο μέχρι τον Κορινθιακό, κατοικούσαν τρία αρχαιοελληνικά συγγενικά φύλα, οι Λοκροί, ήταν φύλα μεικτής προέλευσης, καταγόμενα από τους Ηοίους (δηλ. ανατολικούς) Λοκρούς, οι οποίοι αποτελούσαν το αρχικό φύλο που εγκαταστάθηκε στην περιοχή που θα ονομασθεί Λοκρίς. Σχετικά με την καταγωγή των Λοκρών υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία εκδοχή είναι ότι ίσως να ήταν από τα πρώτα δωρικά - βορειοδυτικά φύλα που έφτασαν στη νότια Ελλάδα, ενώ κατά μία δεύτερη εκδοχή, οι Λοκροί προέρχονταν από τους «Λέλεγες» και πήραν το όνομά τους από τον βασιλιά Λοκρό. Η εγκατάσταση αυτή εκτιμάται ότι έγινε πριν την έναρξη του «Τρωικού πολέμου». Σύμφωνα με πρόσφατες απόψεις, οι Λοκροί κατοικούσαν σε μια ενιαία αρχικά περιοχή που εκτεινόταν από τον Ευβοϊκό κόλπο μέχρι τον Κορινθιακό και στην συνέχεια, λόγω της διείσδυσης και εγκατάστασης των Φωκέων (στην Φωκίδα) και αργότερα των Δωριέων (στην Δωρίδα) θα διασπαστούν σε Ανατολικούς και Δυτικούς Λοκρούς. Οι Ανατολικοί Λοκροί στην συνέχεια θα ξεχωρίσουν σε Οπούντιους Λοκρούς, στο νότιο τμήμα της Λοκρίδος (που θα ονομασθούν έτσι από την πρωτεύουσά τους Οπούντα) και σε Επικνημίδιους Λοκρούς, από το όρος Κνημίς (Στράβων, Θ ΙΙΙ. 1 και IV. 1). Οι 18

21 Δυτικοί Λοκροί ήταν γνωστοί ως «Οζόλαι» και «Εσπέριοι» (δηλ. δυτικοί) και κατείχαν την περιοχή στα δυτικά του Παρνασσού, που καταλάμβανε και ένα τμήμα του Κρισαίου κόλπου (Στράβων, Θ ΙΙΙ. 1), στον Κορινθιακό, μεταξύ Φωκίδος στα ανατολικά και Αιτωλίας στα δυτικά.(εικ. 1.1) Η ονομασία τους, κατά τον Στράβωνα (Θ IV. 8) προερχόταν από το γεγονός ότι στην περιοχή τους υπήρχε ο Ταφιασσός λόφος όπου ήταν το μνήμα του Νέσσου και των υπολοίπων Κενταύρων με αποτέλεσμα, από την αποσύνθεση των πτωμάτων τους, το νερό που έτρεχε στους πρόποδες του λόφου να είναι «δυσώδες και με θρόμβους από αίμα». Κατά πάσα πιθανότητα επρόκειτο για κάποια ηφαιστειακή πηγή που συνοδευόταν από έκλυση του εξαιρετικά δύσοσμου αερίου υδροθείου και που οι κάτοικοι συνέδεσαν με την θανάτωση από τον Ηρακλή του Κενταύρου Νέσσου, όταν επιχείρησε να αρπάξει την Δηιάνειρα, κατά την διάβαση του ποταμού Εύηνου της περιοχής τους. Οι Λοκροί θα ιδρύσουν γύρω στο 680 με 670 π.χ., στην νότια Ιταλία (Μεγάλη Ελλάδα) (Εικ. 1.2) την περίφημη αποικία τους που θα γίνει γνωστή με την ονομασία «Επιζεφύριοι Λοκροί» (κοντά στο ακρωτήριο Ζεφύριον της Καλαβρίας), στην ίδρυση της οποίας θα συμμετάσχουν πιθανότατα Δυτικοί και Ανατολικοί Λοκροί. Εικ. 1.2 Αποικία «Επιζεφύριοι Λόκροι» στη Νότια Ιταλία στο ακρωτήρι Ζεφύριον [πηγή: 19

22 2 Ευρύτερες γεωλογικές συνθήκες 2.1 Γεωτεκτονική θέση και παλαιογεωγραφία Το όρος Κλόκοβα που όπως προαναφέρθηκε βρίσκεται νότια της Αιτωλοακαρνανίας και ανήκει στην Γεωτεκτονική ζώνη Γαβρόβου- Τρίπολης η οποία εκτείνεται σε μήκος 250km και πλάτος 10-20km. (Εικ. 2.1) Η ζώνη αυτή τοποθετείται δυτικά της ζώνης Πίνδου και προεκτείνεται με διεύθυνση ΒΒΔ-ΝΝΑ από την Ήπειρο προς την Πελοπόνησσο, τεκτονικά φαίνεται να περιβάλλεται από την ζώνη Ωλονού- Πίνδου. Η ζώνη Γαβρόβου- Τρίπολης θεωρήθηκε σαν ύβωμα που είχε συνεχή νηριτική ιζηματογένεση και χώριζε το ευγεωσύγκλινο της ζώνης Ωλονού- Πίνδου από το μειογεωσύγκλινο της Ανδριατικοιονίου ζώνης. Επίσης είναι γνωστό ότι ανήκει στις εξωτερικές Ελληνίδες όπου χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι δεν υπέστησαν την δράση των πρώιμων ορογενέσεων, αλλά ο χώρος τους είχε συνεχή (αδιάκοπη) ιζηματογένεση καθ όλη τη διάρκεια των Αλπικών χρόνων (από Τριαδικό μέχρι Τριτογενές). Στο Τριτογενές έγινε η οριστική ανάδυση των Εξωτερικών ζωνών οπότε έγινε και η μοναδική πτύχωση των σχηματισμών των ζωνών αυτών. Εικ. 2.1 Γεωτεκτονικό σχήμα των Ελληνίδων Ζωνών. Rh: Μάζα της Ροδόπης, Sm: Σερβομακεδονική μάζα, CR: Περιροδοπική ζώνη, (Pe: Ζώνη Παιανίας, Pa: Ζώνη Παίκου, Al: Ζώνη Αλμωπίας) = Ζώνη Αξιού, Pl: Πελαγονική ζώνη, Ac: Αττικοκυκλαδική ζώνη, Sp: Υποπελαγονική ζώνη, Pk: Ζώνη Παρνασσού Γκιώνας, P: Ζώνη Πίνδου, G: Ζώνη Γαγρόβου Τρίπολης, I: Ιόνιος ζώνη, Px: Ζώνη Παξών ή Προαπούλια, Au: Ενότητα «Ταλέα όρη πλακώδεις ασβεστόλιθοι» πιθανόν της Ιονίου ζώνης.[πηγή: Μουντράκης Δημοσθένης Μ., Γεωλογία της Ελλάδας, 1985] 20

23 Όσο αναφορά τον νομό της Αιτωλοακαρνανίας μορφολογικά χαρακτηρίζεται από ένα έντονο γενικά ανάγλυφο, που οφείλεται κυρίως στην έντονη τεκτονική των επωθήσεων και εφιππεύσεων των ιζημάτων που παρατηρούνται. 2.2 Λιθοστρωματογραφική εξέλιξη Προαλπικό Υπόβαθρο Το προαλπικό υπόβαθρο της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης έχει αμφισβητηθεί, διότι ενώ αρχικά επικρατούσε η άποψη ότι το προαλπικό υπόβαθρο αποτελούνταν από ημιμεταμορφωμένα πετρώματα, φυλλίτες, χαλαζίτες και πλακώδεις ανακρυσταλλωμένους ασβεστόλιθους (Plattenkalk), φαίνεται όμως ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύει. Αυτό γιατί αποδείχτηκε ότι οι σχηματισμοί Plattenkalk έχουν ηλικία από Τριαδικό μέχρι Ηώκαινο, επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί ως υπόβαθρο αλλά ως αλπική σειρά. Όσο αναφορά τη σειρά των φυλλιτών υπάρχουν διάφορες απόψεις [Γεωλογια της Ελλάδας, Δημοσθένης Μ. Μουντράκης, 1985]: a. Ότι όλα τα πετρώματα της σειράς των φυλλιτών αποτελούν το προαλπικό υπόβαθρο της ζώνης Γαβρόβου Τρίπολης. b. Ότι η σειρά των φυλλιτών αποτελεί κοινό υπόβαθρο τόσο για την ζώνη Γαβρόβου- Τρίπολης, τόσο και για την Ανδριατικοιόνιο ζώνη. c. Ότι το μεγαλύτερο μέρος από τα φυλλιτικά πετρώματα ανήκει στην σειρά Plattenkalk, η οποία πιθανολογείται και ως ανεξάρτητη ζώνη, ενώ ένα μικρό μέρος των φυλλιτικών πετρωμάτων, γνωστά και ως «στρώματα Τυρού» στην Πελοπόννησο αντιπροσωπεύουν το προαλπικό υπόβαθρο της ζώνης Γαβρόβου-Τρίπολης. d. Ότι τα φυλλιτικά πετρώματα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τον κατώτερο ορίζοντα που είναι αισθητά μεταμορφωμένος και αποτελεί και τμήμα της Ιονίου ζώνης, τον ενδιάμεσο και ανώτερο ορίζοντα ηλικίας Λιθανθρακοφόρου- Τριαδικού που παρουσιάζουν ασθενέστερη μεταμόρφωση και ανήκουν στην ζώνη Γαβρόβου- Τρίπολης. e. Ότι η σειρά των φυλλιτών είναι μια ανεξάρτητη γεωτεκτονική ζώνη η οποία αντιπροσωπεύει μια παλιά αύλακα μεταξύ της Ιονίου ζώνης και της Προαπούλιας. f. Ότι τα ημιμεταμορφωμένα και μεταμορφωμένα πετρώματα της Κρήτης και της Πελοποννήσου που θεωρείται ότι αποτελούν τη σειρά των φυλλιτών είναι στην πραγματικότητα επωθημένα τεκτονικά καλύμματα εσωτερικής προέλευσης. Τέλος για την σειρά των φυλλιτών η ευρύτερα αποδεχτή άποψη λέει ότι πρόκειται για μεταμόρφωση υψηλής πίεσης και χαμηλής θερμοκρασίας (γλαυκοφανιτική φάση μεταμόρφωσης), όπου σύμφωνα με τις ραδιοχρονολογίσεις έλαβε χώρα μεταξύ τελικού Ολιγόκαινου- Κάτω Μειοκαίνου. 21

24 2.2.2 Αλπικοί Σχηματισμοί Ανεξάρτητα από το αμφιλεγόμενο προαλπικό υπόβαθρο της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης, είναι γνωστή η συνεχής νηριτική ιζηματογένεση που έγινε κατά τους αλπικού χρόνους και αποτέλεσμα αυτής είναι μια σειρά ανθρακικών πετρωμάτων με πάχος 1800m. Η ιζηματογένεση αυτών ξεκίνησε το Άνω Τριαδικό με δολομίτες και συνέχισε όλο το ΜεσοζωΪκό και Τριτογενές μέχρι και το Άνω Ηώκαινο, με νηριτικούς ασβεστόλιθους, μαύρους ή σκοτεινούς τεφρούς και μερικές φορές λατυποπαγείς με παρουσία απολιθωμάτων. Στο μέσο Ηώκαινο λόγω μερικών βοξιτικών εμφανίσεων παρουσιάζεται μια μικρή διακοπή της νηριτικής ιζηματογένεσης. Από το Ανώτερο Ηώκαινο ξεκίνησε η απόθεση του φλύσχη, η οποία σταμάτησε στο τέλος του Ολιγόκαινου με την πτύχωση και την οριστική ανάδυση της ζώνης. Ο φλυσχης της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης είναι μαργαϊκος με πάχος περίπου 2000m. Ο φλύσχης βρίσκεται ασύμφωνα πάνω στους ασβεστόλιθους της ζώνης πράγμα που πιθανά να υποδηλώνει άλλη μια μικρής διάρκειας ανάδυση της ζώνης πριν από την απόθεση του φλύσχη (Εικ. 2.2). Εικ. 2.2 Λιθοστρωματογραφική στήλη της ζώνης Γαβρόβου Τρίπολης. 1: μαρμαρυγιακοί ασβεστόλιθοι, 2: φυλλίτες, 3: χαλαζίτες, 4: ασβεστολιθικές ενστρώσεις, 5: δολομίτες, 6: μαύροι ασβεστόλιθοι, 7: λατυποπαγείς ασβεστόλιθοι, 8: βωξιτική εμφάνιση, 9: φλύσχης. [πηγή: Μουντράκης Δημοσθένης Μ., Γεωλογία της Ελλάδας, 1985] 2.3 Τεκτονική δομή και τεκτοοργενετική εξέλιξη Η ζώνη Γαβρόβου - Τρίπολης θεωρείται ως μία σχετικά αυτόχθονη ή παρά-αυτόχθονη γεωτεκτονική ζώνη, πάνω στην οποία έχει επωθηθεί σε μεγάλη κλίμακα το αλλόχθονο τεκτονικό κάλυμμα της ζώνης 22

25 Πίνδου, ενώ η ίδια η ζώνη Γαβρόβου- Τρίπολης φαίνεται να είναι επωθημένη πάνω στην Ιόνιο ζώνη ή πάνω στην σειρά Plattenkalk ή κατά θέσεις πάνω στην σειρά των φυλλιτών. (Εικ. 2.3) Εικ. 2.3 Σχηματικές τομές που αναπαριστούν την ορογενετική εξέλιξη των Ελληνίδων (πηγή: Jacobshagen et al. 1978). a) Περίοδος Μέσου Μειόκαινου. Επώθηση των κεντρικών Ελληνικών καλυμμάτων (ζώνες Πίνδου, Παρνασσού, Πελαγονικής) πάνω στη ζώνη Γαβρόβου. b) Περίοδος Μέσου - Ανω.Ηωκαίνου. Κλείσιμο του ωκεάνιου χώρου της ζώνης Αξιού. Επώθηση των οφειολίθων από τη ζώνη Αξιού πάνω στην Πελαγονική. Αρχή της ιζηματογένεσης του εξωτερικού φλύσχη. Απόθεση της μολάσσας στην Μεσοελληνική αύλακα και την "αύλακα Αξιού". c) Περίοδος Ανωτέρου Ιουρασικού - Κατωτέρου Κρητιδικού. Βύθιση του ωκεανού της ζώνης Αξιού κάτω από την Περιροδοπική ζώνη και την Ελληνική Ενδοχώρα. Αρχική τεκτονική τοποθέτηση των οφειολίθων πάνω στην Πελαγονική. d) Περίοδος Μέσου - Ανω Ιουρασικού. Αύλακες και υβώματα μετά την περιροδοπική ορογένεση. Al = Αλμωπίας, C.R.B. = Περιροδοπική, G.T. = Γαβρόβου-Τρίπολης, Η = Ενδοχώρα, Ιο = Ιόνιος, Ρ = Πελαγονική, Pa = Πάικου, Ρe = Παιονίας, Ρh = λεκάνη φυλλιτών, Ρi = Πίνδου, Sb = Υποπελαγονική, Τ.Ο. = Σειρά Plattenkalk. Η επώθηση της Πίνδου πάνω στην ζώνη Γαβρόβου- Τρίπολης φαίνεται σε όλο το μήκος της επαφής των δύο ζωνών, εντυπωσιακό είναι το φαινόμενο της εμφάνισης της ζώνης Γαβρόβου-Τρίπολης υπό μορφή «τεκτονικών παραθύρων» στην Πελοπόννησο. Το μεγαλύτερο σε έκταση «τεκτονικό παράθυρο» είναι αυτό της Τρίπολης, το οποίο καταλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα από την κεντρική και νότια Πελοπόννησο, και ακολουθούν το «παράθυρο της Δημητσάνας», το «παράθυρο των Λαγκαδίων», το «παράθυρο της Βυτίνας», το «παράθυρο της ορεινής μάζας του Χελμού (Αροάνεια)», το «παράθυρο της λίμνης Στυμφαλίας», το «παράθυρο των Δερβενακίων» και τέλος το «παράθυρο του βουνού Κυλλήνη». Εκτός όμως από τα «τεκτονικά παράθυρα» που βρίσκονται στην Πελοπόννησο, η ζώνη Γαβρόβου-Τρίπολης κάνει την εμφάνιση της και στην Πελαγονική ζώνη στο «τεκτονικό παράθυρο του Ολύμπου». 23

26 Η ανακάλυψη του τελευταίου επιβεβαιώνει την επώθηση όλων των Εσωτερικών ζωνών από τα ανατολικά προς τα δυτικά πάνω στις εξωτερικές, ενώ συγκεκριμένα για την ζώνη Γαβρόβου-Τρίπολης επιβεβαιώνει ότι όχι μόνο δέχτηκε την επώθηση της ζώνης Πίνδου αλλά και όλων των πιο εσωτερικών ζωνών. Πτυχωμένα σε ανοιχτές πτυχές με άξονες γενικής διεύθυνσης Β-Ν εμφανίζονται τα στρώματα της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης, σε συγκλινικές ή αντικλινικές μορφές μεγάλης κλίμακας, κατά την διάρκεια της τελικής φάσης των πτυχώσεων λόγο συμπιεστικής τεκτονικής που έλαβε χώρα στο τελικό Ολιγόκαινο έως κάτω Μειόκαινο. Αντιθέτως από τα Αλπικά ιζήματα της ζώνης, τα οποία εμφανίζονται απλά πτυχωμένα με πτυχές της τελικής φάσης, τα φυλλιτικά πετρώματα του πιθανού υποβάθρου της ζώνης εμφανίζονται πτυχωμένα από τρείς παραμορφωτικές φάσεις (οι παραμορφώσεις αυτές δεν καταλογίζονται στη ζώνη Γαβρόβου-Τρίπολης λόγω της αμφιλεγόμενης γεωτεκτονικής τοποθέτησης της σειράς των φυλλιτών). Τέλος κατά το Πλειοτεταρτογενές αφού είχαν ήδη τελειώσει οι επωθητικές κινήσεις των Εξωτερικών ζωνών, ξεκίνησε μια άλλη περίοδος, η περίοδος εφελκυσμού του ευρύτερου Ελληνικού χώρου, που είχε ως αποτέλεσμα τον τεμαχισμό των στρωμάτων της ζώνης Γαβρόβου-Τρίπολης από ρήγματα κανονικά με διεύθυνση Β-Ν των αξόνων των πτυχών, ενώ παρουσιάζεται ακόμα μία ομάδα ρηγμάτων με διεύθυνση περίπου 75 ο -90 ο. [Γεωλογία της Ελλάδας, Δημοσθένης Μ. Μουντράκης, 1985] 2.4 Γεωλογικές συνθήκες στην περιοχή μελέτης Όπως αναφέρθηκε, γεωλογικά η περιοχή μελέτης ανήκει στη γεωτεκτονική ζώνη Γαβρόβου-Τρίπολης. Ο ορεινός όγκος της Κλόκοβας αποτελεί ένα μεγάλο αντίκλινο, με άξονα αντικλίνου βυθιζόμενο προς τα Β-ΒΔ (Κατσικάτσος 1992). Προς τη νότια πλευρά έχουμε διάρρηξη του αντικλίνου και «καταβύθιση» της περιοχής από τα ρήγματα του Πατραϊκού κόλπου με διεύθυνση Α Δ και ΒΑ ΝΔ. Οι βασικοί γεωλογικοί σχηματισμοί που δομούν τον όγκο της Κλόκοβας είναι ασβεστόλιθοι του Α. Κρητιδικού, με διακοπή το Ηώκαινο και σχηματισμό βωξιτών και συνέχιση με ασβεστόλιθους του Ηωκαίνου Παλαιοκαίνου. Το πάχος των ασβεστολιθικών σχηματισμών υπερβαίνει τα 1600 μέτρα, ενώ γενικά εμφανίζονται έντονα τεκτονισμένοι και διερρηγμένοι κυρίως στον άξονα του αντικλίνου. 24

27

28 3 Κλιματολογικά δεδομένα για την ευρύτερη περιοχή της Κλόκοβας Τα κλιματολογικά δεδομένα που συλλέχθηκαν για την περιοχή της Κλόκοβας, πάρθηκαν από τους πλησιέστερους μετεωρολογικούς σταθμούς, οι οποίοι βρίσκονται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από το όρος Κλόκοβα. Παρακάτω παρατίθενται ο χάρτης με τους πλησιέστερους, στο όρος Κλόκοβα, μετεωρολογικούς σταθμούς (Εικ. 3.1), με «αστεράκι» ορίζεται το όρος Κλόκοβα. Εικ. 3.1 Ο χάρτης της ευρύτερης περιοχής με τους πλησιέστερους μετεωρολογικούς σταθμούς [πηγή: ΕΜΥ] Παρακάτω παρατίθενται τα κλιματολογικά δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους πλησιέστερους, στην περιοχή, μετεωρολογικούς σταθμούς, του Αγρινίου και της Πάτρας. 3.1 Σταθμός Αγρινίου Βρίσκεται σε Γεωγραφικό Μήκος (Lon) 21 ο 21'11", Γεωγραφικό Πλάτος (Lat) 38 ο 36'21" και Ύψος 24μ.(Η περίοδος συλλογής των δεδομένων περιορίζεται στο χρονικό διάστημα ). Στο (Σχήμα 3.1) παρουσιάζονται οι καταγεγραμμένες τιμές ελάχιστης - μέσης - μέγιστης μηνιαίας θερμοκρασίας για κάθε μήνα από τον σταθμό του Αγρινίου. Παρατηρείται ότι οι μέγιστες τιμές θερμοκρασίας παρουσιάζονται τον μήνα Αύγουστο, ενώ οι χαμηλότερες τον μήνα Ιανουάριο. Οι τιμές για την μέση μηνιάια υγρασία που καταγράφηκαν είναι μέγιστες κατά τον μήνα Δεκέμβριο και ελάχιστες κατά τον μήνα Ιούνιο (Σχήμα 3.2). Στο (Σχήμα 3.3) παρατήθενται οι τιμές για την μέση μηνιαία βροχόπτωση με μέγιστη τιμή να παρουσιάζεται από τον μήνα Οκτώμβρη μέχρι τον μήνα Φεβρουάριο και ελάχιστη τιμή τον Ιούλιο. Τέλος στο (Σχήμα 3.4) δίνονται σχηματικά οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές για τον μέσο μηνιαίο άνεμο επιφανείας, με την μέγιστη τιμή αυτού τον μήνα Μάρτιο (Ανατολικός) και την ελάχιστη τον μήνα Νοέμβριο (Ανατολικός). 26

29 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Ελάχιστη μηνιαία θερμοκρασία Μέση μηνιαία θερμοκρασία Μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία 2 ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Ελάχιστη μηνιαία θερμοκρασία Μέση μηνιαία θερμοκρασία Μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία Σχήμα 3.1 Η διακύμανση της θερμοκρασίας ( o C) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Μέση μηνιαία

30 υγρασία 2 ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Μέση μηνιαία υγρασία Σχήμα 3.2 Η διακύμανση της υγρασίας (%) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Μέση μηνιαία βροχόπτωση Συνολικές μέρες βροχής ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Μέση μηνιαία βροχόπτωση Συνολικές μέρες βροχής Σχήμα 3.3 Η διακύμανση της βροχόπτωσης (mm) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Μέση μηνιαία Α Α Α Δ Δ Δ 28

31 διεύθυνση ανέμων Μέση μηνιαία ένταση ανέμων 2 ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Μέση μηνιαία διεύθυνση Δ Δ Δ Α Α Α ανέμων Μέση μηνιαία ένταση ανέμων Σχήμα 3.4 Η διακύμανση της έντασης του ανέμου (Kt) στο διάστημα για τον σταθμό του Αγρινίου [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Αγρινίου] 3.2 Σταθμός Πάτρας Βρίσκεται σε Γεωγραφικό Μήκος (Lon) 21 ο 44'0", Γεωγραφικό Πλάτος (Lat) 38 ο 15'0" και Ύψος 1μ.(Η περίοδος συλλογής των δεδομένων περιορίζεται στο χρονικό διάστημα ) Στο (Σχήμα 3.5) παρουσιάζονται οι καταγεγραμμένες τιμές ελάχιστης - μέσης - μέγιστης μηνιαίας θερμοκρασίας για κάθε μήνα από τον σταθμό της Πάτρας. Παρατηρείται ότι οι μέγιστες τιμές θερμοκρασίας παρουσιάζονται τον μήνα Αύγουστο, ενώ οι χαμηλότερες τον μήνα Ιανουάριο. Οι τιμές για την μέση μηνιάια υγρασία που καταγράφηκαν είναι μέγιστες κατά τον μήνα Δεκέμβριο και ελάχιστες κατά τον μήνα Αύγουστο (Σχήμα 3.6). Στο (Σχήμα 3.7) παρατίθενται οι τιμές για την μέση μηνιαία βροχόπτωση, με μέγιστη τιμή να παρουσιάζεται από τον μήνα Νοέμβριο μέχρι τον μήνα Δεκέμβριο και ελάχιστη τιμή τον Ιούλιο. Τέλος στο (Σχήμα 3.8) δίνονται σχηματικά οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές για τον μέσο μηνιαίο άνεμο επιφανείας, με την μέγιστη τιμή αυτού από τον μήνα Μάρτιο (Β-Ανατολικός) μέχρι τον μήνα Απρίλιο (Ν-Δυτικός) και την ελάχιστη τον μήνα Οκτώμβριο (Β- Ανατολικός). 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Ελάχιστη μηνιαία θερμοκρασία Μέση μηνιαία θερμοκρασία

32 Μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία 2 ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Ελάχιστη μηνιαία θερμοκρασία Μέση μηνιαία θερμοκρασία Μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία Σχήμα 3.5 Η διακύμανση της θερμοκρασίας ( ο C) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Μέση μηνιαία υγρασία ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Μέση μηνιαία υγρασία Σχήμα 3.6 Η διακύμανση της υγρασίας (%) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ 30

33 Μέση μηνιαία βροχόπτωση Συνολικές μέρες βροχής ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Μέση μηνιαία βροχόπτωση Συνολικές μέρες βροχής Σχήμα 3.7 Η διακύμανση της βροχόπτωσης (mm) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] 1 ο Εξάμηνο ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ Μέση μηνιαία διεύθυνση ΒΑ ΒΑ ΒΑ ΝΔ ΝΔ ΝΔ ανέμων Μέση μηνιαία ένταση ανέμων 2 ο Εξάμηνο ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Μέση μηνιαία διεύθυνση ΝΔ ΝΔ ΝΔ ΒΑ ΒΑ ΒΑ ανέμων Μέση μηνιαία ένταση ανέμων Σχήμα 3.8 Η διακύμανση της έντασης του ανέμου (Kt) στο διάστημα για τον σταθμό της Πάτρας [πηγή: ΕΜΥ, σταθμός Πάτρας] 31

34 4 Τεχνικογεωλογικές συνθήκες 4.1 Γενικά Η θέση έρευνας εντοπίζεται επί της ΝΕΟ Αντιρρίου Ιωαννίνων, μετά το Αντίρριο, κατά μήκος της νότιας πλαγιάς της Κλόκοβας, με μήκος περίπου 3 km. (από Χ.Θ έως Χ.Θ ) (Εικ. 4.1.,Εικ. 4.2). Λόγω του έντονου γεωμορφολογικού ανάγλυφου, διαμορφώνονται υψηλά και απότομα βραχώδη πρανή σε αρκετά σημεία στο μήκος της οδού, που σε συνδυασμό με την στενή χάραξη του δρόμου, προκαλούν αρκετά μεγάλο κίνδυνο για τα διερχόμενα οχήματα. Το πρόβλημα φανερώνουν οι κατά διαστήματα καταπτώσεις βράχων, που λόγω γεωμετρίας των ανάντη πρανών (φυσικών και τεχνικών) συχνά καταλήγουν στο οδόστρωμα. Εικ. 4.1 Η θέση της περιοχής μελέτης στην Ελλάδα.[πηγή: Όρια νομών Καλλικράτη, Corine 2000] 32

35 Εικ. 4.2 Οριοθέτηση της περιοχής μελέτης με περίγραμμα. [πηγή: Google Earth] Στην περιοχή υπάρχουν κάποια «παλαιότερα και περιορισμένης λειτουργικότητας» τεχνικά έργα προστασίας της οδού (μεταλλικοί φράχτες αναχαίτισης, πλέγματα επένδυσης κ.λπ.), τα οποία ως ένα βαθμό έχουν αποτρέψει σοβαρά ατυχήματα. Για την προστασία των διερχόμενων οχημάτων από καταπτώσεις, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, ανέθεσε στο Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών την εκπόνηση ειδικής μελέτης σχεδιασμού μέτρων προστασίας. Στα πλαίσια της μελέτης αυτής υλοποιήθηκε και η συγκεκριμένη διατριβή. 4.2 Tεχνικογεωλογικές συνθήκες της περιοχής μελέτης Για να γίνει μια σωστή αξιολόγηση της περιοχής μελέτης, κρίθηκε απαραίτητος ο διαχωρισμός του συνολικού μήκους των 3km σε δώδεκα (12) επιμέρους διαδοχικές θέσεις (Εικ. 4.3). Το μήκος της κάθε επιμέρους θέσης κυμαίνεται από 100 μέχρι 380m και καθορίστηκε από την γεωμετρία των πρανών ανάντη του δρόμου, καθώς επίσης και από την ποιότητα και σύσταση της βραχομάζας. Οι θέσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν από Α μέχρι Μ, και παρατίθενται στον «Πίνακας 4.1» όπου εμφανίζονται επίσης με χιλιομετρικές θέσεις τα όρια τους καθώς επίσης και ο γεωλογικός σχηματισμός που καταγράφηκε σε κάθε μία θέση ξεχωριστά. Πίνακας 4.1 Επιμέρους θέσεις που διαχωρίστηκε η περιοχή έρευνας ΘΕΣΗ Χ.Θ. ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Α Ασβεστολιθικό λατυποπαγές Β Τεφρός, λεπτο μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος 33

36 Γ Τεφρός μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος Δ Τεφρός, παχυστρωματώδης ασβεστόλιθος Ε Τεφρός λεπτοστρωματώδης ασβεστόλιθος Ασβεστολιθικό λατυποπαγές Ζ Τεφρός, λεπτοστρωματώδης ασβεστόλιθος Η Λευκότεφρος λεπτο μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος Θ Υπόλευκος, παχυστρωματώδης ασβεστόλιθος Ι Υπόλευκος, μεσο παχυστρωματώδης ασβεστόλιθος Κ Τεφρός, λεπτοστρωματώδης ασβεστόλιθος Λ Τεφρός, μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος Μ Υπόλευκος, παχυστρωματώδης & τεφρός μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος Ασβεστολιθικό λατυποπαγές Εικ. 4.3 Γεωλογικό σκαρίφημα της περιοχής μελέτης, με τις δώδεκα θέσεις μελέτης 34

37

38 5 Θέσεις δειγματοληψίας Για την εκπόνηση των εργαστηριακών δοκιμών με σκοπό τον προσδιορισμό των φυσικών παραμέτρων και παραμέτρων αντοχής των σχηματισμών, έγινε δειγματοληψία από την περιοχή μελέτης, από δύο από τις δώδεκα περιοχές μελέτης. Για να είναι τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών αντιπροσωπευτικά για όλες τις θέσεις, συλλέχθηκαν ένα δείγμα υπότεφρου ασβεστόλιθου από την θέση Ι, ηλικίας Ηωκαίνου και ένα δείγμα τεφρού ασβεστόλιθου από την θέση Ζ, ηλικίας Κρητιδικού. (Εικ. 5.1). Τα έντυπα των εργαστηριακών δοκιμών βρίσκονται στο «Παράρτημα Β», ενώ οι προδιαγραφές των εργαστηριακών δοκιμών παρατίθενται στο «Παράρτημα Α». Εικ. 5.1 Απεικόνιση των θέσεων δειγματοληψίας1 και 2 στον γεωλογικό χάρτη της περιοχής μελέτης 36

39 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της 5.1 Θέση δειγματοληψίας 1 Εικ. 5.2 Το πρανές δειγματοληψίας του δείγματος 1 (θέση Ι) Η «θέση 1» ορίζεται με x= και y= και ανήκει στην αναφερόμενη ως «θέση Ι» (Εικ. 5.2.). Το ύψος του πρανούς κυμαίνεται από 7-12m με κλίση 80ο.Το δείγμα από τη θέση αυτή, χαρακτηρίστηκε ως «Υπόλευκος έως λευκότεφρος, μέσο-παχυστρωματώδης ασβεστόλιθος, της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης, ηλικίας Ηωκαίνου». Διακρίνεται η στρώση με στοιχεία προσανατολισμού (κλίση και διεύθυνση κλίσης) «36/257». Επίσης δύο συστήματα ασυνεχειών φαίνεται να διατέμνουν την βραχόμαζα με στοιχεία προσανατολισμού (κλίση και διεύθυνση κλίσης) «74/075» και «87/352» αντίστοιχα, οι ασυνέχειες είναι καθαρές χωρίς υλικό πλήρωσης, πλην μερικών με ασβεστιτικό υλικό. Από την συγκεκριμένη θέση πάρθηκε ένα δείγμα για την εκτέλεση των εργαστηριακών δοκιμών, στους υπόλευκούς ασβεστόλιθους. Οι εργαστηριακές δοκιμές που εκτελέστηκαν παρατίθενται στους παρακάτω πίνακες (Πίνακας 5.1, Πίνακας 5.2): Πίνακας 5.1 Πληροφορίες θέσης δειγματοληψίας 1 Χ.Θ block sample (0.5*0.4*0.4) Λευκός (Υπότεφρος) ασβεστόλιθος Συνολικά 7 Θέση Δειγματοληψίας Είδος Δείγματος Χαρακτηρισμός Δείγματος Αριθμός Δοκιμίων Είδος Εργαστηριακών Δοκιμών 37 Δοκιμή Άμεσης Διάτμησης Ασυνεχειών Δοκιμή Προσδιορισμού της Αντοχής σε Μοναξονική Θλίψη Βραχώδους Δοκιμίου Δοκιμή Προσδιορισμού Σκληρότητας- Έμμεσης Αντοχής σε Ανεμπόδιστη Θλίψη Δοκιμή Προσδιορισμού Αντοχής σε Τριαξονική Θλίψη Δοκιμή σημειακής φόρτισης (Point Load)

40 Πίνακας 5.2 Παράθεση των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών για την θέση 1 της δειγματοληψίας 5.2 Θέση δειγματοληψίας 2 Εικ. 5.3 Το πρανές δειγματοληψίας του δείγματος 2 (θέση Ζ) 38

41 Η θέση 2 της δειγματοληψίας ορίζεται με x= και y= Το πρανές από το οποίο έγινε η δειγματοληψία βρίσκεται στην αναφερόμενη ως «θέση Ζ» (Εικ. 5.3). Το ύψος του πρανούς κυμαίνεται από 10-12m με κλίση 62 ο. Το δείγμα από αυτή τη θέση χαρακτηρίστηκε ως «Τεφρός, λεπτοστρωματώδης ασβεστόλιθος, της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης, ηλικίας Κρητιδικού». Διακρίνεται η στρώση με στοιχεία προσανατολισμού (κλίση και διεύθυνση κλίσης) «46/253». Επίσης δύο συστήματα ασυνεχειών φαίνεται να διατέμνουν την βραχόμαζα με στοιχεία προσανατολισμού (κλίση και διεύθυνση κλίσης) «83/065» και «81/354» αντίστοιχα, οι ασυνέχειες είναι πληρωμένες με ασβεστιτικό υλικό. Από την συγκεκριμένη θέση πάρθηκε ένα δείγμα για την εκτέλεση των εργαστηριακών δοκιμών, στους τεφρούς ασβεστόλιθους. Οι εργαστηριακές δοκιμές που εκτελέστηκαν παρατίθενται στους παρακάτω πίνακες (Πίνακας 5.3, Πίνακας 5.4): Πίνακας 5.3 Πληροφορίες θέσης δειγματοληψίας 2 Θέση Δειγματοληψίας Χ.Θ Είδος Δείγματος block sample (0.5*0.4*0.3) Χαρακτηρισμός Δείγματος Tεφρός ασβεστόλιθος Αριθμός Δοκιμίων Συνολικά 5 Δοκιμή Άμεσης Διάτμησης Ασυνεχειών Δοκιμή Προσδιορισμού της Αντοχής σε Μοναξονική Θλίψη Βραχώδους Δοκιμίου Είδος Εργαστηριακών Δοκιμών Δοκιμή Προσδιορισμού Σκληρότητας- Έμμεσης Αντοχής σε Ανεμπόδιστη Θλίψη Δοκιμή Προσδιορισμού Αντοχής σε Τριαξονική Θλίψη Πίνακας 5.4 Παράθεση των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών για την θέση 2 της δειγματοληψίας 39

42 6 Σύνταξη του Τεχνικογεωλογικού χάρτη Η περιοχή μελέτης χαρτογραφήθηκε σε τοπογραφικό υπόβαθρο κλίμακας 1:2.000 σε μήκος 3km και σε ζώνη περίπου 450 m εκατέρωθεν του άξονα της οδού. Αρχικά, έγινε ερμηνεία των ορθοφωτοχαρτών και των ψηφιακών δεδομένων από το Κτηματολόγιο Α.Ε. και αποτυπώθηκαν οι κύριες τεκτονικές γραμμές καθώς και η επιφανειακή εξάπλωση των γεωλογικών σχηματισμών. Στη συνέχεια έγινε «επαλήθευση» αυτών με επιτόπου λεπτομερή καταγραφή των γεωλογικών τεχνικογεωλογικών συνθηκών με τελικό αποτέλεσμα τη σύνταξη του τεχνικογεωλογικού χάρτη. Ο τεχνικογεωλογικός χάρτης (ΣΧΕΔΙΟ 1) που σχεδιάστηκε δίνει πληροφορίες σχετικά με τους γεωλογικούς σχηματισμούς της περιοχής, τα υφιστάμενα τεχνικά έργα, το οδικό δίκτυο, τις θέσεις δειγματοληψίας και άλλων γεωλογικών στοιχείων (ρηγμάτων, μεγαλοασυνεχειών κ.λπ.), καθώς και τις περιοχές της τεχνικογεωλογικής μελέτης. Στο χάρτη αποτυπώθηκαν οι παρακάτω τεχνικογεωλογικές ενότητες, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωλογικές στρωματογραφικές συνθήκες καθώς επίσης και τη φυσική κατάσταση και γενικότερη μηχανική συμπεριφορά των σχηματισμών: Ξηρές ροές κορημάτων: Ξηρές ροές ογκολίθων, τεμαχών και θραυσμάτων ασβεστόλιθου ποικίλου μεγέθους. Ημισυνεκτικά ασβεστολιθικά κορήματα: Καστανά καστανέρυθρα, πυκνής απόθεσης ιλυώδη χαλίκια με ογκόλιθους και ασβεστολιθικά τεμάχη θραύσματα, χαλαρά έως μέτρια συγκολλημένα. Μέγιστο πάχος περίπου 15 μέτρα. Συνεκτικά ασβεστολιθικά κορήματα: Ασβεστολιθικά κροκαλολατυποπαγή, μέτρια καλά συγκολλημένα με καστανό καστανέρυθρο αργιλοαμμώδες συνδετικό υλικό. Στους ανώτερους ορίζοντες γίνονται λεπτομερή και ημισυνεκτικά με ψευδοστρώσεις. Ασβεστολιθικό λατυποπαγές: Ασβεστολιθικό λατυποπαγές, καλά συγκολλημένο με αργιλοαμμώδες ασβεστομαργαϊκό συνδετικό υλικό. Έχει άμεση σχέση με την τεκτονική παραμόρφωση λόγω της αντικλινικής δομής των σχηματισμών. Τοπικά καλύπτεται από μικρού πάχους χαλαρά ασβεστολιθικά κορήματα. Υπόλευκοι ασβεστόλιθοι: Υπόλευκοι, μεσοστρωματώδεις έως άστρωτοι, υψηλής πολύ υψηλής αντοχής, κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι. Διατέμνονται από τρία κύρια συστήματα ασυνεχειών και κάποια δευτερεύοντα, με ομαλές κλιμακωτές επιφάνειες και χωρίς υλικό πλήρωσης ή τοπικά με ασβεστίτη. Εμφανίζουν γενικά συμπαγή δομή μέτρια αποσαθρωμένη με GSI: και τοπικά Η ηλικία τους εκτιμάται Παλαιοκαίνου Ηωκαίνου. Λευκότεφροι Ασβεστόλιθοι: Λευκότεφροι, μεσοστρωματώδεις έως παχυστρωματώδεις, υψηλής αντοχής, κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι. Διατέμνονται από τρία κύρια συστήματα ασυνεχειών σχεδόν ορθογώνια, με ομαλές κλιμακωτές επιφάνειες και χωρίς υλικό πλήρωσης ή τοπικά με ασβεστίτη. 40

43 Εμφανίζουν γενικά συμπαγή δομή ελαφρά μέτρια αποσαθρωμένη με GSI: και τοπικά Η ηλικία τους εκτιμάται Ανωκρητιδική. Τεφροί Ασβεστόλιθοι: Τεφροί, μεσοστρωματώδεις έως παχυστρωματώδεις, υψηλής αντοχής, κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι. Διατέμνονται από τρία κύρια συστήματα ασυνεχειών σχεδόν ορθογώνια, με ομαλές κλιμακωτές επιφάνειες και χωρίς υλικό πλήρωσης ή τοπικά με ασβεστίτη. Εμφανίζουν γενικά συμπαγή δομή μέτρια αποσαθρωμένη με GSI: και τοπικά Η ηλικία τους εκτιμάται Ανωκρητιδική. 41

44 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της 7 Μηχανικά χαρακτηριστικά βραχομάζας Για τη διερεύνηση των συνθηκών ευστάθειας και την αποτίμηση της ποιότητας της βραχόμαζας των πρανών, πραγματοποιήθηκε επιτόπου εκτίμηση των παραμέτρων μηχανικής περιγραφής των ασυνεχειών, που διατέμνουν τη βραχομάζα, καθώς επίσης και δειγματοληψία αντιπροσωπευτικών δειγμάτων βραχώδους υλικού. Επισημαίνεται, ότι οι μετρήσεις των παραμέτρων μηχανικής περιγραφής ασυνεχειών έγιναν κυρίως κατά μήκος των πρανών της υφιστάμενης οδού, ενώ σε μερικά σημεία που η προσπέλαση ήταν δυνατή, μετρήσεις πάρθηκαν και στην αμέσως ανάντη ζώνη. Αναλυτικότερα, στα πλαίσια της έρευνας πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω ερευνητικές εργασίες: Επί τόπου μετρήσεις των παραμέτρων μηχανικής περιγραφής των ασυνεχειών σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές και οδηγίες που προτείνονται από τη Διεθνή Ένωση Βραχομηχανικής (I.S.R.M., 1981). Σχεδίαση στερεογραφικών δικτύων Schmidt, στα οποία γίνεται ανάλυση των δυνητικών ολισθήσεων με βάση τα κύρια επίπεδα ασυνεχειών σε σχέση με τη γεωμετρία του πρανούς. Στατιστική ανάλυση των παραμέτρων μηχανικής περιγραφής των ασυνεχειών. 7.1 Τεκτονικά διαγράμματα Οι μετρήσεις των παραμέτρων μηχανικής περιγραφής ασυνεχειών που πάρθηκαν κατά μήκος των πρανών της υφιστάμενης οδού, χρησιμοποιήθηκαν για την μελέτη ευστάθειας του πρανούς, και παρατίθενται στο «Παράρτημα Γ». Από την επεξεργασία αυτών των μετρήσεων στο πρόγραμμα DIPS (της Rocscience) και για κάθε θέση ξεχωριστά, σχεδιάστηκε το διάγραμμα στατιστικής επεξεργασίας των πόλων των ασυνεχειών καθώς και το διάγραμμα των κυρίων επιπέδων ασυνεχειών. Στην (Εικ. 7.1) παρουσιάζεται το ροδόγραμμα διασποράς προσανατολισμού ασυνεχειών βραχομάζας που δίνει μία συνοπτική απεικόνιση και των δώδεκα θέσεων και προκύπτει από τον (Πίνακας 7.1). Εικ. 7.1 Ροδόγραμμα διασποράς προσανατολισμού ασυνεχειών βραχομάζας 42

45 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Πίνακας 7.1 Εύρος διακύμανσης προσανατολισμού ασυνεχειών Διασπορά προσανατολισμού ασυνεχειών Διασπορά κλίσης ασυνεχειών Φορά μέγιστης κλίσης Διεύθυνση Στρώση Στρώση ΒΒΔ ΝΝΑ Διάκλαση Διάκλαση ΒΒΔ ΝΝΑ Διάκλαση Διάκλαση & ΒΑΑ ΝΔΔ 43

46 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Α - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Α Εικ. 7.2 Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ. 7.3 Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ. 7.4 Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 44

47 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Β Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Β Εικ. 7.5 Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ. 7.6 Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ. 7.7 Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 45

48 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Γ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Γ Εικ. 7.8 Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ. 7.9 Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 46

49 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Δ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Δ Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 47

50 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Ε - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Ε Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 48

51 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Ζ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Ζ Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 49

52 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Η - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Η Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 50

53 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Θ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Θ Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 51

54 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Ι - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση I Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 52

55 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Κ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Κ Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 53

56 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Λ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Λ Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών 54

57 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Μ - Τεκτονικά διαγράμματα στη θέση Μ Εικ Διάγραμμα διασποράς των πόλων Εικ Διάγραμμα συγκέντρωσης των πόλων Εικ Διάγραμμα κύριων συστημάτων ασυνεχειών Από την επεξεργασία των παραπάνω διαγραμμάτων προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα όσο αναφορά τον προσανατολισμό των επιπέδων ασυνεχειών. 55

58 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Η βραχομάζα διατέμνεται από τρία (3) κύρια και διακριτά συστήματα ασυνεχειών σε όλο το μήκος της περιοχής μελέτης. Η στρώση των ασβεστολιθικών σχηματισμών παρουσιάζει σταθερό προσανατολισμό σε όλο το μήκος της περιοχής μελέτης με φορά μέγιστης κλίσης 266 ο 245 ο και κλίσεις 26 ο 56 ο. Μια μικρή διαφοροποίηση παρατηρείται μόνο στο αρχικό τμήμα της οδού (θέση Β δηλ. μέχρι τη Χ.Θ περίπου) όπου η φορά μέγιστης κλίσης μεταβάλλεται ελαφρά προς Β-ΒΔ. Το πρώτο κύριο σύστημα διακλάσεων παρουσιάζει προσανατολισμό που κυμαίνεται σε πλέον ευρύ πλαίσιο με φορά μέγιστης κλίσης 010 ο 090 ο και κλίσεις 50 ο 70 ο και το δεύτερο επίσης με φορά μέγιστης κλίσης 340 ο 360 ο και 110 ο 160 ο δηλ. μεταβολή κατά 180 ο περίπου της φοράς κλίσης και υψηλές κλίσεις 70 ο 90 ο (Πίνακας 7.1) Τέλος όπως φαίνεται και στο ροδόγραμμα της (Εικ. 7.1) αλλά και στον (Πίνακας 7.1) έχουμε τη στρώση και ένα επίπεδο διακλάσεων σχεδόν παράλληλα, ενώ το άλλο επίπεδο διακλάσεων τέμνει σχεδόν κάθετα τα προηγούμενα και παρουσιάζει πολύ μεγάλες κλίσεις, σχεδόν κατακόρυφες. 7.2 Δυνητικές ολισθήσεις Σε κάθε μια από τις δώδεκα θέσεις, έγινε γραφική ανάλυση των δυνητικών ολισθήσεων των ανάντη πρανών. Για να βρεθούν οι δυνητικές ολισθήσεις που προκύπτουν για κάθε θέση, χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία προσανατολισμού των κυρίων ασυνεχειών συναρτήσει της γεωμετρίας και τον προσανατολισμό του πρανούς. Επίσης για να υπάρχουν για κάθε θέση αντικειμενικά αποτελέσματα, ορίστηκαν: η βασική γωνία τριβής θεωρήθηκε ότι έχει τιμή φ b = 40 o (η οποία υπολογίστηκε και από τις δοκιμές διάτμησης των ασυνεχειών) η κλίση πρανούς θεωρήθηκε η πλέον έντονη και δυσμενής Στην συνέχεια παρατίθενται για κάθε μια από τις δώδεκα επιμέρους θέσεις, το διάγραμμα δυνητικών ολισθήσεων, με σκιαγραφημένη την κρίσιμη περιοχή δυνητικών ολισθήσεων σε χρώμα μπλε, όπως επίσης και ένας πίνακας, ο οποίος περιέχει πληροφορίες όπως την κλίση και την διεύθυνση κλίσης των ασυνεχειών (συστήματα διακλάσεων και στρώση) οι οποίες ευθύνονται για την δημιουργία επίπεδων ολισθήσεων, σφηνών ή ανατροπών τεμαχίων βράχων που δύναται να αποκολληθούν από την βραχόμαζα. 56

59 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Α» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Α Για την περιοχή Α, παρατηρείται (Εικ. 7.38) μέσα στην κρίσιμη περιοχή δυνητικών ολισθήσεων, από τα δύο συστήματα διακλάσεων (3m και 2m) η δημιουργία σφηνών κατά 57/112 και 55/210, ενώ από το τρίτο σύστημα διακλάσεων (1m) προκύπτουν ανατροπές βραχοτεμαχίων κατά 67/333. Τέλος το σύστημα διακλάσεων, 2m, δίνει επίπεδες ολισθήσεις κατά 57/112. Τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα αναφέρονται, εν συντομία, στον πίνακα (Πίνακας 7.2). Πίνακας 7.2 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Α» Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατά 57/112 (διάκλαση 2 m) Κατά 57/112 και 55/210 (διάκλαση 2 m διάκλαση 3 m) Κατά 67/333 (διάκλαση 1 m) 57

60 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Β» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Β Από την ανάλυση που έγινε στην περιοχή Β (Εικ. 7.39), για την ύπαρξη δυνητικών ολισθήσεων, προέκυψε ότι κατά 329/81 (διάκλαση 2m) μπορούν οριακά να προκληθούν ανατροπές βραχοτεμαχίων, ενώ σφήνες και επίπεδες ολισθήσεις δεν παρατηρούνται. Τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα αναφέρονται, εν συντομία, στον πίνακα (Πίνακας 7.3). Πίνακας 7.3 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Β» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Δεν υπάρχουν Κατά 329/81 (διάκλαση 2 m) οριακά 58

61 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Γ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Γ Από την μελέτη δυνητικών ολισθήσεων στην περιοχή Γ (Εικ. 7.40), όπως και στην περιοχή Β, παρατηρούνται μόνο ανατροπές κατά 014/87 (διάκλαση 3m) οριακά. Ενώ σφήνες και επίπεδες ολισθήσεις δεν παρατηρούνται στην παραπάνω εικόνα. Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 7.4) παρατίθενται τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα. Πίνακας 7.4 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Γ» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Δεν υπάρχουν Κατά 014/87 (διάκλαση 3 m) οριακά 59

62 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Δ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Δ Από την ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την περιοχή Δ (Εικ. 7.41), δεν παρατηρείται κανένα είδος δυνητικών ολισθήσεων. Πίνακας 7.5 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Δ» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Δεν υπάρχουν Δεν υπάρχουν 60

63 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Ε» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Ε Για την περιοχή Ε, από την ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων που πραγματοποιήθηκε, προκύπτει (Εικ. 7.42) η εμφάνιση ανατροπών κατά 77/010 (σύστημα διακλάσεων 3m). Ενώ οριακά φαίνεται να παρουσιάζονται σφήνες κατά 77/010 και 80/163 (συστήματα διακλάσεων 3m και 2m) καθώς επίσης και επίπεδες ολισθήσεις κατά 80/163 (σύστημα διακλάσεων 2m). Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 7.6) παρατίθενται τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα. Πίνακας 7.6 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Ε» Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατά 80/163 (διάκλαση 2 m) οριακά Κατά 77/010 και 80/163 (διάκλαση 3m-διάκλαση 2m) οριακά Κατά 77/010 (διάκλαση 3m) 61

64 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Ζ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Ζ Η μελέτη δυνητικών ολισθήσεων για τη περιοχή Ζ (Εικ. 7.43), παρουσιάζει την οριακή εμφάνιση ανατροπών κατά 81/354 (σύστημα διακλάσεων 2m), όπως επίσης οριακά εμφανίζονται και σφήνες να προκύπτουν από την στρώση και το ένα σύστημα διακλάσεων (στρώση 1m και διάκλαση 2m). Επίπεδες ολισθήσεις δεν αναμένονται σε αυτή τη θέση. Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 7.7) παρατίθενται τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα. Πίνακας 7.7 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Ζ» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Κατά 46/253 και 81/354 (στρώση 1m- διάκλαση 2m) οριακά Κατά 81/354 (διάκλαση 2 m) οριακά 62

65 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Η» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Η Η περιοχή Η, όπως φαίνεται και από την παραπάνω εικόνα (Εικ. 7.44) που οριοθετείται η κρίσιμη περιοχή δυνητικών ολισθήσεων, παρουσιάζει ανατροπές κατά 67/007 (σύστημα διακλάσεων 2m) και αποκόλληση βραχοτεμαχίων σε σφήνες κατά 49/253 και 87/340 (στρώση 1m και σύστημα διακλάσεων 3m). Επίπεδες ολισθήσεις δεν φαίνεται να δημιουργούνται ούτε σε αυτήν την περιοχή. Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 7.8) παρατίθενται τα αποτελέσματα δυνητικών ολισθήσεων της περιοχής που περιγράφηκαν παραπάνω. Πίνακας 7.8 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Η» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Κατά 49/253 και 87/340 (στρώση 1m-διάκλαση 3m) Κατά 67/007 (διάκλαση 2m) 63

66 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Θ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Θ Η περιοχή Θ, όπως φαίνεται και στην εικόνα (Εικ. 7.45), εμφανίζει κατά την ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων σφήνες κατά 55/252 και 67/160,οι οποίες φαίνεται να σχηματίζονται από την στρώση και το ένα σύστημα διακλάσεων (στρώση 1m και σύστημα διακλάσεων 3m). Αντιθέτως επίπεδες ολισθήσεις και ανατροπές δεν παρατηρούνται να προκύπτουν. Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 7.9) παρατίθενται τα αποτελέσματα δυνητικών ολισθήσεων της περιοχής που περιγράφηκαν παραπάνω. Πίνακας 7.9 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Θ» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Κατά 55/252 και 67/160 (διάκλαση 1m- διάκλαση 3m) Δεν υπάρχουν 64

67 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Ι» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Ι Η περιοχή Ι, όπως φαίνεται και στην εικόνα (Εικ. 7.46), εμφανίζει κατά την ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων, οριακά, σφήνες κατά 36/257 και 87/352,οι οποίες φαίνεται να σχηματίζονται από την στρώση και το ένα σύστημα διακλάσεων (στρώση 1m και σύστημα διακλάσεων 3m), καθώς επίσης οριακά φαίνεται να δημιουργούνται ανατροπές κατά 87/352 Αντιθέτως επίπεδες ολισθήσεις δεν προκύπτουν. Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 7.10) παρατίθενται τα αποτελέσματα δυνητικών ολισθήσεων της περιοχής που περιγράφηκαν παραπάνω. Πίνακας 7.10 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Ι» ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές Δεν υπάρχουν Κατά 36/257 και 87/352 (στρώση 1m-διάκλαση 3m) οριακά Κατά 87/352 (διάκλαση 3m) οριακά 65

68 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Κ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Κ Για την περιοχή Κ, παρατηρείται (Εικ. 7.47) μέσα στην κρίσιμη περιοχή δυνητικών ολισθήσεων, από την στρώση και το ένα σύστημα διακλάσεων (στρώση 1m και 3m) η δημιουργία σφηνών κατά 54/251 και 80/148, ενώ από το δεύτερο σύστημα διακλάσεων (2m) προκύπτουν ανατροπές βραχοτεμαχίων κατά 48/033. Τέλος από την κλίση και την διεύθυνση κλίσης της στρώσης, 54/251, σε συνδυασμό με την κλίση του πρανούς δημιουργούνται επίπεδες ολισθήσεις. Τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα αναφέρονται, εν συντομία, στον πίνακα (Πίνακας 7.11). Πίνακας 7.11 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Κ» Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατά 54/251 (στρώση 1m) Κατά 54/251 και 80/148 (στρώση 1m- διάκλαση 3m) Κατά 48/033 (διάκλαση 2m) 66

69 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Λ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Λ Από την ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων (Εικ. 7.48) που πραγματοποιήθηκε και σε αυτήν την περιοχή Λ, παρατηρείται μέσα στην οριοθετημένη κρίσιμη περιοχή δυνητικών ολισθήσεων, η δημιουργία σφηνών από τον συνδυασμό των δύο συστημάτων διακλάσεων (διάκλαση 2m και 3m) κατά 71/091 και 77/351, ενώ από το δεύτερο σύστημα διακλάσεων (2m) προκύπτουν επίσης και ανατροπές βραχοτεμαχίων κατά 71/091. Τέλος από την κλίση και την διεύθυνση κλίσης της στρώσης, 41/255, σε συνδυασμό με την κλίση του πρανούς δημιουργούνται επίπεδες ολισθήσεις. Τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα αναφέρονται, συνοπτικά, στον πίνακα (Πίνακας 7.12). Πίνακας 7.12 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Λ» Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατά 41/255 (στρώση 1m) Κατά 71/091 και 77/351 (διάκλαση 2m- διάκλαση 3m) Κατά 71/091 (διάκλαση 2m) 67

70 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Γραφική ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων για την «περιοχή Μ» Εικ Οριοθέτηση κρίσιμης περιοχής δυνητικών ολισθήσεων στη θέση Μ Τέλος από την ανάλυση δυνητικών ολισθήσεων (Εικ. 7.49) που πραγματοποιήθηκε και σε αυτήν την περιοχή Μ, παρατηρείται μέσα στην οριοθετημένη κρίσιμη περιοχή δυνητικών ολισθήσεων, η δημιουργία σφηνών από τον συνδυασμό της στρώσης και του δεύτερου συστήματος διακλάσεων (διάκλαση 2m και στρώση 1m) κατά 75/352 και 58/245. Επίσης από την κλίση και την διεύθυνση κλίσης της στρώσης, 58/245, σε συνδυασμό με την κλίση του πρανούς δημιουργούνται επίπεδες ολισθήσεις. Τα αποτελέσματα αυτά που προκύπτουν από το παραπάνω διάγραμμα αναφέρονται, συνοπτικά, στον πίνακα (Πίνακας 7.13). Πίνακας 7.13 Πίνακας δυνητικών ολισθήσεων «Θέση Μ» Επίπεδες Ολισθήσεις Σφήνες Ανατροπές ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατά 58/245 (στρώση 1m) Κατά 75/352 και 58/245 (διάκλαση 2m-στρώση 1m) Δεν υπάρχουν 68

71 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Από την ανάλυση των δυνητικών ολισθήσεων των πρανών, από Χ.Θ , προκύπτουν οι εξής παρατηρήσεις: Αναμένονται επίπεδες ολισθήσεις, σφήνες και ανατροπές, λόγω των συστημάτων ασυνεχειών της βραχομάζας. Για τις επίπεδες ολισθήσεις που προκύπτουν στις τέσσερεις περιοχές, είναι καθοριστική η παρουσία της στρώσης η οποία έχει, μεγάλη συνέχεια, υποβοηθώντας έτσι την εκδήλωση τέτοιων αστοχιών σε συνδυασμό πάντα με τον προσανατολισμό του δρόμου. Για τις σφήνες που προέκυψαν σε εννέα από τις δώδεκα περιοχές της μελέτης, η παρουσία της στρώσης είναι επίσης καθοριστική, σε συνδυασμό με τα άλλα δύο επίπεδα διακλάσεων. Σφηνοειδής ολισθήσεις είναι οι πλέον αναμενόμενοι μηχανισμοί αστοχίας κυρίως όπου οι ασβεστόλιθοι παρουσιάζουν πιο παχυστρωματώδη και διερρηγμένη δομή. Για τις ανατροπές που προκύπτουν από την ανάλυση καθοριστικό ρόλο παίζουν οι ισχυρές κλίσεις (>70 ο ) που παρουσιάζουν τοπικά τα κύρια συστήματα διακλάσεων, των οποίων βέβαια η συχνότητα αυξάνεται σημαντικά σε περίπτωση δυναμικής φόρτισης. Σημειώνεται ότι οι παραπάνω συνθήκες αστάθειας ισχύουν και αναφέρονται και στα ανάντη φυσικά πρανή των παρειών της Κλόκοβας, τα οποία αποτελούν τη βασική «πηγή τροφοδοσίας» των καταπτώσεων προς την οδό. 7.3 Μηχανική περιγραφή ασυνεχειών Εκτός από τις επιτόπου μετρήσεις προσανατολισμού των επιπέδων ασυνεχειών που διατέμνουν τη βραχομάζα, μετρήθηκαν παράλληλα και οι άλλες παράμετροι μηχανικής περιγραφής τους, σύμφωνα με τον (Πίνακας 7.14). Πίνακας 7.14 Γενικοί συγκεντρωτικοί πίνακες μηχανικής περιγραφής ασυνεχειών (I.S.R.M από ΚΟΥΚΗΣ και ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗΣ, 2002) ΕΙΔΟΣ (DT) ΑΝΟΙΓΜΑ (Α) 1 Στρώση 1 Πολύ κλειστές <0.1 mm 2 Διάκλαση 2 Κλειστές mm 3 Ρήγμα 3 Μερικά ανοικτές mm 4 Σχιστότητα 4 Ανοικτές mm 5 Ρωγμή 5 Μερικά πλατιές mm 6 Σχισμός 6 Πλατιές > 10 mm 7 Πολύ πλατιές 1 10 cm 8 Εξαιρετικά πλατιές cm ΑΠΟΣΤΑΣΗ SPACING (S) 1 Εξαιρετικά μικρή απόσταση < 20 mm Extremely close 2 Πολύ μικρή απόσταση mm Very close 3 Μικρή απόσταση mm Close 4 Μέτρια απόσταση mm Moderate 5 Μεγάλη απόσταση mm Wide 69

72 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της 6 Πολύ μεγάλη απόσταση mm Very wide 7 Εξαιρετικά μεγάλη απόσταση >6000 mm Extremely wide ΣΥΝΕΧΕΙΑ (Ρ) PERSISTENCE 1 Πολύ μικρή < 1 m Very low 2 Μικρή 1-3 m Low 3 Μέση 3-10 m Medium 4 Υψηλή m High 5 Πολύ υψηλή > 20 m Very high ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ (R) ROUGHNESS (R) 1 Τραχεία κλιμακωτή Rough Stepped 2 Λεία κλιμακωτή Smooth Stepped 3 Ολισθηρή κλιμακωτή Slickensided Stepped 4 Τραχεία κυματοειδής Rough Undulating 5 Λεία κυματοειδής Smooth Undulating 6 Ολισθηρή κυματοειδής Slickensided Undulating 7 Τραχεία επίπεδη Rough Planar 8 Λεία επίπεδη Smooth Planar 9 Ολισθηρή επίπεδη Slickensided Planar ΝΕΡΟ (W) ΥΛΙΚΟ ΠΛΗΡΩΣΗΣ (F) 1 Ξηρό 1 Καθαρή 2 Υγρό 2 Αμμώδες 3 Ροή νερού 3 Αργιλικό 4 Ασβεστίτης 5 Χλωρίτης, Τάλκης Στον (Πίνακας 7.15) δίνεται ο μέσος προσανατολισμός (φορά μέγιστης κλίσης και κλίση) καθώς και μία μέση τιμή για κάθε ένα από τα μηχανικά χαρακτηριστικά των τριών κυρίων συστημάτων ασυνεχειών, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ISRM (1981). 70

73 Πίνακας 7.15 Προσανατολισμός και χαρακτηριστικά των κυρίων συστημάτων ασυνεχειών για όλες τις θέσεις Θέση Α Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα 1 67/333 Διάκλαση κλειστές ( mm) 2 57/112 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 55/210 Διάκλαση κλειστές ( m) Απόσταση (mm) μικρή (6-20cm) μικρή-μέτρια (6-60 cm) μέτρια (20-60 cm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης μέση (3-10m) μικρή- μέση (1-10m) μικρή (1-3m) τραχεία κυματοειδής Ομαλή κλιμακωτή λεία κυματοειδής 6-8 καθαρή 2-4 καθαρή 8-10 καθαρή Θέση Β Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 33/301 Στρώση Πολύ κλειστέςκλειστές (<0.25mm) 2 81/329 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 79/099 Διάκλαση ανοικτές ( mm) Μικρή-μέτρια (6-60cm) μέτρια (20-60cm) μέτρια (20-60 cm) Πολύ υψηλή (>20m) μικρή (1-3m) μικρή (1-3m) ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή -λεία κυματοειδής 2-4 καθαρή 2-4 καθαρήασβεστιτικό 2-10 ασβεστιτικό 71

74 Θέση Γ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 34/252 Στρώση κλειστές ( mm) 2 78/116 Διάκλαση Πολύ κλειστές (<0.1mm) 3 87/014 Διάκλαση πολύ κλειστές (<0.1 mm) κλειστές ( mm) Πολύ κλειστές (<0.1mm) πολύ κλειστές (<0.1 mm) Πολύ υψηλή (>20m) υψηλή (10-20m) Πολύ υψηλή (>20m) Ομαλή κλιμακωτή τραχεία κυματοειδής Ομαλή κλιμακωτή 2-4 Καθαρήασβεστιτικό 6-8 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό Θέση Δ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 26/260 Στρώση κλειστές ( mm) 2 89/222 Διάκλαση Πολύ κλειστέςκλειστές (<0.25mm) 3 51/035 Διάκλαση Πολύ κλειστέςκλειστές (<0.25mm) πολύ μικρή (20-60mm) Εξαιρετικά μικρή-πολύ μικρή (<60 mm) πολύ μικρή (20-60mm) πολύ υψηλή (>20m) υψηλή (10-20m) υψηλή (10-20m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 2-4 Ασβεστιτικόκαθαρές 72

75 Θέση Ε Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 30/266 Στρώση κλειστές ( mm) 2 80/163 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 77/010 Διάκλαση κλειστές ( mm) Μεγάλη (0.6-2m) μέτρια (20-60cm) μέτρια (20-60 cm) πολύ υψηλή (>20m) μικρή (1-3m) Μικρή-υψηλή (1-20m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό Θέση Ζ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 46/253 Στρώση Πολύ κλειστέςκλειστές (<0.25mm) 2 83/065 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 81/354 Διάκλαση Πολύ κλειστές (<0.1mm) μέτρια (20-60cm) μικρή-μέτρια (6-60 cm) μέτρια (20-60 cm) μέση (3-10m) υψηλή (<10-20m) πολύ μικρή (<1m) Ομαλή κλιμακωτή - τραχεία κυματοειδής τραχεία-λεία κυματοειδής λεία κυματοειδής 2-8 Καθαρέςασβεστιτικό 6-10 ασβεστιτικό 8-10 ασβεστιτικό 73

76 Θέση Η Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 49/253 Στρώση κλειστές ( mm) 2 67/007 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 87/340 Διάκλαση κλειστές ( mm) μέτρια - μεγάλη (20cm- 2m) μέτρια (20-60 cm) μέτρια (20-60 cm) Πολύ υψηλή (>20m) μικρή (1-3m) μέση (3-10m) τραχεία κυματοειδής Ομαλή κλιμακωτή λεία κυματοειδής 6-8 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 8-10 καθαρές Θέση Θ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 55/252 Στρώση Πολύ κλειστές (<0.1mm) 2 44/083 Διάκλαση Πολύ κλειστέςκλειστές (<0.25mm) 3 67/160 Διάκλαση πολύ κλειστές (<0.1mm) μεγάλη (0.6-2m) μέτρια (20-60 cm) μέτρια (20-60 cm) Πολύ υψηλή (>20m) μικρή (1-3m) υψηλή (10-20m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 74

77 Θέση Ι Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 36/257 Στρώση Πολύ κλειστές (<0.1mm) 2 74/075 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 87/352 Διάκλαση κλειστές ( mm) μέτρια (20-60cm) μεγάλη (60cm-2m) μέτρια (20-60cm) Πολύ υψηλή (>20m) Πολύ υψηλή (>20m) πολύ μικρή (<1m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή τραχεία κυματοειδής 2-4 Καθαρές 2-4 ασβεστιτικό 6-8 Καθαρές Θέση Κ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 54/251 Στρώση κλειστές ( mm) 2 48/033 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 80/148 Διάκλαση Πολύ κλειστές (<0.1mm) μικρή (6-20cm) μεγάλη (60cm-2m) μεγάλη (60cm-2m) Πολύ υψηλή (>20m) πολύ μικρή (<1m) πολύ μικρή (<1m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 2-4 ασβεστιτικό 75

78 Θέση Λ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 41/255 Στρώση Πολύ κλειστές (<0.1mm) 2 77/351 Διάκλαση Πολύ κλειστές (<0.1mm) μεγάλη (20-60cm) μέτρια (60cm-2m) πολύ υψηλή (>20m) πολύ μικρή (<1m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή 2-4 καθαρές 2-4 ασβεστιτικό 3 71/091 Διάκλαση κλειστές ( mm) μικρή (6-20cm) πολύ υψηλή (>20m) τραχεία κυματοειδής 6-8 ασβεστιτικό Θέση Μ Σύστημα Προσαν/σμός (Κλίση/ Δνση κλίσης) Τύπος ασυνεχειών Άνοιγμα Απόσταση (mm) Συνέχεια (m) Τραχύτητα JRC Υλικό πλήρωσης 1 58/245 Στρώση Πολύ κλειστές (<0.1mm) 2 57/079 Διάκλαση κλειστές ( mm) 3 75/352 Διάκλαση κλειστές ( mm) μεγάλη (0.6-2m) μέτρια (60cm-2m) μικρή (6-20cm) πολύ μικρή (<1m) πολύ μικρή (<1m) Πολύ υψηλή (>20m) Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή Ομαλή κλιμακωτή 2-4 καθαρές 2-4 ασβεστιτικό 2-4 καθαρές 76

79

80 7.4 Υπολογισμός όγκου πιθανών καταπτώσεων βράχων Για τον υπολογισμό του όγκου(v b ), πιθανών τεμαχών καταπτώσεως στην περιοχή μελέτης έγινε χρήση του παρακάτω τύπου για κάθε θέση ξεχωριστά: J v 1 Sn 3 και V J με b v S 20 7 S max min όπου J v (volumetric joint count) και β ο παράγοντας σχήματος του βραχώδους τεμάχους (block shape factor) (PALMSTROM 1996, 2000) (Κούκης Γ.,Σαμπατακάκης Ν., 2007) Έτσι η τιμή του V b που υπολογίζεται από τον παραπάνω τύπο κυμαίνεται από 0.04 μέχρι 0.06 m 3 περίπου. Αντίθετα η τιμή «V b πραγματικό» αντιπροσωπεύει το μέσο όγκο των ογκολίθων που μετρήθηκαν επιτόπου και κυμαίνεται από 0.02 μέχρι m 3 (Πίνακας 7.16). Σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις μετρήθηκαν και ογκόλιθοι της τάξης των 1,50 m 3. Οι τιμές αυτές (0,05 1,50 m 3 ) αποτελούν στην πραγματικότητα το εκτιμούμενο εύρος μεγέθους των βράχων που αναμένονται να «προσεγγίσουν» την οδό λόγω καταπτώσεων. Δεν αποκλείεται παρ όλα αυτά και η παρουσία μικρού αριθμού μεγαλύτερων βράχων, λόγω της εμφάνισης «παχυστρωματώδους δομής» των ασβεστόλιθων σε υψηλότερα σημεία επί των παρειών των φυσικών πρανών της Κλόκοβας. Πίνακας 7.16 Αντιπροσωπευτικές μέσες τιμές του V b όπως εκτιμώνται και όπως μετρήθηκαν από πραγματικές καταπτώσεις Α/Α Θέση V b υπολογισμένο V b πραγματικό 1 Α 0.052m 3 (0.4*0.4*0.2=)0.032 m 3 2 Β 0.052m m 3 3 Γ m 3 (0.30*0.40*0.50=) 0.06m 3 4 Δ 0.04 m 3 (0.5*0.5*0.5=)0.125m 3 5 Ε m 3 (0.4*0.4*0.2=)0.032 m 3 6 Ζ m 3 (0.20*0.40*0.80=)0.064m 3 7 Η m 3 (0.4*0.5*1-1*1*1.5)= m 3 8 Θ m 3 (0.4*0.4*0.5=) 0.08 m 3 9 Ι m 3 (0.4*0.4*0.8)= 0.08 m 3 10 Κ m 3 (0.2*0.4*0.4=)0.032 m 3 11 Λ m 3 (0.4*0.4*0.3)=0.048 m 3 12 Μ m 3 (0.4*0.4*0.5=) 0.08 m Ταξινόμηση της βραχομάζας (RMR, GSI) Με την χρήση του συστήματος RMR (Rock Mass Rating) (BIENIAWSKI 1989) και GSI (Geological Strength Index) (HOEK και MARINOS, 2000) έγινε ταξινόμηση της ασβεστολιθικής βραχομάζας

81 7.5.1 Ταξινόμηση της βραχομάζας με χρήση του συστήματος RMR Ονομάζεται «Γεωμηχανική Ταξινόμηση» (Geomechanics Classification) ή σύστημα RMR (Rock Mass Rating) και προτάθηκε αρχικά από τον BIENIAWSKI (1973) ενώ είναι ευρύτερα γνωστό απλά σαν «Σύστημα Bieniawski». Το σύστημα αυτό τροποποιήθηκε μερικώς και βελτιώθηκε από τον BIENIAWSKI στη συνέχεια (1979) ενώ πήρε την τελική (σημερινή) του μορφή το έτος 1989 από τον ίδιο. Το συγκεκριμένο σύστημα οδηγεί στην εκτίμηση των μηχανικών παραμέτρων της βραχομάζας (παράμετροι διατμητικής αντοχής, μέτρο παραμόρφωσης κ.λπ.). Η χρήση των παραμέτρων διατμητικής αντοχής της βραχομάζας μπορεί να γίνει στα πλαίσια του υπολογισμού της ευστάθειας βραχωδών πρανών με την προϋπόθεση βέβαια ότι η αναμενόμενη αστάθεια των πρανών δεν καθορίζεται από τα κύρια συστήματα ασυνεχειών (δηλαδή δεν παρατηρούνται επίπεδες ολισθήσεις ή σφηνοειδείς) αλλά η αστοχία αναμένεται σε μια «σύνθετη» κυκλοειδούς μορφής επιφάνεια ολίσθησης η οποία περιλαμβάνει βραχώδες υλικό και ασυνέχειες. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η χρήση των παραμέτρων που προκύπτουν με τη χρήση του RMR bas, με την προϋπόθεση πάντα ότι έχουμε έντονα διακλασμένη βραχομάζα με RMR<30 και με την απουσία ενός «κρίσιμου» και καλά αναπτυγμένου συστήματος ασυνεχειών, δείχνει ότι είναι πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα (TSIAMBAOS και SABATAKAKIS, 2000) Ταξινόμηση της βραχομάζας με το σύστημα GSI Ο δείκτης GSI αποτελεί στην πραγματικότητα ένα σύστημα ταξινόμησης για την εκτίμηση της απομείωσης της αντοχής της βραχομάζας για διαφορετικές γεωλογικές συνθήκες και βασίζεται καθαρά σε παρατηρήσεις υπαίθρου. Συγκεκριμένα, τα χαρακτηριστικά της βραχομάζας εκτιμώνται μακροσκοπικά με βάση την υφή του πετρώματος (αλληλοκλείδωμα βραχωδών τεμαχών) και την επιφάνεια των ασυνεχειών (τραχύτητα και αποσάθρωση τοιχωμάτων). Ο συνδυασμός των δύο αυτών παραγόντων αποτελεί τη βάση για την εκτίμηση του «τύπου» της βραχομάζας και του υπολογισμού της τιμής του GSI και αναφέρεται σε ομοιογενή πετρώματα. Η εκτίμηση του Γεωλογικού Δείκτη Αντοχής (GSI) έγινε με βάση τους πλέον πρόσφατους πίνακες ταξινόμησης (HOOK και MARINOS, 2000). Με τη χρήση του δείκτη GSI είναι εφικτή η επίλυση του κριτηρίου Hoek Brown και έχει μάλιστα αναπτυχθεί προς την κατεύθυνση αυτή ένα «πλούσιο» υπόβαθρο με εμπειρικές σχέσεις που οδηγεί στην εκτίμηση όλων των παραμέτρων που απαιτούνται για το σχεδιασμό τεχνικών έργων. Για κάθε μία από τις δώδεκα θέσεις κατασκευάστηκε ένα δελτίο ταξινόμησης για κάθε σύστημα, τα οποία παρατίθενται παρακάτω. Λόγο της ιδιαιτερότητας όμως των πρανών καθώς επίσης και το γεγονός ότι ορισμένες θέσεις μελέτης είχαν μεγάλο μήκος τυγχάνει κάποια από τις παραμέτρους ταξινόμησης να εμπίπτει σε δύο κατηγορίες «εύρους τιμών», τότε γίνεται διπλή βαθμολογία της παραμέτρου αυτής με αποτέλεσμα τελικά διπλή βαθμολογία της βραχομάζας. Η διπλή αυτή βαθμολογία αντιπροσωπεύει ένα λογικό «εύρος διακύμανσης» της ποιότητας της βραχόμαζας. 79

82 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση A Χ.Θ. Από Χ.Θ έως Χ.Θ Περιγραφή Σχηματισμού Ασβεστολιθικό Λατυποπαγές Ύψος Πρανούς Κλίση Πρανούς Προσανατολισμός στρώσης 5-7 m Δεν υπάρχει Παρατηρήσεις Υπάρχουν τεμάχη βράχων για ξεσκάρωμα, στις Χ.Θ (<0.25m ) και Χ.Θ (<0,5m ) ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΩΝ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ Α/Α ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ 1 Διάκλαση 67/333 2 Διάκλαση 57/112 3 Διάκλαση 55/210 Πρανές 72/044 ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΟΙΓΜΑ μικρή (6-20cm) μικρή-μέτρια (6-60 cm) μέση (3-10m) μικρή- μέση (1-10m) τραχεία κυματοειδής ολισθηρή κλιμακωτή κλειστές ( mm) κλειστές ( mm) μέτρια (20-60 cm) μικρή (1-3m) λεία κυματοειδής κλειστές ( m) ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ RQD RMRbas RMR GSI RMi Jv Vbυπολογισμένο Vb πραγματικό m m3 80 ΥΛΙΚΟ ΠΛΗΡΩΣΗΣ καθαρή καθαρή καθαρή

83 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Β Χ.Θ. Από Χ.Θ έως Χ.Θ Τεφρός, λεπτο-μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος, της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης, ηλικίας Κρητιδικού. Εμφάνιση κορημάτων περί τη Χ.Θ m ο 73 33/301 Περιγραφή Σχηματισμού Ύψος Πρανούς Κλίση Πρανούς Προσανατολισμός στρώσης Η θέση αυτή έχει συνολικό μήκος 296 m. Υπάρχουν τεμάχη βράχων για ξεσκάρωμα, στη Χ.Θ (<0,5m ) και πτώσεις βράχων στη Χ.Θ Παρατηρήσεις ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΩΝ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ Α/Α ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΝΟΙΓΜΑ ΥΛΙΚΟ ΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ Πολύ υψηλή (>20m) ομαλή κλιμακωτή Πολύ κλειστέςκλειστές (<0.25mm) καθαρή 1 Στρώση 33/301 Μικρή-μέτρια (6-60cm) 2 Διάκλαση 81/329 μέτρια (20-60cm) μικρή (1-3m) ομαλή κλιμακωτή κλειστές ( mm) καθαρήασβεστιτικό Διάκλαση 79/099 μέτρια (20-60 cm) μικρή (1-3m) ομαλή κλιμακωτή λεία κυματοειδής ανοικτές ( mm) ασβεστιτικό Πρανές 73/084 3 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ RQD RMRbas RMR GSI RMi Jv Vb υπολογισμένο Vb πραγματικό m m 81

84 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση B. Παράμετροι ταξινόμησης Αντοχή βραχώδους IS(50) (ΜΡα) υλικού 1 σc (ΜΡα) Βαθμός RQD (%) 2 Βαθμός Απόσταση μεταξύ ασυνεχειών (m) 3 Βαθμός 4 Ε ύ ρ ο ς τ ι μ ώ ν Ελαφρά τραχείες επιφάνειες. Διαχωρισμός <1mm. Ελαφρά αποσαθρωμένα τοιχώματα Κατάσταση ασυνεχειών Υπόγειο νερό Βαθμός Εισροή για 10 m μήκους σήραγγας (l/m) Τιμή λόγου (πίεση νερού διακλάσεων / μέγιστη κυρία τάση) 5 Εντελώς στεγνό Γενικές συνθήκες 15 Βαθμός Συνολική βαθμολογία παραμέτρων ταξινόμησης από 1 μέχρι 5 : RMRbas : 63 Ταξινόμηση της κατάστασης των ασυνεχειών Παράμετρος Βαθμ ός 1 3m Συνέχεια 4 Προσαρμογή με βάση τον προσανατολισμό των ασυνεχειών Διεύθυνση και κλίση Ευνοϊκή ασυνεχειών Βαθμοί (Πρανή) -5 Τελική βαθμολογία: RMR = RMRbas βαθμός από προσαρμογή με βάση τον προσανατολισμό των ασυνεχειών 58 Διαχωρισμός (άνοιγμα) Τραχύτητα Υλικό πλήρωσης Αποσάθρωση τοιχωμάτων <0.1 mm 5 τραχείες 5 Σκληρό <5 mm 4 Υγιές 6 Τεχνική σημασία ταξινόμησης ΙΙI Κατηγορία μέτρια Χαρακτηρισμός Συνοχή βραχομάζας (kpa) ο ο Γωνία τριβής βραχομάζας Οι παράμετροι διατμητικής υπολογίστηκαν με βάση το RMRbas 82 αντοχής

85 ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ GSI ΣΕ ΡΩΓΜΑΤΩΜΕΝΟΥΣ ΒΡΑΧΟΥΣ (Hoek and Marinos, 2000) ΘΕΣΗ B: ΤΕΦΡΟΣ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΑΣΥΝΕΧΕΙΑΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ (VERY GOOD) Πολύ τραχείες, μη αποσαθρωμένες επιφάνειες ΚΑΛΗ Τραχείες, ελαφρά αποσαθρωμένες και Οξειδωμένες επιφάνειες ΜΕΤΡΙΑ Ομαλές, μετρίως αποσαθρωμένες και Εξαλλοιωμένες επιφάνειες ΠΤΩΧΗ Ε\Επιφάνειες ολίσθησης, πολύ αποσαθρωμένες Με συμπαγή εποφλοιώματα ή υλικό πλήρωσης με ΠΟΛΥ ΠΤΩΧΗ Επιφάνειες ολίσθησης, πολύ αποσαθρωμένες, με μαλακό αργιλικό υλικό πλήρωσης. ΔΟΜΗ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ. ΑΡΡΗΚΤΗ Η ΣΥΜΠΑΓΗΣ (INTACT OR MASSIVE)- Άρρηκτο πέτρωμα ή άστρωτος, συμπαγής βράχος με λίγες και αραιές ασυνέχειες ΤΕΜΑΧΙΣΜΕΝΗ (BLOCKY) - Αδιατάρακτη βραχομάζα με πολύ καλό αλληλοκλείδωμα που αποτελείται από κυβικά τεμάχη οριζόμενα από τρεις ορθογώνια τεμνόμενες οικογένειες ασυνεχειών ΠΟΛΥ ΤΕΜΑΧΙΣΜΕΝΗ (VERY BLOCKY) Μερικώς διαταραγμένη βραχόμαζα με πολύπλευρα γωνιώδη τεμάχη (blocks) με σχετικώς καλό αλληλοκλείδωμα που σχηματίζονται από τέσσερις ή περισσότερες οικογένειες ασυνεχειών ΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΗ/ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ/ ΣΤΡΩΜΑΤΩΔΗΣ (BLOCKY/DISTURBED/SEAMY) Πτυχωμένη βραχομάζα με γωνιώδη τεμάχη που σχηματίζονται από πολλές αλληλοτεμνόμενες οικογένειες ασυνεχειών. Εμμονή στρώσης ή σχιστότητας. ΜΕΙΟΥΜΕΝΟ ΑΛΛΗΛΟΚΛΕΙΔΩΜΑ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΔΩΝ ΤΕΜΑΧΩΝ ΜΕΙΟΥΜΕΝΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ 90 N/A N/A ΑΠΟΔΟΜΗΜΕΝΗ (DISINTEGRATED) Ισχυρά κερματισμένη βραχόμαζα (αποδιοργανωμένη) με πτωχό αλληλοκλείδωμα και με ταυτόχρονη παρουσία γωνιωδών και αποστρογγυλωμένων τεμαχών. 20 ΦΥΛΛΩΔΗΣ/ΔΙΑΤΜΗΜΕΝΗ (LAMINATED/SHEARED)- Φυλλώδης ή έντονα σχιστοποιημένη και τεκτονικώς διατμημένη ασθενής βραχομάζα. Απουσία γωνιωδών ή άλλων τεμαχών λόγω πυκνής σχιστότητας ή των επιφανειών διάτμησης. N/A N/A 10 83

86 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της Θέση Γ Χ.Θ. Από Χ.Θ έως Χ.Θ Περιγραφή Σχηματισμού Τεφρός μεσοστρωματώδης ασβεστόλιθος, της ζώνης Γαβρόβου- Τρίπολης, ηλικίας Κρητιδικού. Ύψος Πρανούς Κλίση Πρανούς Προσανατολισμός στρώσης 10-20m 74ο 34/252 Παρατηρήσεις Η θέση αυτή είναι μόνο 103 m. Υπάρχει ένα τέμαχος ασβεστόλιθου για ξεσκάρωμα στη Χ.Θ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΩΝ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ Α/Α ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΥΝΕΧΕΙΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ 1 Στρώση 34/252 2 Διάκλαση 3 ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΝΟΙΓΜΑ ΥΛΙΚΟ ΠΛΗΡΩΣΗΣ ομαλή κλιμακωτή κλειστές ( mm) Καθαρήασβεστιτικό υψηλή (10-20m) τραχεία κυματοειδής Πολύ κλειστές (<0.1mm) ασβεστιτικό Πολύ υψηλή (>20m) ομαλή κλιμακωτή πολύ κλειστές (<0.1 mm) ασβεστιτικό ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ μέτρια (20-60cm) Πολύ υψηλή (>20m) 78/116 μικρή (6-20cm) Διάκλαση 87/014 μέτρια (20-60cm) Πρανές 74/074 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΒΡΑΧΟΜΑΖΑΣ RQD RMRbas RMR GSI RMi Jv Vb υπολογισμένο Vb πραγματικό & (τα τελευταία 50m) m m 84

87 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Γ. 85

88 86

89 87

90 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Δ. 88

91 89

92 90

93 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Ε. 91

94 92

95 93

96 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Ζ. 94

97 95

98 96

99 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Η. 97

100 98

101 99

102 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Θ. 100

103 101

104 102

105 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Ι. 103

106 104

107 105

108 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Κ. 106

109 107

110 108

111 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Λ. 109

112 110

113 111

114 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Μ. 112

115 Ταξινόμηση βραχομάζας με το σύστημα RMR στη θέση Μ. 113

116 114

117

118 Προσομοίωση καταπτώσεων βράχων με υπολογιστικές μεθόδους: εφαρμογή στην περιοχή του όρους Κλόκοβα της 8 Αναλύσεις προσομοίωσης καταπτώσεων 8.1 Γενικά Για την μελέτη ευστάθειας των πρανών κατά μήκος της Ν.Ε.Ο. Αντιρρίου Ιωαννίνων, χρειάστηκε να γίνει μια επί τόπου παρατήρηση της περιοχής, η οποία οδήγησε στην επιλογή 11 θέσεων διατομών. Σε αυτές τις διατομές έγιναν προσομοιώσεις βραχοκαταπτώσεων με το λογισμικό Rocfall της Rocscience, ενώ δύο μόνο από αυτές επιλέχτηκαν για ανάλυση με το λογισμικό Phase της Rocscience. Οι θέσεις των διατομών επιλέχτηκαν κατά τρόπο τέτοιο ώστε να καλύπτουν την δυσμενέστερη συνθήκη κατάπτωσης όσο αναφορά την μορφολογία της θέσης, σύμφωνα πάντα και με την επιτόπου τεχνικογεωλογική έρευνα (Εικ. 8.1). Οι ακριβείς συντεταγμένες των έντεκα διατομών δίνονται στον (Πίνακας 8.2). Στον (Πίνακας 8.1) δίνονται τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των διατομών καθώς επίσης και τα μεγέθη όγκου και μάζας όπως έχουν εκτιμηθεί για κάθε θέση. Ο όγκος των βραχοτεμαχίων κατάπτωσης (Vb), όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο κεφάλαιο υπολογίστηκε από τον παρακάτω τύπο για κάθε θέση ξεχωριστά: 1 J v Sn S και Vb J v 3 με 20 7 max S min όπου Jv (volumetric joint count) και β ο παράγοντας σχήματος του βραχώδους τεμάχους (block shape factor) (PALMSTROM 1996, 2000) (Κούκης Γ.,Σαμπατακάκης Ν., 2007). Ενώ η μάζα υπολογίστηκε για κάθε θέση χρησιμοποιώντας τον τύπο: λευκούς ασβεστόλιθους υπολογίστηκε 24kN/m3 ενώ για τους τεφρούς 26kN/m3., όπου ρ για τους Πίνακας 8.1 Γεωμετρικά χαρακτηριστικά διατομών προσομοίωσης και μεγέθους καταπτώσεων Θέση Μήκος(m) Ύψος(m) Μέση κλίση (Μήκος: Ύψος) Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ ,7 73,6 68,6 72, ,42 114,75 86, ,665 0,434 0,357 0,397 0,361 0,364 0,305 0,383 0,426 0,478 0, Όγκος Βραχοτεμαχίων (m3) 0,052 0,052 0,04 0,0624 0,0624 0,0624 0,0624 0,0624 0,0624 0,0624 0,0624 Μάζα Βραχοτεμαχίων (kg) 137, , ,08 165, , , , , , , ,4848

119 Εικ. 8.1 Απεικόνιση των διατομών, ανα θέση, στην περιοχή μελέτης [πηγή Google Earth] Πίνακας 8.2 Οι συντεταγμένες (x,y) των θέσεων διατομών ΔΙΑΤΟΜΗ Χ.Θ. ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ (Χ,Υ) ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Στην υποενότητα 8.2 (του κεφαλαίου 8) γίνεται η παρουσίαση των αποτελεσμάτων από το πρόγραμμα Rocfall, η οποία περιλαμβάνει, παράθεση της αναμενόμενης κινητικής ενέργειας και των υψών αναπήδησης σε όλο το μήκος των διατομών. Σε κάθε μία από τις 11 διατομές δίνονται σε πίνακα τα μέγιστα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες βράχων στην εθνική οδό. Ενώ στην ενότητα 8.3 παρατίθενται τα αποτελέσματα από τις επιλαχούσες περιοχές για το πρόγραμμα Phase, όπου είναι η διακύμανση του συντελεστή αντοχής της βραχόμαζας σε όλο το μήκος της διατομής, η συνολική μετατόπιση επί του ρήγματος όταν αυτό υπάρχει καθώς επίσης και διαγράμματα «κανονικής μετατόπισης κατά μήκος του ρήγματος» και «διατμητικής μετατόπισης κατά μήκος του ρήγματος». 117

120 8.2 Καταπτώσεις στις επιμέρους διατομές Η μελέτη για πιθανές καταπτώσεις στις έντεκα επιμέρους διατομές έγινε με χρήση του προγράμματος Rocfall της Rocsience. Το Rocfall είναι ένα πρόγραμμα στατιστικής ανάλυσης και αξιολόγησης της επικινδυνότητας των πρανών όσο αναφορά τις καταπτώσεις βράχων. Επίσης το Rocfall εξυπηρετεί στην πρόβλεψη των τροχιών των βράχων που πέφτουν και βοηθά στον καθορισμό των απαιτούμενων μέτρων ή των διορθωτικών μέτρων, δίνοντας παράλληλα την δυνατότητα σύγκρισης των αποτελεσμάτων και επιλογή των καταλληλότερων. Ακόμη το Rocfall αλληλεπιδρά με άλλα προγράμματα των Windows. Όλα τα δεδομένα εισόδου και εξόδου που δέχεται ή παράγει (μορφοποιημένα σε πίνακες) αλλά και οποιαδήποτε γραφική παράσταση ή γράφημα που παράγει, μπορούν να επικολληθούν σε επεξεργαστή κειμένου (Word pad, txt., Microsoft Office Word, κ.α.) για την ταχεία χρήση και μορφοποίηση τους. Δίνεται επίσης η δυνατότητα σε μη επεξεργασμένα δεδομένα να επικολληθούν σε λογιστικό φύλλο (Microsoft Office Excel) για περισσότερο λεπτομερή ανάλυση. Ο τύπος των αρχείων που παράγονται είναι της μορφής.fal. Η εισαγωγή δεδομένων που αφορούν στη γεωμετρία του πρανούς, μπορεί να γίνει γραφικά, με εισαγωγή συντεταγμένων της μορφής (χ, ψ), ή και από σχεδιαστικά προγράμματα πχ. AutoCAD εισάγοντας το (.dxf) αρχείο. Μία τυπική ανάλυση μέσω του λογισμικού Rocfall αποτελείται από τα ακόλουθα βήματα: Ορισμός πρανούς Ορισμός των υλικών της πλαγιάς Συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς Καθορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοτεμαχίων (seeders) Υπολογισμοί Γραφικές αναπαραστάσεις των αποτελεσμάτων Το πρόγραμμα έχει επίσης την δυνατότητα σχεδιασμού φραχτών συγκράτησης για το υλικό κατάπτωσης και τον προσδιορισμό των kj αντοχής που θα έχουν. Οι πληροφορίες που παρέχονται σχετικά με την αναμενόμενη κινητική ενέργεια (και τη θέση των μέτρων προστασίας), βοηθούν στον καθορισμό α) της ικανότητας συγκράτησης (και της ανθεκτικότητας), β) του μεγέθους και γ) της θέσης των φραχτών συγκράτησης. Συγχρόνως οι δυνατότητες που παρέχει το λογισμικό είναι : Φράχτες (barriers): Αποτελούν γραμμικά ίχνη, με το ένα άκρο στη επιφάνεια του πρανούς, τα οποία είναι δυνατόν να τοποθετηθούν οπουδήποτε με στόχο να αποτελέσουν εμπόδιο στα βραχοτεμάχια που πέφτουν, ή να αποσβέσουν ποσοστό της κινητικής τους ενέργειας. Γεωμετρία πρανούς (slope geometry): Το πρανές μπορεί να αποτελείται από οποιοδήποτε αριθμό τμημάτων με ελάχιστο μήκος 0.001m. Τα τμήματα είναι δυνατόν να προεξέχουν σε 118

121 σχέση με το επόμενό τους εκτός από το πρώτο και το τελευταίο τμήμα του πρανούς. Υπάρχουν δυνατότητες επιλογής του υλικού για κάθε τμήμα του πρανούς, της γωνίας τριβής, την τραχύτητα του πρανούς και τους συντελεστές της κατακόρυφης και εφαπτομενικής κρούσης. Το λογισμικό επίσης επιτρέπει στα βραχοτεμάχια να συνεχίσουν να κυλούν μετά την απώλεια της κινητικής τους ενέργειας ικανής για αναπήδηση. Σημεία εκκίνησης (seeders): Αποτελούν τα εργαλεία που καθορίζουν τις αρχικές συνθήκες (σημείο εκκίνησης των βραχοτεμαχίων, αρχική ταχύτητα, μάζα βραχοτεμαχίων). Υπάρχει δυνατότητα σημειακής ή γραμμικής αρχής, ανάλογα αν θεωρείται ότι όλα τα βραχοτεμάχια εκκινούν από το ίδιο σημείο ή από ένα σύνολο σημείων αντίστοιχα. Συλλέκτης δεδομένων (Data Collector): Δεν αποτελούν κάποια φυσική οντότητα, απλώς είναι κάποια γραμμικά ίχνη επί του πρανούς που καθορίζονται από το χρήστη και κατά μήκος των οποίων το πρόγραμμα υπολογίζει την ταχύτητα, την κινητική ενέργεια και τις θέσεις κάθε βραχοτεμαχίου κατά την οριζόντια και την κατακόρυφη διεύθυνση, όπως αυτό περνά από το συγκεκριμένο σημείο. Υπολογισμοί (calculations):αφορούν τα αρχικά δεδομένα (την γωνιακή ταχύτητα, την γωνία τριβής, το συντελεστή κρούσης) που υπεισέρχονται στους υπολογισμούς. Φίλτρα (filters): Η δυνατότητα φιλτραρίσματος επιτρέπει στο χρήστη να εκτελέσει στατιστική ανάλυση και γραφήματα κατανομής μόνο για συγκεκριμένα τμήματα του φαινομένου. Τα φίλτρα καθορίζονται με τρείς τρόπους: απευθείας από τη οθόνη, με τις τιμές των θέσεων των σημείων και με συνδυασμό των επιλογών των φρακτών και των συλλεκτών δεδομένων. Γραφικά (Graphs): Τα γραφήματα αφορούν ιστογράμματα του τελικού σημείου πτώσης των βραχοτεμαχίων, την περιβάλλουσα της κινητικής ενέργειας περιστροφής, την περιβάλλουσα του ύψους αναπήδησης, την περιβάλλουσα της ταχύτητας, την περιβάλλουσα της ταχύτητας περιστροφής, ιστογράμματα της κατάστασης των φρακτών και των συλλεκτών δεδομένων και τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης. Αποτελέσματα (Output): Τα αποτελέσματα αποδίδονται με διάφορους τρόπους (αρχεία Excel, εικόνες κλπ.) Οι παράμετροι που εισήχθησαν στο πρόγραμμα Rocfall για όλες τις θέσεις βρίσκονται αναλυτικά στο «Παράρτημα Δ». 119

122 8.2.1 «Διατομή Β» θέση Β Στη «θέση Β» με συνολικό μήκος 296 m, εμφανίζονται τεφροί, λεπτο-μεσοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα σε Χ.Θ ορίστηκε η «διατομή Β» αντιπροσωπευτική για όλη τη «θέση Β». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 100m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως 200m, κατά μήκος της εμφανίζει ομοιόμορφη κλίση, πλην του τμήματος με υψόμετρα από 150 έως 200m όπου εμφανίζει πολύ απότομες κλίσεις. Σε αυτή τη θέση από την επί τόπου παρατήρηση έγινε η αποτύπωση της φυτοκάλυψης και του υποβάθρου στην διατομή, έτσι παρατηρήθηκαν ασβεστολιθικές προεξοχές στο ανώτερο τμήμα ενώ στο κατώτερο τμήμα εμφανίζει εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο Rocfall όπως αυτή περιγράφεται στην υποενότητα 8.1 εκτελέστηκε για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων. Αρχικά έγινε ορισμός του πρανούς, ο ορισμός του υλικού της διατομής, η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα της επιφάνειας της διατομής από επιτόπου παρατήρηση και τέλος ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης βραχοτεμαχίων. Για αυτήν την θέση οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι σημειακές (point seeder) σε 2 διαφορετικά σημεία της τομής στο τμήμα με ύψος m όπου εμφανίζονται οι μεγάλες κλίσεις πρανούς. (Εικ. 8.2). Εικ. 8.2 Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Β» για όγκο 0.052m 3 Από την ανάλυση που έγινε, προέκυψε ότι τα τελικά σημεία που αναμένονται τα βραχοτεμάχη στην διατομή είναι σε απόσταση 110 m από την πηγή τροφοδοσίας και επομένως δεν προβλέπεται να φτάσουν έως την οδό. Φαίνεται πώς ο μεγαλύτερος αριθμός των βράχων σταματάει 40 m από την αρχή του δρόμου λόγω του ομαλού αναγλύφου της πλαγιάς (Εικ. 8.3). 120

123 Εικ. 8.3 Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Β», για όγκο 0.052m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.4, Εικ. 8.5), αλλά και στο περιθώριο της οδού. Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν μεγάλο ύψος αναπήδησης και αυξημένη κινητική ενέργεια σε απόσταση m από την οδό. Εικ. 8.4 Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Β» για όγκο 0.052m 3 121

124 Εικ. 8.5 Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Β» για όγκο 0.052m 3 Όμως η αναμενόμενη κινητική ενέργεια στην άκρη της οδού είναι μηδενική και κατά συνέπεια το ίδιο και το ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων καθώς λόγω της μορφολογίας της διατομής και της ύπαρξης χαμηλής βλάστησης ο όγκος αυτών συγκρατείται ανάντη (Πίνακας 8.3). Πίνακας 8.3 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Β» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια στο περιθώριο της εθνικής οδού (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης στο περιθώριο της εθνικής οδού (m) 0,0 0, «Διατομή Γ» θέση Γ Στη «θέση Γ» με συνολικό μήκος 103 m, εμφανίζονται τεφροί, μεσοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Γ» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Γ». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 110 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως 170 m, κατά μήκος της εμφανίζει ομοιόμορφη κλίση, πλην του πρανούς, δεξιά της οδού, το οποίο εμφανίζει μεγάλη κλίση (74 ο ) μέχρι και ύψος 130 m. Η διατομή παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, ενώ τα ανώτερα 20 m εμφανίζεται απογυμνωμένος ο ασβεστόλιθος. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι 122

125 πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι δύο διαφορετικές, σημειακές πηγές, η μία σε ύψος 122 m, ενώ η δεύτερη σε ύψος 160 m όπου εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα. Εικ. 8.6 Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Γ» για όγκο 0.052m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από το πρανές 122 m, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την θεωρούμενη πηγή τροφοδοσίας στα 160 m (Εικ. 8.6). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (άνω των 30 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.7». 123

126 Εικ. 8.7 Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Γ», για όγκο 0.052m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.8, Εικ. 8.9), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.10, Εικ. 8.11). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 5-6 m, (Εικ. 8.8) στο ύψος της οδού, ενώ η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε στο περιθώριο της οδού, 25 kj (Εικ. 8.9). Εικ. 8.8 Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Γ», για όγκο 0.052m 3 124

127 Εικ. 8.9 Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Γ», για όγκο 0.052m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 3kJ (Εικ. 8.10) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε να μην υπερβαίνει το 1,5 m (Εικ. 8.11). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο 0.052m 3 125

128 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.350, για όγκο 0.052m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.4». Πίνακας 8.4 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Γ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) 3,267 1, «Διατομή Δ» θέση Δ Στη «θέση Δ» με συνολικό μήκος 202 m, εμφανίζονται τεφροί, μεσο-παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Δ» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Δ».. Η διατομή ξεκινάει από ύψος 120 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως 240 m, κατά μήκος της εμφανίζει ανομοιόμορφη κλίση και συγκεκριμένα, μεγάλες κλίσεις παρατηρούνται πλησίον του δρόμου (71 ο έως >90 ο ). Αυτή η διατομή διαφέρει και από τις υπόλοιπες και όσο αναφορά τις μεγάλες κλίσεις πρανούς, αλλά και για το γυμνό, χωρίς εδαφικό κάλυμμα και φυτοκάλυψη, πέτρωμα Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή 126

129 θεωρήθηκε σκόπιμο να μελετηθούν δύο σημεία εκκίνησης βραχοκαταπτώσεων από διαφορετικό ύψος, ένα σημείο εκκίνησης να θεωρηθεί σε ύψος 190 m, ενώ ένα δεύτερο σε ύψος περίπου 220 m. Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Δ» για όγκο 0.04 m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από ύψος 190 m, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την θεωρούμενη πηγή τροφοδοσίας στα 220 m (Εικ. 8.12). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (άνω των 25 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.13». 127

130 Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Δ», για όγκο 0.04m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.14, Εικ. 8.15), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.16, Εικ. 8.17). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, m, (Εικ. 8.14) στο ύψος της οδού, ενώ η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε στο περιθώριο της οδού, 80 kj (Εικ. 8.15). Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Δ», για όγκο 0.04m 3 128

131 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Δ», για όγκο 0.04m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα kj (Εικ. 8.16) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε να μην υπερβαίνει τα 10 m (Εικ. 8.17). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο 0.04 m 3 129

132 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=12.406, για όγκο 0.04m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.5». Πίνακας 8.5 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Δ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) 56,934 8, «Διατομή E» θέση E Στη «θέση E» με συνολικό μήκος 357 m, εμφανίζονται τεφροί, λεπτοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή E» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Ε». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 130 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει μέχρι 190 m, πέραν του πρανούς το οποίο φτάνει σε ύψος μέχρι τα 145 m περίπου (δηλαδή 15 m) με κλίσεις περίπου 89 ο, κατά το υπόλοιπο μήκος της εμφανίζει ομοιόμορφα μικρές κλίσεις. Στο μεγαλύτερο μέρος της η διατομή παρουσιάζει εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, ενώ στο πρανές που κόβεται από τον δρόμο εμφανίζεται απογυμνωμένος ο ασβεστόλιθος Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι 130

133 πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι δύο διαφορετικές, σημειακές, η μία στο απότομο ασβεστολιθικό πρανές και σε ύψος 140 m, ενώ η δεύτερη σε ύψος 180 m. Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Ε» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από το πρανές 140 m, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την θεωρούμενη πηγή τροφοδοσίας στα 180 m (Εικ. 8.18). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (άνω των 25 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.19». Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Ε», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.20, Εικ. 8.21), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.22, Εικ. 8.23). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν 131

134 το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 9 m, (Εικ. 8.20) στο ύψος της οδού, ενώ η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε στο περιθώριο της οδού, 30 kj (Εικ. 8.21). Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Ε», για όγκο m 3 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Ε», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 19kJ (Εικ. 8.22) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε για τα περισσότερα τεμάχη στο 0,5 1 m (Εικ. 8.23). 132

135 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=12.478, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.6». Πίνακας 8.6 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Ε» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή Ζ» θέση Ζ Στη «θέση Ζ» με συνολικό μήκος 357 m, εμφανίζονται τεφροί, λεπτοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Ζ» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Ζ». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 140 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει μέχρι 190 m, 133

136 πέραν του πρανούς το οποίο φτάνει σε ύψος μέχρι τα 156 m περίπου (δηλαδή 16 m) και εμφανίζει μεγάλες κλίσεις (περίπου 60 ο ) κατά το υπόλοιπο μήκος της εμφανίζει σχεδόν ομοιόμορφη μικρή κλίση. Η διατομή παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, ενώ ο απογυμνωμένος ασβεστόλιθος εμφανίζεται εκτός από το πρανές που κόβει ο δρόμος και στα 170 m ύψος. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι δύο διαφορετικές, σημειακές πηγές, η μία σε ύψος 150 m, ενώ η δεύτερη σε ύψος 170 m, όπου εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα. Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Ζ» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από το πρανές 150 m, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την θεωρούμενη πηγή τροφοδοσίας στα 170 m (Εικ. 8.24). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (άνω των 20 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ.8.24». 134

137 Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Ζ», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.26, Εικ. 8.27), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.28, Εικ. 8.29). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 1,5 m, (Εικ. 8.26) στο ύψος της οδού, ενώ η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε στο περιθώριο της οδού, 25 kj (Εικ. 8.27). Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Ζ», για όγκο m 3 135

138 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Ζ», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 5 kj (Εικ. 8.28) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε να μην υπερβαίνει το 0,03 m (Εικ. 8.29). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 136

139 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.372, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.7». Πίνακας 8.7 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Ζ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή H» θέση H Στη «θέση H» με συνολικό μήκος 355 m, εμφανίζονται λευκότεφροι τεφροί, λεπτοστρωματώδεις - μεσοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή H» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Η».. Η διατομή ξεκινάει από ύψος 150 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως 200 m. Το πρανές δεξιά του δρόμου σε αυτήν την διατομή έχει ύψος περίπου 10 m, και παρουσιάζει ομαλή σχετικά μικρή κλίση (50-60 ο ), κατά το υπόλοιπο μήκος της, η διατομή, εμφανίζει ομοιόμορφη μικρή κλίση (30-40 ο ).. Η διατομή παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, ενώ τα κατώτερα 15 m εμφανίζεται απογυμνωμένος ο ασβεστόλιθος. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι δύο γραμμικές πηγές, η μία σε ύψος m, ενώ η δεύτερη σε ύψος m, όπου εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα (Εικ. 8.30). 137

140 Εικ Τομή πρανούς εθνικής οδού με τις επιφάνειες τροφοδοσίας βραχοκαταπτώσεων για την «θεση Η» Εικ (α, β): Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Η» για όγκο m 3 138

141 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την «πηγή τροφοδοσίας Β», ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που πιθανολογείται να αποκολληθούν από την «πηγή τροφοδοσίας Α» (Εικ. 8.31). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (άνω των 25 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (line seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.32». Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Η», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.33, Εικ. 8.34), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.35, Εικ. 8.36). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 1 1,5 m, (Εικ. 8.33) στο ύψος της οδού, ενώ η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε στο περιθώριο της οδού, 15 kj (Εικ. 8.34). Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Η», για όγκο m 3 139

142 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Η», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 1 kj (Εικ. 8.35) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε να μην υπερβαίνει το 0,3 m (Εικ. 8.36). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 140

143 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=12.772, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.8». Πίνακας 8.8 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Η» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή Θ» θέση Θ Στη «θέση Θ» συνολικό μήκος 136 m, εμφανίζονται υπόλευκοι, παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα σε «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Θ» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Θ». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 160 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως τα 200 m. Το πρανές δεξιά του δρόμου σε αυτήν την διατομή έχει ύψος περίπου 10 m, και παρουσιάζει σχετικά μεγάλη κλίση (70 ο ), κατά το υπόλοιπο μήκος της, η διατομή, εμφανίζει ομοιόμορφη μικρή κλίση (30-40 ο ). Στο μεγαλύτερο μέρος της παρουσιάζει, εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, εκτός του πρανές που σχηματίστηκε από την διέλευση του δρόμου και κάποιες ασβεστολιθικές προεξοχές σε ύψος 175 m. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι μία επιφάνεια τροφοδοσίας από το πρανές, από m και μία σημειακή πηγή τροφοδοσίας από μεγαλύτερο ύψος, 175 m. 141

144 Εικ Τομή πρανούς εθνικής οδού με τις πηγές τροφοδοσίας βραχοκαταπτώσεων για την «θέση Θ» Εικ (α, β): Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Θ» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την «πηγή τροφοδοσίας Β», ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που πιθανολογείται να αποκολληθούν από την «πηγή τροφοδοσίας Α» (Εικ. 8.38). 142

145 Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (περί των 15 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (line and point seeder), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.39». Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Θ», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.40, Εικ. 8.41), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.42, Εικ. 8.43). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 4 m, (Εικ. 8.40) και η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε, 20 kj (Εικ. 8.41) στο περιθώριο της οδού. Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Θ», για όγκο m 3 143

146 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Θ», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 13kJ (Εικ. 8.42) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε να μην υπερβαίνει το 0,1 m (Εικ. 8.43). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 144

147 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.347, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.9». Πίνακας 8.9 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Θ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή Ι» θέση Ι Στη «θέση Ι» με συνολικό μήκος 134 m, εμφανίζονται υπόλευκοι έως λευκότεφροι, παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Ι» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Ι». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 165 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως τα 245 m. Το πρανές δεξιά της oδού σε αυτήν την διατομή έχει ύψος περίπου 15 m, και παρουσιάζει σχετικά μεγάλη κλίση (60-80 ο ), κατά το υπόλοιπο μήκος της, η διατομή, εμφανίζει μια σχεδόν ομοιόμορφη κλίση έως 40 ο. Η διατομή παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, πλην του πρανούς που δημιουργήθηκε από την διέλευση του δρόμου και κάποιων ασβεστολιθικών προεξοχών στα 220 m. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι δύο διαφορετικές, σημειακές πηγές, η μία σε ύψος, 220 m και μία δεύτερη σε ύψος 170 m όπου και στις δύο εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα. 145

148 Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Ι» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από το πρανές 170 m, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την θεωρούμενη πηγή τροφοδοσίας στα 220 m (Εικ. 8.44). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη (περί των 30 τεμαχίων) και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.45». Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Ι», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.46, Εικ. 8.47), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.48, Εικ. 8.49). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 8 m, (Εικ. 8.46) και η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε 25 kj (Εικ. 8.47) στο περιθώριο της οδού. 146

149 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Ι», για όγκο m 3 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Ι», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 3kJ (Εικ. 8.48) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε περίπου 0,2 m (Εικ. 8.49). 147

150 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.292, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.10». Πίνακας 8.10 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Ι» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή Κ» θέση Κ Στη «θέση Κ» με συνολικό μήκος 177 m, εμφανίζονται τεφροί, λεπτοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα σε «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Κ» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Κ». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 170 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως τα 240 m. Το 148

151 πρανές δεξιά του δρόμου σε αυτήν την διατομή έχει ύψος 10 m, και παρουσιάζει σχετικά μεγάλη κλίση (70 ο ), κατά το υπόλοιπο μήκος της, η διατομή, εμφανίζει ομοιόμορφη μικρή κλίση (30-40 ο ). Η διατομή παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, πλην του πρανούς που δημιουργήθηκε από την διέλευση του δρόμου και κάποιων ασβεστολιθικών προεξοχών στα περίπου 220 m. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι τρείς διαφορετικές, σημειακές πηγές, η μία σε ύψος 176 m, η δεύτερη βρίσκεται σε ύψος 184 m και η τρίτη σε ύψος 215 m όπου εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα. Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Κ» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από το πρανές στα 176 m, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την θεωρούμενη πηγή τροφοδοσίας στα 184 m. Όπως φαίνεται κανένα βραχώδες τέμαχος δεν αποκολλάται από την τρίτη σημειακή πηγή, που βρίσκεται στα 215 m, το οποίο οφείλεται στο ομαλότερο ανάγλυφο.(εικ. 8.50). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.51». 149

152 Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Κ», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.52, Εικ. 8.53), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.54, Εικ. 8.55). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 2 m, (Εικ. 8.52) και η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε, 20 kj (Εικ. 8.53) στο περιθώριο της οδού. Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Κ», για όγκο m 3 150

153 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Κ», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 5 kj (Εικ. 8.54) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε περίπου 0,2 m (Εικ. 8.55). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 151

154 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=11.673, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.11». Πίνακας 8.11 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Κ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή Λ» θέση Λ Στη «θέση Λ» με συνολικό μήκος 137 m, εμφανίζονται τεφροί, μεσοστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Λ»,» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της «θέσης Λ». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 165 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως τα 240 m. Το πρανές δεξιά του δρόμου σε αυτήν την διατομή έχει ύψος περίπου 15 m, και παρουσιάζει σχετικά μεγάλη κλίση, ο, κατά το υπόλοιπο μήκος της, η διατομή, εμφανίζει ομοιόμορφη κλίση που κυμαίνεται μεταξύ ο. Στο μεγαλύτερο μέρος της, η διατομή, εμφανίζει εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, ενώ σε λίγα σημεία εμφανίζεται απογυμνωμένος ο ασβεστόλιθος. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι τρείς διαφορετικές, σημειακές πηγές, η πρώτη από το πρανές στα δεξιά της οδού, με ύψος 179 m, η δεύτερη από μεγαλύτερο ύψος, 195 m και η τρίτη από ύψος 230 m όπου εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα. 152

155 Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Λ» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από την χαμηλότερη πηγή τροφοδοσίας, ενώ με γαλάζιο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που πιθανολογείται να αποκολληθούν από τις άλλες δύο πηγές τροφοδοσίας (Εικ. 8.56). Από την ανάλυση που έγινε προκύπτει ότι τα τελικά σημεία για τα βραχοτεμάχη και από τις τρείς πηγές τροφοδοσίας (point seeders), αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.57». Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Λ», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.58, Εικ. 8.59), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.60, Εικ. 8.61). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 4 m, (Εικ. 8.58) και η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε, 30 kj (Εικ. 8.59) στο περιθώριο της οδού. 153

156 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Λ», για όγκο m 3 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Λ», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 8 kj (Εικ. 8.60) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε να μην υπερβαίνει το 0,1 m (Εικ. 8.61). 154

157 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.132, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.12». Πίνακας 8.12 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Λ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) «Διατομή Μ» θέση Μ Στη «θέση Μ» με συνολικό μήκος 186 m, εμφανίζονται υπόλευκοι, παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, συγκεκριμένα στη «Χ.Θ » ορίστηκε η «διατομή Μ» που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 155

158 της «θέσης Μ». Η διατομή ξεκινάει από ύψος 165 m (το ύψος του δρόμου) και φτάνει έως τα 210 m. Το πρανές δεξιά του δρόμου σε αυτήν την διατομή έχει ύψος περίπου 10 m, και παρουσιάζει σχετικά μεγάλη κλίση, ο, κατά το υπόλοιπο μήκος της, η διατομή, εμφανίζει ομοιόμορφη μικρή κλίση, ο. Η διατομή παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της εδαφικό κάλυμμα με φυτοκάλυψη, πλην του πρανούς στα δεξιά της οδού και μιας εμφάνισης ασβεστολιθικού υποβάθρου στα 190 m περίπου. Ακολουθώντας τα βήματα μιας τυπικής ανάλυσης στο RocFall, όπως περιγράφονται στην υποενότητα 8.1, εκτελέστηκε και για αυτή τη θέση η προσομοίωση καταπτώσεων βραχοτεμαχίων με στοιχεία που αντλήθηκαν από τον τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Αρχικά ορίστηκε το πρανές, έπειτα ακολούθησε ο ορισμός των υλικών της διατομής, στη συνέχεια έγινε η συσχέτιση των υλικών για κάθε τμήμα του πρανούς όπως αυτά παρατηρήθηκαν στην ύπαιθρο (βλάστηση, άσφαλτος, γυμνό πέτρωμα κ.α.) και τέλος έγινε ο ορισμός των θέσεων εκκίνησης των βραχοκαταπτώσεων. Για την συγκεκριμένη διατομή οι πηγές τροφοδοσίας που επιλέχτηκαν είναι δύο διαφορετικές, σημειακές πηγές, η μία σε ύψος 174 m και μία δεύτερη από μεγαλύτερο ύψος, 195 m όπου εμφανίζεται το γυμνό από φυτοκάλυψη πέτρωμα. Εικ Προσομοίωση κατάπτωσης στην «διατομή Μ» για όγκο m 3 Με κόκκινο χρώμα φαίνονται οι πορείες που θα ακολουθήσουν τα τεμάχη που θα αποκολληθούν και από τις δύο πηγές τροφοδοσίας (point seeders), (Εικ. 8.62), παρατηρώντας όμως ότι μόνο τα τεμάχη που θα αποκολληθούν από ύψος 174 m αναμένεται να προσπελάσουν τον δρόμο κατά την καθοδική τους πορεία, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 8.63». 156

159 Εικ Διάγραμμα τελικών θέσεων κατά μήκος της «διατομής Μ», για όγκο m 3 Από το πρόγραμμα προκύπτουν διαγράμματα, τα οποία καθορίζουν την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης των τεμαχίων που δυνητικά πέφτουν, για κάθε σημείο της διατομής (Εικ. 8.64, Εικ. 8.65), αλλά και στο περιθώριο της οδού (Εικ. 8.66, Εικ. 8.67). Τα αποτελέσματα από τα διαγράμματα δείχνουν το μεγαλύτερο ύψος αναπήδησης των βραχοτεμαχίων, 1,5 m, (Εικ. 8.64) και η μεγαλύτερη τιμή κινητικής ενέργειας βρέθηκε περίπου 9 kj (Εικ. 8.65) στο περιθώριο της οδού. Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης κατά μήκος της «διατομής Μ», για όγκο m 3 157

160 Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας κατά μήκος της «διατομής Μ», για όγκο m 3 Στα παρακάτω διαγράμματα υπολογίστηκε, η συνολική κινητική ενέργεια στο περιθώριο της οδού, (θέση x= ) των βράχων που αποκολλήθηκαν περίπου στα 5 kj (Εικ. 8.66) καθώς επίσης και το ύψος αναπήδησης για το ίδιο σημείο, που βρέθηκε 0,2 m περίπου (Εικ. 8.67). Εικ Διάγραμμα κινητικής ενέργειας στο περιθώριο της Ε.Ο. για x= και για όγκο m 3 158

161 Εικ Διάγραμμα ύψους αναπήδησης στο περιθώριο της Ε.Ο. για x=13.899, για όγκο m 3 Για την συγκεκριμένη διατομή, οι ακριβείς τιμές της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης στην άκρη της οδού αναγράφονται στον «Πίνακας 8.13». Πίνακας 8.13 Αναμενόμενα ύψη αναπήδησης και κινητικές ενέργειες στο περιθώριο της Ε.Ο. για την «διατομή Μ» Αναμενόμενη κινητική ενέργεια για x= (kj) Αναμενόμενο ύψος αναπήδησης για x= (m) Σύγκριση αποτελεσμάτων από τις διατομές μελέτης και τις διατομές της έρευνας Για την ίδια οριοθετημένη περιοχή έρευνας (Εικ. 8.69) εκπονήθηκαν ανάλογες διεργασίες για την ευστάθεια των πρανών στα πλαίσια της μελέτης (Εικ. 8.68) με τίτλο: «Οριοθέτηση των επικίνδυνων για πτώσεις βράχων περιοχών της Ν.Ε.Ο. Αντιρρίου Ιωαννίνων και σχεδιασμός των προτεινόμενων μέτρων προστασίας από Χ.Θ έως ». 159

162 Εικ Διατομές μελέτης για την περιοχή έρευνας Εικ Διατομές έρευνας των έντεκα θέσεων στην περιοχή έρευνας Η μελέτη αυτή σκοπό είχε την ανάλυση ευστάθειας των πρανών ανάντη της οδού για την δυνατότητα καταπτώσεων βράχων και για την τοποθέτηση μέτρων προστασίας της οδού. Πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της μελέτης 24 διατομές (Εικ. 8.68) σε πυκνή διάταξη καλύπτοντας όλη την περιοχή που θεωρείται επικίνδυνη. Για τις διατομές της μελέτης έχει εισαχθεί στο Rocfall διαφορετικός όγκος βραχοτεμαχίων (V b = μέσος όγκος βραχωδών τεμαχίων) από αυτόν της παρούσας έρευνας που είναι 2m 3, έτσι τα αποτελέσματα που προκύπτουν όπως φαίνεται από τον (Πίνακας 8.14) (κινητική ενέργεια βράχων και ύψος αναπήδησης) διαφέρουν αρκετά από αυτά της έρευνας. Γι αυτόν τον λόγο πραγματοποιήθηκε μία συγκριτική ανάλυση της κινητικής ενέργειας και του ύψους αναπήδησης για κάθε θέση. Σημειώνεται ότι οι διατομές έρευνας μελέτης δεν βρίσκονται σε ίδιες Χ.Θ., αλλά ούτε οι πηγές τροφοδοσίας βρίσκονται σε ίδιο υψόμετρο. Γίνεται φανερό ότι στην έρευνα λόγω του ότι οι όγκοι των τεμαχίων κυμαίνονται σε μικρότερο εύρος ( m 3 ) εμφανίζονται και μικρές τιμές κινητικής ενέργειας και ύψους αναπήδησης των βράχων. 160

163 Πίνακας 8.14 Συγκεντρωτικός πίνακας με τα αποτελέσματα για την κινητική ενέργεια και το ύψος αναπήδησης βραχοτεμαχίων στην άκρη της οδού και ο όγκος τους, από την τεχνική έκθεση και την έρευνα 8.3 Προσομοίωση ευστάθειας πρανών Το Phase 2 είναι ένα πρόγραμμα της Rocsience, που χρησιμοποιώντας την μέθοδο πεπερασμένων στοιχείων και λειτουργώντας σε 2D, παρουσιάζει ανάλυση των ελαστικών- πλαστικών δυνάμεων, για υπόγειες και επιφανειακές εκσκαφές, σε βράχο ή σε εδαφικό υλικό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την μελέτη ενός ευρέως φάσματος τεχνικών έργων και περιλαμβάνει σχεδιασμό υποστήριξης, ευστάθεια πρανών πεπερασμένων στοιχείων, διαρροή υπογείων υδάτων και ανάλυση πιθανοτήτων. Επίσης το Phase 2 αλληλεπιδρά με άλλα προγράμματα των Windows. Όλα τα δεδομένα εισόδου και εξόδου που δέχεται ή παράγει (μορφοποιημένα σε πίνακες) αλλά και οποιαδήποτε γραφική παράσταση ή γράφημα που παράγει, μπορούν να επικολληθούν σε επεξεργαστή κειμένου (Word pad, txt., Microsoft Office Word, κ.α.) για την ταχεία χρήση και μορφοποίηση τους. Δίνεται επίσης η δυνατότητα σε μη 161

164 επεξεργασμένα δεδομένα να επικολληθούν σε λογιστικό φύλλο (Microsoft Office Excel) για περισσότερο λεπτομερή ανάλυση. Ο τύπος των αρχείων που παράγονται είναι της μορφής.fez. Η εισαγωγή δεδομένων που αφορούν στη γεωμετρία του πρανούς, μπορεί να γίνει γραφικά, με εισαγωγή συντεταγμένων της μορφής (χ, ψ), ή και από σχεδιαστικά προγράμματα πχ. AutoCAD εισάγοντας το (.dxf) αρχείο. Μία τυπική ανάλυση μέσω του λογισμικού Phase 2 αποτελείται από τα ακόλουθα βήματα: Ορισμός πρανούς Ορισμός των υλικών της διατομής Συμπληρώνονται οι τάσεις πεδίου (Field Stress) και η σεισμική φόρτιση (Seismic Loading) Ορισμός των ρηγμάτων Ορισμός του υδροφόρου Υπολογισμοί Γραφικές αναπαραστάσεις των αποτελεσμάτων Δυνατότητα επιλογής κριτηρίου θραύσης (στην παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκε το κριτήριο θραύσης Hoek Brown λόγω βραχωδών πρανών) Σύμφωνα με τον ισχύοντα Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (Ε.Α.Κ [1]) και την τροποποίηση του λόγω αναθεώρησης του χάρτη σεισμικής επικινδυνότητας (ΦΕΚ 1154Β/ ) και τον χάρτη ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας, ο νομός Αιτωλοακαρνανίας ανήκει στη ζώνη σεισμικής επικινδυνότητας II. Η οριζόντια σεισμική επιτάχυνση του εδάφους είναι Α=a*g, όπου a η εδαφική επιτάχυνση ανηγμένη στην επιτάχυνση της βαρύτητας. Εικ Χάρτης ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας (Ε.Α.Κ. 2003) 162

165 Στην προκειμένη περίπτωση για τη ζώνη II είναι α=0,24 και συνεπώς η σεισμική επιτάχυνση εδάφους Α=0,24g (Ε.Α.Κ ) για προσδιορισμό της φασματικής επιτάχυνσης σχεδιασμού Φ d (Τ), σύμφωνα με Φ d (Τ)/Αγ 1 από το φάσμα σχεδιασμού (Ε.Α.Κ ). Η ανωτέρω τιμή σεισμικής επιτάχυνσης εδάφους εκτιμάται σύμφωνα με τα σεισμολογικά δεδομένα, ότι έχει πιθανότητα υπέρβασης 10% στα 50 χρόνια (Ε.Α.Κ [4]). Σύμφωνα με τον Ε.Α.Κ και τις μετέπειτα τροποποιήσεις του η ευστάθεια φυσικών ή τεχνικών πρανών κατά τον σεισμικό κραδασμό, ελέγχεται με θεώρηση των ακολούθων πρόσθετων ενεργών επιταχύνσεων που δρουν στην εδαφική μάζα. Οριζόντια: α h =α π Κατακόρυφη: α ν =±0,50α π όπου α π είναι η σεισμική επιτάχυνση σχεδιασμού του πρανούς, που λαμβάνεται ίση με 0,5 για φυσικά πρανή (όπου α=0,24g για την περιοχή έρευνας). Η επιτάχυνση που χρησιμοποιήθηκε στους υπολογισμούς ανάλυσης ευστάθειας των φυσικών πρανών και στους υπολογισμούς ανάλυσης ευστάθειας των προτεινόμενων έργων, με βάση τα προαναφερθέντα, θεωρήθηκε ίση με 0,12g (οριζόντια) και ίση με 0,06g (κατακόρυφη). Τα αποτελέσματα που εξάγονται από το πρόγραμμα και για τις δύο θέσεις είναι: Διάγραμμα διακύμανσης της «συνολικής μετατόπισης» (total displacement) για κάθε σημείο της βραχόμαζας, σε μέτρα (m). Διάγραμμα «μέγιστης διατμητικής τάσης» (maximum shear strain). Για τα παραπάνω διαγράμματα χρησιμοποιήθηκε και η παράμετρος SRF (strength reduction factor) η οποία αποτελεί τον παράγοντα που απομειώνει τις σταθερές, m b και s, που εξαρτώνται από τις ιδιότητες του βραχώδους υλικού και τα χαρακτηριστικά της βραχομάζας Ένα πρανές αστοχεί λόγω της διατμητικής αντοχής που αναπτύσσεται στην επιφάνεια ολίσθησης. Ο συντελεστής ασφαλείας χρησιμοποιείται για να εξεταστεί η ευστάθεια των πρανών, έτσι για F>1 το πρανές θεωρείται σταθερό ενώ για F<1 είναι ασταθές και υπολογίζεται: Όπου τ είναι η διατμητική αντοχή του υλικού του πρανούς και υπολογίζεται από το κριτήριο Mohr- Coulomb: Και τ f είναι η διατμητική τάση στην επιφάνεια ολίσθησης, που μπορεί να υπολογιστεί: 163

166 Όπου οι παράμετροι διατμητικής αντοχής C f και φ f είναι: Όπου SRF είναι Strength Reduction Factor (Σχήμα 0.1). Σχήμα 0.1 Σχηματική απεικόνιση του δείκτη SRF [Slope stability in surface mining επεξεργασία από William A. Hustrulid, Michael K. McCarter, Dirk J. A. Van Zyl] Αυτή η μέθοδος είναι γνωστή ως «μέθοδος απομείωσης διατμητικής αντοχής» (shear strength reduction method, SSR). Για να βρεθεί η σωστή τιμή SRF, είναι απαραίτητο να εντοπιστεί η τιμή του συντελεστή ασφαλείας (F) στην οποία συντελείται αστοχία του πρανούς. Συνήθως, η τιμή της μέγιστης μετατόπισης αμέσως μετά την αστοχία παρουσιάζει απότομη αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη τιμή της. Στην ουσία το SRF είναι μια παράμετρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντίστοιχα, όπως ο συντελεστής ασφαλείας (f): 164

167 Ο οποίος ορίζεται σαν ο λόγος των δυνάμεων (ή ροπών) που αντιστέκονται στην ολίσθηση (ευστάθειας, παθητικές ή αντίστασης-p ή P παθ ) προς τις δυνάμεις (ή ροπές) που τείνουν να την προκαλέσουν (ανατροπής ή ενεργητικές-p u ή P ΕΝ ) (Κούκης Σαμπατακάκης, 2007) Παρακάτω παρατίθεται ένα παράδειγμα αντιστοιχίας του SRF (Strength Reduction Factor) και του f (safety factor) (Πίνακας 0.1). Ιδανικά όταν το SRF ισούται με το f, ο υπολογιζόμενος συντελεστής ασφαλείας θα έπρεπε να ισούται με την μονάδα. Στην πραγματικότητα όμως το f που υπολογίζεται είναι το οποίο είναι αρκετά κοντά στην μονάδα. Πίνακας 0.1 Παράδειγμα συσχέτισης του SRF με το F [GEO-SLOPE International Ltd, Calgary, Alberta, Canada] Case Φ C SRF F of S Base Η περιγραφή των παραμέτρων της βραχόμαζας, του ρήγματος και των παραμέτρων που εισήχθησαν στο πρόγραμμα παρατίθενται στο «Παράρτημα Ε». Για την περιοχή που ερευνήθηκε στην Κλόκοβα επιλέχτηκαν δύο χαρακτηριστικές διατομές με χαρακτηριστικά που αναφέρονται στον (Πίνακας 0.2) και (Πίνακας 0.3) : Πίνακας 0.2: Χαρακτηριστικά της «διατομής Δ» Διατομή Δ Γεωλογικός σχηματισμός τεφροί μέσο - παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι, ηλικίας Κρητιδικού RMR 55 GSI Κλίσεις πρανούς >90 μοίρες Πίνακας 0.3: Χαρακτηριστικά της «διατομής Μ» Διατομή Μ Γεωλογικός σχηματισμός τεφροί και λευκοί, ηωκαινικοί, μεσοστρωματώδης και παχυστρωματώδης αντίστοιχα ασβεστόλιθοι RMR GSI Κλίσεις πρανούς μοίρες 165

168 8.3.1 «Διατομή Δ» θέση Δ Παραδοχή χωρίς ρήγμα Αρχικά γίνεται ορισμός του πρανούς (εισάγοντας τα δεδομένα μήκος κα ύψος του πρανούς (x,y)), και έπειτα γίνεται ο σχεδιασμός του ρήγματος. Στη συνέχεια γίνεται από το πρόγραμμα Phase αυτόματα η δημιουργία του κανάβου (Εικ. 0.1), ώστε να γίνει η ερμηνεία (interpret) για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων. Εικ. 0.1 Ορισμός του πρανούς και η δημιουργία του κανάβου Αφού εισαχθούν στο Phase 2 οι παράμετροι της βραχόμαζας προκύπτουν τα αποτελέσματα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης για κάθε σημείο της βραχόμαζας, για τρεις ενδεικτικές τιμές SRF, οπότε προκύπτει ένα διάγραμμα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης με την κρίσιμη τιμή, ένα δεύτερο με τιμή SRF μικρότερη της κρίσιμης και ένα τρίτο διάγραμμα με τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Στην «Εικ. 0.2» απεικονίζεται ο τρόπος με τον οποίο μεταβάλλεται η μέγιστη διατμητική τάση σε κανονικές συνθήκες (δλδ. χωρίς σεισμική φόρτιση) πριν και μετά την κρίσιμη τιμή SRF, ενώ στην «Εικ. 0.3» φαίνεται η διακύμανση της μέγιστης διατμητικής τάσης της βραχόμαζας με την μεταβολή του SRF, για συνθήκες με σεισμική φόρτιση, ορίζοντας οριζόντια (0.12g) και κάθετη (0.06g) σεισμική φόρτιση (g=9,81 m/s 2 ). Από την «Εικ. 0.2» παρατηρείται ότι στην «διατομή Δ» χωρίς σεισμική φόρτιση η κρίσιμη τιμή SRF (0.15) είναι ίδια όπως και στην περίπτωση με την επιβολή σεισμικής φόρτισης που φαίνεται στην «Εικ. 0.3». 166

169 Εικ. 0.2 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.13, 0.15 και 0.25 αντίστοιχα 167

170 Εικ. 0.3 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.14, 0.15 και 0.16 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Από την ανάλυση της «συνολικής μετατόπισης» του πετρώματος για τις τρεις τιμές του SRF, χωρίς σεισμική φόρτιση (Εικ. 0.4) παρατηρείται μετακίνηση από την κρίσιμη τιμή SRF και μετά. Το ίδιο παρατηρείται και με την επιβολή σεισμικής φόρτισης στην «Εικ. 0.5». 168

171 Εικ. 0.4 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.13, 0.15 και 0.25 αντίστοιχα 169

172 Εικ. 0.5 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 0.14, 0.15 και 0.16 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Παραδοχή με ρήγμα Αφού εισαχθούν στο Phase 2 οι παράμετροι της βραχόμαζας προκύπτουν τα αποτελέσματα διακύμανσης της «μέγιστης διατμητικής τάσης» για κάθε σημείο της βραχόμαζας, για τρεις ενδεικτικές 170

173 τιμές SRF, οπότε προκύπτει ένα διάγραμμα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης με την κρίσιμη τιμή, ένα δεύτερο με τιμή SRF μικρότερη της κρίσιμης και ένα τρίτο διάγραμμα με τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Στην «Εικ. 0.6» απεικονίζεται το πώς μεταβάλλεται η μέγιστη διατμητική τάση σε κανονικές συνθήκες (δηλ. χωρίς σεισμική φόρτιση) πριν και μετά την κρίσιμη τιμή SRF, ενώ στην «Εικ. 0.7» φαίνεται η διακύμανση της μέγιστης διατμητικής τάσης της βραχόμαζας με την μεταβολή του SRF, για συνθήκες με σεισμική φόρτιση, ορίζοντας οριζόντια (0.12g) και κάθετη (0.06g) σεισμική φόρτιση (g=9,81 m/s 2 ). Από την «Εικ. 0.6» παρατηρείται ότι στην «διατομή Δ» χωρίς σεισμική φόρτιση η κρίσιμη τιμή SRF (Critical SRF 0.07) έχει ελάχιστη διαφορά μεγέθους από αυτήν που προκύπτει για την ίδια θέση με επιβολή σεισμικής φόρτισης (Critical SRF 0.08) (Εικ. 0.7). Οπότε σύμφωνα με την αναλογία του SRF και του συντελεστή ασφαλείας F, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι αποδεκτό. 171

174 Εικ. 0.6 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.04, 0.07 και 0.49 αντίστοιχα 172

175 Εικ. 0.7 Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.03, 0.08 και 0.09 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Από την ανάλυση της «συνολικής μετατόπισης» του πετρώματος, χωρίς σεισμική φόρτιση (Εικ. 0.8) παρατηρείται και για τις τρεις τιμές του SRF περίπου ίδια μετακίνηση (της τάξεως m). Με την επιβολή και σε αυτήν την περίπτωση σεισμικής φόρτισης οι τιμές που παίρνουν οι μετακινήσεις είναι παραπλήσιες (Εικ. 0.9) με μόνη διαφορά την μικρή αύξηση της τιμής του critical SRF, όπως αυτή παρατηρήθηκε και στην απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης. 173

176 Εικ. 0.8 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.04, 0.07 και 0.49 αντίστοιχα 174

177 Εικ. 0.9 Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 0.03, 0.08 και0.09 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Παραδοχή με πολλαπλά ρήγματα Αφού εισαχθούν στο Phase 2 οι παράμετροι της βραχόμαζας και στην συγκεκριμένη περίπτωση οριστεί η περιοχή που χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή, προκύπτουν τα αποτελέσματα διακύμανσης της 175

178 μέγιστης διατμητικής τάσης για κάθε σημείο της βραχόμαζας, για τρεις ενδεικτικές τιμές SRF, οπότε προκύπτει ένα διάγραμμα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης με την κρίσιμη τιμή, ένα δεύτερο με τιμή SRF μικρότερη της κρίσιμης και ένα τρίτο διάγραμμα με τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Στην «Εικ. 0.10» απεικονίζεται το πώς μεταβάλλεται η μέγιστη διατμητική τάση σε κανονικές συνθήκες (δηλ. χωρίς σεισμική φόρτιση) πριν και μετά την κρίσιμη τιμή SRF, ενώ στην «Εικ. 0.11» φαίνεται η διακύμανση της μέγιστης διατμητικής τάσης της βραχόμαζας με την μεταβολή του SRF, για συνθήκες με σεισμική φόρτιση, ορίζοντας οριζόντια (0.12g) και κάθετη (0.06g) σεισμική φόρτιση (g=9,81 m/s 2 ). Από την «Εικ. 0.10» παρατηρείται ότι χωρίς σεισμική φόρτιση η κρίσιμη τιμή SRF είναι 1.4, σε σχέση με το 1.54 (Εικ. 0.11) με σεισμική φόρτιση, για το οποίο εικάζεται ότι ευθύνεται η καταπόνηση της βραχόμαζας που προκαλείται από τις μεγαλοασυνέχειες. 176

179 Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.2, 1.4 και 1.6 αντίστοιχα 177

180 Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.4, 1.54 και 2 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης Από την ανάλυση της «συνολικής μετατόπισης» του πετρώματος για τις τρείς τιμές του SRF, χωρίς σεισμική φόρτιση οριοθετείται η κρίσιμη περιοχή με τις μεγαλύτερες μετακινήσεις, όπως φαίνεται και στην «Εικ. 0.12». Οι μεγαλύτερες μετακινήσεις φαίνονται στην διατομή για SRF 1.6, μεγαλύτερο του κρίσιμου. 178

181 Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.2, 1.4 και 1.6 αντίστοιχα Αντίστοιχα με επιβολή σεισμικής φόρτισης (Εικ. 0.13) παρατηρείται να αυξάνονται οι μετακινήσεις αυξανομένου του SRF, οι οποίες οριοθετούνται μεταξύ του πρανούς του δρόμου και της πρώτης από το δρόμο μεγαλοασυνέχειας. 179

182 Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για SRF 1.4, 1.54 και 2 αντίστοιχα, παράλληλα με την επίδραση σεισμικής φόρτισης 180

183 8.3.2 «Διατομή Μ» θέση Μ Παραδοχή χωρίς ρήγμα Αρχικά γίνεται ορισμός του πρανούς (εισάγοντας τα δεδομένα μήκος και ύψος του πρανούς (x,y)), και έπειτα γίνεται ο σχεδιασμός του ρήγματος. Στη συνέχεια γίνεται από το πρόγραμμα Phase αυτόματα η δημιουργία του κανάβου (Εικ. 0.14) ώστε να γίνει η ερμηνεία (interpret) για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων. Εικ Ορισμός του πρανούς και η δημιουργία του κανάβου Αφού εισαχθούν στο Phase 2 οι παράμετροι της βραχόμαζας προκύπτουν τα αποτελέσματα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης για κάθε σημείο της βραχόμαζας, για τρεις ενδεικτικές τιμές SRF, οπότε προκύπτει ένα διάγραμμα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης με την κρίσιμη τιμή, ένα δεύτερο με τιμή SRF μικρότερη της κρίσιμης και ένα τρίτο διάγραμμα με τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Στην «Εικ. 0.15» απεικονίζεται ο τρόπος με τον οποίο μεταβάλλεται η μέγιστη διατμητική τάση σε κανονικές συνθήκες (δηλ. χωρίς σεισμική φόρτιση) πριν και μετά την κρίσιμη τιμή SRF, ενώ στην «Εικ. 0.16» φαίνεται η διακύμανση της μέγιστης διατμητικής τάσης της βραχόμαζας με την μεταβολή του SRF, για συνθήκες με σεισμική φόρτιση, ορίζοντας οριζόντια (0,12g) και κάθετη (0,06g) σεισμική φόρτιση (g=9,81 m/s 2 ). Από την «Εικ. 0.15» παρατηρείται ότι μετά την κρίσιμη τιμή SRF εμφανίζεται μια συνεχόμενη επιφάνια με υψηλές τιμές διατμητικής τάσης η οποία μπορεί να αποτελεί μια επιφάνεια θραύσης, κάτι αντίστοιχο φαίνεται να εμφανίζεται και στην «Εικ. 0.16» με την επίδραση δηλ. σεισμικής φόρτισης. 181

184 Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.8, 1.99 και 2.4 αντίστοιχα 182

185 Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1, 1.95 και 2.4 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης 183

186 Από την ανάλυση της «συνολικής μετατόπισης» του πετρώματος για τις τρεις τιμές του SRF, χωρίς σεισμική φόρτιση (Εικ. 0.17) παρατηρείται μετακίνηση μετά την κρίσιμη τιμή του SRF, πάνω σε μια επιφάνεια θραύσης η οποία γίνεται ορατή για τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 1.8, 1.99 και 2.4 αντίστοιχα 184

187 Με την επιβολή σεισμικής φόρτισης (Εικ. 0.18) παρατηρείται όπως και στην περίπτωση χωρίς σεισμική φόρτιση οριοθέτηση μιας επιφάνειας θραύσης για τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Εικ Απεικόνιση της συνολικής μετατόπισης του πετρώματος, για SRF 1, 1.95 και 2.4 αντίστοιχα, με την επίδραση σεισμικής φόρτισης 185

188 Παραδοχή με ρήγμα Αφού εισαχθούν στο Phase 2 οι παράμετροι της βραχόμαζας προκύπτουν τα αποτελέσματα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης για κάθε σημείο της βραχόμαζας, για τρεις ενδεικτικές τιμές SRF, οπότε προκύπτει ένα διάγραμμα διακύμανσης της μέγιστης διατμητικής τάσης με την κρίσιμη τιμή, ένα δεύτερο με τιμή SRF μικρότερη της κρίσιμης και ένα τρίτο διάγραμμα με τιμή SRF μεγαλύτερη της κρίσιμης. Στην «Εικ. 0.19» απεικονίζεται το πώς μεταβάλλεται η μέγιστη διατμητική τάση σε κανονικές συνθήκες (δηλ. χωρίς σεισμική φόρτιση) πριν και μετά την κρίσιμη τιμή SRF, ενώ στην «Εικ. 0.20» φαίνεται η διακύμανση της μέγιστης διατμητικής τάσης της βραχόμαζας με την μεταβολή του SRF, για συνθήκες με σεισμική φόρτιση, ορίζοντας οριζόντια (0,12g) και κάθετη (0,06g) σεισμική φόρτιση (g=9,81 m/s 2 ). Από την «Εικ. 0.19» παρατηρείται μετά την κρίσιμη τιμή 0.99 SRF μια επιφάνεια με υψηλές τιμές διατμητικής τάσης, η οποία μπορεί να αντιπροσωπεύει την επιφάνεια θραύσης, όπως και στην περίπτωση με σεισμική φόρτιση (Εικ. 0.20) με την μόνη διαφορά ότι οι τιμές SRF είναι μεγαλύτερες. Οπότε σύμφωνα με την αναλογία του SRF και του συντελεστή ασφαλείας F, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι λογικό. Εικ Απεικόνιση της μέγιστης διατμητικής τάσης του πετρώματος για κάθε σημείο της διατομής, για SRF 0.99 και αντίστοιχα 186