"Προβλήµατα στην υλοποίηση της ασφαλούς διαχείρισης των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων»

Transcript

1 ΤΕΕ - ΕΣ ΚΝΑ - ΠΟΕ ΗΝ - ΠΟΕ ΟΤΑ ΗΜΕΡΙ Α ΜΕ ΘΕΜΑ : Νοσοκοµειακά Απόβλητα: Κίνδυνος για τη ηµόσια Υγεία και το Περιβάλλον "Προβλήµατα στην υλοποίηση της ασφαλούς διαχείρισης των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων» Χαράλαµπος Ζιώγας,, ΠΜ-Υγιεινολόγος Υγιεινολόγος,, Τεχνικός Σύµβουλος της ΠΟΕ-ΟΤΑ ΟΤΑ

2 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΟΕ-ΟΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ Ε.Ι.Α. ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΑΝ ΤΗΣ ΗΜΕΡΙ ΑΣ 1. Συνέντευξη τύπου της 3/6/2002

3 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΟΕ-ΟΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ Ε.Ι.Α. ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΑΝ ΤΗΣ ΗΜΕΡΙ ΑΣ 2. Επιστολή (υπ. αρ. 1317/ ) προς όλους τους εµπλεκοµένους φορείς για την επικείµενη εφαρµογή της ΚΥΑ για τα Ε.Ι.Α. Για την εφαρµογή της πιο πάνω Κ.Υ.Α. σας γνωρίζουµε: Την υποχρέωση όλων των εµπλεκοµένων φορέων για την εφαρµογή του θεσµικού πλαισίου για την ορθολογική διαχείριση των Ε.Ι.Α. Την άµεση υπογραφή σύµβασης µε τον Ε.Σ..Κ.Ν. Αττικής για την επεξεργασία των Ε.Ι.Α. Την υποχρέωση των (Υ.Μ.) για την κατάρτιση Εσωτερικού Κανονισµού ιαχείρισης των Ε.Ι.Α. Την εξειδίκευση του προσωπικού κάθε Υ.Μ. για ενδονοσοκοµειακή διαχείριση των Ε.Ι.Α. Την προµήθεια του απαιτούµενου εξοπλισµού ενδονοσοκοµειακής διαχείρισης, καθώς και τη διαµόρφωση των ανάλογων χώρων.

4 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΟΕ-ΟΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ Ε.Ι.Α. ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΑΝ ΤΗΣ ΗΜΕΡΙ ΑΣ 3. Ανοιχτή επιστολή (1089/9-11/2004) 11/2004) µε τίτλο : «ιαχείριση Απορριµµάτων: Ώρα Μηδέν».

5 ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ... Επί τόπου καύση (εντός Υ.Μ.) σε ακατάλληλους κλιβάνους Λαθραία απόρριψη, µερική ή ολική, σε κάδους ή αυτοσυµπιεστές κοινών δηµοτικών απορριµµάτων ή αλλού Ανεπαρκής ενδονοσοκοµειακή διαχείριση (βλ. σχετ. Πίνακα σελ. 2α αποτεφρούµενων ποσοτήτων ΕΙΑ) σε συνδυασµό µε την έλλειψη εγκεκριµένων Εσωτερικών Κανονισµών ιαχείρισης Ατελής επιτόπου «αδρανοποίηση» και µετέπειτα διαχείριση των ΕΙΑ (βλ. σχετ. Πίνακα σελ. 2β1,2,3,4) Ανεπαρκής έως ανύπαρκτος έλεγχος από τους αρµόδιους φορείς (βλ. σχετ. Πίνακα σελ.2γ)

6 ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΣΑ ΑΝΑ ΚΛΙΝΗ ΚΑΙ Υ.Μ. ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΦΡΟΥΜΕΝΩΝ ΕΙΑ (Περίοδος Οκτώβριος Νοέµβριος 2004) Γενικό Νοσοκοµείο «Α» 135 gr/κλίνη x ηµ. Γενικό Νοσοκοµείο «Σ» 494 gr/κλίνη x ηµ. Γενικό Νοσοκοµείο «Ε» 16(!)gr/κλίνη x ηµ. Γενικό Νοσοκοµείο «Ν» 665 gr/κλίνη x ηµ. Γενικό Νοσοκοµείο «Γ» (Νοέµβριος) 658 gr/κλίνη x ηµ. Γενικό Νοσοκοµείο «Β» 114 gr/κλίνη x ηµ. Γενικό Νοσοκοµείο «Π» 111 gr/κλίνη x ηµ. Ιδιωτική Υ.Μ. «Λ» 51 gr/κλίνη x ηµ. Παρεµφερής Ιδιωτική Υ.Μ. «Ι» 209 gr/κλίνη x ηµ. Παρεµφερής Ιδιωτική Υ.Μ. «Η» 495 gr/κλίνη x ηµ. Παρεµφερής Ιδιωτική Υ.Μ. «Μ» 29(!) gr/κλίνη x ηµ. 3 ιαγν/κά-θεραπευτικά Κέντρα gr/κλίνη χηµ. 4 ο ιαγν/κό- Θεραπευτικό Κέντρα 287 gr/κλίνη χηµ ΓΕΝΙΚΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ: 280 gr/κλίνη χ ηµέρα ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:Οι υψηλές, µη δικαιολογηµένες αποκλίσεις εξηγούνται µε το διαφορετικό επίπεδο οργάνωσης της διαχείρισης εντός των Υ.Μ.

7 «Α ΡΑΝΟΠΟΙΗΣΗ» (?) Ε.Ι.Α.: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΙΑΠΙΣΤΩΘΕΙΣΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΑ ΓΙΑ ΤΑ Ε.Ι.Α. ΣΕ ΜΕΓΑΛΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑ Α Α/Α 1 2 Περιγραφή Παράβασης εν υπάρχει εγκεκριµένος Εσωτερικός Κανονισµός ιαχείρισης Ε.Ι.Α. εν ζυγίζονται τα «αδρανοποιηµένα» Ε.Ι.Α. Σχετική διάταξη της ΚΥΑ που παραβιάζεται Άρθ. 6, παρ.1,2 και 3 α. Ανά κύκλο επεξεργασίας Άρθ. 8, Ενότητα Β, παρ.1 για το ΠΑΡΑΡΤ.3 Εδαφ. Α5 (έλεγχος ανά ποσότητα) Εδαφ. Γ2 (καταγραφή) 3 β. Ανά φορτίο προσκόµισης τους στον χώρο τελικής διάθεσης γ. Ανά κύκλο επεξεργασίας και ανά φορτίο προσκόµισης στον χώρο τελικής διάθεσης. εν εκτελείται ο προβλεπόµενος λειοτεµαχισµός σε µέγεθος «ροκανιδιού» 2 εκ. (Πιθανολογείται αδροµερής τεµαχισµός κατά την περιστροφική ανάδευση του περιεχόµενου του θαλάµου). Άρθ. 8, Ενότητα Β, παρ. 2βi Άρθ. 9, παρ.2 Άρθ. 6, Ενότητα Ε, παρ.2, 3 και 4 για το έντυπο αναγνώρισης Πιν.2, ΠΑΡΑΡΤ.4: βλ. στήλη «Ποσότητα». ΠΑΡΑΡΤ.3, παρ. Α2

8 Α/Α Περιγραφή Παράβασης Σχετική διάταξη της ΚΥΑ που παραβιάζεται εν υπόκεινται σε αυτοτελή διαχείριση αλλά αναµειγνύονται µε τα οικιακά απορρίµµατα σε αυτοσυµπιεστές του.αθηναίων. Έλλειψη εξειδίκευσης προσωπικού διαχείρισης (εσφαλµένη επιλογή ειδικού µέσου µεταφοράς). Η κινητή µονάδα επεξεργασίας δεν διέθετε (κατά δήλωση) επικαιροποιηµένη, σύµφωνη µε τους όρους της ΚΥΑ, άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας (άρα ούτε άδεια διαχείρισης υγρών αποβλήτων συµπυκνωµάτων) Τα υγρά απόβλητα συµπυκνώµατα απορρίπτονταν ανεπεξέργαστα στην αποχέτευση. Τα απαέρια περνούσαν, κατά δήλωση, από ενσωµατωµένο φίλτρο ενεργού άνθρακα ιαχείριση ιστών και οργάνων ανατοµικών αποβλήτων και από παθολο-ανατοµικά εργαστήρια. (Παραδίδονται κατά δήλωση ως «ιστοτεµάχια» προς ενταφιασµό). βλ. α/α 2, περ. β και γ Άρθ 8, ενότητα Β, παρ.2(α) Άρθ.10, παρ.1 (ειδική αδειοδότηση συλλογής µεταφοράς αποστειρωµένων) Άρθ. 10, παρ.2 (βεβαίωση υποδοχής για τελική διάθεση) Άρθ.6, ενότητα Γ, παρ.1 (κανόνες υγιεινής και ασφάλειας) Άρθρο 16, παρ.1 και 2 Άρθρο 11, παρ.1(β) Παρ.Α4, ΠΑΡΑΡΤ.3 Άρθ 12, παρ.2 Πιν.2 και 3 του ΠΑΡΑΡΤ.1 Αρθ. 8, εισαγωγή

9 ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΥΓΡΗΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ (σύµφωνα µε τη µελέτη της Π.Ο.Υ. του ΟΗΕ «Ασφαλής ιαχείριση των ΕΙΑ- 1999») Μορφή θαλάµου υποδοχής: Οριζόντιος χαλύβδινος κύλινδρος Απαιτείται τεµαχισµός µολυσµατικών και θρυµµατισµός των κοφτερών και µυτερών αποβλήτων Ακατάλληλη για την επεξεργασία ανατοµικών και πτωµάτων ζώων και ανεπαρκής για τα χηµικά και φαρµακευτικά Η αποτελεσµατικότητα της απολύµανσης είναι πολύ ευαίσθητη σε σχέση µε τις συνθήκες λειτουργίας Απόδοση ίση µε µόλις το 1%, σε αριθµό απενεργοποίησης µικροοργανισµών, της πραγµατικής αποστείρωσης (autoclave sterilization) Εξετάζεται ως λύση, όταν δεν είναι διαθέσιµη µονάδα η αποτέφρωση Θα πρέπει να συντηρείται ελάχιστη θερµοκρασία στα απορρίµµατα 121º C, µε πίεση 2 έως 5 bar επί 1 έως 4 ώρες Ο θάλαµος επεξεργασίας δεν πρέπει να πληρούται πλέον του µισού γα αποτελεσµατικότερη διάχυση και δράση του υπέρθερµου ατµού

10 Επισκόπηση µεθόδων διάθεσης και επεξεργασίας, ως προς την καταλληλότητά τους για διάφορες κατηγορίες Ε.Ι.Α. Τεχνολογία ή µέθοδος Μολυσµατικά Ανατοµικά Κοφτερά Εργαλεία Φαρµακευτικά Κυτταροτοξικά Χηµικά Ραδιενεργά Περιστροφικός Κύλινδρος Ναι Ναι Ναι Ναι Ναι Ναι Χαµηλής ραδιενεργού στάθµης µολυσµατικά Πυρολυτικός αποτεφρωτήρας Ναι Ναι Ναι Μικρές ποσότητες Όχι Μικρές ποσότητες Χαµηλής ραδιενεργού στάθµης µολυσµατικά Υγρή θερµική επεξεργασία Ναι Όχι Ναι Όχι Όχι Όχι Όχι

11 ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Σχετικό το Άρθρο 13 της ΚΥΑ που παραπέµπει στο Ν. 1650/86 ΥΠΕΧΩ Ε (Τµήµα ιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) Αδειοδοτούσα Αρχή (Περιφέρεια Αττικής, Οικεία Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση) Σώµα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Επιθεώρηση Εργασίας της οικείας Νοµαρχίας ΕΣ ΚΝΑ, ΣΟΤΑΜΘ και λοιποί φορείς τελικής διάθεσης απορριµµάτων ΠΕΣΥΠ, ως προς την τήρηση του Εσωτερικού Κανονισµού ιαχείρισης Ε.Ι.Α.

12 ...ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥΣ... Η διαχρονικά εµµένουσα Κυβερνητική πολιτική συνειδητής απραξίας στο ζήτηµα της ασφαλούς διαχείρισης των ΕΙΑ, µε µοναδική εξαίρεση, την τελευταία 15ετία, την έκδοση της ΚΥΑ (βλ. ηλώσεις κου Υφυπουργού, σελ 3α1,2) Τα «εγγενή» προβλήµατα των Νοσοκοµείων, παράγωγα της συνολικότερης πολιτικής των Κυβερνήσεων στο χώρο της Υγείας, µε σηµαντικότερα για το πρόβληµα που εξετάζουµε: Την περιορισµένη χρηµατοδότηση Την έλλειψη προσωπικού Η µη ενεργοποίηση των οργάνων και διοικήσεων της πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης

13 ΑΝΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΚΟΥ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» 30/1/05) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΗΛΩΣΕΩΝ Τα µολυσµατικά απόβλητα πρέπει να καταστρέφονται στο χώρο παραγωγής τους. Είναι απαράδεκτο φορτηγά µε τόσο επικίνδυνο περιεχόµενο να διασχίζουν την Αθήνα. Τα ιστοτεµάχια (σπλάχνα) και τα νωπά µέλη πρέπει να ενταφιάζονται. Αυτοί που σχεδίασαν τον αποτεφρωτήρα, δεν λογάριασαν το κόστος. Άλλο να πληρώνεις 40 λεπτά το κιλό και άλλο 2 ευρώ ΣΧΟΛΙΟ Η «αδρανοποίηση» δεν θεωρείται «καταστροφή». Οι συστηµατικές επιπτώσεις και πιθανές αστοχίες κατά την «αδρανοποίηση» υπερ-καλύπτουν το σπάνιο ενδεχόµενο σοβαρού οδικού ατυχήµατος (µέχρι σήµερα δεν έχει συµβεί) του οχήµατος- ψυγείου Αδιανόητο ως προς τα ιστοτεµάχια! Το αποκλείουν οι πάντες! ΚΥΑ, ΠΟΥ, Μελέτη της Παγκόσµιας Τράπεζας, Εθνικές νοµοθεσίες κρατών, επιβάλλουν αποτέφρωση - Συγκρίνεται µια παραβατική µέθοδος επεξεργασίας (αδρανοποίηση) µε την πλήρη θερµική καταστροφή. - Εάν αξιοποίηθεί το ήµισυ, µόνο της µέγιστης δυναµικότητας του αποτεφρωτήρα, δηλ kg/ηµ αντί των 4.000, το κόστος αποτέφρωσης µειώνεται περίπου στο 1/3 του σηµερινού - Το κόστος των 40 λεπτών/κιλό δεν επαληθεύεται στην πράξη αφού δεν γίνονται ζυγίσεις

14 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΗΛΩΣΕΩΝ εν εξασφαλίζεται πλήρως το υπολειµµατικό στοιχείο, δηλ. η τέφρα, που αγγίζει τα τοξικά επίπεδα Η µέθοδος της αποστείρωσης είναι τεχνικά ισοδύναµη της εφαρµοζόµενης αποτέφρωσης. Υποκρυπτόµενη Απειλή: ιολίσθηση της ΚΥΑ προς την αφάνεια ή τροποποίησή της προς το χειρότερο ΣΧΟΛΙΟ - Τα υπολείµµατα καύσης του αποτεφρωτήρα δεν είναι τοξικά ή κατ άλλον τρόπο επικίνδυνα απόβλητα - Η τέφρα που κατακρατείται στα συστήµατα αντιρρύπανσης (το 5-10% των υπολειµµάτων της καύσης) περιλαµβάνεται στα επικίνδυνα απόβλητα - Η µη ύπαρξη µονάδας διάθεσής της τέφρας αυτής είναι αποκλειστική ευθύνη των προηγούµενων και της σηµερινής Κυβέρνησης Ως αποστείρωση εννοεί την εφαρµοζόµενη σήµερα «αδρανοποίηση». Ούτε η αποστείρωση, ούτε, πολύ περισσότερο, η αδρανοποίηση είναι ισοδύναµες µε την θερµική καταστροφή που επιτυγχάνεται στον πυρολυτικό αποτεφρωτήρα του ΕΣ ΚΝΑ µε περιστροφικό κύλινδρο και δευτεροβάθµιο θάλαµο µετα- καύσης (βλ. σχετ. Πίνακες) Το συµπέρασµα των δηλώσεων: Καµία ανησυχία της Κυβέρνησης για τη σηµερινή τραγική κατάσταση. Η µόνη έγνοια: πως θα µειώσουµε (α)το κοστος λειτουργίας των δηµόσιων νοσοκοµείων (δεν αξίζει, σύµφωνα µ αυτήν την αντίληψη, να δαπανάται δηµόσιο χρήµα υπέρ της δηµόσιας υγείας)και (β)το κόστος λειτουργίας των ιδιωτικών ιατρικών κέντρων και άλλων υγειονοµικών µονάδων, δηλ. πως θα αυξήσουµε τα υπερκέρδη τους.

15 ...ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥΣ Ευρεία δηµοσιοποίηση των συµπερασµάτων της ηµερίδας Ενεργοποίηση των συν-διοργανωτών για την συστηµατική παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των δράσεων που θα συναποφασιστούν (π.χ. συγκρότηση κοινής επιτροπής παρακολούθησης) Ανάληψη πρωτοβουλιών για τη δραστηριοποίηση των θεσµοθετηµένων οργάνων και υπηρεσιών ελέγχου Ενεργοποίηση των σωµατείων και συλλόγων των εργαζοµένων στις Υγειονοµικές Μονάδες (δηµόσιες και ιδιωτικές)σε συνεργασία, όπου κρίνεται χρήσιµο, µε τις Επιτροπές Ενδονοσοκοµειακών Λοιµώξεων, για την τήρηση των όρων της ΚΥΑ σχετικά µε τη διαχείριση των ΕΙΑ εντός των νοσοκοµειακών µονάδων, µε προτεραιότητα: Την εκπόνηση, έγκριση και τήρηση λειτουργικών Εσωτερικών Κανονισµών ιαχείρισης ΕΙΑ Την επιµόρφωση συγκεκριµένων προσώπων µεταξύ των εργαζοµένων των Υ.Μ. και την σταθερή ενασχόλησή τους µε τη διαχείριση των ΕΙΑ εντός των Υ.Μ. Ενεργοποίηση του ΕΣ ΚΝΑ στην άσκηση των δικαιωµάτων ελέγχου που του επιφυλάσσει η ΚΥΑ Εκπόνηση επιδηµιολογικής µελέτης σχετικής µε τη διαχείριση των ΕΙΑ στην Αττική Υιοθέτηση και εφαρµογή πρόσφορης µεθόδου για την ασφαλή διαχείριση των παραπροϊόντων καύσης του αποτεφρωτήρα που κατατάσσονται στα επικίνδυνα στερεά απόβλητα Εφαρµογή των κυρώσεων που προβλέπει η ΚΥΑ σε βάρος των ιοικήσεων Υ.Μ. που αρνούνται να συµµορφωθούν µε τους όρους της ΚΥΑ τους σχετικούς µε την προστασία της υγείας, της υγιεινής της εργασίας και του περιβάλλοντος Για τις δηµόσιες, ειδικότερα νοσηλευτικές µονάδες, διεκδίκηση και εξασφάλιση των αναγκαιούντων πόρων και προσωπικού