Τέσσερεις γρίφοι κρίνουν την εκλογή

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τέσσερεις γρίφοι κρίνουν την εκλογή"

Transcript

1 01-KATHI NEW_KATHI 16/02/ :11 ΠΜ Page 1 ΛΕΥΚΩΣΙΑ Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Eτος 5ο B Aρ. φύλλου 227 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα 1,50 (ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ) - 3,90 (ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ) - 5,90 (ΜΕ ΤΟ CD) ΣHMEPA Ο ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ESM Ρέγκλινγκ: Συστημικά σημαντική η Κύπρος και πρέπει να διασωθεί Η Κύπρος είναι μία δύσκολη περίπτωση, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι όπως βρήκαμε λύσεις σε δύσκολες περιπτώσεις στο παρελθόν, έ- τσι θα βρούμε και την κατάλληλη φόρμουλα για την Κύπρο, τονίζει στην «Κ» ο Γερμανός επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ. Οικονομική, σελ. 7 Στη λειτουργική διαδικασία της δημοκρατίας οι εκλογές αποτελούν κορυφαία έκφανση και συχνά εφαλτήριο επανεκκίνησης. Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσιμες για μία χώρα. Η κρισιμότητα των στιγμών σήμερα στην Κύπρο έχει, πολύ μεγαλύτερη της συνηθισμένης, σημασία στην εξουσία του εκλογικού σώματος (pouvoire du suffrage), αφού την καθιστά καταλυτική και δραστικά παράλληλη με τις τρεις κλασικές ε- ξουσίες, τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική. Ενώπιον του νέου Προέδρου, που θα αναδείξει με την ψήφο του ο λαός, ε- γείρεται η βασική απαίτηση της κοινωνίας για επανασύσταση του κράτους, το οποίο μετά από 52 χρόνια ύπαρξης, λειτουργεί χωρίς να μπορεί ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ Το στοίχημα του νέου Προέδρου να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες του σύγχρονου πολίτη. Παράλληλα, ο πολίτης, ο ο- ποίος βιώνει πλέον τις σκληρές επιπτώσεις μιας οικονομικής κρίσης και ταυτόχρονα καλείται να σηκώσει το βάρος του χρέους που άφησε η βουλιμία τραπεζιτών και η άστοχη διαχείριση διαχρονικών κυβερνήσεων, απαιτεί να δει από τον νέο Πρόεδρο βαθιές τομές. Μηδενική ανοχή στην αναξιοκρατία, στο ρουσφέτι, στη διαπλοκή και στην ατιμωρησία. Αξιοποίηση του πλούσιου επιστημονικού προσωπικού του τόπου για τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης, ανταγωνιστικότητας και νέου πολιτικού πολιτισμού. Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών παραμένει κυρίως ως συνταγματικός θεματοφύλακας της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, κι εδώ ο νέος Πρόεδρος επιτάσσεται να προβεί σε τομές για εκσυγχρονισμό της απονομής της δικαιοσύνης, η οποία για να είναι ουσιαστική οφείλει να είναι πλήρης, έγκαιρη και αποτελεσματική, διότι, δυστυχώς, σήμερα ούτε έγκαιρη είναι και ως εκ τούτου ούτε και αποτελεσματική. Επίσης, η νέα κυβέρνηση οφείλει να ρυθμίσει νομοθετικά το ασυμβίβαστο οιασδήποτε άλλης επαγγελματικής ιδιότητας όλων των ανώτατων κρατικών αξιωματούχων και των βουλευτών. Η αδιαφάνεια που έγινε οχυρό συγκάλυψης στην πολιτική ζωή και δραστηριότητα, καθιστώντας την πολιτική και τους πολιτικούς αναξιόπιστους, πρέπει να εκλείψει οριστικά για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη με τον πολίτη προς όφελος της ίδιας της δημοκρατίας. Ο νέος Πρόεδρος θα βρεθεί στην αφετηρία ενός ανηφορικού δρόμου και θα πρέπει, για να κερδίσει το στοίχημα, όταν φτάσει στο τέρμα να έχει καταστήσει την Κύπρο ένα πραγματικά σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, με κύρος και αξιοπιστία μεταξύ των ε- ταίρων του, που θα χαίρει παράλληλα και της εμπιστοσύνης των πολιτών του. Τέσσερεις γρίφοι κρίνουν την εκλογή Κομματικός χάρτης: Καμπή για ΑΚΕΛ, εκλογές στο ΔΗΚΟ, νέα ηγεσία ΔΗΣΥ, σκέψεις για κόμμα Λιλλήκα Τα τελευταία κρίσιμα εικοσιτετράωρα πριν από τις εκλογές, ενδεχομένως να κρύβουν εκπλήξεις ως προς τη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος, αφού η διαφοροποίηση των τάσεων και απόψεων του εκλογικού σώματος εξαρτάται από μικρές λεπτομέρειες που μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες ανατροπές. Η προοπτική εκλογών ενός γύρου παρόλο που στις δημοσκοπήσεις εκτιμήθηκε ως απομακρυσμένη, υπό κάποιες προϋποθέσεις είναι ακόμη εφικτή, αν υπάρχει όντως αύξηση της συσπείρωσης του ΔΗΚΟ, και λειτουργήσει συνδυαστικά με άλλους ρυθμιστικούς παράγοντες, όπως το μέγεθος της αποχής, τις επιλογές των ψηφοφόρων του εξωτερικού και το αθροιστικό ποσοστό των μικρότερων σε εκλογική επιρροή υ- ποψηφίων. Σελ. 3, 4. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΧΑΡ. ΕΛΛΗΝΑ «Είμαι σίγουρος για τα 7 Tcf στο Αφροδίτη» Ο Πρόεδρος της ΚΡ.ΕΤ.Υ.Κ. πιστεύει ότι τα αποτελέσματα της έρευνα της Pelagic στο «Αφροδίτη» από την πλευρά της ΑΟΖ του Ισραήλ, όχι μόνο δεν είναι απογοητευτικά, αλλά επιβεβαιώνουν το αποτέλεσμα της γεώτρησης της Noble. Αποκαλύπτει επίσης ότι η Noble εκτός της δεύτερης γεώτρησης στο «Αφροδίτη» μέχρι τον Σεπτέμβριο θα κάνει και τρίτη στο τεμάχιο «12» αναζητώντας κι άλλο κοίτασμα φυσικού αερίου. Σελ. 11 AΛΚΗΣΤΙΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ Στην Κύπρο με μια αγκαλιά τραγούδια Να είμαστε αισιόδοξοι μάς καλεί η Άλκηστις Πρωτοψάλτη λίγες μέρες πριν από τις εμφανίσεις της στην Κύπρο και υποστηρίζει ότι η κρίση, αν μη τι άλλο, μας βοηθά να ανακαλύψουμε την ουσία των απλών πραγμάτων της ζωής: Μια αγκαλιά, ένα χαμόγελο, μια γλυκιά κουβέντα, μια παρέα. Τέχνες, Σελ. 1 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Ποιος είναι ο ρόλος του Ανδρέα Παντελή Ο πρώην πρόεδρος της Α- νόρθωσης στηρίζει τον Σάββα Κάκο, αλλά δεν θα ε- πιστρέψει στα διοικητικά. Οι κάλπες ανοίγουν στις επτά το πρωί και κλείνουν στις έξι το βράδυ, με μεσημβρινό διάλειμμα από τις δώδεκα μέχρι τη μία. Μικρό καλάθι για το 3ο δίκτυο κινητής Τον Ιούλιο ο πλειστηριασμός Σκέψεις και προβληματισμούς εκφράζει η αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών ε- νόψει του διαγωνισμού για αδειοδότηση ενός νέου δικτύου κινητής τηλεφωνίας. Ποιοι παράγοντες κρίνουν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών, ποιοι όροι απαγορεύουν σε PrimeTel και Cablenet να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό και γιατί Cyta και MTN θεωρούν πως ο καταναλωτής δεν θα έχει να κερδίσει τίποτα με έναν νέο παίκτη στον ανταγωνισμό. Οικονομική, σελ. 5 Διατροφικός εφιάλτης στην Ε.Ε. «Τρύπιος» ο έλεγχος Έντονος προβληματισμός επικρατεί στην Ε.Ε. από το νέο διατροφικό σκάνδαλο που κλονίζει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και προκαλεί πονοκέφαλο στους ελεγκτικούς φορείς. Η αποκάλυψη για την ύπαρξη κρέατος αλόγου σε τρόφιμα με την παραπλανητική σήμανση «βόειο κρέας» σήμανε πανευρωπαϊκό συναγερμό, αφού καταδεικνύει την ύπαρξη κενών στη διαδικασία ελέγχου και πιστοποίησης των τροφίμων. Σελ. 18 AP «Κόκκινος συναγερμός» στην Αθήνα Ανησυχία για αποκρατικοποιήσεις και έλευση Τρόικας - Στο βάθος ανασχηματισμός Σε κατάστασησυναγερμού βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, ενώ ο χρόνος για τη νέα μετάβαση της Τρόικας στην Αθήνα μετράει αντίστροφα. Πηγή έ- ντονου προβληματισμού αποτελεί η υστέρηση των εσόδων, καθώς εδραιώνεται η εκτίμηση πως η υ- στέρηση που κατεγράφη τον Ιανουάριο δεν είναι συγκυριακή και μπορεί να οδηγήσει τους επόμενους μήνες σε σημαντικές αποκλίσεις τον κρατικό προϋπολογισμό. H Τρόικα θεωρείται βέβαιο ότι θα ε- παναφέρει στο προσκήνιο τη νέα φορολογική μεταρρύθμιση, τις απολύσεις στο Δημόσιο και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν, με έμφαση στον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειες. Εν μέσω αυτού του εκρηκτικού μείγματος, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο ανασχηματισμού. Σελ. 17 Παρασκήνιο για τη διαδοχή του Πάπα ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Σελ. 6 Συμμαχίες, πολιτικοί γάμοι και διαζύγια στον δρόμο προς την προεδρία. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΑΚΗ ΕΥΔΟΚΑ Σελ. 10 Γιατί αμφισβήτησα την παντοδυναμία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Η αιφνίδια ανακοίνωση της παραίτησης του ηγέτη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ πυροδότησε εντονότατο παρασκήνιο για τη διαδοχή του. Επικρατέστεροι διάδοχοι θεωρούνται οι καρδινάλιοι Μαρκ Ούλε από τον Καναδά και Πίτερ Τέρκσον από την Γκάνα της δυτικής Αφρικής. Οι λόγοι της αποχώρησής του από τον Θρόνο του Αγίου Πέτρου αμφισβητούνται έντονα. Σελ. 19 Επιλογή ρίσκου και επτά κινήσεις Για τη βιωσιμότητα του χρέους Πίσω από τα νούμερα και τις αναλύσεις για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών βρίσκονται και κινήσεις που μπορούν να γίνουν για να μειωθεί το κρατικό χρέος. Ανάμεσά τους είναι και οι ι- διωτικοποιήσεις, στις οποίες περιλαμβάνεται και η πώληση των μεριδίων του κράτους στις τράπεζες. Με αυτές τις επτά κινήσεις μπορεί να μειωθεί το χρέος κάτω από το 120% του ΑΕΠ. Οικονομική, σελ. 4 Η Nτέλια πίσω από το «κούρεμα» Επικίνδυνοι πειραματισμοί Σοβαρά ερωτηματικά για τους πειραματισμούς της επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Κύπρο, Ντέλιας Βελκουλέσκου, εγείρουν πλέον και οι προϊστάμενοί της, μετά τα σφοδρά παράπονα της Λευκωσίας. Της αποδίδεται προχειρότητα και άγνοια, ενώ πληροφορίες θέλουν να βρίσκεται σε δυσμένεια, μετά την ιδέα για «κούρεμα» καταθέσεων και ομολόγων. Δική της ήταν και η ιδέα να αφεθεί μία από τις προβληματικές τράπεζες να χρεοκοπήσει. Σελ. 7 Σελ. 20

2 02-KATHIMERINI_KATHI 15/02/2013 9:32 ΜΜ Page 2 2 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ Γράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ Μέρα ορόσημο Η σημερινή μέρα πρέπει να καταστεί ο- ρόσημο για την Κύπρο καθότι η συγκυρία δεν μας αφήνει άλλη επιλογή από αυτή την της εκ βάθρων ει δυνατόν αναμόρφωσης κράτους, κοινωνίας και νοοτροπίας. Διαφορετικά θα παραπαίουμε στα λιμνάζοντα περιττώματα που αφήνουμε τριγύρω μας όσο ζούμε στο αποπνικτικό περιβάλλον του καιροσκοπισμού, του τυχοδιωκτισμού και του μικρομεγαλισμού μας. Για να το πράξουμε όμως θα πρέπει να αναλογιστούμε πώς φτάσαμε ώς εδώ. «Όσο πιο πολύ πίσω πάμε στο παρελθόν, τόσο πιο μακριά στο μέλλον μπορούμε να δούμε», είχε πει κάποτε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ( ). Αν ξεκινήσουμε από τη γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι 52 χρόνια μετά, το συγκροτημένο αγγλικό μοντέλο διοίκησης που κληρονομήσαμε το 60, το προσάρμοσε ο Μακάριος στα μέτρα μιας νεόδμητης άρχουσας τάξης, εν πολλοίς ελεγχόμενης από τον ίδιο, σε βαθμό που η οικονομία αλλά και η δημοκρατία να λειτουργούν, στις νόρμες του προστατευτισμού η πρώτη και στα όρια του αυταρχισμού η δεύτερη. Με αποτέλεσμα, να καταντήσουν σήμερα δύο βαριές άγκυρες, δεμένες η μία στον λαιμό κι η άλλη στα πόδια ενός λαού ο οποίος βρίσκεται στον βράχο πάνω από το πέλαγος. Από το 1963, που οι Τουρκοκύπριοι αποχώρησαν από την κυβέρνηση και εξέλιπαν τα όποια βέτο, ο Πρόεδρος αντισυνταγματικά κατά την ταπεινή μου γνώμη περιβάλλεται με τέτοιες εξουσίες που σε καμιά άλλη σύγχρονη πολιτεία ο ανώτατος εκλεγμένος άρχοντας δεν μπορεί να διανοηθεί. Με το θάνατο του Μακαρίου, το 1977, ο ο- ποίος μέχρι τότε αποφάσιζε μέχρι και τις βουλευτικές έδρες που θα είχε κάθε κόμμα ενώ ο ίδιος εκλεγόταν με ποσοστά πέραν του 90%, τα κόμματα απελευθερωμένα από τη βαριά σκιά του, καταλήφθηκαν από το σύνδρομο του μικρού παιδιού σε ζαχαροπλαστείο. Η πρώτη έ- γνοια ήταν ο έλεγχος της προεδρικής ε- ξουσίας. Οι ιδεολογίες και οι ταξικές διαφορές που, κανονικώς εχόντων των πραγμάτων, διακρίνουν τα κόμματα μεταξύ τους, περνούν σε δεύτερο πλάνο μπροστά στις εκλογικές συμμαχίες που διαμορφώνονται προκειμένου να ελεγχθεί ο προεδρικός θώκος. Για τα κόμματα της Δεξιάς είναι αυτονόητα πολύ πιο εύκολες οι εκλογικές συμμαχίες, διότι δεν τα χωρίζουν μεγάλες ιδεολογικές και ταξικές αποστάσεις. Το ΑΚΕΛ, ωστόσο, για να μπορεί να δικαιολογεί την εκλογική του συμπεριφορά, υποστηρίζοντας μη αριστερούς υποψηφίους, «πάγωσε» τις ιδεολογικές αρχές βάσει των οποίων δημιουργήθηκε και αναγκάστηκε να εφευρίσκει τρόπους «υιοθεσίας» των υποψηφίων που δεν προέρχονταν από τις τάξεις του. Για τις βουλευτικές εκλογές δημιούργησε τον προθάλαμο των «Νέων Δυνάμεων» μέσα από τον οποίο πέρασαν και «χωνεύτηκαν» από τους ψηφοφόρους του κόμματος πολλοί, μεταξύ των οποίων ο σημερινός αντίπαλος και προεδρικός υποψήφιος Γιώργος Λιλλήκας και ο 90χρονος σήμερα Χριστόδουλος Βενιαμίν εκ των στενών συνεργατών του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Για τις προεδρικές εκλογές έμπαινε πάντοτε μπροστά στους ψηφοφόρους του κόμματος η «καταλληλότητα» του εκάστοτε υποψηφίου που υποστήριζε, για να λύσει το Κυπριακό, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση αυτήν του Τάσσου Παπαδόπουλου για τον οποίον υπήρξε και αφοριστική απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Α- ΚΕΛ, το Δεν είναι καθόλου τυχαίο που πρώην κορυφαίο στέλεχος του κόμματος είχε πει ότι, ο Χριστόφιας με τις αλχημείες του αναδεικνύεται σε Φρανκενστάιν της πολιτικής και θα κινδυνεύσει και ο ίδιος και το Κόμμα. Ωστόσο, για τη σημερινή ανυποληψία στην οποία έχει περιπέσει η πολιτική δεν ευθύνεται μόνο ο Χριστόφιας, ο οποίος στο κάτω-κάτω πληρώνει τα λάθη του απομακρυνόμενος από την εξουσία από το ίδιο του το κόμμα. Για την ατιμωρησία και την ασυδοσία που οδήγησαν την Κύπρο στη σημερινή κατάντια ευθύνεται κυρίως όλο το πολιτικό κατεστημένο. Το πολιτικό κατεστημένο, που κυρίως τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, συνασπίστηκε και συνεταιρίστηκε με το οικονομικό και χρηματοπιστωτικό κατεστημένο και μετέτρεψε τις εξουσίες σε γέφυρες πλουτισμού και νεποτισμού, εις βάρος του λαού, της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Η βουλιμία τους, σάρωσε την υπόσταση του κράτους, εξανδραπόδισε τους θεσμούς και έστειλε το Κυπριακό πρόβλημα στις ελληνικές καλένδες. Η δημοκρατία επιβαρύνθηκε σε τέτοιο βαθμό από την αναξιοκρατία, τον προστατευτισμό διαπλεκομένων συμφερόντων, το κομματικό ρουσφέτι και την ατροφική απόδοση δικαιοσύνης, που λειτουργεί πλέον ανασταλτικά για την κοινωνία και την ανάπτυξη του τόπου. Γι αυτό ο νέος Πρόεδρος θα πρέπει τάχιστα να λειτουργήσει στη βάση ενός σχεδιασμού, ο οποίος παράλληλα με την αντιμετώπιση των άμεσων οικονομικών προβλημάτων, θα δρομολογήσει διαδικασίες αναδόμησης και εκσυγχρονισμού κράτους και κοινωνίας. Έ- γνοια του θα πρέπει να είναι πλέον η διάσωση των πολλών, διαφορετικά θα χαθούν μαζί τους και οι λίγοι... paraschosa@kathimerini.com.cy Σχολιάστε στο Στις 24 Φεβρουαρίου του 1956 στο βήμα του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, ανέβηκε ο Νικήτα Χρουτσόφ. Τα μικρό του μπόι, το άβολα τοποθετημένο σε ένα σκούρο σακάκι με ένα άσπρο πουκάμισο και μια μαύρη γραβάτα, κρύφτηκε πίσω από τα μαύρα μικρόφωνα στο δρύινο βήμα γεγονός που τον έκανε να μοιάζει ακόμη πιο κοντός από ό- τι ήταν στην πραγματικότητα. Μπροστά του, καθισμένοι στις θέσεις τους, 1436 σύνεδροι του Κομουνιστικού Κόμματος περίμεναν να τον ακούσουν αλλά εκείνος δεν είχε φτάσει εκεί για να τους ικανοποιήσει τα αυτιά. Εύγλωττος καθώς ήταν, κρατούσε στα χέρια του μόνο δυο σελίδες, την έκθεση για τα όσα είχε κάνει ο Στάλιν κατά Καμία στιγμή δε στάθηκες στο ύψος των περιστάσεων, υπό καμία σου ιδιότητα: Είτε ως Πρόεδρος όλων μας, είτε ως άνθρωπος την προηγούμενη περίοδο. Έκθεση την οποία η CIA την αγόρασε μέσα στις επόμενες δέκα μέρες για 300 δολάρια αναγκάζοντας τον Χρουτσόφ να πει ότι «ποτέ πριν ένα έγγραφο τόσο μεγάλης σημασίας δεν ξεπουλήθηκε τόσο φτηνά». Είχε προηγηθεί η παράκλησή του για τη μυστικότητα των όσων θα έλεγε, πήγε περίπατο όπως αντιλαμβάνεστε, εξού και το ότι εκείνες οι δυο σελίδες έμειναν γνωστές ως «Η μυστική έκθεση». Μέσα τους εμπεριέχονταν όλα τα εγκλήματα του Στάλιν που λόγω χώρου δεν μπορούν να μπουν εδώ, ε- κτός κι αν η εφημερίδα θυσιάσει το μισό της φύλλο. Ο ταγματάρχης Βοροσίλοφ, στιγμές μόνο πριν βγει στο βήμα ο Χρουτσόφ, είχε πιάσει τον τελευταίο από το πέτο και τον ταρακουνούσε: «Είναι ανάγκη να τα πεις; Ποιος μας α- ναγκάζει, έτσι κι αλλιώς εμείς κυβερνάμε». Ο Χρουτσόφ βγήκε στο βήμα και τα όσα άφοβα ξεστόμισε προκάλεσαν μαζική υστερία: Κάποιοι σύνεδροι ξερνούσαν, κάποιοι έχασαν τις αισθήσεις τους, άλλοι κινήθηκαν απειλητικά εναντίων άλλων συντρόφων ενώ και ο ίδιος ο Χρουτσόφ μη μπορώντας να ξεπεράσει το σοκ των όσων διάβαζε, έβαλε τα κλάματα. Μέσα στην αναστάτωση, κάποιος άφησε ένα χαρτί μπροστά του, το οποίο ο Χρουτσόφ δεν το αντιλήφθηκε αμέσως. Όταν το είδε, το πήρε στα χέρια του και το διάβασε: «Που ήσουν εσύ σύντροφε όταν γίνονταν όλα αυτά;». Ε- κνευρισμένος σηκώθηκε και φωνάζοντας επέβαλλε την τάξη απλώς και μόνο για να ρωτήσει ποιος το έκανε αυτό. «Ποιος άφησε αυτό το χαρτί εδώ;» Ρώτησε μια, ρώτησε δυο αλλά απάντηση δεν πήρε. Νεκρική σιγή από κάτω, κανείς δεν σηκώθηκε να πάρει την ευθύνη, κανείς δεν υποστήριξε με θάρρος την πράξη του. «Να λοιπόν σύντροφε τι έκανα τότε εγώ», είπε τότε ο Χρουτσόφ. «Ό,τι κάνεις και εσύ τώρα». Να λοιπόν σύντροφε τι έκανες ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ Γράφει ο ΜΙΧAΛΗΣ ΤΣΙΚΑΛAΣ Adieu πέντε χρόνια τώρα. Δεν σηκώθηκες μια φορά από την καρέκλα σου να δηλώσεις «παρών», να πεις, εγώ είμαι ε- δώ, εγώ φταίω, εγώ το έκανα. Διάβασε, σου γράφω ειλικρινά. Σου γράψαμε όλοι πολλά, σου είπαμε άλλα τόσα. Σταμάτα μόνο για μια στιγμή, επέστρεψε για λίγο από τον απομακρυσμένο τόπο της αλαζονείας και σκέψου: Γιατί; Γιατί το κάναμε; Γιατί α- γαπούσαμε να σε μισούμε, έστω και μεταφορικά, μιλώντας; Γιατί ήταν μεγάλες οι προσδοκίες μας από εσένα ί- σως; Γιατί πάντα τα μικρόφωνα της ε- πικαιρότητας ήταν πιο μεγάλα από το μπόι σου. Γιατί δεν περιμέναμε να ζήσουμε ό, τι ζούμε, δεν περιμέναμε να μας βρίσεις, να μας αγνοήσεις, να μας περιπαίξεις, δεν περιμέναμε να κρυφτείς μέσα στο Προεδρικό και να μη βγεις ποτέ. Κανείς δεν είχε σκοπό να ΣΚΙΤΣΟ: Μυρτώ Αριστείδου φερθεί με παρωπίδες τόσο σε εσένα προσωπικά, όσο και στο έργο το οποίο περιμέναμε να κάνεις. Ήμασταν καλά όταν ανέλαβες, έστω καλύτερα και ας ήταν επίπλαστο, από ότι σήμερα. Αλλά και εσύ ήσουν λίγος και ως πολιτικός και άνθρωπος-πολιτικός. Καμία στιγμή δε στάθηκες στο ύ- ψος των περιστάσεων, υπό καμία σου ιδιότητα: Είτε ως Πρόεδρος όλων μας, είτε ως άνθρωπος. Στο παζάρι λέγανε ότι είσαι «ψυχή», αλλά έτσι είσαι όταν βρίσκεσαι με τους δικούς σου, σε ένα ασφαλές περιβάλλον, χωρίς ερωτήσεις που θα σε κάνουν να νιώσεις ά- βολα, που θα σε κάνουν να κυνηγάς φαντάσματα. Πέρασες πέντε χρόνια πολιτικής μοναξιάς, περιθωριοποίησης και κρυφτού όντας «απών» από ό- λες τις προκλήσεις που βρέθηκαν μπροστά σου και είχαν να κάνουν με τον καθημερινό άνθρωπο. Καμία στιγμή στην πενταετή σου διακυβέρνηση δεν αισθάνθηκε ο Κύπριος πολίτης ότι ο πολιτικός του ταγός είναι άξιος. Ο ό- ποιος απολογισμός του μέλλοντος, θα καταδείξει ένα και μόνο πράγμα: Την εσωστρέφεια που επέδειξες και στην οποία, είτε στην επέβαλαν είτε την ε- πέλεξες, έδεσες και τον λαό μαζί. Πέρα από την οικονομική κρίση, πέρα α- κόμη και από το γεγονός σαν γεγονός του Μαρί και την πρωτοφανή για καιρό ειρήνης δυστυχία, δεν σε είδαμε να μας μιλάς σαν άνθρωπος. Ο Δημήτρης έλεγε το τι ένιωθε στο κυριακάτικο τραπέζι στο σπίτι του και τη Δευτέρα έβγαινε ο πολιτικός Χριστόφιας και αναθεμάτιζε τους έξω α- πό το Προεδρικό διαμαρτυρομένους. Και μετά κρύφτηκες και πάλι. Και τώρα φεύγεις. Και ακόμη και τώρα επέλεξες τη μαγνητοσκοπημένη ασφάλεια. Και ακόμη και τώρα, κλαις για λάθος λόγους. Καμία έμπνευση, κανένα όραμα καμία ανάληψη ευθύνης. Και α- κόμη και τώρα να σου φωνάξει ο λαός «ποιος το έκανε αυτό», εσύ θα κρυβόσουν και δε θα μιλούσες. Γιατί αυτό έ- κανες σύντροφε τόσα χρόνια. Κρυβόσουν. Κυριακή σήμερα, εκλογές, ένας κύκλος ανοίγει ένας άλλος κλείνει. Adieu σύντροφε, είχες τις ευκαιρίες αλλά θέλησες να ευχαριστήσεις τους λίγους. Adieu λοιπόν και πάρε μαζί σου τα φαντάσματα και ελπίζω η ιστορία, η καθημερινότητα και οι δυσκολίες που μας περιμένουν, να μας κάνουν να σε λησμονήσουμε σύντομα. tsikalasm@sppmedia.com O ΦΙΛΙΣΤΩΡ Επιλογή: ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ 49 χρόνια πρίν στην «Κ» 18.ΙΙ.1964 Με άριστα το 10 Δίκαιη Κοινωνία ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΝΙΚΗ Ε.Κ.: Το αποτέλεσμα της χθεσινής ε- τυμηγορίας του ελληνικού λαού. Η Ενωσις Κέντρου λαμβάνει απόλυτον πλειοψηφίαν. Η κατανομή των εδρών: Ενωσις Κέντρου (Ε.Κ.) 170, Εθνική Ριζοσπαστική Ενωσις (ΕΡΕ) Κόμμα Προοδευτικών 108 και Ενιαία Δημοκρατική Α- ριστερά (ΕΔΑ) 22. Την 11ην νυκτερινήν ο αρχηγός της Ε- νώσεως Κέντρου κ. Γεώργιος Παπανδρέου προέβη, μετά τα αποτελέσματα, εις την ακόλουθον δήλωσιν: «Το αποτέλεσμα εδικαίωσε τας προσδοκίας μου.» Ο αρχηγός της ΕΡΕ κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος εδήλωσεν, εξ άλλου, τα εξής: «Εις την ΕΡΕ ανέθεσεν ο ελληνικός λαός την αποστολήν της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως. Η θέλησίς του είναι σεβαστή. Η ΕΡΕ απέδειξεν ότι γνωρίζει να κυβερνά. Θα αποδείξη ότι είναι ικανή να ωφελήση και ως αντιπολίτευσις το Εθνος και τον λαόν. Θα πράξω το παν διά να λειτουργήση ομαλώς το δημοκρατικόν και κοινοβουλευτικόν πολίτευμα της χώρας. Προς τους Ελληνας εκείνους αμφοτέρων των φύλων, οι οποίοι εχάρισαν εις την ΕΡΕ την εμπιστοσύνην των, παραχωρήσαντες εις αυτήν το δικαίωμα να εμφανισθή ισχυρά εις την νέαν Βουλήν, εκφράζω την βαθυτάτην ευγνωμοσύνην μου.» ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΡΙΣΙΣ: Αγκυρα, 16. Ο Τούρκος υπουργός Αμύνης κ. Σανκάρ εδήλωσεν ότι τα γυμνάσια εις την Αλεξανδρέτταν συνεχίζονται και ότι ο τερματισμός των θα ε- ξαρτηθή από την κατάστασιν. Εξ άλλου, ο ναύαρχος, που ηγείτο των τουρκικών ναυτικών μονάδων που είχον προκαλέσει ανησυχίας και φόβους περί εισβολής λόγω των γυμνασίων πλησίον της Κύπρου, εδήλωσε χαρακτηριστικώς τα εξής: «Αρχίζομεν ασκήσεις και όλοι τελούν εν συγκινήσει. Η χώρα μας δεν θα κοιμηθή και, αν παραστή ανάγκη, θα πράξη το καθήκον της.» [...] Ανεπίσημοι πληροφορίαι α- ναφέρουν ότι ο στόλος κατά τας ασκήσεις είχε φθάσει εις απόστασιν 1,5 μιλίου από των κυπριακών ακτών. ΚΑΤΑΙΓΙΣ ΕΙΣ ΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: Καταιγίς πρωτοφανούς εντάσεως μετά χαλάζης ενέσκηψεν ολίγον μετά την μεσημβρίαν χθες εις τα βόρεια προάστια. Η χάλαζα έπιπτεν πυκνοτάτη επί μίαν και ημίσειαν ώραν μεγέθους ρεβυθιού και φουντουκιού και δρόμοι, αγροί και κήποι έμοιαζαν χιονισμένοι από το πολύ χαλάζι [...]. Από της 6ης εσπερινής ήρχισεν να βρέχη και εις το κέντρον των Αθηνών. Γράφει Ο ΣΠΟΝΔΟΦOΡΟΣ Ας κρατήσουν οι χοροί... 1Στην Κύπρο. Η απαγωγή του μικρού Σταύρου δεν είναι απλά ένα σοκ για ό- λους μας. Είναι το οριστικό τέλος της ανέμελης ζωής που ξέραμε. 2Στο κράτος. Το πιο αρνητικό επίτευγμα της κυβέρνησης Χριστόφια δεν είναι το Μαρί, ούτε η πτώχευσή μας ως χώρα. Είναι η ανασφάλεια των πολιτών που νιώθεις παντού, η γελοία επιχειρησιακή ικανότητα που κατάντησαν την αστυνομία. Είναι που με την άνοδο του Χριστόφια η νύχτα μπήκε στη μέρα. Εδώ σε θέλω κάβουρα για τον νέο Πρόεδρο. 3Στην κρατική μηχανή. Ο έφορος εκλογών δεν δίνει λέει τα αποτελέσματα ζωντανά στις ειδησεογραφικές σελίδες, «για να μην τα τυπώσουμε». Πού να τυπωθούν και γιατί, κανείς δεν ξέρει. Α ρε Τρόικα που σας χρειάζεται. 4Στον «Φιλελεύθερο». Βγήκε από τα ρούχα του (μεταφορικά και κυριολεκτικά) επειδή οι εβδομαδιαίες εφημερίδες και ειδικά η «Κ» πήραν (τα μισά) λεφτά για δημοσίευση των εκλογικών καταλόγων. Ο έ- ρωτας και ο βήχας δεν κρύβονται και ξέρουμε πως είστε ερωτευμένοι με την «Κ», την οποία κοπιάρατε για δεκαετίες. Θέκκιου Νίκος. 5Στην αβρότητα. Η προσωπική επίθεση του Νίκος στην «Κ» πάντως δεν θα έχει συνέχεια από εμάς. Μας δόθηκε εντολή να αγνοήσουμε την επιδότηση εκατομμυρίων (;) που πήρε ο Νίκος για να φτιάξει τυπογραφείο, το οποίο βαφτίστηκε «μεταποιητική βιομηχανία» και μάλιστα σε βιομηχανική περιοχή που έγινε «αγροτική» για χάρη του Νίκος. Το ότι έγιναν όλα αυτά επί Τάσσου Παπαδόπουλου, αν δεν θυμάστε, ας καταγραφεί απλώς. Επίσης να καταγραφεί πως ο αείμνηστος είχε τυπώσει τα φυλλάδια της τελευταίας προεκλογικής του εκστρατείας στην «αγροτική περιοχή» όπου βρίσκεται η μεταποιητική βιομηχανία «Πρωτέας». 6Στο Σώμα. Μέσα στον γενικό πόλεμο που δεχόμαστε ως κράτος από τους κουτόφραγκους, λένε τώρα πως οι Κύπριοι αστυνομικοί είναι οι πλέον χοντρούληδες της Ευρώπης. Προφανώς δεν ξέρουν πως τσαούσης χωρίς σκεμπέ δεν γίνεται. Με λίγα λόγια, τα γαλόνια πάνε με την κοιλιά. 7Στη λάσπη. Επιτέλους, έφτασε και πέρασε η βδομάδα πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Αυτές τις μέρες παραδοσιακά ο λαός μας ξυπνά από τον λήθαργο και γίνεται κατίνα. Αυτό συμβαίνει από αρχαιοτάτων χρόνων, είτε με γιαούρτια 100% λιπαρά (τότε δεν υπήρχαν τα light και τα στραγγιστά), είτε με fake απαγωγές, είτε με πρακτοριλίκια των ναζί, είτε με κάπτεν νέμο, είτε με S300 και λάχανα. Να μας ζήσουν να τους χαιρόμαστε, σε πέντε χρόνια πάλι. zzz... 8Στον Γιώργο. Αγαπητέ μου Παναγιότατε, ό,τι και να βγάλει η Ττενέκκα, εσύ να ξέρεις, όπως είπε και η Barbara, ότι είσαι ο νικητής των εκλογών. Ήσουν στα αζήτητα ΚΥΠΕ Εξαφάνιση προσώπου, μπορείτε να βοηθήσετε; και τώρα έτοιμος για κόμμα. Μόνο, σε παρακαλώ, άλλαξε οδοντογιατρό. 9Στον Ρόντι. Ο Λαχματζούν της πολιτικής έψησε τις χαλλουμωτές του, έβαλε το σουμάτζιν στις τσέπες και βγήκε στη γύρα, εδώ και μια βδομάδα, πόρτα-πόρτα. Μόνο κάτι σκυλιά και γατιά ΔΗΚΟϊκών δεν επισκέφθηκε για να πείσει υπέρ της υποψηφιότητας Healthy. Ο Μάος είδε τον Ρόντι και φρίκαρε, όχι σαν τους βουλευτές του ΔΗΣΥ που θέλουν μάνι-πέντι από τον Λούλη για να βγουν περιοδεία. Στον Πρόεδρο. Ο jet set Πρόεδρος, α- 10 φού ταξίδεψε για να αποχαιρετήσει τη διεθνή κοινότητα (σιγά μη μας έκανε οικονομία), επέστρεψε για τις τελευταίες μέρες της θητείας του. Για όσους αδαείς λένε πως όποιον διόρισε, διόρισε, μέχρι σήμερα, η στήλη ενημερώνει πως θα εκτελεί καθήκοντα μέχρι και την 27η Φεβρουαρίου. Άρα, ο συναγερμός για πιθανές καταστροφές, ε- κρήξεις, θεομηνίες, αλλά και μπουρδουκλώματα με τους ξένους του «αμετανόητου κουμμουνιστή», ας μην αρθεί παρακαλώ. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ Αρχισυντάκτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Υπεύθυνος Οικονομικού: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ Υπεύθυνος Καλλιτεχνικού: ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ Iδιοκτησία «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ» Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπρος info@kathimerini.com.cy Τηλ.: Fax: Σύνταξη Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ Διεύθυνση συντάξεως: ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ

3 03-POLITIKH_KATHI 2/15/13 8:34 PM Page 3 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 3 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Κάλπη σε ρευστό σκηνικό με μεταίχμιο την οικονομία Αποχή και συσπειρώσεις θα λειτουργήσουν καταλυτικά στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος Του ΜΙΧΑΛΗ ΒΡΥΩΝΙΔΗ Οι προεδρικές εκλογές του 2013 διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από προηγούμενες αναμετρήσεις, αφού κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ανατράπηκαν αρκετά στερεότυπα που για πολλά χρόνια παρέμεναν αμετάβλητα στην πολιτική ζωή και διαδραμάτιζαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Οι δραστικότερες διαφοροποιήσεις αφορούν κυρίως τη μεταβολή των πολιτικών προτεραιοτήτων και την αποστασιοποίηση των πολιτών από τα κόμματα. Η παρατεταμένη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και η ένταση των αρνητικών της επιπτώσεων στην καθημερινότητα των πολιτών σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα για το μέλλον της Τάση αποστασιοποίησης των πολιτών από τα κόμματα και εξασθένηση της κομματικής ταύτισης και επιρροής χώρας, έχουν ανατρέψει τις διαχρονικές προτεραιότητες, αφού σήμερα οι πολίτες κατατάσσουν ως πρωτεύον κριτήριο επιλογής υποψηφίου την ικανότητα διαχείρισης της οικονομικής κρίσης και όχι τις θέσεις των υποψηφίων στο κυπριακό πρόβλημα που μονοπωλούσε το ενδιαφέρον και τις πολιτικές συζητήσεις σε κάθε προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση. Όπως διαφάνηκε μέσα από τις δημοσκοπήσεις, οι πολίτες α- ποδίδουν βαρύνουσα σημασία στην ε- πιλογή υποψηφίου που με βάση τις ι- κανότητες και το ηγετικό του προφίλ θα μπορέσει να οδηγήσει τη χώρα σε μια πορεία ανάκαμψης και προοπτικής για το μέλλον. Επίσης, μέσα από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων είναι ευδιάκριτη η τάση αποστασιοποίησης των πολιτών από τα κόμματα και η εξασθένηση της κομματικής ταύτισης και επιρροής. Η προεκλογική εκστρατεία σε διάφορες φάσεις κινήθηκε σε έντονα αντιπαραθετικούς τόνους αποσκοπώντας κυρίως στην επίτευξη ψηλών συσπειρώσεων και την ενίσχυση του κομματικού πατριωτισμού. Όμως, το προσδοκώμενο αποτέλεσμα για τις κομματικές ηγεσίες δεν υλοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό, αφού όπως κατέγραψαν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ένας σημαντικός αριθμός πολιτών παραμένει ε- ντελώς αδιάφορος για τις εκλογές και πρόσθετα, με εξαίρεση τον ΔΗΣΥ, σε όλα τα άλλα κόμματα οι συσπειρώσεις τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές δεν κινήθηκαν στο αναμενόμενο επίπεδο, καταδεικνύοντας έτσι ότι ένα σημαντικό ποσοστό του εκλογικού σώματος δεν αποφασίζει πλέον με βάση την κομματική ταύτιση αλλά επιλέγει είτε τα πολιτικά πρόσωπα που θεωρεί ικανότερα για τη διαχείριση της σημερινής οικονομικής κρίσης είτε μέσα από την ψήφο του εκφράζει τη διαμαρτυρία του απέναντι στις α- ποφάσεις και πράξεις του κόμματος που παραδοσιακά υποστηρίζει. Η μεταβολή της πολιτικής ατζέντας και η αποδυνάμωση της κομματικής ταύτισης διατήρησαν γι αρκετό διάστημα τον εκλογικό χάρτη ασταθή προκαλώντας συνεχείς ανατροπές στη διεκδίκηση της δεύτερης θέσης. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις φάνηκε ότι κατά το μάλλον ή ήττον η δεύτερη θέση έχει κριθεί όμως σημαντικά θέματα όπως η προοπτική ενός γύρου και το εύρος της αποχής ήταν τουλάχιστον δέκα μέρες πριν από τις εκλογές πολύ δύσκολο εάν όχι αδύνατον να εκτιμηθούν με ακρίβεια. Πιθανές ανατροπές Οι κρίσιμες δέκα τελευταίες μέρες που μεσολάβησαν από την τελευταία δημοσκόπηση της «Καθημερινής» και τις εκλογές ενδεχομένως να κρύβουν εκπλήξεις ως προς τη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος, αφού η διαφοροποίηση των τάσεων και απόψεων του εκλογικού σώματος εξαρτάται από μικρές λεπτομέρειες που μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες ανατροπές. Η προοπτική εκλογών ενός γύρου παρόλο που στις δημοσκοπήσεις εκτιμήθηκε ως απομακρυσμένη εντούτοις υπό κάποιες προϋποθέσεις μπορεί να είναι ακόμη εφικτή. Εάν τις τελευταίες μέρες που δεν δημοσιοποιήθηκαν ο- ποιεσδήποτε μετρήσεις της κοινής γνώμης, η καταγεγραμμένη τάση στις επιλογές των ψηφοφόρων του ΔΗΚΟ έχει ανατραπεί σε ουσιαστικό βαθμό τότε δημιουργούνται οι προαπαιτούμενες συνθήκες για εκλογές ενός γύρου. Όμως, η ανατροπή της τάσης στο ΔΗΚΟ από μόνη της δεν είναι αρκετή για να καθορίσει την προοπτική εκλογών ενός γύρου αλλά πρέπει να λειτουργήσει συνδυαστικά με άλλους ρυθμιστικούς παράγοντες όπως το μέγεθος της αποχής, τις επιλογές των ψηφοφόρων του εξωτερικού και το αθροιστικό ποσοστό των μικρότερων σε εκλογική επιρροή υποψηφίων. Ο κ. Μιχάλης Βρυωνίδης είναι διευθύνων σύμβουλος της Symmetron Market Research. Οι δραματικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης δημιουργούν ένα πρωτόγνωρο σκηνικό που όμοιό του δεν υπήρξε ποτέ σε ε- κλογική αναμέτρηση στην Κύπρο. Αποχή, κρυφή ψήφος και ψηφοφόροι εξωτερικού Καθοριστικό και το άθροισμα της εκλογικής δύναμης των «μικρών» Καταλυτικό ρόλο στην ανατροπή των δεδομένων που κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις θα διαδραματίσει το εύρος της αποχής που δεν ήταν δυνατόν να καταμετρηθεί με ακρίβεια στις δημοσκοπήσεις. Συνεπώς, ανάλογα με την εξέλιξη της τάσης για αποχή τις τελευταίες μέρες μπορεί εφόσον ήταν αυξητική να διατηρείται έστω και α- μυδρά ανοικτό το ενδεχόμενο εκλογών ενός γύρου ή αντίθετα εάν παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο όπως κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις τότε οι εκλογές θα κριθούν με βεβαιότητα σε δύο γύρους. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος θα διαδραματίσουν και οι επιλογές των ψηφοφόρων του εξωτερικού που αποτελούν περίπου το 3% του εκλογικού σώματος όπως επίσης και το συνολικό ποσοστό των μικρότερων σε δύναμη υποψηφίων. Εάν οι επιλογές των ψηφοφόρων του εξωτερικού είναι περίπου ευθυγραμμισμένες με τις επιλογές που α- ποτυπώθηκαν στις δημοσκοπήσεις, τότε η εκλογική επιρροή των υποψηφίων παραμένει αμετάβλητη, εάν όμως ευνοούν κάποιον ή κάποιους από τους υποψήφιους τότε μπορούν να διαμορφώσουν ανάλογα το εκλογικό α- ποτέλεσμα. Όσον αφορά τους υποψήφιους με περιορισμένη εκλογική επιρροή, εάν εισπράξουν σημαντικό αριθμό ψήφων διαμαρτυρίας και το άθροισμα των ποσοστών τους ξεπεράσει το 4%, τότε διαγράφεται εντελώς το ενδεχόμενο εκλογών ενός γύρου. Ένα άλλο στοιχείο που θα ρυθμίσει το τελικό αποτέλεσμα είναι το φαινόμενο της απόκρυψης ψήφου που εμφανίζεται εντονότερα στις δημοσκοπήσεις τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα από τις προεδρικές εκλογές του 2008 και μετά. Ανάλογα από ποιο κομματικό χώρο προέρχεται η απόκρυψη ψήφου και ποιον υποψήφιο ευνοεί περισσότερο μπορεί να διαφοροποιήσει σημαντικά τα αποτελέσματα που κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις. Ακριβής εκτίμηση ως προς ποιος υποψήφιος βγαίνει κερδισμένος από το φαινόμενο της κρυφής ψήφου δεν μπορεί να γίνει, όμως σημειώνεται ότι μεγαλύτερη συγκριτικά αναλογία απόκρυψης ψήφου καταγράφηκε στο ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ.

4 04-POLITIKI_KATHI 15/02/ :19 ΜΜ Page 4 4 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Διαβάστε στο Εγκρίθηκε στις ΗΠΑ η διάθεση στο εμπόριο του πρώτου βιονικού ματιού Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Η επόμενη μέρα των προεδρικών εκλογών Πιθανές αλλαγές στον κομματικό χάρτη και ανατροπές στις εσωκομματικές ισορροπίες αναλόγως των σημερινών αποτελεσματων Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ Μια μακρά προεκλογική περίοδος έχει τελειώσει και το αποτέλεσμά της, πέραν του ότι θα κρίνει ποιος θα αναλάβει τα ηνία της χώρας, θα σηματοδοτήσει παράλληλα και την επόμενη μέρα τόσο για τα ενδοκομματικά δρώμενα όσο και για το κομματικό πεδίο στην Κύπρο. Αν είναι κάτι που σημάδεψε αυτή την προεκλογική εκστρατεία είναι η έντονη προσπάθεια «αποκομματικοποίησης» των πολιτών, απομάκρυνσης των ψηφοφόρων από τον παραδοσιακό τρόπο προσέγγισης Προς Σεπτέμβριο εκλογές στο ΔΗΚΟ των πραγμάτων και ανάπτυξης μιας πολιτικής κουλτούρας ή υποκουλτούρας, η οποία είχε ως κεντρικό στόχο το μήνυμα απαξίωσης όσων βρίσκονται ενταγμένοι στα κόμματα και υπερτίμησης των πολιτών που βρίσκονται εκτός κομματικών ορίων. Μια προσπάθεια, η οποία εκκολάφθηκε μέσα από την απαξίωση των πολιτών προς τους θεσμούς του κράτους. Μια υποβόσκουσα απαξίωση, η οποία βγήκε στην επιφάνεια μετά την τραγωδία στο Μαρί, αλλά κυρίως μετά την οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας, Αναπτύχθηκε υποκουλτούρα απαξίωσης όσων βρίσκονται ενταγμένοι στα κόμματα τα οποία επηρέασαν και άγγιξαν τον κάθε πολίτη ξεχωριστά, κάτι που ώθησε πολίτες με ακόμη μεγαλύτερη ευκολία να υιοθετήσουν την προσέγγιση της α- παξίωσης των κομμάτων και των πολιτικών. Το μήνυμα παράλληλα της αποκομματικοποίησης των πολιτών ενισχύθηκε από πολιτικά κίνητρα προσώπων, τα ο- ποία «εποφθαλμιούν» για προσωπικά οφέλη την επομένη των εκλογών, θεωρώντας ότι κατ αυτόν τον τρόπο θα ε- πιδείξουν την «προσωπική τους δύναμη και επιρροή» σε ομάδες ψηφοφόρων, είτε επιτυγχάνοντας να ωθήσουν το κόμμα τους σε ήττα και συνεπώς αναδεικνύοντας έτσι τον δικό τους ρόλο και λόγο, είτε πετυχαίνοντας σοβαρές απώλειες στην παραδοσιακή κομματική δομή και συνεπώς και πάλι σφραγίζοντας την πολιτική ζωή με το δικό τους στίγμα και κατ επέκταση τον μελλοντικό τους ρόλο και λόγο στα πολιτικά δρώμενα του τόπου. Το κατά πόσον ωστόσο αυτή η «πολιτική υποκουλτούρα» θα μετουσιωθεί σε πραγματικότητα θα διαφανεί τελικά μέσα από την κρίση των ίδιων των πολιτών, οι οποίοι σήμερα καλούνται στην κάλπη. Από το αποτέλεσμα των εκλογών θα διαφανεί κυρίως κατά πόσον θα υ- πάρξουν αλλαγές στον κομματικό χάρτη του τόπου, με τα μάτια όλων να βρίσκονται επικεντρωμένα κατά κύριο λόγο στο κυβερνών κόμμα και κατά δεύτερο σε ΔΗΚΟ και ΕΥΡΩΚΟ. Κόμμα Λιλλήκα με δύο βουλευτές; Στο ΔΗΚΟ αναμένονται σοβαρές ανακατατάξεις και το αποτέλεσμα των εκλογών θα κρίνει το εύρος των αλλαγών ενδοκομματικά. Ήδη εντός του κόμματος του Μάριου Καρογιάν προμηνύεται μεγάλη μάχη για τη θέση του ηγέτη του ΔΗΚΟ, με τον Νικόλα Παπαδόπουλο να έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να αμφισβητήσει τον Μάριο Καρογιάν και να διεκδικήσει το τιμόνι του ΔΗΚΟ. Ωστόσο, το αποτέλεσμα των εκλογών θεωρείται κομβικό σημείο για τη νηνεμία εντός του κόμματος. Αδιαμφισβήτητα, εκλογή του Νίκου Θα προηγηθεί, γύρω στον Απρίλιο, Καταστατικό Συνέδριο Αναστασιάδη από τον πρώτο γύρο, με συσπείρωση του ΔΗΚΟ που θα αγγίζει το 60%, θα θεωρηθεί κορυφαία νίκη του Μάριου Καρογιάν και σοβαρό πλήγμα για τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Επιπλέον, στην περίπτωση δύο γύρων, με τον κ. Λιλλήκα να μένει εκτός, θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η στάση του Νικόλα Παπαδόπουλου και το κατά πόσον θα ταχθεί υπέρ του Νίκου Αναστασιάδη ή του Σταύρου Μαλά ή εάν θα κρατήσει απόσταση χωρίς να τοποθετηθεί. Αντίθετα, στην περίπτωση που η υποψηφιότητα του κ. Λιλλήκα περάσει στον δεύτερο γύρο, θα θεωρηθεί, με μια επιφανειακή προσέγγιση, «νίκη» και για τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Αντίθετα, μια πιο προσεκτική ανάγνωση, καταδεικνύει πως στην περίπτωση εκλογών δύο γύρων μεταξύ Νίκου Αναστασιάδη και Γιώργου Λιλλήκα ή μεταξύ ΔΗΣΥ - ΔΗΚΟ και Γ. Λιλλήκα - ΕΔΕΚ και ενδεχομένως ΑΚΕΛ, ο Νικόλας Παπαδόπουλος θα βρεθεί σε δύσκολη θέση, α- φού από τη μια θα τάσσεται πλέον ενάντια στο κόμμα του και από την άλλη θα ευνοεί μια διακυβέρνηση με τη συμμετοχή του ΑΚΕΛ. Λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι οι θεσμικοί υποστηρικτές του Τ. Παπαδόπουλου και κατ επέκταση υποστηρικτές μέχρι πρόσφατα και του Νικόλα Παπαδόπουλου τάσσονται υπέρ της υποψηφιότητας Νίκου Αναστασιάδη, είναι αμφίβολο εάν ο μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος του ΔΗΚΟ θα καταφέρει να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη τους. Τούτο θα έχει και σοβαρές συνέπειες για τον ίδιο στις ενδοκομματικές εκλογές, εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι ουδείς υποψήφιος για κομματική προεδρία δεν έχει σοβαρές πιθανότητες εκλογής εάν δεν διεκδικήσει τις κομματικές εκλογές με δικό του συνδυασμό, δηλαδή με ανθρώπους για τις ηγετικές θέσεις, οι οποίοι να στηρίζουν τις απόψεις του. Επί της διαδικασίας, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το εκλογικό συνέδριο του ΔΗΚΟ, το οποίο υπό κανονικές συνθήκες θα διεξάγετο στις 15 Μαρτίου 2013, προγραμματίζεται με μερικούς μήνες καθυστέρηση. Η ηγεσία του ΔΗΚΟ θεωρεί ότι πρώτα πρέπει να διεξαχθεί Καταστατικό Συνέδριο, το οποίο θα αναβαθμίζει και θα εκσυγχρονίζει διάφορες καταστατικές πρόνοιες ώστε να συμβαδίζει με την καινούργια νομοθεσία περί πολιτικών κομμάτων. Οι σκέψεις που υπάρχουν είναι να πραγματοποιηθεί Καταστατικό Συνέδριο την άνοιξη του 13. Ακολούθως, να προγραμματιστεί το Εκλογικό Συνέδριο του ΔΗΚΟ, το οποίο τοποθετείται αμέσως μετά το καλοκαίρι του 13, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται να γίνει και αρχές του καλοκαιριού. Κομβικό σημείο για ΑΚΕΛ Από το αποτέλεσμα των εκλογών και αναλόγως του ποσοστού του κάθε υποψηφίου, θα διαφανεί κατά πόσον θα υ- πάρξουν αλλαγές στον κομματικό χάρτη του τόπου. Νέα ηγεσία στον ΔΗΣΥ ΚΥΠΕ ΚΥΠΕ ΚΥΠΕ Η επομένη των εκλογών δεν αποκλείεται να αποτελέσει την αφετηρία ενός νέου κομματικού σχηματισμού ή της ενίσχυσης και αναβάθμισης του ήδη υ- πάρχοντος πολιτικού γραφείου του Γιώργου Λιλλήκα. Τα αποτελέσματα των εκλογών θα είναι καθοριστικά προς τούτο, μιας και αποτελέσματα πέραν του 12% για την υποψηφιότητα του Γ. Λιλλήκα θα μπορούν να ερμηνευθούν ως «προσωπική ε- πιτυχία» του υποψηφίου που υποστηρίζεται από την ΕΔΕΚ. Ανάλογες της διαφοράς μεταξύ του 12% και του τελικού αποτελέσματος για τον πρώην Υ- ΠΕΞ, θα είναι και οι κινήσεις από πλευράς Γιώργου Λιλλήκα. Πάντως, όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι ο κ. Λιλλήκας θα προχωρήσει σε αναβάθμιση του πολιτικού του γραφείου σε πολιτική κίνηση ή κόμμα, ενώ αναμένεται να στεγάσει αμέσως και δύο βουλευτές. Τους κ. Ζαχαρία Κουλία και Νίκο Κουτσού. Αυτομάτως αυτό του δίδει το δικαίωμα να συμμετέχει στο Ε- θνικό Συμβούλιο, εάν παραμείνει η προσέγγιση σύνθεσής του ως έχει σήμερα, και να έχει λόγο και ρόλο στα κοινοβουλευτικά δρώμενα. Υπό αυτά τα δεδομένα, ο Γιώργος Λιλλήκας βάζει μπρος για μια καινούργια πολιτική ε- ποχή για τον ίδιο αλλά και για τον κομματικό χάρτη της Κύπρου, με κύριο στοίχημα τις βουλευτικές εκλογές του 2016, στις οποίες θα προσπαθήσει να λάβει ποσοστά τέτοια, που να μην τον εντάσσουν στην κατηγορία των «μονοεδρικών κομμάτων». Την ίδια ώρα, αυτό το σενάριο προβληματίζει δύο υφιστάμενα κόμματα. Την ΕΔΕΚ και το ΕΥΡΩΚΟ. Στους Σοσιαλιστές οι απόψεις διίστανται. Από τη μια, στελέχη θεωρούν πως ενδεχόμενη κίνηση αυτού του τύπου από πλευράς Γ. Λιλλήκα δεν θα επηρεάσει τη δύναμη της ΕΔΕΚ. Από την άλλη, υπάρχουν στελέχη που υποστηρίζουν πως μια τέτοια εξέλιξη θα επηρεάσει αρνητικά την ΕΔΕΚ. Στο πρώτο στρατόπεδο βρίσκονται μεταξύ άλλων οι Μαρίνος Σιζόπουλος και Δημήτρης Παπαδάκης, οι οποίοι και θεωρούνται και ως οι «σχεδιαστές» της στήριξης της υποψηφιότητας Γιώργου Λιλλήκα. Στην αντίπερα όχθη συμπεριλαμβάνονται οι Α. Κουταλιανός, Σ. Σοφοκλέους και Κ. Μαυρονικόλας. Στο ΕΥΡΩΚΟ το γυαλί φαίνεται να ραγίζει και μετά τις ε- κλογές θα διαφανεί αν πρόκειται για αδιόρθωτο πλήγμα στην κομματική συνοχή. Η απόφαση για κατά βούληση χώρισε το κόμμα στα δύο, με τους Νίκο Κουτσού και Στέλιο Αμερικάνο Προβληματισμός στην ΕΔΕΚ Διασπάται το ΕΥΡΩΚΟ; να επιλέγουν το στρατόπεδο του Γιώργου Λιλλήκα και με τον Ρίκκο Ερωτοκρίτου και άλλα η- γετικά στελέχη το στρατόπεδο του Νίκου Αναστασιάδη. Στην πραγματικότητα, οι δυνάμεις του ΕΥΡΩΚΟ χωρίστηκαν μεταξύ των στελεχών των Νέων Οριζόντων (ΝΕΟ) και των ανθρώπων που εντάχθηκαν μετά για τη δημιουργία του ΕΥΡΩΚΟ. Στην περίπτωση που ο Νίκος Κουτσού προσχωρήσει μετά τις εκλογές σε κίνημα ή κόμμα του Γιώργου Λιλλήκα, η διάσπαση θα θεωρείται πλέον δεδομένη και ο Δημήτρης Συλλούρης θα πρέπει να λάβει πολύ καθοριστικές αποφάσεις για το πώς προχωρά με το ΕΥΡΩΚΟ. Ωστόσο, ακόμη και στο ενδεχόμενο που ο Νίκος Κουτσού δεν αποχωρήσει από το κόμμα αλλά ο Γ. Λιλλήκας προχωρήσει στη δημιουργία κόμματος/κινήματος, αναμένεται ότι το ΕΥ- ΡΩΚΟ θα έχει μπροστά του σκληρή δουλειά για τις βουλευτικές του 2016, μιας και αρκετοί υποστηρικτές του αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν την πορεία του κ. Λιλλήκα. Βρίσκει μπροστά του τον Γ. Λιλλήκα για δεύτερη φορά «Στην πλέον κρίσιμη φάση του κόμματος, στην κορυφαία στιγμή του ΑΚΕΛ, το 2008, όπου ο γ.γ. του κόμματος διεκδικούσε το ύπατο αξίωμα του τόπου, ο Γιώργος Λιλλήκας επέλεξε να συνταυτιστεί με ανθυποψήφιο του Δημήτρη Χριστόφια. Τώρα επιχειρεί ξανά να επιτεθεί στο ΑΚΕΛ», ήταν το σχόλιο κομματικού αξιωματούχου, από τον οποίο ζητήθηκε να σχολιάσει τις πολιτικές πράξεις του Γιώργου Λιλλήκα. Στο ΑΚΕΛ «βλέπουν» το ζήτημα των προεδρικών εκλογών ως ένα κομβικό σημείο, το οποίο ενδεχομένως να καθορίσει και τον ρόλο του κόμματος στα πολιτικά δρώμενα στο μέλλον. Αναγνωρίζοντας τις δύσκολες συνθήκες της πενταετούς διακυβέρνησης, όπως επίσης και το γεγονός ότι τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που ανέμεναν το 2008 όταν αναλάμβαναν την εξουσία, κρίνουν ότι αυτή η μάχη είναι μια δοκιμασία για τη συνοχή του κόμματος αλλά κυρίως για το μέλλον του ΑΚΕΛ. «Κρίνονται πολλά. Διακυβεύονται ακόμη περισσότερα», σχολίαζε το ίδιο στέλεχος, το οποίο, αναφερόμενο σε ρεπορτάζ της «Κ» της περασμένης Κυριακής, πρόσθεσε: «Είναι σωστό ότι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος για το ΑΚΕΛ είναι το υποθετικό σενάριο να μείνει εκτός δεύτερου γύρου ή αν θέλετε ο υποψήφιός του να έρθει τρίτος. Σας διαβεβαιώνω όμως πως αυτό δεν πρόκειται να γίνει». Η κομματική συνοχή του ΑΚΕΛ κρίνεται όχι μόνο από τα ποσοστά αλλά και από τη θέση στην οποία θα τερματίσει ο υποψήφιος Στ. Μαλάς. Στην περίπτωση όμως που αυτό συμβεί, τότε τα πράγματα για το κυβερνών κόμμα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα. Τα πάντα ω- στόσο θα εξαρτηθούν από τα ποσοστά των εκλογών, ακόμη και σε εκείνη την περίπτωση που ο Σταύρος Μαλάς μείνει τρίτος στη σειρά. Δηλαδή αλλιώς θα είναι τα πράγματα εάν η τρίτη θέση είναι με ποσοστά του 26% και αλλιώς εάν είναι με ποσοστά του 23%. Ενώ και οι δύο περιπτώσεις θα θεωρηθούν βαρύτατη ήττα, «είναι διαφορετικό να χάνεις 10 μονάδες από την τελευταία καταμετρημένη επίσημα δύναμή σου. Σε αυτή την περίπτωση, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ μιλάμε για απώλειες που αγγίζουν σχεδόν το 30%», εξήγησε στην «Κ» στέλεχος του ΑΚΕΛ. Είναι δε γεγονός ότι για το κυβερνών κόμμα το σενάριο εφιάλτης είναι η απώλεια της δεύτερης θέσης και η ύπαρξη δύο γύρων εκλογών, ενώ το δεύτερο χειρότερο σενάριο είναι η τρίτη θέση και οι εκλογές να λήξουν από τον πρώτο γύρο. Όπως και να έχουν όμως τα πράγματα, η επόμενη μέρα στο ΑΚΕΛ στα δύο αυτά ενδεχόμενα φαντάζει «μαύρη», μιας και το κόμμα πλέον θα πρέπει να βρει τη στρατηγική εκείνη, η οποία αφενός να μη διαταράσσει την εσωκομματική ισορροπία και αφετέρου να του επιτρέπει να αντικρίζει τις βουλευτικές εκλογές του 2016 με αισιοδοξία. Στην αντίθετη περίπτωση, είναι ορατός ο κίνδυνος το ΑΚΕΛ να μην μπορέσει ξανά να επανακτήσει το χαμένο του κύρος και κυρίως τη χαμένη πολιτική του δύναμη, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να βρεθεί σε μια πτωτική πορεία χωρίς τέλος. Η ανακατάταξη ενδοκομματικά πρέπει ούτως ή άλλως να θεωρείται δεδομένη, μιας και στο δυναμικό του κομματικού μηχανισμού αναμένεται να ενταχθούν νυν υπουργοί όπως ο Νεοκλής Συλικιώτης και η Σωτηρούλα Χαραλάμπους, καθώς και οι Στέφανος Στεφάνου και Χρίστος Χριστοφίδης. Το δε «κεφάλαιο Χριστόφιας» είναι κάτι που συζητείται εντός του κόμματος, με αρκετά στελέχη να θεωρούν ότι ο πρώην γ.γ. του κόμματος θα πρέπει να «παραμείνει κοντά στο κόμμα αλλά όχι τόσο κοντά που να επηρεάζει καταστάσεις και πράγματα». Στον ΔΗΣΥ αναπόφευκτα, ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος, θα υπάρξει αλλαγή ηγεσίας, όχι μόνο στο πρόσωπο του προέδρου αλλά και ευρύτερα στην ηγετική πυραμίδα της παράταξης. Από τη μια οι υποχρεωτικές αλλαγές στη σύσταση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας αλλά και οι αλλαγές λόγω υ- πουργοποιήσεων και από την άλλη ο περιορισμός θητειών στις ανώτερες θέσεις του ΔΗΣΥ, δημιουργούν μια ενδοκομματική δυναμική, την οποία στελέχη και αξιωματούχοι έχουν υπόψη. Ωστόσο, στην Πινδάρου ουδείς μιλά για αυτό, ενώ οι Συναγερμικοί α- ξιωματούχοι αποφεύγουν την όποια αναφορά για την επόμενη μέρα, μιας και κάτι τέτοιο αναπόφευκτα θα αποτελέσει σημείο εσωστρέφειας στο κόμμα, Προσεκτικά βήματα με στόχο την κομματική συνοχή την ώρα μάλιστα που δίδεται η μάχη των προεδρικών εκλογών. Στόχος της Πινδάρου είναι η συγκράτηση της κομματικής συνοχής, ακόμη και μετά τις εκλογές, ώστε να υπάρξει μια ομαλή μετάβαση εξουσίας για να μπορέσει το κόμμα αφενός να λειτουργήσει υ- ποστηρικτικά στην προβλεπόμενη δύσκολη διακυβέρνηση και αφετέρου να διατηρήσει τα υψηλά ποσοστά του στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο, ορισμένα δεδομένα δημιουργούν από μόνα τους «υποχρεωτικές αλλαγές» στην Πινδάρου. Όπως για παράδειγμα το ότι θεωρείται αναμενόμενη η διεκδίκηση της προεδρίας του ΔΗΣΥ από τον Α- βέρωφ Νεοφύτου ή το ότι θεωρείται αναμενόμενη η αλλαγή στην τριάδα των αντιπροέδρων, μιας και ο Λευτέρης Χριστοφόρου εξαντλεί το όριο θητειών σε αυτή τη θέση και ενδεχομένως να διεκδικήσει τη θέση του αναπληρωτή προέδρου. Πέραν τούτου, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο υπουργοποίησης α- Το εκλογικό συνέδριο του ΔΗΣΥ αναμένεται να γίνει μέσα στους επόμενους δύο μήνες. ξιωματούχων της υψηλής ιεραρχίας του ΔΗΣΥ και συνεπώς η «ανανέωση» των υψηλών δωμάτων της Πινδάρου κρίνεται και ως αναγκαία και ως αναπόφευκτη. Το εκλογικό συνέδριο του ΔΗΣΥ αναμένεται να γίνει μέσα στους επόμενους δύο μήνες, εκτός και αν οι εξελίξεις στην οικονομία είναι τέτοιες που θα επιβάλλουν μια αναβολή του συνεδρίου για ένα ε- ξάμηνο και συνεπώς οι ενδοκομματικές εκλογές θα μεταφερθούν για τις αρχές του φθινοπώρου. Ωστόσο, στην περίπτωση εκλογής του Νίκου Αναστασιάδη θα υπάρξουν αναπόφευκτα αλλαγές και ως εκ τούτου στην Πινδάρου προσανατολίζονται στο να προχωρήσουν στο εκλογικό συνέδριο στα μέσα Μαρτίου, ώστε αφενός να γίνει αμέσως αλλαγή σκυτάλης και αφετέρου να μην προκληθεί εσωκομματική εσωστρέφεια από μια μακρά ενδοκομματική προεκλογική εκστρατεία. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ

5 05-ADV KIA_KATHI 15/02/2013 7:02 ΜΜ Page 4

6 06-POLITIKI_KATHI 15/02/ :21 ΜΜ Page 6 6 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Διαβάστε στο «Έξυπνο» στυλό, γερμανικής εταιρείας, θα αναγνωρίζει τα γραμματικά και ορθογραφικά λάθη Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Κάθε αναμέτρηση και ένα διακύβευμα Οι σημερινές προεδρικές εκλογές είναι οι πρώτες που το εθνικό πρόβλημα εκτοπίζεται από την κορυφή της ατζέντας λόγω οικονομίας Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Χωρίς να γνωρίζουμε το αποτέλεσμα της ετυμηγορίας του λαού, οι σημερινές προεδρικές εκλογές καταγράφουν ήδη ένα ιστορικό ρεκόρ: Είναι οι πρώτες από καταβολής Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν έχουν ως κύριο διακύβευμα το Κυπριακό. Κάθε εκλογική αναμέτρηση για την ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας συνοδευόταν από τον κοινότυπο χαρακτηρισμό «κρίσιμη», ε- ξαιτίας των δεδομένων που επικρατούσαν σε κάθε περίπτωση. Δεν υπάρχει αμφιβολία, πάντως, ότι η σημερινή εκλογική διαδικασία είναι κρίσιμη αλλά καθοριστική για το μέλλον της χώρας, με την κυπριακή κοινωνία να βιώνει πρωτόγνωρες συνθήκες και να ζητεί οικονομική σταθερότητα και επιστροφή στην ανάπτυξη. Οι πρώτες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο του 1959, στη βάση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου με τις οποίες η Κύπρος κατέστη ανεξάρτητο κράτος. Ήταν η εποχή που άρχισε να διαμορφώνεται η πολιτική ζωή στην Κύπρο. Η μόνη οργανωμένη πολιτική κατάσταση που υπήρχε τότε ήταν το ΑΚΕΛ, διάδοχο σχήμα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου. Τον Απρίλιο του 1959, ιδρύθηκε το Ενιαίο Δημοκρατικό Μέτωπο Αναδημιουργίας (ΕΔΜΑ) από αγωνιστές της ΕΟΚΑ, ως η πολιτική τους έκφραση. Την ίδρυση του ΕΔΜΑ χαιρέτισαν τόσο ο Μακάριος όσο και ο Γεώργιος Γρίβας. Αναδρομή στις αναμετρήσεις για την ανάδειξη του κορυφαίου πολιτειακού αξιωματούχου Εκτός από το ΕΔΜΑ ιδρύθηκε στις η Δημοκρατική Ένωση Κύπρου με επικεφαλής τον Θεμιστοκλή Δέρβη και Ιωάννη Κληρίδη, που επείχε θέση αντιπολίτευσης και σ αυτήν προσχώρησαν όσοι διαφωνούσαν με τον Μακάριο, καθώς και η Ενωτική Παράταξη του Μητροπολίτη Κυρηνείας Κυπριανού. Τις πρώτες προεδρικές εκλογές ( ) διεκδίκησαν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος που υποστηριζόταν από το Πατριωτικό Μέτωπο και Ιωάννης Κληρίδης (πατέρας του Γλαύκου Κληρίδη) υποψήφιος της Δημοκρατικής Ένωσης και υποστηριζόταν από το ΑΚΕΛ. Σ αυτές τις εκλογές το ενδιαφέρον στοιχείο ήταν η συμμαχία της Γριβικής παράταξης με το ΑΚΕΛ, που είχε διαφωνήσει με τον αγώνα της ΕΟΚΑ, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας, και έμεινε αμέτοχο. Ο Μακάριος εξασφάλισε 66,85% και έγινε ο πρώτος Πρόεδρος της Κύπρου. Την ίδια ημέρα ο Φαζίλ Κουτσιούκ εξελέγη αντιπρόεδρος της Κύπρου χωρίς ανθυποψήφιο. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές έπρεπε να γίνουν τον Αύγουστο του Ωστόσο, από το 1959 μέχρι το 1968 δεν έγιναν εκλογές λόγω της έκρυθμης κατάστασης που δημιουργήθηκε από την τουρκοκυπριακή ανταρσία του Η τουρκοκυπριακή ηγεσία ανάγκασε τότε όλους τους Τουρκοκύπριους να αποχωρήσουν από την κυβέρνηση, τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη δημόσια υπηρεσία. Εν όψει της ανώμαλης αυτής κατάστασης, η Βουλή των Αντιπροσώπων θέσπισε νόμο για παράταση της θητείας του Προέδρου της Δημοκρατίας. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές, διενεργήθηκαν την 25η Φεβρουαρίου 1968 και ο Μακάριος επανεξελέγη με το θριαμβευτικό 95,45%, με ανθυποψήφιο τον Τάκη Ευδόκα, που υποστηριζόταν από τη λεγόμενη Ενωτική παράταξη. Ο Μακάριος επανεξελέγη χωρίς ανθυποψήφιο στις 18 Φεβρουαρίου Η ΜΕΤΑΜΑΚΑΡΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ Το ΔΗΚΟ σε ρόλο ρυθμιστή Ο θάνατος του Μακαρίου τον Αύγουστο του 1977 υπήρξε το καταλυτικό γεγονός για τη μετεξέλιξη του πολιτικού συστήματος της Κύπρου και των αλλαγών στον πολιτικό χάρτη, οι οποίες είχαν το δικό του αποτύπωμα. Την Προεδρία της Δημοκρατίας για το υπόλοιπο της θητείας του Μακαρίου, ο οποίος στο μεταξύ είχε συμφωνήσει με τον Ντενκτάς την αναζήτηση ομοσπονδιακής λύσης, ανέλαβε ο πρόεδρος της Βουλής Σπύρος Κυπριανού, πρόεδρος του ΔΗΚΟ, το οποίο είχε ιδρυθεί ένα χρόνο ενωρίτερα, όπως και ο Δημοκρατικός Συναγερμός, υπό τον Γλαύκο Κληρίδη. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 5 Φεβρουαρίου 1978 αλλά δεν έγιναν ποτέ, λόγω της απαγωγής του υιού του Προέδρου, Αχιλλέα, έτσι ο Σπύρος Κυπριανού επανεξελέγη χωρίς ανθυποψήφιο ΣΠΥΡΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Λαϊκό μέτωπο ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ Οι πρώτες προεδρικές εκλογές στη μεταμακαριακή εποχή έγιναν το Το ΑΚΕΛ συνεργάστηκε με το ΔΗΚΟ για την επανεκλογή Σπύρου Κυπριανού, «γάμος» ο οποίος προκάλεσε τη δημόσια δυσαρέσκεια των Αθηνών. O Σπύρος Κυπριανού επανεξελέγη στη βάση του «μίνιμουμ προγράμματος», με σύνθημα «για τη σωτηρία της Κύπρου». Ο γ.γ. του ΟΗΕ, Πέρες Ντε Κουεγιάρ, υποβάλλει μνημόνιο με τρεις δείκτες σαν βάση επανέναρξης συνομιλιών. Το Α- ΚΕΛ τάσσεται υπέρ του διαλόγου και κατηγορεί τον Πρόεδρο Κυπριανού για αθέτηση συμφωνηθέντων. Στις 13 Νοεμβρίου ο Ντενκτάς προχωρεί στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Στις 22 Δεκεμβρίου 1984 η συνεργασία διαλύεται. ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ ζητούν την παραίτηση Κυπριανού ο οποίος προκηρύσσει πρόωρες βουλευτικές εκλογές (και όχι προεδρικές), οι οποίες διεξάγονται στις 8 Δεκεμβρίου 1985 (αντί τον Σεπτέμβριο του 1986), με τις ε/κ βουλευτικές έδρες να αυξάνονται από 35 σε 56. Πρώτο κόμμα αναδεικνύεται ο ΔΗΣΥ, δεύτερο το ΔΗΚΟ και τρίτο το ΑΚΕΛ ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ολική ανατροπή του σκηνικού Στις προεδρικές εκλογές που έγιναν τον Φεβρουάριο του 1988, ο Πρόεδρος Κυπριανού δεν περνά στον δεύτερο γύρο και το ΔΗΚΟ υ- ποχρεώνεται να ταχθεί στο πλευρό του Γιώργου Βασιλείου που υποστηρίχθηκε από το Α- ΚΕΛ, κόντρα στον Γλαύκο Κληρίδη. Ο Γιώργος Βασιλείου κερδίζει τις εκλογές και επιτυγχάνει κάτι που φάνταζε απίθανο: Πήγε κόντρα στους δύο πανίσχυρους πολιτικούς άνδρες και έκοψε πρώτος το νήμα. Το ΑΚΕΛ χάνει τον ι- στορικό του ηγέτη, Εζεκία Παπαϊωάννου και ακολουθεί η διάσπαση συνεπεία της διαδοχής του από τον Δημήτρη Χριστόφια. Κορυφαία στελέχη του κόμματος ιδρύουν το ΑΔΗΣΟΚ. Ω- στόσο, το ΑΚΕΛ, σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ανακτά τις δυνάμεις του και στις βουλευτικές του 2001 εκτοπίζει το ΔΗΚΟ στην τρίτη θέση. Ήταν η πρώτη εκλογική μάχη του ΑΚΕΛ με τη νέα ηγεσία υπό τον Δημήτρη Χριστόφια. ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Αρχιεπίσκοπος ΜΑΚΑΡΙΟΣ Γιώργος ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Τάσσος ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ο πρώτος και μακροβιότερος Πρόεδρος της Κύπρου. Κατέχει το ρεκόρ ε- κλογής με ποσοστό 95,45% Ο πρώτος Πρόεδρος που απέτυχε σε αναμέτρηση επανεκλογής. Ο πρώτος που χρειάστηκε δεύτερο γύρο για να εκλεγεί (1988) και ο πρώτος με μία μόνο θητεία. Το 1993 έχασε με διαφορά ψήφων, παρότι στον πρώτο γύρο είχε εξασφαλίσει 44,15% Είχε τις περισσότερες υποψηφιότητες (1983, 1988, 1993, 1998, 2003). Το 2003 ηττήθηκε από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Εξελέγη από τον πρώτο γύρο (2003) αλλά το 2008 δεν πέρασε στον δεύτερο γύρο παρότι όλες οι δημοσκοπήσεις τον παρουσίαζαν ως αδιαφιλονίκητο φαβορί Ο πρώτος Πρόεδρος που δεν διεκδίκησε επανεκλογή. Σπύρος ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Γλαύκος ΚΛΗΡΙΔΗΣ Δημήτρης ΧΡΙΣΤΟΦΙΑΣ 1993 ΓΛΑΥΚΟΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ Συμμαχία κατά Ιδεών Γκάλι Οι διαφωνίες στο Κυπριακό, στο οποίο σημειώνονται ξανά δραματικές εξελίξεις, οδηγούν το ΔΗΚΟ σε σύγκρουση με το ΑΚΕΛ, και στις προεδρικές ε- κλογές του 1993 το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ, με τις ευλογίες του τότε Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, συγκροτούν το «Μέτωπο για τη Σωτηρία της Κύπρου», με υποψήφιο τον Πασχάλη Πασχαλίδη. Το εγχείρημα αποτυγχάνει κι έτσι το ΔΗΚΟ στον δεύτερο γύρο στηρίζει την υποψηφιότητα Κληρίδη, μετά από συμφωνία για «ενταφιασμό των ιδεών Γκάλι». Τις εκλογές κέρδισε κυριολεκτικά στο φότο φίνις Γλαύκος Κληρίδης ΓΛΑΥΚΟΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ Στον αστερισμό των S300 Λίγο πριν από το τέλος της πενταετούς συγκατοίκησης, ο Σπύρος Κυπριανού κατηγορεί τον Γλαύκο Κληρίδη ότι αθέτησε συμφωνία για υποστήριξη του ιδίου στις προεδρικές εκλογές του 1998 και τελικά το ΔΗΚΟ αποχωρεί από την κυβέρνηση. Κορυφαία στελέχη διαφωνούν και υπουργοί του κόμματος δεν εγκαταλείπουν την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να βρεθούν εκτός. Το ΔΗΚΟ περνά μια δύσκολη περίοδο και μετά από δυστοκία συνεργάζεται με το ΑΚΕΛ στις προεδρικές εκλογές του 1998, με κοινό υποψήφιο τον Γιώργο Ιακώβου. Κυρίαρχο θέμα στην προεκλογική ατζέντα ήταν η αγορά του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S300. Ιακώβου και Κληρίδης πέρασαν στον δεύτερο γύρο. Το ε- κλογικό αποτέλεσμα κρίθηκε σε διαφορά μόλις μιας εκατοστιαίας μονάδας υπέρ του Γλαύκου Κληρίδη, τον οποίο στον δεύτερο γύρο υποστήριξε και η ΕΔΕΚ, η οποία ένα χρόνο αργότερα κατήγγειλε τη συνεργασία λόγω αθέτησης της συμφωνίας για έ- λευση του συστήματος S TAΣΣΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Κυρίαρχο θέμα το Σχέδιο Ανάν Στις 7 Οκτωβρίου 2000 o Σπύρος Κυπριανού ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την κομματική και πολιτική δράση. Τον διαδέχεται ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος του ΔΗ- ΚΟ χωρίς ανθυποψήφιο. Λίγους μήνες αργότερα, το ΔΗΚΟ καλείται υπό τη νέα ηγεσία να δώσει τη μάχη των βουλευτικών εκλογών, όπου το αποτέλεσμα δεν είναι το αναμενόμενο, ωστόσο υπό τις περιστάσεις θεωρήθηκε ικανοποιητικό. Το ΔΗΚΟ αναδεικνύεται σε ρυθμιστική δύναμη και με τη στήριξή του, ο Δημήτρης Χριστόφιας γίνεται ο πρώτος ηγέτης του κόμματος της Αριστεράς που εκλέγεται στην προεδρία της Βουλής. Το πρώτο αυτό βήμα θεμελιώνει τις βάσεις για συνεργασία των δύο κομμάτων στις προεδρικές εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 2003, με υποψήφιο τον Τάσσο Παπαδόπουλο, ο οποίος επικρατεί άνετα από τον πρώτο γύρο με βασικό ανθυποψήφιο τον Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος ζητεί τη ψήφο του λαού για 18μηνη θητεία για να προωθήσει την επίλυση του Κυπριακού στη βάση του Σχεδίου Ανάν ΙΙΙ. Σύνθημα του Τάσσου Παπαδόπουλου η διαπραγμάτευση και βελτίωση του Σχεδίου. Το ΑΚΕΛ συμμετέχει για πρώτη φορά σε κυβέρνηση με δικούς του υ- πουργούς. Ένα χρόνο αργότερα (Απρίλιος 2004), το δημοψήφισμα επί του πέμπτου και τελικού Σχεδίου κλονίζει καίρια τις σχέσεις των δύο συνεργαζόμενων κομμάτων. Το ρήγμα διευρύνεται και το διαζύγιο οριστικοποιείται οκτώ μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑΣ Αναζητώντας τροχιά λύσης Το καλοκαίρι του 2007 το ΑΚΕΛ ζητεί επαναδιαπραγμάτευση της συνεργασίας με ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ και καταγγέλλοντας ότι δεν βρίσκει ανταπόκριση, αποφασίζει να διεκδικήσει την προεδρία με τον ηγέτη του, Δημήτρη Χριστόφια. Επικαλείται τα δραματικά αδιέξοδα στο Κυπριακό και διεκδικεί την προεδρία υπό το σύνθημα «δίκαιη λύση, δίκαιη κοινωνία». Κυρίαρχο θέμα της εκστρατείας η επαναφορά του Κυπριακού σε τροχιά λύσης μετά το αρνητικό κλίμα που δημιουργήθηκε για την Κύπρο εξαιτίας της απόρριψης του Σχεδίου Ανάν και τους χειρισμούς της κυβέρνησης Τ. Παπαδόπουλου.Στις προεδρικές εκλογές τον Φεβρουάριο του 2008 ο πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος απέτυχε να περάσει στον δεύτερο γύρο, στον οποίο αναμετρώνται οι Δ. Χριστόφιας και Ι. Κασουλίδης. Η ΕΔΕΚ αποφασίζει αμέσως να στηρίξει την υ- ποψηφιότητα Χριστόφια, ενώ το ΔΗΚΟ μετά από ταλαντεύσεις και έντονο παρασκήνιο τάσσεται υπέρ της υποψηφιότητας Χριστόφια, ο οποίος εκλέγεται θριαμβευτικά εξασφαλίζοντας τη στήριξη όλων των πολιτικών δυνάμεων, πλην του ΔΗΣΥ και του ΕΥΡΩ- ΚΟ. Είναι ο πρώτος ηγέτης του ΑΚΕΛ που καταλαμβάνει το κορυφαίο πολιτειακό αξίωμα. Τη θέση του στην προεδρία της Βουλής καταλαμβάνει ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Μάριος Καρογιάν. Μετά τον πρώτο χρόνο, οι προστριβές ήταν συνεχείς και έντονες, κατά κύριο λόγο για το Κυπριακό και την οικονομία. Λόγω έντονων διαφωνιών στο Κυπριακό η ΕΔΕΚ εγκαταλείπει την κυβέρνηση τον Φεβρουάριο του Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε πολλές φορές και το ΔΗ- ΚΟ, αλλά την υστάτη παρέμενε στη συγκυβέρνηση, γεγονός που προκαλούσε εσωκομματικές αναταράξεις. Υπό το βάρος και της πολύνεκρης έκρηξης στο Μαρί ο Μάριος Καρογιάν έθεσε όρους για τη συνέχιση της συνεργασίας, τους οποίους ο Πρόεδρος Χριστόφιας εμφανίστηκε έτοιμος να αποδεχθεί. Ωστόσο, το ΔΗΚΟ προέταξε τις έντονες διαφωνίες στο Κυπριακό και τελικώς μετακινήθηκε κι αυτό στο στρατόπεδο της αντιπολίτευσης. Έτσι, ακόμη ένας πολιτικός γάμος δεν κατόρθωσε να στεριώσει Το κόμμα της Αριστεράς είναι αυτό που πρόσφερε στήριξη σε υποψήφιο άλλου κόμματος ή σε μη κομματικό τις περισσότερες φορές. Συγκεκριμένα, στήριξε Κατέχει τα σκήπτρα σε ό,τι αφορά την παρουσία ηγέτη του στο ύπατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας συγκριτικά με τα υπόλοιπα κόμματα. Το με τον Σπύρο Κυπριανού και το ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΙKΕΣ Είναι το μόνο κόμμα που η υπόδειξη του υποψηφίου του πέρασε από ενδοκομματική εκλογή (Γλαύκος Κληρίδης έναντι Γιαννάκη Μάτση, τον Απρίλιο του 1992, και Νίκος Αναστασιάδης έ- ναντι Ελένης Θεοχάρους, το 2012). Στις προεδρικές του 2008 τον Ιωάννη Κληρίδη (1959), τον Μακάριο (1968), τον Σπύρο Κυπριανού (1983), τον Γιώργο Βασιλείου (1988 και 1993), τον Γιώργο Ιακώβου (1998), τον Τάσσο με τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Υπήρξε δε συγκυβερνών κόμμα στην πρώτη πενταετή θητεία του Γλαύκου Κληρίδη ( ) και στα πρώτα τρία χρόνια της κυβέρνησης Δημήτρη ο Ιωάννης Κασουλίδης ήταν ο πρώτος υποψήφιος του ΔΗΣΥ που δεν κατείχε τη θέση του ηγέτη του κόμματος. Παπαδόπουλο (2003) και τώρα τον Σταύρο Μαλά. Ο Δημήτρης Χριστόφιας υπήρξε ο πρώτος κομματικός υποψήφιος του Α- ΚΕΛ, στις προεδρικές του Χριστόφια (Φεβρουάριος Ιούλιος 2011). Είναι το μόνο κόμμα που εξέλεξε Πρόεδρο από τον πρώτο γύρο σε δύο αναμετρήσεις (Σπ. Κυπριανού και Τ. Παπαδόπουλο).

7 07-POLITIKI_KATHI 15/02/ :11 ΜΜ Page 7 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Η κυρία πίσω από την ιδέα για «κούρεμα» Ερωτηματικά για τους πειραματισμούς της επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Κύπρο, Ντέλια Βελκουλέσκου ΟΥΆΣΙΝΓΚΤΟΝ Ανάλυση του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗ Σφοδρά παράπονα με τις απόψεις που εκφράζει η επικεφαλής της ομάδας του ΔΝΤ στην Τρόικα, Ντέλια Βελκουλέσκου, έχει η Λευκωσία, αποδίδοντάς της ευθύνες για «πειραματισμούς» στην προσπάθεια για να καταστεί το κυπριακό χρέους «βιώσιμο», σύμφωνα με τα κριτήρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Στην κ. Βελκουλέσκου αποδίδεται η πατρότητα διαφόρων προτάσεων που έχουν γίνει κι έχουν σαν αποτέλεσμα από τον Νοέμβριο που συμφωνήθηκε κατ αρχήν το Μνημόνιο μέχρι σήμερα, δεν έχει ακόμη επισημοποιηθεί η συμφωνία. Όπως μας ανέφερε καλά ενημερωμένη πηγή στη Λευκωσία, η αρχή έγινε από την πρώτη κιόλας επίσκεψη, όταν η 37χρονη Ρουμάνα α- Μετά τις εκλογές οι μεγάλοι της Ευρώπης θα συζητήσουν το κυπριακό ζήτημα απευθείας με την Κριστίν Λαγκάρντ ξιωματούχος του ΔΝΤ έριξε στο τραπέζι την ιδέα να αφεθεί μία από τις προβληματικές τράπεζες να χρεοκοπήσει. Η πρώτη συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις και στην Κύπρο και στις Βρυξέλλες, καθώς οι επιπτώσεις και στον κυπριακό τραπεζικό τομέα και στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα θα ήταν μεγάλες. Τα προβλήματα συνεχίστηκαν με τις συνεχείς τριβές της με κυβερνητικά στελέχη, για να κορυφωθούν τον Νοέμβριο, όταν μετά την κατ αρχήν συμφωνίας Κύπρου Τρόικας έθεσε θέμα βιωσιμότητας, αρνούμενη οποιαδήποτε παρέκκλιση από την αυστηρή 3+1 χρόνια αποδεκτή από το ΔΝΤ αρχή, παρότι και η Κομισιόν και η Τρόικα με τα δικά τους κριτήρια έκριναν το χρέος βιώσιμο. Στο διάστημα από τον Νοέμβριο μέχρι σήμερα, αν και η Λευκωσία έριξε αρκετές ιδέες στο τραπέζι συνηγορούντων και των εκπροσώπων της Κύπρου στην εκτελεστική επιτροπή του Ταμείου η κ. Βελκουλέσκου τις απέρριψε, α- ντιπροτείνοντας αρχικά «κούρεμα» των κυπριακών ομολόγων και στη συνέχεια «κούρεμα» (φορολόγηση) των καταθέσεων. Οικονομικός αναλυτής στην Ουάσινγκτον χαρακτήρισε την ιδέα του «κουρέματος» των καταθέσεων «ηλίθια», επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει στο τραπέζι, αφού μ αυτή διαφωνούν κάθετα η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. «Οι επιπτώσεις σε μικρές ευρωπαϊκές τράπεζες πολλών χωρών θα είναι τεράστιες, πέραν των επιπτώσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου», μας είπε. Το περίεργο στην υπόθεση είναι ότι η ιδέα του «κουρέματος» των καταθέσεων έπεσε στο τραπέζι από την κ. Βελκουλέσκου χωρίς να συνοδεύεται από καμία ανάλυση, ή εξειδίκευση. Αν δηλαδή αφορά στο σύνοδο των καταθετών (ακόμη κι αυτών που καλύπτονται από την εγγύηση των ευρώ ανά λογαριασμό) ή μόνο τους μεγαλοκαταθέτες. Ως αποτέλεσμα των σφοδρών παραπόνων της Λευκωσίας, έχει τοποθετηθεί ο Ερνέστο Ραμίρεζ «σκιώδης» ε- πικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Κύπρο, ώστε να υπάρχει κάποια πρόσθετη επιτήρηση. «Άπειρη και φιλόδοξη» Όπως μας ανέφεραν πηγές στην Ουάσινγκτον, που γνωρίζουν θέματα του ΔΝΤ, η Ντέλια Βελκουλέσκου είναι η μοναδική επικεφαλής αποστολής που είναι κλίμακας Α, ενώ οι υπόλοιποι επικεφαλής ιεραρχικά είναι στην κλίμακα Β. Η έλλειψη πείρας, τόσο σε παρόμοια ζητήματα όσο και στην περίπτωση της Κύπρου, θεωρείται από αρκετούς η αιτία του «υπερσυντηρητισμού» που της καταλογίζεται για τις εισηγήσεις της. Αντίθετα, όπου υπήρξαν έμπειρα υψηλόβαθμα στελέχη και με πείρα, έχει παρατηρηθεί ότι υ- πάρχει και μεγαλύτερη ευελιξία κινήσεων. Πηγή στη Λευκωσία παραδέχθηκε πως για πολλά χρόνια είχαν εκφραστεί παράπονα και από το Υπουργείο Οικονομικών και από την Κεντρική Τράπεζα, ότι οι υπεύθυνοι του ΔΝΤ για την Κύπρο άλλαζαν τακτικά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάποιος καλός γνώστης της κυπριακής πραγματικότητας. «Το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε όταν παρέμεινε για 3-4 χρόνια επικεφαλής της κυπριακής αποστολής ο Ουές ΜάκΓκριου, που ετοίμαζε και τις σχετικές ετήσιες εκθέσεις. όμως άλλαξε τρεις μήνες πριν από την κυπριακή προσφυγή», μας είπε. Αν και ο διορισμός της κ. Βελκουλέσκου δεν έγινε χωρίς παράπονα από τη Λευκωσία, είναι προφανές ότι δεν υπήρξε άμεση αντίδραση, ίσως και λόγω των αλλαγών που έγιναν στην η- γεσία της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομικών. «Είναι προφανές ότι άργησαν να συνειδητοποιήσουν τη ζημιά που έκανε κι όταν είχε ετοιμάσει την έκθεση, μετά την πρώτη ε- πίσκεψη της Τρόικας στην Κύπρο, ήταν ήδη αργά. Γιατί δεν αρέσουν στην ηγεσία του ΔΝΤ αλλαγές στην ομάδα, όσο διαρκεί η διαπραγμάτευση ενός προγράμματος», είπε η ίδια πηγή. Από την πρώτη κιόλας επίσκεψη στην Κύπρο, η 37χρονη αξιωματούχος του ΔΝΤ Ντέλια Βελκουλέσκου έριξε στο τραπέζι την ιδέα να αφεθεί μία από τις προβληματικές τράπεζες να χρεοκοπήσει, ιδέα που προκάλεσε αντιδράσεις σε Κύπρο και Βρυξέλλες. Ραντεβού με τον νέο Πρόεδρο Η αλλαγή κυβέρνησης θα επιταχύνει τις εξελίξεις Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Τζέρι Ράις, επανέλαβε την Πέμπτη πως μετά τις εκλογές θα υπάρξουν συνομιλίες με τη νέα κυβέρνηση. Παρότι δεν απάντησε στο ερώτημα αν έχουν γίνει συναντήσεις με προεδρικούς υποψηφίους, είναι γνωστό ότι η Τρόικα έχει συναντηθεί με δύο εξ αυτών. Ωστόσο, όπως διευκρίνισε πηγή εκτός του ΔΝΤ, οι συζητήσεις ήταν τυπικές και κάλυψαν «ευαίσθητα ζητήματα». «Το ΔΝΤ έχει ως αρχή να διαπραγματεύεται μόνο με επίσημες κυβερνητικές αρχές», μας είπαν. Παρά τα αρνητικά δημοσιεύματα για «ξέπλυμα» μαύρου χρήματος και τη φιλολογία που υπάρχει γύρω από τη βιωσιμότητα του χρέους, οι προβλέψεις για πιθανή συμφωνία σύντομα μετά τις εκλογές παραμένουν αρκετά αισιόδοξες και οι όποιες αρνητικές φωνές στην Ε.Ε. δεν φτάνουν στο σημείο να μπλοκάρουν την υπογραφή. Εκτιμάται ακόμη πως η εκλογή του νέου Προέδρου θα επιταχύνει τις εξελίξεις, καθώς οι μεγάλοι της Ευρώπης θα συζητήσουν το κυπριακό ζήτημα απευθείας με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ. Σχετικά με τις επιπτώσεις των δημοσιευμάτων για «κούρεμα» των καταθέσεων, στην Ουάσινγκτον θεωρούν ότι το σύστημα έχει αντέξει, ωστόσο οι κίνδυνοι παραμένουν, όσο δεν υ- πογράφεται η τελική συμφωνία. Παράλληλα, είναι προφανές ότι πέραν των εκροών, η χρήση του ELA όπως κάνει η Λαϊκή με επιτόκιο 2,75% έχει κι αυτή το κόστος της.

8 08-PARASKHNIO_KATHI 15/02/ :05 ΜΜ Page 8 8 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Διαβάστε στο Μείωση 2% στην ποσότητα των αποβλήτων στην Κύπρο το 2011, στις τόνους Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Ο Νικόλας στο ακουστικό Απροκάλυπτα εργάστηκε τις τελευταίες μέρες ο Νικόλας Παπαδόπουλος υπέρ της υποψηφιότητας Γιώργου Λιλλήκα, μαζί με μέλη της οικογένειας αλλά και του Ιδρύματος Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, ο Νικόλας πήρε σβάρνα τα τηλέφωνα ΔΗΚΟϊκών ψηφοφόρων και τους καλούσε να ψηφίσουν Λιλλήκα, λέγοντας ότι με την ανάληψη της ηγεσίας του ΔΗΚΟ από τον ίδιο, τα πράγματα θ αλλάξουν άρδην στο κόμμα και κανείς δεν θα περισσεύει. Φυσικά, αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο πανικός που εκδηλώθηκε την τελευταία στιγμή είναι δηλωτικός του γεγονότος ότι ο Νικόλας έχει βάλει τα ρέστα του στην πολιτική παρτίδα των προεδρικών εκλογών και ότι αν τη χάσει αυτή είναι καταδικασμένος να χάσει και όλες τις άλλες, βαδίζοντας στο δρόμο της Ένωσης Κέντρου. Πώς τα φέρνει όμως η ζωή; Μέχρι προχθές ο Νικόλας κατηγορούσε τον Καρογιάν ότι είναι γαντζωμένος στην καρέκλα του προέδρου του ΔΗΚΟ και τώρα ο ίδιος δίνει μάχη για την ίδια καρέκλα. Πάντως, γενικά ομιλούντες, φαίνεται ότι η εσωκομματική αντιπολίτευση στο ΔΗΚΟ υπό την πίεση των εξελίξεων φαίνεται να οδηγείται μοιραία λάθη που θα τα πληρώσει σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του κόμματος, διότι «έφερε το ΔΗΚΟ αντιμέτωπο με την ίδια του την ύπαρξη» ήταν η χαρακτηριστική έκφραση που μας λέχθηκε. Αν ο Αναστασιάδης εκλεγεί από τον πρώτο γύρο, τότε το παιχνίδι θα πρέπει να θεωρείται τελειωμένο για εκείνους που επιμένουν στην ίδια γραμμή, με πρώτο και καλύτερο τον Νικόλα Παπαδόπουλο, ο οποίος για το συγκεκριμένο σενάριο λέει ότι θα φτιάξει κόμμα και θα πάρει μαζί του κι άλλους δύο βουλευτές. Στην πολιτική όμως η απόσταση από τα λόγια μέχρι την πράξη είναι συχνά τεράστια. Πρώτο τραπέζι πίστα Το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής φαίνεται να έχει την τιμητική του σε αυτές τις εκλογές καθότι «παίζει πρώτο τραπέζι πίστα», με δύο επιστήμονές του. Ο ένας μάλιστα, ο Σταύρος Μαλάς, είναι προεδρικός υποψήφιος, ο άλλος, ο εκτελεστικός επιστημονικός διευθυντής του, ο Φίλιππος Πατσαλής, είναι εκ των επιφανών υποστηρικτών της υποψηφιότητας Νίκου Αναστασιάδη. Η απορία της στήλης είναι πως και ο Γιώργος Λιλλήκας με τόσες διασυνδέσεις με το Χάρβαρντ δεν επίταξε έ- να επιστήμονα από το περιώνυμο πανεπιστήμιο για να τον στηρίξει. Πάντως, εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι ο Σταύρος Μαλάς, θα επιστρέψει πίσω στη θέση του στο Ινστιτούτο, σε περίπτωση που δεν εκλεγεί φυσικά. Αλληλέγγυος κι ο Πάπας; Νόμιζα ότι μου έκανε πλάκα ο φίλος που με ξύπνησε πρωί-πρωί για να μου μεταφέρει την είδηση ότι παραιτήθηκε ο Πάπας Βενέδικτος. Έχουν δολοφονηθεί αρκετοί Ποντίφικες (στο Μεσαίωνα), αλλά οι παραιτηθέντες μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ρε μπας και μου κάνεις πλάκα, του είπα, «αλήθεια σου λέω», μου απάντησε, αλλά μου έκανε και πλάκα. Και εξηγήθηκε: Τελευταία ημέρα του Βενέδικτου στον Θρόνο της Ρώμης θα είναι η 28η Φεβρουαρίου. Αποχωρεί μαζί με τον Χριστόφια, μου είπε γελώντας ο αθεόφοβος, που δεν παρέλειψε να με ρωτήσει αν «άκουσα» πως σκοπεύουν Βενέδικτος και Χριστόφιας να αποσυρθούν παρέα στο Κελλάκι! Ή- μαρτον Κύριε, αναφώνησα. Κάτι που απέφυγε να ψελλίσει ακόμα και στο τελευταίο του διάγγελμα προς τον κυπριακό λαό ως Πρόεδρος ο Δημήτρης Χριστόφιας. Το ξανάπαμε ότι η συγγνώμη θέλει μεγάλη ψυχή! Back to the future Ένας ΑΚΕΛικός φίλος της στήλης, μου μετέφερε ένα αστείο που κυκλοφορεί ως φαίνεται το τελευταίο διάστημα στην Εζεκία Παπαϊωάννου. Στις 28 Φεβρουαρίου ο Χριστόφιας φεύγει από το Προεδρικό Μέγαρο και μεταβαίνει στο σπίτι του. Την ε- πόμενη μέρα πρωί-πρωί η μερσεντές του τέως προέδρου σταματά έξω από τα γραφεία της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, ο σύντροφος Δημήτρης κατεβαίνει καλημερίζει και ανεβαίνει στο Εκλογές στη φωλιά του κούκου Ο πρόεδρος της Λαϊκής κ. Ανδρέας Φιλίππου (στο βήμα) και ο δικηγόρος της Λαϊκής κ. Πάμπος Ιωαννίδης (καθήμενος τέταρτος στη σειρά μετά τον κ. Φιλίππου), αφού έλυσαν τα προβλήματα του γιουγκοσλαβικού λαού κατά τις επιταγές του Μιλόσεβιτς, ανέλαβαν να επιλύσουν και τα προβλήματα των κατόχων αξιογράφων, αλλά όπως μαρτυρεί ο Ιανός που ήταν εκεί, λίγο έλειψε να φάνε ξύλο. Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ Γερούν Ντάισελμπλουμ Ο Ολλανδός, νέος επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος πριν πει καλημέρα ως πρόεδρος άρχισε να ρίχνει φάπες επί δικαίων και αδίκων της Κύπρου μη εξαιρουμένης νιώθει ήδη πάνω από το κεφάλι του τη σπάθα των ευρωπαϊκών ΜΜΕ που μπορεί ανέχονται πολλά αλλά όχι την υπεροψία. γραφείο του Άντρου Κυπριανού. Ανοίγει την πόρτα, μπαίνει και ρωτά τον Άντρο. Σύντροφε ήρτα, ποιον εν το γραφείο μου; Εκλογές στη Νέα Υόρκη Γύρω στα άτομα έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους για να ψηφίσουν στο ε- κλογικό κέντρο που θα λειτουργήσει στο Γενικό Προξενείο Νέας Υόρκης. Θα μπορούσαν να είναι περισσότεροι με καλύτερη προβολή. Ωστόσο, είναι πρώτη φορά που συμβαίνει στην Αμερική, α- φού στις βουλευτικές ελάχιστοι δήλωσαν συμμετοχή. Δυσαρέσκεια Εβραίων Μιλώντας για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (και δεν ξυλεύουμε πεσούσαν δρυ) αποχωρώντας έχει διευθετήσει σχεδόν όλες τις εκκρεμότητες της θητείας του. Διόρισε και υποδιοικητή στην Κεντρική Τράπεζα, μετέθεσε άρον-άρον τον πρέσβη της Δημοκρατίας στην Ουάσινγκτον, αναβάθμισε και την αντιπροσωπεία της Παλαιστίνης στην Κύπρο σε Πρεσβεία. Η αναβάθμιση αυτή έγινε την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου, στη διάρκεια της ε- πίσημης επίσκεψη στην Κύπρο του Παλαιστίνιου υπουργού Εξωτερικών. Έτσι η Κύπρος έγινε η 8η χώρα-μέλος της Ε.Ε. που το κάνει, μαζί με κάποιους ανατολικοευρωπαίους που το είχαν κάνει πολύ παλιότερα, πριν δηλαδή και την αναβάθμιση του στάτους της Παλαιστινιακής αρχής στον ΟΗΕ. Μάλιστα, μία από αυτές της χώρες είχε ψηφίσει αρνητικά στη Γενική Συνέλευση. Φαίνεται αυτή η ενέργεια δεν άρεσε στο Εβραϊκό λόμπι των ΗΠΑ και η αναβάθμιση είναι το βασικό θέμα συζήτησης στα «πηγαδάκια» της μεγάλης εκδήλωσης που συνδιοργάνωσαν το βράδυ της Τετάρτης στο Κογκρέσο, οι βουλευτές Κώστας Μπιλιράκης και Τεντ Ντόιτς, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας τους «Ελληνο-Ισραηλινή Συμμαχία». Αναρωτιόντουσαν για τη σκοπιμότητα της κίνησης αυτής της τελευταίας στιγμής, με κάποιους μάλιστα να σκέφτονται μήπως υπήρξε και προσυνεννόηση με τον Αναστασιάδη, για να μην πέσουν οι ευθύνες στον νέο Πρόεδρο. Στην εκδήλωση έδωσε το παρών της η Αμερικανο-Εβραϊκή Επιτροπή (AJC), όχι όμως και η μεγάλη οργάνωση του εβραϊκού λόμπι AIPAC, παρότι είχε συμμετάσχει στις συνεδριάσεις για την προετοιμασία της. Ως βασικός λόγος θεωρήθηκε η διπλωματική αναβάθμιση των Παλαιστινίων. Ακούστηκε όμως πως τους αιφνιδίασε η α- πομάκρυνση του Κύπριου πρέσβη, ο οποίος ήταν κι ένας από τους πέντε ομιλητές στο περυσινό τους συνέδριο και με τον οποίο ανέπτυξαν πολύ καλή συνεργασία. Αλήθεια ή υπερβολές, εμείς το καταγράφουμε. Μην τριτώσει το κακό Συνάντηση με τον γ.γ. του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν είχε την Τετάρτη ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ. Ο γ.γ. επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον για να συναντηθεί με τη νέα ηγεσία των Επιτροπών Εξωτερικών της Βουλής και της Γερουσίας κάτι που έκανε και πριν από δύο χρόνια και την Πέμπτη τον νέο υπουργό Εξωτερικών, Τζον Κέρι. Πριν από δύο χρόνια, ο Ρόμπερτ Μενέντεζ ξάφνιασε τον Μπαν Κι Μουν ρωτώντας τον για το Κυπριακό. Φέτος, δεν είναι σίγουρο αν συνέβη το ί- διο. Θα μου πείτε είναι πολλά τα διεθνή θέματα, έχει και πολλά στο νου του ο Μενέντεζ, με τις κατηγορίες που του απηύθυναν οι Ρεπουμπλικάνοι, μπορεί να του διέφυγε. Το ίδιο μπορεί και να του διέφυγε στην κατάθεση του Τζον Κέρι στη Γερουσία. Σημειώνεται ότι ο κουβανικής καταγωγής γερουσιαστής και δεδηλωμένος φίλος της Κύπρου, τα είχε πάρει στο κρανίο με το ά- νοιγμα κυπριακής πρεσβείας στην Κούβα. Όπως και να έχει, ελπίζουμε να μην τριτώσει το κακό και να φτάσουμε να πούμε αυτό που είπε ο πρόεδρος της ΠΣΕΚΑ, Φίλιπ Κρίστοφερ στον φιλέλληνα αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν: «Σε προτιμούσα όταν ήσουν πρόεδρος της επιτροπής της Γερουσίας». Η πεζίνα Γαλανού Η γνωστή ρήση Αλέξη Γαλανού περί «πεζίνας», μπορεί να μη χρησιμοποιήθηκε σε αυτή την προεκλογική, ωστόσο, ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων τώρα ξοδεύει τα δικά του καύσιμα αλλού. Τι εννοούμε; Πάνω από εκατό εκκλησίες, μοναστήρια και ξωκλήσια έχουν βεβηλωθεί, ενώ πολλές εκκλησίες μετατράπηκαν σε τζαμιά ή χρησιμοποιούνται α- πό τον τουρκικό στρατό. Αυτό αναφέρεται στην τελευταία έκθεση της Υπάτης Αρμοστού του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σημειώστε ό- τι είναι η πρώτη φορά (!), μάλιστα η πρώτη φορά, μετά από 39 χρόνια, που συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση το θέμα της Αμμοχώστου. Η έκθεση αναφέρεται στο Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, στην καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην καταπάτηση των θρησκευτικών ελευθεριών στις κατεχόμενες περιοχές. Και όλα αυτά επειδή κάποιοι δουλεύουν αθόρυβα. Ο Ιανός θέλει να συγχαρεί την Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων, υπό την προεδρία του Αλέξη Γαλανού, η οποία προσπαθεί σε διάφορα επίπεδα να κρατά ζωντανό το Κυπριακό, το οποίο το τελευταίο διάστημα λόγω αφενός της οικονομικής κρίσης και αφετέρου της προεδρολογίας παρέμεινε ξεχασμένο στο ράφι. Γράφει Ο ΙΑΝΟΣ ΒΟΛΕΣ Ο θαυμασμός του σκύλου και το άλογο συγκλητικός Toυ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΑΡΗ Ο Καλιγούλας, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας, έχρησε το άλογο του συγκλητικό και το έντυσε μάλιστα και με τήβεννο. Ο Καλιγούλας μπορεί να φαινόταν και ίσως να ήταν και τρελός, αλλά φανέρωνε πικρές αλήθειες στους συγκλητικούς, οι οποίοι συμπεριφέρονταν σαν ά-λογα (χωρίς λογική), απέναντι στην εξουσία του αυτοκράτορα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται και στο ό- νομα της Δημοκρατίας, όπου μόνο η επιθυμία του η- γέτη ποτέ η εντολή αποτελεί διαταγή για όλους τους υπηκόους του κράτους, οι οποίοι σκύβουν το κεφάλι και εκτελούν διαταγές, για να μην φάνε το κεφάλι τους. Οι αρχαίοι Έλληνες οι οποίοι καθιέρωσαν τη Δημοκρατία, διάλεγαν τους ηγέτες τους, όχι μόνο με εκλογές αλλά και με κλήρωση ανάμεσα στους άριστους. Η επιλογή των ηγετών μόνο με εκλογές συνέβαινε στα ολιγαρχικά καθεστώτα. Ο θεσμός της κλήρωσης καθιερώθηκε στο άριστο πολίτευμα της δημοκρατίας, για να αποτρέπονται φαινόμενα λαϊκισμού, φανατισμού και κυρίως αντεκδίκησης από τους ηγέτες. Από την άλλη αποτελούσε παραδοχή ότι η άσκηση εξουσίας, δεν αποτελεί συνάρτηση μόνο της εξυπνάδας και της ευγλωττίας, αλλά και συνάρτηση σειράς προσόντων, με κυριότερο την ταπείνωση. Μη θεωρείς ότι ο θαυμασμός του σκύλου σου είναι πειστική ένδειξη ότι είσαι υπέροχος, λέει η Αμερικανίδα αρθρογράφος Ann Landers ( ). Και το μεγαλύτερο πρόβλημα σε όλες τις μορφές εξουσίας, είναι ότι οι εξουσιαστές, οι ηγέτες, θεωρούν τους ε- ξουσιαζόμενους ως «σκύλους» έτοιμους να ικανοποιήσουν κάθε επιθυμία του «αφεντικού», πολλές φορές και πριν ακόμη αυτή εκδηλωθεί. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να καταστεί εκπαιδευμένος σκύλος, όπως νομίζουν πολλοί ηγέτες και περισσότεροι δάσκαλοι, οι οποίοι βάζουν όλα τα αβγά τους στο καλάθι της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, τα οποία θεωρούν ως πανάκεια, για κάθε «ασθένεια και κάθε «μαλακία». Ε- ξάλλου, αν ήταν δυνατό να γίνουν όλοι οι άνθρωποι «καλοί και αγαθοί» με την παιδεία, θα ζούσαμε όλοι σ έναν παράδεισο. Η εξουσία αποτελεί το ισχυρότερο αφροδισιακό σε αυτόν τον κόσμο και στο στάδιο της κορύφωσής της, στο στάδιο της άσκησης εξουσίας, οι διαφορετικές φωνές συχνά-πυκνά, εξαφανίζονται, μαζί και οι άνθρωποι που τολμούν να μιλήσουν δημοσίως και να καταγγείλουν τα κακώς έχοντα. Σε δικτατορικά καθεστώτα η τιμωρία είναι το «κεφάλι» του επαναστάτη, ενώ στα δημοκρατικά, η ανεργία και η απομόνωση. Η σύσταση της Αμερικανίδας αρθρογράφου, για τους σκύλους σε υπέροχους ανθρώπους, δεν είναι καθόλου τυχαία, σε μια χώρα όπου ο πρόεδρος της χώρας είναι και πλανητάρχης. Ωστόσο, στην Αμερική ο πρόεδρος περιορίζεται σε μόνο δύο θητείες, γιατί ξέρουν ότι η εξουσία φθείρει. Την ίδια ώ- ρα υπάρχουν θεσμοί ελέγχου όλων των μορφών εξουσίας και όλων των δημοσίων δαπανών, από ανεξάρτητους θεσμούς. Σε επίπεδο πολιτικό από το Κογκρέσο και τη Βουλή και σε επίπεδο οικονομικό, από ανεξάρτητους ελεγκτικούς οίκους. Κάθε εξουσία χωρίς έλεγχο καθίσταται τυραννία και όπου διαταράσσεται αυτό το εκκρεμές τότε δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα. Στην Κύπρο το Σύνταγμα του 1960 καθιέρωσε τον έλεγχο ανάμεσα στις δύο κοινότητες του τόπου, με τον θεσμό του Ελληνοκύπριου προέδρου και Τουρκοκύπριου αντιπροέδρου και με ανάλογο τρόπο, στους ανεξάρτητους θεσμούς του γενικού εισαγγελέα, του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και του γενικού ελεγκτή. Μετά το 1963 και την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων, ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας και των ανεξάρτητων θεσμών απέκτησαν τεράστια εξουσία και σε πολλές περιπτώσεις ανεξέλεγκτη και φασιστική. Αποτέλεσμα ήταν να φθάσουμε στο σημερινό σημείο, με τα λαϊκά παντοπωλεία, τους ανέργους, τους πεινασμένους, τους σιωπηλούς καταθλιπτικούς ανθρώπους και τα ά- γνωστα δράματα των αυτοκτονιών. Η Κύπρος βρίσκεται σήμερα σε ένα ιστορικό μεταίχμιο, με την κατάρρευση του λεγόμενου οικονομικού παραδείσου. Τα άμεσα μέτρα που αναζητούνται, για εξασφάλιση δανείων από τρίτες χώρες και με τις διαπραγματεύσεις για το σκληρό Μνημόνιο, μπορεί να αποτελούν μια λύση. Ωστόσο, για ν αλλάξει το σύστημα, απαιτούνται πολλά περισσότερα και κυρίως θεσμοθέτηση του ελέγχου σε όλα τα επίπεδα της ε- ξουσίας, της δημόσιας υπηρεσίας, σε αυτό που καλείται γραφειοκρατία. Ο χρόνος είναι κατάλληλος για τομές και οι απογοητευμένοι πολίτες, αναμένουν ένα «Θησέα» ο οποίος θα καθαρίσει τον «στάβλο του Αυγεία». Φτάνει να μην καούν τα «χλωρά μαζί με τα ξερά», να μη διευρυνθεί περαιτέρω το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Κυρίως όμως πρέπει να σταματήσει ο πόλεμος κατά της μεσαίας τάξης, η οποία συρρικνώνεται με απίστευτους ρυθμούς, με το φόρτωμα του βάρους, για την αποπληρωμή των δανείων. KYΠΕ

9 09-POLITIKI_KATHI 15/02/2013 6:56 ΜΜ Page 9 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 9 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Πάρε-δώσε με τον νέο Πρόεδρο επιδιώκει η Άγκυρα Κινήσεις θα αξιώσει η Toυρκία, εκμεταλλευόμενη την οικονομικά αποδυναμωμένη Λευκωσία Του ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ Οι προβληματισμοί και οι στοχεύσεις της Τουρκίας στο Κυπριακό και την ενέργεια για την επόμενη μέρα των εκλογών στην Κύπρο Οι κυπριακές προεδρικές εκλογές δεν βρήκαν μεγάλο αντίκτυπο στην τουρκική πρωτεύουσα και στον τουρκικό Τύπο, ενώ περιορισμένο υπήρξε και το ενδιαφέρον του τουρκοκυπριακού Τύπου για τις προεδρικές εκλογές. Ω- στόσο, οι κύκλοι της τουρκικής κυβέρνησης, του τουρκικού Υπουργείου Ε- ξωτερικών και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή τις κυπριακές εκλογές. Η τουρκική πλευρά αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην σύνθεση της νέας κυβέρνησης και στην διαμόρφωση των νέων πολιτικών ισορροπιών στο κυπριακό πολιτικό προσκήνιο. Αυτό υπογραμμίζουν οι τουρκικές πηγές της «Κ», οι οποίες παρακολουθούν από πολύ κοντά τις κινήσεις των συνεργατών του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου. «Ο στόχος της Τουρκίας παραμένει ένας και μοναδικός», επισημάνουν οι πηγές της «Κ» και μας υπενθυμίζουν: «Η Άγκυρα επιδιώκει την έναρξη μιας διαδικασίας πάρε-δώσε ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή και στην τουρκοκυπριακή πλευρά». Από ό,τι φαίνεται, η τουρκική πλευρά πιστεύει ότι στο πλαίσιο της προτεινόμενης διαδικασίας πάρε-δώσε υπάρχουν όλες οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να τεθούν επί τάπητος σημαντικά ζήτημα όπως οι διάφορες πτυχές του Κυπριακού και φυσικά οι νέες εξελίξεις, οι οποίες αφορούν την κυπριακή ΑΟΖ. «Το αλισβερίσι, το πάρε-δώσε σε σημαντικά ζητήματα όπως το εδαφικό, το περιουσιακό και τη μεταφορά του κυπριακού φυσικού αερίου Στον απερχόμενο Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια καταλογίζει η Άγκυρα την ευθύνη για το αδιέξοδο στο Κυπριακό. ενδέχεται να επιφυλάσσει μεγάλα κέρδη για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές στο Κυπριακό». Στη νέα περίοδο, αυτή φαίνεται πως είναι η επίσημη γραμμή της Άγκυρας στο Κυπριακό. Η Άγκυρα, η οποία θεωρεί «αποτυχημένη» και «επικίνδυνη» την απερχόμενη κυπριακή προεδρία και κυβέρνηση, αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις πολιτικές ισορροπίες, οι οποίες θα α- νοίξουν τον δρόμο για τη συγκρότηση της νέας κυβέρνησης. «Ποιοι πολιτικοί παράγοντες θα επιδιώξουν να επιβάλλουν την πολιτική γραμμή τους στο Κυπριακό και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Κύπρο; Θα επικρατήσουν οι ο- παδοί της εθνικιστικής λαϊκιστικής ρητορικής; Ή θα ενισχυθούν τα ποσοστά της φιλελεύθερης μερίδας των Ελληνοκύπριων πολιτικών;» Αυτά τα ε- ρωτήματα φαίνεται πως απασχολούν τους αναλυτές και τους κύκλους του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών στην τουρκική πρωτεύουσα. Σε περίπτωση που οι κυπριακές εκλογές αναδείξουν μια νέα πολιτική ηγεσία, η οποία προσεγγίζει θετικά το ενδεχόμενο του διαλόγου και της συνεργασίας με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και την Τουρκία, η Άγκυρα θεωρεί ότι θα ανοίξει ο δρόμος για την έναρξη μιας γενικής διαδικασίας πάρε-δώσε στο Κυπριακό. Αν συμβεί αυτό, η Άγκυρα στηρίζεται στη «βοήθεια» της Δύσης, των ΗΠΑ και κυρίως των δανειστών της Κύπρου, οι οποίοι θα είναι σε θέση να συμβάλλουν «θετικά» στην επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος. Από την άλλη, από τη σκοπιά της Άγκυρας, η ενδεχόμενη ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας Ε.Ε. μπορεί να δώσει νέα ώθηση στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. «Όλα εξαρτώνται από την πορεία του Κυπριακού και την επανέναρξη των συνομιλιών. Η πρόοδος στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις εξαρτάται από την πορεία που θα έχει το Κυπριακό». Αυτό υπογραμμίζει ο έμπειρος Τούρκος διεθνολόγος, καθηγητής Τσαγρί Ερχάν. ΚΥΠΕ Την παρούσα περίοδο, οι κυπριακές εκλογές και η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού δεν είναι ο μοναδικός προβληματισμός της «κυπριακής υπηρεσίας» του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Οι Τούρκοι εμπειρογνώμονες εξακολουθούν να έχουν επικεντρωμένη την προσοχή τους στο εναλλακτικό σχέδιο της Άγκυρας για το Κυπριακό. Από ό,τι φαίνεται στη νέα περίοδο, το εναλλακτικό σχέδιο αποτελείται από δυο σκέλη: Τη σύσφιξη των σχέσεων της Άγκυρας με το κατεχόμενο μέρος της Κύπρου, την εδραίωση του τουρκικού κεφαλαίου στους κόλπους της τουρκοκυπριακής κοινότητας και τον περιορισμό της «επιθετικής» γραμμής της Λευκωσίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο πεδίο, την προηγούμενη εβδομάδα στον τουρκικό Τύπο εμφανίστηκαν πληροφορίες σχετικά με την πρόσφατη δημιουργία μιας «μαύρης λίστας» στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, στην οποία συμπεριλαμβάνονται όσες εταιρίες συνάπτουν συνεργασία με την Κύπρο. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα έχει δημιουργήσει «μαύρη λίστα» για τις εταιρίες, οι οποίες συνεργάζονται με τη Λευκωσία για την αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ και ασκεί έντονες πιέσεις στις εταιρείες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στην εν λόγω λίστα. Την προηγούμενη εβδομάδα, η «Χιουριέτ» ανέφερε ότι η Τουρκία α- πέστειλε στις διεθνείς εταιρείες που συνεργάζονται με την Κύπρο στις έ- ρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου, επιστολές διαμαρτυρίας. Η εφημερίδα πρόσθεσε ότι ο Τούρκος υπουργός Ε- νέργειας Τανέρ Γιλντίζ προειδοποίησε ότι οι εταιρείες αυτές θα μπουν στη «μαύρη λίστα» της Τουρκίας και ότι έ- πειτα από τις επιστολές διαμαρτυρίας που απέστειλε στις εταιρείες το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, κάποιες εταιρείες αναθεώρησαν την απόφασή τους και αποσύρθηκαν από τον διαγωνισμό για τη συνεργασία τους με την Κυπριακή Δημοκρατία. ΑΡΘΡΟ / Του ΙΩΑΝΝΗ Ν. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ Οι εκλογές και το Κυπριακό Οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο θα διεξαχθούν με τη χώρα να βρίσκεται στη δίνη μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσεως. Η κρίση αυτή οφείλεται εν πολλοίς αλλά όχι αποκλειστικώς στη χρεοκοπία της Ελλάδας και στο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων. Σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας δεν αντιμετωπίσθηκαν όταν έπρεπε και επέτειναν τις επιπτώσεις της ευρωπαϊκής κρίσεως χρέους στην υπερεξαρτημένη από τον τραπεζικό τομέα κυπριακή οικονομία. Την κατάσταση της οικονομίας είχε ήδη επιβαρύνει και η καταστροφή από ατύχημα του κυρίου η- λεκτροπαραγωγικού σταθμού της Κύπρου στο Μαρί της Λεμεσού τον Ιούλιο του 2011, μια τραγική ιστορία εγκληματικής αμελείας, που κόστισε τη ζωή δεκατριών ανθρώπων και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Ο χειρισμός της υποθέσεως εξέθεσε πολλαπλώς την κυπριακή πολιτική ηγεσία και συνέβαλε στην ανάδειξη όχι και τόσο κολακευτικών πτυχών του κυπριακού δημοσίου βίου. Η ανακάλυψη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου δεν μετέβαλε δραστικά τα διπλωματικά και οικονομικά δεδομένα. Οσοι ανέμεναν ότι κράτη με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο, όπως η Ρωσία, θα προσέτρεχαν, θα έσπευδαν να συνδράμουν την κυπριακή οικονομία υπό όρους ευμενέστερους των ευρωπαϊκών, διαψεύσθηκαν οικτρώς. Η βαθμιαία διάδοση μιας α- ντιευρωπαϊκής και αντιμεταρρυθμιστικής ρητορείας μπορεί να είναι α- ναμενόμενη σε μια προεκλογική περίοδο διακινδυνεύει, ωστόσο, την εμπλοκή της κυπριακής οικονομίας σε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα. Υπάρχει, βεβαίως, και το κυπριακό ζήτημα. Η προεκλογική εκστρατεία θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία απολογισμού για το πού βρίσκεται η υπόθεση της λύσεως εννέα χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 2004 για το «Σχέδιο Ανάν». Αντιθέτως, ελάχιστος ουσιαστικός διάλογος γίνεται σχετικά με το παρόν και το μέλλον του Κυπριακού. Η συζήτηση περιορίσθηκε στην άσκηση κριτικής κατά του επικρατέστερου κατά τις δημοσκοπήσεις υποψηφίου κ. Νίκου Αναστασιάδη λόγω της υποστηρίξεως που είχε τότε εκφράσει προς το «Σχέδιο Ανάν». Αυτό που δεν εξηγήθηκε, βεβαίως, είναι το πώς ο κυπριακός ελληνισμός θα είναι σε θέση να διαπραγματευθεί από θέση ισχυρότερη αυτής του 2004, ώστε να επιτύχει μια επωφελέστερη συμφωνία. Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση απέδωσε πολύ λιγότερα από τα αναμενόμενα λόγω της βαθμιαίας ψυχράνσεως των ευρωτουρκικών σχέσεων και της απομακρύνσεως της προοπτικής εντάξεως της Τουρκίας. Το κυπριακό βέτο στο άνοιγμα κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας δεν αποτελεί πλέον αποτελεσματικό μοχλό για την προαγωγή της λύσεως του Κυπριακού. Αντιθέτως, χρησιμεύει άριστα στην αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα κύκλων εντός και εκτός της τουρκικής κυβερνήσεως και ενισχύει τις φωνές αυτών που επιδιώκουν τη μονομερή καταγγελία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και τη στροφή της Τουρκίας προς άλλες περιφερειακές συμμαχίες. Εννέα χρόνια μετά το «Σχέδιο Α- νάν», το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητος για το Κυπριακό είναι πλέον μειωμένο. Ο χρόνος λειτουργεί και πάλι υπέρ της παγιώσεως των τετελεσμένων της τουρκικής εισβολής και εναντίον μιας συμπεφωνημένης λύσεως η οποία θα κατοχυρώνει τα θεμελιώδη συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων. Τα νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου προσφέρουν μια ευκαιρία όχι για την καλλιέργεια ανεδαφικών στρατηγικών αμφισβητήσεως του υπάρχοντος πλαισίου διαπραγματεύσεων, αλλά για τη χρηματοδότηση των προνοιών μιας λύσεως. Ηδη από το 1974 η επίσημη γραμμή των Ντενκτάς και Ετσεβίτ ήταν ότι «η απουσία λύσεως στο Κυπριακό είναι και αυτή μία λύση». Ο νέος πρόεδρος της Κύπρου καλείται να ανατρέψει την υποψία ότι αυτή η άποψη τείνει να γίνει κρατούσα και μεταξύ των Ελληνοκυπρίων. Ο κ. Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Ε- πιστήμης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ.

10 10-POLITIKI_KATHI 15/02/2013 6:57 ΜΜ Page Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Διαβάστε στο Ανησυχία από τον νέο ιό με συμπτώματα SARS, που φαίνεται να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Οι παιδικές ασθένειες του κυπριακού κράτους Ο Τάκης Ευδόκας μιλά για τα πρώτα δύσκολα χρόνια της Ανεξαρτησίας της Κύπρου και για την εκλογική αντιπαράθεση με τον Μακάριο Συνέντευξη στον ΑΝΤΩΝΗ ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ Το 1960 ο κόσμος ήταν πιο α- γνός. Ήλπιζε στο νεογέννητό του παιδί. Το 1961 επικράτησαν κριτήρια καθαρά συμφεροντολογικά και αντιπνευματικά. Άρχισε να προβάλλεται η έννοια του «αγωνιστή», ενώ οι ά- ξιοι παραγκωνίστηκαν Είναι ο άνθρωπος που πριν από 45 χρόνια τόλμησε να αμφισβητήσει την παντοδυναμία του Εθνάρχη Μακαρίου. Ο ψυχίατρος Τάκης Ευδόκας μιλά για το κλίμα στις προεδρικές του 1968, την τελευταία προεκλογική, την ί- δρυση του ΔΕΚ και τη φυλάκισή του. Σκιαγραφεί τον Μακάριο ως άνθρωπο και ηγέτη και εξηγεί τη μεγάλη επιρροή που ασκούσε στον κόσμο. Επιστρέψατε στην Κύπρο το 1961, λίγο μετά την Ανεξαρτησία. Το κλίμα πώς ήταν; Στην Κύπρο είχα έρθει αρχικά για διακοπές το καλοκαίρι του Υπήρχε τότε ένας ά- δολος πατριωτισμός, ο ενθουσιασμός ήταν διάχυτος, η ατμόσφαιρα εορταστική. Εγώ την παρομοίασα με αυτήν γύρω από ένα νεογέννητο παιδί. Όταν επέστρεψα ένα χρόνο αργότερα με την οικογένειά μου, για μόνιμη ε- γκατάσταση, βρήκα ένα κλίμα πολύ διαφορετικό. Είχε αρχίσει να υποχωρεί ο αρχικός ενθουσιασμός από την ανεξαρτησία και να γίνεται συνείδηση ότι απομακρυνόταν ο στόχος της Ένωσης. Ήταν και αυτό, σίγουρα. Και κοινωνικά όμως η Κύπρος του 1961 ήταν διαφορετική. Το 1960 ο κόσμος ήταν πιο αγνός. Ήλπιζε στο νεογέννητό του παιδί. Το 1961 επικράτησαν κριτήρια καθαρά συμφεροντολογικά και αντιπνευματικά. Άρχισε να προβάλλεται η έννοια του «αγωνιστή», ενώ οι άξιοι παραγκωνίστηκαν. Αν έλεγες για κάποιον ότι δεν άξιζε μια συγκεκριμένη θέση, η απάντηση «μα είναι αγωνιστής» έκλεινε κάθε συζήτηση. Και όποιος είχε πετάξει μια πέτρα τον καιρό του Αγώνα θεωρείτο αγωνιστής. Όλα γίνονταν με ρουσφέτι. Π.χ. όταν επέστρεψα, επισκέφτηκα τον Μακάριο, τον οποίο είχα συναντήσει αρκετές φορές στη Νέα Υόρκη, όπου έκανα την ειδικότητά μου, και ο οποίος με είχε παροτρύνει έντονα ότι είχα καθήκον να επιστρέψω διότι η Κύπρος είχα ανάγκη από νέους επιστήμονες και ήθελε να με βοηθήσει στην επαγγελματική μου αποκατάσταση. Μου έδωσε μια κάρτα του και μου είπε να επισκεφτώ τον Βασιλόπουλο που ήταν αρμόδιος του Υ- πουργείου Υγείας. Όταν πήγα, αυτός δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον ούτε για τις απόψεις μου ούτε για τις σπουδές μου. Το μοναδικό του ενδιαφέρον ήταν να ανιχνεύσει αν είχα κάρτα του Μακαρίου. Δεν του την έδωσα. Έ- φυγα και είπα ότι θα ασκήσω μόνος μου το επάγγελμα. Εφτά χρόνια αργότερα, κάνατε το «αδιανόητο». Αμφισβητήσατε τον Μακάριο και διεκδικήσατε εκλογή στην Προεδρία. Πώς καταλήξατε σε μια τέτοια απόφαση; Στις αρχές του 1968, με την προκήρυξη των εκλογών, οι διάφορες αντιπολιτευόμενες ομάδες κάναμε μια μεγάλη συγκέντρωση στο «Χίλτον». Οι Γριβικοί, οι του Δέρβη, εγώ α- ντιπροσώπευα τους νέους επιστήμονες. Α- ποφασίσαμε να κατέλθουμε στις εκλογές και καταλήξαμε σε μια συντονιστική επιτροπή από 11 πρόσωπα η οποία θα κατέληγε στον υποψήφιο. Όλοι ελπίζαμε ότι αυτός θα ήταν ο Θεμιστοκλής Δέρβης, ο οποίος ήταν παλαιότερος και πιο πεπειραμένος, αφού είχε διατελέσει δήμαρχος Λευκωσίας. Ο ίδιος έθεσε σειρά ζητημάτων, όπως ήταν η ίση προβολή από τα ΜΜΕ, η μη χρησιμοποίηση του άμβωνα των εκκλησιών ως μέσου προβολής του Αρχιεπισκόπου, η αμεροληψία. Σήμερα θεωρούνται αυτονόητα αλλά την τότε εποχή δεν υ- πήρχε περίπτωση να γίνουν δεκτά. Τότε όλοι «Στη συντριπτική του πλειοψηφία ο λαός δεν σκεφτόταν ανεξάρτητα. Πότε γινόταν φανατικός ενωτικός, πότε ανθενωτικός, πότε φιλοδυτικός, πότε αντι-ιμπεριαλιστής, ανάλογα με τις εκάστοτε θέσεις του Μακαρίου. Η προσωπολατρία ήταν τόσο μεγάλη που επισκίαζε το ιδεολογικό περιεχόμενο». Θρησκευτική εξουσία και πολιτική Λειτούργησε τότε ένα ανάμικτο σύστημα μηχανισμών και νοοτροπιών που οδηγούσαν σε έλλειψη ανοχής απέναντι στη διαφωνία. Χαρακτηριστικά ήταν τα άρθρα π.χ. του «Αγώνα» με τίτλο «Φαιδρότητα προκαλεί η υπόδειξις ψυχιάτρου από την αντιπολίτευσιν ως υποψηφίου προέδρου» ή της «Μάχης» που έκανε λόγο για «καταβαράθρωσιν προς την οποίαν μας οδηγεί η χούφτα των πολιτικών αρριβιστών, οι οποίοι, είτε το αντιλαμβάνονται είτε όχι, εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ξένων». Όποιος διαφωνούσε δεν ήταν απλώς αντιπολιτευόμενος. Ήταν διασπαστής, ξενοκίνητος, πράκτορας του ΝΑΤΟ, προδότης. Ναι. Εγώ δεν είπα λέξη για το ΝΑΤΟ και μου έβαζαν στο στόμα δηλώσεις ότι είμαι υπέρ του ΝΑΤΟ. Ήταν και το ότι ο Μακάριος ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής και χαρισματικός, ώστε διαμορφώνονταν σχέσεις πατερναλισμού και υποτέλειας με τους άλλους πολιτικοκοινωνικούς φορείς και θεσμούς. Στην ουσία, όλη τους τη δύναμη οι πολιτικοί και οι θεσμοί την αντλούσαν από τη σχέση που διατηρούσαν με τον κεντρικό ηγέτη. Το όλο σύστημα απαιτούσε απόρριψη των αντιφρονούντων. Στο ραδιόφωνο, πρωί, μεσημέρι, βράδυ, το δελτίο άρχιζε πάντα με το «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η αυτού Μακαριότης». Ήταν μια πλήρης πλύση εγκεφάλου. O κόσμος δεν ήξερε κάτι άλλο. Είχε τον Μακάριο, ο οποίος φρόντισε για την ανεξαρτησία του. Θεωρούσε ότι θα φρόντιζε και για όλα τα άλλα. Δεν διερωτήθηκε ποτέ «μα καλά, πώς βγαίνει αυτός Πρόεδρος;». Εκλογές δεν γίνονταν. Ανανέωνε τη θητεία του μέσω της Βουλής. Τόσο ταύτισε ο λαός τη θρησκευτική με την πολιτική εξουσία, τον Μακάριο με την Προεδρία, που όταν έθεσα υποψηφιότητα, πολλές γυναίκες, κυρίως στα χωριά, δεν το πίστευαν. «Δεν ντρέπεται, παντρεμένος άνθρωπος με δύο παιδιά και να θέλει να γίνει Αρχιεπίσκοπος;», έλεγαν. Αναφερθήκατε στην τελευταία προεκλογική Όταν έθεσα υποψηφιότητα, πολλές γυναίκες δεν το πίστευαν και νόμιζαν ότι ήθελα να γίνω Αρχιεπίσκοπος σας συγκέντρωση στην πλατεία Ηπείρου στις 23 Φεβρουαρίου. Σ ένα βιβλίο σας την χαρακτηρίσατε ως «ένα σκληρό μάθημα» για εσάς. Υπήρξε, θα μπορούσε κάποιος να πει, μια από τις ιστορικότερες, κυρίως ως εικόνα, στιγμές στην κυπριακή πολιτική Τρεις ώρες πριν από τη συγκέντρωση μαζεύτηκαν στον χώρο 60 περίπου άτομα και παρεμπόδιζαν την προετοιμασία του βάθρου και την προσέλευση κόσμου. Έστειλα τηλεγράφημα στον Μακάριο καλώντας τον να παρέμβει, χωρίς να πάρω απάντηση. Ξαφνικά, γύρω στα άτομα μπήκαν στον χώρο της συγκέντρωσης με την κραυγή «Μακάριος» και τη φωτογραφία του και άρχισαν να μας υβρίζουν. Κάθε φορά που κάποιος εκφωνητής δοκίμαζε να ανέβει στην εξέδρα, τον εμπόδιζαν. Απέκοψαν τα σύρματα των μεγαφώνων. Στη συνέχεια έπεσε ένα αβγό στο κεφάλι του Δέρβη, ακολούθως ένα γιαούρτι. Άρχισαν να πέφτουν απ όλες τις κατευθύνσεις γιαούρτια, αβγά και λεμόνια. Οι αστυνομικοί ήταν πολύ περισσότεροι από τους επιτιθέμενους οπαδούς του Μακαρίου αλλά δεν επενέβησαν. Αναγκαστήκαμε να ματαιώσουμε την προεκλογική. Πήγαμε στο Χίλτον, φωτογραφίες, γιαούρτια κτλ. Το ΡΙΚ στις ειδήσεις έκανε λόγο για ματαίωση της συγκέντρωσης χωρίς καμιά αναφορά στους λόγους. Σε μια εκπομπή τότε στην οποία ήμουν εγώ, ο Τριανταφυλλίδης, ο Λ. Δημητριάδης και ο Κληρίδης, είπα «τι δημοκρατία είναι αυτή να πηγαίνεις να μιλήσεις και να μη σε αφήνουν, να σου ρίχνουν γιαούρτια, να σου διαλύουν τη συγκέντρωση;». Και πετάχτηκε ο Λέλλος και μου είπε «άλλους τους σκοτώνουν». Ρώτησα τον Κληρίδη πώς δέχεται τέτοιες συμπεριφορές χωρίς να διαμαρτύρεται. Στενοχωρήθηκε. Δεν απάντησε. Μετά από αυτό το περιστατικό, αρκετά από τα στελέχη μας υποστήριξαν ότι θα έπρεπε να απέχουμε από τις εκλογές. Η πλειοψηφία όμως τάχθηκε υπέρ της συμμετοχής. Το ουσιαστικό κέρδος ήταν η αφετηρία της δημιουργίας μιας οργανωμένης αντιπολίτευσης. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Το όλο σύστημα απαιτούσε α- πόρριψη των αντιφρονούντων. Ο Μακάριος είχε σταλινική νοοτροπία. Ήθελε να έχει το 100%. Να μην υπάρχει ούτε 1% που να τον αμφισβητεί στράφηκαν προς εμένα. Η αλήθεια είναι ότι δεν ήμουν προετοιμασμένος για ανάληψη μιας τέτοιας ευθύνης τόσο σύντομα. Είχα συμπληρώσει μόλις έξι χρόνια στην Κύπρο και είχα φιλοδοξίες στον χώρο της ψυχιατρικής και ψυχανάλυσης. Υπήρχε όμως και φόβος τότε. Οι ξυλοδαρμοί και οι δολοφονίες τότε δεν μπορώ να πω ότι με άφησαν ανεπηρέαστο. Πρόσωπα σεβαστά και με αξιόλογη ιστορία αγώνων, όπως οι Κύρου, Φαρμακίδης, Δέρβης, Ιωαννίδης, χτυπήθηκαν και κακοποιήθηκαν. Νέοι αγωνιστές δολοφονήθηκαν. Κανένας δεν είχε συλληφθεί και καμιά δίκη δεν έγινε. Ήσασταν ένα πρόσωπο το οποίο δεν ήταν καθιερωμένο στην πολιτική και αμφισβητήσατε τον απόλυτο τότε κυρίαρχο, ο οποίος από την αρχή ήταν δεδομένο ότι όποιον και να είχε απέναντί του, όχι μόνο θα τον κέρδιζε, αλλά θα τον συνέτριβε. Είπατε ότι κάποιος θα έπρεπε να είναι σχιζοφρενής για να μπει σε μια τέτοια διαδικασία. Εσείς όμως το κάνατε. Ναι. Σήμερα ίσως και να μην έμπαινα σε αυτή τη διαδικασία. Τότε όμως θεώρησα ότι ήταν το σωστό πράγμα να κάνω. Πρώτον, για να ακουστεί μια άλλη φωνή, δεύτερον, για να συμβάλουμε στην επικράτηση δημοκρατικών συνθηκών και, τρίτον, για να ξεκινήσει στην Κύπρο εποικοδομητικός διάλογος και να σταματήσει η μονοπωλιακή αντιμετώπιση του Κυπριακού. Παρά το βέβαιο της νίκης του Μακαρίου, από την αρχή δημιουργήθηκε μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Η πολιτική ηγεσία, οργανώσεις, σωματεία, δημόσιοι υπάλληλοι, διορισμένοι δήμαρχοι, σύμβουλοι και κοινοτάρχες, οι πάντες κινητοποιήθηκαν. Χρησιμοποιήθηκε όλη η κρατική μηχανή. Ο Μακάριος είχε τη σταλινική νοοτροπία. Ήθελε να έχει το 100%. Να μην υπάρχει ούτε 1% που να τον αμφισβητεί. Προκήρυξε εκλογές χωρίς να θέλει ανθυποψήφιο. Την ίδια μέρα, κάπου 200 άτομα με φωτογραφίες του Μακαρίου επιτέθηκαν εναντίον των γραφείων της αντιπολιτευτικής εφημερίδας «Πατρίς», ρίχνοντας πέτρες και φωνάζοντας συνθήματα όπως «προδότες θα αποθάνετε» και «αίσχος στους πουλημένους του ΝΑΤΟ». Προξένησαν αρκετές ζημιές και ορισμένοι συντάκτες τραυματίστηκαν. Τη στιγμή των επεισοδίων, ειδοποιήθηκε το Αρχηγείο Αστυνομίας, χωρίς ανταπόκριση. Ο Αρχιεπίσκοπος είχε «πλαγιάσει» και δεν μπορούσαν να τον ενοχλήσουν και ο υπουργός Εσωτερικών «απουσίαζε». Παράλληλα, άρχισαν οι αυθόρμητες διαδηλώσεις των μαθητών στους δρόμους υπέρ του Μακαρίου, η αποστολή τηλεγραφημάτων κατά χιλιάδες υπέρ της υποψηφιότητάς του. Ο μηχανισμός τέθηκε σε λειτουργία. Υπήρχε αυτή η παραδοξότητα, οι αντιφάσεις ήταν χαρακτηριστικό της τότε εποχής. Οπαδοί του Μακαρίου να επιτίθενται, κρατώντας ελληνικές σημαίες και φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της Ελλάδας, εναντίον μιας εφημερίδας που κατηγορούσε τον Μακάριο ακριβώς γι αυτό ότι με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου εγκατέλειψε την ιδέα της Ένωσης. Τώρα φαίνονται αντιφατικά αυτά. Τότε δεν δημιουργούσαν καμιά εντύπωση. Στη συντριπτική του πλειοψηφία ο λαός δεν σκεφτόταν ανεξάρτητα. Πότε γινόταν φανατικός ενωτικός, πότε ανθενωτικός, πότε φιλοδυτικός, πότε αντι-ιμπεριαλιστής, ανάλογα με τις ε- κάστοτε θέσεις του Μακαρίου. Η προσωπολατρία ήταν τόσο μεγάλη που επισκίαζε το ιδεολογικό περιεχόμενο. Και η προσκόλληση στο πρόσωπό του ήταν τέτοια που δεν επέτρεπε την όποια αμφισβήτηση. Κάτι που φάνηκε και στην τελευταία προεκλογική μας συγκέντρωση. H ίδρυση του ΔΕΚ, η φυλάκιση και ο ΔΗΣΥ Όντως τον ίδιο χρόνο προχωρήσατε στη δημιουργία του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος (ΔΕΚ), το οποίο στις επόμενες βουλευτικές έλαβε το 11%. Ουδέποτε όμως καταφέρατε να διεισδύσετε σε πλατιά λαϊκά στρώματα, ούτε να αποκτήσετε μαζική οργανωτική δομή. Με αποτέλεσμα το 1976 το κόμμα να διαλυθεί και τα στελέχη του να προσχωρήσουν στον ΔΗΣΥ. Κοιτάξτε, λίγους μήνες αργότερα ιδρύθηκε ο ΔΗΣΥ. Ο Γλ. Κληρίδης ήταν κρυπτοαντιμακαριακός, αλλά δεν τολμούσε να το εκδηλώσει. Έ- τσι, το 1976, όταν διαλυθήκαμε, ε- γώ αποσύρθηκα από την πολιτική ζωή και τα υπόλοιπα στελέχη ε- ντάχθηκαν στον ΔΗΣΥ. Να δούμε λίγο και τα γεγονότα που οδήγησαν στη φυλάκισή σας. Γράψατε ένα άρθρο στο ο- ποίο μιλήσατε για δικτατορία τύπου Μακαρίου, για πολιτικές δολοφονίες αντιφρονούντων από τα πρώτα βήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, για ξυλοδαρμούς δημοσιογράφων, για απηνή δίωξη της αντιπολίτευσης, για καλλιέργεια στον λαό προσωπολατρίας έναντί του. Τον Μάρτιο του 1970, το ελικόπτερο με τον Μακάριο, που πήγαινε στον Μαχαιρά για το μνημόσυνο του Γρηγόρη Αυξεντίου, βλήθηκε από ένοπλους. Αμέσως μετά άρχισαν οι συλλήψεις και η κατακραυγή εναντίον ορισμένων προσώπων. Η προσοχή της κοινής γνώμης εστιάστηκε στο πρόσωπο του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Μια βδομάδα μετά, ο Γιωρκάτζης βρέθηκε νεκρός. Μετά απ αυτό έγραψα έ- να άρθρο με τίτλο «Ο Μακιαβέλι στον Μακάριο», στο οποίο εξέφρασα την ανησυχία μου για την πορεία της πολιτικής ζωής στην Κύπρο. Κατηγορήθηκα για εξύβριση ή προσβολή της τιμής του αρχηγού της Πολιτείας και για δυσφήμιση, και καταδικάστηκα σε δύο μήνες φυλάκιση. Τελικά μου απονεμήθηκε χάρη τρεις βδομάδες ενωρίτερα. Το γεγονός ότι ένα μήνα αργότερα ήταν προγραμματισμένες οι βουλευτικές εκλογές ήταν ένας παράγοντας που ήθελαν να με αποφυλακίσουν πιο νωρίς. Άλλο κόμμα αντιπολίτευσης δεν υ- πήρχε. Δεν θα ταίριαζε, για τα δημοκρατικά προσχήματα, να είμαι στις φυλακές και έξω να διεξάγεται προεκλογικός αγώνας. Στο συγκεκριμένο άρθρο κατηγορήσατε τον Μακάριο και για τορπιλισμό κάθε σχεδίου που α- πέβλεπε στην Ένωση. Ότι η α- πεγνωσμένη προσπάθεια της κυβέρνησης να αποτρέψει την Έ- νωση οδήγησε σε επικίνδυνο ε- θνικό κατάντημα. Η Ένωση ήταν κάτι στο οποίο επιμείνατε καθ όλη την πολιτική σταδιοδρομία σας. Βλέποντας σήμερα τα πράγματα, θεωρείτε ότι ήταν ρεαλιστικός αυτός ο στόχος; Ίσως, βλέποντας σήμερα τα πράγματα, κάποιος να κρίνει διαφορετικά. Ίσως και να μην ήταν ρεαλιστικός ο στόχος της Ένωσης. Μετά το 1974, όμως, εγκατέλειψα τη ρητορική για Ένωση, αναγνωρίζοντας ό- τι κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό. Ο άνθρωπος και ηγέτης Μακάριος Είχε τα χαρακτηριστικά του ηγέτη, αλλά του αποδόθηκαν και ιδιότητες που δεν είχε Γράψατε ένα βιβλίο για τον Μακάριο «Εγώ είμαι η Κύπρος». Ο ίδιος με τη συγκεκριμένη φράση ταύτισε την Κύπρο με τον εαυτό του. Πώς ήταν ως άνθρωπος και ως ηγέτης; Ο Μακάριος ως άνθρωπος ήταν πολύ καλός. Και τώρα, όταν τον σκέφτομαι, με καταλαμβάνει διάθεση ευχάριστη. Απολάμβανες τη συνομιλία μαζί του, το χιούμορ, τα αστεία του. Με μεγάλη ευκολία κατέβαινε στο επίπεδο και του τελευταίου ανθρώπου και τον έκανε να νιώθει άνετα. Υπήρχε μια μαγνητική έλξη στην προσωπικότητά του. Το 1976 κάλεσε την οικογένειά μου και τον πεθερό μου στο καλοκαιρινό του καταφύγιο στο Τρόοδος. Δεν υπήρχε κανείς άλλος πέραν του ανιψιού του που στεκόταν σε απόσταση. Μας σέρβιρε ο ίδιος. Μιλήσαμε για γυμναστική και μου έδειξε κάποιες ασκήσεις. Ήταν απλός, καταδεκτικός. Εκεί που άλλαζε τελείως ήταν στην ιδιότητά του ως πολιτικός. Δεν δεχόταν αμφισβήτηση από κανένα. Ο ίδιος επέλεγε ποια κόμματα θα μπουν στη Βουλή και με πόσους βουλευτές και ποιοι θα εκλεγούν. Κι αν κανένας διαφωνούσε, τον καλούσε και τον απειλούσε ότι θα τον αφήσει εκτός, δεν είχε επιλογή. Τόσο είχε συνηθίσει το να έχει την απόλυτη πλειοψηφία, που εγώ πήρα μόλις 3,74% αλλά τον ε- νοχλούσε επειδή υπήρχε και ένα ποσοστό που δεν τον στήριξε. Λειτουργούσε ωσάν να θεωρούσε εθνικό κέντρο τη Λευκωσία και όχι την Αθήνα. Πολλές φορές έφερε την Ελλάδα στα πρόθυρα του πολέμου, διότι αναλάμβανε πρωτοβουλίες χωρίς τη σύμφωνο γνώμη της Αθήνας. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ήταν ότι αρέσκετο να εξωθεί κάθε διαπραγματευτή έως το χείλος του κρημνού. Δεν ήξερε όμως πού να σταματήσει. Αυτό έκανε με τις προτάσεις Χάρντινγκ και τον υπουργό Λένοξ-Μπόιντ. Ενώ, σύμφωνα με τον Νίκο Κρανιδιώτη, θεωρούσε το σχέδιο ως καλό, προσπάθησε να εξωθήσει τον συνομιλητή στο χείλος του κρημνού, να κερδίσει κι άλλα, χάνοντας την τελευταία ευκαιρία για μια συμφωνία, η οποία θα μπορούσε να δώσει άλλη τροπή στο εθνικό θέμα. Μάλιστα, υποστήριζε ότι θα εξανάγκαζε τον Άγγλο υπουργό και σε δεύτερη επίσκεψη στην Κύπρο. Δεν είχε συναίσθηση μέχρι πού έφταναν οι δυνατότητές του; Ο Μακάριος περιστοιχιζόταν από άτομα που διαρκώς τον κολάκευαν, γεγονός που τον ικανοποιούσε. Η ανάγκη του να επευφημείται ήταν πολύ ισχυρή μέσα του. Θεωρώ ότι αυτό ίσως να έπαιξε ένα ρόλο στο ότι δεν είχε συναίσθηση των αδυναμιών του. Την τακτική αυτή επανέλαβε σ όλη την πολιτική του καριέρα. Με τα 13 σημεία, την επιστολή προς τον Γκιζίκη. Ούτε μπορούσε να εκτιμήσει σωστά τις διεθνείς συγκυρίες. Ασκούσε, ενσυνείδητά του, ένα είδος μαγείας πάνω στον λαό. Έβλεπες απλό κόσμο που πήγαινε κοντά του για ανθρωπίνως αδύνατα πράγματα με τη βεβαιότητα ότι ο Μακάριος θα τα κανόνιζε. Ο ίδιος μού διηγήθηκε μετά την εισβολή ότι πρόσφυγες περίμεναν να τους πάει στα σπίτια τους και το πίστευαν. Πρώτη φορά τον είδα τόσο συγκινημένο. Αυτή η πίστη στον Μακάριο ίσχυε και αντίστροφα αυτές οι μαγικές ιδιότητες που οι άλλοι του απέδιδαν, του ενίσχυαν ένα συναίσθημα παντογνωσίας και παντοδυναμίας. Και το είχε αυτό ο Μακάριος. Εξ ου και η τοποθέτησή του «εγώ είμαι η Κύπρος». Τα έβαλε με όλους και με αυτήν την Ελλάδα ακόμα, καταγγέλλοντας τις ελληνικές κυβερνήσεις δημόσια. Έκτοτε ο Μακάριος άρχισε να ξεσηκώνει τον ελληνικό λαό. Κάθε επίσκεψή του στην Ελλάδα συνιστούσε κι ένα εθνικό γεγονός. Μπορεί να πει κανείς ότι ήταν ο φλογισμένος εθνικός ηγέτης της Ελλάδας. Είχε τα χαρακτηριστικά του ηγέτη, αλλά του αποδόθηκαν και ιδιότητες που δεν είχε. Πίστεψαν στο αλάθητό του. Τον θεώρησαν ένα είδος Μεσσία. Το ιερατικό στοιχείο ταίριαζε απόλυτα. Με αποτέλεσμα ο λαός να μην ερευνά, να μην αμφισβητεί και να μην κρίνει τις πράξεις του. Αυτό τον οδηγούσε σε μεθόδους αντιδημοκρατικές. Η προσωπολατρία ήταν τόσο μεγάλη που επισκίαζε το ιδεολογικό περιεχόμενο, λέει ο Τάκης Ευδόκας στον Αντώνη Πολυδώρου. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ

11 11-EPIKEROTITA_KATHI 15/02/ :10 ΜΜ Page 11 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 11 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Ο ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΗΝ «Κ» Το Ισραήλ επιβεβαιώνει τα 7 Tcf στο Αφροδίτη H έρευνα της Pelagic στο Ισραήλ επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα της Noble Εξαγωγές αερίου από Noble Energy το 2019 και από Eni-Kogas το Πρέπει έως το τέλος του χρόνου να υπογραφεί η πολιτική συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση του «Αφροδίτη» με το Ισραήλ Συνέντευξη στη ΜΙΡΑΝΤΑ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ Ο πρόεδρος της Κρατικής Εταιρείας Υ- δρογονανθράκων, Χαράλαμπος Έλληνας, εκτιμά ότι σε δεκαπέντε χρόνια η Κύπρος θα έχει έσοδα ύψους 4-5 δισ. δολαρίων από το φυσικό αέριο. Υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι η πολιτεία θα προχωρήσει στη βάση συγκεκριμένου οδικού χάρτη και χωρίς να παρεκκλίνει ούτε ένα σίγμα από το πρόγραμμα που θα καθοριστεί για την επίτευξη του μεγαλεπήβολου στόχου. Είναι πολύ αισιόδοξος για τη θετική έκβαση των πραγμάτων, για την κατασκευή του τερματικού σταθμού LNG και για την έναρξη εξαγωγών φυσικού αερίου το 2019 από τη Noble Energy κι ένα-δυο χρόνια αργότερα από την κοινοπραξία Eni-Kogas, αλλά εκείνο που τον τρομάζει είναι η κυπριακή νοοτροπία των καθυστερήσεων. Τον ανησυχεί που η ναυτική βάση περιορίζει την περιοχή όπου θα γίνει το τερματικό LNG, που δεν έχει ακόμη υπογραφεί η συμφωνία συνεκμετάλλευσης με το Ισραήλ, που στην περιοχή του Βασιλικού δεν έχει γίνει ένα πολεοδομικό σχέδιο για την ανάπτυξη. Ανησυχεί επίσης για το ότι μόνο τρία τρένα φυσικού αερίου χωράνε στο Βασιλικό, τα οποία αρκούν μόλις για δύο ή τρία τεμάχια της ΑΟΖ. «Πού θα υγροποιεί το Ισραήλ;», διερωτάται στη συνέντευξή του στην «Κ». Έχετε αρχίσει τις συναντήσεις σας με την Eni-Kogas και την Total; Σε δύο εβδομάδες θα έχουμε μια πρώτη συνάντηση με την Eni-Kogas. Η κοινοπραξία υπέγραψε μια συμφωνία, στη βάση της οποίας συμφωνήθηκε ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα. Ο δικός μας ρόλος είναι να την βοηθήσουμε να το υλοποιήσει έγκαιρα. Αυτό που πρέπει όλοι να καταλάβουμε είναι πως τα συμβόλαια είναι γραμμένα με τέτοιο τρόπο ώστε οι ξένες εταιρείες να πάρουν το μερίδιο κέρδους τους που κυμαίνεται στο ένα τρίτο, με τα υπόλοιπα δύο τρίτα να πηγαίνουν στην Κυπριακή Δημοκρατία. Επομένως, δεν πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε ως ανταγωνιστές μας, αλλά ως συνεργάτες μας. Πότε υπολογίζουν να τρυπήσουν; Με την Total ακόμα δεν προλάβαμε να μιλήσουμε για αυτά. Η κοινοπραξία Eni-Kogas θα αρχίσει γεωλογικές έρευνες από φέτος και υπολογίζουμε οι γεωτρήσεις να αρχίσουν αρχές του 2015 και οι επιβεβαιωτικές το Οι δύο εταιρείες κάνουν καλή ομάδα και πιστεύω πως έ- χουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν γρήγορα. Η Eni έχει μεγάλη εμπειρία τόσο σε γεωτρήσεις σε βαθιά νερά όσο και στα θέματα υγροποίησης (LNG). Είναι μεγάλη εταιρεία και δεν χρειάζεται άλλους εταίρους για να υλοποιήσει το έργο. Η Kogas, δε, είναι ο μεγαλύτερος έμπορος LNG στον κόσμο. Και όπως υ- πολογίζω, με βάση τα μικρά ποσοστά συμμετοχής της στην κοινοπραξία, δεν ήρθε εδώ για να κάνει κέρδη πάνω στο φυσικό αέριο. Πιστεύω πως ενδιαφέρεται περισσότερο για το LNG. Επομένως, εάν η Eni-Kogas είναι σε θέση μέχρι το 2016 να κάνει και τις ε- πιβεβαιωτικές γεωτρήσεις, ενδέχεται να είναι έτοιμη ταυτόχρονα με τη Noble Energy να βγει στις αγορές; Στη βάση αυτών των δεδομένων, είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να προχωρήσει ραγδαία στην υλοποίηση των έργων, πρώτον επειδή δεν χρειάζεται άλλους εταίρους και δεύτερον διότι η προεργασία για το τερματικό LNG (υποδομές, κοινοί αποθηκευτικοί χώροι, προβλήτες) θα έχει γίνει ήδη από τη Noble Energy. Το μόνο που θα χρειαστεί να κάνει η κοινοπραξία θα είναι το δεύτερο τρένο υγροποίησης και φυσικά οι θαλάσσιες κατασκευές. Εάν λοιπόν πούμε ότι ο στόχος για τη Noble είναι η εξαγωγή του υγροποιημένου φυσικού αερίου στα τέλη του 2019, υπάρχει πιθανότητα η δεύτερη κοινοπραξία να αρχίσει να εξάγει το Και λίγο αργότερα η Total. Βεβαίως δεν έχουμε ακόμη μιλήσει με αυτούς, αλλά οπωσδήποτε θα κάνουν και αυτοί σεισμικές έρευνες Αντιλαμβανόμαστε ότι οι δύο εταιρείες θα κινηθούν πιο γρήγορα απ ό,τι η Noble. Αν και σε αυτή την περίπτωση, τώρα με την έγκριση από την κυβέρνηση και ενός αιτήματος που εκκρεμούσε για χρόνια, της μεταβίβασης δηλαδή του 30% των δικαιωμάτων της Noble στο τεμάχιο 12 στην ισραηλινή Delek, τα πράγματα γίνονται ευκολότερα και για τη Noble. Η δική μου εκτίμηση, όταν ανέλαβα και μελέτησα την κατάσταση, ήταν πως για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε έπρεπε να γίνουν τρία πράγματα: πρώτον, να προχωρήσει η υπογραφή του συμβολαίου με την Delek, διότι η Noble δεν μπορούσε να κάνει το έργο μόνη της. Δεύτερον, έπρεπε να δοθεί πρόσβαση Πρέπει να προχωρήσουμε σύντομα με το τερματικό LNG για να δώσουμε την ευκαιρία στο Ισραήλ να μας επιλέξει ως χώρα μέσω της οποίας θα προβαίνει σε εξαγωγές στο data room για να μπορούν να έρθουν και άλλες εταιρείες ως εταίροι της Noble σε αυτή την επένδυση, πράγμα που ε- πίσης έγινε, και η Woodside (σ.σ. η αυστραλιανή εταιρεία που αγόρασε πρόσφατα μερίδιο στο Λεβιάθαν), η ENI και η Total έδειξαν ήδη ενδιαφέρον. Αυτά έγιναν. Το τρίτο που πιστεύω πρέπει να προχωρήσει είναι η συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου στο «Αφροδίτη» μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Αυτό θα στείλει το μήνυμα πως οι δύο χώρες δεν έχουν διαφορές, αλλά ότι έχουμε κάτι που μας δένει ακόμα πιο στενά με το Ισραήλ στον χώρο του φυσικού αερίου. Δεν θα πρέπει να ξέρουμε πριν γίνει αυτό πόσο είναι το φυσικό αέριο; Μία πολιτική συμφωνία μπορεί να είναι γενική. Οι ποσότητες θα συμφωνηθούν αργότερα σε μία άλλη εμπορική Ποιες είναι οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν τον επόμενο χρόνο για να αναπτυχθεί πλήρως η βιομηχανία του φυσικού αερίου έως το 2019; Κατ αρχάς θα πρέπει να προκηρύξουμε τον διαγωνισμό για τα σχέδια του τερματικού σταθμού LNG και να υπογράψουμε τις συμφωνίες μακροχρόνιες συμβάσεις των 15 και 20 ετών για πώληση του υγροποιημένου αερίου σε εταιρείες ή χώρες. Η Kogas ίσως ενδιαφερθεί για να αγοράσει το αέριό μας και η Ευρώπη ίσως ενδιαφερθεί για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες της. Μέχρι το 2025 η Ευρώπη θα χρειάζεται δισ. κυβικά μέτρα ετησίως επιπρόσθετο φυσικό αέριο. Κι επειδή θέλει να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο, η Κύπρος είναι μια ιδανική περίπτωση για κάλυψη μέρους αυτού του ελλείμματος. Η Αφροδίτη μόνη της καλύπτει ένα μέρος αυτών των αναγκών. Αλλά εάν μέχρι το 2025 έχουμε εκμεταλλευτεί και τα άλλα πέντε τεμάχια και υγροποιούμε και το ισραηλινό αέριο, τότε το τερματικό LNG στην Κύπρο θα μπορούσε να καλύψει το 50% του ευρωπαϊκού ελλείμματος φυσικού αερίου. Είναι μεγάλη υπόθεση για την Ευρώπη η Κύπρος. Γι αυτό θέλω να προχωρήσουμε και το φωνάζω κάθε μέρα. Πέρα από τις δουλειές που θα ανοίξουν στο Βασιλικό, θα αναβαθμιστεί και ο ρόλος μας στην περιοχή και στην Ευρώπη. Θα έλεγα ότι ο λόγος σας είναι περισσότερο «Πρέπει να επισημοποιήσουμε τη δέσμευσή μας ότι θα κάνουμε και το τερματικό. Διότι έως τώρα δεν υπάρχει οτιδήποτε που να λέει ότι το τερματικό θα γίνει, εκτός α- πό λόγια». πολιτικός παρά τεχνοκρατικός... Είναι όλα τεχνοκρατικά αυτά, αλλά σίγουρα έχουν και μια πολιτική υφή. Δεν μπορούμε να καθόμαστε στην Κύπρο και να νομίζουμε ότι ο άλλος κόσμος δεν υπάρχει. Οφείλουμε να γνωρίζουμε τι θέλει η Ευρώπη, τι ανάγκες θα έχει έως το 2025 και μετά, όλες τις πτυχές για το σχιστολιθικό αέριο, τι γίνεται στο Ισραήλ και στον Λίβανο, τους κινδύνους που διατρέχουμε κάθε στιγμή από την Τρόικα και την Τουρκία. Εσείς διαφωνείτε με αυτή την προοπτική διάθεσης του αερίου. Διαφωνώ διότι το ζήτημα δεν είναι μόνο τα κέρδη από το φυσικό αέριο. Είναι και οι παρεμφερείς βιομηχανίες που θα αναπτυχθούν, το ε- συμφωνία, όταν θα γνωρίζουμε αυτές τις παραμέτρους, και θα γίνει μεταξύ των ενδιαφερομένων εταιρειών, δηλαδή της Noble Energy και της Pelagic. Διαβάσαμε πρόσφατα στην «Αλήθεια» σε ρεπορτάζ που έλεγε για τα απογοητευτικά αποτελέσματα της γεώτρησης της Pelagic στο Αφροδίτη που έγινε στην ΑΟΖ του Ισραήλ πως υπάρχει πλαίσιο συνεκμετάλλευσης 50-50% %; Δυστυχώς γράφτηκε κάτι χωρίς να έχει μελετηθεί προηγουμένως προσεκτικά. Σίγουρα το αέριο δεν μπορεί να τύχει συνεκμετάλλευσης 50-50% διότι το κοίτασμα στην πλευρά της Κύπρου είναι πολύ μεγαλύτερο, περίπου 80%- 90%. Εσείς ανησυχείτε από το αποτέλεσμα της γεώτρησης της Pelagic η οποία μιλά για ποσότητες αερίου 1 τρισεκα- τομμυρίου κυβικών πόδων (Tcf) στο Αφροδίτη; Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις γι αυτό το αποτέλεσμα, το οποίο και σε δημοσιεύματα στο Ισραήλ χαρακτηρίστηκε απογοητευτικό, δεδομένου ότι περίμεναν να βρουν 3 ή 4 Tcf. Εγώ δεν αντιμετωπίζω έτσι τα πράγματα. Όταν δεις τον τομέα του φυσικού τους αερίου στο Αφροδίτη, διαπιστώνεις ότι είναι πολύ μικρότερος απ ό,τι ο δικός μας. Με βάση τα γεωλογικά δεδομένα, λοιπόν, εγώ πιστεύω πως η γεώτρηση στο Ισραήλ επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα της Noble. Διότι εάν το δικό τους αέριο στο Αφροδίτη είναι περίπου το 15%, τότε με απλά μαθηματικά βγάζεις πως συνολικά στο κοίτασμα υπάρχουν 7 Tcf. Ακριβώς ό,τι βρήκαμε εμείς. Επιπλέον, ο Σ. Κασίνης, ο οποίος μιλά με την Pelagic, εκτιμά ότι χρειάζεται μια πιο λεπτομερής ανάλυση των δεδομένων. Εάν όντως συμβαίνει αυτό και του έχω εμπιστοσύνη γιατί είναι ειδικός σε αυτό τον τομέα, τότε οι εκτιμήσεις Έρευνες από Noble Energy και για δεύτερο κοίτασμα στο «12» Είναι περιορισμένος ο διαθέσιμος χώρος στο Βασιλικό για την ανάπτυξη του τερματικού σταθμού LNG, κι αυτό με ανησυχεί ιδιαίτερα Κύπρος και Ισραήλ μπορούν να καλύψουν το 50% του ελλείμματος φυσικού αερίου που θα υπάρχει στην Ευρώπη το 2025 μπόριο που θα γίνει, οι δουλειές που θα ανοίξουν στην Κύπρο. Ήδη βιομηχανίες ενδιαφέρονται να έρθουν στην Κύπρο για να κάνουν εργοστάσια αλουμινίου και πλαστικού, τα οποία να έχουν το φυσικό αέριο ως πρώτη ύλη. Εάν εργαστούμε με αισιοδοξία και πούμε πως όλα αυτά θα γίνουν, μπορεί να έχουμε και το τερματικό, αλλά μπορεί να έχουμε και άλλες εναλλακτικές στα επόμενα στάδια αδειοδότησης. Επειδή και στην περιοχή του Βασιλικού έχουμε και έναν περιορισμό ως προς το πόσα τρένα μπορούμε να κάνουμε. Σας ανησυχεί ο περιορισμένος χώρος του Βασιλικού; Πάρα πολύ. Πιστεύω πως πρέπει να παρθεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα μια απόφαση για τη ναυτική βάση. Ο χώρος που έχουμε τώρα μόνο τρία τρένα μπορεί να χωρέσει Το ένα πήγε ήδη στη Noble, το δεύτερο θα πάει στο τεμάχιο 9, το οποίο είναι μεγαλύτερο απ ό,τι το 12 και ίσως χρειαστεί δύο τρένα, ενώ η Noble προγραμματίζει μέχρι το τέλος του χρόνου να κάνει μια άλλη γεώτρηση για άλλο κοίτασμα εκτός από την Αφροδίτη μέσα στο 12. Εάν βρουν κι άλλο κοίτασμα, σημαίνει πως δεν τους φτάνει μόνο το ένα τρένο Πού θα πάει η Total; Πού θα πάει το Ισραήλ εάν τους φέρουμε; Θα τους πούμε «συγγνώμη, κλείσαμε»; Αν πάρουμε σύντομα τις σωστές αποφάσεις, το μέλλον θα είναι ρόδινο! τους αυξάνουν τις ποσότητες του αερίου στο κοίτασμα. Αυτό λοιπόν που μου λέει εμένα το αποτέλεσμα της Pelagic είναι πως το λιγότερο αέριο που έχουμε είναι 7 Tcf, όπως εκτιμά η Noble. Όταν γίνουν πιο λεπτομερείς αναλύσεις, τότε θα δείξουν ότι είναι περισσότερο. Θα πάρετε αυτά τα στοιχεία από την Pelagic; Βρισκόμαστε σε συνομιλίες. Θα γίνει τον Απρίλη η γεώτρηση; Σημασία έχει να γίνει μέχρι τον Σεπτέμβρη. Μέχρι τότε ταυτίζεται και δεν επηρεάζει το πρόγραμμά μας. Γιατί καθυστερεί; Πρώτα απ όλα χρειάζονται αυτές οι πληροφορίες από τη γεώτρηση στην ΑΟΖ του Ισραήλ για να τρυπήσουμε στο σωστό σημείο. Δεύτερον, η Noble έχει ένα μόνο γεωτρύπανο στην περιοχή, το οποίο εργάζεται τώρα στο Λεβιάθαν είναι τώρα μια περίοδος που τα γεωτρύπανα είναι σε μεγάλη ζήτηση σε όλο τον κόσμο. Υπολογίζω ότι, εάν κάνουν τη γεώτρηση Ιούνιο ή Ιούλιο, μέχρι τον Σεπτέμβρη θα έχουμε τα αποτελέσματα που θα μας επιβεβαιώσουν πόσο φυσικό αέριο έχουμε. Είναι σημαντικό να έχουμε νωρίς την επιβεβαίωση για να προχωρήσουμε και στις αποφάσεις για τον τερματικό σταθμό LNG. Σωστά; Εγώ πιστεύω πως τα αποτελέσματα της Pelagic μάς λένε σίγουρα πως έχουμε τουλάχιστον 7 Tcf. Με το LNG πρέπει να προχωρήσουμε τάχιστα. Έχουμε ε- τοιμάσει και το Μνημόνιο Συναντίληψης με τη Noble και μπορούμε πλέον να προχωρήσουμε. Και η Delek το θέλει. Μας έστειλε ισχυρά μηνύματα. Ξέρετε, δεν μπορούμε να βλέπουμε αποσπασματικά τα πράγματα. Σύντομα στο Ισραήλ θα πάρουν αποφάσεις πάνω στις εξαγωγές φυσικού αερίου. Τόσο η Noble όσο και η Delek έχουν σπαταλήσει πολλά λεφτά έως τώρα και θέλουν να αρχίσουν να παίρνουν πίσω. Δεν πρόκειται να κάτσουν να περιμένουν την Κύπρο να σκεφτεί. Όταν διοριστεί σύντομα ο νέος υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ, θα ληφθεί και η απόφαση για έναρξη των εξαγωγών από τη χώρα, που σήμερα απαγορεύονται. Αυτό, με βάση τις συμβουλευτικές αποφάσεις του Tzemach Committee, μπορεί να γίνει μέσω μιας φιλικής τρίτης χώρας. Αυτό πάει να πει ότι μπορεί να εξαχθεί από την Κύπρο, αν φτάσουμε σε συμφωνία. Θέλουν να κάνουν, εκτιμάτε, δικό τους τερματικό; Είναι δύσκολο για το Ισραήλ, για περιβαλλοντικούς και άλλους λόγους. Συνεπώς η συνεργασία με την Κύπρο είναι σημαντική για αυτούς; Πιστεύω πως αυτή η συνεργασία θα γίνει εάν βοηθήσουμε κι εμείς να γίνει. Η συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ για τη συνεκμετάλλευση στο Α- φροδίτη θα είναι ένα καλό σημάδι. Το γεγονός ότι υπογράψαμε με την Delek βοηθά. Τώρα πρέπει να επισημοποιήσουμε τη δέσμευσή μας ότι θα κάνουμε και το τερματικό. Διότι έως τώρα δεν υ- πάρχει οτιδήποτε που να λέει ότι το τερματικό θα γίνει, εκτός από λόγια. Το Μνημόνιο με τη Noble Energy τι προνοεί; Ότι θα κάνουμε το τερματικό και ότι αυτό θα πρέπει να ικανοποιεί τις προδιαγραφές που θέτει η Ε.Ε. Επίσης προνοεί ότι οποιαδήποτε στιγμή η Κ.Δ. μπορεί να ακυρώσει τη συμφωνία και ότι ώς το τέλος του χρόνου, εάν δεν έ- χουμε φτάσει σε τελική συμφωνία, α- κυρώνεται το Μνημόνιο. Συμφωνείτε με τα προσχέδια που έ- κανε η Noble σε συνεργασία με την Technip για το τερματικό; Βεβαίως και συμφωνούμε. Είναι πολύ καλή δουλειά, ό,τι ακριβώς χρειάζεται. Τα τελικά σχέδια θα γίνουν μετά το τέλος του χρόνου και θα γίνουν στη βάση διεθνούς διαγωνισμού που θα προκηρύξουμε. ΑΡΘΡΟ / Του δρος ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΑΚΙΡΗ Έχει οικονομική βάση η πρόταση σύνδεσης της Κύπρου με την Τουρκία και τον Nabucco; Σε πρόσφατη αρθρογραφία τους, το Economist και οι Financial Times επανέφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα κατασκευής ενός αγωγού που θα συνδέει τα κυπριακά αποθέματα φυσικού αερίου με την Τουρκία και συγκεκριμένα με το σχέδιο Nabucco. Σύμφωνα με τη συλλογιστική προώθησης ενός τέτοιου αγωγού, που φαίνεται ότι απηχεί τη γνώμη και των υπηρεσιών του Εcofin, η λύση ενός αγωγού μέσω των Κατεχομένων α- ποτελεί την πλέον συμφέρουσα εναλλακτική για την εμπορευματοποίηση των κυπριακών α- ποθεμάτων. Κατά την άποψη αυτή, ένας κυπρο-τουρκικός α- γωγός θα ήταν πολύ πιο «χρηματοδοτήσιμος» συγκριτικά με την ανέγερση ενός τερματικού υ- γροποίησης αερίου στο Βασιλικό ή την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει την Κύπρο με την Ελλάδα. Πέρα από το γεγονός ότι μια τέτοια εναλλακτική φαίνεται να καταδικάζεται ομοθυμαδόν από την κυπριακή πολιτική ηγεσία όσο συνεχίζεται η τουρκική κατοχή, η προαναφερθείσα συλλογιστική συγκρούεται με την πραγματικότητα για δύο λόγους: (α) Το εσωτερικό κείμενο του Ecofin, με ημερομηνία Ιουλίου 2012, όπου υποστηρίζεται ξεκάθαρα η διασύνδεση των κυπριακών αποθεμάτων με τον Nabucco, αναφέρεται σε ένα σχέδιο που πολύ απλά δεν υπάρχει. O Nabucco, ως α- γωγός που θα διατρέχει σχεδόν το σύνολο της Μικράς Ασίας από το Ερζερούμ έως την Ανατολική Θράκη, έχει αντικατασταθεί κατόπιν αζερικής απόφασης ήδη από τον Ιούνιο του 2012 από τον αγωγό ΤΑΝΑΡ. Ο ΤΑΝΑΡ ωστόσο θα μεταφέρει κατ αποκλειστικότητα αζερικό αέριο. Η απόφαση των Αζέρων αλλά και της ΒΡ να «κάψουν» το τουρκικό τμήμα του Nabucco είχε καταστεί σαφής με δημόσιες δηλώσεις του Αζέρου υπουργού ενέργειας από τον Νοέμβριο του Το κείμενο του Ecofin ήταν ακόμη και τον Ιούλιο του 2012 εκτός τόπου και χρόνου. Η δυναμικότητα του ΤΑΝΑΡ θα δεσμευθεί αρχικά για τη μεταφορά των 16 δισ. κυβ. μ. αερίου που θα παραχθούν από το 2018 έως το 2020 από το πεδίο Shah Deniz. Τα 10 δισ. κυβ. μ. θα εξαχθούν στη συνέχεια προς την Ε.Ε. είτε μέσω του Nabucco West είτε μέσω του Trans Adriatic Pipeline. Αμφότεροι οι αγωγοί στοχεύουν αποκλειστικά στην εξυπηρέτηση των αζερικών αναγκών έως τουλάχιστον το Συνεπώς, η οποιαδήποτε τεχνική πιθανότητα για τη μεταφορά κυπριακού αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας αφορά την περίοδο μετά το 2025, ενώ θα απαιτηθεί και η κατασκευή νέων αγωγών (ή η αναβάθμιση υ- παρχόντων) που θα ξεκινούν από τα σύνορα της Τουρκίας με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα. (β) Ωστόσο, ακόμη κι αν υπήρχε σχέδιο Nabucco, η μεταφορά του κυπριακού αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας δεν είναι ούτε κάτι το απλό ούτε κάτι το φθηνό. Με δεδομένη την ύ- παρξη ισραηλινών μελετών που αφορούν τη σκοπιμότητα κατασκευής ενός υποθαλάσσιου α- γωγού από το πεδίο Λεβιάθαν στο τουρκικό δίκτυο αγωγών, το κόστος ενός ανάλογου αγωγού από την Αφροδίτη θα πρέπει να υπολογιστεί στα 5 δισ. δολ. ad minimum. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ελεύθερη δυναμικότητα στο τουρκικό δίκτυο αγωγών, ούτε διασύνδεση του βασικού τουρκικού δικτύου με τον Κόλπο της Αλεξανδρέττας, το τελικό κόστος ενδέχεται να ξεπεράσει τα 7 δισ. δολ. Ο αγωγός προς την Ελλάδα, μολονότι είναι αμφίβολο το κατά πόσον είναι τεχνολογικά εφικτός, θα κοστίσει περί τα 8 δισ. δολ., οπότε το συγκριτικό οικονομικό κόστος για τον αγωγό Κύπρου-Ελλάδος δεν είναι απαγορευτικό. Η καλύτερη επιλογή προφανώς παραμένει το τερματικό υγροποίησης στο Βασιλικό, συνολικού κόστους 10 δισ. δολ. Αν και 30% ακριβότερο ενός θεωρητικού κυπρο-τουρκικού αγωγού, το τερματικό του LNG δεν ενέχει κανένα απολύτως ρίσκο διαμετακόμισης, ενώ δίνει πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό εναλλακτικών αγορών και αγοραστών. Ο δρ Θεόδωρος Τσακίρης είναι επίκουρος καθηγητής Γεωπολιτικής των Υδρογονανθράκων και συνεργάτης του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

12 12-EPISTOLES_KATHI 2/15/13 8:35 PM Page l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Διαβάστε στο Τον Οκτώβριο τα πρώτα smartphones με το λειτουργικό σύστημα Ubuntu Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Κύριε (επόμενε) Πρόεδρε Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΜΠΙΤΣΗ Ζητήσατε την ψήφο του λαού, λέγοντας πως θέλετε να αφήσετε το στίγμα σας. Γνωρίζετε, ασφαλώς, ότι η προεδρία σας ξεκινά με τους χειρότερους οιωνούς. Η Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα σε συμπληγάδες. Ο χρόνος που έχετε στη διάθεσή σας, όχι για να επιλύσετε τα τεράστια προβλήματα που έχουν προκύψει, αλλά για να δώσετε ελπίδα στον Κυπριακό Ελληνισμό, έτσι ώστε να πιστέψει ότι μπορεί να ξεπεράσει τους σκοπέλους, είναι μηδαμινός. Είναι όσος και ο χρόνος που χρειάζεστε, για να εξαγγείλετε το Υπουργικό σας Συμβούλιο και τα στελέχη που θα αποτελούν τη δύναμη κρούσης της κυβέρνησής σας. Όλα θα εξαρτηθούν από τους ανθρώπους που θα σας πλαισιώσουν. Εις ε- πίρρωσιν τούτου σας παραπέμπω σ αυτό που αναφέρει στο βιβλίο του «Το Μάνατζμεντ στην Πράξη» ο Peter Drucker και είναι χαραγμένο στην ταφόπλακα του Α- μερικανού βιομήχανου Άντριου Κάρνεγκι (Andrew Carnegie): «Εδώ κείται ένας άνθρωπος, ο οποίος ήξερε πώς να στρατολογεί στην υπηρεσία του ανθρώπους καλύτερους από τον ίδιο». Η κοινωνία δεν θα σας χαριστεί καθόλου. Όση υ- πομονή και αν έχει ο Κύπριος, υπομονή που συχνά παρεξηγείται, να είστε σίγουρος ότι δεν μπορεί να α- νεχθεί τις πολιτικές τακτικές του παρελθόντος. Ο λαός ζητά λύσεις στα προβλήματά του. Από την άλλη, η δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται μπορεί να α- ποβεί θετική, επειδή γίνεται ευκολότερη η αποδοχή αλλαγών, όταν αυτές προωθούνται με γνώμονα την προσαρμογή μιας κοινωνίας στις νέες συνθήκες και όταν αυτός που τις προωθεί πείθει ότι ατενίζει το μέλλον και όχι το παρελθόν. Οι αλλαγές είναι πάντοτε δύσκολες, αλλά δεν πρέπει να σας διαφεύγει πως το να μαθαίνει ο άνθρωπος είναι στη φύση του, όπως το είπε και ο Αριστοτέλης. Έτσι, ο Κύπριος έχει ήδη μάθει ότι οι ιδεολογίες δεν τρώγονται. Μαζί με τον λαό θα πρέπει πλέον και οι ηγέτες να έχουν μάθει ότι το όραμα για το μέλλον (έτσι ορίζονται οι ιδεολογίες), όποιο όνομα και αν του δώσει κάποιος, πρέπει να συνοδεύεται και με γεμάτο στομάχι, με σπουδές για τα παιδιά, με καθολική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με καλές δημόσιες συγκοινωνίες, με προοπτικές ανάπτυξης σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο και γενικά με μια ι- κανοποιητική ποιότητα ζωής. Κύριε Πρόεδρε, Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός έλεγε πως ο καλός ηγέτης είναι αυτός που ούτε τα λουριά σφίγγει πολύ ούτε, όμως, και παραχαϊδεύει τον λαό. Ο δε οικονομολόγος W. Beveridge είχε πει πως η ουσία σε μια κοινωνία και σε έναν οργανισμό είναι «συνηθισμένοι άνθρωποι να κάνουν ασυνήθιστα πράγματα». Ο Κυπριακός Λαός είναι ένας συνηθισμένος λαός, με την έννοια ότι είναι ένας προκομμένος λαός. Τον ενδιαφέρει η οικονομική του προκοπή, γι αυτό και είναι υψηλά τα ποσοστά των Κυπρίων που τάχθηκαν υπέρ της λήψης οικονομικών μέτρων για τη σωτηρία της οικονομίας. Όσα επιτεύχθηκαν πριν από το 1974 και όσα, προπάντων, μετά την εισβολή, δείχνουν ότι αυτός ο συνηθισμένος λαός έχει τις δυνατότητες να κάνει και ασυνήθιστα πράγματα. Αυτό, όμως, απαιτεί ηγέτες ι- κανούς να τον καθοδηγούν σωστά και να του δίνουν προοπτική και διέξοδο στα καθημερινά του προβλήματα. Η σημαντικότερη συνιστώσα στην ευημερία μιας κοινωνίας είναι οι ίδιοι οι άνθρωποί της. Στη δική μας κοινωνία υπάρχουν άνθρωποι ικανότατοι. Αυτό που απαιτείται είναι να τους δοθεί η ευκαιρία να βγάλουν από μέσα τους τον καλύτερο εαυτό τους. Η προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η αξιοκρατία. Το αντίθετό της αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της κοινωνίας μας αλλά και του Ελληνισμού γενικότερα. Οι άριστοι στον Ελληνισμό δεν είχαν σχεδόν ποτέ κανένα ρόλο. Θέση και ρόλο έβρισκαν και βρίσκουν συνήθως στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή, με την απουσία της αξιοκρατίας στον τόπο μας επικρατεί και η ατιμωρησία. Τα αρνητικά α- ποτελέσματα αυτού του συνδυασμού τα βλέπουμε ο- σημέραι εντονότατα, επειδή η διεθνής κοινωνία προχωρεί με γρήγορους ρυθμούς. Έτσι, όταν οι μετριότητες δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τα πράγματα, η κοινωνία υστερεί στο σύνολό της. Κύριε Πρόεδρε, Για να αφήσετε το στίγμα σας στην κυπριακή κοινωνία, πρέπει να δώσετε ελπίδα. Η ελπίδα είναι εξαιρετικό συναίσθημα. Αναγεννήστε το. «Οι μεγάλοι ηγέτες μιλούν στο συναίσθημά μας» λένε οι συγγραφείς του βιβλίου «Ο Νέος Ηγέτης». Και συνεχίζουν: «Ανεξάρτητα από το τι επιδιώκει ένας ηγέτης είτε πρόκειται για τη χάραξη στρατηγικών είτε για την ενεργοποίηση ομάδων η επιτυχία του εξαρτάται από το πώς το κάνει. Ακόμη κι όταν οτιδήποτε άλλο είναι σωστό, εάν ο ηγέτης αποτύχει στο πρωταρχικό καθήκον της αφύπνισης των συναισθημάτων προς τη σωστή κατεύθυνση, τότε τίποτα από όσα θα κάνει δεν πρόκειται να αποδώσει όπως θέλει ή πρέπει». Οψόμεθα! lampitsis.p@cytanet.com.cy Ο χειμώνας στις γερμανορωσικές σχέσεις και η Κύπρος Κεντρικό θέμα των προεκλογικών και όχι μόνο συζητήσεων παραμένει εδώ και μήνες το ζήτημα του Μνημονίου. Η παρατηρούμενη καθυστέρηση στην υ- πογραφή του οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στο ύψος του κάτι που έχει να κάνει και με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Πέραν, όμως, αυτού έχει προκύψει και το θέμα με το ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος. Σύμφωνα με τις δηλώσεις Γερμανών αξιωματούχων και πολιτικών η μνημονιακή σύμβαση δεν θα πρέπει να υπογραφεί πριν γίνει ο σχετικός έλεγχος. Κάποιοι, επίσης, προτείνουν να εισαχθεί στο Μνημόνιο σχετική ρήτρα. Στο σημερινό μου άρθρου δεν θα ε- πιχειρήσω να μπω στις οικονομικές και τεχνικές λεπτομέρειες αυτού του θέματος. Ε- κείνο που θα επιχειρήσω να κάνω είναι να καυτηριάσω τις τοποθετήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, πολιτικών στελεχών και δημοσιογράφων. Δυστυχώς, εν τη αγνοία τους αποδίδουν την ανάδειξη του θέματος αυτού στις προεκλογικές σκοπιμότητες των Γερμανών πολιτικών. Αδυνατούν, δυστυχώς, να αντιληφθούν ότι αυτό αποτελεί τμήμα της συντελούμενης από το 2012 στροφής της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής στις σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία. Δεν διερωτούνται πως οι ρωσικές καταθέσεις στην Κύπρο δεν είχαν τεθεί σε κριτική από γερμανικής πλευράς ούτε το 2004 με την ένταξή μας στην Ε.Ε. αλλά ούτε τα επόμενα επτά χρόνια. Η απάντηση σε αυτό είναι ότι τη Γερμανία μέχρι το 2005 κυβερνούσε ο σοσιαλδημοκράτης Γκέρχαντ Σρέντερ. Για Το δικαίωμα ιδιοκτησίας είναι ατομικό και προστατεύεται από το Σύνταγμα και τους νόμους της Δημοκρατίας καθώς και από διεθνείς συμβάσεις. Ο ιδιοκτήτης της περιουσίας έχει το δικαίωμα να την αξιοποιήσει και να την διαθέσει όπως ο ίδιος θέλει, μέσα στο πλαίσιο των νόμων και κανονισμών. Στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται και η προσφυγή του στην Επιτροπή Περιουσιών που σύστησε στα Κατεχόμενα το κατοχικό καθεστώς. Η Ε- πιτροπή αυτή έχει αναγνωρισθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) ως αποτελεσματικό ε- σωτερικό ένδικο μέσο. Ως νομικός και πολιτικός επιστήμονας αλλά και ως εκτοπισμένος και ιδιοκτήτης αξιόλογης ακίνητης περιουσίας στα Κατεχόμενα, θεωρώ χρήσιμο να εκφράσω δημόσια τις απόψεις μου για το σοβαρό αυτό θέμα. Γνωρίζω ότι υπάρχουν πολλοί εκτοπισμένοι που προβληματίζονται σχετικά με αυτό. Ίσως οι σκέψεις μου τους βοηθήσουν να αντιληφθούν καλύτερα τις διάφορες πλευρές του ζητήματος και να καταλήξουν σε μια μελετημένη απόφαση. Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι γιατί η Τουρκία αποφάσισε να συστήσει αυτή την Επιτροπή και μάλιστα να την χρηματοδοτεί με δικά της κονδύλια. Είναι επειδή θέλει να αποδώσει δικαιοσύνη και να αποκαταστήσει τα περιουσιακά δικαιώματα των Ε/κ; Για να συμμορφωθεί με τις πρόνοιες της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ) και τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ; Ασφαλώς όχι. Το κάνει για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της και να εφαρμόσει τα σχέδιά της για τουρκοποίηση των Κατεχομένων. Για να αποφύγει τις ευθύνες της και την πολύ δύσκολη θέση στην οποία την έφεραν οι α- ποφάσεις του ΕΔΑΔ στην υπόθεση της Τιτίνας Λοϊζίδου και σε άλλες που ακολούθησαν. Για να εξουδετερώσει το δικαίωμά μας για επιστροφή και να ενισχύσει τα επιχειρήματά της υπέρ της διζωνικότητας της λύσης, όπως εκείνη την ερμηνεύει. Το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να έχουμε υπ όψιν είναι ότι, αν κάποιοι Ε/κ δεν προσέφευγαν στην Επιτροπή Περιουσιών, αυτή δεν θα αναγνωριζόταν ως αποτελεσματικό εσωτερικό ένδικο μέσο από το ΕΔΑΔ. Οι ε- νέργειές μας στην άσκηση ατομικών μας δικαιωμάτων μπορεί να έχουν ευρύτερες Του ΠΕΤΡΟΥ ΖΑΡΟΥΝΑ τον τότε Γερμανό καγκελάριο η Ρωσία α- ποτελούσε στρατηγικό εταίρο και βοηθούσε στην εξισορρόπηση της αμερικανικής ε- πιρροής στην Ε.Ε. Ακόμα θεωρείτο τόσο σημαντική ώστε η Γερμανία να παρακάμπτει τις διαμαρτυρίες και επιφυλάξεις των χωρών της πρώην ανατολικής Ευρώπης και να προωθεί την ενδυνάμωση των σχέσεων της Ε.Ε. με τη Ρωσία. Κατά συνέπεια δεν έθετε και θέμα ρωσικών κεφαλαίων στην Κύπρο. Τα δεδομένα άρχισαν σταδιακά να αλλάζουν με την ανάδειξη της ηγέτιδας των χριστιανοδημοκρατών Άνγκελας Μέρκελ στην καγκελαρία. Παρά τις όποιες επιφυλάξεις της η Μέρκελ αρχικά συνέχισε στον δρόμο του Σρέντερ. Απλώς προχώρησε σε μερική διαφοροποίηση της σχέσης μετονομάζοντάς την από στρατηγική σε μοντερνιστική. Ήλπιζε πως ο τότε αντικαταστάτης του Πούτιν στην προεδρία της ρωσικής ομοσπονδίας Ντιμίτρι Μεντβέντεφ θα προχωρούσε πέραν από τον οικονομικό και τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της Ρωσίας και στον πολιτικό. Η επανεκλογή του Βλαδιμίρ Πούτιν το 2012 στην προεδρία και τα μέτρα που έλαβε κατά των ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από ξένους αλλά και της αντιπολίτευσης δυσαρέστησαν τους Γερμανούς. Η απόφαση της Μέρκελ να αναδείξει το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στη Ρωσία με αφορμή και τη φυλάκιση του πανκ συγκροτήματος Pussy Riots είχε βαθύτερα αίτια. Η ενίσχυση του γερμανικού ηγεμονικού ρόλου ως αποτέλεσμα της οικονομικής μεγέθυνσης της χώρας και της μερικής απόσυρσης των ΗΠΑ από την Ευρώπη οδήγησαν τη γερμανική ηγεσία σε αλλαγή προτεραιοτήτων. Ένας άλλος παράγοντας που συνέτεινε στην αλλαγή αυτή ήταν και η ανακάλυψη τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Πολωνία με τη μορφή του σχιστόλιθου (Shale gas). Η προσέλκυση στο γερμανικό άρμα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης και ειδικά της Πολωνίας θεωρείται πλέον σημαντικότερη προτεραιότητα από την ανάπτυξη των σχέσεων με τη Ρωσία. Το οξύμωρο είναι ότι η χειροτέρευση του κλίματος στις γερμανορωσικές σχέσεις ήρθε σε μία στιγμή που η Πολωνία εγκατέλειψε την αρνητική της στάση στο ζήτημα της ανάπτυξης των σχέσεων Ε.Ε. - Ρωσίας. Κάποιοι πολιτικοί θεωρούν ότι για την ανάδειξη του θέματος του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος στην Κύπρο φταίει η σοσιαλδημοκρατική αντιπολίτευση της Γερμανίας που θέλησε να το εκμεταλλευτεί για λόγους καθαρά προεκλογικούς. Όμως και εδώ κάνουν λάθος. Το θέμα τέθηκε αρχικά στον γερμανικό τύπο και στη συνέχεια από τον υπουργό Οικονομικών κ. Σόιμπλε. Ο κ. Σόιμπλε ανήκει στο κόμμα της καγκελαρίου και είναι της απόλυτης εμπιστοσύνης της. Κατά ανάλογο τρόπο το επικριτικό για τη Ρωσία ψήφισμα της γερμανικής Βουλής ε- τοιμάστηκε από τον σύμβουλο της Μέρκελ για θέματα Ρωσίας κ. Andreas Schockenhoff. Στη συνέχεια ψηφίστηκε από τους βουλευτές του κόμματός της. Με λίγα λόγια η Γερμανία έχει αποφασίσει να ακολουθήσει μία πιο σκληρή πολιτική έναντι της Ρωσίας. Μέσα Το ξεπούλημα ε/κ περιουσιών στα Κατεχόμενα Του ΘΕΟΦΙΛΟΥ Β. ΘΕΟΦΙΛΟΥ νομικές και πολιτικές συνέπειες που επηρεάζουν το γενικότερο συμφέρον και τα δικαιώματα άλλων. Έστω και αν αυτές οι συνέπειες μπορεί να μην είναι άμεσες και η επίδραση και το αποτέλεσμά τους να μη διαφανούν από την αρχή, ιδιαίτερα σε σχέση με θέματα παγίωσης, μονιμοποίησης και σταδιακής νομιμοποίησης τετελεσμένων γεγονότων και/ή αναγνώρισης «θεσμών» κρατικής οντότητας. Η προσφυγή στην Ε- πιτροπή Περιουσιών συνεπάγεται συνεργασία και/ή προσφυγή σε άλλες «αρχές» ή «υπηρεσίες», περιλαμβανομένου και του «Ανώτατου Δικαστηρίου» του κατοχικού καθεστώτος. Η συνέχιση της ύπαρξης αυτών των «θεσμών» και η εμπέδωσή τους στην αντίληψη και διεθνών οργανισμών με την καταφυγή σε αυτούς και τη χρήση των υ- πηρεσιών τους από αυξανόμενους αριθμούς Ε/κ πολιτών της Δημοκρατίας δεν είναι χωρίς πολιτικές και νομικές συνέπειες. Το πολυτιμότερο κεφάλαιο στην κυπριακή οικονομία είναι η γη, όπου και αν αυτή βρίσκεται. Στις παραλίες, στα βουνά, στις πεδιάδες, στις πόλεις, στα χωριά, στην ελεγχόμενη από το κράτος περιοχή ή στα Κατεχόμενα. Για οποιαδήποτε ανάπτυξη. Οικιστική, τουριστική, βιομηχανική, βιοτεχνική, γεωργική, κτηνοτροφική κ.ά. Ακόμη και για νέες επιχειρήσεις, όπως η παραγωγή ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκές μονάδες, η γη θα είναι απαραίτητος και πολύτιμος συντελεστής παραγωγής. Η ζήτηση γης για όλες αυτές τις χρήσεις θα μεγαλώνει, ενώ η προσφορά θα μειώνεται, με αποτέλεσμα την αύξηση της αξίας της. Αυτοί που θα έ- χουν τη γη, είτε ως άτομα είτε ως κοινότητα είτε ως επιχειρήσεις ή άλλη οντότητα, θα είναι οι πλούσιοι, θα ευημερούν και θα ε- λέγχουν την κατάσταση οικονομικά και πολιτικά. Η μαζική μεταβίβαση της ιδιοκτησίας της γης από μέλη της μιας κοινότητας στην άλλη έχει τεράστια οικονομική και πολιτική σημασία για το μέλλον των παιδιών μας και του τόπου μας. Είναι γι αυτό που η τ/κ ηγεσία απαγόρευε τη δεκαετία του 60 την πώληση γης από Τ/κ σε Ε/κ. Είναι γι αυτό που η Τουρκία σήμερα έχει μεθοδεύσει και προωθεί συστηματικά τη ριζική αλλοίωση των δεδομένων της ιδιοκτησίας γης στα Κατεχόμενα. Η Επιτροπή Περιουσιών του κατοχικού EPA στο πνεύμα αυτής της νέας γερμανικής πολιτικής εντάσσονται και οι γερμανικές ενστάσεις στο ζήτημα του ξεπλύματος του βρώμικου χρήματος. Δημοσιογραφικές πληροφορίες μιλάνε και για άλλους παράγοντες και ιδιωτικά συμφέροντα στην Γερμανία και την Ε.Ε. που για δικούς τους λόγους (π.χ. προσέλκυση ρωσικών κεφαλαίων, ε- πιστροφή γερμανικών ναυτιλιακών εταιριών κ.λπ.) κινούνται πίσω από τους πολιτικούς. Με βάση όλα τα πιο πάνω γίνεται αντιληπτό πως η προσπάθεια για υπερπήδηση των γερμανικών ενστάσεων θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το τελευταίο Eurogoup είχαμε στην ουσία τη μερική υιοθέτησή τους και από τους άλλους εταίρους. Η νέα κυβέρνηση της χώρας μαζί με τη Βουλή των Αντιπροσώπων και όλους τους άλλους εμπλεκόμενους θεσμούς και τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει κατά τρόπο συντονισμένο να κινηθούν προς ανατροπή των αρνητικών εντυπώσεων. Η επιδείνωση στις γερμανορωσικές σχέσεις είναι πλέον ένας νέος παράγοντας τον οποίο θα πρέπει να συνυπολογίσουμε στην ανάπτυξη των διμερών μας σχέσεων με τις δύο αυτές χώρες. Επίσης, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά και τη γενικότερη πορεία των σχέσεων Ε.Ε.- Ρωσίας. Οι αρνητικές εξελίξεις στο θέμα της κατάργησης της βίζας θα πρέπει να μας ανησυχήσουν ιδιαίτερα. Ο κ. Πέτρος Ζαρούνας είναι διεθνολόγος και πρόεδρος της επιτροπής διεθνών σχέσεων του Δημοκρατικού Κόμματος. καθεστώτος δεν προσφέρει αποζημίωση για απώλεια χρήσης της περιουσίας των ι- διοκτητών, ούτε τους αποκαθιστά τα περιουσιακά τους δικαιώματα με επιστροφή της περιουσίας τους, όπως παραπλανητικά διαφημίζει. Εκείνο που επιδιώκει και επιτυγχάνει στη συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων, με ελάχιστες εξαιρέσεις για ειδικούς λόγους και για σκοπούς προπαγάνδας και παραπλάνησης, είναι η εξαγορά των Ε/κ περιουσιών. Το τίμημα της εξαγοράς τους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική σημερινή αξία τους. Είναι μεγαλύτερο της αξίας που είχαν το 1974, όμως υπολείπεται κατά πολύ της σημερινής αγοραίας αξίας τους, ακόμα και με τα δεδομένα των Κατεχομένων. Έχοντας υπ όψιν ότι οι τιμές της γης θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και στα Κατεχόμενα και ότι οι τιμές αυτές θα ανέβουν ακόμα περισσότερο σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού, προκύπτει ότι όσοι καταφεύγουν στην Επιτροπή ξεπουλούν την περιουσία τους και την πατρογονική τους κληρονομιά σε πολύ χαμηλές τιμές. Από το ποσό που τους καταβάλλεται τελικά, ένα σημαντικό ποσοστό καταλήγει σε Τ/κ δικηγόρους και εκτιμητές. Υπάρχει όμως και άλλος σοβαρός πολιτικός λόγος για τον οποίο οι Ε/κ ιδιοκτήτες δεν πρέπει να προσφεύγουν στην Επιτροπή. Το περιουσιακό, ως θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συζητείται στις διακοινοτικές συνομιλίες μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων. Είναι στο τραπέζι των συνομιλιών που θα βρεθεί λύση στο κεφαλαιώδες και ακανθώδες αυτό θέμα, με βάση τις πρόνοιες της ΕΣΑΔ και τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Όχι με προσφυγές στην Επιτροπή ή στα δικαστήρια. Η προσφυγή σημαντικού αριθμού Ε/κ στην Επιτροπή πιθανόν να εξασθενίσει τις διαπραγματευτικές μας θέσεις μέσα στο πλαίσιο των συνομιλιών. Και αν φτάσει σε ένα μεγάλο ποσοστό της ε/κ ιδιοκτησίας γης, δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε άρνηση της τ/κ ηγεσίας να διαπραγματευθεί το κεφάλαιο αυτό. Να αντιτάξει δηλαδή κάποια στιγμή ο κ. Έρογλου στον Ε/κ συνομιλητή ότι το θέμα των περιουσιών τυγχάνει χειρισμού από την Επιτροπή του και άρα δεν υπάρχει λόγος να συζητείται στις διαπραγματεύσεις. Ο κ. Θεόφιλος Β. Θεοφίλου είναι πρέσβης ε.τ., εκτοπισμένος από τα Λιμνιά. Ζητείται ηθική και έλεγχος του πολιτικού βίου Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ Eνας νέος μπορεί να διερωτάται σήμερα ποιος ο λόγος να συμμετέχει στα κοινά αυτής της μίζερης, διεφθαρμένης, ημικατεχόμενης και χρεοκοπημένης πατρίδας. Ποιο είναι το πραγματικό όφελος των ιδίων αλλά και της κοινωνίας μας; Έχουμε σήμερα πραγματική δημοκρατία ή συγκεκαλυμμένη ολιγαρχία; Η αλήθεια είναι ότι η αμφισβήτηση των θεσμών είναι κατανοητή, αφού η πλειοψηφία της σημερινής πολιτικής ελίτ έχει απολέσει με τις πράξεις της την εμπιστοσύνη μιας μεγάλης μερίδας του κυπριακού λαού και έχει αποτύχει να ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτού του κόσμου. Ρουσφέτι, μίζες, ατιμωρησία, βόλεμα ημετέρων, η κοινωνία μας έχει γεμίσει από ανήθικους οπορτουνιστές των οποίων μέλημα είναι η εξυπηρέτηση του προσωπικού και κομματικού τους συμφέροντος, έστω και εάν αυτό αντιβαίνει στο συμφέρον του τόπου μας. Και κάποιος μπορεί να διερωτηθεί εάν αυτό είναι άραγε πολιτική ή αν α- ποτελεί μια διαστρέβλωση των ατόμων που κατέχουν την εξουσία για να εξυπηρετούν τα προσωπικά τους συμφέροντα. Άσχετα από τις διαφορετικές ιδεολογικές προσεγγίσεις, στόχος όλων αριστερών, κεντρώων ή δεξιών θα έπρεπε να είναι η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και η βελτίωση της ζωής του λαού μας. Μπορεί να υ- πάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, εντούτοις ο στόχος θα έπρεπε να είναι πάντα ο ίδιος. Πράγματι, κάποιος μπορεί να διερωτηθεί αν η αποκοπή των επιδομάτων από ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, με την ταυτόχρονη διατήρηση του επιδόματος παραστάσεως των πολιτικών μας, είναι καταγεγραμμένη ως ορθή πρακτική οποιασδήποτε ιδεολογίας και εάν αυτή η πρακτική εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, την κοινωνική συνοχή ή την πατρίδα στο σύνολό της. Είναι άραγε δημοκρατία αυτό που ζούμε σήμερα; Με την ψήφο μας δίνουμε το δικαίωμα σε έναν άνθρωπο ή έναν πολιτικό χώρο να μας εξουσιάζει, με στόχο να διασφαλίζονται τα συμφέροντα, τόσο τα δικά μας, όσο και των επόμενων γενεών που θα ακολουθήσουν. Συνεπώς, θα πρέπει πρώτα να απαιτούμε από αυτούς που ψηφίζουμε να είναι ορθοί προς εμάς και μετά να κρίνουμε τους πολιτικούς μας «αντιπάλους». Δυστυχώς, στην Κύπρο α- πουσιάζει η εποικοδομητική εσωκομματική κριτική και θριαμβεύει το γλείψιμο και η ανόητη, και πολλές φορές ανούσια, διακομματική αντιπαράθεση που βλάπτει την κοινωνία μας και δίνει το δικαίωμα σε αυτούς που εξουσιάζουν να συμπεριφέρονται αυταρχικά, αφού στην ουσία δεν έχουν ούτε πολιτικό ούτε προσωπικό κόστος. Συνεπώς, το σύστημα δημοκρατίας που έχουμε σήμερα νοσεί και ευθύνη έχουν πρώτα οι ίδιοι οι πολίτες-ψηφοφόροι και μετά οι πολιτικοί που εκμεταλλεύονται και φανατίζουν τους πολίτες. Τι γίνεται με τη δικαιοσύνη; Πράγματι, η δικαιοσύνη στην Κύπρο είναι τυφλή, αφού σε πολλές περιπτώσεις, ενώ η Γενική Εισαγγελία μπορούσε να επέμβει αυτεπάγγελτα για να διερευνήσει διάφορες υποθέσεις ρουσφετιού (το οποίο αποτελεί και ποινικό αδίκημα), διαφθοράς και μιζών, δεν το έκανε. Δεν είναι τυχαίο ότι οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης βαθμολογούν το σύστημα δικαιοσύνης μας με «Ε», ενώ αυτό της Ελλάδας με «Δ». Ως εκ τούτου, η ατιμωρησία ενδυναμώνει και υποθάλπει τη διαφθορά και την ανηθικότητα, α- φού τα άτομα που κατέχουν την εξουσία ουσιαστικά είναι υπεράνω της νομοθεσίας. Άραγε αυτό ήταν το σύστημα που μας κληροδότησαν οι αποικιοκράτες δυνάστες μας; Η αλήθεια είναι ότι, αν και είχε πολλά προβλήματα το δοτό σύνταγμά μας, ο Πρόεδρος, ο Γενικός Εισαγγελέας και οι άλλοι αξιωματούχοι δεν ήταν ούτε απόλυτοι άρχοντες χωρίς έλεγχο, ούτε μπορούσαν να μετατραπούν σε δυνάστες αυτού του τόπου, αφού ελέγχονταν από τον Αντιπρόεδρο, τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα κ.λπ. με το δικαίωμα του βέτο. Αν και ο διαχωρισμός των θέσεων των αξιωματούχων γινόταν με φυλετικά κριτήρια και ήταν ρατσιστικός, εντούτοις κανένας δεν μπορούσε να κυβερνά εν λευκώ αυτόν τον τόπο χωρίς να υπάρχει έλεγχος. Εντούτοις, επικαλούμενοι το δίκαιο της ανάγκης, πολλοί πολιτικοί μετέτρεψαν σταδιακά το σύστημα από κουτσουρεμένη δημοκρατία σε προσωποκεντρική κομματοκρατική ολιγαρχία, αντί να το αναβαθμίσουν δίνοντας το δικαίωμα ελέγχου των θεσμών απευθείας στον κυπριακό λαό. Σήμερα, καλούμαστε να δώσουμε την ψήφο μας για να εκλέξουμε νέο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Άσχετα με το αποτέλεσμα των εκλογών, θα πρέπει να γνωρίζει αυτός που θα εκλεγεί τη μεγάλη ευθύνη που έχει προς αυτόν τον μίζερο λαό. Αν ο νέος Πρόεδρος δεν θελήσει να προχωρήσει σε καινοτόμες διαρθρωτικές αλλαγές, οι οποίες θα ενδυναμώσουν τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη, την αξιοκρατία και θα καταπολεμήσουν την ανεργία, είμαι σίγουρος ότι σύντομα, λόγω και της οικονομικής κρίσης, θα βρεθεί α- ντιμέτωπος με την κοινωνία και κυρίως τους νέους. Εάν όμως συγκρουστεί με το παρόν κατεστημένο και δώσει με μεταρρυθμίσεις νέες προοπτικές στον λαό αυτής της χώρας, θα βρει πολλούς συμμάχους, συνοδοιπόρους και φίλους. Όλοι κρινόμαστε από την ιστορία, όμως οι αυστηρότεροι κριτές θα είναι τα παιδιά μας και οι γενεές που θα α- κολουθήσουν. Ας βάλουμε καλύτερες και δημοκρατικότερες βάσεις για τη λειτουργία της πολιτείας μας, όχι μόνο για το καλό το δικό μας, αλλά και για το καλό των παιδιών μας, του γείτονά μας, του λαού μας και της πατρίδας μας. Ο κ. Χρίστος Ξενοφώντος είναι υποψήφιος διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών.

13 13-GNOMES KIPROS_KATHI 2/15/13 11:54 PM Page 13 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 13 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Εκλογές Του NTINOY ΗΛΙΑΔΗ Αντάρτες και αποστάτες! Συχνά γίνεται λόγος, επίκληση και σύσταση για πολιτικό πολιτισμό. Μια ηχηρή και βαρύγδουπη ορολογία, αυτού, που απλά λέμε πολιτική διαπαιδαγώγηση. Οι αρχαίοι Αθηναίοι ήταν πολιτικά διαπαιδαγωγημένοι και ενημερωμένοι πολίτες, γεγονός που καλλιεργούσε την κρίση τους και την ικανότητά τους για σωστές επιλογές. Ο Περικλής ήταν περήφανος, γιατί οι Αθηναίοι θεωρούσαν καθήκον τους «τα πολιτικά μη ενδεώς γνώναι». Ε- νημερωμένος πολίτης είναι εκείνος, που κρίνει και αποφασίζει, χωρίς να αναμένει έτοιμες συνταγές. Πριν από λίγες μέρες, ένας τηλεοπτικός παρουσιαστής α- ποκάλεσε, με το γνωστό, τάχατες αντικειμενικό πομπώδες ύφος του, «αντάρτες» και «αποστάτες» τους ψηφοφόρους ε- κείνους, οι οποίοι δεν συμμορφώθηκαν με τις κομματικές α- ποφάσεις και ντιρεκτίβες. Αναφερόταν κυρίως στα στελέχη και οπαδούς του ΔΗΚΟ. Αυτοί, όμως, τους οποίους άκριτα κι αστόχαστα αποκαλεί αποστάτες, αποτελούν, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, που ο ίδιος επικαλέστηκε, την πλειοψηφία των ψηφοφόρων του ΔΗΚΟ. Μήπως, κατ ανάλογο τρόπο, θεωρεί αποστάτες και το 66% των οπαδών του ΔΗΣΥ, οι οποίοι το 2004 παράκουσαν τις κομματικές οδηγίες και ψήφισαν ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα; Αυτή είναι μια επικίνδυνη λογική, η οποία εμφανώς εξυπηρετεί προεκλογικές σκοπιμότητες. Στην πραγματικότητα, η κάθε κομματική ηγεσία, οφείλει να είναι στοιχισμένη με τις απόψεις της βάσης και όχι να θέλει να τη χειραγωγεί με τακτικισμούς, για να εξυπηρετήσει προσωπικούς σχεδιασμούς και φιλοδοξίες. Ένας Μακάριος, τον οποίο εμπιστευόταν και ακολουθούσε η καταπληκτική πλειοψηφία του λαού, ποτέ δεν λειτούργησε σε δυσαρμονία με τη λαϊκή θέληση, «ήγε το λαό, αλλά και ήγετο από το λαό», όπως προσφυώς λέχθηκε. Κάποιοι σήμερα αισθάνονται, ότι έχουν το δικαίωμα να λειτουργούν ανεξάρτητα από τη θέληση της κομματικής βάσης. Η δυνατότητα ενός κομματικού στελέχους ή μέλους, να διαφωνεί με αποφάσεις του κόμματός του, είναι αναπαλλοτρίωτη. Κι όσο πιο σοβαρό και σημαντικό είναι ένα θέμα, τόσο πιο ισχυρό το δικαίωμα του να διαφωνεί. Συνιστά εκδήλωση αξιοπρέπειας και προσωπικού θάρρους, η διαφωνία με κομματικές αποφάσεις. Αντίθετα, υποβάλλει δουλοπρέπεια και θεληματική πνευματική υποδούλωση το να σπεύδει κανείς να προδεσμεύει τη σκέψη και κρίση του και να υποτάσσεται σε αποφάσεις οργάνων, που ούτε εντελώς σαφείς είναι, ούτε σύμφωνες με τη δική του αντίληψη. Για την αποχή θα παραθέσω απλώς τη φράση ενός Αμερικανού, του κριτικού G.J. Nathan, που διαπίστωνε, πως «οι κακοί πολιτικοί εκλέγονται από τους καλούς ανθρώπους, που δεν πάνε να ψηφίσουν»! Για μία πρόταση: Δεδομένων των άκρως επαχθών συνεπειών, που συνεπάγεται η υπογραφή ενός ή και περισσοτέρων Μνημονίων, δεν αξίζει τον κόπο να μελετηθεί η πρόταση για α- ξιοποίηση-διάθεση ενός μέρους των αποθεμάτων Φυσικού Αερίου της ΑΟΖ μας, προκειμένου να αποφύγουμε το αβάσταχτο βάρος, που μας επιφυλάσσει ο Μηχανισμός Στήριξης, ώστε να βγούμε από το αδιέξοδο της οικονομικής κρίσης; Έστω κι αν η προπώληση συνεπάγεται απώλεια εσόδων, συγκριτικά με τα έσοδα, που θα επέφερε αν διετίθετο αργότερα, μετά την εξόρυξή του. Είναι πολύ πιθανό, η χειρότερη συνέπεια του Μνημονίου να μην είναι η οικονομική και η κοινωνική δυσπραγία, αλλά η πολιτική εξάρτηση. Αυτό μπορεί να σημαίνει μη αναστρέψιμες καταστάσεις, όπως είναι η καταβαράθρωση του εθνικού μας θέματος. Είναι γνωστό, ότι οι εθνικές συμφορές επισυμβαίνουν σε περιόδους κρίσεων, όταν η δυνατότητα αντίστασης είναι περιορισμένη. Αν, λοιπόν, λόγω της οικονομικής κρίσης και των επαχθέστατων προνοιών ενός Μνημονίου, κινδυνεύουμε να υποταχθούμε σε άσπονδους φίλους και εταίρους και να αποδυναμώσουμε ή να χάσουμε την ανεξαρτησία μας, τότε είναι εθνικά εγκληματικό να δαιμονοποιούμε και να επιχειρούμε να γελοιοποιήσουμε μια πρόταση, αρνούμενοι και να εξετάσουμε τη δυνατότητα εξόδου από το φοβερό οικονομικό α- διέξοδο. Κι αυτό, μόνο για λόγους πείσματος και προεκλογικής αντιπαλότητας. Όσον αφορά το βαρύγδουπο επιχείρημα, ότι ο υποθαλάσσιος πλούτος προορίζεται για την ευημερία των επόμενων γενεών, τούτο ισχύει μόνο αν εξασφαλιστεί η επιβίωση της παρούσας γενιάς, για να τον κληροδοτήσει στα παιδιά της. To εκλογικό δίλημμα σήμερα Τι σημαίνουν οι σημερινές προεδρικές στην πατρίδα μας; Πρώτα, ασφαλώς σημαίνουν επιλογή προσώπου αλλά και επιλογή πολιτικής στην πιο δύσκολη περίοδο της Κύπρου μετά την εισβολή, εξαιτίας του σοβαρού κινδύνου χρεοκοπίας της χώρας. Ο μεγάλος εκτροχιασμός της κυπριακής οικονομίας έχει εξήγηση: λάθος επιλογή υπουργού Οικονομικών για τριάμισι χρόνια, αδυναμία συνεννόησης Κεντρικής Τράπεζας Υπουργείου Οικονομικών βασισμένη σε παιδικά πείσματα, άγνοια χειρισμών από το Προεδρικό σε σχέση με το ελληνικό «κούρεμα» και τις επιπτώσεις του στην κυπριακή οικονομία, κορώνα- γράμματα τα δημόσια οικονομικά εν αναμονή «κάποιου» ρωσικού δανείου, γενικά μία κυβέρνηση εντυπωσιακά αμήχανη μπροστά στα πασιφανή. Η συγκυρία είναι η χειρότερη δυνατή. Ο Γιοργκ Άσμουσεν, μέλος του Ε- κτελεστικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προειδοποίησε ( ) ότι η Κύπρος οδεύει προς πτώχευση, γι αυτό εισηγείται η έγκριση του κυπριακού Μνημονίου να μην καθυστερήσει μετά τον Μάρτιο «η πρόοδος που σημειώθηκε στην οικονομία της Ευρωζώνης θα τεθεί σε κίνδυνο αν δεν συμφωνηθεί το συντομότερο το οικονομικό πακέτο για την Κύπρο». Συνεπώς το πρώτο καθήκον του νέου Προέδρου είναι να ολοκληρώσει τις συζητήσεις με την Τρόικα ώστε να υπογραφεί το συντομότερο δυνατό η δανειακή σύμβαση. Του ΛΑΡΚΟΥ ΛΑΡΚΟΥ Η περιπέτεια με την Τρόικα διέκοψε την αμεριμνησία του κυπριακού θαύματος και πιέζει μ έναν πιο επιθετικό τρόπο σε α- ναθεώρηση πρακτικών που κυριάρχησαν τις περασμένες δεκαετίες. Χρειαζόμαστε μια διαφορετική αντίληψη για την πολιτική. Η Κύπρος, και ο νέος Πρόεδρος πρέπει να σπάσουν τον φαύλο κύκλο του μικροκομματισμού. Για δεκαετίες τα κόμματα προσπαθούσαν να βρουν τις δικές τους «ισορροπίες» στο σύστημα των εξυπηρετήσεων (να πάρουμε την εξουσία για να αλλάξουν χρώμα οι εξυπηρετήσεις, πρώτα αυτοί, ύστερα οι άλλοι κ.ο.κ.). Η περιπέτεια με την Τρόικα είναι η πιο χαρακτηριστική και συντριπτική ήττα του πελατειακού κράτους και του τυφλού κομματισμού. Η Κύπρος, μαζί της και ο νέος Πρόεδρος, έχουν μπροστά τους την πρόκληση ότι είναι καιρός να αξιοποιούμε ό,τι καλύτερο διαθέτει η Κύπρος με γνώμονα την ικανότητα και τη γνώση. Ορισμένα σημαντικά βήματα είναι εφικτά, φτάνει να απαντήσουμε με σύγχρονους όρους το ερώτημα ποια κοινωνία θέλουμε και ποιας μορφής ανάπτυξη επιδιώκουμε. Αυτή προκύπτει μέσα από μια διαφορετική λειτουργία του πολιτικού αγώνα, με κόμματα που να δουλεύουν προς μιαν άλλη κατεύθυνση δημιουργώντας τις προϋποθέσεις της θεσμικής ισονομίας, της δημιουργίας περισσότερων ευκαιριών, του κράτους που διαμορφώνει δυνατότητες αξιοποίησης των πιο ικανών, του κράτους της κοινωνικής αλληλεγγύης στα πιο αδύνατα μέλη του και της δημιουργίας ενός δικτύου υποστήριξης για όσους την χρειάζονται. Η Κύπρος χρειάζεται, επίσης, κάτι πολύ πιο σημαντικό από τη διαχείριση της κρίσης μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες: την ανάληψη μιας ισχυρής προσπάθειας για ε- πίλυση του Κυπριακού, γεγονός που θα επιτρέψει μέσα σε καλύτερες προϋποθέσεις τη μετάβασή από την κρίση στην ειρήνη, από την ασφυκτική πίεση της οικονομικής οπισθοδρόμησης στην ανάπτυξη σε όλη την επικράτεια, και από την τουρκική κατοχή στη σταθερότητα πάνω σε μια διαφορετική Κύπρο. Η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί, η διχοτόμηση όχι. Εν κατακλείδι, ο νέος Πρόεδρος μπορεί και πρέπει να διαβάσει το μάθημα που προκύπτει από τις εμπειρίες των τελευταίων ετών. Η ιστορία είναι μια παράξενη ε- πιστήμη. Αν δεν ανταποκριθείς στα βασικά της μηνύματα, αν δεν διαβάσεις σωστά το αίτημα μιας εποχής, όταν σβήσουν τα φώτα, δεν υπάρχεις στον χάρτη, μένεις απλώς στα αζήτητα. Συνεπώς το σημερινό «αίτημα», το απάντησε με σοφία ο Θουκυδίδης, χρειαζόμαστε «πολιτική που θα υπηρετεί το «μονιμότερο συμφέρον της πόλης» αυτό που θα υπερτερεί της πολιτικής που έχει ως στόχο την «απόλαυση μιας πρόσκαιρης δόξας». ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Κάποιος να τους μαζέψει Του ΜΙΧΑΛΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ Το έχω πει ξανά. Δεν είναι αυτή την Ευρώπη που οραματίστηκε ο Μονέ, η Ευρώπη που χάραξαν ο στρατηγός Ντε Γκολ, ο Αντενάουερ, ο Ζισκάρ Ντ Εστέν, ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Χέλμουτ Κολ και τόσοι άλλοι, αυτή που βιώνουμε σήμερα. Δεν είναι αυτή η Ευρώπη στην οποία πιστέψαμε, αναζητώντας ταχύτερα την πολιτική ολοκλήρωσή της. Και συνεχίζουμε να πιστεύουμε τόσοι πολλοί, παρά το αλλεπάλληλα γερμανικά και άλλα πείσματα, που έρχονται να συνταράξουν τις έννοιες της ευθύνης και της αλληλεγγύης. Τους ακρογωνιαίους λίθους του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Είναι αλήθεια ότι οι φορολογούμενοι κάθε λαού έχουν κάθε δικαίωμα να ζητούν την επιστροφή των χρημάτων που διαθέτουν για να μη χρεοκοπήσει μια άλλη χώρα και εύλογα αναζητούν μηχανισμούς διασφάλισης ότι όντως θα τα πάρουν πίσω. Υπήρξε α- κόμη λογική η απαίτηση της Γερμανίας να εμπλακεί το ΔΝΤ στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ως της μόνης αρχής με εμπειρία και τεχνογνωσία για διασώσεις. Και είναι ακόμη αναπόφευκτο, ένα κράτος που από μόνο του δεν κατάφερε να προβεί στις κινήσεις εκείνες για να εξυγιανθεί με ιδία πρωτοβουλία λόγω της αδυναμίας και ευθυνοφοβίας των κυβερνώντων του, να χρειάζεται το πατρονάρισμα από άλλους για να επιβιώσει. Τα πιο πάνω είναι λογικά. Είναι όμως μόνο η μία πλευρά του νομίσματος. Διότι από την άλλη οφείλει να υπάρχει η Ευρώπη της κοινής αναζήτησης ευημερίας, των κοινών αρχών και ο- ραμάτων, της κοινής αγοράς. Αυτά αξίζουν πολύ περισσότερο από τα λίγα δισεκατομμύρια που χρειάζεται η Κύπρος για να διασωθεί. Και δεν μπορεί για μια χώρα που σχετικά εύκολα μπορεί να βρεθεί ο δρόμος της επανεκκίνησης, να δημιουργούνται όλες αυτές οι στρεβλώσεις, οι εκβιασμοί και οι απειλές. Διότι αργήσαμε μεν δραματικά, σφυρίζαμε αδιάφορα μπροστά στον κίνδυνο, δανειζόμασταν ασύστολα με γελοίους όρους και επιτόκια από παντού, αλλά από την άλλη έστω όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι δείξαμε ότι θα εφαρμόσουμε ό,τι χρειαστεί για να ανακάμψουμε. Αυτή ακριβώς τη στιγμή οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα έπρεπε να είναι δίπλα μας και να μας κρατάνε το χέρι. Όχι απέναντι και να μας κουνάνε με μεγαλύτερη ένταση το δάκτυλο. Και α- σφαλώς, η Ευρώπη δεν μπορεί να γίνεται έρμαιο σε βραχυπρόθεσμες και στενόμυαλες θεωρίες κάποιων ακαδημαϊκών, τεχνοκρατών και ελάχιστης εμβέλειας πολιτικών, που βλέπουν το δέντρο βραχυπρόθεσμων αριθμών και χάνουν το δάσος της μακρόπνοης και αειφόρου ανάπτυξης των Ευρωπαϊκών λαών. Έχω συζητήσει πολύ τα τελευταία χρόνια με πολλούς πολιτικούς και τεχνοκράτες, τόσο από την Ευρώπη, όσο και από αλλού. Αν μιλήσεις με ένα τεχνοκράτη σήμερα, θα σου πει ότι ακόμη και εάν η Κύπρος χρεοκοπήσει, αυτό δεν θα έχει καμία επίπτωση στα spreads της Ισπανίας, της Ιταλίας ή της Πορτογαλίας. Όταν κοιτάς το δάκτυλο, η πιο πάνω άποψη έχει λογική. Όταν όμως κοιτάς πέρα από το δάκτυλο, θα πρέπει να απαντήσεις ποιο είναι το μέλλον της Ευρωζώνης μετά από τη χρεοκοπία του πιο μικρού σε αξία και πιο εύκολου σε διάσωση μέλους της; Και εάν η Ευρωζώνη αποτύχει, ποιο θα είναι το μέλλον του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος; Αυτή ακριβώς είναι η διαφορά της πολιτικής από την τεχνοκρατική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Ότι αντί να βλέπει μόνο αριθμούς και δεδομένα, ο πολιτικός θα πρέπει να αντικρίσει τη μεγάλη εικόνα και τη μακροπρόθεσμη προοπτική. Αυτή είναι η δουλειά των ηγετών και γι αυτό εκλέγονται. Εδώ είναι που σήμερα η Ευρώπη πάσχει. Πρώτα έχει έλλειμμα ηγεσίας και μετά έχει οικονομική κρίση. Είναι σαφές στον καθένα ότι δεν είμαι ούτε αριστερός ούτε ακροδεξιός αντιευρωπαϊστής. Κάθε άλλο. Επειδή ακριβώς είμαι κατεξοχήν θιασώτης μιας ενωμένης Ευρώπης, ανταγωνιστικής στο διεθνές γίγνεσθαι με όπλα τις αξίες, τη γνώση και τον πολιτισμό της, αγανακτώ όταν παρακολουθώ ένα κύριο επ ονόματι Γέρουν Ντάισελμπλουμ από την Ολλανδία, που ανέλαβε να καλύψει το τεράστιο κενό του Γιούνκερ, να μην μπορεί να διαβεβαιώσει για την ασφάλεια των καταθέσεων σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, επειδή κάποιος τεχνοκράτης είπε την εξυπνοβλακεία για «κούρεμά» τους στην Κύπρο και το άφησε ανοικτό. Δεν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε. Διότι η Κύπρος θα επιβιώσει στο τέλος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η Ευρώπη είναι που παίζεται, εάν δεν βρεθεί κάποιος πολιτικός ηγέτης να τους μαζέψει όλους αυτούς. Σχολιάστε στο Aκου, Νίκο Αναστασιάδη... Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ 10 πράγματα που είδαμε στις εκλογές Του ΕΥΤΥΧΗ ΒΑΡΔΟΥΛΑΚΗ Υπάρχει ένα μικρό ενδεχόμενο, που αγγίζει το σημείο του απίθανου, ο Νίκος Αναστασιάδης να μην είναι ο επόμενος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Νίκος Αναστασιάδης διένυσε μια μακρά πολιτική διαδρομή μέχρι να φθάσει η στιγμή να διεκδικήσει το ύπατο α- ξίωμα. Με τα όποια λάθη και παραλείψεις του. Με τις όποιες άτυχες ή άστοχες δηλώσεις ή πολιτικές του πράξεις. Σημασία έχει ότι στα μεγάλα πολιτικά γεγονότα ήταν ξεκάθαρος έναντι των πολιτών. Είχε την τόλμη για παράδειγμα να σταθεί απέναντί τους, παρά το όποιο κόστος, και να τους πει: «ναι κύριοι, εγώ πιστεύω στο ΝΑΙ και στηρίζω το ΝΑΙ». Ούτε κρύφτηκε ούτε προσπάθησε να υποκριθεί. Το ίδιο και μετά το δημοψήφισμα. Αφού ο λαός έκρινε και αποφάσισε, δήλωσε σεβασμό στο αποτέλεσμα. Η ξεκάθαρη θέση πάντοτε εκτιμάται περισσότερο από τις μεσοβέζικες θέσεις. Η ξεκάθαρη θέση δίνει την προοπτική σύναψης ισχυρής συμμαχίας ακόμη και με αυτόν που κάποτε διαφωνούσες, διότι μπορεί να βασιστεί σε σταράτες κουβέντες και κατ επέκταση σε στερεά βάση. Ξέρει, γνωρίζει ότι έχει να κάνει με καθαρές θέσεις και όχι με υποκριτικές θέσεις. Γνωρίζει ότι αυτός που τολμά έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να τηρήσει τα συμφωνηθέντα, από κάποιον που δεν τολμά. Πού κρύβεται ή πού υποκρίνεται. Ο Νίκος Αναστασιάδης, λοιπόν, θα είναι κατά πάσα πιθανότητα ο ε- πόμενος ένοικος του Προεδρικού. Υπό τις περιστάσεις ναι, φαίνεται ότι είναι ο υποψήφιος που μπορεί να ο- δηγήσει την Κύπρο προς ένα καλύτερο αύριο. Προς μια αναθέρμανση και ε- πανεκκίνηση της Οικονομίας. Αυτός που μπορεί να προχωρήσει σε τομές επί σχεδόν όλων των σαθρών συστημάτων και νοοτροπιών. Φαίνεται να γνωρίζει, να αντιλαμβάνεται, να α- ποδέχεται και κυρίως να δεσμεύεται ότι απαιτούνται αλλαγές. Ριζικές τομές. Στους Θεσμούς. Στο Κράτος. Στην Οικονομία. Στον Τουρισμό. Στο τραπεζικό σύστημα. Στη νοοτροπία των πολιτών. Στην ανάπτυξη της πολιτικής αλλά και κοινωνικής κουλτούρας. Ο Δημήτρης Χριστόφιας απέτυχε γιατί δεν πέτυχε αυτό που υποσχέθηκε. Δίκαιη Κοινωνία. Εσύ και o Μάριος Καρογιάν υπόσχεστε εκσυγχρονισμό. Ανάπτυξη. Θέσεις Εργασίας. Δικαιοσύνη. Ελπίζουμε και αναμένουμε... Στην πάταξη της γραφειοκρατίας και της κουμπαροκρατίας. Στον εκσυγχρονισμό των πάντων. Όντως. Ο Νίκος Αναστασιάδης έχει δίκαιο. Το κράτος του 1960 ό,τι ήταν να προσφέρει, το πρόσφερε. Η Κύπρος οφείλει να αλλάξει ταχύτητα. Να προσαρμοστεί στους σύγχρονους τρόπους αντίληψης, στους σύγχρονους τρόπους σκέψης. Κινούμαστε με ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Οι απαιτήσεις είναι στο πολλαπλάσιο, οι ρυθμοί εξαντλητικοί και εάν το κράτος και οι Θεσμοί παραμένουν προσκολλημένοι στη δεκαετία του 60 κάπου θα σχηματιστεί χάσμα. Και ήδη σχηματίστηκε. Το θέμα είναι, αφού το αντιλαμβανόμαστε, να το σμικρύνουμε. Και να γίνει αναπροσαρμογή. Το γράψαμε και τις προάλλες. Δεν αντέχουμε πειράματα. Δεν αντέχουμε να ρισκάρουμε με προτάσεις του παρελθόντος. Και κυρίως δεν αντέχεται να μας παραδίδουν μαθήματα πατριωτισμού με βάση το Με βάση το ευκταίο και όχι το εφικτό. Με εύηχα συνθήματα και όχι με εφικτές προτάσεις. Το αν θα σωθούμε από την Τρόικα εξαρτάται από το νου μας και όχι εάν υπάρχουν κοιτάσματα. Το αν θα επιλύσουμε το Κυπριακό εξαρτάται από την πολίτικη μας οξυδέρκεια κατά πόσο μπορούμε να βρούμε εκείνη τη μέθοδο για να καμφθεί η τουρκική αδιαλλαξία. Το κατά πόσο θα ανοίξουν θέσεις εργασίας εξαρτάται από τη θέληση μας ν αλλάξουμε ταχύτητα. Το νούμερο ένα όμως, προσωπικά, κρίνω ότι είναι το ασυμβίβαστο. Α- συμβίβαστο βουλευτών, πολιτικών, αξιωματούχων. Την παρωδία που ζήσαμε τις τελευταίες μέρες με το κατά πόσο το διαφημιστικό γραφείο της συζύγου του κ. Λιλλήκα πήρε ή όχι προσφορές από τον ΚΟΤ, ενόσω ο σύζυγός της ήταν ο πολιτικός προϊστάμενος του ΚΟΤ, το κατά πόσο το γραφείο του Χ βουλευτή πήρε «κοντράτα» από την PIMCO, το κατά πόσο ο Χ βουλευτής νομοθέτησε με τρόπο που να έχει ίδιον συμφέρον, είναι απόρροια της αδιαφάνειας. Α- πόρροια της ανυπαρξίας του ασυμβίβαστου. Απόρροια της μη δημοσιοποίησης του Πόθεν Έσχες και απόρροια μιας νοοτροπίας της «κλίκας και της αρπαχτής». Όλα αυτά ας ελπίσουμε ότι τελειώνουν. Οι Νίκος Αναστασιάδης και Μάριος Καρογιάν φαίνονται αποφασισμένοι. Ας το ευχηθούμε. tsangarisp@kathimerini.com.cy Σχολιάστε στο Δύσκολο να κάνεις μονοθεματική α- νάλυση την ημέρα των εκλογών... Οι προβλέψεις είναι παρακινδυνευμένες και αχρείαστες, ενώ η ανάλυση λίγες ώρες πριν μοιάζει με παραβίαση α- νοιχτής πόρτας. Οπότε ας κάνουμε ένα μη-ιεραρχημένο ποτ-πουρί 10 σχολίων για όσα είδαμε σε αυτές τις εκλογές. Πρώτον, ελάχιστο σασπένς. Οι ε- κλογές είχαν εξαρχής καθαρό φαβορί. Τα βασικά ερωτήματα ήταν αν θα χρειαστεί δεύτερος γύρος και ποιος θα βγει δεύτερος. Καμία σχέση με τις εκλογές του 2008 που ήταν θρίλερ το ποιοι θα περάσουν στον β γύρο ή εκείνων του 1993, που η εκλογή κρίθηκε σε ελάχιστες ψήφους. Δεύτερον, εκλογές με ξεκάθαρη α- τζέντα. Οικονομία και μόνον οικονομία. Όλα τα άλλα συζητήθηκαν, επειδή έ- πρεπε να συζητηθούν, και όχι επειδή κάποιος ήθελε να ακούσει. Ίσως η συζήτηση δεν πήγε στο βάθος που οι περιστάσεις απαιτούν. Όμως, όποιος πιστεύει ότι μπορεί στις προεκλογικές ομιλίες να ακουστεί όλη την ωμή α- λήθεια, να μην ξεχάσει να στείλει γράμμα στον Αι-Βασίλη για το δώρο του την επόμενη πρωτοχρονιά... Τρίτον, είδαμε εκλογές ήπιου λόγου. Χωρίς υπερβολική πόλωση και οξύτητα άλλων εποχών. Αυτό χάλασε λίγο τις τελευταίες μέρες, αλλά σε γενικές γραμμές ήταν εκλογές χαμηλών τόνων. Όχι τόσο επειδή οι υποψήφιοι ξαφνικά ενστερνίστηκαν έναν διαφορετικό «πολιτικό πολιτισμό», αλλά κυρίως επειδή αυτό εξυπηρετούσε τη στρατηγική τους στόχευση. Κυρίως των κ.κ. Αναστασιάδη και Μαλά. Τέταρτον, συζητήσαμε πολύ. Πιο πολύ από ποτέ ίσως. Τρία ντιμπέιτ, α- ναρίθμητα πάνελ, με εκπροσώπους όλων των πλευρών, συνεντεύξεις προφίλ των υποψηφίων. Γεγονός ασφαλώς θετικό, ακόμα και αν μερικές φορές οι κοινότυπες επαναλήψεις ξεπέρασαν σαπουνόπερα πολυετούς διάρκειας... Πέμπτον, είδαμε εκλογές χωρίς α- περχόμενο Πρόεδρο. Ο κ. Χριστόφιας έγινε ο πρώτος Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν επαναδιεκδίκησε την εκλογή του. Κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη χαμηλή αξιολόγηση του έργου του και στην πολιτική απομόνωση στην οποία είχε περιέλθει το κόμμα του. Ωστόσο, η θητεία του σημάδεψε αυτές τις εκλογές, μιας και οι αναφορές στα πεπραγμένα του ήταν κυρίαρχες στο δημόσιο διάλογο. Ειδικά σε ό,τι αφορά τον κ. Μαλά, η σκιά του απερχόμενου Προέδρου ήταν διαρκώς πάνω του... Έκτον, συνέχεια του προηγούμενου. Είδαμε νέες συμμαχίες. ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ να προχωράνε μαζί, ακριβώς 10 χρόνια μετά την τελευταία τους πολιτική συμμαχία στον β γύρο των εκλογών του Από τότε τα δύο κόμματα είχαν βρεθεί αντίπαλα σε τρεις προεδρικές αναμετρήσεις και στα περισσότερα από τα κορυφαία ζητήματα που είχαν τεθεί τα τελευταία χρόνια. Από τη μονιμότητα αυτής της συνεργασίας θα εξαρτηθούν πολλά για τον μελλοντικό προσανατολισμό της Κύπρου. Έβδομον, είδαμε κακές επιρροές από το πάλαι ποτέ αποκαλούμενο «Εθνικό Κέντρο». Πολλά συνθήματα της ελληνικής πολιτικής σκηνής, αλλά δυστυχώς και πρακτικές, υιοθετήθηκαν αβίαστα, προσφέροντας μάλλον αρνητικές υπηρεσίες στον κυπριακό δημόσιο διάλογο. Από τους «αγανακτισμένους» της πλατείας Ελευθερίας που έκαναν «ντου» στο Προεδρικό Μέγαρο και τις λαμπαδηδρομίες των ο- μοιόμορφα ντυμένων νεαρών, έως τη σημερινή υιοθέτηση αφοριστικών συνθημάτων δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν στην Κυπριακή πολιτική ζωή. Είναι κακός μιμητισμός. Αν κάποιος πρέπει να μιμηθεί κάτι, είναι η Ελλάδα την ωριμότητα των οικονομικών συζητήσεων στην Κύπρο και όχι η Κύπρος τις ακρότητες της ελλαδικής πολιτικής σκηνής. Όγδοο, είδαμε καλά οργανωμένες καμπάνιες. Με αρκετά σύγχρονες τεχνικές επικοινωνίας, εκτενή χρήση των social media, στοχευμένα μηνύματα και μοντέρνες δημόσιες παρουσίες. Οι κυπριακές εκλογές θυμίζουν πλέον σχεδόν απόλυτα εκλογές δυτικοευρωπαϊκής χώρας. Τώρα, αν αυτό είναι καλό ή κακό ας το αξιολογήσει ο καθένας. Ένατο, η κυβερνητική εναλλαγή θα γίνει σε αστραπιαίο χρόνο, καθώς η ατζέντα της επόμενης μέρας έχει ήδη τεθεί στο δημόσιο διάλογο. Θα πάμε σε δεύτερο μνημόνιο; Τι περιθώρια αλλαγών υπάρχουν; Πώς θα γίνει η αλλαγή σκυτάλης μεταξύ των προσώπων που έχουν αναλάβει ευθύνες και δεσμεύσεις ενόψει των διαπραγματεύσεων; Ο νέος Πρόεδρος δεν έχει δική του ατζέντα, αλλά καλείται να διαχειριστεί μια καυτή πατάτα που α- πλώς θα τον περιμένει πάνω στο γραφείο του. Δέκατον, συνέχεια και αυτό του προηγούμενου. Ο επόμενος Πρόεδρος θα πέσει κατευθείαν στα βαθιά, οι α- ποφάσεις του θα είναι άμεσες και θα επηρεάσουν τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Η δραματικότητά των στιγμών δεν αφήνει περιθώρια για πολλές διαβουλεύσεις και τακτικούς χειρισμούς. Ως εκ τούτου η φράση «περίοδος χάριτος» μάλλον θα αποτελέσει είναι μια γλυκιά ανάμνηση του παρελθόντος. Από Δευτέρα τα σπουδαία και την επόμενη Κυριακή τα ξαναλέμε... Σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας vardoulakis@stratego.gr

14 14-ELLADA_KATHI 2/15/13 11:26 PM Page l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Αν δεν καταλάβουμε τι πήγε στραβά σε αυτήν τη χώρα δύσκολα θα πάμε μπροστά Σ ε αρένα άναρθρων κραυγών αναδεικνύεται ενίοτε το Κοινοβούλιο. Το γεγονός πιστοποιείται σε καθημερινή, περίπου, βάση στα κεντρικά τηλεοπτικά δελτία. Πρόκειται απλώς για α- ντανάκλαση του αισθήματος των διαφόρων κοινωνικών ομάδων. Κάποιοι απαιτούν από τους βουλευτές να λειτουργήσουν ως ελίτ, υπεράνω του πλήθους. Αλλά η ε- ποχή των ελίτ έχει οριστικά παρέλθει και το αντιπροσωπευτικό μας σύστημα έχει χαρακτηριστικά μίας «μαζικής δημοκρατίας». Η «μαζική δημοκρατία», όμως, δεν οδηγεί στην περαιτέρω χειραφέτηση και ολοκλήρωση των πολιτών, όπως πιστεύουν ορισμένοι, αλλά στην εξαχρείωση του συστήματος. Οπως ακριβώς η μαζικοποίηση της ανωτάτης παιδείας είχε ως συνέπεια απλώς την υποβάθμισή της. Το παράδοξο είναι ότι τα δύο κόμματα που κυριάρχησαν στα χρόνια της μεταπολιτεύσεως, και διαχειρίζονται την αποδόμηση του οικονομικού συστήματος, δεν φαίνεται να προβληματίζονται για την αδήριτη ανάγκη μίας μεταλλάξεώς τους. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Ευάγγελος Βενιζέλος απηύθυνε πρόταση στον πρόεδρο της ΔΗΜΑΡ κ. Φώτη Κουβέλη για τη δημιουργία νέου φορέα της κεντροαριστεράς. Πρόκειται απλώς για έναν τακτικισμό, που έχει ως στόχο τη δημιουργία πολιτικού σχηματισμού αριστερής ρητορείας, αλλά εναρμονισμένου με τη νέα οικονομική πραγματικότητα. Αγαθή η πρόθεση του κ. Βενιζέλου να διασφαλίσει την προσωπική του επιβίωση, αλλά και του ΠΑΣΟΚ διά της συνεργασίας με τον κ. Κουβέλη ή στην καλύτερη περίπτωση να λειτουργήσει το νέο σχήμα ως ανάχωμα στην περαιτέρω διόγκωση του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά το πρόβλημα είναι τι όντως Οι «αθώοι» Tου ΚΩΣΤΑ IOPΔANIΔH Αν δεν μάθουμε από τα λάθη μας και δεν καταλάβουμε τι πήγε στραβά σε αυτήν τη χώρα δύσκολα θα πάμε μπροστά. Βρίσκω, για παράδειγμα, ε- ξόχως επιφανειακή και υποκριτική την όλη συζήτηση περί δημοσιονομικού εκτροχιασμού πριν από την περίοδο του Μνημονίου. Το εύκολο και επιπόλαιο είναι να πεις ότι φταίει ο Χ ή ο Ψ. Το δύσκολο, και αυτό που απαιτεί κότσια και μεγάλη δόση αυτογνωσίας, είναι να πεις ότι φταίμε τελικά όλοι μας: το πολιτικό σύστημα, τα μέσα ενημέρωσης, αλλά και η γενικευμένη αντίληψη για το τι έπρεπε να περιμένει ο Ελληνας από το κράτος. Ας αρχίσουμε από το πολιτικό σύστημα. Δεν θυμάμαι κανένα μεγάλο κόμμα να κάνει κριτική σε κάποια κυβέρνηση επειδή... ξόδευε πολλά. Το αντίθετο θυμάμαι. Η εκάστοτε αντιπολίτευση πίεζε πάντοτε για ακόμη περισσότερους διορισμούς και κατέβαινε συχνά στους δρόμους για να τους υποστηρίξει. Οταν το ζήτημα ερχόταν στην επικαιρότητα, όπως έγινε για παράδειγμα την άνοιξη του 2009 από τον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή, κανείς δεν ήθελε να το συζητήσει καν, όχι να συμφωνήσει σε μια εθνική στρατηγική. Ποιος πολιτικός έβαλε το κεφάλι του στον ντορβά υποστηρίζοντας δημοσίως τον περιορισμό των ελλειμμάτων ή την ανάγκη αντιμετώπισης του χρέους; Κανείς! Ή μάλλον 2-3 οι οποίοι τέθηκαν στο περιθώριο και χαρακτηρίσθηκαν γραφικοί. Ετσι μπήκαμε σε ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος άρχισε τη δεκαετία του 1980 με την υπερβολική διόγκωση του κράτους και την ταυτόχρονη σταδιακή αποσάθρωση της δημόσιας διοίκησης. Ολοι φόρτωναν τον δημόσιο κορβανά, όλοι έκαναν τα ρουσφέτια τους και το καράβι έμπαζε νερά, αλλά κανείς δεν τολμούσε να το φωνάξει. Τον δικό τους ιστορικό ρόλο έπαιζαν βέβαια και τα συνδικάτα, τα οποία ήλεγχαν τα κόμματα και λειτουργούσαν ως πολιορκητικοί κριοί κάθε φορά που έπρεπε να πάρουμε μια κρίσιμη απόφαση. Κορυφαίο παράδειγμα, η τραγωδία της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού επί Σημίτη, η οποία τορπιλίσθηκε εκ των έσω. Μοιραίος, όμως, ήταν και ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης γιατί λειτουργούσαμε με βάση την αρχή «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο». Ποτέ δεν ανοίξαμε μια σοβαρή συζήτηση σε κάποιο δελτίο ειδήσεων για το αν το ελληνικό κράτος αντέχει άλλο χρέος, άλλους διορισμούς, μεγαλύτερα ελλείμματα. Οποτε πήγαινε κάποιος να βάλει τάξη υψωνόταν ένα τσουνάμι αντιδράσεων. Οι εφημερίδες έβαζαν πρωτοσέλιδα που μιλούσαν για «απάνθρωπη» λιτότητα, τα κανάλια «ούρλιαζαν» για τα αντιλαϊκά μέτρα και στο τέλος δεν γινόταν τίποτα. Είχα κάποτε ακούσει την ιστορία ενός Ελληνα πρωθυπουργού, ο οποίος ήξερε ότι το καράβι βυθιζόταν και κοιτώντας το πεζοδρόμιο έξω από το Μαξίμου μουρμούριζε «φταίνε και αυτοί, δεν αφήνουν να γίνει τίποτα». Προφανώς δεν φταίμε μόνο εμείς, τα ΜΜΕ, αλλά αν κοιτάξετε πίσω θα δείτε ότι πολλές φορές παίξαμε τον ρόλο του «τέρατος» που φόβιζε τους πολιτικούς για το πολιτικό κόστος που θα φορτώνονταν αν έκαναν κάτι «αντιλαϊκό» και επώδυνο. Οταν κάποιοι φώναζαν, με όση δύναμη είχαν, στην κυβέρνηση Παπανδρέου να πάρει μέτρα μόλις εξελέγη, είχαν την αντιμετώπιση εξωγήινων. Κανείς δεν ή- θελε να ακούσει περί «μέτρων», έστω και αν το καμπανάκι είχε χτυπήσει με τον πιο ηχηρό τρόπο στο βήμα της ΔΕΘ. Θα μου πείτε ότι όλα αυτά α- νήκουν στην Ιστορία. Δεν είναι έτσι. Κανένας λαός δεν πάει μπροστά αν δεν μάθει από τα λάθη του. Δεν υπάρχει κανένας «αθώος» στην υπόθεση του μεταπολιτευτικού «Τιτανικού» και οι καυγάδες μεταξύ αστών πολιτικών θυμώνουν τον κόσμο που δοκιμάζεται και περιμένει να τον πείσει η ιθύνουσα τάξη της χώρας πως «άλλαξε μυαλά». Ιδέες, αντί τακτικισμού Το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. ετεροπροσδιορίζονται από τη συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ. Tου ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ εκφράζει πλέον ο «σοσιαλισμός» ή η «αριστερά» που προσβλέπει στην άσκηση της εξουσίας, σε μία παγκοσμιοποιημένη ανταγωνιστική οικονομία - εκτός από μία εμμονή να διατηρηθεί ένας πολιτικός όρος για λόγους αποκλειστικά ιστορικούς. Από την άλλη πλευρά το πρόβλημα του προέδρου της Ν.Δ. κ. Αντώνη Σαμαρά είναι να δώσει νέο περιεχόμενο στη λεγομένη συντηρητική παράταξη, που ενσωματώνει στις κρατούσες παραδοσιακές αντιλήψεις την εκάστοτε έννοια της νεωτερικότητος. Σε αντίθεση, όμως, με τον σοσιαλισμό, οι οικονομικές αντιλήψεις των συντηρητικών δεν χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία. Στην Ελλάδα όταν ο Δημήτριος Γούναρης ίδρυσε το 1920 το πρώτο συντηρητικό κόμμα υ- πό την επωνυμία Λαϊκό Κόμμα κατηγορήθηκε από την τότε φιλελεύθερη «Εστία» ως προαγωγός σοσιαλιστικών αντιλήψεων. Ο Ιωάννης Μεταξάς καθιέρωσε την οκτάωρη εργασία και εισήγαγε τον θεσμό των κοινωνικών α- σφαλίσεων - μέτρα σοσιαλιστικού περιεχομένου. Ο Κων/νος Καραμανλής της μεταπολιτεύσεως με την επάνοδό του στην Ελλάδα κρατικοποίησε τον «Ομιλο Ανδρεάδη» και την «Ολυμπιακή» του Αριστοτέλη Ωνάση. Η δεξιά στην Ελλάδα υπήρξε κρατικιστική, με εμφανή κοινωνικά χαρακτηριστικά και πατριωτική διαμόρφωση. Κάποια από τα επιφανή στελέχη της Ν.Δ. προσχώρησαν στις φιλελεύθερες α- ντιλήψεις, αλλά ο όγκος των οπαδών της παρέμεινε αμύητος και αυτός είναι ο λόγος της συσπειρώσεώς τους στη Χρυσή Αυγή και στους Ανεξαρτήτους Ελληνες. Αλλά αντί να υπάρξει προσπάθεια επεξεργασίας των ιδεολογικών παραμέτρων που συγκροτούν τη σοσιαλιστική και συντηρητική παράταξη, τόσο το ΠΑ- ΣΟΚ όσο και η Ν.Δ. ετεροπροσδιορίζονται από τη συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό έχει ως συνέπεια την απώλεια δυναμικής, που εξασφαλίζεται με ιδέες και όχι με τακτικισμούς. Για να βγει η Ελλάδα από την κρίση χρειάζεται σταθερότητα, ψυχραιμία και συνεργασία. Οσο επιτείνεται η ανασφάλεια τόσο πιο πίσω πηγαίνει κάθε προσπάθεια ανάκαμψης. Κι όμως, η πολιτεία και οι πολιτικοί φαίνεται να μην έχουν καταλάβει ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνεργαστούν για να εξασφαλίσουν την κοινωνική ειρήνη. Ασφαλώς, δεν μπορούν όλοι να συμφωνούν σε ιδέες και πρακτικές - δεν μπορούν όλοι να έχουν τις ίδιες α- πόψεις για το Μνημόνιο- αλλά θα έπρεπε να συμφωνούν για τους βασικούς κανόνες του πολιτικού συστήματος. Ο βασικός κανόνας είναι η αποφυγή της βίας και η καταπολέμησή της. Οσο αυτονόητο και αν φαίνεται αυτό, αρκετοί παράγοντες στην πολιτική και στη δημόσια ζωή πρωταγωνιστούν όχι μόνο στη διατήρηση αλλά και την αύξηση της έντασης. Η βία οδηγεί σε περισσότερη βία - εκτός αν παρθούν δραστικά μέτρα, μέτρα που η πολιτεία μας δεν έχει δείξει ότι ενδιαφέρεται να πάρει. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στον χώρο του αθλητισμού: ενώ η αστυνομία υπολογίζει ότι ο σκληρός πυρήνας των χούλιγκαν στην Αττική δεν αριθμεί πολύ περισσότερα από 200 άτομα, αυτοί όχι μόνο καταφέρνουν να διαιωνίζουν το «είδος» τους, αλλά οι συμπεριφορές Επειδή η εξουσία διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα, γι αυτό η αντιπολίτευση σε μια δημοκρατία είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Κρατάει τα γκέμια της εκάστοτε κυβέρνησης για να μην παρασύρει την κοινωνία στον γκρεμό. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις των απόλυτων αρχόντων που μεγαλούργησαν για τις χώρες τους γι αυτό είναι και σπάνιο η προσωνυμία «Μέγας». Συνηθέστατα οι απόλυτες η- γεμονίες βυθίζονται στη διαφθορά και πολύ συχνά έχουν ως αποτέλεσμα κοινωνικές και εθνικές καταστροφές. Ετσι οι αντιπολιτεύσεις βοηθούν φρενάροντας τις κυβερνήσεις. Αποτελούν δομικό στοιχείο της δημοκρατίας. Δουλειά τους είναι να φέρνουν αντιρρήσεις και δι αυτών να ελέγχονται ε- ξονυχιστικά όλες -ή έστω όσο περισσότερες γίνεται- πιθανές επιπτώσεις μιας κυβερνητικής απόφασης. Βεβαίως, αυτή η διαδικασία σημαίνει και χρονοτριβή. Αυτό, όμως, είναι το κόστος της δημοκρατίας. Οι αποφάσεις ενός ανδρός είναι γρήγορες και συνήθως Οι άτακτοι στρατοί και η Δημοκρατία μας Oπρωθυπουργός κ. Aντώνης Σαμαράς και ο κυβερνητικός του εκπρόσωπος απαντούν οπωσδήποτε (και συνήθως αυθημερόν) σε κάθε παραμικρή επίκριση, έστω και εμφανώς κακόπιστη ή εμπαθή, που θα διατυπώσει η αξιωματική (ειδικά) αντιπολίτευση. Δεν απαντούν ποτέ, μα ποτέ, σε κριτική απροκατάληπτων, ακομμάτιστων γραφίδων, σε δημοσιογράφους ή πολιτικούς αναλυτές που τιμούν με την αμεροληψία τους το λειτούργημά τους. Tο σύμπτωμα έχει καταφανή την αιτία του: O κ. Σαμαράς και το περιβάλλον του καταλαβαίνουν και ασκούν την πολιτική σαν παιχνίδι εντυπώσεων. Δεν τους ενδιαφέρουν τα προβλήματα της χώρας καθεαυτά, η αντιμετώπισή τους, η λύση τους. Tους ενδιαφέρουν οι εντυπώσεις που θα προκληθούν από τη ρητορική «περί» των προβλημάτων πώς θα κερδίσουν τις εντυπώσεις. Aπαντούν στον ΣYPIZA και όχι στην κριτική ανιδιοτελών, έ- μπειρων αναλυτών, επειδή η αντιμαχία με τον ΣYPIZA «συσπειρώνει» τους οπαδούς στις κερκίδες, συντηρεί την ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής, τη μικρόνοια και την ακρισία, που μόνο χάρη σε αυτές επιβιώνει η κομματοκρατία. O κ. Σαμαράς κλήθηκε να συγκροτήσει κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας» που θα πει: Mε δεδομένο τον ίλιγγο της πτώσης στον γκρεμό, συντελεσμένη την καταστροφή της χώρας, να σχηματίσει άλλου είδους, άλλου τύπου, άλλης νοο-τροπίας κυβέρνηση από αυτές που μας οδήγησαν στον ό- λεθρο, τις κυβερνήσεις της τυφλής κομματικής εξουσιολαγνείας να η- γηθεί σε επιστράτευση των καλύτερων δυνάμεων του τόπου, της ποιότητας, των αρίστων, των ικανών να υπηρετήσουν (όχι να ιδιοποιηθούν) την κοινή σωτηρία. Aλλά ο κ. Σαμαράς δεν είχε τις προϋποθέσεις να αντιληφθεί τις επιταγές των καιρών ούτε την οργισμένη απαίτηση του λαού. Eσπευσε να χρίσει υπουργούς, στην κρισιμότερη για τη χώρα ώρα, όσους κομματικούς τον είχαν βοηθήσει να κερδίσει την αρχηγία του κόμματος η πατρίδα σπάραζε κι αυτός εξοφλούσε υποχρεώσεις. Mέχρι χθες α- κόμα, στο κράτος που έχει καταρρεύσει, διόριζε σε θέσεις-κλειδιά αυλοδίαιτους του κομματικού του ποιμνιοστασίου, αποτυχημένους πολιτευτές, οικτρές μετριότητες. Eίναι περισσότερο από φανερό: την «εθνική σωτηρία» ο κ. Σαμαράς δεν την συναρτά με την ανασύνταξη της χώρας, την τόλμη ριζικών μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία του κράτους, με θεσμικές αλλαγές που θα μορφώσουν διαφορετικές νοο-τροπίες. O κ. Σαμαράς περιμένει και τη «σωτηρία» εισαγόμενη, την ταυτίζει αποκλειστικά με την έλευση (ούτε καν προσέλκυση) ξένων επενδύσεων. Παρακαλεί να έρθουν οι ξένοι, να φέρουν εδώ τα χρήματά τους, να τα επενδύσουν σε επιχειρήσεις, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, να εισρεύσει χρήμα στην εγχώρια αγορά. Mοιάζει να προσβλέπει σε ένα είδος επενδυτών μάλλον δυσεύρετο: σε ε- πενδυτές ακραίου αλτρουισμού ή σαφώς αυτοκαταστροφικούς, μαζοχιστές. Διότι ποιος επενδυτής, με υγιείς τας φρένας και τον ψυχισμό, θα έρθει να διακινδυνεύσει τον όποιο πλούτο του σε μια χώρα που η κυβέρνησή της α- ποδείχνεται ανίκανη να οργανώσει ένα στοιχειωδώς λειτουργικό και αποδοτικό (δηλαδή πρωταρχικά δίκαιο) φορολογικό σύστημα; Ποιος να επενδύσει σε χώρα όπου λάθος. Οι αποφάσεις μέσα από τις διαδικασίες διαλόγου αργούν αλλά παράγουν ευεργετικά για περισσότερους α- ποτελέσματα γι αυτό είναι και πιο βιώσιμα. Στην Ελλάδα κυριαρχεί η μυθολογία της συναίνεσης. Σε μια χώρα που δεν έχουμε συμφωνήσει ακόμη να τηρούμε τους θεμελιώδεις κανόνες λήψης αποφάσεων (κοινοβουλευτικά κόμματα δηλώνουν ότι δεν σέβονται και δεν εφαρμόζουν το Σύνταγμα) και εφαρμογής αυτών των αποφάσεων (οι νόμοι καταστρατηγούνται και μέσα στη Βουλή) περιμένουμε από την αντιπολίτευση να συμφωνεί σε όλα με την κυβέρνηση. Αυτό δεν είναι απλώς ουτοπικό, είναι και κακό για τη χώρα. Δουλειά της α- ντιπολίτευσης είναι να φέρνει αντιρρήσεις και να προσπαθεί να πείσει για την ορθότητα των απόψεών της. Αλλά: αν δεν καταφέρει να πείσει, οφείλει να εφαρμόσει το αποτέλεσμα της διαδικασίας, δηλαδή τον νόμο. Μπορεί να τον ανατρέψει όταν θα έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Tου ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ EΠΙΦΥΛΛΙΔΑ Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ Tου ΠAΣXOY MANΔPABEΛH Αρκετοί παράγοντες στην πολιτική και στη δημόσια ζωή πρωταγωνιστούν όχι μόνο στη διατήρηση αλλά και την αύξηση της βίας τους κυριαρχούν, όπως είδαμε στον τελικό του κυπέλλου μπάσκετ πριν από μία εβδομάδα. Στους δρόμους, μπορεί ιδεολογική και πολιτική άβυσσος να χωρίζει την άκρα Αριστερά από την άκρα Δεξιά, αλλά τις ενώνει η πρακτική της βίας ως πολιτικό όπλο. Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς τον αριθμό των «μάχιμων» μελών της κάθε πλευράς, αλλά δύο πρόσφατες διαδηλώσεις ήταν ενδεικτικές. Το Σάββατο της 12ης Ιανουαρίου, περίπου αναρχικοί/αντιεξουσιαστές διαδήλωσαν στο κέντρο της Αθήνας, εκφράζοντας την οργή τους για την α- στυνομική επιχείρηση εκκένωσης κατειλημμένων κτιρίων. Τρεις εβδομάδες αργότερα, το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου, γύρω στα άτομα συμμετείχαν σε πορεία της Χρυσής Αυγής για τη 15η επέτειο της παρ ολίγον σύγκρουσης με την Τουρκία στις βραχονησίδες των Ιμίων. Στη δεύτερη διαδήλωση συμμετείχαν και οικογένειες, αλλά ο αριθμός των «στρατευμένων» ακροδεξιών ήταν αρκετά μεγάλος. Στους δρόμους μας, λοιπόν, ήδη έ- χουν παρελάσει οι πυρήνες δύο άτακτων δυνάμεων που δηλώνουν έτοιμες να δράσουν υπέρ των δικών τους ιδεωδών και κατά των εχθρών τους. Ηδη, η βία διατηρείται, με εμπρησμούς, ξυλοδαρμούς, και, σε περιπτώσεις με θύματα μετανάστες, με φόνους. Και οι δύο δυνάμεις αυτοπροσδιορίζονται ως «αντισυστημικές», η κάθε μία από το δικό της άκρο. Η ακροαριστερά, όμως, υ- πάρχει μόνο σε δρόμους, σχολές και καταλήψεις, και έχει σημαία την εμμονική της παρανομία, ενώ οι ακροδεξιοί προβάλλουν συνεχώς τη νομιμοποίηση που τους παρέχει η εκπροσώπησή τους στη Βουλή μετά τις περσινές εκλογές. Οπως παρατήρησε ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ σε ομιλία στο Αμερικανικό Κολλέγιο στην Ελλάδα -Dereeτην περασμένη Τρίτη, η άκρα Δεξιά α- πειλεί το κοινοβουλευτικό σύστημα περισσότερο απ ό,τι η άκρα Αριστερά. Η αντισυστημική δύναμη αλώνει το σύστημα από «μέσα», πλέον, με πολύ επικίνδυνες επιπτώσεις. Τι κάνουν, όμως, οι πολιτικές δυνάμεις που εδρεύουν στην καρδιά του πολιτικού συστήματος; Δυστυχώς, δεν Ποια «σωτηρία» από παιχνίδι εντυπώσεων; η κυβέρνηση αρνείται να χαλιναγωγήσει τον συνδικαλισμό του δημόσιου τομέα, επειδή σε αυτόν στηρίζει άθικτες τις πελατειακές της σχέσεις, τη διαιώνιση της κομματοκρατίας; Aν διέθετε προσωπικό (επιτέλους) ένστικτο αυτοσωτηρίας ο κ. Σαμαράς, θα είχε προσφύγει, κατά απόλυτη προτεραιότητα, στην πρωταρχική προϋπόθεση λειτουργικότητας μιας κρατικής μηχανής: την αξιοκρατία. Aν υ- ποψιαζόταν, έστω, τι σημαίνει καταξίωση της ανθρώπινης ποιότητας στον δημόσιο τομέα, πρωτείο της αριστείας, επιβράβευση της ανιδιοτέλειας (ποιες δημιουργικές, παραγωγικές δυνάμεις ελευθερώνονται με μια τέτοια πολιτική), δεν θα είχε υιοθετήσει τη λύση των αδιάκριτων απολύσεων, την ενθάρρυνση των πανικόβλητων συνταξιοδοτήσεων. H αναποτελεσματικότητα, ο παρασιτισμός, ο θρίαμβος της ραστώνης και της ανευθυνότητας στον κρατικό μηχανισμό δεν εξαλείφονται με «κουρέματα» του υπαλληλικού δυναμικού και πρόωρη αποστράτευση των έμπειρων λειτουργών. Eίναι εξόφθαλμο έγκλημα. Aλλά ο κ. Σαμαράς δεν διανοείται «σωτηρία» μη εισαγόμενη. Δεν διερωτάται: με ποιες ξένες επενδύσεις κατόρθωσε να ανακάμψει ο Eλληνισμός από την εφιαλτική μικρασιατική καταστροφή, την πλημμυρίδα των άστεγων, εξαθλιωμένων προσφύγων Η χρήσιμη αντιπολίτευση Ο τόπος χρειάζεται δημιουργική αντιπολίτευση, έστω διά των αντιρρήσεων Το πρώτο μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών αντιπολιτεύσεων είναι αυτό που αντιδημοκρατικά εκστομίζεται από το βήμα της Βουλής: «ο λαός θα ανατρέψει τον νόμο στους δρόμους». Ε, αν ήταν να νομοθετούμε στους δρόμους, η Βουλή είναι αχρείαστη. Το ίδιο και η αντιπολίτευση. Στην κοινοβουλευτική δημοκρατία κάθε πολίτης μπορεί να διαμαρτύρεται για ένα νόμο, αλλά δεν μπορεί να τον ανατρέψει. Μπορεί να ψηφίσει εκείνους που θα τον ανατρέψουν ή να πάει στα δικαστήρια. Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών αντιπολιτεύσεων είναι ότι σπανίως αντιπολιτεύονται την κυβέρνηση. Συνήθως αντιπολιτεύονται την πραγματικότητα. Στη σημερινή κατάσταση, για παράδειγμα, είναι προφανές AP φαίνεται να έχουν καταλάβει τον κίνδυνο. Ολες λειτουργούν σαν να μη διατρέχει η κοινωνία κανένα κίνδυνο διχασμού. Η μεγαλύτερη ευθύνη της α- ξιωματικής αντιπολίτευσης έγκειται στην ευκολία με την οποία στελέχη της κατηγορούν την κυβέρνηση για αυταρχισμό. Εκτοξεύοντας υπερβολές συνεχώς, όπως ότι η κυβέρνηση είναι «χούντα», το μόνο που καταφέρνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι να κάνει όλο και περισσότερους πολίτες είτε να αμφισβητούν τη σοβαρότητά του, είτε να πείθονται ότι πράγματι βρισκόμαστε σε περίοδο μεγαλύτερης ανωμαλίας απ ό,τι είμαστε, είτε να μην τους φαίνεται τόσο επικίνδυνη η «χούντα» (συνεπώς, ούτε οι νοσταλγοί της στη Χρυσή Αυγή). Σε κάθε περίπτωση, η άκρα Δεξιά βγαίνει κερδισμένη από την ένταση μεταξύ κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ πολιτών και αστυνομίας. Οταν, μάλιστα, η κυβερνητική βούληση να τηρηθεί ο νόμος συνοδεύεται από υπερβολές των αστυνομικών δυνάμεων, δικαιώνονται όχι μόνο οι παρανομούντες (έστω στα δικά τους μάτια), αλλά και τα άκρα του πολιτικού φάσματος τα οποία είναι ε- ξοικειωμένα με τη βία. Η ασυνεννοησία των πολιτικών δυνάμεων και η κατάχρηση και ο ευτελισμός των λέξεων είναι εχθροί της Δημοκρατίας. στη χώρα. Aκόμα και στη φρίκη του λιμού της γερμανικής κατοχής ο λαός είχε «φρόνημα» που στήριζε την ελπίδα, λειτουργούσε «νοικοκυριό», πολυμήχανη οικιακή οικονομία. Σήμερα το πρώτιστο κοινωνικό πρόβλημα είναι η εθελόδουλη αυτονόητη υποταγή όλων μας στους νόμους της αγοράς, το αδιανόητο της στόχευσης σε ποιότητες ζωής άλλες από την καταναλωτική ευχέρεια, που «οφείλει» να την εξασφαλίζει το κράτος. Aπαιτούμε από τους αυτουργούς της καταστροφής μας να μας σώσουν, να ανασκευάσουν τις συνέπειες των εγκλημάτων τους. Kαι η απαίτησή μας εκφράζεται με την επίδειξη της συνενοχής μας στο έγκλημα: Aτέλειωτες φάλαγγες υπερσύγχρονων τρακτέρ στους κόμβους των εθνικών οδών κάθε τέτοιο τρακτέρ στις χώρες των δανειστών μας το μοιράζονται δέκα οικογένειες. Eμείς διαμαρτυρόμαστε για ανέχεια, με επίδειξη πλούτου. Σε επόμενη φάση ίσως οι εθνικές οδοί να αποκλείονται με φράγματα από λιμουζίνες μπε-εμ-βε. Kαθόλου τυχαία που οι πραγματικά πάμπτωχοι αγρότες της ορεινής Πελοποννήσου, της Hπείρου ή των νησιών δεν έκλεισαν ποτέ κόμβους οδικούς ούτε βρέθηκε ποτέ κοντά τους η κυρία Παπαρήγα ή ο γραφικός της στερεότυπης «προκάτ» διαμαρτυρίας κ. Λαφαζάνης. «O κ. Aντώνης Σαμαράς, μετά από μία περίπου διετία καταγγελτικού πολιτικού λόγου, ακολουθεί εκ των πραγμάτων το πλαίσιο πολιτικής που διαμόρφωσε η κυβέρνηση του κ. Γιώργου Παπανδρέου για την αντιμετώπιση της κρίσεως» («K» πρωτοσέλιδο). Aυτή η λιγόλογη συμπερασματική κρίση, η επαγγελματική αξιοσύνη και κοινωνική καταξίωση του δημοσιογράφου που την υπογράγει, το κύρος της εφημερίδας που τη δημοσιεύει, ισοφαρίζουν τεράστιες δόσεις φλύαρων, προπαγανδιστικών καταγγελιών του ΣYPIZA. Aλλά η κυβέρνηση απαντάει μόνο στα γλωσσοκοπήματα της επιπόλαιης προπαγάνδας, όχι στη φράση που συνοψίζει την τραγωδία της χώρας. O κ. Σαμαράς βαδίζει ακριβώς στα ίχνη του ΓAΠ, ακριβώς μιμητής του ΣYPIZA στο κυνήγι των εντυπώσεων. ότι λεφτά δεν υπάρχουν. Κι όμως η α- ντιπολίτευση αντί να παλεύει για να διανεμηθούν όσο πιο δίκαια τα βάρη της κρίσης, αντιπολιτεύεται σαν να μην υπάρχει κρίση. Είναι αντίθετη και στην αύξηση των φόρων και στη μείωση των δαπανών. Θέλει να μην κλείσει κανένας οργανισμός, να μη μειωθεί κατ ελάχιστον το Δημόσιο και να μην υπάρχουν καθόλου φορολογικές επιβαρύνσεις. Τελικώς καταλήγει να μη συμμετέχει δημιουργικά στη διαδικασία. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται δεν είναι οι πιο κοινωνικά δίκαιες, ακριβώς επειδή ένα κομμάτι της κοινωνίας (το οποίο αντιπροσωπεύει η αντιπολίτευση) α- πουσιάζει στη μοιρασιά. Αυτού του τύπου η δημιουργική -έστω διά των αντιρρήσεων- αντιπολίτευση λείπει από τον τόπο. Εχουμε όμως την πιο φωνακλάδικη, και όσο περνάει ο καιρός γίνεται και πιο χυδαία. Κι αυτό είναι μία ακόμη παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος. pmandravelis@kathimerini. gr

15 15-ELLADA_KATHI 2/15/13 11:31 PM Page 15 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 15 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ ΦΑΛΗΡΕΥΣ / Tου ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ Δέκα λεπτά «συμβολικής» βίας Δ εν βλέπω για ποιον λόγο έ- πρεπε να διστάσουν οι νεολαίοι του ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τον δεδηλωμένο αναρχικό της κοινοβουλευτικής ομάδας και έναν ακόμη βουλευτή, να μπουκάρουν στο πανεπιστημιακό γραφείο του υφυπουργού Γ. Μέργου. Είναι επόμενο να θεωρούν «ειρηνική διαμαρτυρία» (έτσι τη λέει η «Αυγή»...) την παραβίαση της πόρτας (διότι δεν νομίζω ότι τους άνοιξε κανένας για να μπουν...), καθώς και τις υλικές ζημίες που προκάλεσαν. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Κ.Ο. του κόμματός τους, στην προ εβδομάδος ομιλία του στο «Ακροπόλ», αντέστρεψε τελείως την πραγματικότητα, εξαίροντας την «ανυπακοή» (ορολογία Αλέκας, υπ όψιν) ως υπεράσπιση του Συντάγματος και καταγγέλλοντας την υπεράσπιση της νομιμότητας από πλευράς του κράτους ως «ακροδεξιό φονταμενταλισμό». Παρεμπιπτόντως, πρέπει να επισημανθεί και ο ρόλος των ηλεκτρονικών μέσων, που έσπευσαν ακρίτως να υιοθετήσουν τον όρο «συμβολική κατάληψη», την οποία χρησιμοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν κατήγγειλε αργότερα τον ξυλοδαρμό των εισβολέων από την Αστυνομία που είχε επέμβει. Ηταν, δηλαδή, «συμβολική» η κατάληψη επειδή κράτησε μόνον δέκα λεπτά, ενώ θα ήταν πραγματική αν κρατούσε για πόσο; Μισή ώρα, δύο ώρες, μία ημέρα; Πού ακριβώς βρίσκεται το όριο μεταξύ συμβολικής και κανονικής κατάληψης, όταν πενήντα βασιβουζούκοι εισβάλλουν στον ιδιωτικό χώρο σου και κάνουν ό,τι θέλουν; Η συγκεκριμένη α- κρισία των Μέσων είναι μια λεπτομέρεια, που όμως αποκαλύπτει τον βαθμό στον οποίο το καθεστώς της -ήπιας έστω- αριστερής βίας θεωρείται πλέον σχεδόν νομιμότητα... Μικρά παράλειψις Α! Να μην το ξεχάσω αυτό. Στην ομιλία του στο «Ακροπόλ» ο πρόεδρος Αλέξης (πρόεδρος ή μήπως είναι καλύτερη προσφώνηση το «σύντροφος»;) κάλεσε τους οπαδούς του σε «ανυπακοή», διότι αυτή, «Δείξε μου τι σου έκανε ο Γιουνκέρ», ρώτησε ο Μιχάλης ο Χρυσοχοΐδης τον Γιάννη Στουρνάρα και εκείνος του έδειξε. Τι άλλο να έκανε; λέει, «εκπορεύεται από το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος». Παραλείπει, εντούτοις, κάτι σημαντικό. Η τέταρτη παράγραφος του άρθρου 120 ορίζει ότι «η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να α- ντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία». Ο πρόεδρος-σύντροφος μένει στην επιρρηματική φράση «με κάθε μέσο» (συμβολικές καταλήψεις κ.λπ.), ωστόσο δεν δίνει τη δέουσα προσοχή στη φράση «με τη βία». Είναι βία όμως η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, έστω και αν οι αποφάσεις της δεν αρέσουν στον ΣΥΡΙΖΑ; Ή μήπως και αυτός -όπως άλλωστε κάνει, κατά παράδοση, το ΚΚΕταυτίζει το κόμμα του με την κοινωνία; Ρητορική η ερώτηση, διότι έτσι ακριβώς καταλήγει την ομιλία του στο «Ακροπόλ»: «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το πρόσωπο της κοινωνίας που βάλλεται». (Για την ελλιπή κατανόηση του άρθρου του Συντάγματος, πάντως, ας είμαστε επιεικείς με τον πρόεδρο. Την είχε κάνει, προ καιρού, και η Χρυσούλα Γιαταγάνα των ΑΝΕΛ, που ήταν και δικαστικός στο κάτω κάτω...). Η κολακεία των μαζών Κατ αρχάς, να σας θυμίσω ότι, προσφάτως κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο, ο Τσίπρας -σφιγμένος από το κρύο και με τους γιακάδες σηκωμένους- απέτισε φόρο τιμής στον τάφο της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Προφανώς, πρέπει να τη θεωρεί σπουδαία μορφή της Αριστεράς για να το κάνει - διότι δεν φαντάζομαι ότι απλώς ήθελε να είναι ευγενικός. (Τέτοια δείγματα δεν μας έχει δώσει -μέχρι στιγμής τουλάχιστον...). Φαντάζομαι ότι, αν θαυμάζει τη Λούξεμπουργκ, αυτό οφείλεται στην αντιφατικότητά της που ασκεί μια κάποια γοητεία στους αριστερούς. AFP / ANDREAS SOLARO Αντιφατικός, με τον δικό του τρόπο, είναι και ο Τσίπρας. Εχω την εντύπωση ότι αυτό που επιδιώκει είναι η εξουσία, χωρίς να ξέρει τι ακριβώς θα κάνει όταν την πάρει. (Κατά τούτο, δεν πρωτοτυπεί σε τίποτε εν σχέσει με τους άλλους ηγέτες που μας έδωσε η ώριμη Μεταπολίτευση...). Απλώς, λόγω προέλευσης και ιδεολογικής παιδείας, αυτός μεταθέτει το στίγμα του περισσότερο προς τα Αριστερά και επιχειρεί να εκμεταλλευθεί την οργή και την κεκτημένη ταχύτητα μιας κοινωνίας, η οποία δεν μπορεί να αλλάξει μέσα σε τρία χρόνια τις βεβαιότητες που απέκτησε μέσα σε τριάντα χρόνια. Ομως, αυτό που δεν υπολογίζει, τυφλωμένος από τη φιλοδοξία του και ανήμπορος από τον βαθύ επαρχιωτισμό του, είναι τι κινδύνους έχει το παιχνίδι που παίζει. Θα του έκανε καλό -και θα ήταν χρήσιμο σε όλους μας- να αναλογισθεί τη μεγάλη ευθύνη της Λούξεμπουργκ στην εξέγερση του Ιανουαρίου του 1919 στο Βερολίνο (την «εξέγερση των Σπαρτακιστών», όπως επικράτησε να λέγεται) και πώς, όταν πλέον ήταν πολύ αργά, η ίδια προσπάθησε μάταια να την αποτρέψει. Εγραφε, π.χ., η Λούξεμπουργκ στις 20 Νοεμβρίου 1918, στην εφημερίδα «Rote Fahne»: «Ο εμφύλιος, τον οποίο φοβισμένοι και ανήσυχοι προσπαθούν κάποιοι να εξορίσουν από την επανάσταση, είναι εδώ. Γιατί ο εμφύλιος πόλεμος είναι μια άλλη ονομασία για την πάλη των τάξεων και η σκέψη ότι μπορούμε να εγκαθιδρύσουμε τον σοσιαλισμό χωρίς την πάλη των τάξεων, με απόφαση μιας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, είναι μια γελοία, μικροαστική ψευδαίσθηση». Με κάτι τέτοια έσπειρε ανέμους η ηρωίδα της Αριστεράς και ύστερα της ήταν αδύνατο να μαζέψει τη θύελλα. Λοιπόν, ας διαβάσει και κάτι πέρα από τους κλασικούς του Μαρξισμού ο πρόεδρος. Καλό θα του κάνει... Ασε μας, καημένε! Γιούχου! Τον θυμάστε; Ο Αρης (ο Σπηλιωτόπουλος, ντε!) βγήκε Αγκωνάρια και ογκόλιθοι Αν το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. διορίζει τη μεταμεληθείσα Ελίζα Βόζεμπεργκ στον Πολιτικό Σχεδιασμό είναι ένδειξη της εκτίμησής του για το βάθος -ενδεχομένως και το εύρος- της πολιτικής της σκέψης, να υ- ποθέσω ότι, όταν με το καλό επανακάμψει και ο ογκόλιθος Κώστας Μαρκόπουλος, θα πρέπει να τον δούμε στην α- ντιπροεδρία της κυβέρνησης; (Κι έπειτα μου λέτε ότι η Ελλάδα σώζεται...). από το πουθενά (σε ένα τηλεοπτικό πάνελ - για να μην αδικώ το πουθενά...) και μας ορκίστηκε στον λόγο της ανδρικής τιμής του ότι ώς το 2009 δεν είχε «καμία επίγνωση» για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Σημειωτέον ότι ο κύριος ήταν υπουργός από το Ωστόσο δεν είχε «καμία ε- πίγνωση». Εικάζω ότι ο συμπαθής νέος νόμισε ότι είχε μπροστά του το δίλημμα: ανεύθυνος ή ακατάλληλος. Δεν κατάλαβε -ο καημένοςότι το δίλημμα δεν υπήρχε, αφού και οι δύο όροι τού είναι απολύτως ταυτόσημοι... Νέες εκδόσεις Μετά την Κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, για το αυτοβιογραφικό έργο της οποίας σας ε- νημέρωσα την περασμένη Κυριακή, μια άλλη σημαίνουσα, πλην σκιώδης, μορφή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας ετοιμάζει βιβλίο. Οπως διαβάζω σε συνέντευξη την οποία παραχώρησε στις 3 του μηνός σε κυριακάτικο φύλλο, ο Δημήτρης Κουφοντίνας γράφει «κάτι γύρω από το ελληνικό αντάρτικο πόλης» - σε κανονικά ελληνικά: γράφει κάτι για την ελληνική τρομοκρατία. Ακόμη όμως δεν ξέρει τι μορφή θα του δώσει... kassimatis@kathimerini.gr

16 16-ELLADA_KATHI 2/15/13 10:44 PM Page l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Προετοιμάζοντας το ταξίδι Σαμαρά Η επίσκεψη Αβραμόπουλου στην Αγκυρα Φιλική είναι κατά κύριο λόγο η επίσκεψη - αστραπή διάρκειας έξι ωρών του Γάλλου προέδρου στην Αθήνα (στη φωτ. ο κ. Ολάντ βγαίνει από το Μέγαρο των Ηλυσίων). Γιατί πάει την Τρίτη ο Ολάντ στην Αθήνα «Σημαντική η επίσκεψη» βεβαιώνουν οι Γάλλοι Το παρασκήνιο στα Ηλύσια Πεδία Της ανταποκρίτριάς μας στο ΠΑΡΙΣΙ ΑΛΕΞΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑ Πρέπει να καταβάλετε περισσότερες προσπάθειες «Εχουμε την εντύπωση ότι η κατάσταση στην Ελλάδα επανήλθε σε κανονικά επίπεδα; Οχι». Οταν ο Βαλερί Ζισκάρ ντ Εστέν θέτει αυτό το ερώτημα προτού ακόμα καθίσει αναπαυτικά στην καρέκλα του από ρουστίκ ξύλο και ακουμπήσει τους αγκώνες του πάνω στο καλυμμένο με τσόχα γραφείο του, είναι γιατί ξέρει την α- πάντηση. Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας περιεργάζεται όλες τις ειδήσεις. Και δίνει τη συνέντευξη που ακολουθεί: Eχετε εργαστεί για την είσοδο της Ελλάδας στην Ε.Ε., είστε ο πατέρας της διάσημης φράσης «Ελλάς - Γαλλία - συμμαχία». Αυτή η έκφραση έχει την ίδια σημασία σήμερα, όπως το 1975; Υποστήριξα ανοιχτά την επιστροφή του Καραμανλή το Για μένα, αυτός ο άνθρωπος ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να εγκαθιδρύσει μια σταθερή και φυσιολογική δημοκρατία. Η σχέση Γαλλίας - Ελλάδας δεν έχει αλλάξει. Το μισό λεξιλόγιό μας και η φιλοσοφία μας έ- χουν ρίζες ελληνικές, η σχέση μεταξύ του γαλλικού και του ελληνικού λαού είναι ισχυρή και θα παραμείνει έτσι. Γεγονός, ωστόσο, αποτελεί ότι η χρηματοοικονομική διαχείριση της Ελλάδας δεν υπήρξε χρηστή από τη στιγμή της ένταξής της στην Ευρωζώνη. Προσωπικά, δεν ήμουν υπέρ αυτής. Σημασία δεν έχει η ταχύτητα, αλλά το να παραμείνεις επικεντρωμένος στον στόχο σου και να μη δείχνεις αλαζονεία. Αυτό το ηθικό δίδαγμα, από τον μύθο του Αισώπου «Ο λαγός και η χελώνα», βρίσκει αναμφίβολα εφαρμογή στη στρατηγική που ακολουθεί ο Φρανσουά Ολάντ. Ο Γάλλος πρόεδρος χαράσσει πορεία προς την Ευρώπη ήδη από την αρχή του μήνα: συζητήσεις στο Στρασβούργο, ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής και, την Τρίτη, επίσκεψη στην Αθήνα. Καθυστέρησε να οργανωθεί επικοινωνιακά γύρω από τις ευρωπαϊκές του φιλοδοξίες, αλλά υπολογίζει να καλύψει το χαμένο έδαφος. «Η επίσκεψη στην Αθήνα είναι σημαντική», βεβαιώνουν κύκλοι από το προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων. Σε αυτό το πλαίσιο, από τον Ιούνιο του 2012, ο Αντώνης Σαμαράς είδε την πλειονότητα των σημαντικότερων Ευρωπαίων ηγετών να παρελαύνει στην Ελλάδα κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου. Η επίσκεψη του Γάλλου προέδρου είχε προγραμματιστεί αρχικά για τον Νοέμβριο, κατόπιν για τον Δεκέμβριο, αλλά τελικά κανονίστηκε για τον Φεβρουάριο. «Ο πρόεδρος επιθυμεί να ανταποκριθεί στην πρόσκληση του πρωθυπουργού, χωρίς όμως να είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει το ρεύμα», μας πληροφορούν με ιδιαίτερο ύφος στενοί κύκλοι του Φρανσουά Ολάντ. Αυτή η επίσκεψη-αστραπή διάρκειας 6 ωρών είναι κατά κύριο λόγο φιλική. Ο Ολάντ επιθυμεί να δείξει ότι η Γαλλία διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο αναφορικά με την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Οι σύμβουλοί του διατυμπάνιζαν την ημερομηνία της 23ης Αυγούστου του περασμένου έτους σαν σημείο καμπής. Εκείνη την εποχή, ο Γάλλος πρόεδρος πραγματοποιούσε το πρώτο του ταξίδι στο Βερολίνο. Από την πρώτη στιγμή της άφιξής του εκεί, ζήτησε από την Αγκελα Μέρκελ να Και σήμερα; Είστε υπέρ; Τι προτείνετε; Δύο λύσεις λοιπόν υπάρχουν για την Ελλάδα: είτε να εγκαταλείψει προσωρινά την Ευρωζώνη, όχι όμως με την έννοια του αποκλεισμού, αλλά «να μπει στον πάγο», είτε να αποφασιστεί η παραμονή της Ελλάδας στην Φρεγάτες τύπου Fremm για διεξαγωγή ερευνών Από το γραφείο του στα Ηλύσια Πεδία, ο Φρανσουά Ολάντ παρακολουθεί και την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας. Γνωρίζει όλα τα νούμερα, όπως ε- πίσης ότι η μακροοικονομία έχει βελτιωθεί, ότι «οι γαλλικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα παρουσιάζουν εμπορικό πλεόνασμα παρά την κρίση κι ότι η μείωση των δαπανών και η μεταρρύθμιση του κράτους βρίσκονται σε εξέλιξη», όπως διευκρινίζει το προεδρικό μέγαρο. Σκοπός του δεν είναι να παρουσιάσει αυτά τα στοιχεία όπως η Μαρία-Αντουανέτα, με ύφος θριαμβευτικό και πομπώδες, αλλά να τα χρησιμοποιήσει ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου προώθησης στρατιωτικών εξοπλισμών. Ο Ολάντ προτίθεται να υποβάλει προτάσεις συνεργασίας στον Σαμαρά, προκειμένου να αναζωπυρώσει την εμπιστοσύνη των Γάλλων επενδυτών. Στο τραπέζι των συζητήσεων οφείλει κανονικά να προτείνει στην Ελλάδα τη διάθεση μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης δύο φρεγατών τύπου Fremm (κατασκευασμένες από την DCNS αλλά ήδη α- γορασμένες από τη γαλλική κυβέρνηση), με σκοπό τη διεξαγωγή ερευνών για την εξόρυξη πετρελαίου και αερίου στο Αιγαίο, στο πλαίσιο της ΑΟΖ. Αυτός είναι ένας τρόπος εγκαθίδρυσης της Γαλλίας στα ελληνικά δρώμενα με χρονικό ορίζοντα τριετίας ( ) και, μακροπρόθεσμα, των εταιρειών όπως η Total (στην οποία επικυρώθηκε η σύμβαση γεώτρησης στην Κύπρο). Πρόκειται, λοιπόν, για εγχείρημα που θα βοηθήσει τη Γαλλία να προβεί στη μακροπρόθεσμη πώληση των φρεγατών της. Γι αυτό τον λόγο, η γαλλική ε- ταιρεία κατασκευής φρεγατών τύπου Fremm εδώ και τέσσερα χρόνια διαθέτει υποκατάστημα στην Αθήνα. Βαλερί Ζισκάρ ντ Εστέν: «Οι πολιτικοί και ο λαός πρέπει να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις». Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ Εστέν μιλάει στην «Κ» για τον Καραμανλή, τις σχέσεις Γαλλίας - Ελλάδας, τη σημερινή κρίση Ευρωζώνη με ισχυρή διεθνή παρουσία, όπως αυτή του ΔΝΤ, το οποίο υ- παγορεύει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Το ευρωπαϊκό περιβάλλον επέλεξε την παραμονή της Ελλάδας. Οχι λόγω φιλικής διάθεσης προς τη χώρα, αλλά επειδή θα κατέγραφαν μικρότερες απώλειες των πιστώσεών τους. Στην πραγματικότητα, αυτή η παρεχόμενη στήριξη δεν συνιστούσε εξυπηρέτηση απέναντι στην Ελλάδα και τον λαό της. Εγώ προσωπικά, ως φίλος της Ελλάδας, συνηγορούσα υ- πέρ της πρότασης της προσωρινής εγκατάλειψης της Ευρωζώνης. Ετσι, η Ελλάδα θα είχε εκδώσει το δικό της νόμισμα ενώ, παράλληλα, θα α- ναζητούσε ισοδύναμα δημοσιονομικά αποτελέσματα. Δηλαδή να ξεπεράσει τον σκόπελο της λιτότητας; Οχι, καθόλου. Η λιτότητα θα πρέπει επίσης να γίνει αντιληπτή ως επιστροφή στα φυσιολογικά ε- μη γίνεται πια λόγος για την Ελλάδα στις ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής παρά μόνο στα συμβούλια του Eurogroup. Η καγκελάριος φάνηκε να τον λαμβάνει σοβαρά υπόψη της. Το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον το πρώτο θέμα κάθε ημερήσιας διάταξης αποδίδεται τιμητικά στον Ολάντ, ειδικότερα όσον αφορά τις διαβεβαιώσεις του προς τον Αντώνη Σαμαρά ότι το μέλλον της Ελλάδας βρίσκεται εντός της Ευρωζώνης. Πρέπει να σημειωθεί ότι η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Από την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής της 7ης Φεβρουαρίου του περασμένου έ- τους, ο Ολάντ φαντάζει εντελώς απομονωμένος εντός μιας Ευρώπης που κυριαρχείται από ένα περίεργο γερμανο-αγγλικό δίδυμο. Η προεκλογική του καμπάνια βασίστηκε στη γελοιοποίηση του πολιτικού ζεύγους Μερκοζί, καθώς και στην παροχή υποσχέσεων επαναδιαπραγμάτευσης της συνθήκης της 2ας Μαρτίου 2012, η οποία θέτει σε εφαρμογή το σύμφωνο δημοσιονομικής πειθαρχίας, αποκαθιστώντας έναν χρυσό δημοσιονομικό κανόνα και διαδικασίες πειθαρχίας στους κόλπους της Ενωσης. Δεσμεύτηκε να υλοποιήσει μια πολιτική ευρωπαϊκής αναγέννησης και δημιουργίας μιας τραπεζικής ένωσης, η οποία θα ετίθετο σε λειτουργία από την 1η Ιανουαρίου Πράγματι, υπήρξε μια συμφωνία στις 13 Δεκεμβρίου 2012 για την τραπεζική επιθεώρηση μεγάλων τραπεζών στην Ευρωζώνη, η οποία θα διενεργείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήδη από τον Μάρτιο του 2014, αλλά πουθενά λόγος για τραπεζική ένωση. Οντως, η Γερμανία και οι σύμμαχοί της απέρριψαν μέχρι αυτού του σημείου την εφαρμογή ενός πραγματικού ευρωπαϊκού μηχανισμού άμεσης ε- πίλυσης τραπεζικών χρεοκοπιών, καθώς και ενός ευρωπαϊκού ταμείου εγγύησης των καταθέσεων, στοιχεία τα οποία αποτελούν βασικά κλειδιά μιας τέτοιας ένωσης. Αραγε, μετά το ζεύγος Μερκοζί, σειρά έχει το ζεύγος Μέρκερον με τον Ολάντ στο περιθώριο; πίπεδα. Πρόκειται για λιτότητα σε σχέση με μια υποβαθμισμένη κατάσταση. Για διόρθωση της δημοσιονομικής και οικονομικής απορρύθμισης, που είχε βιώσει η Ελλάδα κατά τα έτη Υπήρξαν λάθη, κατά τη γνώμη σας, όσον αφορά τα μέτρα «θεραπείας» για τη λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα; Κάθε πολιτική που είναι εμπνευσμένη από τρία σύνολα, όπως η τρόικα στη συγκεκριμένη περίπτωση, διακρίνεται αναγκαστικά από έλλειψη συνοχής. Θα ήταν καλύτερο να υπήρχε ένας μόνο συνδιαλεγόμενος. Υ- πήρχε η πεποίθηση ότι η λιτότητα θα ευνοούσε την ανάπτυξη. Τώρα αλλάζουμε τη συνταγή και θα δώσουμε περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα. Αλλά οι πολιτικοί και ο λαός πρέπει να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις. Αυτό θα προσελκύσει εκ νέου τους Γάλλους επενδυτές; Η Ελλάδα εμπνέει εμπιστοσύνη στους επενδυτές, ναι, αλλά όχι στους οικονομολόγους. Οι τράπεζες δεν θα επανέλθουν προς το παρόν. Αλλά οι γαλλικές εταιρείες μπορούν να χρηματοδοτήσουν πλήρως έργα στην Ελλάδα. Η σημερινή κρίση βρίσκεται στο τελικό στάδιο; Ας πούμε ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος της... ΑΛΕΞΙΑ ΚΕΦΑΛΑ REUTERS / PHILIPPE WOJAZER Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ Με στόχο η επικείμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, που θα συνεδριάσει στην Κωνσταντινούπολη, στις 5 Μαρτίου, να αποτελέσει αφετηρία για την αναθέρμανση των διμερών σχέσεων, συναντήθηκαν την Παρασκευή στην Αγκυρα, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος και ο Αχμέτ Νταβούτογλου οι οποίοι προέβησαν σε μια συνολική επισκόπηση όλων των πτυχών της προετοιμασίας του Συμβουλίου. Μετά τη μακρά συζήτηση και το γεύμα εργασίας που είχαν οι δύο υ- πουργοί Εξωτερικών και οι δύο πλευρές εξέπεμψαν θετικά μηνύματα για το κλίμα που επικράτησε, ενώ σε φιλική ατμόσφαιρα διεξήχθη και η κατ ιδίαν συνάντηση που είχε ο κ. Αβραμόπουλος με τον Ταγίπ Ερντογάν με τον οποίο έχει αναπτύξει προσωπική σχέση από την εποχή που οι δύο άνδρες ήταν δήμαρχοι Αθηνών και Κωνσταντινούπολης. Η πρώτη επίσημη συνάντηση του Αντώνη Σαμαρά με τον Ταγίπ Ερντογάν θα πραγματοποιηθεί μία μόλις ε- βδομάδα μετά την εκλογή νέου προέδρου στην Κύπρο και ενώ η διεθνής κοινότητα διαμηνύει την πρόθεσή της να προωθήσει νέα πρωτοβουλία επίλυσης του Κυπριακού. Την ίδια ώρα, η Αθήνα δεν κρύβει τον προβληματισμό της για την επιλογή του Τούρκου πρωθυπουργού το τελευταίο διάστημα να παρεμβαίνει σε εσωτερικά ζητήματα της Ελλάδας (επιλογή ιμάμηδων στη Θράκη) και να εγείρει α- νυπόστατους ισχυρισμούς περί εκπαίδευσης τρομοκρατών στην ελληνική επικράτεια. Παράλληλα, σε σημείο τριβής εξελίσσεται και η διακηρυγμένη θέση του Ελληνα πρωθυπουργού υπέρ της ανακήρυξης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, η οποία έχει προκαλέσει την αντίδραση της Αγκυρας αλλά και την προτροπή «τρίτων» δυνάμεων για αυτοσυγκράτηση. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμάται ότι η εμβάθυνση της οικονομικής συνεργασίας, την οποία σηματοδοτεί Στις 5 Μαρτίου θα συνεδριάσει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, στην Κωνσταντινούπολη η σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, στο οποίο θα συμμετάσχουν δέκα υπουργοί από κάθε χώρα, αλλά και το επιχειρηματικό φόρουμ που θα προηγηθεί στις 4 του μηνός, με την παρουσία κορυφαίων επιχειρηματιών, θα δημιουργήσει το υπόβαθρο για την οικοδόμηση ενός νέου περιβάλλοντος. Κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου, που είναι η δεύτερη μετά τον Μάιο του 2010, θα υπογραφούν τουλάχιστον 11 συμφωνίες σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τον πολιτισμό, τον τουρισμό και την υγεία, μέχρι την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης όπου τον τελευταίο χρόνο έχει αναπτυχθεί αποτελεσματική συνεργασία και καταγράφεται σημαντική βελτίωση. Στις πολύωρες διαβουλεύσεις συζητήθηκε επίσης η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, και εξετάστηκαν η πορεία των διμερών σχέσεων και οι ε- ξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως στη Συρία. Τέλος, δόθηκε έμφαση στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας έναντι και της ανάληψης από την Ελλάδα της προεδρίας της Ε.Ε., το Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, ο κ. Νταβούτογλου διεμήνυσε ότι η Αγκυρα δεν επιθυμεί να αποτελεί «πρόβλημα» για την Ε.Ε., αλλά πλεονέκτημα. Στο πλαίσιο αυτό, σε μια έμμεση απάντηση στις ανησυχίες που εκφράζονται από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για ενδεχόμενο κύμα Τούρκων μεταναστών προς την Ευρώπη εάν η χώρα ενταχθεί στην Ε- νωση, επικαλέσθηκε τα στοιχεία της περυσινής χρονιάς για να τονίσει ότι καταγράφεται αντίστροφη ροή με ε- πιστροφή Τούρκων μεταναστών από τη Γερμανία στην Τουρκία. Ο Ονούρ, η Σεχραζάτ και οι όροφοι Τουρκική «επέλαση» στα Βαλκάνια Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ Ο οικιστικός μπαξές του Νίκολα Γκρούεφσκι στην πόλη των Σκοπίων, εκτός από ανδριάντες αρχαίων Μακεδόνων βασιλιάδων, Βυζαντινών αυτοκρατόρων, ρωμαϊκών αψίδων κ.λπ. περιλαμβάνει και τέσσερις... ουρανοξύστες των 42 ορόφων έκαστος. Μια μεγάλη τουρκική εταιρεία ανέλαβε την κατασκευή τους και όταν ολοκληρωθούν η θεμελίωσή τους έγινε ήδη θα είναι πιθανότατα τα υψηλότερα κτίρια στη ΝΑ Ευρώπη, και μάλιστα στο μικρότερο και φτωχότερο κράτος της. Το πώς θα τους χρησιμοποιήσει και από πού θα βρει τα χρήματα για να εξοφλήσει αυτούς τους «πύργους» ο φιλόδοξος ηγέτης της FYROM, ε- λάχιστα ενδιαφέρει τους Τούρκους, οι οποίοι, 100 χρόνια μετά τη συντριβή των Οθωμανών στους Βαλκανικούς πολέμους, επανακάμπτουν στις παλαιές κτήσεις, με χρήμα, διπλωματία, σαπουνόπερες και προς το παρόν ολίγη στρατιωτική παρουσία. Εν αρχή ήσαν ο Ονούρ και η Σεχραζάτ και νυν ο τηλεοπτικός Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, που «κατακυρίευσαν», δίχως αίμα αλλά με μπόλικο δάκρυ, τους Βαλκάνιους α- πωθώντας από τη συλλογική μνήμη τη μακραίωνη οθωμανική κατοχή. Κάθε βράδυ, κατά τις ώρες προβολής των τουρκικών σίριαλ, οι Σέρβοι ε- θνικιστές... ξεχνούσαν την ήττα του Κοσσυφοπεδίου, ενώ οι Κροάτες έ- φθασαν να αναπαλαιώνουν γέφυρες προς τιμήν του Σουλεϊμάν. Με την τηλεοπτική «επιδρομή» να αιχμαλωτίζει τις συνειδήσεις των απλών ανθρώπων, η τουρκική «επέλαση» γίνεται πιο εύκολη και σε όλα τα επίπεδα. Οι εκτιμήσεις ότι η Α- γκυρα έχει στρέψει το ενδιαφέρον της αποκλειστικά στον αραβικό κόσμο, με αφορμή τις συντελούμενες εκεί τεκτονικές αλλαγές, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τη βαλκανική γειτονιά της, απέχουν από την πραγματικότητα. Το «δόγμα Νταβούτογλου» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη (και) στα βόρεια σύνορά μας. Τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες «χτυπούν» και παίρνουν μεγάλα έργα, από αεροδρόμια (Σκόπια, Κράλιεβο Σερβίας) έως μεγάλους οδικούς άξονες (σύνορα Αλβανίας - Σερβίας μέσω Κοσόβου) και ολόκληρες οικοδομικές συνοικίες (Πρίστινα) ή τους ουρανοξύστες του Γκρούεφσκι. Με δόλωμα την ικανότητά της να συνομιλεί αλλά και να κατευθύνει ώς ένα βαθμό τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στη Βοσνία και στον θύλακο του Σαντζάκ, βρίσκεται σε εξέλιξη μόνιμη επίθεση φιλίας της τουρκικής διπλωματίας στο Βελιγράδι. Οσο για το Κόσοβο, εκεί οι Τούρκοι κάνουν μεγάλο οικονομικό και πολιτικό παιγνίδι, με τους Αλβανούς Τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες «χτυπούν» και παίρνουν μεγάλα έργα: αεροδρόμια, μεγάλους οδικούς άξονες, οικοδομικές συνοικίες, ουρανοξύστες ηγέτες να δηλώνουν σε κάθε ευκαιρία ευγνώμονες για την προώθηση διεθνώς του ζητήματος της ανεξαρτησίας. Στα Σκόπια, τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα συνοδεύονται από διαβεβαιώσεις στήριξης στη διένεξη με την Ελλάδα και υποσχέσεις προώθησης του αιτήματος της FYROM για ένταξη στην Ε.Ε., μολονότι η Τουρκία δεν είναι η ίδια μέλος. Μια είδηση που είδε το φως της δημοσιότητας στον Τύπο της Πρίστινα ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται να αγοράσει την Bondsteel, τη δεύτερη μεγαλύτερη μετά αυτήν στο Ιράκ αμερικανική στρατιωτική βάση στον κόσμο, όταν ο στρατός των ΗΠΑ α- ποχωρήσει από το Κόσοβο, προκάλεσε αίσθηση. Οι Τούρκοι έχουν ήδη μισθωμένη για πολλά χρόνια τη στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο της Αδριατικής και της κεντρικής Μεσογείου ναυτική βάση του Αυλώνα στην Αλβανία, όπου ελλιμενίζονται κατά καιρούς σκάφη και υποβρύχια του πολεμικού της στόλου.

17 17-ELLADA_KATHI 2/15/13 10:51 PM Page 17 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 17 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ «Κόκκινος συναγερμός» στο Μαξίμου Με τα έσοδα να πέφτουν και την έκρηξη της ανεργίας, η ελληνική πλευρά θα ζητήσει περισσότερο χρόνο από τους εταίρους Του Κ. Π. ΠΑΠΑΔΙΟΧΟΥ Σε κατάσταση «κόκκινου συναγερμού» βρίσκεται το Μέγαρο Μαξίμου, καθώς κάθε μέρα που περνάει εδραιώνεται η εκτίμηση ότι η υστέρηση εσόδων που κατεγράφη τον Ιανουάριο δεν είναι συγκυριακή, αλλά αποτελεί τάση που μπορεί να οδηγήσει τους επόμενους μήνες σε σημαντικές αποκλίσεις τον κρατικό προϋπολογισμό. Εξ άλλου, πτώση της τάξης του 15%, έχει διαπιστωθεί και στις εισροές των ασφαλιστικών Ταμείων. Ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς και ο κ. Γ. Στουρνάρας είναι αποφασισμένοι να ενεργοποιήσουν όλους τους μηχανισμούς και τα εργαλεία που διαθέτει το υπουργείο Οικονομικών, ώστε οι αποκλίσεις να είναι οι μικρότερες δυνατές. Παράλληλα, όμως, προετοιμάζουν τη γραμμή άμυνας της Αθήνας έναντι της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, καθώς αντιλαμβάνονται πλήρως ότι από την παρούσα Βουλή δεν είναι δυνατόν να ψηφιστούν τυχόν νέα μέτρα και η κυβέρνηση, ως εκ τούτου, θα οδηγηθεί σε πτώση. Επί της ουσίας στόχος της κυβέρνησης είναι, στον κατάλληλο χρόνο και αφού η ελληνική πλευρά Ο εκνευρισμός Ρεν για τη φιλολογία γύρω από το λάθος Του ανταποκριτή μας στις ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Ολι Ρεν, εμφανίστηκε στην τακτική συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων, την Τετάρτη, ιδιαίτερα εκνευρισμένος. Το σενάριο που είχε κυκλοφορήσει την προηγούμενη ημέρα στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ότι η χώρα μας θα ζητήσει αναπροσαρμογή των όρων του Μνημονίου ως «αντιστάθμισμα» για την υ- ποεκτίμηση των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών στην εφαρμογή των μέτρων λιτότητας, είχε προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στο επιτελείο του. Το γεγονός μάλιστα ότι διέρρευσε στην Αθήνα πως το σχετικό αίτημα είχε ήδη τεθεί στις συνεδριάσεις του Eurogroup και του Ecofin χαρακτηρίστηκε «διόλου εποικοδομητική κίνηση». Πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν περίμενε ότι μια ακαδημαϊκής φύσεως οικονομετρική παραπομπή σε μια οικονομική έκθεση του ΔΝΤ θα προκαλούσε τόσο έντονη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα. Γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι ο θόρυβος γύρω από το ζήτημα των πολλαπλασιαστών «κρέμασε στα μανταλάκια» όσους καλούνται σήμερα να εφαρμόσουν το Μνημόνιο. Οπως μάλιστα τόνιζαν τεχνοκράτες που είχαν εμπλακεί Σε επιστολή προς τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικο - νομικών, εξηγεί πως υπάρχουν περιθώ - ρια μόνο για όσους εφαρμόζουν τα συμφωνηθέντα σε συζητήσεις για τον σχεδιασμό του ελληνικού προγράμματος, η όλη επιχειρηματολογία των οικονομολόγων του ΔΝΤ στο συγκεκριμένο «μποξ» ήταν τελείως εσφαλμένη: η μεγαλύτερη του αναμενομένου ύφεση στην ελληνική οικονομία δεν οφειλόταν σε οικονομετρικό λάθος, αλλά στην αδυναμία των ελληνικών κυβερνήσεων να υλοποιήσουν εγκαίρως υποβοηθητικές της ανάπτυξης μεταρρυθμίσεις, αλλά και σε πολιτικές αναταράξεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν και οι οποίες εκτόξευσαν το κόστος δανεισμού του ιδιωτικού τομέα, προκάλεσαν μαζική φυγή κεφαλαίων και επέτειναν την καταστροφική για την οικονομία αβεβαιότητα. «Τα στοιχεία του ΔΝΤ για τους πολλαπλασιαστές δεν είναι σωστά», τόνισε, χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή του για την εκπομπή «Νέοι Φάκελοι», ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ. Οταν διαπιστώθηκε ότι το πρόβλημα δεν υποχώρησε ούτε με τη ριζική αναδίπλωση του επικεφαλής οικονομολόγου του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, την προηγούμενη Κυριακή στην «Κ», και ότι ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, έθεσε το ζήτημα μετ επιτάσεως στις συναντήσεις της Δευτέρας και της Τρίτης, στις Βρυξέλλες, ο κ. Ρεν αποφάσισε να σηκώσει το γάντι. Σε μια πρωτοφανή κίνηση, έστειλε επιστολή σε όλους τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών, καθώς και στον επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, στη διευθύντρια του Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, και στον κ. Ρέγκλινγκ, όπου τονίζει σε ιδιαίτερα αυστηρό ύφος τα εξής: Πρώτον, η α- ποτυχία του πρώτου Μνημονίου οφείλεται στην πολιτική αβεβαιότητα και την αβελτηρία των ελληνικών κυβερνήσεων. Δεύτερον, η εκτίμηση του ΔΝΤ για «λάθος» στους πολλαπλασιαστές ήταν «λάθος». Η επιστολή μάλιστα παραπέμπει στην αναδίπλωση του κ. Μπλανσάρ, με το άρθρο του στην «Κ» και υπονοεί ότι Ευρώπη και Ταμείο πλέον έχουν κοινή γραμμή. Τρίτον, η γενική κατεύθυνση της πολιτικής δημοσιονομικής σταθεροποίησης, η οποία προέκυψε ύστερα από αλλεπάλληλες ολονυχτίες στα Eurogroup, δεν πρόκειται να αλλάξει. Και τέταρτον, αυτή η πολιτική προσαρμόζεται ούτως ή άλλως στους οικονομικούς κύκλους και όταν η ύφεση είναι μεγαλύτερη του αναμενομένου, οι χώρες που εφαρμόζουν τις υποχρεώσεις τους, μπορούν να ζητήσουν ευελιξία, υπό τη μορφή παράτασης του χρόνου προσαρμογής, όπως συνέβη με την Ελλάδα. Αυτές οι θέσεις αναμένεται να καθορίσουν τη στάση των εταίρων μας το αμέσως προσεχές διάστημα. Με άλλα λόγια, περιθώρια ευελιξίας υ- πάρχουν μόνο για όσους εφαρμόζουν τα συμφωνηθέντα, ήταν το μήνυμα του κ. Ρεν. Πριν όμως προλάβει να πει «ξεμπλέξαμε προς το παρόν με την Ελλάδα» με την επιστολή του, προέκυψε το θέμα της μείωσης του κατώτατου μισθού και είδε εκ νέου το πρόσωπό του στα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων, συνοδευόμενο με διόλου κολακευτικά σχόλια. «Δεν έχουμε καμία πρόθεση να μειώσουμε τον κατώτατο μισθό. Η θέση μας παρερμηνεύθηκε εντελώς», δήλωσε ο εκπρόσωπος του επιτρόπου την επόμενη μέρα. Το βέβαιο είναι ότι η νέα «παρεξήγηση» έδωσε στον κ. Ρεν μία γεύση από το πώς θα πρέπει να ένιωσε ο κ. Στουρνάρας τις προηγούμενες εβδομάδες. συνεχίσει να δίνει δείγματα γραφής ότι τηρεί τις δεσμεύσεις της, να ζητηθεί από τους εταίρους «περισσότερος χρόνος» για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, εξέλιξη που συνεπάγεται, εκ των πραγμάτων, ή νέα μείωση των επιτοκίων δανεισμού ή «κούρεμα» του επίσημου χρέους. Εξ άλλου, η κυβέρνηση στη συγκεκριμένη κατεύθυνση θα μπορεί να επικαλεστεί τις επιπτώσεις της αναμενόμενης βαθιάς ύφεσης, αφού με επιμονή της τρόικας το νέο πρόγραμμα ήταν εμπροσθοβαρές, με μέτρα ύψους 9,2 δισ. να λαμβάνονται εντός του Ομως, ακριβώς η ανάγκη η κυβέρνηση να εμφανιστεί συνεπής στις λοιπές δεσμεύσεις της, αλλά και το βαρύ πολιτικό κλίμα που δημιουργούν οι επιπτώσεις της κρίσης, η έκρηξη της ανεργίας και τα «φάλτσα» κυβερνητικών στελεχών ανοίγουν για τον πρωθυπουργό το ενδεχόμενο του ανασχηματισμού της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα και, ειδικότερα, μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ στο τέλος του μήνα. Και τούτο, παρά το γεγονός ότι ο κ. Σαμαράς προανήγγειλε προχθές μόνον την τοποθέτηση ενός υφυπουργού στο Ανάπτυξης, για το ΕΣΠΑ. Εξ άλλου, ο κ. Ευ. Βενιζέλος φέρεται να έχει REUTERS Κοντά στην απόφαση για ανασχηματισμό μετά το συ - νέδριο του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς Ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς είναι αποφασισμένος να ενεργοποιήσει όλους τους μηχανισμούς και τα εργαλεία που διαθέτει το υπουργείο Οικονομικών, ώστε οι αποκλίσεις να είναι οι μικρότερες δυνατές. αποφασίσει οριστικά να αναβαθμίσει, μετά το συνέδριο, την παρουσία του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση με τη συμμετοχή πολιτικών στελεχών. Ενώ παράλληλα και ο κ. Φ. Κουβέλης, που μέχρι πρότινος εμφανιζόταν αρνητικός στην προοπτική των αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα, φέρεται πλέον ανοιχτός στη συγκεκριμένη προοπτική και έτοιμος, όπως αναφέρουν συνεργάτες του, να «συμμετάσχει» στη σχετική συζήτηση με τους άλλους δύο πολιτικούς αρχηγούς. Ο κ. Σαμαράς φέρεται ιδιαίτερα προβληματισμένος από τις επιδόσεις συγκεκριμένων υ- πουργών και δεν είναι τυχαίο ότι προγραμματίζει επισκέψεις σε όλα τα υπουργεία, ενώ ο κυβερνητικός βηματισμός θα απασχολήσει και την αυριανή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι μόνοι υπουργοί των οποίων οι μετοχές βρίσκονται στο «λίμιτ απ» στο Μέγαρο Μαξίμου είναι ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Ν. Δένδιας. Αντιθέτως, προβληματισμός υπάρχει για μια σειρά άλλα υπουργεία, μεταξύ των οποίων: Το υπουργείο Υγείας, με ενδεικτική την κίνηση του πρωθυπουργού να προεδρεύσει σε σύσκεψη με τους κ. Ανδρ. Λυκουρέτζο και Μ. Σαλμά για την επιστροφή των χρεών του ΕΟΠΥΥ. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, υπό τον κ. Λιβιεράτο, όπου επίσης γίνεται λόγος για καθυστερήσεις. Το υπουργείο Δικαιοσύνης, κυρίως για πολιτικούς λόγους, καθώς ο κ. Αντ. Ρουπακιώτης βρίσκεται σε μόνιμη αντιπαράθεση με τους «γαλάζιους» βουλευτές. Το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, καθώς ακόμη και στελέχη της ΔΗΜΑΡ εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσον το σχέδιο «κινητικότητας» 25 χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων που έχει εκπονήσει ο κ. Αντ. Μανιτάκης θα γίνει αποδεκτό από την τρόικα. Παράλληλα, σε περίπτωση ανασχηματισμού σχεδόν βέβαιο θεωρείται ότι θα «σπάσει» το υπουργείο Ανάπτυξης, καθώς το βάρος που έχει επωμιστεί ο κ. Κ. Χατζηδάκης θεωρείται υπερβολικά μεγάλο. Πάντως, όπως προαναφέρθηκε, τελικές α- ποφάσεις σε σχέση με τον ανασχηματισμό δεν έχουν ληφθεί για δύο λόγους. Πρώτον, διότι ο κ. Σαμαράς δεν επιθυμεί να δημιουργήσει περιπλοκές στον κ. Βενιζέλο ενόψει του επερχόμενου συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ. Ο τρόπος και το εύρος συμμετοχής στελεχών του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση θα είναι από τα κυρίαρχα ζητήματα του συνεδρίου και ο κ. Βενιζέλος δεν θα μπορούσε να εμφανιστεί ότι προκαταλαμβάνει το κόμμα του αναβαθμίζοντας με πολιτικά στελέχη την παρουσία του στο υπουργικό συμβούλιο. Δεύτερον, διότι υπάρχουν και εισηγήσεις κατά του ανασχηματισμού. Το βασικό επιχείρημα όσων τάσσονται κατά των άμεσων αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα είναι πως η κυβέρνηση εξακολουθεί να εμφανίζεται να έχει δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η εικόνα του κ. Σαμαρά παραμένει ισχυρή. ΑΝΑΛΥΣΗ Η επίσκεψη και τα προβλήματα Του ΜΠΑΜΠΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ «Οι Ελληνες ξοδεύουν έξι μήνες για να διαπραγματεύονται μία συμφωνία την οποία, στους επόμενους έξι μήνες, προσπαθούν με όλους τους τρόπους να μην εφαρμόσουν», υ- πογραμμίζει ο πάντοτε προσεκτικός συνομιλητής, γαλουχημένος με τον ορθολογισμό της γερμανικής διοίκησης. Είναι αλήθεια, την οποία σίγουρα έχουν κατανοήσει ε- λάχιστοι στην κυβέρνηση, ότι το ελληνικό ζήτημα δεν είναι πλέον πρόβλημα χρέους, ρευστότητας ή αδυναμίας πληρωμών. Ακόμη κι αν η Ελλάδα αποφασίσει να σταματήσει τις πληρωμές επί του αναδιοργανωμένου χρέους της, όπως ορισμένοι εξακολουθούν να ονειρεύονται, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν πρόκειται να υποστεί σοβαρή ζημία. Το βάρος των αλυσιδωτών αντιδράσεων, που πάντοτε προξενούν άφρονες οικονομικές αποφάσεις, θα πέσει στους ήδη κουρασμένους ώμους του ελληνικού λαού. «Αν μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία αναθέσει στον κ. Τσίπρα τη διακυβέρνηση είναι προφανές ότι η Ευρώπη θα αποδεχτεί πλήρως την απόφαση και θα κρίνει τις επόμενες κινήσεις από τις ενέργειες της νέας κυβέρνησης, την τήρηση των συμφωνημένων και τη συνέχιση των προσπαθειών που απαιτεί η ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας», εξηγούν έμπειροι αναλυτές. Είναι αλήθεια ότι τα βασικά μεγέθη της χώρας έ- χουν προσγειωθεί. Μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι δεν είμαστε μακριά από τον έλεγχο του δημοσιονομικού ελλείμματος. Πράγματι, έχει προγραμματιστεί ότι το 2013 το κράτος θα δαπανήσει 79,1 δισ. και θα εισπράξει α- κριβώς το ίδιο ποσό, που αναλογεί στο 43% του Α- ΕΠ. Οι τόκοι ανέρχονται Ανησυχία της τρόικας για τις αδυναμίες της διοίκησης και την αντίδραση του μεγαλύτερου μέρους του πολιτικού κόσμου για μεταρ - ρυθμίσεις σε 8,4 δισ. επί ενός εγχώριου προϊόντος που θα βρεθεί στο χαμηλότατο σημείο των 184,5 δισ. ευρώ. Αλλά και τα εξωτερικά ανοίγματα μικραίνουν ταχύτερα από όσο είχαν υπολογίσει οι τεχνοκράτες της τρόικας. Το σχετικό έλλειμμα υπολογίζεται σε «μόλις» 2,3 δισ., έναντι των 22,5 του έτους 2010, όταν άρχισε η εφαρμογή του προγράμματος συμμαζέματος. Μπορεί η ισορροπία αυτή να είναι ακόμη ασταθής, αλλά η τρόικα δεν πρόκειται να ρίξει το βάρος της επικείμενης τριμηνιαίας εξέτασης σε αυτή την πλευρά. Η μεγάλη ανησυχία τους βρίσκεται στις επιβεβαιωμένες αδυναμίες της κρατικής διοίκησης και στη σφοδρή αντίδραση του μεγαλύτερου μέρους του πολιτικού κόσμου, η οποία δεν περιορίζεται στην ενοποιημένη, ως προς τις μεθόδους, α- ντιπολίτευση, αλλά επηρεάζει ευρύτατα τα στελέχη της συγκυβέρνησης. Οι τροϊκανοί έχουν ήδη συντάξει τις λίστες με τις συμφωνημένες για το πρώτο τρίμηνο ενέργειες και τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Θα τσεκάρουν, θα μετρήσουν και θα καταγράψουν στις εκθέσεις τους όλα τα αποτελέσματα που θα τους εμφανίσουν, με τις κατάλληλες αποδείξεις, οι υπουργοί της κυβέρνησης. Τέλος, θα εκφράσουν τις εκτιμήσεις τους για τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν οι όποιες αποκλίσεις και θα αφήσουν τους πολιτικούς προϊσταμένους τους να αποφασίσουν για τα υ- πόλοιπα. «Τα λεγόμενα προαπαιτούμενα έχουν συμφωνηθεί και δεν χωρούν παρεξηγήσεις ως προς την εκτίμηση της απόδοσης που ενδέχεται να εμφανίζει η ελληνική διοίκηση», εξηγούν. Η χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος από τους εταίρους και το Ταμείο έχει φτάσει τα 183 δισ. ( ). Επιπλέον, οι βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις της Τράπεζας της Ελλάδος στο Ευρωσύστημα είναι κοντά στα 100 δισ. και αφορούν τα χρήματα με τα οποία «επέζησε» η χώρα κατά τις δύο περιόδους απραξίας. Τέλος, το συμφωνημένο ποσό για εφέτος και μέχρι το 2017 είναι 80 δισεκατομμύρια. Είναι εξαιρετικά απίθανο να πειστούν οι ε- ταίροι να βάλουν κι άλλα χρήματα. Μπορούμε όμως να θεωρήσουμε απολύτως σίγουρο ότι δεν πρόκειται να το κάνουν εφόσον συνεχιστούν η έντονη εσωτερική αντιπαράθεση, η απραξία της διοίκησης και η προσφυγή σε συνεχείς φόρους και περικοπές, για τις οποίες κατηγορούνται, στη συνέχεια, οι δανειστές. Η μόνη λύση, επιμένουν ψύχραιμοι υποστηρικτές της Ελλάδας, είναι να βρεθεί μια εθνική συμφωνία επί ενός ελάχιστου προγράμματος μεταρρύθμισης του κράτους. Κανένα κράτος που βρέθηκε αντιμέτωπο με τη χρεοκοπία δεν κέρδισε τη μάχη χωρίς την ευρύτατη συμμετοχή όλων των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων. Οσο νωρίτερα το καταλάβουμε, τόσο μικρότερος θα είναι ο «πολλαπλασιαστής» της ζημίας που υφίσταται ο ελληνικός λαός.

18 18-KOSMOS_KATHI 2/15/13 10:34 PM Page l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ «Οχι» σε μεγαλύτερο κράτος, «ναι» σε εξυπνότερο κράτος Η πρόταση Ομπάμα για την κατάσταση των ΗΠΑ με έμφαση στα οικονομικά Του RICHARD W. STEVENSON, Τριάντα δύο χρόνια αφότου ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν ανακήρυξε ότι «το κράτος είναι το πρόβλημα» και 17 χρόνια μετά τη συνθηκολόγηση του προέδρου Μπιλ Κλίντον με τη δήλωση «η εποχή του υπερμεγέθους κράτους έληξε», ο πρόεδρος Ομπάμα κατέθεσε πρόταση εγκατάλειψης της πολιτικής λιτότητας. Στην ομιλία του για την κατάσταση του έθνους με έμφαση στα οικονομικά θέματα, ο πρόεδρος υπογράμμισε ότι «δεν μπορούμε να βρούμε σύντομη οδό προς την ευμάρεια», προτείνοντας μία πιο ισορροπημένη προσέγγιση, που περιλαμβάνει την αποδοχή πως το κράτος έχει ζωτικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και την τόνωση της μεσαίας τάξης. Ξεκαθαρίζοντας τους τρόπους με τους οποίους το κράτος μπορεί να επιτύχει αποδεκτό βαθμό δημοσιονομικής σταθερότητας μέσω περικοπών στο πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης Medicare και φορολογικών αυξήσεων, ο πρόεδρος Ομπάμα πέτυχε περισσότερα από το να καθορίσει απλώς το πεδίο μάχης με τους Ρεπουμπλικανους αντιπάλους του. Εθεσε τις βάσεις για ευρεία συζήτηση με στόχο την απομάκρυνση από το δόγμα της μείωσης του κράτους και την υιοθέτηση νέων αρχών, όπως η καταπολέμηση της ανισότητας και των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης. Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος αναγνώρισε σαφώς τις πολιτικές και πρακτικές δυσκολίες της στάσης του, α- ντιμέτωπος με ελλείμματα που υπερβαίνουν το 1 τρισ. δολάρια. «Επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι καμία από τις αποψινές μου προτάσεις δεν θα αυξήσει το έλλειμμα. Δεν χρειαζόμαστε μεγαλύτερο κράτος, αλλά εξυπνότερο κράτος, που θέτει προτεραιότητες και επενδύει στη μελλοντική ανάπτυξη», είπε ο κ. Ομπάμα. Η ομιλία του αποσκοπούσε επίσης στο να πείσει τους ακροατές ότι δεν σκοπεύει να υποχωρήσει στις αφόρητες ρεπουμπλικανικές πιέσεις για περικοπές δαπανών, επιμένοντας να αποσαφηνίσει δική του εκδοχή Μετά το «βόειο αλογοκρέας» τι; Ακόμη και σήμερα, ο Ευρωπαίος δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι βάζει στο πιάτο του Στην ομιλία του, ο πρόεδρος Ομπάμα υπογράμμισε ότι «δεν μπορούμε να βρούμε σύντομη οδό προς την ευμάρεια». Εγκατάλειψη της λιτότητας και δημοσιονομική σταθερότητα μέσω περικοπών στο πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης και φορολογικών αυξήσεων του οικονομικού φιλελευθερισμού του 21ου αιώνα. Η αποφασιστικότητα του προέδρου εκδηλώνεται και στη χρήση προεδρικού διατάγματος για την αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Την ίδια στιγμή, η ψήφιση νέου μεταναστευτικού νόμου και περιορισμένης εμβέλειας νόμου για την οπλοκατοχή θα αποτελούσε σημαντική νίκη στην οξύτατα διχασμένη Ουάσιγκτον. Ο Μπαράκ Ομπάμα θαύμαζε ανέκαθεν την ικανότητα του Ρέιγκαν να μετακινεί το ιδεολογικό κέντρο βάρος του έθνους, με μόνιμο τρόπο. Παρότι ο Ομπάμα δεν μπορεί να θεωρηθεί οπαδός της πολιτικής Ρέιγκαν, παραδέχθηκε στην προεκλογική εκστρατεία του 2008 ότι ο πρώην πρόεδρος «άλλαξε τον ρου της αμερικανικής ιστορίας με τρόπο που ο Νίξον και ο Κλίντον δεν μπόρεσαν». Για να επιτύχει αυτό το επίπεδο ε- πιρροής προτού εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο, ο Ομπάμα θα χρειαστεί να περάσει φιλόδοξα και αμφιλεγόμενα νομοσχέδια από μία αρνητική νομοθετική εξουσία, αλλά και να πείσει τους ψηφοφόρους να εγκαταλείψουν το συντηρητικό ιδεολόγημα που αποδίδει κάθε δεινό στο τεράστιο, σπάταλο κράτος. Ο πρόεδρος τελειοποιεί εδώ και χρόνια τα επιχειρήματά του αυτά, ε- παναλαμβάνοντας ότι η αμερικανική ευμάρεια στηρίζεται εξίσου στη συλλογική προσπάθεια, όσο και στις ι- κανότητες και πρωτοβουλίες του α- Τα τρόφιμα με την παραπλανητική σήμανση «βόειο κρέας» που περιείχαν κρέας αλόγου βρέθηκαν σε 16 κράτη της Ε.Ε. Ενα ακόμη διατροφικό σκάνδαλο συγκλονίζει την Ε.Ε. Η ανακάλυψη κρέατος αλόγου σε διάφορα προϊόντα κατεργασμένου κρέατος, όπως για παράδειγμα σε μπιφτέκια, σάλτσες για μακαρόνια, λαζάνια κ.ά., προκάλεσε τη μαζική ανάκληση προϊόντων και πονοκέφαλο σε Ευρωπαίους καταναλωτές και ελεγκτικούς φορείς. Ο νέος διατροφικός συναγερμός μπορεί να ξεκίνησε από τη Βρετανία και η πρόσμειξη να έγινε αντιληπτή κατά τη διάρκεια μιας τακτικής εξέτασης από την Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων της Ιρλανδίας, αλλά τα προϊόντα με την παραπλανητική σήμανση «βόειο κρέας»που στην πραγματικότητα περιείχαν κρέας αλόγου σε συγκεντρώσεις από 60% έως 100 % βρέθηκαν πάνω στο οικογενειακό τραπέζι σε τουλάχιστον 16 κράτη της Ε.Ε. από τη Βρετανία έως τη Γερμανία και την Ελβετία. Το συγκεκριμένο είδος κρέατος δεν συνιστά απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Σε κάποια κράτη, μάλιστα, θεωρείται λαχταριστό έδεσμα. Ωστόσο, Βρετανοί ειδικοί εκφράζουν έ- ντονη ανησυχία για ένα κτηνιατρικό φάρμακο που χορηγείται στα άλογα, τη φενυλμπουταζόνη, ένα ισχυρό α- ντιφλεγμονώδες, αναλγητικό, που θα μπορούσε να αποδειχθεί επικίνδυνο εάν κατέληγε στη διατροφική αλυσίδα. Μάλιστα, σύμφωνα με τις βρετανικές αρχές, έξι άλογα που θανατώθηκαν στη Βρετανία και εξήχθησαν στη Γαλλία είχαν λάβει αυτό το φάρμακο. Τίποτα, δεν μπορεί AFP τόμου. «Οι Αμερικανοί δεν περιμένουν από το κράτος να λύσει το κάθε πρόβλημά τους. Γνωρίζουν, όμως, ότι η Αμερική προχωρεί μπροστά μόνον όταν οι πολίτες της είναι ενωμένοι, ενώ η ευθύνη της βελτίωσης της Ε- νωσης ανήκει σε όλους μας». Αντίθετα από τον Ρέιγκαν, ο κ. Ο- μπάμα δεν έχει αποκτήσει ηρωική υπόσταση μεταξύ των ιδεολόγων του κόμματός του, που συνεχίζουν να τον θεωρούν υπερβολικά «κεντρώο» και διστακτικό. Ο πρόεδρος αντιμετωπίζει με υγιή θαυμασμό τις αγορές και την οικονομική ανάπτυξη, θεωρώντας τες δυνάμεις του καλού. Την ίδια στιγμή, υιοθέτησε απόψεις που προήλθαν από συντηρητικούς διανοητές και οικονομολόγους. Προσπάθησε να επιβάλει αυξημένους ελέγχους στα σχολεία, με στόχο την ενίσχυση της ποιότητας διδασκαλίας, ενώ πρότεινε το ίδιο και για την α- νώτατη παιδεία. THE NEW YORK TIMES να αποκλείσει ότι τα ζώα αυτά... έ- γιναν κιμάς. Το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης, ο επίτροπος της Ε.Ε. για την Υγεία, Τόνιο Μποργκ, κάλεσε τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης να πραγματοποιούν ελέγχους DNA σε δείγματα κατεργασμένων κρεάτων, προκειμένου να διαπιστωθεί το πραγματικό εύρος του σκανδάλου με το παραπλανητικά σημασμένο κρέας αλόγου και τις άλλες προσμείξεις, για τρεις μήνες. Επίσης, το κρέας θα πρέπει να ελέγχεται για την ουσία φενυλμπουταζόνη. Ταυτόχρονα, θα καταβληθούν προσπάθειες προκειμένου η σήμανση στα πακέτα των τροφίμων να είναι ευκρινέστερη και να αναφέρεται και η χώρα προέλευσης του κρέατος. Η υπόθεση καταδεικνύει ακόμα πιο ανησυχητική την αλήθεια: ότι, δηλαδή, ο Ευρωπαίος καταναλωτής, ακόμη και σήμερα, δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι βάζει στο πιάτο του. AFP, A.P., REUTERS REUTERS Επιτυγχάνοντας χάρη στην ακινησία Σημάδια ότι ο «πάγος λιώνει» εκπέμπει τελευταία η παγωμένη και συνήθως διχασμένη Ουάσιγκτον. Αυτό είπε ένας γεμάτος ελπίδα Δημοκρατικός γερουσιαστής την παραμονή της ο- μιλίας για την κατάσταση του έθνους από τον πρόεδρο Ομπάμα, ενώ όλοι θα ήθελαν αυτό να αληθεύει. Ο Μπαράκ Ομπάμα μίλησε, άλλωστε, το βράδυ της Τρίτης με την αυτοπεποίθηση ενός ανθρώπου που νιώθει ότι οι πολιτικοί άνεμοι είναι ούριοι μετά την επανεκλογή του. «Μπορούμε να το διορθώσουμε», είπε ο Ομπάμα, προσφέροντας στις λίγες αυτές λέξεις την κατακλείδα της ομιλίας του. Μπορούμε, όμως; Και αν όντως μπορούμε, ποια είναι η μαγική Tου DAVID IGNATIUS Aρθρογράφου της WASHINGTON POST ASSOCIATED PRESS Ο Ομπάμα δεν προσέφερε νέες λύσεις, αλλά ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμος να προωθήσει αλλαγές. Η εκφώνηση μιας καλής ομιλίας αποτελεί το πρώτο βήμα: Τώρα, ο Λευκός Οίκος οφείλει να προσφέρει σαφές σχέδιο για το έθνος συνταγή για την επίλυση των δημοσιονομικών προβλημάτων και την ε- παναλειτουργία των πολιτικών θεσμών; Η ομιλία -όπως και η προεδρία Ομπάμα μέχρι στιγμής- απέφυγε να δώσει λεπτομέρειες που θα συσπείρωναν το κοινό, ώστε αυτό με τη σειρά του να πιέσει τους πείσμονες πολιτικούς να πάψουν τις διαφωνίες και να στρωθούν στη δουλειά. Ο Ομπάμα δεν προχώρησε στην παραμικρή παρέκκλιση από το μήνυμά του. Τα νέα στοιχεία και οι εκπλήξεις ήταν τόσο λίγες, που ίσως αυτή να ήταν η πραγματική είδηση της ομιλίας για την κατάσταση του έθνους. Ο Ο- μπάμα είπε ότι θέλει να οικοδομήσει μία ισχυρή μεσαία τάξη. Στηρίζει την ισορροπημένη μείωση του ελλείμματος, αλλά δεν έχει τίποτα καινούργιο να προτείνει. Ζήτησε «υψηλού επιπέδου» νηπιακή εκπαίδευση για όλα τα παιδιά, χωρίς και πάλι να δώσει λεπτομέρειες. Ισως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της εκλογικής νίκης είναι ότι δεν χρειάζεται να προσπαθείς για να δημιουργήσεις ειδήσεις. Ο Ομπάμα έχει άλλωστε ήδη τρέψει τους Ρεπουμπλικανούς σε φυγή. Εμοιαζε απαλλαγμένος από άγχος, υπό έλεγχο και ε- ντελώς «προεδρικός». Ο Ρεπουμπλικανός Τζον Μπέινερ, ο ανέκφραστος πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, έμοιαζε -καθισμένος πίσω από τον πρόεδρο- να αντιπροσωπεύει από μόνος του το «κόμμα της άρνησης», στο οποίο έχουν μεταμορφωθεί οι Ρεπουμπλικανοί. Η γλώσσα του σώματος του προέδρου ήταν πιο αποκαλυπτική από τα λόγια του. Η ομιλία Ομπάμα δεν υ- πήρξε θριαμβευτική, ούτε εντυπωσιακή, ενώ διέθετε ελάχιστη συνθηματολογία. Η απήχησή της βασιζόταν στην απλότητά της και τα πρακτικά μηνύματα που περιείχε. «Είμαστε πολίτες», είπε ο Ομπάμα προς το τέλος. Με άλλα λόγια, δεν είναι ανάγκη να ζούμε έτσι, με ένα δυσλειτουργικό πολιτικό σύστημα και περιορισμένες επιλογές. Τα προβλήματα αυτά είναι επιλύσιμα. Ο Ομπάμα παρουσίασε ακόμη και το φαινομενικά ανυπέρβλητο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας με τρόπο που το έκανε να ακούγεται ε- πιλύσιμο. Δεν προσέφερε νέες λύσεις, αλλά ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμος να προωθήσει πραγματικές αλλαγές στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης Medicare και άλλα κοινωνικά προγράμματα, ώστε να τιθασεύσει το έλλειμμα. Είπε ακόμη ότι είναι έτοιμος να προτείνει περικοπές στο σύστημα Medicare, που θα είναι ισόποσες με εκείνες που πρότεινε η επιτροπή Σίμσον-Μπόουλς. Τώρα, οφείλει να δείξει τον δρόμο, αναλύοντας τις περικοπές αυτές, αντί να εκτοξεύει ρητορικές δεσμεύσεις, που εντείνουν τη σύγχυση της νομοθετικής εξουσίας. Η επανεκλογή ενός προέδρου τού προσφέρει, όμως, ισχυρά όπλα. Οπως προέβλεψε ο Τζέιμς Φάλοους στο περιοδικό «Atlantic» πριν από λίγους μήνες, η επανεκλογή προσφέρει στον πρόεδρο πολιτικό βάρος και επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών επιλογών της πρώτης του θητείας. Ο πρόεδρος ενισχύει τη θέση του, μένοντας ακίνητος: Δίνει τέλος στους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν, χωρίς -μέχρι στιγμήςνα έχει πληρώσει το δεινό κόστος που πολλοί προέβλεπαν, με την οικονομία να ανακάμπτει, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη, όπως μας λένε κάθε μέρα οι αγορές. Ο Ναπολέων φέρεται να είπε: «Δώστε μου τυχερούς στρατηγούς», ενώ το ίδιο θα μπορούσαμε σήμερα να πούμε για τους προέδρους. Ο Ομπάμα έμοιαζε ιδιαίτερα άτυχος πριν από τέσσερα χρόνια, αναλαμβάνοντας την προεδρία, τη στιγμή κατά την οποία η αμερικανική οικονομία κατρακυλούσε στο βάραθρο. Σήμερα διαθέτει, όμως, την καλή τύχη να προΐσταται της ανάκαμψης. Εχει επίσης την τύχη να διοικεί το έθνος, τη στιγμή που οι ΗΠΑ συνειδητοποιούν ότι διαθέτουν άφθονες πηγές ενέργειας σε λογικές τιμές, αλλά και φθηνά εργατικά χέρια, κατάλληλα για την ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής. Ο πρόεδρος αξιοποίησε αριστοτεχνικά το τέχνασμα του Ρόναλντ Ρέιγκαν, που χρησιμοποιούσε λαϊκούς ήρωες για να τονίσει τις απόψεις του. Η αξιοποίηση της 102χρονης ψηφοφόρου, που περίμενε ώρες στην ουρά για να ψηφίσει τον Νοέμβριο και βρέθηκε την Τρίτη στην κρύα αίθουσα της Βουλής για να εισπράξει τα χειροκροτήματα των βουλευτών, αποτελούσε μεγάλη στιγμή πολιτικού θεάτρου. Εξίσου φορτισμένη συναισθηματικά υπήρξε και η έκκληση του προέδρου για ψήφιση νομοθεσίας περιορισμού της οπλοκατοχής, απευθυνόμενος εμμέσως στους συγγενείς των θυμάτων της σφαγής στο σχολείο του Νιουτάουν, που βρίσκονταν στον εξώστη. Οι Ρεπουμπλικανοί έμοιαζαν σαν υπνωτισμένοι. Η εκφώνηση μιας καλής ομιλίας α- ποτελεί το πρώτο βήμα: Τώρα, ο Λευκός Οίκος οφείλει να προσφέρει σαφές σχέδιο. Η υπομονή δεν ταιριάζει στον πρόεδρο, ιδίως όταν αυτός περιμένει μία απάντηση από τον Τζον Μπέινερ για τις περικοπές στο πρόγραμμα Medicare. Εκπόνησε το σχέδιο, «πούλα» το στο έθνος και προώθησέ το στο Κογκρέσο. Οταν οι Ρεπουμπλικανοί αντιδράσουν -όπως σίγουρα θα κάνουν- προκάλεσέ τους φόβο. Κάνε τους να ανησυχούν για την απαίτηση του κοινού για άμεση δράση, έως ότου θαφτούν τόσο βαθιά που θα χρειαστεί μία γενιά για να ξαναβγούν από τις κρυψώνες τους. Πύρινες σφαίρες «έβρεχε» ο ουρανός της δυτικής Σιβηρίας Πανικός από θραύσματα μετεωρίτη - χίλιοι άνθρωποι τραυματίστηκαν, ωστόσο λίγες δεκάδες διακομίστηκαν στα νοσοκομεία Tων ELLEN BARRY και ANDREW E. KRAMER Φωτεινά αντικείμενα, τα οποία με ε- πιφυλάξεις στην αρχή αναγνωρίστηκαν από τους παρατηρητές ως θραύσματα μετεωρίτη, διέσχιζαν σαν πυρακτωμένες δάδες τον ουρανό της δυτικής Σιβηρίας, ξημερώματα Παρασκευής. Δευτερόλεπτα αργότερα ακουγόταν ένας εκκωφαντικός κρότος, που σηματοδοτούσε υλικές ζημιές σε εκατοντάδες κτίρια στην ευρύτερη περιοχή του Τσελιασμπίκ. Υπολογίζεται ότι χίλιοι άνθρωποι τραυματίστηκαν, οι περισσότεροι από σπασμένα γυαλιά. Οι τοπικές αρχές, πάντως, έσπευσαν να διευκρινίσουν πως λίγες δεκάδες άτομα διακομίστηκαν στα νοσοκομεία σε έξι συνολικά πόλεις στους πρόποδες των Ουραλίων. Η Γιέλενα Σμίρνιχ, εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Αντιμετώπισης Ε- κτάκτων Καταστάσεων της Ρωσίας, είπε πως επρόκειτο για μετεωρίτη που διαμελίστηκε σε μικρότερα κομμάτια όταν εισήλθε στην ατμόσφαιρα. Ο κυβερνήτης του Τσελιασμπίκ, ωστόσο, ανέφερε ότι ομάδα έρευνας ανακάλυψε κρατήρα πρόσκρουσης στα περίχωρα της πόλης και αυτό σημαίνει ότι ο μετεωρίτης δεν εξερράγη στην ατμόσφαιρα. Αξιωματούχος του υπουργείου Ε- σωτερικών της Ρωσίας, από την πλευρά του, δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax ότι τρία μεγάλα υπολείμματα μετεωρίτη είχαν περισυλλεγεί σε απόσταση μέχρι και 50 χλμ. από το Τσελιασμπίκ, ενώ έως το βράδυ της Παρασκευής περισσότεροι από αστυνομικοί «χτένιζαν» την περιοχή για υπολείμματα. «Είδα μια λάμψη στο παράθυρο, έ- στρεψα το κεφάλι μου προς τα εκεί και παρατήρησα ένα φλεγόμενο σύννεφο το οποίο είχε καθοδική πορεία», δήλωσε η εργαζόμενη στην υποδοχή του ξενοδοχείου Park City του Τσελιασμπίκ, Μαρία Πολιάκοβα. «Βρισκόμουν στη δουλειά, όταν ξαφνικά ολόκληρη η πόλη φωτίστηκε», υποστήριξε ένας άνδρας εν ονόματι Αρτιόμ στον ραδιοσταθμό Moscow Fm. «Κοίταξα ψηλά και είδα πύρινες σφαίρες στον ουρανό», συνέχισε ο ίδιος. «Δεν πίστευα ότι ήταν μετεωρίτης», πρόσθεσε. Αργά το βράδυ της Παρασκευής, πάντως, οι ρωσικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ο μετεωρίτης ήταν βάρους δέκα τόνων και εισήλθε στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα χλμ./ώρα. Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας, αντιθέτως, δεν επιβεβαίωσε ότι ο μετεωρίτης «αναχαιτίστηκε» από πυραύλους. Δεκάδες βιομηχανίες του αμυντικού τομέα της Ρωσίας βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το Τσελιασμπίκ. «Στην περιοχή υπάρχουν πυρηνικά εργοστάσια και μονάδες παραγωγής θερμοπυρηνικών όπλων», α- ποκάλυψε ο αστροφυσικός Βλαντιμίρ Λιπούνοφ. «Η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ πολύ χειρότερη», εκτίμησε ο ίδιος. THE NEW YORK TIMES Οι ρωσικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ο μετεωρίτης ήταν βάρους δέκα τόνων και εισήλθε στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα χλμ./ώρα.

19 19-KOSMOS_KATHI 2/15/13 10:40 PM Page 19 Kυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 19 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑ Το μυστικό του Πάπα για την παραίτηση Ενα ατύχημα με τραυματισμό στο Μεξικό και η τοποθέτηση βηματοδότη οι πιθανές αιτίες, παρά τη διάψευση του Βατικανού Των ELISABETTA POVOLEDO και ALAN COWELL Η ανακοίνωση της επικείμενης παραίτησης στις 28 Φεβρουαρίου του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία το πρωί της περασμένης Δευτέρας, γεννώντας παράλληλα πληθώρα ερωτημάτων. Είναι, άλλωστε, ο πρώτος Πάπας που παραιτείται μετά τον Γρηγόριο ΙΒ το 1415, ο οποίος είχε καταφύγει στη λύση αυτή σε μια ύστατη προσπάθεια να γεφυρωθεί το Δυτικό Σχίσμα στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας. Δύο μέρες αργότερα, ωστόσο, ο ποντίφηκας έσπευδε να διευκρινίσει στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά την ιστορική ανακοίνωση ότι ήταν μια απόφαση που έλαβε «με α- πόλυτη ελευθερία για το καλό της Εκκλησίας», αναγνωρίζοντας ότι οι ψυχικές και σωματικές του δυνάμεις έχουν επιδεινωθεί σε βαθμό τέτοιο ώστε να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αξιώματός του. Μιλώντας ενώπιον περίπου οκτώ χιλιάδων πιστών στην αίθουσα «Παύλος ΣΤ», ο Πάπας υποστήριξε πως κατέληξε στην απόφαση να παραιτηθεί μετά μεγάλο διάστημα προσευχής και περισυλλογής. «Εχω απόλυτη συναίσθηση της σοβαρότητας αυτής της πράξης, αλλά έχω επίσης απόλυτη συναίσθηση πως δεν είμαι πλέον ι- κανός να φέρω εις πέρας τα καθήκοντά μου» είπε πριν καλέσει τους πιστούς να προσευχηθούν τόσο για τον ίδιο όσο και για την Καθολική Εκκλησία. «Ο Θεός θα μας καθοδηγήσει», τόνισε πριν επιστρέψει στα άδυτα του Βατικανού. Σύμφωνα, πάντως, με την ιταλική εφημερίδα La Stampa, αφορμή για την παραίτηση αποτέλεσε μικρό α- τύχημα που του συνέβη την περασμένη άνοιξη στο Μεξικό. Στο εν λόγω δημοσίευμα υποστηρίζεται πως ο ποντίφηκας χτύπησε στο κεφάλι ενώ περπατούσε στο δωμάτιό του, καθώς προσπαθούσε να βρει στο σκοτάδι τον διακόπτη του κεντρικού φωτισμού. Το τραύμα χαρακτηρίστηκε μεν επιφανειακό από τους γιατρούς «Εχω απόλυτη συναίσθηση της σοβαρότητας αυτής της πράξης, αλλά έχω επίσης απόλυτη συναίσθηση πως δεν είμαι πλέον ικανός να φέρω εις πέρας τα καθήκοντά μου» του Βενέδικτου, πλην όμως το ατύχημα φέρεται να τον έβαλε σε σκέψεις εξόδου από την Αγία Εδρα. Αυτό, τουλάχιστον, υποστηρίζουν πηγές προσκείμενες στον Πάπα που επικαλείται η La Stampa. Την Τρίτη, επίσης, έγινε γνωστό ότι προ δεκαετίας είχε τοποθετηθεί στον Βενέδικτο βηματοδότης. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Βατικανού Φεντερικο Λομπάρντι, ωστόσο, διευκρίνισε ότι ο Πάπας δεν παραιτείται για λόγους υγείας. Εκτός του καίριου ζητήματος της διαδοχής, το οποίο αναμένεται να έχει ξεκαθαρίσει μέχρι τα τέλη Μαρτίου, η παραίτηση του Βενέδικτου έχει δημιουργήσει ουκ ολίγα πρακτικής φύσης προβλήματα στους αξιωματούχους του Βατικανού, όπως αυτό της προσφώνησης ενός πρώην Πάπα και του τι μέλλει γενέσθαι με το παπικό δακτυλίδι το οποίο χρησιμοποιείται για την επισφράγιση σημαντικών εγγράφων. Επισημαίνεται ότι παραδοσιακά το δακτυλίδι καταστρέφεται με τον θάνατο του ποντίφηκα. Οταν παραιτηθεί και επισήμως, ο Βενέδικτος θα αποσυρθεί αρχικά στο κάστρο Γκαντόλφο πριν εγκατασταθεί στη μονή της Μητέρας Εκκλησίας (Mater Ecclesiae). Πρόκειται για ένα λιτό τετραώροφο οικοδόμημα που ανεγέρθηκε πριν από 21 χρόνια ως διεθνής χώρος για τη στοχαστική ζωή μέσα στα τείχη της πόλης του Βατικανού. Οι εργασίες μετατροπής του κτιρίου σε κατοικία ξεκίνησαν τον περασμένο Νοέμβριο. Ο πάτερ Λομπάρντι, πάντως, δεν επιβεβαίωσε ότι η ανακαίνιση της μονής άρχισε με τη λογική ότι ο Πάπας Βενέδικτος θα κατοικούσε κάποτε εκεί. «Ο Πάπας γνωρίζει αυτόν τον χώρο και θεωρεί ότι καλύπτει τις ανάγκες του» υπογράμμισε ο ίδιος. Αν πράγματι οι εργασίες ανακαίνισης της Mater Ecclesiae ξεκίνησαν με την προοπτική της μετακίνησης εκεί του Βενέδικτου, τότε ίσως έχει βάση τόσο το δημοσιεύμα της La Stampa όσο και αυτό της εφημερίδας του Βατικανού L Osservatore Romano, σύμφωνα με τα οποία ο Πάπας έλαβε την απόφαση να παραιτηθεί τον Μάρτιο του 2012 κατά τη διάρκεια της περιοδείας του στην Κούβα και στο Μεξικό. Συμφωνα, τέλος, με αξιωματούχο του Βατικανού, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, «οι άνθρωποι που γνώριζαν εδώ και καιρό την απόφαση του Πάπα μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού». THE NEW YORK TIMES Σκάνδαλα, αστοχίες του Βενέδικτου ΙΣΤ Της LAURIE GOODSTEIN Οταν ο Βενέδικτος ΙΣΤ έγινε πάπας πριν από οκτώ χρόνια σε ηλικία 78 ετών, πολλοί μελετητές του Καθολικισμού προέβλεψαν ότι θα ήταν προσεκτικός κατά τη διάρκεια της θητείας του. Οτι θα συνέχιζε την πορεία του κοσμαγάπητου προκατόχου του, Ιωάννη Παύλου του Β. Και ότι, ως σημαντικός θεολόγος που είναι, θα ήξερε πώς να γράψει για να εμπνεύσει ένα ευρύτερο κοινό. Αν ο γραπτός λόγος ήταν αρκετός για να διατηρηθεί η Καθολική Εκκλησία στη σωστή κατεύθυνση, τότε η θητεία του Βενέδικτου θα εθεωρείτο αναμφίβολα επιτυχημένη. Οι λόγοι του για την αγάπη και τη φιλανθρωπία, καθώς και τα τρία βιβλία του για τη ζωή του Χριστού έλαβαν επαίνους για τη σαφήνειά τους και τη συμβολή τους στη διδασκαλία του Καθολικισμού. Ωστόσο, όταν η Καθολική Εκκλησία βρέθηκε Τα θύματα σεξουαλικής κα - κο ποίησης τον κατήγγειλαν ότι ποτέ δεν έλαβε μέτρα για τους επισκόπους που συγκάλυψαν την υπόθεση αντιμέτωπη με πραγματικές προκλήσεις, ο Βενέδικτος, ο οποίος ανακοίνωσε ότι παραιτείται την περασμένη Δευτέρα, έδειξε συχνά να σκοντάφτει από τη μια κρίση στην άλλη. Στην αρχή της θητείας του προσέβαλε τους μουσουλμάνους, γεγονός που είχε ως συνέπεια να οργανωθούν διαμαρτυρίες σε όλο τον ισλαμικό κόσμο και να σκοτωθεί μια Ιταλίδα μοναχή στη Σομαλία. Κατόπιν, δέχτηκε εκ νέου στους κόλπους της Εκκλησίας έναν ε- πίσκοπο αρνητή του Ολοκαυτώματος. Και μετά, σε ταξίδι του στην Αφρική είπε ότι η χρήση του προφυλακτικού είχε συμβάλει στη διάδοση του AIDS. Οταν το 2010 ξέσπασαν τα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από καθολικούς ιερείς, ο Βενέδικτος συναντήθηκε με ορισμένα εκ των θυμάτων και επόπτευσε τη χάραξη νέας πολιτικής της Εκκλησίας ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογα εγκλήματα. Τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης όμως τον κατήγγειλαν ότι ποτέ δεν έ- λαβε μέτρα για τους επισκόπους που συγκάλυψαν την υπόθεση. «Η σημασία της θητείας του Βενέδικτου είναι περιορισμένη, είναι μια θητεία εσωστρεφής. Γιατί αυτό ακριβώς είναι ο Βενέδικτος, είναι εσωστρεφής» υποστηρίζει ο Κρίστοφερ Μ. Μπελίτο, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Kean του Νιου Τζέρσεϊ. Καθοριστική στιγμή στη θητεία του Βενέδικτου ήταν η ομιλία του στο Πανεπιστήμιο τη Ρατισβόννης τον Σεπτέμβριο του 2006, όπου επικαλέστηκε τη φράση ε- νός Βυζαντινού αυτοκράτορα εναντίον του Ισλάμ. «Αυτό που έκανε ο Βενέδικτος ήταν να αρχίσει την ομιλία του με μια προκλητική φράση. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν όπως τα φανταζόταν», προσθέτει ο Μπελίτο. Αργότερα ο Βενέδικτος ζήτησε συγγνώμη για την αντίδραση που προκάλεσε η ομιλία του. Και επισκέφθηκε τη μουσουλμανική Τουρκία και προσευχήθηκε στο Μπλε Τζαμί της Κωνσταντινούπολης μαζί με τον αρχιμουφτή. Η μεγαλύτερη ωστόσο πρόκληση του Βενέδικτου ήταν να χαράξει την πορεία που θα ακολουθούσε η Καθολική Εκκλησία, η οποία είναι ακόμη διχασμένη σχετικά με τα μηνύματα και την πνευματική κληρονομιά της Δεύτερης Συνόδου του Βατικανού στη δεκαετία του Η σύνοδος εκείνη είχε ως συνέπεια αλλαγές, όπως η τέλεση της Θείας Λειτουργίας σε σύγχρονες γλώσσες αντί της λατινικής, καθώς και η δυνατότητα των μοναχών να ασκούν το έργο τους, πέραν των εκκλησιών, σε σχολεία και νοσοκομεία. Για πολλούς παραδοσιακούς καθολικούς, ο Βενέδικτος είναι ήρωας που παρέκαμψε τις υπερβολές της Δεύτερης Συνόδου του Βατικανού, προωθώντας τη «μεταρρύθμιση της μεταρρύθμισης». Αναβίωσε και διέδωσε την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στα λατινικά, όπως γινόταν πριν από τη Δεύτερη Σύνοδο. Και ανάγκασε τους αγγλόφωνους καθολικούς να υιοθετήσουν μετάφραση της Θείας Λειτουγίας πιο πιστής στο λατινικό πρωτότυπο. Τον περασμένο χρόνο το Βατικανό ενεπλάκη σε σκάνδαλο που οδήγησε στη σύλληψη του μπάτλερ του Πάπα, επειδή θεωρήθηκε ότι ήταν υπεύθυνος για τη διαρροή εγγράφων στον Τύπο. Αναλυτές είχαν τότε επισημάνει ότι το σκάφος της Εκκλησίας ήταν ακυβέρνητο. Ετσι, όταν ο Πάπας κατέπληξε την υφήλιο, την περασμένη Δευτέρα, με την παραίτησή του, τόσο οι υπερασπιστές του όσο και οι πολέμιοί του σχεδόν ομόφωνα χαιρέτισαν την απόφασή του ως κίνηση ανακούφισης η οποία έδωσε τέλος σε μια θυελλώδη πορεία. THE NEW YORK TIMES Αουτσάιντερ και φαβορί Δεν χρειάστηκε να περάσουν παρά λίγα μόλις λεπτά από την αιφνιδιαστική εκδήλωση πρόθεσης του ποντίφηκα να παραιτηθεί για να ξεκινήσει η διαδοχολογία. Μολονότι δεν υπάρχουν ακόμα επίσημοι υ- ποψήφιοι, τα διεθνή πρακτορεία στοιχημάτων έχουν ήδη διαχωρίσει τους λεγόμενους papabili (πιθανούς πάπες) σε «φαβορί» και «αουτσάιντερ». Ετσι, λοιπόν, πολλές πιθανότητες να διαδεχτεί τον Βενέδικτο ΙΣΤ στα ηνία της Καθολικής Εκκλησίας φέρεται να συγκεντρώνει ο επικεφαλής τoυ εκκλησιάσματος των επισκόπων Μαρκ Ουλέ, από τον Καναδά. Ο 68χρονος Ουλέ, πάντως, έχει σε ανύποπτο χρόνο δηλώσει ότι το να είναι κανείς πάπας ισοδυναμεί με εφιάλτη. Πολλές πιθανότητες εμφανίζεται να συγκεντρώνει και ο 64χρονος Πίτερ Τέρκσον από την Γκάνα. Πρόκειται για τον επικεφαλής του αρμόδιου γραφείου για θέματα Δικαιοσύνης του Βατικανού. Ο Τέρκσον δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι «αν είναι θέλημα Θεού θα γίνει πάπας». Ενας ακόμα «ισχυρός υποψήφιος» είναι ο Ζοάο Μπραζ Ντε Αβίζ από τη Βραζιλία. Ο 65χρονος καρδινάλιος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη Λατινική Αμερική και θεωρείται άνθρωπος χαμηλών τόνων. Στους υποψήφιους πάπες συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, ο αρχιεπίσκοπος Νέας Υόρκης, Τίμοθι Ντόλαν, ο υπουργός Πολιτισμού του Βατικανού, Τζιανφράνκο Ραβάσι, ο κατά πολλούς ισχυρότερος υποψήφιος από τη Λατινική Αμερική, αρχιεπίσκοπος του Σάο Πάολο, Οντίλο Πέντρο Σερέρ, και ο μαθητής του Βενέδικτου Κριστόφ Σέρμπορν, α- πό την Αυστρία. Οποιος, πάντως, και αν εκλεγεί α- πό το κονκλάβιο θα κληθεί να βρει λύσεις για μια πληθώρα ζητημάτων. Κατ αρχήν να λάβει κρίσιμες αποφάσεις ως προς τη λειτουργία της κεντρικής κυβέρνησης του Βατικανού, η οποία έχει αποδειχτεί προβληματική. Εξίσου καθοριστική θεωρείται η στάση που θα υιοθετήσει η Καθολική Εκκλησία έναντι των δυτικών κρατών που αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων στον έγγαμο βίο. Ο νέος πάπας, τέλος, θα κληθεί να αποκαταστήσει το κύρος της Καθολικής Εκκλησίας, εφαρμόζοντας πειστικά μέτρα για την πρόληψη των κρουσμάτων παιδοφιλίας στους κόλπους της. «Αυτός ο Πάπας δεν θα μας λείψει, το ιστορικό του είναι τραγικό» Των IΑΝ ΤRΑΥΝΟR, ΚΑRΕΝ McVΕΙGH και HENRY Mc DONALD Τα θύματα κακοποίησης από ιερείς μιλούν με σκληρή γλώσσα για τον Πάπα, που ήξερε την κατάσταση αλλά δεν προστάτευσε τα παιδιά Για τους ανθρώπους των οποίων οι ζωές καταστράφηκαν από την κακοποίηση που υπέστησαν στα χέρια καθολικών ιερέων, η αποχώρηση του Βενέδικτου ΙΣΤ είναι ευπρόσδεκτη. Στη διάρκεια της θητείας του ήρθαν στην επιφάνεια επιδημικών διαστάσεων σκάνδαλα παιδικής κακοποίησης. Τα θύματα είτε κατηγορούν τον απερχόμενο ποντίφηκα ότι εμπλέκεται ευθέως στην εγκληματική συγκάλυψη χιλιάδων υποθέσεων παιδεραστίας είτε τον κατηγορούν ότι δεν κατάφερε να επιβληθεί απέναντι στους συντηρητικούς εκκλησιαστικούς κύκλους που δεν επιθυμούν διερεύνηση των σκανδάλων. «Αυτός ο πάπας δεν θα μας λείψει» είπε ο Νόρμπερτ Ντένεφ, μέλος της οργάνωσης Γερμανών θυμάτων κακοποίησης NetworkB. Ο 64χρονος Ντένεφ κακοποιούνταν επί έξι χρόνια από τον ιερέα της ενορίας του στη βόρεια Γερμανία. Οταν το 2003 αποφάσισε να μιλήσει στον επίσκοπο του Μαγδεμβούργου, εκείνος του προσέφερε ευρώ με αντάλλαγμα γραπτή δέσμευση ότι στο εξής θα κρατήσει το στόμα του κλειστό. Εν συνεχεία προσέφυγε στο Βατικανό, το οποίο απάντησε με επιστολή που έλεγε ότι ο (τότε) Πάπας Ιωάννης Παύλος Β θα προσευχηθεί ώστε ο Ντένεφ να συγχωρήσει τον δράστη. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β είχε ο- ρίσει τον καρδινάλιο Ράτσινγκερ, μετέπειτα Βενέδικτο, ως υπεύθυνο για τα ζητήματα αυτά. «Το ιστορικό του είναι τραγικό» είπε ο Ντέιβιντ Κλόεσι, EPA Ο καρδινάλιος και αργότερα Πάπας Ράτσινγκερ είχε οριστεί υπεύθυνος για τον χειρισμό ζητημάτων κακοποίησης παιδιών από ιερείς. διευθυντής του Δικτύου Κακοποιημένων από Ιερείς, που έχει μέλη στις ΗΠΑ. «Πριν γίνει πάπας, ήταν υ- πεύθυνος για τον χειρισμό του ζητήματος των κακοποιήσεων. Εχει διαβάσει χιλιάδες σελίδες εκθέσεων από όλο τον κόσμο, γνωρίζει περισσότερα για τα σεξουαλικά εγκλήματα των κληρικών και για τη συγκάλυψή τους από οποιονδήποτε άλλο. Αλλά έχει κάνει ελάχιστα για να προστατέψει τα παιδιά». Τη στιγμή που ο Βενέδικτος επεδίωκε να μετατραπεί σε φορέα καθολικής α- ναγέννησης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών συγκλονίστηκαν από σκάνδαλα κακοποίησης. Τα σκάνδαλα στη Γερμανία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Αυστρία αποκαλύφθηκαν στη διάρκεια της θητείας του, ενώ τα σκάνδαλα στις ΗΠΑ και στην Ιρλανδία είχαν ξεσπάσει λίγο νωρίτερα. Η απέχθεια προς τα εγκλήματα και προς τη συντηρητική ηθική της καθολικής ιεραρχίας έχει οδηγήσει την Αυστρία προς το σχίσμα, καθώς το κίνημα αντιφρονούντων ιερέων «Είμαστε η Εκκλησία» ηγείται εκατοντάδων χιλιάδων πιστών. «Επρεπε να έχει ξεκαθαρίσει το θέμα των κακοποιήσεων, αλλά δεν κατάφερε καμία θεμελιώδη αλλαγή» είπε ο Γιάκομπ Πουρκαρτόφερ της αυστριακής ένωσης θυμάτων εκκλησιαστικής βίας. «Ο Ράτσινγκερ ήταν μέρος του συστήματος και συνυπεύθυνος για τα εγκλήματα. Η παραίτησή του ήταν το καλύτερο που μπορούσε να κάνει για την Εκκλησία». Στην Ιρλανδία τα θύματα παραπονέθηκαν ότι η συγγνώμη του Πάπα, την άνοιξη του 2010, δεν συνοδεύθηκε από πράξεις. «Καλωσορίσαμε την επιστολή του και την ειλικρίνεια με την οποία έλεγε ότι "λυπάται πραγμα - τικά" και πως αποδέχεται ότι "παραβιάστηκε η αξιοπρέπειά μας"» είπε ένας Ιρλανδός. «Αλλά μετά συναντήσαμε τους Ιρλανδούς επισκόπους και, αντί να ξεκινήσει μια νέα εποχή, μας αντιμετώπισαν με ρητορείες και ειδικές θείες λειτουργίες». THE GUARDIAN

20 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ Γιάννης Πάριος Ο κορυφαίος ερωτικός τραγουδιστής ερμηνεύει τραγούδια σπουδαίων δημιουργών περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, που συγκίνησαν και πέρασαν στα χείλη και τις καρδιές μας. Ανεξίτηλες μελωδίες και μοναδικές ερμηνείες. Ζωντανή ηχογράφηση από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΤΟ 2 ο CD MAZI ME THN KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Ο ΚΥΚΛ Ο ΚΥΚΛ Ο ΚΥΚΛΟΣ Τ Σ ΤΟΥ ΕΡΩ Υ ΕΡΩΤ Α ΤΑ Γ ιά Γι ιάννης Π ιάννης Π ιάννης Πά άριος ριος από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, Ο κορυφαίος ερωτικός τραγουδιστής ερμηνεύει τραγούδια σπουδαίω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Ζωντανή ηχογράφηση περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, Ο κορυφαίος ερωτικός τραγουδιστής ερμηνεύει τραγούδια σπουδαίω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Ζωντανή ηχογράφηση περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, Ο κορυφαίος ερωτικός τραγουδιστής ερμηνεύει τραγούδια σπουδαίω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Ζωντανή ηχογράφηση περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, Ο κορυφαίος ερωτικός τραγουδιστής ερμηνεύει τραγούδια σπουδαίω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Ζωντανή ηχογράφηση περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, Ο κορυφαίος ερωτικός τραγουδιστής ερμηνεύει τραγούδια σπουδαίων δημιουργών από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ν δημιουργών περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, που συγκίνησαν και πέρασαν στα χείλη και τις καρδιές μας. περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, που συγκίνησαν και πέρασαν στα χείλη και τις καρδιές μας. περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, μελωδίες και μ νεξίτηλες μελωδίες και μοναδικές ερμηνείες. που συγκίνησαν και πέρασαν στα χείλη και τις καρδιές μας. περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, νεξίτηλες μελωδίες και μοναδικές ερμηνείες. που συγκίνησαν και πέρασαν στα χείλη και τις καρδιές μας. περασμένων δεκαετιών αλλά και αγαπημένα της δικής του γενιάς, ΤΟ 2 ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΦΕΒΡΟ CD MAZI ME THN KΑ ΤΟ 2 ο ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΦΕΒΡΟ CD MAZI ME THN KΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΦΕΒΡΟ CD MAZI ME THN KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΦΕΒΡΟ ΘΗΜΕΡΙΝΗ Υ ΑΡΙΟΥ ΥΑ ΒΡΟΥ Υ 20-ADV PARIOS_KATHI 15/02/2013 7:03 ΜΜ Page 4

Βουλευτικές εκλογές 2016

Βουλευτικές εκλογές 2016 Βουλευτικές εκλογές 2016 23η Παγκύπρια Έρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Απρίλιος 2016 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη του Τηλέμαχου Χυτήρη στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη»

Συνέντευξη του Τηλέμαχου Χυτήρη στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» Συνέντευξη στην εφημερίδα "Θεσσαλονίκη" Συνέντευξη του Τηλέμαχου Χυτήρη στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» 1. ΕΡΩΤΗΣΗ Μετά και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αρκετά στελέχη του ΠΑΣΟΚ αμφισβητούν ανοιχτά τις

Διαβάστε περισσότερα

Προεδρικές εκλογές 2018

Προεδρικές εκλογές 2018 Προεδρικές εκλογές 2018 27 η ΠαγκύπριαΈρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Ιανουάριος 2018 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές εκλογές 2011

Βουλευτικές εκλογές 2011 Βουλευτικές εκλογές 2011 16η Παγκύπρια Έρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Απρίλιος 2011 Διάγραμμα 1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα έρευνας πολιτικών απόψεων. Σεπτέμβριος 2017

Αποτελέσματα έρευνας πολιτικών απόψεων. Σεπτέμβριος 2017 Αποτελέσματα έρευνας πολιτικών απόψεων Σεπτέμβριος 2017 2 Πίνακας περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Ικανοποίηση από χειρισμούς Προέδρου 4 Εικόνα πολιτικών προσώπων/ προσωπικοτήτων 6 Υποψήφιοι πρόεδροι 7 Αρχηγοί

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές εκλογές 1996

Βουλευτικές εκλογές 1996 Βουλευτικές εκλογές 1996 Στην ενεργό πολιτική μπήκε την Άνοιξη του 1996. Ήταν τότε που συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο του Δημοκρατικού Συναγερμού, ως κατ επιλογήν ( αριστίνδην ) υποψήφιος. Οι εκλογές εκείνες,

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσκόπηση της Alco για το Πρώτο Θέμα

Δημοσκόπηση της Alco για το Πρώτο Θέμα Δημοσκόπηση της Alco για το Πρώτο Θέμα Μονομαχία Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ με τη διαφορά να μειώνεται στο 3,3% Αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση με κυρίαρχο τον δικομματισμό δείχνει το τελευταίο γκάλοπ πριν από την κρίσιμη

Διαβάστε περισσότερα

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08)

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) (συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) Φ.Κ.: ας επιστρέψουμε τώρα στο μεγάλο θέμα της ημέρας σε παγκόσμια κλίμακα, της Αμερικάνικές προκριματικές εκλογές. Πήραμε

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική πολιτική Πανελλαδική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ιανου Ιαν άριος 200 ουάριος 2008 Έρευνα 7-10/1

Πανελλαδική πολιτική Πανελλαδική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ιανου Ιαν άριος 200 ουάριος 2008 Έρευνα 7-10/1 Πανελλαδική πολιτική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ιανουάριος 2008 1 Ανάθεση : Εφημερίδα ΤΟ ΠΑΡΟΝ. Ταυτότητα της έρευνας Περίοδος έρευνας: Η έρευνα διεξήχθη από 7 έως και 10 Ιανουαρίου 2008. Τύπος έρευνας: Tηλεφωνική

Διαβάστε περισσότερα

Ένα βιβλίο για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη που διαβάζεται με ενδιαφέρον αλλά μοιάζει με χαμένη ευκαιρία

Ένα βιβλίο για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη που διαβάζεται με ενδιαφέρον αλλά μοιάζει με χαμένη ευκαιρία ΤΕΧΝΕΣ/ΒΙΒΛΙΟ Ένα βιβλίο για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη που διαβάζεται με ενδιαφέρον αλλά μοιάζει με χαμένη ευκαιρία Ο γνωστός δημοσιογράφος Αλέξης Παπαχελάς πραγματοποίησε μια σειρά από συνεντεύξεις-προσωπικές

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα έρευνας πολιτικών απόψεων. Σεπτέμβριος 2017

Αποτελέσματα έρευνας πολιτικών απόψεων. Σεπτέμβριος 2017 Αποτελέσματα έρευνας πολιτικών απόψεων Σεπτέμβριος 2017 Μεθοδολογία Είδος έρευνας: Ποσοτική έρευνα Μεθοδολογία: Τηλεφωνικές συνεντεύξεις (CATI) Στόχος έργου: Διερεύνηση εικόνας πολιτικών και προσωπικοτήτων,

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγή σκυτάλης στο ντέρμπι κορυφής

Αλλαγή σκυτάλης στο ντέρμπι κορυφής Δημοσκόπηση METRON ANALYSIS για το Έθνος της Κυριακής Αλλαγή σκυτάλης στο ντέρμπι κορυφής Κινούμενη άμμο εξακολουθεί να θυμίζει το πολιτικό σκηνικό, καθώς αποτυπώνονται με τον πλέον γλαφυρό τρόπο οι δυσκολίες

Διαβάστε περισσότερα

Προεδρικές εκλογές 2018

Προεδρικές εκλογές 2018 Προεδρικές εκλογές 2018 26 η ΠαγκύπριαΈρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Δεκέμβριος 2017 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΟ 1 ο ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ: «Ο Αγροτικός Τομέας της Ελλάδας μετά

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργιάδης: Μέσα στο έτος θα ξεκινήσει η επένδυση του Ελληνικού

Γεωργιάδης: Μέσα στο έτος θα ξεκινήσει η επένδυση του Ελληνικού Γεωργιάδης: Μέσα στο έτος θα ξεκινήσει η επένδυση του Ελληνικού Η Ελλάδα θα γίνει η πιο ελκυστική επενδυτικά χώρα στην Ευρώπη, τόνισε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, σε συνέντευξή

Διαβάστε περισσότερα

Προεδρικές εκλογές 2018

Προεδρικές εκλογές 2018 Προεδρικές εκλογές 2018 25 η ΠαγκύπριαΈρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Νοέμβριος 2017 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας.

Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας. ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας. Φωνή δυνατή. Φωνή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ 1 ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014 Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΡΙΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΕΝΟΣ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Παράγοντας που κρίνει την επιτυχία ενός κόμματος Ποσοστιαία Κατανομή Παράγοντας που

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη Χρονικό διάστημα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΚΑΙ ΤΗΣ Π.Ο.Π. Ο.Τ.Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Θ. ΜΠΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Π.Ο.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Εθνικό Κίνημα 1 Εμείς, τα μέλη του Εθνικού Κινήματος, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και να συνεισφέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

1. Η πορεία της Ελληνικής Οικονομίας, Αξιολόγηση και Προσδοκία

1. Η πορεία της Ελληνικής Οικονομίας, Αξιολόγηση και Προσδοκία 1. Η πορεία της Ελληνικής Οικονομίας, Αξιολόγηση και Προσδοκία Οι πολίτες θεωρούν ότι η πορεία της Ελληνικής Οικονομίας χειροτέρευσε το διάστημα διακυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα (πολύ και λίγο 55.7%), και

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές εκλογές 2011

Βουλευτικές εκλογές 2011 Βουλευτικές εκλογές 2011 15η Παγκύπρια Έρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Μάρτιος 2011 Διάγραμμα 1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. για τις πολιτικές εξελίξεις ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. για τις πολιτικές εξελίξεις ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ για τις πολιτικές εξελίξεις ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσκόπηση της Alco για το Πρώτο Θέμα

Δημοσκόπηση της Alco για το Πρώτο Θέμα Δημοσκόπηση της Alco για το Πρώτο Θέμα Παρά το προβάδισμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο Αντώνης Σαμαράς διατηρεί την εμπιστοσύνη των πολιτών, ενώ ανακάμπτει η Χρυσή Αυγή Το κλίμα πόλωσης που δημιουργείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Βουλευτές, Κύριου Δήμαρχοι, φίλε Πρόεδρε του ΕΒΕ Λεμεσού, αγαπητά μέλη του Επιμελητηρίου μας, φίλες και φίλοι,

Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Βουλευτές, Κύριου Δήμαρχοι, φίλε Πρόεδρε του ΕΒΕ Λεμεσού, αγαπητά μέλη του Επιμελητηρίου μας, φίλες και φίλοι, ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΒΕ ΑΝΔΡΕΑ ΜΑΤΣΗ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΒΕ ΛΕΜΕΣΟΥ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Βουλευτές, Κύριου Δήμαρχοι, φίλε Πρόεδρε του ΕΒΕ Λεμεσού, αγαπητά μέλη του Επιμελητηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη ανάλυση εκλογικού αποτελέσματος Σεπτεμβρίου 2015

Σύντομη ανάλυση εκλογικού αποτελέσματος Σεπτεμβρίου 2015 Σύντομη ανάλυση εκλογικού αποτελέσματος Σεπτεμβρίου 2015 Σεπτέμβριος 15 Ιανουάριος 15 ΣΥΡΙΖΑ 35,46 36,34 ΝΔ 28,10 27,81 ΧΑ 6,99 6,28 ΠΑΣΟΚ 6,28 4,68 ΚΚΕ 5,55 5,45 ΠΟΤΑΜΙ 4,09 6,05 ΑΝΕΛ 3,69 4,75 ΕΝΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας 1: Πρόθεση ψήφου στις περιφερειακές εκλογές στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Πίνακας 1: Πρόθεση ψήφου στις περιφερειακές εκλογές στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 1: Πρόθεση ψήφου στις περιφερειακές εκλογές στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΠΡΟΘΕΣΗ ΨΗΦΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 13,9% 5,5% 2,0% 35,1% Δακής Παπαιορδανίδης Τσάκωνας

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Εφαρμοσμένης. Ενότητα 15.3: Πρόσωπα και Θέματα. Θεόδωρος Χατζηπαντελής Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Θέματα Εφαρμοσμένης. Ενότητα 15.3: Πρόσωπα και Θέματα. Θεόδωρος Χατζηπαντελής Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θέματα Εφαρμοσμένης Πολιτικής Ανάλυσης Ενότητα 15.3: Πρόσωπα και Θέματα Θεόδωρος Χατζηπαντελής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Φιλελευθέρη Κίνηση 1 Εμείς, τα μέλη της Φιλελεύθερης Κίνησης, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ. Επωνυμία Εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5. Επωνυμία όνομα Εντολέα

ΤΟ ΒΗΜΑ. Επωνυμία Εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5. Επωνυμία όνομα Εντολέα Επωνυμία Εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία όνομα Εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη ΤΟ ΒΗΜΑ Έρευνα κοινής γνώμης σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές εκλογές 2011

Βουλευτικές εκλογές 2011 Βουλευτικές εκλογές 2011 17η Παγκύπρια Έρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Μάιος 2011 Διάγραμμα 1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική Έρευνα Εκλογικής Συμπεριφοράς, Ευρωεκλογές 2009

Πανελλαδική Έρευνα Εκλογικής Συμπεριφοράς, Ευρωεκλογές 2009 Πανελλαδική Έρευνα Εκλογικής Συμπεριφοράς, Ευρωεκλογές 2009 Ταυτότητα Έρευνας Κατηγορία: Έρευνα Εκλογικής Συμπεριφοράς Εντολέας: Αγγελιοφόρος της Κυριακής Περίοδος: 26 29 Μαίου 2009 Γεωγραφική περιοχή:

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ- ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922) 1. Το κόμμα των φιλελευθέρων 1. Πριν τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 κανένα ΜΕΓΑΛΟ κόμμα δεν υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν το 1909/1910 Φορείς των νέων

Διαβάστε περισσότερα

Πληθαίνουν οι καταγγελίες για την Κεντρική Τράπεζα

Πληθαίνουν οι καταγγελίες για την Κεντρική Τράπεζα Σελίδα: 01,20,21 (1 από 6) Πληθαίνουν οι καταγγελίες για την Κεντρική Τράπεζα ΣΕΛΙΔΕΣ 20-21 Σελίδα: 01,20,21 (2 από 6) Εξαντλείται η υπομονή και επέρχονται δομικές αλλαγές στην ΚΤΚ Κατώτερη των περιστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα της Alco για το "Πρώτο Θέμα" (26 Ιανουαρίου 2014)

Έρευνα της Alco για το Πρώτο Θέμα (26 Ιανουαρίου 2014) Έρευνα της Alco για το "Πρώτο Θέμα" (26 Ιανουαρίου 2014) Η αξιωματική αντιπολίτευση ανοίγει την ψαλίδα της διαφοράς από την κυβερνώσα Νέα Δημοκρατία, που φτάνει στο 0,6% από 0,5% που ήταν σε αντίστοιχη

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα κοινής γνώμης για τις πολιτικές εξελίξεις άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας. 7 9 Ιουνίου 2016

Έρευνα κοινής γνώμης για τις πολιτικές εξελίξεις άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας. 7 9 Ιουνίου 2016 Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη Χρονικό διάστημα συλλογής στοιχείων Μέθοδος

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Συγκυρία και Διακυβέρνηση. Mάρτιος 2012

Πολιτική Συγκυρία και Διακυβέρνηση. Mάρτιος 2012 Πολιτική Συγκυρία και Διακυβέρνηση Mάρτιος 2012 Γενική Πολιτική Συγκυρία VPRC Δ.2 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Με την εικόνα που έχετε σήμερα για τη χώρα σε γενικές γραμμές πιστεύετε ότι τα πράγματα πηγαίνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 14 «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA GREEK PUBLIC OPINION ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» ΤΟΥ MEGA 13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 14 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ταυτότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική πολιτική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Μάρτιος 200 Μάρτιος 2008 Έρευνα 11-13/3

Πανελλαδική πολιτική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Μάρτιος 200 Μάρτιος 2008 Έρευνα 11-13/3 Πανελλαδική πολιτική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Μάρτιος 2008 1 Ανάθεση : Εφημερίδα ΤΟ ΠΑΡΟΝ. Ταυτότητα της έρευνας Περίοδος έρευνας: Η έρευνα διεξήχθη από 11 έως και 13 Μαρτίου 2008. Τύπος έρευνας: Tηλεφωνική

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη στη «Χώρα της Κυριακής» Συνέντευξη Τηλέμαχου Χυτήρη στη «Χώρα της Κυριακής»

Συνέντευξη στη «Χώρα της Κυριακής» Συνέντευξη Τηλέμαχου Χυτήρη στη «Χώρα της Κυριακής» Συνέντευξη στη «Χώρα της Κυριακής» Συνέντευξη Τηλέμαχου Χυτήρη στη «Χώρα της Κυριακής» Σε παρεξήγηση οφείλεται η όποια συζήτηση γίνεται για την μονιμότητα στον δημόσιο τομέα, δηλώνει ο Τηλέμαχος Χυτήρης,

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσκόπηση της Metron Analysis για τα Παραπολιτικά

Δημοσκόπηση της Metron Analysis για τα Παραπολιτικά Αρχή φόρμας Τέλος φόρμας Δημοσκόπηση της Metron Analysis για τα Παραπολιτικά Του Στράτου Φαναρά, Προέδρου και διευθύνοντος Συμβούλου της Metron Analysis Σχεδόν δύο μήνες μετά τις εκλογές και την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP.

ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP. ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP. 1 Εμείς, τα μέλη της Ενωμένης Αριστεράς, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και να συνεισφέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ. MRB, Συλλογή στοιχείων:

ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ. MRB, Συλλογή στοιχείων: ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ 1 Θέµατα Επικαιρότητας 24 Νοεµβρίου έως εκεµβρίου 200 Ι. Προϋπολογισµός: Είναι προς την σωστή κατεύθυνση ή όχι 2 Θέµατα Επικαιρότητας 24 Νοεµβρίου έως εκεµβρίου 200 Ι. Προϋπολογισµός:

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα κοινής γνώμης για τις πολιτικές εξελίξεις άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας Νοεμβρίου 2015

Έρευνα κοινής γνώμης για τις πολιτικές εξελίξεις άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας Νοεμβρίου 2015 Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα ΤΟ ΒΗΜΑ Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη Χρονικό διάστημα συλλογής στοιχείων

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνα Rass: Κλειδώνει η πρωτιά για ΣΥΡΙΖΑ - Ζητούμενο η αυτοδυναμία

Ερευνα Rass: Κλειδώνει η πρωτιά για ΣΥΡΙΖΑ - Ζητούμενο η αυτοδυναμία ΤΡΙΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ - ΕΚΤΟΣ ΒΟΥΛΗΣ Ο ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Ερευνα Rass: Κλειδώνει η πρωτιά για ΣΥΡΙΖΑ - Ζητούμενο η αυτοδυναμία Τα ποσοστά των κομμάτων στην πρόθεση ψήφου Προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της ΝΔ κατά

Διαβάστε περισσότερα

-Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα

-Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ Είναι ανάγκη για μια γενναία συνταγματική αναθεώρηση, που θα σηματοδοτεί τη νέα εποχή στην οποία πρέπει να προχωρήσει η χώρα. Χρειαζόμαστε ένα Σύνταγμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ Μαΐου 2012 Για την εφημερίδα «Το Ποντίκι»

ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ Μαΐου 2012 Για την εφημερίδα «Το Ποντίκι» ΕΡΕΥΝΑ 89.040 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ 1.615 ενήλικοι με δικαίωμα ψήφου 28 29 Μαΐου 2012 Για την εφημερίδα «Το Ποντίκι» 2 η έκδοση: με κάθε επιφύλαξη As an ESOMAR Member, I comply with the ICC/ESOMAR International

Διαβάστε περισσότερα

Μετά το 1960, είχαμε τα γεγονότα του 63 και του 74. Ανταρσίες, προδοσίες, πραξικόπημα, εισβολή.

Μετά το 1960, είχαμε τα γεγονότα του 63 και του 74. Ανταρσίες, προδοσίες, πραξικόπημα, εισβολή. Χαιρετισμός Πρύτανη ΠΚ, Καθηγητή Κωνσταντίνου Χριστοφίδη, Εκδήλωση ΠΚ: Διαφθορά και Διαπλοκή στο Δημόσιο Βίο» Τρίτη, 9 Δεκεμβρίου 2014, 18:00, Β 108 H καθημερινή πλέον αποκάλυψη της βαθύτατης διαφθοράς,

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικό Βαρόμετρο 94

Πολιτικό Βαρόμετρο 94 Πολιτικό Βαρόμετρο 94 Σεπτέμβριος 2011 ΣΚΑΪ - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Δ.1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Σε γενικές γραμμές πιστεύετε ότι τα πράγματα στην Ελλάδα πηγαίνουν σε σωστή, ή σε λάθος κατεύθυνση; Απρίλιος Σεπτέμβριος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 14 «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA GREEK PUBLIC OPINION ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» ΤΟΥ MEGA 15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 14 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ταυτότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. για τις πολιτικές εξελίξεις

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. για τις πολιτικές εξελίξεις ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ για τις πολιτικές εξελίξεις Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Page 1 of 5 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Του Θάνου Κατσάμπα Σε λιγότερο από δύο μήνες συμπληρώνονται έξι χρόνια αφότου η Ελλάδα περιέπεσε στη δίνη των προγραμμάτων στήριξης από

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενες Καταστατικές Τροποποιήσεις Παγκύπριο Συνέδριο 04/07/2018 Α/Α ΑΦΟΡΑ ΑΡΘΡΟ ΝΕΑ ΠΡΟΝΟΙΑ

Προτεινόμενες Καταστατικές Τροποποιήσεις Παγκύπριο Συνέδριο 04/07/2018 Α/Α ΑΦΟΡΑ ΑΡΘΡΟ ΝΕΑ ΠΡΟΝΟΙΑ 1 ΘΗΤΕΙΕΣ (ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΙ) 3.15 Υιοθέτηση του θεσμού των θητειών με άμεση εφαρμογή σε όλα τα πολιτειακά αξιώματα (ευρωβουλευτες, βουλευτές, δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους, κοινοτάρχες, κοινοτικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. (ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: 28 Νοεμβρίου 6 Δεκεμβρίου 2018)

ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. (ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: 28 Νοεμβρίου 6 Δεκεμβρίου 2018) Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε επίπεδο συνολικού δείγματος. Τα διαχρονικά στοιχεία, οι αναλύσεις σε σημαντικά υποκοινά (πχ δημογραφικά στοιχεία, ψηφοφόροι κομμάτων κλπ) και συγκεκριμένες ερωτήσεις συμπεριλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική Τηλεφωνική Έρευνα για τη. Mάρτιος 2012

Πανελλαδική Τηλεφωνική Έρευνα για τη. Mάρτιος 2012 Πανελλαδική Τηλεφωνική Έρευνα για τη Mάρτιος 2012 1 Πρόθεση ψήφου 2 Πρόθεση ψήφου Εκλογών Ας υποθέσουμε ότι είχαμε Βουλευτικές Εκλογές την Επόμενη Κυριακή. Από τα παρακάτω κόμματα σας παρακαλώ κυκλώστε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 13 «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» - MEGA GREEK PUBLIC OPINION ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ταυτότητα της έρευνας... σελ. 3 1. Βαθμός αισιοδοξίας για το αν η Ελλάδα θα παραμείνει

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ NICOLA GIAMMARIOLI MISSION CHIEF FOR GREECE, EUROPEAN STABILITY MECHANISM (ESM) TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ. Αγαπητά Μέλη του Συνδέσμου Υπαλλήλων της Λαϊκής Τράπεζας,

ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ. Αγαπητά Μέλη του Συνδέσμου Υπαλλήλων της Λαϊκής Τράπεζας, Αγαπητοί Συνάδελφοι, ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ Αγαπητά Μέλη του Συνδέσμου Υπαλλήλων της Λαϊκής Τράπεζας, Είναι με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση που σας καλωσορίζω στη σημερινή πρώτη εκλογική συνέλευση του Συνδέσμου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΩΜΙΑΔΗ ΝΟΜΑΡΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΩΜΙΑΔΗ ΝΟΜΑΡΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΩΜΙΑΔΗ ΝΟΜΑΡΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ, 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΛΙΖΑΣ ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΜΑΡΙΛΙΖΑΣ ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΡΙΛΙΖΑΣ ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΟΕΝΓΕ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 Μ. ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ:

Διαβάστε περισσότερα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρισκόμαστε στην Λάρνακα για να χαιρετίσουμε την ετήσια γενική συνέλευση του Επιμελητηρίου μας.

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρισκόμαστε στην Λάρνακα για να χαιρετίσουμε την ετήσια γενική συνέλευση του Επιμελητηρίου μας. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΒΕ ΦΕΙΔΙΑ ΠΗΛΕΙΔΗ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ 16 Σεπτεμβρίου 2015-7.00μμ Lordos Beach Hotel- Larnaca Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Βουλευτρές Φίλε Πρόεδρε του Επιμελητηρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΟΝΝΕΔ 06-03-2010 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΟΝΝΕΔ 06-03-2010 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΟΝΝΕΔ 06-03-2010 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΟΝΝΕΔΙΤΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΟΝΝΕΔΙΤΕΣ, Όλοι όσοι βρισκόμαστε σήμερα εδώ, νιώθουμε ιδιαίτερα περήφανοι για την παράταξή μας. Και αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα αποτύπωσης των απόψεων των πολιτών για προτεινόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις Ιανουαρίου 2017

Έρευνα αποτύπωσης των απόψεων των πολιτών για προτεινόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις Ιανουαρίου 2017 Έρευνα αποτύπωσης των απόψεων των πολιτών για προτεινόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις 7-1 Ιανουαρίου 217 Ταυτότητα της έρευνας Φορέας Διεξαγωγής Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης & Αγοράς Ερευνητικού Πανεπιστημιακού

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και κύριοι, θα μιλήσω αγγλικά. Είναι ένας τρόπος για να προσπαθήσω να γεφυρώσω το χάσμα επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως όταν χρησιμοποιούμε

Κυρίες και κύριοι, θα μιλήσω αγγλικά. Είναι ένας τρόπος για να προσπαθήσω να γεφυρώσω το χάσμα επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως όταν χρησιμοποιούμε Κυρίες και κύριοι, θα μιλήσω αγγλικά. Είναι ένας τρόπος για να προσπαθήσω να γεφυρώσω το χάσμα επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως όταν χρησιμοποιούμε διαφορετικές γλώσσες. Η γλώσσα των επιχειρηματιών είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΒΕ ΦΕΙΔΙΑ ΠΗΛΕΙΔΗ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΠΑΦΟΥ Athena Royal Beach Hotel 9 Σεπτεμβρίου 2015 6.30μμ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΒΕ ΦΕΙΔΙΑ ΠΗΛΕΙΔΗ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΠΑΦΟΥ Athena Royal Beach Hotel 9 Σεπτεμβρίου 2015 6.30μμ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΒΕ ΦΕΙΔΙΑ ΠΗΛΕΙΔΗ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΠΑΦΟΥ Athena Royal Beach Hotel 9 Σεπτεμβρίου 2015 6.30μμ Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Βουλευτές, Φίλε Πρόεδρε του Επιμελητηρίου Πάφου, Αγαπητά

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Περισσότερες λεπτομέρειες και τρελά βίντεο σας περιμένουν στο: skull-and-roses.com

Περισσότερες λεπτομέρειες και τρελά βίντεο σας περιμένουν στο: skull-and-roses.com Οι συμμορίες τσοπεράδων, επέλεγαν παραδοσιακά τους αρχηγούς τους με έναν διαγωνισμό που ονομάζεται Πίσω στο Πεζοδρόμιο, στον οποίο οι υποψήφιοι προσπαθούσαν να αντέξουν περισσότερο, όσο τους τραβούσε μια

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Ο κύκλος των χαμένων ευκαιριών.

Ο κύκλος των χαμένων ευκαιριών. Ο κύκλος των χαμένων ευκαιριών. Κύριε πρόεδρε σας είναι γνωστό ότι η ιδρυση της σχολής βιοιατρικής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην Λάρισα αναβάλλεται για το μέλλον. Κατά πόσο πιστεύεται ότι αποτελεί για

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο του προέδρου της ΕΑΣ Ιωαννίνων Χρ. Μπαλτογιάννη

Άρθρο του προέδρου της ΕΑΣ Ιωαννίνων Χρ. Μπαλτογιάννη Άρθρο του προέδρου της ΕΑΣ Ιωαννίνων Χρ. Μπαλτογιάννη Ενδεχόμενα οι πολίτες της περιοχής να μην έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος που κατά τη γνώμη μας θα προκαλέσει η τυχόν πώληση της Αγροτικής

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικό Βαρόμετρο 95

Πολιτικό Βαρόμετρο 95 Πολιτικό Βαρόμετρο 95 Οκτώβριος 2011 ΣΚΑΪ - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Δ.1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Σε γενικές γραμμές πιστεύετε ότι τα πράγματα στην Ελλάδα πηγαίνουν σε σωστή, ή σε λάθος κατεύθυνση; Ούτε σωστή - ούτε λάθος

Διαβάστε περισσότερα

Νίκος Τσιαμούλος. Ανακοίνωση Υποψηφιότητας. Τρίπολη - Αλλάζουμε τα Δεδομένα

Νίκος Τσιαμούλος. Ανακοίνωση Υποψηφιότητας. Τρίπολη - Αλλάζουμε τα Δεδομένα Νίκος Τσιαμούλος Ανακοίνωση Υποψηφιότητας Τρίπολη - Αλλάζουμε τα Δεδομένα Αγαπητοί εκπρόσωποι των ΜΜΕ, Κυρίες και Κύριοι, Πρώτα απ' όλα θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη σημερινή σας παρουσία και την

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτες αντιδράσεις έναντι της αναγγελίας έναρξης της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας

Πρώτες αντιδράσεις έναντι της αναγγελίας έναρξης της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΗΓΕΤΕΣ Χαρακτηριστικά και πρότυπα της πολιτικής ηγεσίας στην Ελλάδα της κρίσης Πρώτες αντιδράσεις έναντι της αναγγελίας έναρξης της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣ. ΜΑΓΓΙΝΑΣ: Αναποτελεσματικές ενέργειες έγιναν αλλά η 19μηνη πορεία είναι ικανοποιητική

ΒΑΣ. ΜΑΓΓΙΝΑΣ: Αναποτελεσματικές ενέργειες έγιναν αλλά η 19μηνη πορεία είναι ικανοποιητική ΒΑΣ. ΜΑΓΓΙΝΑΣ: Αναποτελεσματικές ενέργειες έγιναν αλλά η 19μηνη πορεία είναι ικανοποιητική Υπάρχουν τριβές αλλά από ζήλο... Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ «Είμαι ικανοποιημένος από τη δεκαεννιάμηνη πορεία της κυβέρνησης.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας Οκτωβρίου 2014

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας Οκτωβρίου 2014 Ταυτότητα Έρευνας Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη Χρονικό διάστημα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. για την κρίση στην Κύπρο & το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. για την κρίση στην Κύπρο & το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ για την κρίση στην Κύπρο & το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα Επωνυμία Εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία όνομα Εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη από την Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας

Συνέντευξη από την Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας Της Αθανασίας Κωνσταντίνου Συνέντευξη από την Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας Με δεδομένες τις αρχές στις οποίες στηρίχτηκε η οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Ξεφούσκωσε αλλά δεν τελείωσε η Χρυσή Αυγή

Ξεφούσκωσε αλλά δεν τελείωσε η Χρυσή Αυγή Δημοσκόπηση της ΑLCO για το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ Ξεφούσκωσε αλλά δεν τελείωσε η Χρυσή Αυγή Η πρώτη δημοσκόπηση μετά την προφυλάκιση βουλευτών και μελών της - Τι λένε οι πολίτες για τις έρευνες των Αρχών, τους χειρισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικό Βαρόμετρο 87

Πολιτικό Βαρόμετρο 87 Πολιτικό Βαρόμετρο 87 Φεβρουάριος 2011 ΣΚΑΪ -ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Παρουσίαση ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Κυριακή 13/2/2011 Δ.1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Σε γενικές γραμμές πιστεύετε ότι τα πράγματα στην Ελλάδα πηγαίνουν σε σωστή, ή σε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ ΚΕΡ ΙΣΕ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η ΝΕΑ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΓΙΑΤΙ ΚΕΡ ΙΣΕ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η ΝΕΑ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΙΑΤΙ ΚΕΡ ΙΣΕ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η ΝΕΑ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ερµηνεία του εκλογικού αποτελέσµατος µε βάση το Βαρόµετρο του ΣΚΑΪ Επιλογή διαγραµµάτων του τελευταίου εξαµήνου (Μάρτιος Σεπτέµβριος 2007) ιάγραµµα 1 1. Η ΑΦΕΤΗΡΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Agiou Spirodona str. 12243 Egaleo (Athens) Greece Τel. +302105385831, Secretariat +302105385381. http://users.teiath.gr/mglamb mglamb@teiath.

Agiou Spirodona str. 12243 Egaleo (Athens) Greece Τel. +302105385831, Secretariat +302105385381. http://users.teiath.gr/mglamb mglamb@teiath. Αθήνα 19 Ιανουαρίου 2015 ΕΡΕΥΝΑ ΤΙ ΘΑ ΨΗΦΙΣΟΥΝ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΗΝ 25 η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ Η Έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Μιχάλη Γλαμπεδάκη και ομάδα ερευνητών και φοιτητών, την εβδομάδα 12-16

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 9 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ

ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 9 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 9 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ Κριός Αυτή την εβδομάδα θα μπεις σε σκέψεις αγαπητέ Κριέ και θα αλλάξεις το σκεπτικό σου για το πως βλέπεις κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσκόπηση της Pulse RC για το Ποντίκι

Δημοσκόπηση της Pulse RC για το Ποντίκι Δημοσκόπηση της Pulse RC για το Ποντίκι Του Γιώργου Ηλ. Αράπογλου, γενικού διευθυντή της Pulse RC Η σημερινή δημοσκόπηση, πρώτη του Σεπτεμβρίου μετά τη «χαλάρωση» του Αυγούστου, αποτελεί «προσγείωση» όλων

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πανελλαδική έρευνα γνώμης Πανελλαδική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Aύγουστος 2007 1 Ταυτότητα της έρευνας Ανάθεση: Εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος. Περίοδος έρευνας: Η έρευνα διεξήχθη από 21 έως και 23 Αυγούστου 2007. Τύπος έρευνας: Τηλεφωνική

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Πολιτική Επικαιρότητα. Αύγουστος 2013

Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Πολιτική Επικαιρότητα. Αύγουστος 2013 Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Πολιτική Επικαιρότητα Αύγουστος 0 Η ταυτότητα της έρευνας Ανάθεση: Εφημερίδα «Επενδυτής». Τύπος Έρευνας: Πανελλαδική Τηλεφωνική Έρευνα για τα Θέματα της Επικαιρότητας. Περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΛΕΞΗΣ ΓΑΛΑΝΟΣ. Δεν αντέχει η Κύπρος. άλλες καριέρες Να φιλτράρουμε το εθνικό

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΛΕΞΗΣ ΓΑΛΑΝΟΣ. Δεν αντέχει η Κύπρος. άλλες καριέρες Να φιλτράρουμε το εθνικό ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΛΕΞΗΣ ΓΑΛΑΝΟΣ Δεν αντέχει η Κύπρος άλλες καριέρες Να φιλτράρουμε το εθνικό μας συμφέρον μέσα από το πραγματικό συμφέρον της Κύπρου Πατρίδα μας είναι η Κύπρος και όχι το κόμμα ή η προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Marketing Research Communication. 1 Λ. Κηφισίας 3, Μαρούσι τηλ.: τηλ.: website:

Marketing Research Communication. 1 Λ. Κηφισίας 3, Μαρούσι τηλ.: τηλ.: website: Marketing Research Communication 1 Λ. Κηφισίας 3, Μαρούσι τηλ.: 210-6821520 τηλ.: 211-120 2900 e-mail: info@marc.gr website: www.marc.gr ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την marc A.E.

Διαβάστε περισσότερα

Η αγορά τροφίμων ακολουθεί τη ζήτηση και η ζήτηση τις ενισχύσεις

Η αγορά τροφίμων ακολουθεί τη ζήτηση και η ζήτηση τις ενισχύσεις >> ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Φράντς Φίσλερ, πρώην Επίτροπος Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η αγορά τροφίμων ακολουθεί τη ζήτηση και η ζήτηση τις ενισχύσεις Επενδύσεις και συνεργασίες τα αντίδοτα στην κρίση Με την αποσύνδεση

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα της Vprc για το tvxs.gr

Έρευνα της Vprc για το tvxs.gr Έρευνα της Vprc για το tvxs.gr Το συντριπτικό 65% διαφωνεί με το «λουκέτο» στην ΕΡΤ Με συντριπτικό ποσοστό οι πολίτες τάσσονται κατά του «λουκέτου» που επέβαλε η κυβέρνηση στην ΕΡΤ. Το 65% των πολιτών

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΣΥΝΟΔΟΣ Α. 29 η συνεδρίαση

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΣΥΝΟΔΟΣ Α. 29 η συνεδρίαση ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΣΥΝΟΔΟΣ Α 29 η συνεδρίαση Συνοδευτικό έγγραφο της ημερήσιας διάταξης της συνεδρίας της Βουλής για την Παρασκευή, 19 Μαΐου 2017, στις 11.00 π.μ., στο οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Ημέρα Ώρα Μέσο Δημοσιογράφος Ημερομηνία Ραδιόφωνο ΣΚΑΪ

Ημέρα Ώρα Μέσο Δημοσιογράφος Ημερομηνία Ραδιόφωνο ΣΚΑΪ Ημέρα Ώρα Μέσο Δημοσιογράφος Ημερομηνία Τρίτη 14:30 πμ Ραδιόφωνο ΣΚΑΪ Κατερίνα Ακριβοπούλου 12/02/2008 Κατερίνα Ακριβοπούλου: Ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Public Issue μαζί μας, ο κ. Γιάννης Μαυρής.

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Περίοδος: 13 15 Σεπτεμβρίου 2016 Περιοχή έρευνας: Πανελλαδική Δείγμα: Μέθοδος: Σταθμίσεις: Ψηφοφόροι, άνδρες & γυναίκες, άνω των 17 ετών, 1.004 ψηφοφόροι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ.

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 1 2

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Συγκυρία και Διακυβέρνηση

Πολιτική Συγκυρία και Διακυβέρνηση Πολιτική Συγκυρία και Διακυβέρνηση 1 ο Κύμα: 07-09 Σεπτεμβρίου 2009 VPRC Γενική Πολιτική Συγκυρία VPRC Δ.2 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Σε γενικές γραμμές πιστεύετε ότι τα πράγματα στην Ελλάδα πηγαίνουν σε σωστή,

Διαβάστε περισσότερα

EB ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Μετεκλογική ανάλυση Προφίλ χώρας: ευρωπαϊκός μέσος όρος και αποτελέσματα για την Ελλάδα

EB ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Μετεκλογική ανάλυση Προφίλ χώρας: ευρωπαϊκός μέσος όρος και αποτελέσματα για την Ελλάδα Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Γ Σχέσεις με τους Πολίτες ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ 30/09/2009 EB71.3 - ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2009 Μετεκλογική ανάλυση Προφίλ χώρας: ευρωπαϊκός μέσος όρος και

Διαβάστε περισσότερα

Οι εκλογές του Ιουνίου 2012 μέσα από τις τάσεις των τελευταίων ημερών

Οι εκλογές του Ιουνίου 2012 μέσα από τις τάσεις των τελευταίων ημερών Οι εκλογές του Ιουνίου 2012 μέσα από τις τάσεις των τελευταίων ημερών Οι εκλογές της 17 ης Ιουνίου έκλεισαν ένα μεγάλο πολιτικό κύκλο, επιβεβαιώνοντας τις ραγδαίες ανακατατάξεις στο κομματικό σύστημα.

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική έρευνα γνώμης Δεκέμβριος Δεκέ 2008 μβριος Έρευνα 10-12/12/2008

Πανελλαδική έρευνα γνώμης Δεκέμβριος Δεκέ 2008 μβριος Έρευνα 10-12/12/2008 Πανελλαδική έρευνα γνώμης Δεκέμβριος 2008 1 Ταυτότητα της έρευνας Ανάθεση : Εφημερίδα ΤΟ ΠΑΡΟΝ. Περίοδος έρευνας: Η έρευνα διεξήχθη από 10 έως και 12 Δεκεμβρίου 2008. Τύπος έρευνας: Τηλεφωνική έρευνα προσωπικών

Διαβάστε περισσότερα