3/ΘΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΧΟΛΕΙΟ ΝΕΟΧΩΡΑΚΙΟΤ

Transcript

1 3/ΘΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΧΟΛΕΙΟ ΝΕΟΧΩΡΑΚΙΟΤ την οργάνωση και στην καθοδήγηση των παιχνιδιών πήραν μέρος: Οι εκπαιδευτικοί: Κύρκος Αθανάσιος Ζαέκης Πέτρος Οκουτσίδης Θεολόγος Μισαηλίδου Ανατολή Γεωργιάδου Ελένη ΝΕΟΧΩΡΑΚΙ

2 ΠΑΡΑΔΟΙΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Σο παιχνίδι αποτελεί μέρος της ζωής ενός παιδιού. Πέρα από τη διασκέδαση που μπορεί να προσφέρει σ ένα παιδί, έχει και τον παιδαγωγικό του ρόλο, καθώς αποτελεί ένα μέσο κοινωνικοποίησης, ψυχαγωγίας, καλλιέργειας της ομαδικότητας, αλλά και μέσο για να αναλαμβάνουν τα παιδιά ρόλους και να τους περατώνουν. Αν και το παιχνίδι είναι σημαντικό στη ζωή κάθε παιδιού, στη σημερινή εποχή ο ρόλος του τείνει να υποβαθμιστεί. Οι πολλές δραστηριότητες των παιδιών έχουν ως αποτέλεσμα την ύπαρξη ελάχιστου ή καθόλου ελεύθερου χρόνου για παιχνίδι. Ακόμα όμως και αυτόν τον ελάχιστο χρόνο που έχουν τον διαθέτουν βλέποντας τηλεόραση ή είναι μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Από την άλλη το παιχνίδι σήμερα έχει πάρει μία άλλη μορφή. Δεν αποτελείται από πολλά άτομα σε μια γειτονιά, αλλά από ένα ή δύο παιδιά μπροστά από ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι. Η εργασία αυτή αποτελεί μια προσπάθεια συλλογής παραδοσιακών παιχνιδιών του χωριού, στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας να βελτιώσουμε τις διαπροσωπικές σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους και να μειώσουμε την ενδοσχολική βία και τις επιθετικές συμπεριφορές που παρατηρούνταν κυρίως στη διάρκεια του διαλείμματος. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε στον μέγιστο βαθμό και οι σχέσεις των παιδιών έγιναν αρμονικές και φιλικές. Ευχαριστούμε πάρα πολύ τους «μεγάλους» του χωριού και ιδιαίτερα τον κ. Δημήτρη Πλαγιάντση για την πολύτιμη βοήθειά τους στην πραγματοποίηση του πολιτιστικού προγράμματος με θέμα «Παιχνίδια του χωριού». Σους ευχαριστούμε κυρίως, επειδή διέθεσαν μέρος από το χρόνο τους για να απαντήσουν στα ερωτηματολόγια που τους δόθηκαν από τα παιδιά, ανασύροντας από τη μνήμη τους στιγμές των παιδικών τους χρόνων.

3 Καταγράφηκαν παλιά αγαπημένα παιχνίδια, πολλά από τα οποία φτιάχνονταν από τα ίδια τα παιδιά, χρησιμοποιώντας απλά υλικά, όπως κοκκινόχωμα για τους βόλους, πανιά και κουρέλια για κούκλες, κότσια αρνιού, ξύλα, κεραμίδια, πετραδάκια κ. ά. Σα περισσότερα παιχνίδια ήταν ομαδικά και παιζόντουσαν στις αλάνες, στις αυλές των σπιτιών και των σχολείων, στους δρόμους και στα γήπεδα. Σα πιο γνωστά και αγαπημένα παιχνίδια που καταγράφηκαν είναι: 1. Κουτσό 11. Μπίλιες 2. Κρυφτό 12. Σρίλιζα 3. Σσιλίκι 4. Κυνηγητό 5. Μπιζζ 6. Μήλα 7. Πετραδάκια 8. χοινάκι 9. Λάστιχο 10. Κούκλες 13. Κοπάνκες 14. Μακριά γαϊδούρα 15. Κότσια 16. κλαβάκια 17. Αργαλειός 18. Σζαμί 19. βούρα 20. Πετάει Πετάει Επιλέξαμε ενδεικτικά κάποια από αυτά, για να ξαναζωντανέψουμε την ατμόσφαιρα και την ζωντάνια των παιχνιδιών μιας άλλης εποχής, με σκοπό να βρουν τα σημερινά παιδιά σ αυτά τη χαρά της συμμετοχής και της δράσης. Επιπλέον να μάθουν να πειθαρχούν στην εφαρμογή των κανόνων, να καλλιεργήσουν και να αναπτύξουν την αντοχή, την ευκινησία, την ευστοχία, την ευστροφία, την εφευρετικότητα και τα ανακλαστικά τους. Επίσης να αντιληφθούν, ότι μέσα από αυτά τα παιχνίδια κυριαρχεί η άσκηση του σώματος αλλά και του νου, σε αντιδιαστολή με τα σημερινά παιχνίδια των πολυκαταστημάτων που τους τα στερούν. Σέλος, ελπίζουμε πως γονείς και δάσκαλοι θα ευαισθητοποιηθούν και θα δείξουν στα παιδιά τους, ότι μπορούν να παίξουν τα φαινομενικά απλοϊκά παιχνίδια του παππού και της γιαγιάς.

4 ΛΑΧΝΙΜΑΣΑ Σα λαχνίσματα (από το αρχαιοελληνικό ρήμα λαγχάνω= λαμβάνω κάτι με κλήρο) ή κληρωσιές είναι σύντομα παιδικά τραγούδια που λέγονται πριν την έναρξη των παιχνιδιών. -«Να τα βγάλουμε;» Ρωτούν τα παιδιά όταν πρόκειται να παίξουν ένα ομαδικό παιχνίδι. Αυτό σημαίνει ότι θα χρησιμοποιήσουν ένα λάχνισμα για να καθορίσουν με δίκαιο τρόπο ποιο παιδί ή ποια ομάδα θα παίξει πρώτη και ποια θα είναι η σύνθεσή της. υνήθως ξεκινάνε με τη λέξη μ π ο υ φ και λέγονται συλλαβιστά έτσι ώστε κάθε συλλαβή να αντιστοιχεί σε ένα παιδί. Σο παιδί στο οποία αντιστοιχεί η τελευταία συλλαβή παίρνει τον κλήρο και κάνει ότι έχουν προαποφασίσει τα παιδιά πριν την έναρξη του λαχνίσματος (π.χ. τα φυλάει ή παίζει πρώτος κλπ) Επίσης υπάρχουν και τα κορωνίσματα που γίνονται συνήθως μεταξύ των αρχηγών των δύο ομάδων και εκείνος που θα ευνοηθεί έχει την προτεραιότητα. Γίνονται επίσης και μεταξύ δύο παιχτών, αν για την εκτέλεση του παιχνιδιού είναι δύο παίχτες οπότε αυτοί είναι οι αρχηγοί. Η λέξη κορωνίσματα προέρχεται από το ουσιαστικό «κορώνα» που υποδηλώνει τη μία όψη ενός νομίσματος στην οποία υπήρχε ανάγλυφη η μορφή του βασιλιά. Σα νομίσματα της παλιάς εποχής, στη μια πλευρά τους εμφάνιζαν την ανάγλυφη μορφή του εκάστοτε βασιλιά και επειδή ο βασιλιάς φορούσε κορώνα, για το λόγο αυτό η πλευρά αυτή του νομίσματος λεγόταν «κορώνα», εν αντιθέσει προς την άλλη πλευρά του νομίσματος, που περιείχε γράμματα που φανέρωναν την αξία του νομίσματος και λεγόταν «γράμματα».

5 Σα συνηθέστερα λαχνίσματα - κορωνίσματα είναι : Κορώνα - γράμματα Α μπε-μπα-μπλομ του κίθε-μπλομ. Α μπε-μπα-μπλομ του κίθε μπλομ μπλιμ-μπλομ. Ποιος θα πάει εκεί; τη Βόρειο Αμερική, να δει κι έναν ελέφαντα που παίζει μουσική μ ένα κόκκινο βρακί που θα το φοράς εσύ στου παππού σου τη γιορτή που θα γίνει την Κυριακή. Ένα δύο τρία. Πήγα στην κυρία. Μου δωσε ένα μήλο μήλο δαγκωμένο. Σο δωσα στην κόρη έκανε εν αγόρι Σο βγαλε Θανάση σκούπα και φαράσι. Με τα πόδια Σρεις εφτά είκοσι μία Ρίξιμο σε σημάδι κι ο παπάς τριάντα μία βάζω στοίχημα δεκάξι κι όποιος βγει θα τα φυλάξει.

6 Άκατα μάκατα σούκου τουμπέ άμπερ φάμπερ ντομινέ άκατα μάκατα σούκου τουμπέ άμπερ φάμπερ, βγε! ι Μαριώ, Μαριώ σι ντο ρε μι μακαρό μακαρό. Λέω λέω τιπ τιπ τιπ. Ξαναλέω τιπ τιπ τιπ. Ουάν του θρι Ο Καρακατσάνης μπήκε στο τηγάνι κι έσπασε τ αυγά. Γιατί Καρακατσάνη μπήκες στο τηγάνι κι έσπασες τα αυγά; Υάε τώρα κι από μένα μία καρπαζιά! Έχω ένα αυτοκινητάκι που όλο-όλο τρέχει. -Και πού θα σταματήσει; -τη Γαλλία. (π.χ.) -Και τι χρώμα θα ζητήσει; -Μπλε. (π.χ.) -Η Γαλλία έχει χρώμα μπλε.

7 ΣΑ ΚΛΑΒΑΚΙΑ Σα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες κι η κάθε μία βάζει ένα λιθάρι εκεί που διαλέγει να έχει το «λημέρι» της. Σα δυο λημέρια είναι αντικριστά αλλά αρκετά μακριά το ένα από το άλλο και στη μέση της απόστασης μια γραμμή ορίζει το «σύνορο». Μόλις δοθεί το σύνθημα, όλοι κινούνται προς το σύνορο και κάθε παιδί της μιας ομάδας προσπαθεί να πιάσει αιχμάλωτο, «σκλαβάκι», ένα παιδί της άλλης ομάδας. κλαβάκι γίνεται το παιδί που το άγγιξε ο αντίπαλος. Σα σκλαβάκια μεταφέρονται στο λημέρι της ομάδας που τα έπιασε και μένουν εκεί ίσαμε που να καταφέρει ένα παιδί της δικής του ομάδας να τα αγγίξει, οπότε ελευθερώνονται. Νικάει όποια ομάδα πιάσει «σκλαβάκια» όλα τα παιδιά της άλλης ομάδας.

8 ΣΑ ΠΕΝΣΟΒΟΛΑ (ΠΕΣΡΑΔΑΚΙΑ) Σο παιχνίδι αυτό παίζεται με πέντε πετραδάκια. Ο παίκτης που παίζει πρώτος αφήνει τις 4 πέτρες κάτω και κρατάει στο χέρι του την πέμπτη. Πετάει στον αέρα την πέτρα και προσπαθεί να πιάσει μια πέτρα από κάτω και την άλλη που είναι στον αέρα, πριν αυτή πέσει κάτω. υνεχίζει το ίδιο με τις υπόλοιπες πέτρες πιάνοντάς τες μία μία. Σο ίδιο επαναλαμβάνεται πάλι με τη διαφορά ότι προσπαθεί να πιάσει δυο δυο τις πέτρες από κάτω. Μετά τρεις και στο τέλος τέσσερις πέτρες. Αφού περάσει απ όλα τα παραπάνω στάδια, στη συνέχεια ενώνει τις παλάμες και βάζει μέσα τις πέντε πέτρες. Σις πετάει ψηλά στον αέρα, γυρίζει τα χέρια στην επάνω πλευρά, τα ενώνει και προσπαθεί να πέσουν οι πέτρες πάνω τους. Αν κάποιο παιδί χάσει, ξεκινά το επόμενο παιδί και όταν ξανάρθει η σειρά του, συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε. ΛΑΣΙΧΟ

9 Δυο παιδιά κρατάνε το λάστιχο στα πόδια τους πρώτα με ανοιχτά πόδια στον αστράγαλο, στη συνέχεια στο γόνατο και τέλος στο μπούτι. Μετά με κλειστά πόδια ακολουθούν την ίδια σειρά και τέλος με το ένα πόδι. Πρέπει να κάνεις μια σειρά από κινήσεις για να περάσεις στην επόμενη και δυσκολότερη φάση του παιχνιδιού. Οι κινήσεις είναι : Με ένα πήδημα περνάς τα πόδια στο πρώτο λάστιχο (εύκολο στα δύο πόδια, δυσκολότερο στο ένα), μετά ταυτόχρονα τα βάζεις στο άλλο λάστιχο βγάζοντάς τα από το πρώτο, στη συνέχεια και τα δύο μέσα και τέλος και τα δύο έξω από το λάστιχο. Ο παίκτης που κάνει λάθος χάνει τη σειρά του και συνεχίζει ο επόμενος. Νικητής είναι όποιος καταφέρει να περάσει όλες τις δοκιμασίες με επιτυχία. ΣΖΑΜΙ

10 Σο τζαμί είναι ομαδικό παιχνίδι και για να παιχτεί χρειάζονται μία μπάλα και επτά μικρά κεραμίδια. Αρχικά οι παίκτες σχηματίζουν δύο ομάδες. τη συνέχεια χαράζουν έναν κύκλο και στο κέντρο του τοποθετούν τα κεραμίδια, το ένα πάνω στο άλλο, σχηματίζοντας μια πυραμίδα. Από το κέντρο του κύκλου μετρούν 10 βήματα και χαράζουν μια γραμμή. Η πρώτη ομάδα στέκεται πίσω από τα κεραμίδια και η δεύτερη πίσω από τη γραμμή. Κάθε παιδί από τη δεύτερη ομάδα προσπαθεί να ρίξει με μια βολή τα κεραμίδια με την μπάλα. ε περίπτωση που δεν τα καταφέρει παίρνει τη θέση της η άλλη ομάδα. Όταν κάποιο παιδί ρίξει τα κεραμίδια, τότε τα παιδιά της πρώτης ομάδας τα σκορπίζουν μέσα στο κύκλο και προσπαθούν με την μπάλα να «κάψουν» τους αντιπάλους τους. Η δεύτερη ομάδα προσπαθεί να στήσει ξανά την πυραμίδα, δηλαδή να κάνει «Τζαμί». Ο παίκτης που θα τοποθετήσει το τελευταίο κεραμίδι, φωνάζει «Σζαμί!» και η ομάδα του κερδίζει. Αν η πρώτη ομάδα καταφέρει να κάψει όλους τους αντιπάλους της πριν αυτοί κάνουν «Σζαμί», αρχίζει πάλι το παιχνίδι, μόνο που οι ομάδες αλλάζουν θέσεις. Νικήτρια είναι η ομάδα που κάνει τα περισσότερα «Σζαμί». ΜΠΙΛΙΕ

11 Σο παιχνίδι αυτό παίζεται κυρίως από τα αγόρια τα οποία πρέπει να έχουν 3 μπίλιες το καθένα. Σα παιδιά σκάβουν μια τρύπα και στέκονται όλοι πίσω από μια γραμμή σε απόσταση 3-4 μέτρων από την τρύπα. Πετούν τις μπίλιες τους με τη σειρά και προσπαθούν να τις βάλουν στην τρύπα. Όποιος τα καταφέρνει παίρνει τη μπίλια του. τη συνέχεια ρίχνουν όλοι μια μεγαλύτερη μπίλια (τη μάνα) κοντά στις δικές τους. Ο κάθε παίκτης χτυπά με τη μάνα από το σημείο που βρίσκεται κάθε φορά τις μπίλιες του, προσπαθώντας να τις βάλει στη τρύπα. Νικητής είναι αυτός που θα βάλει πρώτος όλες τις μπίλιες στη τρύπα. Αυτός έχει το δικαίωμα να πάρει μια μπίλια από κάθε παίκτη. ΣΡΙΛΙΖΑ

12 Παίζεται από δύο παίκτες και τα υλικά που χρειάζονται είναι 3 μικρές πέτρες και 3 μικρά κεραμιδάκια. Ο ένας παίκτης παίρνει τα κεραμίδια και ο άλλος τις πέτρες. χεδιάζουν στο έδαφος το παρακάτω σχήμα : και βάζουν εναλλάξ τις πέτρες και τα κεραμίδια πάνω στα σημεία που τέμνονται οι γραμμές του σχήματος, προσπαθώντας να σχηματίσουν τριάδα (οριζόντια, κάθετα ή διαγώνια). Αν δε σχηματιστεί τριάδα όταν τοποθετηθούν όλες οι πέτρες, τότε οι παίκτες μετακινούν εναλλάξ τις πέτρες τους σε διπλανά ελεύθερα σημεία μέχρι να σχηματιστεί τριάδα. Αυτός που θα σχηματίσει τριάδα, φωνάζει «τρίλιζα» και κερδίζει το παιχνίδι. Τπάρχει και η παρακάτω παραλλαγή που παίζεται με εννέα πετραδάκια και λέγεται εννιάρα. ΚΟΤΣΟ

13 Και αυτό το παιχνίδι όπως και το λάστιχο παίζεται συνήθως από κορίτσια. Σα παιδιά χαράζουν στο έδαφος το παρακάτω σχήμα και «τα βγάζουν» για να δουν με ποια σειρά θα παίξουν. Σο κάθε παιδί έχει από μια μικρή κεραμίδα. Σο παιδί που παίζει πρώτο, πετάει τη κεραμίδα του στο 1 και στη συνέχεια μπαίνει στο τετράγωνο με το ένα πόδι και πηδώντας πηγαίνει από τετράγωνο σε τετράγωνο. τα τετράγωνα 2 και 3, 5 και 6, 8 και 9 πατάει με τα δύο πόδια, βάζοντας το ένα πόδι στον έναν αριθμό και το άλλο πόδι στον άλλο. Όταν φτάσει στο 8 και 9 κάνει μεταβολή πηδώντας και επιστρέφει πίσω. Μόλις φτάσει στο 1, σκύβει παίρνει την κεραμίδα του και βγαίνει έξω. Η παραπάνω διαδικασία επαναλαμβάνεται και με τους άλλους αριθμούς. Αν το κεραμίδι πέσει πάνω στις διαχωριστικές γραμμές ή αν πατήσει ο παίκτης στις γραμμές ή πατήσει με τα δύο πόδια εκεί που δεν πρέπει, χάνει και ακολουθεί ο επόμενος παίκτης. Όταν κάποιος περάσει με επιτυχία την παραπάνω διαδικασία, κερδίζει ένα παιχνίδι. Νικητής είναι αυτός που θα κερδίσει τα περισσότερα παιχνίδια ΣΟ ΧΟΙΝΑΚΙ

14 Για το παιχνίδι αυτό απαραίτητο είναι ένα μακρύ σχοινί. Σα παιδιά τα βγάζουν για να δουν ποια θα γυρνούν το σχοινί. Σα υπόλοιπα τα βγάζουν για να δουν ποιο παιδί θα μπει μέσα στο παιχνίδι πρώτο. τη συνέχεια τα δυο παιδιά γυρνούν το σχοινάκι με τέτοιο τρόπο, ώστε να σχηματίζεται καμάρα. Σα άλλα πηδούν το σχοινάκι και προσπαθούν να μη το πατήσουν. Σο παιδί που θα το πατήσει πηγαίνει να γυρίσει το σχοινί. Αν κάποιο κουραστεί μπορεί να βγει για λίγο έξω από το παιχνίδι, χωρίς όμως να πατήσει το σχοινάκι. ΜΠΙΖΖΖ!

15 Σα παιδιά τα βγάζουν για να δουν ποιος θα τα φυλάει. Αυτός που τα φυλάει στέκεται σκυφτός, βάζει το δεξί του χέρι κάτω από την αριστερή του μασχάλη με την παλάμη ανοιχτή και με το αριστερό του χέρι κλείνει τα μάτια του. Οι υπόλοιποι παίκτες στέκονται προς τ αριστερά του και ένας από αυτούς τον πλησιάζει, του χτυπάει την ανοιχτή παλάμη και απομακρύνεται γρήγορα. Αμέσως όλα τα παιδιά φωνάζουν «Μπιζ!!», στριφογυρίζοντας το δάχτυλό τους. Αυτός που τα φυλάει πρέπει να μαντέψει ποιος τον χτύπησε. Αν τον βρει, τα φυλάει αυτός. Αν όχι, τα φυλάει πάλι ο ίδιος παίχτης. ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ Σα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες, την ομάδα του «Πολέμου» και την ομάδα της «Ειρήνης». Οι δύο ομάδες στέκονται αντικριστά σε απόσταση

16 5-6 μέτρων και πιάνουν σφιχτά τα χέρια φτιάχνοντας μια ανθρώπινη αλυσίδα. Υωνάζει πρώτα η ομάδα του «Πολέμου»: - Ζητάμε πόλεμο! Απαντάει η ομάδα της «Ειρήνης»: - Κι εμείς ειρήνη! Ρωτάει η ομάδα του «Πολέμου» : - ε ποιον παραδίνεστε; Η ομάδα της «Ειρήνης» πρέπει τώρα να διαλέξει ποιο παιδί θα επιτεθεί εναντίον τους. Σο παιδί αυτό παίρνει φόρα και ορμάει πάνω τους. Αυτά σφίγγουν τα χέρια και περιμένουν. Σο παιδί που τρέχει, ρίχνει όλο το βάρος του στην αλυσίδα και προσπαθεί να τη σπάσει. Αν την σπάσει διαλέγει ένα παιδί από την ομάδα της «Ειρήνης» και το παίρνει αιχμάλωτο στη δική του ομάδα. Αν δε καταφέρει να σπάσει την αλυσίδα, τότε γίνεται αυτό αιχμάλωτο. Κερδίζει η ομάδα που έχει τους περισσότερους αιχμαλώτους.

17 Ο ΑΡΓΑΛΕΙΟ Παιχνίδι που παίζεται με μια κλωστή μήκους εκατοστών δεμένη στα δύο άκρα. τη συνέχεια με περίπλοκες κινήσεις έδιναν στη κλωστή διάφορα σχήματα καθώς αυτή περνούσε από τα δάχτυλα του ενός παιδιού στα δάχτυλα του άλλου, όπως φαίνεται στις παρακάτω εικόνες: εικ.1 εικ.2 εικ.3 εικ.4 εικ.5 εικ.6 εικ.7 εικ.8 εικ.9

18 ΣΑ ΚΟΣΙΑ Κάθε παίκτης έχει 4 κότσια. Σο ένα από αυτά είναι η «μάνα». Για να ξεχωρίζει και για να είναι πιο βαρύ από τα υπόλοιπα, γεμίζουν τις λακκούβες του με καλάι. Βάζουν τα 3 κότσια στη σειρά και προσπαθούν από κάποια απόσταση να τα πετύχουν, σημαδεύοντάς τα με τη «μάνα». Νικητής είναι αυτός που θα καταφέρει να πετύχει τα περισσότερα κότσια.