Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 1ο#Κεφάλαιο#Άνθρωπος#και#Υγεία# # Ερωτήσεις# #Απαντήσεις# 1.#α)#Τι#είναι#η#ομοιόσταση;##

Transcript

1 1 ο ΚεφάλαιοΆνθρωποςκαιΥγεία Ερωτήσεις Απαντήσεις 1.α)Τιείναιηομοιόσταση; Ηικανότητατουοργανισμούναδιατηρείσταθερέςτιςσυνθήκεςτου εσωτερικούπεριβάλλοντος(θερμοκρασία,συγκεντρώσειςδιαφόρων συστατικώνκ.λ.π.),παράτιςεξωτερικέςμεταβολές,ονομάζεταιομοιόσταση. (σελ9σχολικού) β)νααναφέρειςπαραδείγματαομοιοστατικώνμηχανισμώνστον άνθρωπο. Θερμοκρασίατουσώματος(δέρμα). Συγκέντρωσηγλυκόζηςστοαίμα. phαίματος,σταθερόστο7,4. ΕπίπεδαCO2στοαίμα 2.α)Τιμπορείναπροκαλέσειηδιαταραχήτηςομοιόστασης; Κάθεδιαταραχήτηςομοιόστασηςμπορείναπροκαλέσειτηνεκδήλωση διαφόρωνασθενειών.ηαδυναμίααποκατάστασηςτηςομοιόστασηςμπορεί ναοδηγήσεισεανεπανόρθωτηβλάβητουοργανισμού,ακόμακαιστο θάνατο. β)νααναφέρειςπαράγοντεςπουεπηρεάζουντηνομοιόσταση. Ακραίεςμεταβολέςτουπεριβάλλοντος: Θερμοκρασία, Ακτινοβολίες, Διαθεσιμότηταοξυγόνουκ.λ.π. Παράγοντεςπουείναιαπόρροιατουτρόπουζωής: Κάπνισμα, Αλκοόλ,κ.λ.π Παθογόνοιμικροοργανισμοί. 3.Ποιοιοργανισμοίχαρακτηρίζονταιμικροοργανισμοί; Γενικά,ωςμικροοργανισμοίήμικρόβιαχαρακτηρίζονταιεκείνοιοι οργανισμοίτουςοποίουςδενμπορούμεναδιακρίνουμεμεγυμνόμάτι,γιατί έχουνμέγεθοςμικρότεροαπό0,1mm. 4.Ποιοιμικροοργανισμοίχαρακτηρίζονταιπαράσιτα; Παράσιταχαρακτηρίζονταιορισμένοιμικροοργανισμοί,οιοποίοι προκειμένουναεπιβιώσουνκαινααναπαραχθούν,περνούνέναμέροςή ολόκληρητηζωήτουςστοεσωτερικόκάποιουάλλουοργανισμού,που χαρακτηρίζεταιωςξενιστής. 1

2 5.Νααναφέρειςχαρακτηριστικάπρωτόζωα,τουςτρόπους μετάδοσήςτουςκαιτιςασθένειεςπουπροκαλούν. Τοπλασμώδιομεταδίδεταιμετοκουνούπικαιπροκαλείελονοσία. Τοτρυπανόσωμαμεταδίδεταιμετημύγατσε[τσεκαιπροκαλείτην ασθένειατουύπνου. Ηαμοιβάδαμεταδίδεταιμετηντροφήκαιτονερόκαιπροκαλεί αμοιβαδοειδήδυσεντερία. Τοτοξόπλασμαμεταδίδεταιμετακατοικίδιαζώακαιπροσβάλειβασικά όργαναόπωςτουςπνεύμονες,τοήπαρκαιτοσπλήνακαιπροκαλεί αποβολέςστιςεγκύους. Σημείωση:Ηλοίμωξηαπότριχομομονάδαείναισεξουαλικώς μεταδιδόμενονόσημα. 6.Τιείναιταδερματόφυτα; Ταδερματόφυτααποτελούνμιαειδικήκατηγορίαμυκήτωνπου προσβάλουντοδέρμα,ιδιαίτερατοτριχωτότηςκεφαλής,αλλάκαιτις μεσοδακτύλιεςπεριοχέςτωνποδιώνπροκαλώνταςερυθρότητα (κοκκίνισμα)καιέντονοκνησμό(φαγούρα). 7.Τιείναιταενδοσπόρια; Σχηματίζονταιαπόμερικάβακτήριαότανβρεθούνσεαντίξοες συνθήκες(π.χ.ακραίεςθερμοκρασίες,ακτινοβολίεςκ.λ.π.) Είναιαφυδατωμένακύτταρα Έχουνανθεκτικάτοιχώματακαι Χαμηλούςμεταβολικούςρυθμούς «Βλαστάνουν»καιδίνουντοκαθένααπόέναβακτήριοότανοι συνθήκεςγίνουνξανάευνοϊκές. 8.Γιαποιολόγοχαρακτηρίζονταιοιιοίυποχρεωτικάενδοκυτταρικά παράσιτα; Οιιοίχαρακτηρίζονταιωςυποχρεωτικάενδοκυτταρικάπαράσιταγιατί εξασφαλίζουναπότονξενιστήτουςμηχανισμούς: αντιγραφής μεταγραφής μετάφρασης μεσκοπότονπολλαπλασιασμότους. 9.Τιείναιημόλυνσηκαιτιηλοίμωξη; Μόλυνσηείναιηείσοδοςενόςμικροοργανισμούστονοργανισμότου ανθρώπου. 2

3 Λοίμωξηείναιηεγκατάστασηκαιοπολλαπλασιασμόςενός μικροοργανισμούστονοργανισμότουανθρώπου. 10.Μεποιουςτρόπουςμεταδίδονταιοιπαθογόνοιμικροοργανισμοί; Μετηντροφή. Μετονερό. Μετηνεπαφήμεμολυσμέναζώα. Μετασταγονίδιατουβήχαασθενούςατόμου. Μετηνάμεσηεπαφήμεμολυσμένοάτομο Μετηνέμμεσηεπαφήμεαντικείμεναπουέχουνχρησιμοποιηθείαπό μολυσμένοάτομο. 11.Τιείναιτααντιβιοτικά; Χημικέςουσίεςμεαντιμικροβιακήδράσηπου Παράγονταιαπό:βακτήρια,μύκητες,φυτάκαι Δρουνεναντίον:βακτηρίων,μυκήτων,πρωτοζώων 12.ΠωςμεταδίδεταιηηπατίτιδαC;(ήοποιοδήποτεάλλο ΣεξουαλικώςΜεταδιδόμενοΝόσημα]ΣΜΝ;) Μετησεξουαλικήεπαφή. Μέσωτουαίματοςήτωνπαραγώγωντου μεταγγίσειςή χρήσημολυσμένηςσύριγγας Απότημολυσμένημητέραστοέμβρυο. 13.Ποιοιμηχανισμοίπαρεμποδίζουντηνείσοδοτων μικροοργανισμώνστονανθρώπινοοργανισμό; Οιμηχανισμοίπουπαρεμποδίζουντηνείσοδοτωνμικροοργανισμώνείναιτο δέρμα,πουκαλύπτειτηνεξωτερικήεπιφάνειακαιοιβλεννογόνοι,που καλύπτουντιςκοιλότητεςτουοργανισμού.στηνάμυνασυμμετέχουντόσοη δομήτουκάθεσχηματισμούόσοκαιοιουσίεςπουπαράγονται. 14.Μεποιοτρόποσυμμετέχειστηνάμυνατουανθρώπινουσώματος οπυρετός; Οπυρετόςείναιημηφυσιολογικήθερμοκρασίατουσώματοςκατάτη διάρκειαμιαςγενικευμένηςμικροβιακήςμόλυνσης.οπυρετός: Εμποδίζειτηνανάπτυξηκαιτονπολλαπλασιασμότωνβακτηρίων Παρεμποδίζειτηλειτουργίατωνενζύμωντωνκυττάρων,ηοποία, σεπεριπτώσειςιώσεωνέχειωςαποτέλεσματηναναστολήτου πολλαπλασιασμούτωνιών 3

4 Επιπλέονοπυρετόςενισχύειτηδράσητωνφαγοκυττάρων. 15.Τιείναιηανοσία; Ανοσίαείναιηικανότητατουανθρώπινουοργανισμούνααναγνωρίζει οποιαδήποτεξένηπροςαυτόνουσίακαινααντιδράπαράγοντας εξειδικευμένακύτταρακαικυτταρικάπροϊόντα(π.χ.αντισώματα),ώστενα τηνεξουδετερώσει. 16.Τιείναιτααντιγόνα;Ποιοιπαράγοντεςμπορούνναδράσουνως αντιγόνα; Αντιγόνοείναικάθεουσίαξένηπροςτονανθρώπινοοργανισμό,που προκαλείτηναντίδρασητουανοσοβιολογικούσυστήματος,δηλαδήτην ανοσοβιολογικήαπόκριση. Ωςαντιγόναμπορούνναδράσουν: Έναςολόκληροςμικροοργανισμός, Ένατμήμααυτούή Τοξικέςουσίεςπουπαράγονταιαπόαυτόν. Ηγύρη, Διάφορεςφαρμακευτικέςουσίες, Συστατικάτροφών, Κύτταραή Ορόςαπόάλλαάτομαήζώα. 17.Ποιαείναιταχαρακτηριστικάτωνμηχανισμώνειδικήςάμυνας πουτουςκάνουνναδιαφέρουναπότουςμηχανισμούςτηςμηειδικής άμυνας; Ταχαρακτηριστικάτωνμηχανισμώνειδικήςάμυναςπουτουςκάνουννα διαφέρουναπότουςμηχανισμούςτηςμηειδικήςάμυναςείναι: Ηεξειδίκευση,πουσημαίνειότιταπροϊόντατηςανοσοβιολογικής απόκρισηςθαδράσουνμόνοεναντίοντηςουσίαςπουπροκάλεσετην παραγωγήτουςκαι Ημνήμη,πουείναιηικανότητατουοργανισμούνα«θυμάται»τα αντιγόναμεταοποίαέχειέρθεισεεπαφή,έτσιώστεμετάαπόμια πιθανήδεύτερηέκθεσήτουςσεαυτάνααντιδράγρηγορότερα. 4

5 2 ο ΚεφάλαιοΆνθρωποςκαιΠεριβάλλον 18.Τιείναιτοοικοσύστημα; Είναισύστημαμελέτηςπουπεριλαμβάνει: Τουςβιοτικούςπαράγοντες: Όλουςτουςοργανισμούς Τουςαβιοτικούςπαράγοντες: Κλίμα, Έδαφος, Διαθεσιμότηταθρεπτικώνκ.λ.π. Τιςμεταξύτουςαλληλεπιδράσεις. 19.α)Τιείναιοπληθυσμός; Πληθυσμόςείναιοιοργανισμοίενόςοικοσυστήματοςπουανήκουνστοίδιο είδος(π.χ.οισκύλοιτουπειραιά). β)τιείναιηβιοκοινότητα; Βιοκοινότηταείναιτοσύνολοτωνδιαφορετικώνπληθυσμώνπουζουνσε έναοικοσύστημακαιοιμεταξύτουςσχέσεις(π.χ.οισκύλοι,οιγάτες,οι άνθρωποι,οικατσαρίδεςκ.λ.π.τουπειραιά).βιοκοινότηταείναι,πρακτικά, όλοιοιοργανισμοίενόςοικοσυστήματος,δηλαδή,οιβιοτικοίπαράγοντες. γ)τιείναιοβιότοπος; Βιότοποςείναιηπεριοχήστηνοποίαζειέναςπληθυσμόςήμιαβιοκοινότητα. 20.Ποιοιοργανισμοίχαρακτηρίζονταικαταναλωτέςκαιπώς διακρίνονταισετάξεις; Καταναλωτέςείναιόσοιτρέφονταιμεάλλουςφυτικούςήζωικούς οργανισμούς.διακρίνονται,ανάλογαμετοναριθμότων«βημάτων»από τουςπαραγωγούς,σε: Καταναλωτές1ηςτάξης(φυτοφάγαζώα). Καταναλωτές2ηςτάξης(σαρκοφάγαπουτρέφονταιμε φυτοφάγα). Καταναλωτές3ηςτάξης(σαρκοφάγαπουτρέφονταιμε σαρκοφάγα). 21.Γιαποιουςλόγουςείναιδύσκοληηκατάταξητωνκαταναλωτών σετροφικάεπίπεδα; Υπάρχουνοργανισμοίπουείναιταυτόχρονακαισαρκοφάγοικαι φυτοφάγοι. 5

6 Υπάρχουνοργανισμοίπουμεταβάλλουντιςδιατροφικέςσυνήθειες ανάλογαμετηνεποχήτουέτους. Υπάρχουνοργανισμοίπουμεταβάλλουντιςδιατροφικέςσυνήθειες ανάλογαμετοστάδιοτηςζωήςτους. 22.Μεποιουςτρόπουςμπορείναερημοποιηθείέναοικοσύστημα; Ερημοποιημέναοικοσυστήματα(τεχνητά)μπορείναέχουνπροκύψει: Απόκαταστροφήτουςλόγωτηςόξινηςβροχής Απότηναποψίλωση(κυρίωςστατροπικάδάση) Απότιςπυρκαγιές(μεσογειακάοικοσυστήματα) Απότηνυπερβόσκηση(μεσογειακάοικοσυστήματα) 23.Ποιοιπαράγοντεςείναιυπεύθυνοιγιατοφαινόμενοτου θερμοκηπίου; Τοφαινόμενοτουθερμοκηπίουοφείλεταιστηδέσμευσητηςυπέρυθρης αντινοβολίαςαπότοco2καιτουςυδρατμούςτηςατμόσφαιρας. 24.Πουοφείλεταιηκαταστροφήτηςστοιβάδαςτουόζοντοςκαι ποιεςείναιοιεπιπτώσειςαπότηνκαταστροφήτης; Τοόζονκαταστρέφεταιαπόχημικέςενώσειςπουανήκουνστους χλωροφθοράνθρακες. Ηκαταστροφητηςστοιβάδαςτουόζοντοςθαέχειωςαποτέλεσματην αύξησητηςυπεριώδουςακτινοβολίαςπουφτάνειστηγηκαιηοποία: Έχειθανατηφόροδράσηστουςμονοκύτταροςοργανισμούς. ΠροκαλείμεταλλάξειςστοDNA. Προκαλείκαταρράκτη. Καρκίνοτουδέρματος. 25.Άσκηση:Σεέναχερσαίοοικοσύστημαοιδιάφοροιπληθυσμοί σχηματίζουντοπαρακάτωτροφικόπλέγμα: 6

7 α)ναγράψειςτιςτροφικέςαλυσίδες.(υπάρχουν8τροφικέςαλυσίδες) β)ποιοιοργανισμοίανήκουνσεδυοτουλάχιστοντροφικάεπίπεδα; (αρουραίοι2 ο και3 ο,κουνάβια3 ο και4 ο,αλεπούδες3 ο,4 ο και5 ο ) γ)ανστοσυγκεκριμένοοικοσύστημαέγινεαύξησητουαριθμούτων αρουραίων,εξαιτίαςμιαςμετανάστευσηςαπόγειτονικόοικοσύστημα,τιθα συμβείστουςπληθυσμούςτωναλεπούδωνκαιτωνβολβών;(αύξησητων αλεπούδων,μείωσητωνβολβών) δ)ανηβιομάζατωνακρίδωνείναι1.000kgποιαθαείναιηβιομάζατων φιδιών;(100kg[θυμήσουτηναιτιολόγηση:μεταφοράτου10%,απώλειες, πράξεις)ανηβιομάζακάθεφιδιούείναι100gπόσαφίδιαθαυπάρχουνστο οικοσύστημα;( gσυνολικήβιομάζαφιδιών/100gβιομάζαενός φιδιού=1000φίδια) ε)ανηενέργειαστοτροφικόεπίπεδοτωνακρίδωνείναι40kj/kgπόσηείναι ησυνολικήενέργειατουεπιπέδουτωνφιδιών;(40kj/kgx1.000kg=40.000kj ησυνολικήενέργειαστιςακρίδες.μεταφέρεταιτο10%σταφίδιαάρα /10=4.000kJησυνολικήενέργειασταφίδια.)Πόσεςείναιοιαπώλειες ενέργειαςκατάτημεταφοράαπότιςακρίδεςσταφίδια;(απώλειες=90% ενέργειαςακρίδων=90%x40.000kj=36.000kj) 7