Ευρωπαϊκή Ένωση και Θεσμοί

Transcript

1 Ευρωπαϊκή Ένωση και Θεσμοί Ενότητα 1: Αντικείμενο του μαθήματος Σπινθηρόπουλος Κωνσταντίνος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παράρτημα Γρεβενών

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Σκοποί ενότητας Ανάλυση του νομικού, του θεσμικού και του πολιτικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κύριος στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές έννοιες των Ευρωπαικών Σπουδών και η κατανόηση των λογικών της λειτουργίας της Ευρωπαικής Ένωσης 3

4 Περιεχόμενα ενότητας 4

5 Προτεινόμενα Συγγράμματα Βιβλίο [ ]: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΣΙΣΚΟΣ Π. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ. Βιβλίο [8378]: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ, ΕΥΘΥΜΙΑΤΟΥ- ΠΟΥΛΑΚΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ. Βιβλίο [ ]: Ευρωπαϊκή Ένωση, Μούσης Ν. 5

6 Τρόπος Εξέτασης Σε ότι αφορά την διεξαγωγή του μαθήματος, αυτή περιλαμβάνει : Δεκατρείς (13) τρίωρες διαλέξεις αφιερωμένες σε διαφορετικές θεματικές του κοινοτικού πλαισίου. Την ανάθεση ατομικών εργασιών και την παρουσίασή τους (40%). Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου (60%). 6

7 Υποχρεώσεις και εργασίες των φοιτητών Ανάμεσα στις υποχρεώσεις των φοιτητών είναι η ανελλιπής παρουσία τους στις διαλέξεις και η ενεργή τους συμμετοχή στο μάθημα. Στο πλαίσιο αυτό ανατίθεται στον κάθε φοιτητή ατομική συνθετική εργασία, η οποία στοχεύει στην ενθάρρυνση της ανάληψης πρωτοβουλιών και στην ενίσχυση της κριτικής ανάλυσης της κοινοτικής πραγματικότητας. 7

8 Γνώσεις και δεξιότητες που θα έχουν αναπτύξει οι φοιτητές στο τέλος του μαθήματος Να κατανοούν τις βασικές όψεις της κοινοτικής πραγματικότητας. Να επεξεργάζονται θέματα που άπτονται του κοινοτικού δικαίου. Να μπορούν να παρακολουθήσουν και να αναλύσουν με επιστημονικότητα τις θεσμικές και πολιτικές εξελίξεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να διακρίνουν και να κατανονούν την δράση των διαφόρων θεσμικών φορέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να αναγνωρίζουν και να αναλύουν τις βασικές μεταβλητές των Ευρωπαϊκών πολιτικών. Να κατανοούν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε κοινοτικό επίπεδο. 8

9 1.Σε ότι αφορά την διάρθρωση των διαλέξεων, αυτές είναι οι ακόλουθες Εισαγωγή στο ευρωπαϊκούς θεσμούς. Εισαγωγή στο ευρωπαϊκό θεσμικό δίκαιο. Εισαγωγή στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση. Διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ευρωπαϊκές Πολιτικές με έμφαση στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Μετανάστευσης. Κοινή Εξωτερική Πολιτική. Ευρωπαϊκός Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης. 9

10 2.Σε ότι αφορά την διάρθρωση των διαλέξεων, αυτές είναι οι ακόλουθες Η προστασία των δικαιωμάτων του πολίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμβολή των Τουριστικών Εισπράξεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμβολή του Τουριστικού Συναλλάγματος. Η εξέλιξη των εισπράξεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 10

11 1.Προτεινόμενα θέματα εργασιών Ανάλυση της μεταναστευτικής πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της πολιτικής Ασύλου της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Κοινωνικής Πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Κοινής Εμπορικής Πολιτικής. 11

12 2.Προτεινόμενα θέματα εργασιών Ανάλυση της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Ευρωπαικής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Ευρωπαική Νομισματική Ένωση. Ο Προυπολογισμός της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Πολιτικής Ανταγωνισμού της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Διαρθρωτικής Πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. 12

13 3.Προτεινόμενα θέματα εργασιών Ανάλυση της Ερευνητικής Πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Εκπαιδευτικής Πολιτικής της Ευρωπαικής Ένωσης. Ανάλυση της Ευρωπαικής Πολιτικής Γειτονίας. 13

14 1.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τί εννοούμε με τον όρο «θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» : Το πλαίσιο λειτουργίας και αρμοδιοτήτων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γενικά χαρακτηριστικά του θεσμικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 1. Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαφοροποιείται από άλλους διεθνείς και διακρατικούς οργανισμούς ως προς το ότι διαθέτει υπερεθνικά και υπερκρατικά θεσμικά χαρακτηριστικά. 2. Η κοινοτική θεσμική λογική χαρακτηρίζεται από την σύζευξη υπερεθνικών και διακυβερνητικών στοιχείων. 14

15 2.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γενικά χαρακτηριστικά του θεσμικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (συνέχεια). 3. Το θεσμικό σύστημα της Ένωσης είναι κρατομορφικό. Παρουσιάζει δηλαδή αναλογίες με ένα συγκεκριμένο πρότυπο κρατικής οργάνωσης, εκείνο του ομοσπονδιακού κράτους. ΕΝΤΟΥΤΟΙΣ παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από το εν λόγω μοντέλο ως προς τα εξής : Τα κράτη μέλη παραμένουν η ισχυρότερη πηγή πολιτικής νομιμοποίησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένωση κρατών και όχι ένωση πολιτών. (Εντούτοις, η έκφραση των πολιτών συντελείται μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι αρμοδιότητες του οποίου αυξάνονται σταδιακά). 15

16 3.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Καταστατικές Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι τροποποιήσεις τους αποτυπώνουν πολυάριθμα θεσμικά όργανα τα οποία εμφανίζονται στα άρθρα 5 ΣΕΕ και 7 παρ. 1 ΣΕΚ (Συνθήκες οι οποίες συμπεριλαμβάνονται από το 2007 στην Συνθήκη της Λισσαβόνας). Τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να κατηγοριοποιηθούν : Βάσει των αρμοδιοτήτων τους. Βάσει της συγκρότησής τους. 16

17 4.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατηγοριοποίηση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης βάσει των αρμοδιοτήτων τους : 1. Δικαιοπαραγωγικά : τα θεσμικά όργανα τα οποία είναι αρμόδια για πτυχές της νομοπαραγωγικής διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 2. Δικαιοδοτικά : τα θεσμικά όργανα τα οποία είναι αρμόδια για τον δικαιοδοτικό έλεγχο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελεγκτικό Συνέδριο. 17

18 5.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατηγοριοποίηση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης βάσει των αρμοδιοτήτων τους (συνέχεια): 3. Γνωμοδοτικά/Συμβουλευτικά : τα θεσμικά όργανα τα οποία έχουν αμιγώς συμβουλευτικό χαρακτήρα Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Επιτροπή των Περιφερειών. Στο πλαίσιο αυτής της κατηγοριοποίησης δύο ιδιαίτερα θεσμικά όργανα δεν εντάσσονται σε καμία από τις προαναφερθείσες κατηγορίες: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο : Όργανο πολιτικής καθοδήγησης. Η ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. 18

19 6.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατηγοριοποίηση των θεσμικών οργάνων βάσει της συγκρότησής τους. 1. Διακυβερνητικά/διακρατικά. 2. Υπερεθνικά/υπερκρατικά. Τα διακυβερνητικά/διακρατικά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκροτούνται από επίσημους εκπροσώπους των κρατών μελών. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Τα υπερεθνικά/υπερκρατικά δεν συγκροτούνται από εκπροσώπους κρατών μελών και διαθέτουν «θεσμική υπερεθνικότητα (δηλ. Αυτονομία βούλησης απέναντι στα κράτη μέλη, ο βαθμός της οποίας εντούτοις ποικίλει». 19

20 7.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατηγοριοποίηση των θεσμικών οργάνων βάσει της συγκρότησής τους (συνέχεια). Τα υπερεθνικά/υπερκρατικά (συνέχεια): Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επιτροπή. Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελεγκτικό Συνέδριο. Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Επιτροπή των Περιφερειών. Όργανα διοίκησης της ΕΚΤ. 20

21 8.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατηγοριοποίηση των θεσμικών οργάνων βάσει της συγκρότησής τους (συνέχεια). Τα υπερεθνικά/υπερκρατικά (συνέχεια): Στα περισσότερα υπερεθνικά θεσμικά όργανα (εκτός από συγκεκριμένες εξαιρέσεις) μετέχουν υποχρεωτικά υπήκοοι από όλα τα κράτη μέλη σύμφωνα με την γενική αρχή της ισότητας. 21

22 9.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι εξουσίες των θεσμικών οργάνων. Σε γενικό επίπεδο το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακολουθεί την αρχή της διάκρισης των εξουσιών με σημαντικές όμως αποκλίσεις. 1. Νομοθετική λειτουργία Επιτροπή. Συμβούλιο. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 22

23 10.Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι εξουσίες των θεσμικών οργάνων (συνέχεια). 2. Εκτελεστική λειτουργία: Επιτροπή. Συμβούλιο. 3. Δικαστική λειτουργία: Δικαστήριο της ΕΕ. Ελεγκτικό Συνέδριο. Στα πλαίσια της θεσμικής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης λειτουργούν και διάφορες επιτροπές. (Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων COREPER, Επιτροπή απασχόλησης κλπ.) 23

24 1.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα A. Επιτροπή. 1. Συγκρότηση: Η Επιτροπή αποτελεί το ανεξάρτητο τεχνοκρατικό όργανο της Ένωσης. Είναι το κατεξοχήν κοινοτικό όργανο που εκπροσωπεί, προστατεύει και προάγει τα κοινοτικά συμφέροντα και επιδιώκει την πραγμάτωση των κοινοτικών στόχων χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα κατ'ιδίαν συμφέροντα και τις κατ'ιδίαν επιδιώξεις των εθνικών κυβερνήσεων των κρατών μελών. Τα μέλη της επιλέγονται, όπως αναφέρεται στο άρθρο 213 ΣΕΚ, «βάσει των γενικών τους προσόντων και παρέχουν κάθε εγγύηση ανεξαρτησίας». 24

25 2.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα A. Επιτροπή (συνέχεια). 1. Συγκρότηση (συνέχεια): Οι Επίτροποι δεν ενεργούν ως εκπρόσωποι των κρατών που τους υπέδειξαν, ούτε υπερασπίζονται τα εθνικά τους συμφέροντα. Ενεργούν ως κοινοτικοί λειτουργοί και η θητεία τους διαρκεί 5 έτη. Η ιδιότητα του Επιτρόπου είναι ασυμβίβαστη με κάθε άλλη επαγγελματική δραστηριότητα, έστω και μη αμειβόμενη. 25

26 3.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα A. Επιτροπή (συνέχεια). 1. Συγκρότηση (συνέχεια): Η Επιτροπή (στην σημερινή της μορφή) απαρτίζεται από έναν υπήκοο από κάθε κράτος μέλος, βάσει της αρχής της ισότητας. Εντούτοις από το 2014 η Επιτροπή θα «αποεθνικοποιηθεί» και τα μέλη της θα μειωθούν σε 18, στην λογική της μείωσης του κατακερματισμού των χαρτοφυλακίων και της αύξησης της αποτελεσματικότητας. Η Επιτροπή αποτελείται από τμήματα και υπηρεσίες. Τα τμήματα είναι γνωστά ως «Γενικές Διευθύνσεις» και η κάθε μία διαχειρίζεται συγκεκριμένες πολιτικές. Επίσης η Επιτροπή διαρθρώνεται από διάφορες διοικητικές υπηρεσίες. 26

27 4.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα A. Επιτροπή (συνέχεια). 2. Ανάδειξη των μελών της Επιτροπής: Ο διορισμός της Επιτροπής διενεργείται σε δύο στάδια. Αρχικά διορίζεται ο Πρόεδρός της και κατόπιν διορίζονται τα μέλη της. 3. Λειτουργία: Η Επιτροπή λειτουργεί βάσει της αρχής της συλλογικότητας και οι αποφάσεις λαμβάνονται από την πλειοψηφία των μελών της. Η αρχή της συλλογικότητας βασίζεται στην ισότητα των μελών της Επιτροπής κατά την συμμετοχή τους στην λήψη αποφάσεων και συνεπάγεται ιδίως ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού και όλα τα μέλη του συλλογικού οργάνου ευθύνονται συλλογικά στο πολιτικό επίπεδο για τις λαμβανόμενες αποφάσεις. 27

28 5.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα A. Επιτροπή (συνέχεια). 4. Αρμοδιότητες: Οι αρμοδιότητες της Επιτροπής είναι ο εξής : Δικαίωμα πρωτοβουλίας. Δικαίωμα διατύπωσης Συστάσεων και Γνωμών. Κανονιστική εξουσία. Δημοσιονομική εξουσία. Ελεγκτική εξουσία. Εξουσία καταστολής. Εξουσία διαπραγμάτευσης διεθνών συμφωνιών. 28

29 6.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα A. Επιτροπή (συνέχεια). 4. Αρμοδιότητες: Οι αρμοδιότητες της Επιτροπής είναι ο εξής : Σύμπραξη σε θέματα που άπτονται των μη «κοινοτικοποιημένων» πολιτικών Ιδιάζον πολιτικός ρόλος. 29

30 7.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα B. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Συγκρότηση: Η Συνθήκη ΕΚΑΧ θεσμοθέτησε μια Συνέλευση εκπροσώπων των λαών των κρατών μελών, έμμεσα εκλεγμένους αρχικά από τα εθνικά κοινοβούλιά τους. Με ψήφισμα της 20 ης Μαρτίου 1958 η Συνέλευση μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Συνέλευση ενώ με αντίστοιχο ψήφισμα της 30 ης Μαρτίου 1962 μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το 1974 και συγκεκριμένα στην Διάσκεψη της Κοπεγχάγης στις 9 και 10 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους λήφθηκε η πολιτική απόφαση για ενεργοποίηση των διατάξεων των Συνθηκών που προέβλεπαν άμεση εκλογή. Στα χρόνια που ακολούθησαν η ψηφοφορία μεταβλήθηκε σε άμεση. 30

31 8.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα B. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Συνέχεια). Συγκρότηση: Σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαριθμεί 736 μέλη από 27 κράτη μέλη. Οι εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διεξάγονται κάθε πέντε έτη ταυτόχρονα σε όλα τα κράτη μέλη. Η εκλογική διαδικασία καθορίζεται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις εθνικές διατάξεις. Η κατανομή των εδρών διεξάγεται με πληθυσμιακά κριτήρια. Πολιτικές Ομάδες: Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπάρχουν χαλαροί πολιτικοί σχηματισμοί - συνομοσπονδίες εθνικών κομμάτων. 31

32 9.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα B. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (συνέχεια). Πολιτικές Ομάδες (συνέχεια) : Αν και η λειτουργία τους δεν συνάδει με τις γνώριμες κομματικές λογικές που συναντά κανείς στα εθνικά κοινοβούλια, σε ορισμένες περιπτώσεις οι συσχετισμοί επηρεάζουν αποφάσεις, έστω και έμμεσα. (Π.χ. η εκλογή του Προέδρου της Επιτροπής). Για την συγκρότηση μιας πολιτικής ομάδας απαιτούνται τουλάχιστον 10 μέλη από τουλάχιστον 3 διαφορετικές χώρες. Οι πολιτικές ομάδες που υπάρχουν είναι οι εξής : Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Σοσιαλιστική ομάδα. 32

33 10.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα B. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (συνέχεια). Πολιτικές Ομάδες (συνέχεια) : Οι πολιτικές ομάδες που υπάρχουν είναι οι εξής (συνέχεια) : Συμμαχία φιλελευθέρων και δημοκρατών για την Ευρώπη. Ομάδα των πρασίνων. Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά. Ένωση για την Ευρώπη των Εθνών. Ανεξαρτησία και Δημοκρατία. Μη εγγεγραμμένοι. 33

34 11.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα C. Συνεδριάσεις, Επιτροπές, Γραμματεία. Η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συνεδριάζει μια φορά την εβδομάδα στο Στρασβούργο ενώ ενδιάμεσα συνεδριάζουν οι πολιτικές ομάδες και οι κοινοβουλευτικές επιτροπές στις Βρυξέλλες. Τα διευθυντικά όργανα του Κοινοβουλίου είναι το Προεδρείο, η Διάσκεψη των Προέδρων, οι Κοσμήτορες, η Διάσκεψη των Προέδρων των κοινοβουλευτικών επιτροπών και η Διάσκεψη των Προέδρων των κοινοβουλευτικών αντιπροσωπειών. Η θητεία του Προέδρου είναι διετής. 34

35 12.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα C. Συνεδριάσεις, Επιτροπές, Γραμματεία (συνέχεια). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τέλος διαθέτει μόνιμες υπηρεσίες και Γραμματεία, οι οποίες είναι επιφορτισμένες με διοικητικά καθήκοντα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαθέτει 22 μόνιμες επιτροπές, οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα των κοινοτικών θεμάτων. Εκτός από τις επιτροπές αυτές κατά περίπτωση συστήνονται προσωρινές επιτροπές. Οι ευρωβουλευτές συμμετέχουν σε μία μόνιμη επιτροπή ως τακτικά μέλη και σε μία ακόμα ως αναπληρωματικά. Η κατανομή γίνεται με αποφάσεις των πολιτικών ομάδων. 35

36 13.Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα D. Αρμοδιότητες Οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι οι ακόλουθες 5 : α. Γνωμοδοτική αρμοδιότητα. β. Κανονιστική εξουσία. γ. Δημοσιονομική εξουσία. δ. Πολιτικός έλεγχος. ε. Εξουσίες στο πεδίο των εξωτερικών σχέσεων. 36

37 1.Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Σύνθεση και αρμοδιότητες: Ένωσης Οι διαφορές ανάμεσα στα υποκείμενα της έννομης τάξης (κοινοτικά όργανα, κράτη μέλη, ιδιώτες ) ως προς την ερμηνεία και την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου μπορούν να επιλυθούν από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Δικαστήριο είναι το μοναδικό θεσμικό δικαιοδοτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδρύθηκε το 1952, στο οποίο προσαρτήθηκε το 1989 το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το Δικαστήριο αποτελείται απο έναν δικαστή απο κάθε κράτος μέλος και απο οκτώ γενικούς εισαγγελείς που διορίζονται με κοινή συμφωνία απο τις κυβερνήσεις των κρατών μελών για περίοδο έξι ετών. 37

38 2.Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Σύνθεση και αρμοδιότητες (συνέχεια) : Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς επιλέγονται μεταξύ προσωπικοτήτων που παρέχουν πλήρη εγγύηση ανεξαρτησίας και συγκεντρώνουν στις χώρες τους τις αναγκαίες προυποθέσεις για τον διορισμό τους στα ανώτατα δικαστικά αξιώματα, ή είναι νομικοί αναγνωρισμένου κύρους. Οι γενικοί εισαγγελείς διευκολύνουν το έργο του Δικαστηρίου διατυπώνοντας δημόσια αιτιολογημένες προτάσεις, οι οποίες όμως δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. 38

39 3.Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι νέες ρυθμίσεις της Συνθήκης της Λισσαβόνας Η Συνθήκη της Λισσαβόνας δεν επέφερε ριζικές αλλαγές στο δικαιοδοτικό σύστημα της Ένωσης. Οι αλλαγές είναι περισσότερο τεχνικής φύσεως. Το πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μετονομάζεται Γενικό Δικαστήριο ενώ προβλέπεται η σύσταση ειδικών δικαστηρίων. Διευρύνεται η δυνατότητα προσφυγής ως προς τα πρόσωπα και τους ιδιώτες οι οποίοι μπορούν να προσβάλλουν ενώπιον του Δικαστηρίου κανονιστικές πράξεις που τους θίγουν με άμεσο τρόπο. Η αρμοδιότητα του Δικαστηρίου επεκτείνεται σε όλες τις πτυχές της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις ενώ σε ότι αφορά την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, σε ορισμένα θέματα διευρύνεται η αρμοδιότητά του. 39

40 4.Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ο ρόλος του κοινοτικού δικαστή στην πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης: Αν θα έπρεπε να συνοψίσουμε θα λέγαμε ότι το Δικαστήριο έχει ως αποστολή την ερμηνεία και την εφαρμογή των κανόνων δικαίου σε υποθέσεις που του υποβάλλουν κοινοτικά όργανα, κράτη μέλη, ιδιώτες ή και εθνικά δικαστήρια. Επίσης, η νομολογία του Δικαστηρίου συμπληρώνει κενά του πρωτογενούς και του δευτερογενούς κοινοτικού δικαίου και σε πολλές περιπτώσεις αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ανάπτυξη της νομοθεσίας, όπως για παράδειγμα το δίκαιο της κοινής αγοράς. 40

41 Ενδεικτική Βιβλιογραφία 1. Παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομία, Σίσκος π. Ευάγγελος. 2. Κανελλόπουλος Π., (2010), Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη της Λισσαβόνας, Αθήνα, Σάκκουλας 3. Στεφάνου Κ., Φατούρος Α., Χριστοδουλίδης Θ., (επιμ.), (2007), Εισαγωγή στις Ευρωπαϊκές Σπουδές. Ιστορία, Δίκαιο, Θεσμοί, Αθήνα, Σιδέρης. 4. Εισαγωγή στην ευρωπαϊκή ένωση, Ευθυμιάτου-Πουλάκου Αντωνία. 41

42 Τέλος Ενότητας