ανθρώπου, που εδώ και είκοσι πέντε χρόνια ασκεί το επάγγελμα του οδοντίατρου, να γραφτεί η κόρη του στο θεατρικό τμήμα ενός κονσερβατορίου;

Transcript

1 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ 1 ΔΕΝ ΤΟ ΦΑΝΤΑΖΟΜΟΥΝ ότι θα ένιωθα τόση αγωνία τώρα που ετοιμάζομαι να κάνω το πρώτο μου βήμα σ ένα δρόμο που μου φαίνεται τόσο ανιαρός και άνυδρος κι ενώ πιέζω τον εαυτό μου να περπατήσει σκύβοντας το κεφάλι από απελπισία. Η καρδιά μου είναι σκοτεινή, ζαρωμένη σε μια απόμερη γωνιά. Μια φωνή, που προσπαθώ να την αγνοήσω και που όσο πάει και σβήνει, μου λέει ότι, αν ακολουθούσα ένα δρόμο που είχα διαλέξει μόνη μου, η αγωνία αυτή θα συνοδευόταν από μια εντελώς διαφορετική ταραχή. Εντάξει, τώρα πια είναι αργά! Σήμερα ξεκινώ τις σπουδές μου. Στη σχολή οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου του Μαρμαρά. Αυτή η επιλογή, εντελώς αντίθετη με όλα τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου, δεν είναι δική μου. Δεν πρέπει να είμαι άδικη, ωστόσο. Την τελική απόφαση την άφησαν σε μένα. Την επιλογή την έκανα μόνη μου, αφού πρώτα απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους οι εναλλακτικές προτάσεις μου και τα χέρια μου ήταν δεμένα. Είχα προβάλει ένα σωρό απαιτήσεις, που σε καμία περίπτωση δε θα γίνονταν δεκτές, σαν από γινάτι, καθώς η οικογένειά μου δε θα παρέβαινε ποτέ τους κοινά αποδεκτούς κανόνες και σε μερικά θέματα θα μπορούσε να θεωρηθεί συντηρητική. Πώς ήταν δυνατό να δεχτεί ποτέ ο πατέρας μου, σεβαστό μέλος της κοινωνίας, υπόδειγμα

2 12 ΤΖΑΝΑΝ ΤΑΝ ανθρώπου, που εδώ και είκοσι πέντε χρόνια ασκεί το επάγγελμα του οδοντίατρου, να γραφτεί η κόρη του στο θεατρικό τμήμα ενός κονσερβατορίου; Αχ, μπαμπά! Αν ήξερες πόσο διαφορετικός είναι ο κόσμος του θεάτρου... Αν καταλάβαινες και τι δε θα δινα για να περάσω απέναντι από το θεατή... Ό,τι και να πιστεύεις, εμένα ο κόσμος μου είναι εκείνος! Μερικές φορές με ρωτάς: «Πού είναι πάλι το μυαλό σου, Πιραγέ;» Έχω δραπετεύσει για λίγο στον κόσμο μου. Έχω γίνει κομμάτι του σεναρίου που έγραψα μόνη μου. Πότε έχεις απέναντί σου μια πριγκίπισσα του Μεσαίωνα, πότε μια απλή γυναίκα από τα παράλια της Μικράς Ασίας, πότε ένα άτακτο κορίτσι. Όμως πού να το ξέρεις αυτό; Έχεις δει καθόλου τα βιβλία στη βιβλιοθήκη μου; Αναρωτήθηκες ποτέ τι έχει απορροφήσει τόσο την κόρη σου, σε αντίθεση με άλλα συνομήλικά της κορίτσια που διαβάζουν ερωτικά μυθιστορήματα; Αν σου πω ότι έχω αποστηθίσει την Τρικυμία του Σαίξπηρ στίχο στίχο, θα με πιστέψεις; Πώς δεν μπόρεσες να διακρίνεις ότι έχεις απέναντί σου τη Μιράντα, την ηρωίδα της Τρικυμίας, όταν υψώνω τη φωνή μου και λέω: «Και γιατί δε μας σκοτώσαν επί τόπου τότε;*» Τέλος πάντων, είναι πολύ αργά, όπως είπα ήδη. Να ξέρεις όμως, να ξέρουν όλοι, ότι εγώ, η Πιραγέ που βλέπετε απέναντί σας, θα συνεχίσω να τριγυρίζω ανάμεσά σας με διαφορετικές ταυτότητες. Ήξερα κι εγώ ότι στην κοινωνία μας το θέατρο θεωρείται ακόμη περιθωριακό. Ωστόσο δε γνώριζα γιατί συνάντησα την ίδια αδιάλλακτη στάση για τα τμήματα λογοτεχνίας, δημοσιογραφίας και ραδιοτηλεόρασης. Νομίζω πως το γεγονός ότι η αδερφή μου είχε παντρευτεί αμέσως μετά το λύκειο και είχε φύγει φόρτωσε στους ώμους μου όλες τις προσδοκίες της οικογένειας. «Και το ιατρείο είναι έτοιμο», είχε πει ο πατέρας μου. «Θα δου * Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Η τρικυμία, εκδ. Κέδρος, Μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές (Σ.τ.Μ.)

3 ΠΙΡΑΓΕ 13 λέψουμε μαζί και λίγο αργότερα εγώ θα αποσυρθώ και θα σου μείνει ολόκληρο. Στο μεταξύ, θα έχεις την ευκαιρία να διαβάσεις και να γράψεις πολύ». Αργότερα βέβαια κατάλαβα ότι η δουλειά βρομούσε εγωισμό, ότι ήμουν απλώς ένα πιόνι στα σχέδια του πατέρα μου να βγει ανέμελος στη σύνταξη. Τότε όμως ήταν μεγάλη ασέβεια ακόμη και να σκεφτώ κάτι τέτοιο. Ήταν εντελώς ανάρμοστο για ένα κορίτσι από καλή οικογένεια όπως εγώ. Κι όμως, μπαμπά, εσύ προκάλεσες το πάθος για τη λογοτεχνία μέχρι και τον έρωτα για το θέατρο που κατακλύζει τις πτυχές του μυαλού και της καρδιάς μου. Με το όνομα που μου έδωσες: Πιραγέ. Πρώτα είχα ρωτήσει τη μητέρα μου αν σήμαινε κάτι το όνομα της μεγάλης μου αδερφής, που τη φωνάζουμε Χατιτζέ, και το δικό μου, που με λένε Πιραγέ. «Του πατέρα σου δουλειές», αποκρίθηκε αδιάφορα ανασηκώνοντας τους ώμους. «Τα ονόματά σας τα είχε σκεφτεί προτού γεννηθείτε. Ακόμη κι αν σου πει καμιά άλλη ιστορία, εγώ νομίζω ότι πρόκειται για παλιά εμμονή του». Δε μου αρκούσε μια τόσο πεζή και απλή απάντηση. Έπρεπε να μάθω απευθείας από την πηγή. Πώς θα μπορούσα να ξέρω ότι αυτό το πείσμα θα μου αποκάλυπτε έναν εντελώς καινούριο κόσμο, πως θα μου άνοιγε για πάντα ένα παράθυρο απέναντι σε ένα εκτυφλωτικό φως; Φαίνεται πως για να βλαστήσουν οι σπόροι της λογοτεχνίας και της ποίησης, τους οποίους πίστευα πως είχα στα γονίδιά μου από τη μέρα που γεννήθηκα, περίμεναν αυτή την απρόσμενη κουβέντα με τον πατέρα μου. «Η Πιραγέ ήταν η γυναίκα του Ναζίμ Χικμέτ. Το πλήρες όνομά της ήταν Χατιτζέ Πιραγέ. Τα ποιήματα και τα γράμματα που έγραψε για εκείνη ο ποιητής είναι πραγματική τιμή για τη λογοτεχνία μας».

4 14 ΤΖΑΝΑΝ ΤΑΝ Η πρώτη μου αντίδραση ήταν έκπληξη. Ο πατέρας μου είχε πάντα ένα βιβλίο στο χέρι. Ήταν καλλιεργημένος άνθρωπος. Όμως τώρα ανακάλυπτα για πρώτη φορά ότι είχε τόσο μεγάλο πάθος για τη λογοτεχνία, ώστε έδωσε στις κόρες του τα ονόματα της γυναίκας ενός ποιητή και μάλιστα απαγορευμένου. «Αν θέλεις να καταλάβεις πραγματικά τι είναι η ποίηση, πρέπει να διαβάσεις τα ποιήματά του! Πάρε όποιο βιβλίο επιθυμείς από τη βιβλιοθήκη μου». Η μία έκπληξη διαδεχόταν την άλλη. Βρισκόμασταν στην εποχή που ο Ναζίμ Χικμέτ ήταν ακόμη απαγορευμένος* κι ο πατέρας μου με παρότρυνε να διαβάσω και να γνωρίσω το έργο του. Μετά το τέλος της κουβέντας μας είχε απέναντί του μια διαφορετική Πιραγέ. Μια έφηβη που είχε αναθαρρήσει με το όνομα που της είχαν δώσει, αλλά δεν είχε ιδέα για το ποια ήταν η πραγματική Πιραγέ... Το όνομα είχε άλλη μια διάσταση: Μεταφέροντάς με στη Χώρα των Ποιημάτων του Ναζίμ Χικμέτ, που ήταν στολισμένη με κόκκινα τριαντάφυλλα, ο πατέρας μου καλλιεργούσε το έδαφος για την ανάπτυξη αριστερών απόψεων που θα όριζαν αργότερα το χαρακτήρα μου. Στο λύκειο, στο μάθημα της έκθεσης, περίμενα με ανυπομονησία να μου επιστραφούν τα γραπτά μου, αφού όποιο κι αν ήταν το θέμα, πάντα το συσχέτιζα με την ελευθερία και την ισότητα, με μια υπερβολή που ξέφευγε απ τον έλεγχό μου. Κάθε φορά μετέτρεπα το φόβο της τιμωρίας, που μεγάλωνε μέσα μου, σε ικανοποίηση, καθώς έπειθα τον εαυτό μου πως ήμουν μια «αφανής ηρωίδα». * Ο Ναζίμ Χικμέτ καταδικάστηκε σε κάθειρξη είκοσι οχτώ ετών και τεσσάρων μηνών το 1938 με την κατηγορία της παρακίνησης μελών του στρατού σε εξέγερση. Το ίδιο έτος απαγορεύτηκαν τα έργα του. Η απαγόρευση άρθηκε το 1964 μετά το θάνατό του. (Σ.τ.Μ.)

5 ΠΙΡΑΓΕ 15 Κι η αρχή όλων αυτών ήταν εκείνη η κουβέντα! Αγαπημένη μου γυναίκα, Τούτος είναι ο δωδέκατος χρόνος νοσταλγίας Ο δωδέκατος χρόνος Η καρδιά ξεχειλίζει Λέω «εσύ» και στο μυαλό μου έρχεται η Κωνσταντινούπολη Λέω «Κωνσταντινούπολη» και στο μυαλό μου έρχεσαι εσύ Σαν την πόλη μου είσαι όμορφη Η πόλη μου σαν κι εσένα πονεμένη Ο Ναζίμ Χικμέτ στη φυλακή, η Πιραγέ έξω, αιχμάλωτη του έρωτά της για εκείνον. Τον περίμενε ακριβώς δώδεκα χρόνια. Σαν να ήθελε να αποδείξει ότι της άξιζαν τα ποιήματα που έγραφε για εκείνη, που ήταν γεμάτα νοσταλγία, που μύριζαν έρωτα. Η Πιραγέ ήταν κοκκινομάλλα. Πόσες φορές δεν έπιασα τον εαυτό μου να εύχεται να ήμουν κι εγώ κοκκινομάλλα... Ενώ διάβαζα, ενώ βυθιζόμουν στους στίχους του και ενθουσιαζόμουν, άρχισα να ταυτίζομαι σε επικίνδυνο βαθμό μαζί της. Στη σκηνή του θεάτρου μου ο ρόλος μου ήταν πια φανερός. Θα έπαιζα την Πιραγέ, τη γυναίκα του Ναζίμ Χικμέτ. Ποιος όμως θα έπαιζε μαζί μου; Η σκέψη αυτή ήταν ανόητη στο κάτω κάτω είχα τον Ναζίμ Χικμέτ τον ίδιο... Άνοιξη ήταν, αγαπημένη μου, άνοιξη Και για να ναι κανείς ευτυχισμένος, Στο χώμα, στον αέρα, στο νερό υπήρχαν όλα, αγαπημένη μου, Ήταν όλα έτοιμα Υπήρχαν όλα...ακόμη κι όταν μοιραζόταν τον ενθουσιασμό της άνοιξης με την αγαπημένη του λέγοντας:

6 16 ΤΖΑΝΑΝ ΤΑΝ Ποιος ξέρει, αν δεν αγαπούσαμε τόσο ο ένας τον άλλο, Αν δεν παρακολουθούσαμε από μακριά ο ένας την ψυχή του άλλου, Ποιος ξέρει, αν δε μας χώριζε τον ένα από τον άλλο, Ίσως να μην ήμασταν τόσο κοντά ο ένας στον άλλο Ένας ποιητής που όμοιός του δεν υπάρχει, που μπορεί να καυχηθεί ότι είναι κοντά στην αγαπημένη του, ακόμη και όταν τους χωρίζει μια απόσταση βασανιστική, έντονη, αμείλικτη. Αδύνατο να βρεις άλλον σαν κι αυτόν. Κι έναν αγαπημένο σαν τον Ναζίμ; Άπιαστο όνειρο! Ούτε οι πιο κοντινοί μου άνθρωποι δεν το είχαν καταλάβει, κι όμως ήμουν πια άλλος άνθρωπος. Οι συμβουλές της μητέρας μου για το μέλλον μου ήταν καταδικασμένες να παραμείνουν φυλακισμένες ανάμεσα στους τοίχους του εσωτερικού μου κόσμου. Ακόμη κι αν δεν είχε ζήσει έναν έρωτα γεμάτο πάθος με τον πατέρα μου, σίγουρα η αγάπη, ο σεβασμός και η οικειότητα ανάμεσά τους ήταν αρκετά για να κάνουν τη σχέση τους να διαρκέσει χρόνια. Φαινόταν πως πίστευε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αρκετό και για μένα. «Μια καινούρια σελίδα ανοίγεται μπροστά σου. Εμείς είμαστε σύγχρονοι άνθρωποι. Το σύντροφο της ζωής σου θα τον διαλέξεις, φυσικά, μόνη σου. Το δικό σου μυαλό θα είναι αυτό που θα σου δείχνει το δρόμο. Το πανεπιστήμιο είναι πολύ διαφορετικό μέρος. Στη βιβλιοθήκη, στην καφετέρια, εκεί που μελετάς, εκεί που μιλάς με τους φίλους σου... Μπορεί να γνωρίσεις κάποιον με τον οποίο θα θεωρήσεις ότι μπορείς να συνεννοείσαι. Κι αν ταιριάζει με την οικογένειά μας, με τον τρόπο που ζούμε, γιατί όχι;» Ο γάμος της αδερφής μου, που δεν έγινε με την έγκριση της οικογένειας, και η μετέπειτα μεταμόρφωσή της σε μια νεαρή, βαριεστημένη νοικοκυρά με δύο παιδιά, είχαν τρομάξει τη μητέρα μου. Εγώ όμως βρισκόμουν στην αρχή του δρόμου μου και δεν είχα σκοπό ν ακούω τέτοιες κουβέντες που λέγονταν για να με προκαταβάλουν.

7 ΠΙΡΑΓΕ 17 Κοίταξα στα μάτια τη μητέρα μου, που περίμενε μια θετική απάντηση, μια ένδειξη πως συμφωνούσα. «Οι όροι μου όμως είναι επαχθείς. Ο άνθρωπος αυτός πρέπει να μου γράφει ποιήματα!» αποκρίθηκα. «Τρελοκόριτσο!» είπε γελώντας εκείνη χωρίς να ξέρει ότι η αλήθεια, που τη θεωρούσε αστείο, είχε διαποτίσει κάθε μου κύτταρο. Είχαμε ράψει το τριανταφυλλί ταγέρ μου στην κυρία Νουμάν, τη μοδίστρα, όπως και την μπλούζα που φορούσα από μέσα, εκείνη τη μαύρη με το γιακά και τα ροζ λουλουδάκια. Ήταν το πρώτο καλό μου ρούχο, ραμμένο σε μοδίστρα. Κατά τη γνώμη μου ήταν περιττό. Όμως έτσι το θελε η μητέρα. Την πρώτη μέρα των μαθημάτων έπρεπε να ντυθώ με τρόπο που ταίριαζε στην επισημότητα της περίστασης. Φορούσα μαύρα σουέτ παπούτσια που έδεναν στον αστράγαλο, με κοντό τακούνι, και λεπτές κάλτσες. Στον ώμο μου κρεμόταν μια σουέτ τσάντα. Δεν ήμουν καθόλου συνηθισμένη σε όλα αυτά. Κρατούσα επίσης ένα μπλοκ σημειώσεων με δερμάτινο εξώφυλλο και ένα κομψό στιλό στερεωμένο στο πλάι του, δώρα του πατέρα μου για να κρατώ σημειώσεις. Αν ήταν στο χέρι μου, θα είχα πλυθεί, θα είχα χτενίσει γρήγορα γρήγορα τα μακριά, ίσια μαλλιά μου και θα είχα φύγει. Αντί γι αυτό όμως, υπακούοντας στις εντολές της μητέρας μου, αναγκάστηκα μέχρι και να φορέσω λίγο ρουζ στα μάγουλα, ένα άχρωμο λιπγκλός στα χείλη και μια σταλιά μάσκαρα στα μάτια. Ήμουν έτοιμη. Ο πατέρας, βλέποντας απέναντί του μια Πιραγέ που δεν είχε συνηθίσει, με κοίταξε για λίγο με θαυμασμό και περηφάνια. Μετά με έσφιξε στην αγκαλιά του. «Αν θες, θα σε πάω εγώ». Δεν ήταν ανάγκη. Το σπίτι μας ήταν στο Νισάντασι* και η σχολή * Κοσμοπολίτικη συνοικία της Κωνσταντινούπολης, στην ευρωπαϊκή πλευρά, όπου βρίσκονται καταστήματα διάσημων οίκων μόδας και κατοικούν καλλιτέχνες και μέλη της εύρωστης οικονομικά τάξης. (Σ.τ.Μ.)

8 18 ΤΖΑΝΑΝ ΤΑΝ μου, τμήμα του Πανεπιστημίου του Μαρμαρά, βρισκόταν στην πανεπιστημιούπολη του Νισάντασι. Η μητέρα με αγκάλιασε βουρκωμένη. «Ώρα σου καλή, παιδί μου!» Βγαίνοντας από την πόρτα και με κατεύθυνση ένα καινούριο μέρος στο οποίο είχα συμφωνήσει να πάω χωρίς να το θέλω, κατάλαβα έκπληκτη ότι με είχε συνεπάρει ένα κύμα χαράς που γινόταν ολοένα και εντονότερο. Επανέλαβα από μέσα μου τα λόγια της μητέρας μου. «Ώρα σου καλή, Πιραγέ!» 2 ΤΩΡΑ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ καλύτερα τα παιδιά που πηγαίνουν πρώτη φορά στο σχολείο και είναι ντροπαλά, έτοιμα να βάλουν τα κλάματα, γιατί κι εγώ νιώθω την αναπόφευκτη ντροπαλότητα που δείχνουν όλοι οι άνθρωποι, όποιας ηλικίας κι αν είναι, όταν βρεθούν σε καινούριο περιβάλλον. Οι παλιοί φοιτητές είναι χαλαροί. Κάθονται στον κήπο της πανεπιστημιούπολης, στα σκαλιά που ενώνουν το πάρκινγκ με τη σχολή, βυθισμένοι σε κεφάτες συζητήσεις. Παίρνω κι εγώ τον οδηγό σπουδών από τη γραμματεία και κάθομαι στο πρώτο σκαλοπάτι. Δεν κρατώ μόνο το πρόγραμμα των δύο εξαμήνων αυτού του έτους, αλλά ολόκληρο το πρόγραμμα σπουδών, που θα διαρκέσουν πέντε χρόνια. Το μελετώ από την αρχή μέχρι το τέλος προσεκτικά. Στο πρώτο έτος δίνεται έμφαση στις βασικές επιστήμες: βιοφυσική, βιολογία, γενετική, βιοστατιστική, βιοχημεία... Υπάρχουν και μερικές ώρες προσθετικής για να μπουν σιγά σιγά οι φοιτητές στο πνεύμα της οδοντιατρικής. Στο δεύτερο και τρίτο έτος γίνεται πρακτική εξάσκηση σε εργαστήρια. Η διάρκειά της αυξάνεται με τον καιρό και στα δύο τελευ

9 ΠΙΡΑΓΕ 19 ταία έτη οι ώρες της γίνονται ακόμη περισσότερες. Προσπαθώ να εξοικειωθώ με τίτλους μαθημάτων όπως στοματική χειρουργική, παιδοδοντιατρική, περιοδοντολογία, ενδοδοντία, που θα διδάσκονται δέκα με είκοσι ώρες την εβδομάδα. Είμαι τόσο απορροφημένη, που αναπηδώ ακούγοντας κάποιον να τσιρίζει πίσω μου το όνομά μου. «Πιραγέ!» Είναι η Εσίν από το κολέγιο! Δεν ήμασταν συμμαθήτριες και μέχρι σήμερα ανταλλάσσαμε μόνο μια «καλημέρα», ωστόσο σφιχταγκαλιαζόμαστε με περίσσιο ενθουσιασμό. Τι καλά! Δεν είμαι πια μόνη! Ξεκινάμε μαζί για μια γρήγορη, αναγνωριστική βόλτα. Αμφιθέατρα, εργαστήρια, κλινικές... Νιώθω τη χαρά μου να μεγαλώνει και αρχίζω να συμπαθώ αυτό το μέρος, για το οποίο είχα φέρει τόσες αντιρρήσεις. Αν δεν ένιωθα στην καρδιά μου κι αυτό το γνώριμο τσίμπημα, που γίνεται ολοένα και πιο ζωηρό όσο κοιτάζω τα κτίρια του τμήματος δημοσιογραφίας και του τμήματος ραδιοτηλεόρασης στον ίδιο χώρο με το δικό μας... Η τελευταία μας στάση είναι η καφετέρια της σχολής. Παίρνουμε η καθεμιά από ένα τσάι και καθόμαστε σε ένα άδειο τραπέζι. Η Εσίν ρίχνει μια ματιά ολόγυρα. «Πρόσεξες πόσα ωραία παιδιά υπάρχουν τριγύρω;» ρωτά. Σκάω στα γέλια. Δεν έχει αλλάξει καθόλου η Εσίν. Ίδια όπως και στο κολέγιο! Τότε, με τα φρύδια της που τα έβγαζε ήδη, με τις φούστες της, αρκετά δάχτυλα πιο κοντές από των υπολοίπων, με τα πουκάμισά της, ένα νούμερο μικρότερα απ το κανονικό και τόσο στενά ώστε να κάνουν το ντεκολτέ της να φαίνεται έτοιμο να χυθεί έξω, με το διακριτικό μακιγιάζ της, που το καταλάβαινες μόνο αν την κοίταζες προσεκτικά... και με τους αγαπητικούς της, που τους άλλαζε συχνά, ήταν πολύ έξω από τα δικά μου δεδομένα. Τώρα όμως μπορώ να πω ότι

10 20 ΤΖΑΝΑΝ ΤΑΝ μου αρέσουν η ευθύτητα, η ντομπροσύνη, η παλαβομάρα, η ζωηρή φλυαρία της. Πίνουμε το τσάι μας και σηκωνόμαστε. Ανυπομονούμε για το πρώτο μάθημα βιοφυσικής, που αρχίζει σε λίγο. Το αμφιθέατρο είναι από ώρα κατάμεστο. Δε θα λεγε κανείς ότι έχουμε αργήσει, απλώς αυτό σημαίνει ότι είτε πρέπει να ερχόμαστε νωρίτερα είτε να λέμε σε κάποιον να μας κρατά θέσεις. Η Εσίν κι εγώ ανεβαίνουμε τα φαρδιά σκαλοπάτια και κατευθυνόμαστε προς τα πίσω έδρανα. Καθόμαστε στην τελευταία σειρά. Στην αρχή δε μιλάμε καθόλου και παρατηρούμε προσεκτικά τους συμφοιτητές μας, ελπίζοντας ότι με τον καιρό θα γίνουμε φίλες μαζί τους. Η Εσίν σαρώνει με το βλέμμα το αμφιθέατρο πάνω, κάτω, διαγώνια και μου σφίγγει ελαφρά το μπράτσο. «Δες εκεί», λέει και μου δείχνει ένα παλικάρι που κάθεται δύο σειρές μπροστά μας. «Τι να δω;» ρωτώ χλιαρά. «Μα δε βλέπεις τι ωραίος που είναι;» Κοιτάζω εκεί που μου δείχνει με το ζόρι. Μου φαίνεται εντελώς μέτριος. «Καλός είναι», αποκρίνομαι για να μην την κακοκαρδίσω. Μετά το μάθημα κατευθύνομαι προς την καφετέρια για να καθαρογράψω τις σημειώσεις που κράτησα στο πρώτο μάθημα. Για τη δουλειά αυτή δε χρειάζεται να αναπνέω τον αέρα της σκυθρωπής βιβλιοθήκης, που μοιάζει να προορίζεται μόνο για τη σοβαρή μελέτη πριν από τις εξετάσεις. Η Εσίν δεν έρχεται. Με κοροϊδεύει που είμαι τόσο σχολαστική. Μάλιστα, λέει ότι εγώ είμαι ο λόγος που εκείνη δεν κρατά σημειώσεις. «Στους φίλους φτάνει να είναι επιμελής ο ένας», εξηγεί. «Γράψ τα εσύ ωραία ωραία, καλή μου, και μετά θα τα πάρω από σένα».