ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Transcript

1 ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑI Ερασμία Ρουσιά Ε.Δ.Ε Μουσικής Η Μουσική, ως δύναμη με πολλές μορφωτικές και διδακτικές αξίες, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της όλης εκπαιδευτικής προσπάθειας και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πνευματική, συναισθηματική και ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού. Αναμφίβολα όμως η μουσική είναι πρώτιστα μια δημιουργική δραστηριότητα που παρέχει μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση σ όλους μας μ ένα ευρύ φάσμα εμπειριών. Ωστόσο, η μουσική δεν είναι μόνο μια ευχάριστη αίσθηση αλλά, επίσης, γνώση και κατανόηση που εξασφαλίζονται μέσα από τις σχέσεις των τριών παραμέτρων της μουσικής που είναι η σύνθεση, η ακρόαση και η εκτέλεση της μουσικής και που η συνεχής αλληλοεπίδραση τους εστιάζεται στην ανάπτυξη της ακουστικής μνήμης και των ακουστικών παραστάσεων. Οι γνώσεις που έχουν συγκεντρωθεί τα τελευταία χρόνια για την ευφυΐα, τη σκέψη, τη μάθηση και τη γνωστική ανάπτυξη και ιδιαίτερα οι θέσεις του Jean Piaget αποτέλεσαν κίνητρο για περαιτέρω έρευνα στη μουσική. Η σύγχρονη έρευνα και συγκεκριμένα η εργασία του Dr. Keith Swanwick με την June Tillman, καθόρισε τα κριτήρια μουσικής ανάπτυξης του ατόμου που παρουσιάζονται με τη σπειροειδή μορφή βασισμένη σε έρευνα του Brunner. Οι τέσσερις βασικές διαστάσεις της μουσικής ανάπτυξης του ατόμου φαίνεται ότι σχετίζονται: Με τον έλεγχο του ήχου, των υλικών και των μέσων (0-4) - επίπεδο χειρισμού/ μουσικό υλικό. Με τα εκφραστικά χαρακτηριστικά της μουσικής (4-9) - συμβατικό επίπεδο/ προσωπικό/ μίμηση. Με τις δομικές σχέσεις και μορφές της μουσικής (10-15) επίπεδο φαντασίας/ στοχαστικό. Με την προσωπική εκτίμηση και αξία της μουσικής (15 + ) συστηματικό επίπεδο / μεταγνώση. 1

2 Οι διάφορες θεωρίες μάθησης απαιτούν όπως οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις του μαθήματος εδράζονται πάνω σε μια καθαρά εργαστηριακή βάση όπου οι δεξιότητες, τα γνωστικά στοιχεία αλλά και οι μουσικές δραστηριότητες πρέπει να παίρνουν ισόρροπη έμφαση. Η επιστήμη της Παιδαγωγικής έχει βαθιές ρίζες εδώ και πολλούς αιώνες. Παιδαγωγικές Θεωρίες οι οποίες απορρίπτουν την απομνημόνευση μέσω της αποστήθισης, αντικαθίστανται από την παρατήρηση τον συλλογισμό και την προσωπική έκφραση και άποψη. Αυτές οι αρχές γνωστές ήδη από παλιότερους αιώνες. Αρχές που κατέθεσαν οι καινοτόμοι παιδαγωγοί όπως ο Πεσταλότσι (Pestallozzi), ο Ρουσσώ (Rousseau) και ο πιο σύγχρονος Αμερικανός φιλόσοφος Ντιούι (Dewey). Πολλά παιδαγωγικά ρεύματα έφεραν μια επανάσταση στη γενική παιδεία. Η παιδοκεντρική αντίληψη διδασκαλίας της μουσικής αγωγής, που προσφέρει στο παιδί γνώσεις οι οποίες σχετίζονται με τις εμπειρίες του, τα ενδιαφέροντά του και τις ικανότητές του βρίσκουν ανταπόκριση και εδραιώνονται στο μουσικοπαιδαγωγικό έργο του Κάρλ Όρφ (Carl Orff). Ο Όρφ έδωσε πρώτιστη σημασία στη διδασκαλία της μουσικής μέσω του παιχνιδιού και της βιωματικής εμπειρίας, τα οποία κατευθύνονται περισσότερο από την ανταπόκριση των παιδιών και όχι τόσο από τον ίδιο το δάσκαλο. Η παγκόσμια απήχηση που γνώρισε το σύστημα Όρφ οφείλεται στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί το δημιουργικό παιχνίδι ως αναπόσπαστο μέσο-στοιχείο της μουσικής μάθησης. Μ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά βιώνουν εμπειρικά τις μουσικές έννοιες μέσα από τον λόγο, την κίνηση, το τραγούδι, τη χρήση μουσικών οργάνων, τον αυτοσχεδιασμό. Αυτή η βιωματική εμπειρία έχει ως σκοπό της να ενεργοποιήσει το γνωστικό, συναισθηματικό και ψυχοκινητικό κόσμο των παιδιών και όχι να παράγει στείρα γνώση, αποκομμένη από τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Όσοι ασχολούνται με την εκπαίδευση γνωρίζουν πολύ καλά τις θεωρίες και τα αποτελέσματα των παιδοκεντρικών ή δασκαλοκεντρικών διδασκαλιών. Όπως γνωστή είναι και η εκπαιδευτική φιλοσοφία η οποία σχετίζεται με το «τι» διδάσκει ο κάθε εκπαιδευτικός. Ο προβληματισμός δημιουργείται στο «γιατί» και «πώς», διδάσκουμε τις Θεματικές ενότητες που πρέπει να διδαχθούν. Θέλουμε πραγματικά να βλέπουμε ικανοποιημένα και χαμογελαστά πρόσωπα; ή το μοναδικό μας ενδιαφέρον είναι να μείνουμε πιστοί σ αυτά που ήδη γνωρίζουμε, διδάσκοντάς τα με τον παραδοσιακό τρόπο και να παράγουμε παθητικούς δέκτες αφομοιωτικές μηχανές; 2

3 Θεωρητικά γνωρίζουμε ότι ο κεντρικός στόχος της μουσικής αγωγής πρέπει να είναι η μουσική πράξη μέσω της εργαστηριακής και ενεργητικής συμμετοχής των παιδιών στο μάθημα. Γνωρίζουμε επίσης, ότι θεωρία και πράξη πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται. Ότι πρέπει να συμμετέχουν όλα τα παιδιά και όχι μόνο τα ιδιαίτερα «ταλέντα», δεδομένου ότι μέσω του μαθήματος της μουσικής δε λαμβάνουν μόνο γνώση αλλά και επικοινωνούν μεταξύ τους αφού πρόκειται για μια συλλογική διεργασία. Είναι γνωστό επίσης ότι κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας πρέπει να εμπλέκουμε δημιουργικά βασικές δραστηριότητες της μουσικής όπως: το τραγούδι, τη μουσική ακρόαση, την εκτέλεση σε διάφορα μελωδικά ή ρυθμικά όργανα, την μουσική και κίνηση, τη μουσική δημιουργία (πειραματισμός, αυτοσχεδιασμός) τόσο για την ανάπτυξη του γνωσιολογικού τομέα, όσο των δεξιοτήτων και των στάσεων (συναισθηματική πλήρωση του παιδιού). Όλα αυτά χρειάζονται προκειμένου να εμπλουτίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις μουσικές εμπειρίες των παιδιών. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι μιλούν για μια μουσική αγωγή η οποία πρέπει να απευθύνεται σε όλα τα παιδιά, στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ενός χωριστά, οι οποίες προσδιορίζονται από την πολιτιστική, κοινωνική αγωγή και τα μουσικά του βιώματα. Όλες οι μέθοδοι διδασκαλίας, τόσο στην φιλοσοφία, όσο και στην τεχνική τους έχουν ένα κοινό στόχο και σκοπό. Την ανάπτυξη της μουσικότητας. Στόχος, ο οποίος είναι εφικτός μόνο με τη βιωματική συμμετοχή σε δραστηριότητες δημιουργικής έκφρασης, εξερεύνησης, πειραματισμού και αυτενέργειας. Με κατάλληλη εκπαίδευση όλα τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν ικανοποιητική αντίληψη του ρυθμού, της μελωδίας, της τονικότητας του αυτοσχεδιασμού, της σημειογραφίας, της τεχνικής κατάρτισης ενός οργάνου. Κατά τον Όρφ όμως «το να μάθουν τα παιδιά όλες αυτές τις έννοιες και τις μουσικές δεξιότητες πριν μάθουν να εκφράζονται με τη μουσική, είναι σαν να διδάσκονται ανάγνωση ενώ δεν μπορούν να εκφραστούν με τη γλώσσα τους». Η διδασκαλία της μουσικής στη Δημοτική Εκπαίδευση βασίζεται στη θεωρία του Μπρούνερ (Bruner) και του Keith Swaning. Στους τρεις τρόπους μάθησης και την ιεράρχησή τους σε: εμπειρικό εικονικό συμβολικό. Παράλληλα δε πρέπει να λησμονείται η προοδευτική μάθηση από το ευκολότερο στο δυσκολότερο κατά τη θεωρία του Γκανιέ (Gagné). Η αξιοπιστία τέτοιων μουσικοπαιδαγωγικών μεθόδων οι οποίες στηρίζονται στη βιωματική προσέγγιση με την ενεργό συμμετοχή των μαθητών είναι ικανές να καλλιεργούν τη συνολική μουσικότητα των παιδιών και να τοποθετούν τη δημιουργική ικανότητα στο κέντρο της μουσικής εκπαίδευσης. 3

4 Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι δεν πρέπει ν αλλάξει μόνο το παραδοσιακό μοντέλο εκπαίδευσης, αλλά και οι διδάσκοντες να έχουν μια τέτοια μουσικοπαιδαγωγική κατάρτιση, έτσι ώστε να είναι ικανοί να μεταδώσουν παιδοκεντρικά τη γνώση τους. Διότι ο παιδαγωγός μουσικός είναι αυτός που θεμελιώνει τις μουσικές βάσεις και αρχές των μαθητών. ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Το μάθημα της Μουσικής Αγωγής διδάσκεται δύο φορές την εβδομάδα(δύο σαραντάλεπτα). Δύο επιθεωρήτριες είναι υπεύθυνες για τη Μουσική Αγωγή σε όλα τα σχολεία της Κύπρου, αριθμός πολύ μικρός για πέραν των 160 με 200 εκπαιδευτικών που διδάσκουν το μάθημα. Σκοπός της Μουσικής Αγωγής είναι να βοηθήσει τους μαθητές να εισδύσουν προοδευτικά στον κόσμο των ήχων, να καλλιεργήσει το μουσικό αισθητήριο τους με την κατανόηση και χρήση ηχητικών συνόλων, που είναι απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη των εσωτερικών τους δυνάμεων και των φυσικών μουσικών ικανοτήτων τους ώστε να απολαμβάνουν και δημιουργούν μουσική και να συμβάλλουν στη δική τους μουσική ανάπτυξη και εκείνη του κοινωνικού συνόλου. Οι μουσικοπαιδαγωγοί έχοντας ως αφετηρία τη γνώση της έμφυτης μουσικότητας του ανθρώπου καλούνται να την ανασύρουν από τον κάθε ένα ξεχωριστά. Όσον αφορά λοιπόν στο συγκεκριμένο θέμα «για μια ιδανική μουσική παιδεία»,καταλήγουμε στα ακόλουθα συμπεράσματα : 1 ο Μουσική παιδεία = παιδεία = πολιτισμός, 2 ο Η διδασκαλία, η ενημέρωση, θα πρέπει να γίνεται για όλα τα είδη της μουσικής, με άλλα λόγια να υπάρχουν επιλογές, ώστε ο λαός να επιλέξει ή ο μαθητής να επιλέξει αυτό που τον αντιπροσωπεύει ύστερα από σύγκριση με όλα τα άλλα που ξέρει, 3 ο Η μουσική είναι πράξη και θα έπρεπε κανείς να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις της πράξης αυτής, του να ακούει κανείς μουσική, του να παίξει κανείς μουσική κατά συνέπεια, 4 ο Η διδασκαλία πρέπει να είναι συγχρόνως και δημιουργία. Έχω δηλαδή αντιληφθεί, ότι αν σε οποιοδήποτε μάθημα, το οποίο διδάσκεται, ζητηθεί και η δημιουργική του πλευρά, να φτιάξει δηλαδή κανείς ένα έργο ανάλογο με τις προδιαγραφές, διαπιστώνεται ότι πολλά από αυτά που ελέχθησαν, 4

5 δεν τα αντιλήφθηκε σωστά ο μαθητής και από την άλλη μεριά αποκαλύπτονται και σ εκείνον άλλες πλευρές, τις οποίες δεν είχε καν σκεφτεί, 5 ο Εκπαιδευτικά Μουσικά Προγράμματα. Έχουν ξεκινήσει με επιτυχία από τη δεκαετία του 90 προγράμματα με την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου σε σχέση με διάφορα σχολεία- Δημοτικής και Μέσης. Ανεξάρτητα ή και σε συνεργασία με τα Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ή σε συνεργασία με Κοινοτικές Αρχές ή άλλους φορείς πρέπει να προσφέρονται σωστά Μουσικά προγράμματα προς όλο το μαθητόκοσμο. 6 ο Όσοι επιθυμούν να παρακολουθήσουν εξειδικευμένες μουσικές σπουδές, παράλληλα με τη γενική κρατική εκπαίδευση, να εγγράφονται σε Mουσικά Εργαστήρια (Μ.Ε- ατομικά ή ομαδικά μαθήματα από εκτελεστές οργάνων ή θεωρητικούς) σε συνεργασία με τα προγράμματα των Επιμορφωτικών μαθημάτων(σε χωριά όπου δεν υπάρχουν Ωδεία).Oι σπουδές να οργανώνονται σε δύο επίπεδα και να έχουν καταληκτική στόχευση το πιστοποιητικό μουσικής επάρκειας. To πρώτο επίπεδο (βασικό) να τερματίζεται περίπου στην ηλικία των 16 χρόνων, ενώ το δεύτερο επίπεδο (επαγγελματικής κατάρτισης) να διαρκεί περίπου 4 έτη και να προετοιμάζει τους σπουδαστές είτε για ανώτερες σπουδές είτε για επαγγελματικές εφαρμογές και κατευθύνσεις. Tο πρόγραμμα σπουδών να περιλαμβάνει τομείς όπως αυτούς της βασικής κατανόησης, της θεωρίας, της δεξιοτεχνίας οργάνου, των ορχηστρικών συνόλων, των ελεύθερων επιλογών και της λειτουργίας σε διαφορετικό εργασιακό περιβάλλον. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ - ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ Όμως όσο κι αν υπάρχει ανάπτυξη και βελτίωση του θέματος, γενικά υπάρχουν μεγάλα προβλήματα που ταλανίζουν το Υ.Π.Π. αλλά και τους ανθρώπους που αγαπούν και ενδιαφέρονται για την σωστή Μουσική Αγωγή των παιδιών μας. Μερικά από αυτά είναι: 1.Υπάρχουν τρία είδη δασκάλων μουσικής: α) Μουσικοί,(απόφοιτοι Ωδείων με επιμόρφωση από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο ή το Π.Ι ), β) Δάσκαλοι με ειδίκευση στη Μουσική, γ) Δάσκαλοι με λίγη γνώση για το θέμα που αναλαμβάνουν τη Μουσική γιατί είναι υποχρεωμένοι. Έτσι έχουμε τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα. Η (α)ομάδα δηλ. οι Μουσικοί είναι πολύ καλοί, γνώστες του θέματος αλλά στα πρώτα 5

6 χρόνια είχαν μια Ωδειακή προσέγγιση (νότες, όργανα κ.λ.π.) Πρέπει όμως να πιστώσουμε τους συναδέλφους αυτούς για τη προσπάθεια που έκαναν, τα σεμινάρια που παρακολούθησαν ώστε σήμερα να έχουμε εξαιρετικούς παιδαγωγούς. Σε κλίμακα όμως (5-7) μια απαράδεκτη κατάσταση και ένας παράγοντας ανασταλτικός από μέρους τους. Η προσφορά της κλίμακας 8 το 2008 θα δώσει μια νέα ώθηση της ομάδας. Η (β) ομάδα των δασκάλων με γνώσεις ή πτυχία και ταλέντο στη Μουσική είναι η πιο ιδανική κατάσταση γιατί τα άτομα αυτά έχουν και παιδαγωγική και μουσική κατάρτιση. Δυστυχώς οι δάσκαλοι αυτοί είναι λιγοστοί και κάποτε προτιμούν να διδάσκουν άλλα μαθήματα και μερικώς το θέμα της Μουσικής λόγω των πολλών απαιτήσεων που έχει ένα σχολείο για το μάθημα (λόγω πολλών εκδηλώσεων). Τέλος η ομάδα (γ)είναι οι δάσκαλοι με λιγοστές γνώσεις στο θέμα που αναλαμβάνουν το μάθημα της Μουσικής γιατί τους αρέσει ή γιατί είναι υποχρεωμένοι να το αναλάβουν. Δύο Επιθεωρήτριες που είναι υπεύθυνες για την ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση των τριών ομάδων βρίσκονται σε δύσκολη θέση πως θα προσεγγίσουν τις τρεις διαφορετικές ομάδες δασκάλων. Γίνονται διαφορετικά συνέδρια, για μικρές τάξεις, για μεγάλες τάξεις, βιωματικά εργαστήρια προς όλους, ώστε να έχουν καλύτερα αποτελέσματα. 2. Ίσες ευκαιρίες για όλα τα παιδιά Μιλούμε εδώ και χρόνια για ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης όλων των παιδιών. Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει όσον αφορά τη Μουσική (αλλά και σε άλλα θέματα). Στα σχολεία της υπαίθρου σπάνια υπάρχει αίθουσα Μουσικής και επίσης συνήθως δεν υπάρχει ειδικός στο μάθημα για να το αναλάβει. Βασιζόμαστε είτε στην αγάπη κάποιων δασκάλων για τη διδασκαλία του μαθήματος είτε στο αναγκαστικό δόσιμο του μαθήματος στοιχείο το οποίο αντικρούει την παιδαγωγική για ίσες ευκαιρίες για όλα τα παιδιά. Για να βοηθήσουμε ειδικά αυτή την ομάδα συναδέλφων, έχουμε δημιουργήσει ιστοσελίδα στο κλιμάκιο πληροφορικής με διεύθυνση (moec.gov.cy), όπου όλοι όσοι διδάσκουν Μουσική να βοηθούνται είτε με χρήσιμες πληροφορίες για το θέμα, με σχέδια μαθημάτων, με τραγούδια, με ενορχηστρώσεις κ.ά. Για να ελαττώσουμε τις διαφορές αστικών σχολείων με εκείνα της υπαίθρου, πρέπει να θεσπιστεί ο θεσμός των Πιλοτικών Προγραμμάτων Μουσικής Αγωγής. Μουσικοί διαφόρων ειδικοτήτων(εκτελεστές, σύνθέτες, θεωρητικοί, διαφόρων στυλ Μουσικής κα) να δύνανται να προσφέρουν 6

7 τις υπηρεσίες τους-με πληρωμή υπηρεσιών- σε διάφορα σχολεία αφού γίνει οργάνωση των προγραμμάτων αυτών με τις Ε.Δ.Ε και τη διεύθυνση των σχολείων. Κάθε χρονιά διαφορετικά σχολεία να έχουν την ευκαιρία της οργάνωσης τέτοιων προγραμμάτων. 3. Σύμβουλοι Μουσικής Υπάρχουν μόνο δύο σύμβουλοι Μουσικής για όλη την Κύπρο και η απόσπαση τους είναι μόνο για δύο μέρες της εβδομάδας. Για να βοηθούνται όμως οι δάσκαλοι που διδάσκουν Μουσική πρέπει να υπάρχουν περισσότεροι σύμβουλοι, ένας για κάθε Επαρχία. Εισηγούμεθα αύξηση του χρόνου των συμβούλων από 4/5 σε 8/5 για όλη την Κύπρο. Σε άλλα θέματα (Αγγλικά, Τέχνη) δίνεται περισσότερος χρόνος στο θέμα των συμβούλων. 4. Στελέχωση σχολείων Κάθε χρόνο αντιμετωπίζεται μεγάλο πρόβλημα στο θέμα στελέχωσης των σχολείων με δάσκαλους που διδάσκουν Μουσική. Γίνεται εισήγηση όπως ζητηθεί από το Υ.Π.Π. και από την ΠΟΕΔ εξάμηνη επιμόρφωση δασκάλων που ενδιαφέρονται για το θέμα. Η επιμόρφωση μπορεί να γίνει στο Π.Ι. σε συνεργασία με το Υ.Π.Π. και το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Οι δάσκαλοι που θα εργάζονται σε δύο σχολεία να έχουν μείωση μίας περιόδου (ετοιμασία ορχήστρας χορδίσματα, μεγάλος αριθμός μαθητών μαθητές χορωδία, πολλές εκδηλώσεις), ώστε να είναι κίνητρο στους συναδέλφους που θα ενδιαφερθούν. Έγινε ξανά η εισήγηση αυτή αλλά δεν είχαμε καμιά απάντηση για το θέμα. Αν δεν ενδιαφερθούν δάσκαλοι τότε εισηγούμεθα το διορισμό απόφοιτων Πανεπιστημίων στη Μουσική με τρίμηνη ή εξάμηνη επιμόρφωση από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ή το Πανεπιστήμιο. Επίσης προσφερόμενη Μουσική εκπαίδευση των φοιτητών στο τμήμα Επιστημών της Αγωγής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου είναι μόνο δύο εξάμηνα. Στην Παιδαγωγική Ακαδημία προσφερόταν και στα τρία χρόνια (2 φορές την εβδομάδα) και σε εκείνους που είχαν ειδίκευση (4 φορές την εβδομάδα - τρίτο έτος). Πρέπει να διαφοροποιηθεί η όλη προσέγγιση του τμήματος στα τεχνικά μαθήματα και κυρίως στη Μουσική Αγωγή. 5. Επιμόρφωση Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο είναι υπεύθυνο για την ενδοϋπηρεσιακή 7

8 κατάρτιση των εκπαιδευτικών μας. Πρέπει να πούμε ότι πολλά σεμινάρια για τη Μουσική έγιναν με επιτυχία. Πολλές προσπάθειες γίνονταν από τα λιγοστά άτομα που στελέχωναν το ίδρυμα στο θέμα μας (μερικώς αποσπασμένοι). Συνήθως δίνεται σημασία στην ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση των καθηγητών και όσον αφορά τη Δημοτική εκπαίδευση προσφέρονται κάποια σεμινάρια προαιρετικά. Το σχολικό έτος δεν θα γίνουν καθόλου προαιρετικά σεμινάρια από το Π.Ι για τη Μουσική Αγωγή στο Δημοτικό Σχολείο. Όλη η ευθύνη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών που διδάσκουν Μουσική επαφίεται στις δύο Ε.Δ.Ε Μουσικής. Περισσότερα σεμινάρια μπορούν να προσφέρονται διατμηματικά ώστε καθηγητές Μουσικής και δάσκαλοι Μουσικής να έρχονται πιο κοντά, να ενημερώνονται μαζί αλλά και να συζητούν προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Γίνονται πολλές προσπάθειες για μεγαλύτερη συνεργασία Επιθεωρητών με τις συναδέλφους του Π.Ι. για οργάνωση νέων σεμιναρίων. Τα δύο προβλήματα της οργάνωσης των σεμιναρίων αυτών είναι ότι είναι όλα προαιρετικά και έτσι γίνονται σε απογευματινές ώρες που πολλοί από τους συνάδελφους δεν μπορούν να παρακολουθήσουν (οικογενειακά προβλήματα κ.ά.) και τέλος δεν έχουν αποσπασθεί συνάδελφοι για να αναλάβουν τα σεμινάρια Μουσικής της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Πρέπει η διεύθυνση του Π.Ι. να αποσπά και κάποιους συνάδελφους από τη Δημοτική Εκπαίδευση ώστε να είναι πιο κοντά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Μουσική Αγωγή στη Δημοτική Εκπαίδευση. 5. Μουσική Αγωγή και το Νηπιαγωγείο Η πιο βασική Μουσική Αγωγή που πρέπει να προσφέρεται στα παιδιά είναι μεταξύ 3-8 χρόνων. Δυστυχώς, η προσφερόμενη αγωγή είναι λιγοστή. Πρέπει να πούμε ότι στο πρόγραμμα νηπιαγωγείων υπάρχει καθημερινά λεπτά Μουσική Αγωγή και τα παιδιά πραγματικά απολαμβάνουν το τραγούδι, τη μουσική και τη κίνηση, τις απλές ενορχηστρώσεις, τις ηχοιστορίες, τις ηχοεικόνες, τις ακροάσεις και τις άλλες δημιουργικές δραστηριότητες. Κάποιες φορές τα πράγματα δεν είναι έτσι γιατί οι νηπιαγωγοί δίνουν ίσως περισσότερη σημασία στον αναδυόμενο αλφαβητισμό αντί στις δημιουργικές εργασίες μέσα από τη Μουσική. Πρέπει να αφεθούν τα παιδιά να παίξουν, να τραγουδήσουν και να ακούσουν παραμύθια. Η συμβατική γραφή και ανάγνωση να μείνουν για πιο ύστερα. Στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, συνήθως τη Μουσική την αναλαμβάνουν οι δάσκαλοι της τάξης που δεν γνωρίζουν πολλά πράγματα 8

9 για το θέμα και έτσι, είτε κάνουν μόνο λίγα τραγουδάκια στα παιδιά ή το χειρότερο τρώνε το μάθημα για να τα διδάξουν Ελληνικά ή Μαθηματικά. Οι δύο Επιθεωρήτριες για πέραν 355 σχολείων είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της Μουσικής Αγωγής μικρών τάξεων. Έγιναν σεμινάρια για μικρές τάξεις, έγινε η ιστοσελίδα αλλά και πάλι το πρόβλημα παραμένει. 6. Αίθουσες Μουσικής Τα περισσότερα σχολεία δεν έχουν αίθουσα ειδική για το μάθημα της Μουσικής. Πρέπει να πιστώσουμε το κράτος για τις προσπάθειες που κάνει για αναβάθμιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Σε πολλά σχολεία πόλεων τώρα υπάρχουν αίθουσες Μουσικής και αρκετός εξοπλισμός (όργανα, βάθρα, CD κ.λ.π.). Βελτίωση πρέπει να γίνει σε μη αστικά κέντρα. 7. Μουσική Εκπαίδευση και άλλοι φορείς Η Μουσική Παιδεία των παιδιών δεν πρέπει να προωθείται μόνο από το Υ.Π.Π. αλλά και από πολλούς άλλους φορείς που βρίσκονται εκτός των σχολείων. α) Ραδιόφωνο: Πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα απλά για παιδιά με θέματα ακρόασης ή παρουσίασης χορωδιών ή άλλων συνόλων των σχολείων μας με δημιουργικές διαθεματικές ή διαπολιτισμικές εργασίες. β) Τηλεόραση: Η Κρατική τηλεόραση πρέπει να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα για παιδιά 8-14 χρόνων, στο οποίο να παρουσιάζονται σύνολα από σχολεία Δημοτικής αλλά και Μέσης Εκπαίδευσης. Είναι καλά να διανθίζεται με παρουσίαση εκλεκτών Μουσικών συνόλων, με Μουσικά έργα από την Κρατική Ορχήστρα, με παρουσιάσεις ποπ συγκροτημάτων, με τραγουδιστές, με παραδοσιακούς εκτελεστές, με μουσικές δημιουργίες των μαθητών μας κ.α. Ένα πρόγραμμα που να έχει εκπαιδευτικά θέματα για συζήτηση, παιχνίδια και το οποίο να διανθίζεται βασικά με μουσική. γ) Κοινοτικές αρχές: Χρειαζόμαστε την κοινότητα δίπλα στα σχολεία και σε συνεργασία μαζί τους όχι μόνον σε οικονομικά θέματα των σχολείων αλλά σε θέματα μουσικής και πολιτισμού (ανοικτή κοινότητα + ανοικτό σχολείο) 9

10 8. Πολιτιστικές Υπηρεσίες και Μουσική Αγωγή Οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υ.Π.Π. θα πρέπει να προωθήσουν περαιτέρω τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα με την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου ή άλλα σύνολα, είτε από την Κύπρο ή από το εξωτερικό. Θα πρέπει να οργανωθούν περισσότερα βιωματικά εργαστήρια με ομάδες της Κρατικής Ορχήστρας στα σχολεία για πειραματισμό και δημιουργικότητα με τα παιδιά. Επίσης θα είναι προς όφελος των Εκπαιδευτικών μας η επιμόρφωση τους από καταξιωμένους Μουσικούς Παιδαγωγούς, ξένους και δικούς μας (οικονομικό κόστος - πάντα αρνητικός παράγοντας). 9. Ριζικές αλλαγές στα ακόλουθα: α)αναλυτικό Πρόγραμμα: Θα πρέπει να γίνει ένα ενιαίο αναλυτικό πρόγραμμα Μουσικής από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο. β)θα πρέπει να γίνονται πιο συχνά διατμηματικά μουσικά εργαστήριασεμινάρια για δασκάλους και καθηγητές μαζί. γ)θα πρέπει να γίνονται ανταλλαγές επισκέψεων σχολείων για παρακολούθηση μια γιορτής ή ενός μαθήματος (κοντινά σχολεία - Γυμνάσιο + Δημοτικό) δ)η ιστοσελίδα της Μουσικής θα οργανωθεί ξανά για να προσφέρονται και άλλα θέματα που ενδιαφέρουν τους εκπαιδευτικούς. ε) Τα σχολεία μας πρέπει να γίνουν κοιτίδες πολιτισμού στις οποίες όλα τα παιδιά θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες για μουσικές εμπειρίες και δημιουργίες. 10. Εξοπλισμός των σχολείων μας Computer με μουσικά λογισμικά Μουσικά Όργανα CD players και DVD players Bάθρα Αίθουσες Μουσικής για όλα τα σχολεία 10

11 10