ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Β ΜΕΡΟΣ)

Transcript

1 ΑΝΑΤΟΜΙΑ και ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Β ΜΕΡΟΣ)

2 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Οι µύες είναι συσταλτά όργανα που χρησιµεύουν για να επιτελούνται οι ενεργητικές κινήσεις του οργανισµού. Οι µύες αποτελούνται από µυϊκό ιστό ο οποίος διακρίνεται σε δύο είδη: Στο γραµµωτό µυϊκό ιστό, που εξυπηρετεί την κίνηση του σώµατος (σκελετικοί µύες) και την κυκλοφορία του αίµατος (καρδιακός µυς) Στο λείο µυϊκό ιστό, που εξυπηρετεί τη σπλαχνική κινητικότητα. Κοινή ιδιότητα όλων των µυϊκών ινών είναι η συσταλτότητα, δηλαδή η ανάπτυξη τάσεως κατά τη διέγερση.

3 ΤΥΠΟΙ ΜΥΩΝ Με βάση ορισμένα δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, ο μυϊκός ιστός κατατάσσεται σε τρεις κατηγορίες:

4

5 ΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΜΥΟΣ Περιτονία Περιμύιο Δεσμίδα Μυϊκή ίνα (κύτταρο) Σαρκείλημμα Εγκάρσια (Τ) σωληνάρια Μυοΐνίδια Επιμύιο Ενδομύιο Σαρκοπλασματικό δίκτυο Σαρκομέριο

6 Ποια είναι η δομή του μυός; Σε μακροσκοπικό επίπεδο οι μυϊκές ομάδες περικλείονται μέσα σε διαμερίσματα που ορίζονται από την περιτονία. Κάθε μεμονωμένος μυς διαθέτει ένα παχύ κεντρικό τμήμα που ονομάζεται γαστέρα. Ο μυς περιβάλλεται εξωτερικά από το επιμύιο. Περιτονία Περιμύιο Δεσμίδα Μυϊκή ίνα (κύτταρο) Κάθε μυς μπορεί να περιέχει χιλιάδες μυϊκές ίνες οι οποίες είναι οργανωμένες σε δεμάτια που ονομάζονται δεσμίδες. Η δεσμίδα καλύπτεται από το περιμύιο που προστατεύει τις μυϊκές ίνες και προσφέρει οδούς για τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία. Επιμύιο Ενδομύιο

7 Κάθε δεσμίδα περιέχει τις μακριές κυλινδρικές μυϊκές ίνες, δηλαδή τα κύτταρα των σκελετικών μυών οπού παράγεται η δύναμη. Οι μυϊκές ίνες είναι παράλληλες και καλύπτονται από το ενδομύιο. Αμέσως κάτω από το ενδομύιο είναι το σαρκείλημμα. Περιτονία Περιμύιο Επιμύιο Δεσμίδ α Μυϊκή ίνα (κύτταρο) Σαρκείλημμα Εγκάρσια (Τ) σωληνάρια Ενδομύιο Σαρκοπλασματικό δίκτυο Μυοΐνίδια Τα μυοΐνίδια έχουν εγκάρσιες γραμμώσεις από ανοιχτόχρωμα και σκουρόχρωμα νημάτια τοποθετημένα σε σειρά και σχηματίζουν επαναληπτικά σχέδια ζωνών. Η ανοιχτόχρωμη ζώνη είναι το λεπτό πολυπεπτίδιο ακτίνη και η σκουρόχρωμη ζώνη είναι η παχιά πρωτεΐνη μυοσίνη. Μία μονάδα αυτών των ζωνών ονομάζεται σαρκομέριο. Σαρκομέριο Το υπόλοιπο της μυϊκής ίνας αποτελείται από οργανύλια όπως τα μιτοχόνδρια, το σαρκόπλασμα, το σαρκοπλασματικό δίκτυο και τα εγκάρσια (Τ) σωληνάρια. Σημείωση: Το σαρκομέριο είναι η πραγματική συσταλτή μονάδα του μυός που αναπτύσσει την

8 ΔΟΜΗ ΜΥΪΚΗΣ ΙΝΑΣ

9 Οι σκελετικές μυϊκές ίνες, από μορφολογική και λειτουργική άποψη, κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες, τις ερυθρές και τις λευκές. Οι ερυθρές ίνες έχουν μεγάλη ποσότητα μυοσφαιρίνης και συστέλλονται με βραδύ ρυθμό. Αντλούν ενέργεια από το ΑΤΡ, που προκύπτει από οξειδωτική φωσφορυλίωση, διότι περιέχουν μεγάλο αριθμό μιτοχονδρίων. Οι λευκές ίνες έχουν μεγαλύτερη διάμετρο από τις ερυθρές συστέλλονται γρήγορα αλλά δεν αντέχουν σε συνεχή βαρειά εργασία. Έχουν λιγότερα μιτοχόνδρια, λίγη μυοσφαιρίνη και η ενέργειά τους προέρχεται κυρίως από γαλακτική ζύμωση.

10 ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ Η μυϊκή συστολή γίνεται με ένα μηχανισμό ολίσθησης των νηματίων της ακτίνης προς τα νημάτια της μυοσίνης, στον οποίο συμμετέχουν και άλλες πρωτεΐνες. Με το μηχανισμό αυτό ελαττώνεται το μήκος των σαρκομερίων και κατ' επέκταση της μυϊκής ίνας.

11 Ιδιαίτερο ρόλο φαίνεται να παίζουν τα ιόντα ασβεστίου, που αποθηκεύονται στο σαρκοπλασματικό δίκτυο και απελευθερώνονται με την επίδραση νευρικού ερεθίσματος. Την ενέργεια για τη συστολή του μυός την παρέχει το ΑΤΡ, όταν διασπάται σε ADP. Το οξυγόνο είναι δεσμευμένο σε μία πρωτεΐνη των μυϊκών κυττάρων, τη μυοσφαιρίνη, που είναι ανάλογη της αιμοσφαιρίνης και ευθύνεται για το βαθύ κόκκινο χρώμα τους.

12 Ποια είναι τα κύρια είδη των μυϊκών συσπάσεων; Όταν η μυϊκή τάση παράγει ροπή μεγαλύτερη από την ροπή αντίστασης τότε ο μυς βραχύνεται (μειομετρική) Όταν η μυϊκή τάση παράγει ροπή ίση με την ροπή αντίστασης τότε ο μυς διατηρεί σταθερό μήκος (ισομετρική) Όταν η μυϊκή τάση παράγει ροπή μικρότερη από την ροπή αντίστασης τότε ο μυς επιμηκύνεται (πλειομετρική) Σημείωση: Η πλειομετρική συστολή δρα σαν μηχανισμός πέδησης για να ελεγχθεί η ταχύτητα κίνησης.

13 Από τι αποτελείται η κινητική μονάδα; Η κινητική μονάδα αποτελείται από έναν κινητικό νευρώνα και όλες τις μυϊκές ίνες που νευρώνονται από αυτόν. Ο νευράξονας από κάθε κινητικό νευρώνα υποδιαιρείται πολλές φορές ώστε σε κάθε μυϊκή ίνα να παρέχεται μία νευρομυϊκή σύναψη. Ο αριθμός των μυϊκών ινών μιας κινητικής μονάδας ποικίλλει ανάλογα με το είδος των κινήσεων που εκτελούν: Κινήσεις που απαιτούν ακρίβεια, δημιουργούνται από κινητικές μονάδες με μικρό αριθμό κινητικών ινών Κινήσεις που δεν απαιτούν ακρίβεια, δημιουργούνται από κινητικές μονάδες με μεγάλο αριθμό κινητικών ινών

14 Νωτιαίος μυελός Κινητική μονάδα 1 Κινητική μονάδα 2 Νεύρο Σώμα κινητικού νευρώνα Άξονας κινητικού νευρώνα Μυς Μυϊκές ίνες

15

16 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΜΥΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ Η δύναμη της μυϊκής σύσπασης επηρεάζεται από: Ανατομικά χαρακτηριστικά -Μακροσκοπική δομή του μυός (αριθμό, μέγεθος και τύπο μυϊκών ινών) Νευρολογικά χαρακτηριστικά -Συχνότητα διέγερσης - Επιστράτευση κινητικών μονάδων Λειτουργικά χαρακτηριστικά -Ταχύτητα σύσπασης - Μήκος μυός