κ. ΑΝΤΩΝΗ ΜΠΕΖΑ «Από το Μνηµόνιο στην Ανασυγκρότηση του Υγειονοµικού Τοµέα»

Transcript

1 Αθήνα, 20 Σεπτεµβρίου 2013 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ κ. ΑΝΤΩΝΗ ΜΠΕΖΑ ΣΤΟ 12ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ HEALTH WORLD 2013 ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ «Από το Μνηµόνιο στην Ανασυγκρότηση του Υγειονοµικού Τοµέα» Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι, Θέλω αρχικά να ευχαριστήσω τη διοίκηση του Ελληνοαµερικανικού Εµπορικού Επιµελητηρίου για την πρόσκλησή της. Σε περιόδους σαν την τωρινή, συνέδρια µε εξειδικευµένο περιεχόµενο, όπως είναι το συγκεκριµένο, βοηθούν στην ανάπτυξη προβληµατισµού, στην ανάλυση κρίσιµων ζητηµάτων αλλά και την κατάθεση προτάσεων. Κάτω από το βάρος της ύφεσης, στην οποία βρισκόµαστε για έκτη συνεχή χρονιά από το 2008, η χώρα µας διανύει ταυτόχρονα µια περίοδο σηµαντικών αλλαγών, τόσο σε παραγωγικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Ιδιαίτερα στον τοµέα της Υγείας, αλλά όχι µόνο, οι µεταρρυθµίσεις οφείλουν να γίνουν σε σύντοµο χρονικό διάστηµα και δυστυχώς µέσα σε ένα κλίµα καχυποψίας για το καινούργιο αλλά και αβεβαιότητας, που εντείνεται δυστυχώς από γεγονότα σαν αυτά που έχουν συµβεί τις τελευταίες ηµέρες. Ο καλύτερος νοµίζω τρόπος για να προστατεύσουµε τον τόπο µας και να συνεχίσουµε τις µεταρρυθµίσεις που έχει ανάγκη η οικονοµία και η κοινωνία, είναι να συνεννοηθούµε οι πολιτικές δυνάµεις της χώρας ώστε να αποφύγουµε τις ακρότητες και τις εµπρηστικές υπερβολές, αποµονώνοντας τους πραγµατικούς εχθρούς της δηµοκρατίας και της οµαλότητας, πριν να είναι πολύ αργά. 1

2 Κυρίες και Κύριοι, Οι υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα, από τη δεκαετία του 1980 και µετά, αναπτύχθηκαν αλµατωδώς. Η ανάπτυξη τους βασίστηκε κυρίως στο δηµόσιο τοµέα, κι αυτό είχε ως συνέπειες: 1 ον ) Την ανορθολογική χωροταξική και λειτουργική κατανοµή των δοµών του ΕΣΥ, µε αποτέλεσµα η χώρα από τη µία µεριά να διαθέτει ένα ιδιαίτερα πυκνό δίκτυο δηµόσιων δοµών Υγείας και από την άλλη, λόγω ακριβώς της πληθώρας αυτών των δοµών, να εµφανίζονται φαινόµενα υποστελέχωσης και αδυναµίας εξυπηρέτησης των αναγκών των πολιτών. 2 ον ) Την πληθώρα των ασφαλιστικών Ταµείων µε διαφορετικούς κανονισµούς παροχών το καθένα και διαφορετικές εισφορές για τους ασφαλισµένους τους, των ασφαλιστικών Ταµείων των οποίων οι κλάδοι Υγείας έχουν ενωθεί πλέον στον ΕΟΠΥΥ. 3 ον ) Τη διείσδυση του ιδιωτικού τοµέα ο οποίος λειτούργησε διαχρονικά ως συµπληρωµατικός του δηµόσιου, µέσω ενός ιδιαίτερα διευρυµένου δικτύου ιδιωτών ιατρών και διαγνωστικών εργαστηρίων. Με βάση αυτή την κατάσταση, η απουσία ουσιαστικού ελέγχου των οικονοµικών του συστήµατος και η µη σύνδεση τους µε τις παραγόµενες υπηρεσίες, οδήγησε σε υπέρογκες δαπάνες διαγνωστικών εξετάσεων, φαρµάκου και προµηθειών. Οι τιµές των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και η χρήση φαρµάκων ήταν από τις υψηλότερες στην ΕΕ. Τα οικονοµικά της Υγείας επιδεινώθηκαν δραµατικά, τα ελλείµµατα των ασφαλιστικών Ταµείων προσέλαβαν εκρηκτικές διαστάσεις, οι προϋπολογισµοί αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτούµενες δαπάνες και ορισµένες από αυτές τις παθογένειες κληρονοµήθηκαν από τον ΕΟΠΥΥ. Ταυτόχρονα, όµως, η οικονοµική κρίση δηµιούργησε νέες, επιπλέον, προκλήσεις στο σύστηµα Υγείας. Επηρέασε, µεταξύ άλλων, µια σειρά κοινωνικο-οικονοµικούς παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην υγεία των πολιτών, όπως είναι το εισόδηµα και η πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση. Τα συστήµατα κοινωνικής ασφάλισης ήταν τα πρώτα που επλήγησαν, η 2

3 ανεργία αυξήθηκε σηµαντικά και η οικονοµική δυσχέρεια και η φτώχεια εντάθηκαν. Μέσα σε αυτό το δυσάρεστο και εκρηκτικό περιβάλλον, καλούµαστε να κινηθούµε σήµερα ως νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Η πορεία που διανύουµε, δεν είναι ανέφελη, εντελώς αντίθετα είναι δύσκολη και γεµάτη εµπόδια και απαιτεί να τηρηθούν λεπτές ισορροπίες ώστε να µην επηρεαστεί η λειτουργικότητα και η αποτελεσµατικότητα του συστήµατος. Όλοι πλέον αναγνωρίζουν, ότι µία από τις βασικότερες παραµέτρους εξόδου της χώρας από την κρίση, είναι η ανασυγκρότηση και η προσαρµογή του χώρου της Υγείας στα νέα δεδοµένα. Και η προσαρµογή αυτή επιβάλλει τον άµεσο σχεδιασµό και την επείγουσα υλοποίηση µιας σειράς διαρθρωτικών αλλαγών σε όλα τα επίπεδα, µε συνακόλουθες επιδράσεις στη λειτουργία, τόσο του δηµόσιου όσο και του ιδιωτικού τοµέα. Αυτές οι διαρθρωτικές αλλαγές θα πρέπει να έχουν τρεις βασικούς στόχους: 1 ον ) Τη βελτίωση της υγείας του πληθυσµού. 2 ον ) Τη βελτίωση της ανταποκρισιµότητας του συστήµατος Υγείας στις προσδοκίες των πολιτών. 3 ον ) Τη δικαιοσύνη στη χρηµατοδότηση του συστήµατος. Κυρίες και Κύριοι, Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, το Υπουργείο Υγείας έχει ήδη ολοκληρώσει ή υλοποιεί µια σειρά µεταρρυθµίσεων στον τοµέα διαχείρισης του ΕΣΥ, στον ΕΟΠΥΥ και το φάρµακο. Ενδεικτικά αναφέρω ορισµένες : Προχωρήσαµε στην εφαρµογή της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης µε την ουσιαστική συµβολή και τη συµµετοχή των ιατρών και των φαρµακοποιών. Στο πλήρες εύρος της, υποστηρίζει το σύνολο των διαδικασιών εκτέλεσης, ελέγχου, εκκαθάρισης και πληρωµής συνταγών φαρµάκων και ιατρικών πράξεων σε όλα τα σηµεία και παρέχει σηµαντικές δυνατότητες παρακολούθησης και ανάλυσης για όλους τους 3

4 ενδιαφερόµενους. Το ποσοστό διείσδυσης της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης έχει φτάσει πλέον σε υψηλά επίπεδα µε αποτέλεσµα µέσα σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα, το 97% της συνταγογράφησης φαρµάκων και το 95% των παραπεµπτικών για διαγνωστικές εξετάσεις να πραγµατοποιούνται πλέον ηλεκτρονικά. Προωθούµε το νέο χάρτη Υγείας, σε πρώτη φάση στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην υπόλοιπη χώρα, µε λειτουργικές συνενώσεις και συγχωνεύσεις Νοσοκοµείων και Κέντρων Υγείας, µε αλλαγές σκοπού και χαρακτήρα Τµηµάτων και Μονάδων, µε την ενίσχυση της Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας, καθώς και µε την ανάπτυξη εναλλακτικών δοµών ευτεροβάθµιας και Τριτοβάθµιας Φροντίδας. Επιδιώκουµε το διάλογο µε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς, θέλουµε να υπάρχει συναίνεση, σεβόµαστε το ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό, αλλά το µήνυµά µας είναι σαφές. Παρά τις όποιες αντιδράσεις, σε αυτή την προσπάθεια δεν θα κάνουµε πίσω. Η κινητικότητα στο Υπουργείο Υγείας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν σε άλλους τοµείς του ηµοσίου. Γίνεται µε σφιχτά χρονοδιαγράµµατα σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα, δε δηµιουργεί πρόβληµα στην εύρυθµη λειτουργία των δοµών του συστήµατος, καλύπτει τα κενά που υπάρχουν σε κρίσιµες θέσεις και δεν είναι οριζόντια, γιατί έχει προκύψει από εσωτερική αξιολόγηση κατά κλάδο και ειδικότητα. Επιπλέον, η δέσµευσή µας ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καµία απόλυση στο χώρο της Υγείας ισχύει στο ακέραιο. Κάθε καλοπροαίρετος µπορεί να αντιληφθεί ότι στην Υγεία δεν περισσεύει ούτε ένας εργαζόµενος. Την ίδια στιγµή επισπεύδουµε πρωτοβουλίες προκειµένου ο ΕΟΠΥΥ να αποτελέσει µια ισχυρή οικονοµική και διοικητική οντότητα, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, επιλύοντας τα προβλήµατα που δηµιουργήθηκαν την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του. εν επιδιώκουµε να αποδυναµώσουµε τον ΕΟΠΠΥ αλλά εντελώς αντίθετα να ενισχύουµε την οικονοµική του αποτελεσµατικότητα, να ολοκληρώσουµε την οργανωτική του αναδιάρθρωση και να διασφαλίσουµε τη βιωσιµότητά του για λογαριασµό των ασφαλισµένων του, αντιµετωπίζοντας την προκλητή ζήτηση και την υπερκοστολόγηση. Όλα 4

5 αυτά, µέσα από την εγκαθίδρυση ενός σταθερού και προσβάσιµου σε κάθε πολίτη συστήµατος, µε διαφανείς αρχές και κανόνες. Η Επιτροπή ιαπραγµάτευσης, η οποία θα διαπραγµατεύεται µε όλους τους παρόχους υπηρεσιών υγείας συµφωνίες τιµής όγκου και εκπτώσεις, ο οικονοµικός και ειδικός κλινικός έλεγχος των παρεχόµενων υπηρεσιών από τους συµβεβληµένους ιδιώτες παρόχους υγείας που ξεκινάει πλέον στη χώρα µας, η επιτάχυνση στις πληρωµές των ληξιπροθέσµων οφειλών του ΕΟΠΥΥ, η αποσαφήνιση «θολών» περιοχών που υπάρχουν στην εφαρµογή των Κλειστών Ενοποιηµένων Νοσηλίων (ΚΕΝ), η εφαρµογή µηχανισµού αυτόµατης επιστροφής (claw back) και κλιµακούµενου ποσοστού έκπτωσης (rebate) επί των οφειλών του ΕΟΠΥΥ για νοσηλεία και διαγνωστικές εξετάσεις στους ιδιώτες παρόχους του, όλα αυτά, που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης, αποτελούν µέτρα που θα εξορθολογήσουν τη λειτουργία αυτού του µεγάλου Οργανισµού. Τέλος, η εντατικοποίηση των ελέγχων που πραγµατοποιούνται από την ΥΠΕ ΥΦΚΑ αξιοποιώντας τα δεδοµένα της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, η οποία αποτελεί ένα σηµαντικό εργαλείο ελέγχου και µέσω της οποίας µπορούµε πλέον να παρακολουθούµε τη συνταγογραφική συµπεριφορά ιατρών και φαρµακοποιών, είναι µία απόφασή µας την οποία θα πρέπει να γνωρίζουν όλοι. εν υιοθετούµε ισοπεδωτικές συµπεριφορές, δεν υιοθετούµε πρακτικές διαπόµπευσης κλάδων, οι κανόνες όµως θα πρέπει να υπάρχουν και να είναι σεβαστοί από όλους. Όσον αφορά στο ρόλο και την αποστολή του ΕΟΠΥΥ, ως παρόχου και αγοραστή ταυτόχρονα υπηρεσιών Υγείας, δεν νοµίζω ότι θα πρέπει να υπάρχει καµία αµφισβήτηση για δύο πράγµατα: 1 ον ) Ότι ο στόχος του Υπουργείου Υγείας είναι να υπάρχει ισχυρή, δηµόσια και δωρεάν Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας και 2 ον ) Ότι όποιες αλλαγές υπάρξουν, θα γίνουν χωρίς αιφνιδιασµούς και θα προέλθουν αξιοποιώντας τις µελέτες που έχουν γίνει, τη συσσωρευµένη εµπειρία των ειδικών και µετά από εξαντλητικό διάλογο µε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς. 5

6 Κυρίες και Κύριοι, Επιτρέψτε µου τώρα να αναφερθώ και σε ένα άλλο θέµα για το οποίο υπάρχει ιδιαίτερη ευαισθησία. Η υγεία είναι το πολυτιµότερο αγαθό. Η οικονοµική όµως κρίση, έχει πλήξει περισσότερο τις ευπαθείς κοινωνικές οµάδες του πληθυσµού. Είναι σηµαντικό εποµένως, να δηµιουργήσουµε ένα Υγειονοµικό ίκτυο Προστασίας που θα εξασφαλίζει ένα ελάχιστο εγγυηµένο επίπεδο παροχής υπηρεσιών υγείας στους πολίτες και θα συµβάλει στη διατήρηση της υγείας τους, επιτρέποντας την ενεργό συµµετοχή τους στον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, από τις αρχές του µήνα, το Υπουργείο Υγείας υλοποιεί για πρώτη φορά, πρόγραµµα µε πόρους του ΕΣΠΑ ύψους 46 εκατοµµυρίων ευρώ, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες που έχουν απολέσει την ασφαλιστική τους ικανότητα, να αποκτήσουν πρόσβαση σε προεπιλεγµένες υπηρεσίες Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας και πρόληψης. Το «Εισιτήριο Ελεύθερης Πρόσβασης σε Υπηρεσίες Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας», που οι πολίτες µπορούν να αποκτήσουν γρήγορα και εύκολα, είναι σε εξέλιξη για 3 η εβδοµάδα και τα πρώτα στοιχεία που λαµβάνουµε είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά, αφού εκδίδονται κατά µέσο όρο, εισιτήρια την ηµέρα. Παράλληλα, από εδώ και στο εξής, µετά από συνεννόηση µε τις τηλεφωνικές εταιρείες, οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ, που είναι περίπου άτοµα, θα µπορούν να κλείνουν πρακτικά δωρεάν, µε αστική δηλαδή χρέωση, τα τηλεφωνικά τους ραντεβού µε τους ιατρούς του ΕΟΠΥΥ. Οι δράσεις αυτές του Υπουργείου Υγείας είναι πιλοτικές και αποτελούν την έναρξη µιας σειράς πρωτοβουλιών που θα αναλάβουµε µέσω της αξιοποίησης κονδυλίων του ΕΣΠΑ, και που θα απευθύνονται στους πολίτες, οι οποίοι έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Ήδη, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Υγεία εν ράσει», που χρηµατοδοτείται επίσης από το ΕΣΠΑ, και της συµφωνίας που έχει υπογράψει το Υπουργείο Υγείας µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, έχει ξεκινήσει η εκπόνηση µελέτης για τις επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στον τοµέα της Υγείας. Η µελέτη, που εκτιµάται να έχει ολοκληρωθεί στα τέλη του 2013, θα περιλαµβάνει στοιχεία για τις δυνατότητες πρόσβασης του ευπαθούς 6

7 πληθυσµού ιδίως των ανασφάλιστων πολιτών σε υπηρεσίες Υγείας, θα καταγράφει τα προβλήµατα και θα προτείνει κατάλληλες πολιτικές, που θα δηµιουργήσουν τις συνθήκες για καθολική κάλυψη Υγείας. Κυρίες και Κύριοι, Στην προώθηση των µεταρρυθµίσεων στο χώρο της Υγείας είναι βέβαιο ότι θα συµβάλει καθοριστικά και η επικείµενη άσκηση της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα µας. Στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», που η Ελληνική Κυβέρνηση θα προωθήσει άµεσα µετά τον Ιανουάριο του 2014 στα θεσµικά όργανα της Ένωσης, είναι να µετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε µια έξυπνη και βιώσιµη οικονοµία, χωρίς αποκλεισµούς, που να προάγει την ανάπτυξη για όλους. Απαραίτητη προϋπόθεση γι αυτό, είναι η καλή υγεία του πληθυσµού, αφού επηρεάζει θετικά, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονοµίας. Η οικονοµική ανάπτυξη, είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε την υγεία, καθώς επιτρέπει στους πολίτες να δραστηριοποιούνται στην αγορά εργασίας για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα ενισχύοντας της παραγωγικότητα. Παράλληλα, ο τοµέας της Υγείας διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην οικονοµική ανάκαµψη αφού προσφέρει πολλές θέσεις εργασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ορθολογική κατανοµή των διαθέσιµων πόρων και η υιοθέτηση πολιτικών που να ενισχύουν την αποδοτικότητα. Στο χώρο της Υγείας, οι στρατηγικές προτεραιότητες ανάπτυξης της Ελλάδας υιοθετούν πλήρως τις σύγχρονες κατευθυντήριες γραµµές που χαράσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και λαµβάνουν υπ όψιν τις ιδιαίτερα σοβαρές συνθήκες οικονοµικής και κοινωνικής κρίσης που διέπουν τη χώρα. Επιπλέον, ιδιαίτερη έµφαση δίδεται στις προκλήσεις που τίθενται για ριζική αναβάθµιση της αποτελεσµατικότητας του συστήµατος και της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών Υγείας µέσα σε ένα περιβάλλον αυξηµένων κοινωνικών αναγκών αλλά και δηµοσιονοµικών περιορισµών, που συµπιέζουν τόσο τη χρηµατοδότηση του δηµόσιου συστήµατος Υγείας όσο και την ιδιωτική δαπάνη για τις υπηρεσίες Υγείας. 7

8 Κυρίες και Κύριοι, Κλείνοντας θέλω να ευχηθώ καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας. Πιστεύω ότι θα κατατεθούν καινοτόµες ιδέες και θα προταθούν εφικτές λύσεις και βελτιώσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν την προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα βοηθήσουν δηλαδή στη δηµιουργία ενός νέου, βιώσιµου και αλληλέγγυου στην κοινωνία συστήµατος Υγείας. Σας ευχαριστώ πολύ. 8