CONIUNCTIVUS (YΠOTAKTIKH)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "CONIUNCTIVUS (YΠOTAKTIKH)"

Άγνη Γιαννόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ο θέμα: CONIUNCTIVUS (YΠOTAKTIKH) H υποτακτική λειτουργεί στα Λατινικά ως αντίστοιχη έγκλιση όχι μόνο της υποτακτικής της Aρχαίας Eλληνικής αλλά και της ευκτικής, της προστακτικής ακόμη και της οριστικής. H υποτακτική χρησιμοποιείται τόσο σε προτάσεις κρίσεως όσο και σε προτάσεις επιθυμίας. Επίσης χρησιμοποιείται τόσο σε κύριες όσο και σε δευτερεύουσες προτάσεις. 1. Ποια υποτακτική χρησιμοποιείται σε προτάσεις κρίσεως (είτε είναι κύριες είτε δευτερεύουσες); Yποτακτική δυνητική (χρόνου παρατατικού (για το παρελθόν), ενεστώτα ή παρακειμένου (για το παρόν ή το μέλλον), σε β ή γ πρόσωπο) Dicat quispiam. (Θα έλεγε κάποιος. / Θα μπορούσε να πει κάποιος.) Dixerit quispiam. (Θα έλεγε κάποιος. / Θα μπορούσε να πει κάποιος.) Haud facile discerneres! (Δηλώνεται το δυνατό στο παρελθόν. «Δεν θα μπορούσες να διακρίνεις εύκολα». «Δύσκολα θα διέκρινες».) H άρνηση αυτής της υποτακτικής είναι non. Yποτακτική του μη πραγματικού (χρόνου παρατατικού για το παρόν, υπερσυντελίκου για το παρελθόν). Sine amicis vita tristis esset. (Η ζωή θα ήταν θλιβερή χωρίς φίλους.) O si tacuisses, philosophus mansisses. (Αχ! Αν είχες σωπάσει, θα είχες μείνει φιλόσοφος / δεν θα είχες χάσει την ταυτότητα του φιλοσόφου.) Si non vi coactus essem, mentitus non essem! (Αν δεν με είχαν εξαναγκάσει με τη βία, δεν θα είχα πει ψέματα.) Si veritatem non metueres, non mentirer! (Αν δεν φοβόσουν (να ακούσεις) την αλήθεια, δεν θα έλεγα ψέματα.) H άρνηση αυτής της υποτακτικής είναι non. 1

2 2. 1. Ποια υποτακτική χρησιμοποιείται σε προτάσεις επιθυμίας (είτε είναι κύριες είτε δευτερεύουσες); Πρόκειται για την υποτακτική που δηλώνει επιθυμία (coniunctivus voluntativus). Τα είδη της υποτακτικής με την οποία δηλώνεται η επιθυμία: hortativus, iussivus, prohibitivus, optativus, concessivus, dubitativus/deliberativus H άρνηση αυτής της υποτακτικής είναι κανονικά ne. Η απορηματική υποτακτική όμως δέχεται άρνηση non Χρήση της υποτακτικής που δηλώνει επιθυμία σε κύριες προτάσεις: Coniunctivus Dubitativus H απορηματική υποτακτική δηλώνει περίσκεψη, ανησυχία, αμφιβολία, απροθυμία. Η συγκεκριμένη υποτακτική βρίσκεται συνήθως στο 1 ο ή στο 3 ο πρόσωπο. Mentiarne? (Να πω ψέματα;) Dicam an taceam? Maneamus an abeamus? (Να μιλήσω ή να σωπάσω; Να μείνουμε ή να φύγουμε;) Cur mentirer? (Γιατί να έλεγα ψέματα;) [Η απορηματική υποτακτική αναφέρεται στη συγκεκριμένη περίπτωση στο παρελθόν.] Coniunctivus (Ad)Hortativus Βρίσκεται συνήθως στο 1 ο πρόσωπο πληθυντικού. Ne mentiamur! (Ας μη λέμε ψέματα!) Coniunctivus Iussivus/Imperativus Βρίσκεται συνήθως στο 3 ο πρόσωπο ενικού ή πληθυντικού. Ne mentiatur! (Να μη λέει ψέματα!) Coniunctivus Prohibitivus Βρίσκεται συνήθως στο 2 ο πρόσωπο ενικού ή πληθυντικού. Ne mentiare! (Μη λες ψέματα!) Ne mentitus sis! (Μην πεις ψέματα!) Coniunctivus Concessivus 2

3 Ne mentitus sit! (Ας πούμε ότι δεν είπε ψέματα.) Ne sit sane ita! (Ας δεχτούμε ότι δεν είναι έτσι/ότι αυτό δεν ευσταθεί.) Coniunctivus Optativus Valeas! (Να είσαι καλά!, Χαίρε!) Utinam (nollem) ne mentitus essem! (Τι καλά θα ήταν να μην είχα πει ψέματα!) Utinam ne mentiaris! (Μακάρι/Εύχομαι να μη λες ψέματα!) Utinam ne mentiretur! (Εύχομαι να μην έλεγε ψέματα!) Utinam ne mentitus sit! (Εύχομαι να μην είπε ψέματα!) 2 ο θέμα: Προσδιορισμοί του τόπου: Ι. Δήλωση της στάσης σε τόπο: Με απλή πτώση: Genitivus locativus Antiochiae (hic) Romae Vide etiam: Corinthi, Deli (Delos/us, i), Brundisii (Brundisium, ii/i). Ablativus locativus Athenis, Delphis, Neapoli (Neapolis, is), Carthagine, 3

4 idoneo loco, omnibus oppidis, toto mondo 1 in urbe Athenis, in urbe Roma, Athenis in urbe clarissima, Romae, in urbe pulcherrima Nota bene! Domi, ruri, humi, domi bellique, domi militiaeque, domi forisque, terra marique. Sed: in terra, in mari, in bello, in pace, in domo ampla Για τη δήλωση της στάσης σε τόπο ισχύει γενικά ο εξής κανόνας: Ονόματα πόλεων και μικρών νησιών που δεν λήγουν σε us, -a, -um εμφανίζονται σε αφαιρετική. Oνόματα τόπων, πόλεων και μικρών νησιών που λήγουν σε us, -a, -um εμφανίζονται σε γενική. Σε περίπτωση παράθεσης σε όνομα πόλης ή μικρού νησιού χρησιμοποιείται για τη δήλωση της στάσης σε τόπο φράση με πρόθεση: in urbe Roma Athenis in urbe clarissima Romae, in urbe pulcherrima Με απλό επίρρημα: Hic, 2 istic, 3 illic, 4 ubīque, alibi, alicŭbi Με εμπρόθετο προσδιορισμό (φράση με πρόθεση): In + ablativus Ovidius poeta in urbe Sulmone 5 est natus. ΙΙ. Δήλωση της κίνησης σε τόπο: Με απλή πτώση: 1 Τα επίθετα omnis και totus που προσδιορίζουν ένα ουσιαστικό τίθενται σε απλή αφαιρετική (όπως και το ουσιαστικό που προσδιορίζουν) για να δηλωθεί η στάση σε τόπο. 2 Η αντωνυμία hic, haec, hoc αφορά το πρόσωπο ή το πράγμα που βρίσκεται κοντά στο πρόσωπο που μιλά. 3 Η αντωνυμία iste, ista, istud αφορά το πρόσωπο ή το πράγμα που βρίσκεται κοντά στο πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται εκείνος που μιλά. 4 Η αντωνυμία ille, illa, illud αφορά το πρόσωπο ή το πράγμα που βρίσκεται κοντά στο πρόσωπο ή το πράγμα για το οποίο γίνεται λόγος. 5 Sulmo, onis m. 4

5 Hoc Romam (Mediolanum, Athenas, Neapolim) nuntiatum est. Eo domum, rus. Eo concurrere, congregare. Τα ονόματα πόλεων και μικρών νησιών, όπως και τα ουσιαστικά domus και rus εμφανίζονται σε απλή αιτιατική (χωρίς πρόθεση) για τη δήλωση της κίνησης σε τόπο. Βλ. όμως: Eo in domum amplam. 6 Με απλό επίρρημα: Convenire huc, istuc, illuc. Με εμπρόθετο προσδιορισμό: Latrones thesaurum in silvam abdiderunt. Ad montes sumus profecti. III. Δήλωση της κίνησης από τόπο (της απομάκρυνσης από τόπο): Με απλή πτώση: Roma (Athenis, Delo, Corintho, Carthagine) rediit. Sed: Ex Sicilia venit. Τα ονόματα πόλεων και μικρών νησιών, όπως και τα ουσιαστικά domus και rus εμφανίζονται σε απλή αφαιρετική (χωρίς πρόθεση) για τη δήλωση της κίνησης από τόπο. Με απλό επίρρημα: Hinc, istinc, illinc, unde, aliunde, undecumque, undĭque, alicunde Με εμπρόθετο προσδιορισμό: Ex villa / de monte / a foro / ex Italia venire IV. Δήλωση της κίνησης μέσα από τόπο (της διέλευσης): Με εμπρόθετο προσδιορισμό: 6 Ο τύπος domum συνοδεύεται από επίθετο που δεν είναι κτητική αντωνυμία. 5

6 Per silvas profectus est. Με απλή πτώση: Hac, istac, illac, ea(dem), qua?, alia, aliqua Ibam forte via Sacra. Εργασίες Ασκήσεις: Ι. Από την ύλη των σχολικών εγχειριδίων: Να μεταφράσετε τις ακόλουθες φράσεις στα Λατινικά: Ο Αινείας ταξιδεύει στη θάλασσα με τους συντρόφους του προς την Ιταλία. Ξαφνικά ο Περσέας καταφθάνει πετώντας στην Αιθιοπία και ελευθερώνει την κόρη του Κεφέα. Οι συγγενείς συχνά αλληλοβοηθιούνται. Οι Έλληνες ήταν υπηρέτες των νόμων. Οι νόμοι είναι η πηγή της ελευθερίας. Οι κυνηγοί θα δουν τα αγριογούρουνα να περιπλανιώνται στα βουνά. Θα απομακρύνουμε τους κινδύνους με την ανδρεία μας. Οι Ρωμαίοι αποφασίζουν να εκλέξουν δύο υπάτους. Ο Βρούτος αποκαλύπτει στο λαό την προσβολή και τιμωρεί το βασιλιά. Ο Βρούτος θα ξεσηκώσει το λαό και θα αφαιρέσει την εξουσία από τον Ταρκύνιο. Οι Ρωμαίοι θα αποφασίσουν να εκλέξουν δύο υπάτους. Οι αρχηγοί των Γαλατών συλλαμβάνονται ζωντανοί. Σπρωγμένοι από το φόβο οι Ρωμαίοι τράπηκαν σε φυγή. Λέγεται ότι ο Κάκος προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία. Αναγγέλλεται ότι οι αρχηγοί παρέδωσαν τα όπλα. Οι Ρωμαίοι πολέμησαν γενναία. Ο Σαλλούστιος λέει ότι οι συνωμότες παραδόθηκαν στους υπάτους. ΙΙ. Λεξιλόγιο Άσκηση λεξιλογίου: Με τη βοήθεια λεξικού να αναγνωρίσετε τη βασική γραμματική ταυτότητα των λατινικών όρων που ακολουθούν και να γράψετε τη σημασία τους. 6

7 [Θεματική περιοχή: «Ανθρώπινο πνεύμα»] animus ratio mens ingenium memoria memor meminisse oblivisci scire scientia conscius (mihi conscius sum) conscientia nescire inscius ignorare ignarus sapiens sapientia prudens prudentia 7

8 stultus 8

9 9

Σχετικά έγγραφα

Στις παραγράφους που ακολουθούν δίνονται απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:

Στις παραγράφους που ακολουθούν δίνονται απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα: Γενική παρατήρηση: Σε αυτό το αρχείο (Exercitationes IX) περιλαμβάνονται στοιχεία για το γερούνδιο και το γερουνδιακό, για τον πλάγιο λόγο και τους εξαρτημένους υποθετικούς λόγους και για τις διάφορες