Η ΚΟΥΜΑΝΔΑΡΙΑ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΚΡΑΣΙ ΜΕ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΚΟΥΜΑΝΔΑΡΙΑ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΚΡΑΣΙ ΜΕ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ"

Transcript

1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΚΟΥΜΑΝΔΑΡΙΑ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΚΡΑΣΙ ΜΕ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Η Κουμανδαρία είναι ένα προϊόν μεγάλων προσδοκιών και δυνατοτήτων όσον αφορά τις αποδόσεις τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα. Αυτό σημαίνει ότι με την βελτίωση ή την εξέλιξη κάποιων διαδικασιών/τεχνολογιών μπορούμε να αποκτήσουμε πλεονεκτήματα, τα οποία σε τελική ανάλυση οδηγούν σε καλύτερη οικονομική απόδοση της εμπορίας της Κουμανδαρίας. Η βασική παραγωγή της Κουμανδαρίας μέχρι σήμερα γίνεται στις Συνεργατικές Εταιρείες των χωριών, οι περισσότερες από τις οποίες δεν έχουν ούτε εξειδικευμένο προσωπικό ούτε οινολόγο ούτε τεχνολόγο. Όσες Συνεργατικές Εταιρείες έχουν συμβόλαια με μια από τις μεγάλες οινοβιομηχανίες, τότε δέχονται συμβουλές και τεχνική βοήθεια από αυτές αλλά αυτή η «βοήθεια» γίνεται χωρίς προγραμματισμό και χωρίς να συνοδεύεται από εκπαίδευση των τοπικών παραγωγών. Ουσιαστικά η διαχείριση της παραγωγής στα διάφορα στάδια από το αμπέλι μέχρι την αγορά γίνεται ως ακολούθως: - Καλλιέργεια αμπελιών.. Αμπελουργοί, μέλη των Συνεργατικών - Τρυγητός.. Αμπελουργοί + ξένο προσωπικό - Αποξήρανση σταφυλιών. Αμπελουργοί, ιδιοκτήτες των αμπελιών. - Οινοποίηση... Συνεργατικές με ημι-εξειδικευμένο προσωπικό. - Τυποποίηση-παλαίωση.. Οινοβιομηχανίες - Εμφιάλωση.. Οινοβιομηχανίες - Εμπορία-Προώθηση κλπ.. Οινοβιομηχανίες Από το πιο πάνω σχήμα διαφοροποιούνται μόνο δυο περιπτώσεις, αυτή της Εταιρείας DIMISHON (δηλ. ΛΟΕΛ) και αυτή της Εταιρείας ΚΑΡΣΕΡΑΣ. Και οι δυο αυτές Εταιρείες αγοράζουν τα σταφύλια από τους αμπελουργούς των αντίστοιχων περιοχών και προβαίνουν από μόνοι τους σε όλες τις επόμενες διαδικασίες, όπως αναφέρονται πιο πάνω. Από ότι μπορούμε να συμπεράνουμε από τα πιο πάνω, και χωρίς να υπάρχει πρόθεση να μειώσω την εμπειρία των ανθρώπων που ασχολούνται με την παραγωγή της Κουμανδαρίας, η παραγωγή της Κουμανδαρίας στηρίζεται ως επί το πλείστον σε μη ελεγμένες καταστάσεις και σε ανθρώπους μη επαγγελματίες, καθόσον οι Συνεργατικές Εταιρείες δεν εργοδοτούν ούτε αμπελολόγο ούτε οινολόγο. Θεωρείται επομένως αναγκαίο όπως μελετηθούν όλα τα στάδια παραγωγής της Κουμανδαρίας, από το αμπέλι μέχρι την τοποθέτηση στην αγορά, με απώτερο σκοπό να εντοπισθούν όλα τα αδύνατα σημεία που επιδέχονται βελτιώσεις. 2. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΟΥΜΑΝΔΑΡΙΑΣ Χρησιμοποιούνται καλά ωριμασμένα σταφύλια από τις ποικιλίες Μαύρο και Ξνιστέρι. Τα σταφύλια αυτά αφήνονται στο αμπέλι να υπερωριμάσουν (για τα άσπρα μέχρι 13 Baume, για τα μαύρα μέχρι 14 Baume) και μετά τρυγιούνται. Στην συνέχεια απλώνονται στον ήλιο, οπόταν μεγάλο μέρος της περιεκτικότητάς τους σε νερό εξατμίζεται και η γλυκύτητα μεγαλώνει.

2 Κριτήριο για την διακοπή της αποξήρανσης είναι και πάλι η γλυκύτητα (21-23 βαθμοί Baume) και διαρκεί περίπου δέκα μέρες. Αυτό είναι το δεύτερο στάδιο δημιουργίας αρωματικών ουσιών. Μετά, τα σταφύλια αλέθονται και πιέζονται σε πιεστήρια ασυνεχούς λειτουργίας. Λαμβάνεται ο χυμός που οδηγείται στις δεξαμενές ζύμωσης. Ένεκα της ψηλής συγκέντρωσης σακχάρων η ζύμωση γίνεται πολύ αργά και διαρκεί δυο μέχρι τρεις μήνες. Η ζύμωση είναι το τρίτο στάδιο παραγωγής αρωματικών ουσιών. Το κρασί που παράγεται μετά τη ζύμωση έχει μόνο 10% οινόπνευμα και 13 Baume, διότι οι μύκητες δεν έχουν την δύναμη να ζυμώσουν περισσότερα σάκχαρα κάτω από τέτοιο περιβάλλον. Το κρασί μετά τυποποιείται και σταθεροποιείται. Στην συνέχεια αποθηκεύεται σε δρύινα βαρέλια για παλαίωση που δεν πρέπει να διαρκέσει λιγότερο από δυο χρόνια. Η παλαίωση είναι το τελευταίο και πιο σημαντικό στάδιο της δημιουργίας αρωματικών ουσιών που βασίζονται στις οξειδωτικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα μέσα στο ξύλινο βαρέλι και με την βοήθεια του οξυγόνου που εισχωρεί σ αυτό από τους πόρους του. Η Κουμανδαρία σαν τελειωμένο προϊόν έχει συνήθως 15% οινόπνευμα και σάκχαρα 8-10 Baume (185γρ/λίτρο). 3. ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ. Οι αμπελώνες των χωριών της Κουμανδαρίας βρίσκονται ως επί το πλείστον σε δύσβατες περιοχές, σε μικρά τεμάχια στις πλαγιές των λόφων, μερικοί προστατευμένοι από τη διάβρωση με ξερολιθιές μερικοί όχι. Οι αποστάσεις των φυτών μεταξύ τους στους παλιούς αμπελώνες δεν επιτρέπουν την μηχανική καλλιέργεια, η πρόσβαση προς αυτούς είναι πολλές φορές δύσκολη και μπορεί να γίνει μόνο με ζώα. Έτσι για να δημιουργηθεί πλήρης εικόνα της κατάστασης των αμπελώνων στην περιοχή της Κουμανδαρίας θα πρέπει να μελετηθούν τα ακόλουθα: 3.1. Η ηλικία των αμπελώνων 3.2. Κλίση αμπελώνα και η ύπαρξη ή μη ξερολιθιών Η ποικιλιακή σύσταση των αμπελώνων Σύστημα κλαδέματος και στήριξης 3.5. Η πρόσβαση σε αυτούς 3.6. Οι αποστάσεις των φυτών μεταξύ τους Η άρδευση των αμπελώνων Το έδαφος και το μικροκλίμα της περιοχής Λιπάνσεις και ψεκασμοί Η ημερομηνία εμφάνισης των νέων βλαστών Περίοδοι εμφάνισης παγετώνων και χαλαζιού Διακύμανση θερμοκρασιών ολόχρονα και ειδικά κατά τη διάρκεια του τρυγητού και της αποξήρανσης 3.13 Περίοδοι εμφάνισης καυσώνων Η περίοδος ωρίμανσης και τρυγητού Η περίοδος αποξήρανσης Περίοδοι βροχοπτώσεων. 4. Ο ΤΡΥΓΗΤΟΣ Ο τρυγητός αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στάδιο στην όλη διαδικασία παραγωγής του κρασιού. Η μέρα του τρυγητού πρέπει να προσδιοριστεί με ακρίβεια και με επιστημονικό τρόπο, με βάση την περιεκτικότητα των σταφυλιών σε σάκχαρα (Bme) και σε τρυγικό οξύ (ph). Το καθήκον αυτό αναλάμβανε προηγουμένως το ΣΑΠ, ένα καθήκον που μετά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., δεν εξασκείται πλέον από το ΣΑΠ. Εκτός από τον καθορισμό της ημερομηνίας τρυγητού υπάρχουν και άλλα σημαντικά σημεία, τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, έτσι που να τυποποιηθεί και αυτό το στάδιο παραγωγής Κουμανδαρίας: 4.1 Έλεγχος πορείας ωρίμανσης -Πίνακας-f(ημερομηνία, Bme, οξύτητα)

3 4.2. Έλεγχος ημερομηνίας τρυγητού (για ξυνιστέρι 13 Bme, για Μαύρο 15 Bme) 4.3. Συνθήκες τρυγητού- (μέρα ή νύχτα) 4.4. Τρόπος τρυγητού (αυτόματος, με τα χέρια, τρυγητάδες ντόπιοι ή ξένοι κλπ) 4.5. Έλεγχος ποιότητας σταφυλιών Τρόπος και τόπος απλώματος για αποξήρανση 5. ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ. Η αποξήρανση των σταφυλιών γίνεται συνήθως σε χώρους κοντά στον κάθε αμπελώνα από τον ιδιοκτήτη του, εκτός από το Οινοποιείο της Λάνιας και του Καρσερά, όπου τα σταφύλια μαζεύονται από τα διάφορα αμπέλια και απλώνονται σε μεγάλους ηλιόλουστους χώρους πάνω σε ειδικά δίκτυα για να μην έρχονται τα σταφύλια σε επαφή με τη γη και για να αερίζονται καλύτερα. Για να γίνει καλή Κουμανδαρία, τα σταφύλια θα πρέπει να είναι ώριμα και υγιή, να μην είναι σπασμένα ή λιωμένα από τη μεταφορά. Συγκεκριμένα θα πρέπει να μελετηθούν τα ακόλουθα: 5.1. Έλεγχος ποιότητας σταφυλιών 5.2. Ζύγιση νωπών σταφυλιών-καταχώρηση 5.3. Έλεγχος αρχικών σακχάρων (Ξυνιστέρι 13 Bme, Μαύρο 15 Bme) και οξύτητας Έλεγχος δικτύων ή άλλων μέσων που χρησιμοποιούνται για το άπλωμα των σταφυλιών Πάχος στιβάδας 5.6. Παρακολούθηση θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια της αποξήρανσης Παρακολούθηση αύξησης του Bme ημερησίως Τρόποι αντιμετώπισης της βροχόπτωσης κατά τη διάρκεια της αποξήρανσης Καθορισμός της στιγμής διακοπής της αποξήρανσης.(bme=21-23) 5.10 Ζύγιση αποξηραμένων σταφυλιών-καταχώρηση 5.11 Υπολογισμός συντελεστή: Κιλά νωπών σταφυλιών/κιλά αποξηραμένων σταφυλιών Μεταφορά αποξηραμένων σταφυλιών στο οινοποιείο Μελέτη άλλων υπαλλακτικών τρόπων αποξήρανσης. 6. ΧΥΜΟΠΟΙΗΣΗ Η λήψη του χυμού από τα σταφύλια γίνεται με την αξάσκηση πίεσης στην μάζα των σταφυλιών, η οποία λαμβάνεται με το άλεσμα των αποξηραμένων σταφυλιών. Η πίεση αυτή στα πολύ παλιά χρόνια γινόταν με το πάτημα των σταφυλιών, μετά επινοήθηκαν τα πρώτα χειροκίνητα κάθετα πιεστήρια, οι «λινοί», όπως λέγονται και που ακόμη σώζονται σε κάποια μουσεία στα κρασοχώρια. Αργότερα η ανθρώπινη δύναμη που κινούσε τα κάθετα πιεστήρια αντικαταστάθηκε με υδραυλική κίνηση. Σήμερα η διαδικασία αυτή έχει ουσιαστικά εκμοντερνιστεί με την αντικατάσταση των παλαιών κάθετων υδραυλικών πιεστηρίων με μοντέρνα πνευματικά πιεστήρια, χωρίς αυτό ταυτόχρονα να σημαίνει αλλαγή της τεχνολογίας ή υποβάθμιση της ποιότητας. Χρειάζεται να γίνει μελέτη που να συγκρίνει τα δυο αυτά συστήματα καθ όσον έχουν εξελιχθεί και μοντέρνα κάθετα πιεστήρια, τα οποία μειώνουν το εργατικό κόστος, έτσι που να βρεθεί το πιο κατάλληλο. Ο ανθρώπινος παράγοντας όμως εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σ αυτή τη διαδικασία, καθόσον ανάλογα με το μέγεθος της πίεσης που ασκείται πάνω στη σταφυλομάζα είναι και η ποιότητα του χυμού που παράγεται. Έτσι χρειάζονται μετρήσεις και αναλύσεις για την εξακρίβωση των ποσοτήτων που θα πρέπει να λαμβάνονται σε συνάρτηση με την εξασκούμενη πίεση. Ουσιαστικά μπορούμε να χωρίσουμε την ποιότητα του χυμού σε τρεις κατηγορίες: α) ο πρόρρογος, ο οποίος λαμβάνεται χωρίς την άσκηση καμιάς πίεσης. β) η καρδιά, που λαμβάνεται με άσκηση μέτριας έντασης πίεση, και γ) τα πρεσαρίσματα, τα οποία λαμβάνονται με την άσκηση πολύ ψηλών πιέσεων για να εξαχθεί όλος ο χυμός από τη μάζα των σταφυλιών έτσι που να μην υπάρχουν μεγάλες απώλειες σε χυμό. Για την παραγωγή ποιοτικής Κουμανδαρίας χρησιμοποιούνται μόνο οι δυο πρώτες κατηγορίες, ενώ η τρίτη κατηγορία θα πρέπει να απορρίπτεται. Αυτό βέβαια επηρεάζει την

4 απόδοση και το κόστος, γι αυτό χρειάζεται η μελέτη που θα δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις στα ερωτήματα ποιότητας και ποσότητας. Εδώ θα πρέπει να συγκεντρωθούν τα ακόλουθα στοιχεία: 6.1. Τύπος και είδος μηχανημάτων 6.2. Ποσότητα φρέσκων σταφυλιών 6.3. Έλεγχος θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της αποξήρανσης Ποσότητα αποξηραμένων σταφυλιών 6.5. Ποσότητα χυμού, αν είναι δυνατό και των τριών κατηγοριών Απόδοση: Από πόσα κιλά φρέσκων σταφυλιών παράγεται ένα λίτρο χυμού. 7. ΖΥΜΩΣΗ Ο χυμός οδηγείται σε ανοξείδωτες δεξαμενές για τη ζύμωση. Παλιά υπήρχαν δεξαμενές από μπετόν. Μερικές Συνεργατικές έχουν επενδύσει εσωτερικά το μπετόν με φύλλα από ανοξείδωτο χάλυβα, μερικές ίσως όχι. Έτσι είναι ανάγκη να καταστεί καθαρό ότι η ζύμωση θα πρέπει να γίνεται απαραίτητα σε καθαρούς χώρους από ανοξείδωτο χάλυβα, εξοπλισμένων με όλα τα αναγκαία μέσα για μέτρηση της θερμοκρασίας της ζύμωσης, για λήψη δειγμάτων, για καθαρισμό κλπ. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να διατηρείται η θερμοκρασία ζύμωσης σε σταθερά επίπεδα και να μην υπερβαίνει τους 30 ο C, που αυτό σημαίνει ότι οι δεξαμενές ζύμωσης θα πρέπει να είναι εξοπλισμένες με σύστημα ψύξης (διπλά τοιχώματα). Η ζύμωση ένεκα των ψηλών σακχάρων προχωρεί πολύ αργά. Αν δεν διατηρούνται κατάλληλες συνθήκες, τότε μπορεί η ζύμωση να σταματήσει πρόωρα, οπόταν δημιουργούνται προβλήματα ποιότητας. Η ζύμωση προκαλείται από τους ζυμομύκητες που υπάρχουν πάνω στις ρόγες των σταφυλιών, χωρίς την προσθήκη άλλης καλλιέργειας. Αυτό ονομάζεται «φυσική ζύμωση». Η νομοθεσία δε απαγορεύει τη χρήση ενεργών καλλιεργημένων ζυμομυκήτων για τη ζύμωση της Κουμανδαρίας. Δεν είμαι σίγουρος αν αυτό είναι ορθό ή λάθος. Η άποψή μου είναι ότι η Κουμανδαρία θα πρέπει να διατηρήσει τον παραδοσιακό τρόπο ζύμωσης γιατί ένα μέρος του χαρακτήρα της Κουμανδαρίας προέρχεται από τους φυσικούς ζυμομύκητες που υπάρχουν στην περιοχή, ενώ αντίθετα η εισαγωγή ξένων ζυμομυκήτων θα μπορούσε να αλλοιώσει τον χαρακτήρα της Κουμανδαρίας. Αμφιβάλλω όμως κατά πόσο οι ζυμομύκητες της περιοχής δεν έχουν αλλάξει μέχρι τώρα, ένεκα της διάδοσής τους με τον αέρα από άλλες γειτονικές περιοχές που χρησιμοποιούν έτοιμες καλλιέργειες ζυμομυκήτων. Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης δημιουργείται οινόπνευμα και διοξείδιο του άνθρακα καθώς και πολλές άλλες ουσίες, μεταξύ αυτών και αρωματικές ουσίες. Η ψηλή θερμοκρασία ζύμωσης θα μπορούσε να οδηγήσει στην απώλεια τόσο οινοπνεύματος, όσο και αρωματικών ουσιών, γιατί στις ψηλές θερμοκρασίες η διαφυγή του διοξειδίου του άνθρακα είναι ταχεία και παρασύρει μαζί του οινόπνευμα και αρωματικές πτητικές ουσίες. Δηλαδή είναι θέμα ποιοτικό και οικονομικό ταυτόχρονα. Επομένως στο στάδιο αυτό θα πρέπει να διερευνηθούν οι ακόλουθες συνθήκες: 7.1. Τύπος δεξαμενών ζύμωσης 7.2. Ποσότητα χυμού που εισάγεται για ζύμωση Φυσική ζύμωση ή όχι; 7.4. Μελέτη είδους ζυμομυκήτων που υπάρχουν στην περιοχή Μελέτη επίδρασης στην ποιότητα ενεργοποιημένης καλλιέργειας ζυμομυκήτων Θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της ζύμωσης 7.7. Ρυθμός της ζύμωσης (πτώση bme ανά ημέρα ή αύξηση οινοπνεύματος ανά ημέρα Ποσότητα παραγμένου κρασιού Ποσότητα και είδος υποπροϊόντων 8. ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΛΑΙΩΣΗ και ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ

5 Συνήθως η ζύμωση τελειώνει αποκτώντας ένα βαθμό γύρω στο 10% αφήνοντας ένα υπόλοιπο αζύμωτων σακχάρων γύρω στα 13 Bme(=265 γρ/λίτρο). Η Κουμανδαρία συνήθως διατίθεται στην αγορά στον τύπο 8Χ15, δηλαδή σάκχαρα 8 Bme(=185 γρ/λίτρο) και οινόπνευμα 15% κατ όγκον. Η πρώτη ύλη για την παραγωγή κουμανδαρίας ελέγχεται από την Επιτροπή Εμπειρογνωμώνων Οίνου και εάν πληρεί τους όρους τότε μεταφέρεται στις Οινοβιομηχανίες για τα περαιτέρω. Είναι ο μόνος οίνος με Ονομασία Προέλευσης που δικαιούται να παλαιώσει και να εμφιαλωθεί εκτός της περιοχής προέλευσή του. Η τυποποίηση γίνεται είτε με την προσθήκη αμπελοοινικού οινοπνεύματος 95-96% είτε με την προσθήκη Eau de Vie de Vin 70%. Η νομοθεσία δεν απαγορεύει την χρήση παλαιωμένου Eau de Vie de Vin 70%, δηλαδή μπράντι, κάτι που σίγουρα θα βελτίωνε πολύ την ποιότητα της Κουμανδαρίας και θα τις προσέδιδε μεγαλύτερο πλούτο αρωμάτων. Αυτό βέβαια σημαίνει μεγαλύτερο κόστος. Όμως θα ήταν καλό να μελετηθούν ποιοτικές κατηγορίες της Κουμανδαρίας, οι οποίες θα έχουν και την αντίστοιχη τιμή πώλησης. Για παράδειγμα θα πρότεινα να καθορισθούν τέτοιες ποιότητες κουμανδαρίας όπως πιο κάτω: α) Κουμανδαρία παρθένα: χωρίς την τυποποίηση, χωρίς ενδυνάμωση (περίπου 10Χ13), αναμείξεις με άλλες παρθένες Κουμανδαρίες επιτρέπονται. Παλαίωση σε δρύινα βαρέλια τουλάχιστον πέντε χρόνια. β) Κουμανδαρία συνήθης: Τυποποιημένη με προσθήκη αμπελοοινικού οινοπνεύματος και παλαίωση τουλάχιστον δυο χρόνια σε δρύινο βαρέλι. γ) Κουμανδαρία άριστη: Τυποποιημένη με παλαιωμένο Eau de Vie de Vin 70% και παλαίωση σε δρύινα βαρέλια τουλάχιστον δυο χρόνια. δ) Κουμανδαρία κορυφαία : Τυποποιημένη με παλαιωμένο Eau de Vie de Vin 70% και παλαίωση σε καινούρια δρύινα βαρέλια πάνω από 10 χρόνια. ε) Κουμανδαρία σπάνια ή vintage Commandaria: Παραγμένη από σταφύλια εξαιρετικά καλής χρονιάς, τυποποιημένη με παλαιωμένο πέραν των πέντε ετών Eau de Vie de Vin 70% και παλαίωση σε καινούρια δρύινα βαρέλια πάνω από 15 χρόνια. Στ) Κουμανδαρία Λευκή: Κουμανδαρία παραγμένη κατά 100% από Ξυνιστέρι. 9. ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Μετά την παλαίωση και τις σχετικές διαδικασίες καθαρισμού η Κουμανδαρία εμφιαλώνεται σε τυπικές φιάλες. Υπάρχουν ενστάσεις από πολλούς για την «τυπικότητα» της φιάλης, πιστεύω δικαιολογημένες, αφού αυτός ο τύπος φιάλης που καθιερώθηκε για την Κουμανδαρία παρομοιάζει μάλλον με φιάλες τύπου λικέρ. Είναι αποδεκτό σχεδόν από όλους ότι η φιάλη της Κουμανδαρίας θα έπρεπε να ήταν διαφορετική, και να προσομοιάζει περισσότερο προς εκείνες των επιτραπέζιων κρασιών. Όμως για χρόνια έχουν καθιερωθεί οι υφιστάμενες φιάλες και μια πιθανή αλλαγή μπορεί να επιφέρει απώλειες πωλήσεων. Εδώ θα επαναλάβω και την πρόταση που έχω κάνει στις τέσσερις μεγάλες οινοβιομηχανίες, ΚΕΟ, ΛΟΕΛ, ΕΤΚΟ και ΣΟΔΑΠ για τη δημιουργία μιας νέας κοινής φιάλης Η νέα φιάλη θα γίνει αφού παρουσιαστούν διάφορες προτάσεις από τους κατασκευαστές φιαλών, το δε καλούπι θα ανήκει σε όλες τις οινοβιομηχανίες, το οποίο πιθανόν να μην χρειαστεί να το πληρώσουν αφού η κατασκευαστική εταιρεία θα έχει την αποκλειστικότητα των παραγγελιών. Είναι θέμα διαπραγματεύσεων. Για ένα διάστημα οι τέσσερις οινοβιομηχανίες (ή και άλλοι παραγωγοί Κουμανδαρίας) θα μπορούν να διατηρούν τις υφιστάμενες φιάλες, αργότερα θα μπορούν να τις χρησιμοποιούν μόνο για την «Σπάνια Κουμανδαρία». Είναι φυσικό να υπάρχουν δισταγμοί για μια τέτοια λύση, ειδικά από την ΚΕΟ, της οποίας η Κουμανδαρία είναι πολύ γνωστή στη σημερινή της εμφάνιση, έχοντας πωλήσεις που προσεγγίζουν τις φιάλες ετησίως. Υπάρχουν περίπου δέκα εμφιαλωτές Κουμανδαρίας, από τους οποίους οι μεγαλύτεροι είναι οι τέσσερις μεγάλες οινοβιομηχανίες. Οι πιο γνωστές μάρκες είναι κατά σειρά οι ακόλουθες: 9.1. Saint John Commandaria, KEO 9.2. Saint Nicolas Commandaria, ETKO 9.3. Saint Barnabas Commandaria, SODAP

6 9.4. Alasia Commandaria, LOEL 9.5. Αγία Αναστασία, Commandaria, Kykkos Monastery 9.6. The Conquerors Commandaria, Peristiany VO Κουμανδαρία «Θεοδώρα», Καρσεράς. Όσον αφορά τις ετικέτες, κύριο θέμα των παραστάσεων σ αυτές είναι το κάστρο του Κολοσσιού και οι Σταυροφόροι. Η σήμανση γίνεται σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε. και δεν παρατηρείται καμιά παράβαση. Εκείνο που χρειάζεται να γίνει είναι η παραγωγή, η εμφιάλωση και η σήμανση Κουμανδαρίας με ένδειξη της χρονολογίας, κάτι που μέχρι τώρα δεν μπορούσε να γίνει επειδή δεν το επέτρεπε η νομοθεσία. Ο λόγος της απαγόρευσης αυτής οφείλεται στην χρησιμοποίηση από κάποιους παραγωγούς του συστήματος «μάνα» για την παλαίωση της Κουμανδαρίας. Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, όταν πρόκειται να αντληθεί η Κουμανδαρία από τα βαρέλια για αξιοποίηση, αφήνεται μέσα σε κάθε βαρέλι μια ποσότητα Κουμανδαρίας της παλαιότερης χρονιάς, η οποία αναμειγνύεται με την φρέσκα που προστίθεται στο βαρέλι για παλαίωση. Αυτό το σύστημα διασφαλίζει μια πιο σταθερή ποιότητα από χρονιά σε χρονιά, αλλά ταυτόχρονα χάνεται η καθαρότητα της χρονιάς, αφού πάντα βρίσκεται σε ανάμειξη με άλλες. Όταν δημιουργείτο η νομοθεσία για την Κουμανδαρία, η ΚΕΟ έφερε ένσταση να αναφέρεται η χρονιά στην ετικέτα, ακριβώς ένεκα του συστήματος «μάνα» που χρησιμοποιούσε. Πέρασαν πολλά χρόνια για να γίνει αντιληπτό το λάθος κι έτσι πρόσφατα έγινε αλλαγή στη νομοθεσία, που επιτρέπει την αναγραφή στην ετικέτα της χρονιάς, κάτι που χρειάζεται σοβαρός και επισταμένος έλεγχος από τα αρμόδια τμήματα (ΣΑΠ) 10.ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Οι πωλήσεις της Κουμανδαρίας, παρά την πανάρχαια ιστορία και την ανεπανάληπτη ποιότητά της, δεν είναι μεγάλες. Αντίθετα βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, γεγονός που κάνει κάποιες από τις οινοβιομηχανίες να φτάνουν στο σημείο εγκατάλειψής της. Το ερώτημα που μπαίνει είναι κατά πόσο αυτή η κατάσταση είναι ανατρέψιμη ή μη. Μπορούν οι πωλήσεις της Κουμανδαρίας να αυξηθούν; Για κάθε εθνικό προϊόν, οποιασδήποτε χώρας, υπάρχουν δυο βασικές αγορές, η αγορά του τόπου και η αγορά του εξωτερικού. Η εσωτερική κυπριακή αγορά είναι μικρή, δεν μπορεί κανένας να στηριχτεί σε αυτήν όταν μάλιστα δεν χαρακτηρίζεται από φιλικό καταναλωτικό κοινό. Και πράγματι οι Κύπριοι δεν καταναλώνουν σχεδόν καθόλου Κουμανδαρία, εκτός από τους προσωρινούς κατοίκους του νησιού, τους τουρίστες, που επισκέπτονται την Κύπρο και φεύγοντας παίρνουν για ενθύμιο ή για δώρο μια φιάλη Κουμανδαρία. Επομένως μένει η αγορά του εξωτερικού, όπου ο έμπορος έχει να αντιμετωπίσει όλες εκείνες τις μεγάλες μάρκες παρόμοιων προϊόντων και όπου έχει να αντιμετωπίσει επίσης και την άγνοια. Δυστυχώς η Κουμανδαρία είναι πολύ λίγο γνωστή στο εξωτερικό. Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με τρεις χώρους πώλησης της Κουμανδαρίας, τους ακόλουθους: α) την επιτόπια αγορά β) τους τουρίστες γ) την εξωτερική αγορά. Η κάθε μια απ αυτές έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά κι έτσι οι τρόποι προώθησης διαφέρουν. Ίσως ο τρόπος που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα να εί-ναι λανθασμένος. Δηλαδή η χωρίς προοπτικές αποστολή δειγμάτων θα πρέπει να σταματήσει και η προσοχή μας να στραφεί σε μεγάλες εμπορικές εταιρείες, σε τουριστικές εταιρείες κλπ. Η χωρίς πρόσωπο συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις, χωρίς την ετοιμασία επαφών με τους εμπόρους, αποτελεί απώλεια χρόνου και λεφτών και κάθε αποτυχία επιφέρει την απογοήτευση και το αίσθημα εγκατάλειψης. Η εξωτερική αγορά είναι τεράστια, είναι τόσο μεγάλη που η παραγωγή Κουμανδαρίας αποτελεί ένα ψίχουλο κοντά στις ποσότητες των κρασιών που διακινούνται σ αυτήν. Θα

7 μπορούσαμε να χωρίσουμε την αγορά αυτή σε άλλες μικρότερες, όπως «αγορά ευρωπαϊκής Ένωσης», «αγορά τρίτων χωρών» κλπ., έτσι που να γίνεται πιο εύκολη η μελέτη. Η προώθηση γενικά της Κουμανδαρίας τόσο στη ντόπια αγορά όσο και στο εξωτερικό σκοντάφτει στο γεγονός ότι αυτή δεν μπορεί να γίνει από ένα μεμονωμένο παραγωγό. Ένεκα του ότι η Κουμανδαρία είναι Οίνος Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΟΕΠ), το όνομα Κουμανδαρία ανήκει σε όλους και δεν μπορεί κανένας να το οικειοποιηθεί. Έτσι αν ένας παραγωγός ξοδέψει μεγάλα ποσά διαφημίζοντας την Κουμανδαρία του, διαφημίζει ταυτόχρονα και τις Κουμανδαρίες των άλλων παραγωγών. Επομένως εκείνο που χρειάζεται είναι ένα κοινό πρόγραμμα προώθησης και διαφήμισης, στο οποίο θα συνεισφέρουν όλοι και θα έχουν να κερδίσουν όλοι, όσοι παράγουν ή εμπορεύονται την Κουμανδαρία. Η προώθηση ενός τέτοιου προϊόντος, από τη μια είναι εύκολη γιατί δίνει πολλά εφόδια, όπως είναι η μεγάλη ιστορία που κουβαλά αυτό το κρασί και η ανεπανάληπτη ποιότητά του, που εντυπωσιάζει και τους πιο δύσκολους οινοκρίτες. Από την άλλη είναι και πολύ δύσκολη γιατί στη διεθνή αγορά έχει να αντιμετωπίσει πολλά παρόμοια και γνωστά κρασιά, όπως είναι το Porto της Πορτογαλίας, το Madeira της ομώνυμου νήσου, το Tokai της Ουγγαρίας, το Vinsanto της Σαντορίνης, η Μαυροδάφνη της Ελλάδας κλπ. Ευθύνη για την μη προώθησή της φέρουν και οι ίδιοι οι Κύπριοι, οι οποίοι δεν γνωρίζουν τον θησαυρό που έχουν εδώ και προωθούν στον ίδιο τον τόπο τους ξένα παρόμοια προϊόντα. Επαναλαμβάνω την πρότασή μου που έγινε επίσημα και στον ΚΟΤ, όπως επίσης και στις Οινοβιομηχανίες, για υποχρέωση των εστιατορίων, ξενοδοχείων, ταβέρνων κλπ όπως κερνούν στους πελάτες τους ένα ποτήρι ζιβανία και ένα ποτήρι Κουμανδαρία στην αρχή και στο τέλος του γεύματος. Το παράδοξο είναι ότι ενώ ο ΚΟΤ δέχτηκε αυτή την πρόταση με ενθουσιασμό και καλή διάθεση να βοηθήσει για την επιτυχή εφαρμογή της, αντίθετα οι οινοβιομηχανίες φάνηκαν ψυχρές και χωρίς να δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι δεν είναι ακατόρθωτο οι μικρές ποσότητες Κουμανδαρίας που παράγονται κάθε χρόνο να μην μπορούν να απορροφηθούν από την διεθνή αγορά. Αντίθετα είναι χρέος μας να προωθήσουμε αυτό το προϊόν, όχι μόνο για την ιστορία του, όχι μόνο για οικονομικούς λόγους αλλά και για λόγους εθνικούς, γιατί τέτοιο κρασί εξυψώνει το όνομα της Κύπρου διεθνώς.

Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Εμπορίου από τις εμπορικές επιχειρήσεις της Ελασσόνας

Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Εμπορίου από τις εμπορικές επιχειρήσεις της Ελασσόνας Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Εμπορίου από τις εμπορικές επιχειρήσεις της Ελασσόνας Στα πλαίσια του έργου ανάπτυξης κόμβου ηλεκτρονικού εμπορίου για τον Εμπορικό Σύλλογο Ελασσόνας το

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργία καταλόγου γηγενών ποικιλιών

Δημιουργία καταλόγου γηγενών ποικιλιών ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολογίας Βιολογικής Γεωργίας & Τροφίμων Δημιουργία καταλόγου γηγενών ποικιλιών Στο πλαίσιο του έργου «Ανάδειξη του Τεχνολογικού Ιδρύματος Ιονίων Νήσων

Διαβάστε περισσότερα

Δράση 04: «Καταγραφή, ανάδειξη και δημιουργία τράπεζας γενετικού υλικού για τις γηγενείς ποικιλίες φυτικών ειδών στα Επτάνησα»

Δράση 04: «Καταγραφή, ανάδειξη και δημιουργία τράπεζας γενετικού υλικού για τις γηγενείς ποικιλίες φυτικών ειδών στα Επτάνησα» Journal Odysseus Environmental & Cultural Sustainability of the Mediterranean Region: 5 (2013): 35-52. http://www.jodysseus.gr Δράση 04: «και δημιουργία υλικού για τις γηγενείς» Παύλος Μπουχάγιερ, Επίκουρος

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρηματικότητα και Τουριστική Πολιτιστική Ανάπτυξη

Επιχειρηματικότητα και Τουριστική Πολιτιστική Ανάπτυξη ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Επιχειρηματικότητα και Τουριστική Πολιτιστική Ανάπτυξη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Συγγραφέας Ειρήνη Σωπασή

Διαβάστε περισσότερα

Αρωματικά φυτά. Ο θησαυρός της ελληνικής γης με... άρωμα ανάπτυξης

Αρωματικά φυτά. Ο θησαυρός της ελληνικής γης με... άρωμα ανάπτυξης ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 03 ΤΕΥΧΟΣ Νο ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 Αρωματικά φυτά Ο θησαυρός της ελληνικής γης με... άρωμα ανάπτυξης ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η ανταγωνιστικότητα περνά

Διαβάστε περισσότερα

Αρ. Κουπονιού: 88279408 01 000122. Αφοί Δ. ΑΒΡΑΜΟΥΛΗ Ο.Ε. Υπεύθυνος έργου Δρ. Γούλας Παναγιώτης. Εργαστήριο Προϊόντων Ζωικής Παραγωγής

Αρ. Κουπονιού: 88279408 01 000122. Αφοί Δ. ΑΒΡΑΜΟΥΛΗ Ο.Ε. Υπεύθυνος έργου Δρ. Γούλας Παναγιώτης. Εργαστήριο Προϊόντων Ζωικής Παραγωγής «Παραγωγή Φέτας και Κεφαλοτυριού από Γάλα Αιγοπροβάτων Χωρίς Παστερίωση για Έλεγχο της Διατηρησιμότητας (χρόνος) της Μικροβιολογικής και της Υγειονομικής Κατάστασης των Τελικών Προϊόντων» Αρ. Κουπονιού:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ & ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ WMS. Μελέτη περίπτωσης: Ο.Ε.Δ.Β

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ & ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ WMS. Μελέτη περίπτωσης: Ο.Ε.Δ.Β ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: LOGISTICS (ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ) ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΧΟΝΔΡΟΚΟΥΚΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ, ΑΝ.ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας

Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Εισαγωγικά: Θα ήθελα να αρχίσω ζητώντας σας μία σχετική

Διαβάστε περισσότερα

Συγκριτική Μέτρηση Επιδόσεων και διαχείριση ποιότητας στις δηµόσιες συγκοινωνίες 1

Συγκριτική Μέτρηση Επιδόσεων και διαχείριση ποιότητας στις δηµόσιες συγκοινωνίες 1 Συγκριτική Μέτρηση Επιδόσεων και διαχείριση ποιότητας στις δηµόσιες συγκοινωνίες 1 Για τη χρήση του παρακάτω υλικού: Σκοπός του έργου PORTAL είναι η επιτάχυνση της απορρόφησης των ερευνητικών αποτελεσµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Διαχείριση Αποθηκών

Οργάνωση και Διαχείριση Αποθηκών Δρ. Δημήτρης Φωλίνας Οργάνωση και Διαχείριση Αποθηκών ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Β ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ Copyright Δημήτρης Φωλίνας Τηλ: +30 23510.20940 Φαξ: +30 23510.47860 Email: dfolinas@gmail.com Με επιφύλαξη

Διαβάστε περισσότερα

Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ιονίων Νήσων. Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ιονίων Νήσων. Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ιονίων Νήσων Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Περιεχόµενα 1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΈΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ: ΣΥΝΟΨΗ Ι ΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑΣ...

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Του σπουδαστή ΓΡΙΒΑ ΑΡΓΥΡΗ Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

Βιομηχαν. Περιβάλλοντος. Σταματία. α: Φούντα. Φοιτήτρια. Επιβλέπων

Βιομηχαν. Περιβάλλοντος. Σταματία. α: Φούντα. Φοιτήτρια. Επιβλέπων Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Οργάνωση και Διοίκηση Βιομηχαν νικών Συστημάτωνν Ειδίκευση: Συστήματα Διαχείρισης Ενέργειας ς και Προστασίας Περιβάλλοντος Διπλωματική Εργασία Περιβαλλοντική Διαχείριση

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας του Γραφείου. Διασύνδεσης Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας του Γραφείου. Διασύνδεσης Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας Οδηγός Επιχειρηματικότητας του Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας του Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας του Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ. Οδηγός Επιχειρηματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθημα τεκμηρίωσης και δεν δεσμεύει τα κοινοτικά όργανα

Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθημα τεκμηρίωσης και δεν δεσμεύει τα κοινοτικά όργανα 2008R0110 EL 20.01.2009 001.001 1 Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθημα τεκμηρίωσης και δεν δεσμεύει τα κοινοτικά όργανα B ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 110/2008 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 15ης

Διαβάστε περισσότερα

Η διεθνής αγορά ελαιολάδου και οι εφαρμογές του εξαγωγικού μάρκετινγκ στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά

Η διεθνής αγορά ελαιολάδου και οι εφαρμογές του εξαγωγικού μάρκετινγκ στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Η διεθνής αγορά ελαιολάδου και οι εφαρμογές του εξαγωγικού μάρκετινγκ στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Πτυχιακή. Γκαρέτσα Νίκη, 2004 Α.Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Πτυχιακή εργασία Γκαρέτσα Νικολέτα, Εξάμηνο

Διαβάστε περισσότερα

"Ο ΗΓΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ" ΜΕΡΟΣ 1 ο : «ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ»

Ο ΗΓΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΜΕΡΟΣ 1 ο : «ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ» Η παρούσα έκδοση αποτελεί τµήµα µιας σειράς από τρεις Τεχνικούς Οδηγούς του Κέντρου Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) µε αντικείµενο τη διαδικασία των Ενεργειακών Επιθεωρήσεων στα κτίρια και τη βιοµηχανία.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. Σχολή Διοίκησης & Οικονομίας. Τμήμα Εμπορίας & Διαφήμισης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. Σχολή Διοίκησης & Οικονομίας. Τμήμα Εμπορίας & Διαφήμισης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Σχολή Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα Εμπορίας & Διαφήμισης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Διερεύνηση των προτιμήσεων των καταναλωτών αναφορικά με την γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ

Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ : «Η σημασία ί ττου συμμ εεττο χχ ι κκού managemen tt σττι ι ςς Τράπ εε ζζ εε ςς γγ ια ι ττη νν αύ ξξηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Ιανουάριος 2011 ΙΕΛΚΑ 2011 ΕΡΕΥΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δρ. Λ. Κιοσές, Δρ. Γ. Δουκίδης, Δρ. Π. Βλάχος Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ : Επικοινωνιακή στρατηγική και brand image. ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : κ.

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ : Επικοινωνιακή στρατηγική και brand image. ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : κ. ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : Επικοινωνιακή στρατηγική και brand image. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : κ. ΑΝ ΡΟΝΙΚΙ ΗΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ : ΓΚΙΑΤΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2009 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΕΘΟ ΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ CAPESIZE 12ΕΤΙΑΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ κ. ΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ-ΟΛΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ (MBA-TQM) Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΗΛΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ Κ.Θ.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Οι ανθρώπινες κοινωνίες υπάρχουν και εξαρτώνται απόλυτα από τα φυσικά, χημικά και βιολογικά συστήματα του πλανήτη. Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Στρατηγική και Πολιτικές για Ταχεία Περιφερειακή Ανάπτυξη, Ισχυρές Επιχειρήσεις και Αποτελεσματικό Ανθρώπινο Δυναμικό ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ.. 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΒΑΣΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Έκδοση 2 η Σωτήριος Κανδρέλης Καθηγητής ΤΕΙ Χρήστος

Διαβάστε περισσότερα

Επισήμανσης ελαιολάδου

Επισήμανσης ελαιολάδου Κανόνες Εμπορίας & Επισήμανσης ελαιολάδου 2012 Δ/ΝΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ & ΕΓΚΡΙΣΕΩΝ Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2 11526- Αθήνα Ιστοσελίδα: www.efet.gr ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ & ΕΓΚΡΙΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΝΕΥΡΟ-ΑΣΑΦΟΥΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ

ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΝΕΥΡΟ-ΑΣΑΦΟΥΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΝΕΥΡΟ-ΑΣΑΦΟΥΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ Εκπόνηση Πατεράκης Νικόλαος ΑΜ:2003010006

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura +

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura + V Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+ Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura + 1 Η διαδικασία των Βημάτων Εισαγωγή 41 2 Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+ 43 3 Διάρκεια της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα