Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των πολεμικών συγκρούσεων στη Μεσόγειο. Αποστολή του ΤΕΕ στο Λίβανο

Transcript

1 TEE Δελτίο Τύπου ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 20 Σεπτεμβρίου 2006 Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των πολεμικών συγκρούσεων στη Μεσόγειο Αποστολή του ΤΕΕ στο Λίβανο Παρέμβαση του ΤΕΕ στη συζήτηση στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή της Βουλής για την Προστασία του Περιβάλλοντος Τα περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιούργησαν οι πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις στο Λίβανο, έθεσε με έμφαση και συγκεκριμένα στοιχεία σήμερα το ΤΕΕ, κατά τη συζήτηση που έγινε στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή της Βουλής για την Προστασία του Περιβάλλοντος, που συνεδρίασε με θέμα «Η περιβαλλοντική κατάσταση της Μεσογείου σήμερα». Να σημειωθεί ότι το ΤΕΕ βρίσκεται σε συνεννόηση με το αντίστοιχο Επιμελητήριο του Λιβάνου και αποστολή, υπό τον Πρόεδρο Γιάννη Αλαβάνο, θα συναντηθεί με την ηγεσία του Επιμελητηρίου στη Βηρυττό, στις 29 Σεπτεμβρίου, με πρόθεση οι συνομιλίες να καταλήξουν σε υπογραφή συμφώνου συνεργασίας. Κατά τη συζήτηση, στην οποία είχαν κληθεί να μιλήσουν και εκπρόσωποι Μη Κυβερνητικών Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, η εκπρόσωπος του ΤΕΕ Χριστίνα Θεοχάρη, Επιμελήτρια της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης του ΤΕΕ παρουσιάζοντας τις θέσεις του ΤΕΕ, υπογράμμισε μεταξύ άλλων: «Κάθε πολεμική σύρραξη αποτελεί a priori καταπάτηση κάθε αρχής δικαίου και πρόξενο καταστροφών κάθε είδους. Από αυτή την λαίλαπα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει το περιβάλλον. Φυσικά μπροστά στην απώλεια ανθρωπίνων ζωών καμία παράπλευρη απώλεια δεν θα μπορούσε να προταχθεί. Οφείλουμε όμως να δούμε τις φθορές που προξενούν στο περιβάλλον και τα οικοσυστήματα οι πολεμικές συρράξεις σε άμεσο και μεσομακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα και να ενισχύσουμε ο καθένας από την σκοπιά του την ειρηνική επίλυση των διαφορών για να αποφύγουμε εκτός των άλλων και την καταστροφή του περιβάλλοντος». Αναφερόμενη στα νέα όπλα που κάθε φορά χρησιμοποιούνται σε ένα νέο πόλεμο και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον τόνισε: 1

2 «Κάθε πολεμική σύρραξη αποτελεί ευκαιρία παρουσίασης νέων οπλικών συστημάτων προς άγρα νέων πελατών. Παράλληλα η στρατιωτική έρευνα εστιάζεται στο πως θα υπάρχουν όλο και λιγότερα θύματα μεταξύ των στρατιωτών, αδιαφορώντας για τα θύματα μεταξύ των αμάχων. Στο πρόσφατο παρελθόν ο αριθμός των θυμάτων στους πολέμους του Βιετνάμ, Ιράκ, Βοσνίας κλπ έφτασε στο 80% σε σχέση με τον αριθμό των θυμάτων στις γραμμές του στρατού στους προηγούμενους πολέμους, χωρίς να υπάρχει ανάλογη στατιστική για τους αμάχους. Στον πόλεμο του Βιετνάμ οι αμερικανικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν τον πορτοκαλί παράγοντα ( agent orange ) που το ράντιζαν αεροπλάνα πάνω από τα δάση του Βιετνάμ προκαλούσαν αποφύλλωση των δέντρων και εύκολο εντοπισμό των Βιετκόνγκ. Όμως ο πορτοκαλί παράγοντας είχε προσμίξεις διοξινών που προκάλεσαν μέχρι σήμερα στις περιοχές του Βιετνάμ που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο από θύματα καρκίνου και τερατογενέσεων. Στο Ιράκ χρησιμοποιήθηκαν βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου που προσέβαλαν με καρκινογένεση και άλλες ασθένειες αμερικανούς στρατιώτες και περισσότερο από αμάχους. Στην Βοσνία και τη Γιουγκοσλαβία, εκτός από τα βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου χρησιμοποίησαν και μικρά, λεπτά φύλλα αλουμινίου που όταν ρίχνονταν στον αέρα από αεροπλάνο μπλοκάριζαν τα ραντάρ που δεν μπορούσαν να εντοπίσουν τα αεροπλάνα. Επίσης χρησιμοποιούσαν ίνες από άνθρακα που όταν ρίχνονταν από αεροπλάνα προκαλούσαν βραχυκύκλωμα στις εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής και το Βελιγράδι βυθίστηκε στο σκοτάδι αρκετές φορές. Στο Αφγανιστάν χρησιμοποιήθηκαν βόμβες με μεγάλη διεισδυτική ικανότητα που μπορούσαν να περάσουν μέχρι και 60 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης να προκαλέσουν ισχυρότατες εκρήξεις ισοδύναμες σεισμών πολλών ρίχτερ και συγχρόνως κατανάλωναν τεράστιες ποσότητες οξυγόνου και προκαλούσαν ασφυξία σε όσους βρίσκονταν μέσα στις σήραγγες. Ας μην ξεχνάμε και τα μίνι-πυρηνικά, καινούργια οπλικά συστήματα έχουν αναπτυχθεί στο οπλοστάσιο των Η.Π.Α και άλλων χωρών ίσως. Τελευταίο αλλά όχι έσχατο το HAARP, Ερευνητικό Πρόγραμμα Υψηλής Συχνότητας Δραστικής Ακτινοβολίας που (High-frequency Active Aural Research Program), το οποίο ερευνά το Αμερικανικό Πεντάγωνο από τις αρχές της δεκαετίας του 70. Το HAARP αποτελεί απειλή για το περιβάλλον, πιο συγκεκριμένα για το κλίμα, και όπλο μαζικής καταστροφής αφού ολόκληροι πληθυσμοί μπορεί να πνιγούν από πλημμύρες ή να καταδικαστούν σε λιμοκτονία από τις μακρές περιόδους ξηρασίας». Αναφερόμενη ειδικότερα στην περιβαλλοντική κρίση που προκλήθηκε στο Λίβανο κατά τις πρόσφατες στρατιωτικές συγκρούσεις, αναφέρθηκε στις ακόλουθες συγκεκριμένες περιπτώσεις: Τη θαλάσσια ρύπανση Ένα από τα πλήγματα με τον μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο υπήρξε ο βομβαρδισμός από τους ισραηλινούς, στις 13 και 15 Ιουλίου 2006, του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην πόλη Τζίγε, 28 χιλιόμετρα νοτίως της Βηρυτού. Ένα μέρος του αποθηκευμένου πετρελαίου καιγόταν για αρκετές μέρες. 2

3 Ένα άλλο μέρος διέρρευσε στη θάλασσα. Το Λιβανικό υπουργείο Περιβάλλοντος αποτίμησε σε περίπου τόνους την ποσότητα που έπεσε στην θάλασσα. Ως τις αρχές Αυγούστου 2006 οι λιβανικές ακτές είχαν ρυπανθεί από την περιοχή Damur νοτίως της Βηρυτού μέχρι τα σύνορα με την Συρία στα βόρεια. Λόγω του ναυτικού αποκλεισμού του Λιβάνου από το Ισραήλ δεν υπήρξε δυνατότητα επέμβασης για τον περιορισμό της επέκτασης της πετρελαιοκηλίδας. Τον εθνικό δρυμό των κέδρων Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα πάρκα προστασίας του κέδρου που βρίσκεται στην νότια πλευρά της χώρας, και απλώνεται σε έκταση τετραγωνικών χιλιομέτρων. Σε άμεση επαφή με τον δρυμό βρίσκεται ένας από τους αυτοκινητόδρομους που συνδέουν το Λίβανο με τη Συρία, ο οποίος βομβαρδίστηκε αλλεπάλληλες φορές. Τα δάση της περιοχής αποτελούν επίσης καταφύγιο για 32 είδη άγριων θηλαστικών, 12 από τα οποία απειλούνται παγκοσμίως. Μαζί με αυτά απειλήθηκαν, επίσης, άλλα 200 είδη πουλιών και 400 φυτών. Τις αστικές υποδομές Όπως σε όλους τους πρόσφατους πολέμους και παρά τις δηλώσεις περί χειρουργικών δήθεν χτυπημάτων, οι απώλειες σε αμάχους και σε ζωτικές υποδομές για την επιβίωσή τους είναι σύνηθες φαινόμενο. Το ίδιο συνέβη και στον Λίβανο όπου οι υποδομές παροχής νερού της πρωτεύουσας και πολλών πόλεων κατεστράφησαν με απρόβλεπτες συνέπειες ως προς τον κίνδυνο εκδήλωσης επιδημιών στον πληθυσμό. Το ίδιο αφορά και στις λοιπές υποδομές που συγκροτούν το αστικό περιβάλλον όπως κατοικίες και οδικοί άξονες. Φυσικά δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε τις απώλειες σε μνημεία πολιτισμού. Όπως τόνισε η κα Θεοχάρη για όλες αυτές τις επιπτώσεις δεν προβλέπονται κυρώσεις. Επεσήμανε, πάντως, ότι ο Έλληνας Επίτροπος Σταύρος Δήμας πρόσφατα υποστήριξε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να στρέψει την προσοχή της και στην κατεύθυνση ώστε οι χώρες που ευθύνονται για την καταστροφή του περιβάλλοντος και στη διάρκεια του πολέμου να αντιμετωπίζουν κυρώσεις. «Αυτό είναι κάτι που πρέπει να δούμε για τη διατήρηση της σταθερότητας του πλανήτη. Θα πρέπει να υπάρξει ένας κανόνας "δικαίου του πολέμου" και σ' ό,τι αφορά στο περιβάλλον. Πρέπει να ελπίσουμε ότι αυτό θα είναι το αποτέλεσμα μετά από μερικά χρόνια. Αν π.χ. κάποιες χώρες προκαλούν μεγάλες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στη διάρκεια ενός πολέμου, να έχουν τις ανάλογες συνέπειες με εκείνες που μολύνουν το περιβάλλον». Γενικότερα, για την επιδείνωση του περιβάλλοντος στη Μεσόγειο, η εκπρόσωπος του ΤΕΕ επεσήμανε ότι παρά τις διεθνείς προσπάθειες που καταβάλλονται εδώ και 30 χρόνια για την προστασία της, η Μεσόγειος εξακολουθεί να είναι εύθραυστο σύστημα και υποβαθμίζεται όσο αυξάνονται οι περιβαλλοντικές πιέσεις. Στις πιέσεις αυτές συγκαταλέγονται η ρύπανση από τη βιομηχανία, τις θαλάσσιες μεταφορές και τα νοικοκυριά, καθώς και η απώλεια ανοικτών περιοχών και η καταστροφή παράκτιων οικοσυστημάτων, όπως των δασών που θυσιάζονται για κατασκευαστικές 3

4 δραστηριότητες. Βάσει των σημερινών υπολογισμών, αναμένεται ότι το 50% των ακτών της Μεσογείου θα έχει κτισθεί έως το Μολονότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι γνωστά και υφίστανται σχετικές λύσεις, η δράση που έχει αναληφθεί μέχρι σήμερα σε διεθνές επίπεδο δεν υπήρξε ιδιαίτερα αποτελεσματική, λόγω της έλλειψης χρηματοδοτικής στήριξης, της χαμηλής πολιτικής προτεραιότητας που είχε αποδοθεί στην προστασία του περιβάλλοντος σε πολλές χώρες, της περιορισμένης ευαισθητοποίησης του κοινού και της ασήμαντης θεσμικής συνεργασίας Επειδή οι περιβαλλοντικές ανάγκες της Μεσογείου υπερβαίνουν κατά πολύ τα μέσα που διατίθενται σήμερα για την αντιμετώπισή τους, η προσπάθεια θα πρέπει να εστιασθεί σε τομείς που μπορούν να αποφέρουν σαφή προστιθέμενη αξία και περιλαμβάνονται στην εξαγγελθείσα από την Ε.Ε. στις 6 Σεπτεμβρίου 2006, Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Μεσόγειο και στοχεύει στην: Προαγωγή της αειφόρου χρήσης της θάλασσας και των ακτών, Πρόληψη της πρόκλησης ρύπανσης, Μείωση των επιπέδων της ρύπανσης στην περιοχή, Ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των γειτονικών χωρών για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών θεμάτων, Διαμόρφωση αποτελεσματικών θεσμικών οργάνων και πολιτικών με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, Αξιοποίηση των χρηματοδοτικών ενισχύσεων, αναβάθμιση του διαλόγου μεταξύ των χωρών της περιοχής, βελτίωση του συντονισμού των προσπαθειών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Μεσογείου. Αναφερόμενη, ειδικότερα, στη χώρα μας και σε δυο μείζονος σημασίας προβλήματα με επιπτώσεις στις παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές, στάθηκε στο θέμα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των υγρών αστικών αποβλήτων σε πόλεις πάνω από κατοίκους και το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό και την παραλία. Για τις εγκαταστάσεις αποβλήτων είπε ότι λόγω μη συμμόρφωσης στην Κοινοτική Οδηγία, η χώρα μας βρίσκεται στη διαδικασία παραπομπής στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για 29 πόλεις. Την ίδια ώρα παραμένει η ανάγκη της διασφάλισης της ορθής λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών αποβλήτων εκεί όπου αυτοί υπάρχουν. Για να διασφαλιστούν οι παράκτιες περιοχές θα πρέπει να υπάρξει μια ελληνική στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη αντίστοιχη με την ευρωπαϊκή. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί με το πρόσφατο νομοσχέδιο για τον Αιγιαλό και την Παραλία του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών (!), όπου το ΥΠΟΙΟ ερήμην του ΥΠΕΧΩΔΕ και με μια ορολογία παρωχημένη, όπου ο αιγιαλός και η παραλία αποτελούν «πράγματα», έρχεται να αλώσει κατ ουσία έναν ανεκτίμητο φυσικό πόρο που είναι οι 4

5 ελληνικές παραλίες. Η παράδοση του αιγιαλού και της παραλίας σε κάθε είδους δραστηριότητες, χωρίς να υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός, απειλεί την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη των παρακτίων περιοχών της χώρας μας, κατέληξε η κα Θεοχάρη. 5