Κέντρο Υποστήριξης & Ανάπτυξης της. Οδηγός Επιχειρηματικότητας. Δήμου Καλαμαριάς

Transcript

1 Κέντρο Υποστήριξης & Ανάπτυξης της Επιχειρηματικότητας Δήμου Καλαμαριάς Οδηγός Επιχειρηματικότητας Ένας πρακτικός οδηγός πλεύσης σε αχαρτογράφητα νερά για νέους, επίδοξους, επιχειρηματίες που τολμούν να ανοιχτούν στο πέλαγος των επιχειρήσεων Ηρακλής Ι. Γωνιάδης Καλαμαριά, Ιούλιος 2014

2 ii

3 Η θεωρία είναι αυτή που θέτει τα ερωτήματα και η πράξη είναι εκείνη που δίνει τις απαντήσεις. Αυτό το δρόμο πρέπει να ακολουθήσεις κι εσύ που θέλεις να χαράξεις τη δική σου πορεία στον κόσμο των επιχειρήσεων. Ένα κόσμο που μπορεί να απορροφήσει το σύνολο της δημιουργικότητας και της ενέργειάς σου, που απαιτεί τη μηχανή του νου σου σε πλήρεις στροφές και δεν εγγυάται καμία ευόδωση στο ταξίδι σου. Και παρά ταύτα, η ιδέα να αφήσεις κι εσύ το ίχνος του περάσματός σου σε προκαλεί, σε γοητεύει και σε εξωθεί να προσπαθήσεις, να αγωνιστείς και να δημιουργήσεις, τολμώντας. iii

4 Σύμφωνα με την υπ αριθμό 33/2013 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καλαμαριάς, το Διοικητικό Συμβούλιο της Κ.Ε.Δ.ΚΑ. απαρτίζουν οι κάτωθι: 1. Φακίρη Αναστασία, (Πρόεδρος), με αναπληρωματικό μέλος Αντωνούδη Ολυμπία 2. Δημοτικός Σύμβουλος Μακαντάσης Ιωάννης (Αντιπτόεδρος), αναπληρωματικό μέλος Μαζουλουκτσής Ιωάννης 3. Δημοτικός Σύμβουλος Θεοδοσίου Πολυχρόνης, αναπληρωματικό μέλος Φωτόπουλος Στυλιανός 4. Λαϊκό μέλος Βασιλειαδης Γεώργιος, αναπληρωματικό μέλος Αντωνίου Φάνη 5. Λαϊκό μέλος Κωνσταντινίδης Κωνσταντίνος, αναπληρωματικό μέλος Γαλήτης Νικόλαος 6. Λαϊκό μέλος Γκόγκος Κωνσταντίνος, αναπληρωματικό μέλος Ζώης Κωνσταντίνος 7. Λαϊκό μέλος Κουλούση Αλεξάνδρα, αναπληρωματικό μέλος Κυφωνίδου Θεοδώρα 8. Λαϊκό μέλος Βαρυπάτη Κυριακή, αναπληρωματικό μέλος Αρβανιτιδου Ερασμία 9. Λαϊκό μέλος Εμμανουηλίδου Σταυρούλα, αναπληρωματικό μέλος Χειμωνίδου Κλαίρη 10. Εκπρόσωπος Εμπορικού Συλλόγου Καλαμαριάς «ο ΕΡΜΗΣ», Βενέτης Χρήστος, αναπληρωματικό μέλος Τσίρος Παναγιώτης 11. Εκπρόσωπος εργαζομένων της Κ.Ε.Δ.ΚΑ., Τανίδου Ιωάννα, αναπληρωματική, Ιωαννίδου Μαγδαληνή. Αγ.Νικολάου-Μικρουλέα,ΤΚ 55132,Καλαμαριά Τηλ.: & , Φαξ: Web: Δημοτική Αγορά Φοίνικα - Καλαμαριά Τηλ.: Φαξ: epixeirein@kedka.gr - Web: iv

5 v

6 Το σύνολο του κειμένου διέπεται από τις αρχές των creative commons, τους όρους των οποίων μπορείς να διαβάσεις στη διεύθυνση: vi

7 Πίνακας Περιεχομένων Πρόλογος Σελ. Τι είναι η Επιχειρηματικότητα; 5 Στάδια και διαδικασίες ίδρυσης μιας επιχείρησης 13 Στάδιο 1 ο : Αποτίμηση προσόντων, μέσων και αναγκαίων δεξιοτήτων 13 Στάδιο 2 ο : Η αναγνώριση της επιχειρηματικής ιδέας ή ευκαιρίας 18 Η γέννηση της ιδέας 18 Η αξιολόγηση της ιδέας 21 Στάδιο 3º: Το Επιχειρηματικό Σχέδιο 25 1.Η περιγραφή της Επιχειρηματικής Ιδέας ή Ευκαιρίας 27 2.Η περιγραφή της Αγοράς- στόχου 28 3.Το μάνατζμεντ της νέας επιχείρησης 30 4.Η παραγωγική διαδικασία 30 5.Οι οικονομικές προβλέψεις 31 6.Το απαιτούμενο ύψος επένδυσης 31 Στάδιο 4º: Το Σχέδιο Μάρκετινγκ 32 1.Η Εισαγωγή 33 2.Η Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης 34 3.Τα Πλεονεκτήματα, τα Μειονεκτήματα, οι Ευκαιρίες και οι Απειλές (S.W.O.T. Analysis) 37 4.Οι Στόχοι 38 5.Η Στρατηγική 39 6.Το Σχέδιο Δράσης 40 Στάδιο 5º: Η χρηματοδότηση της επιχείρησης 41 1.Η Μακροπρόθεσμη Χρηματοδότηση 42 2.Η χρηματοδότηση του Κεφαλαίου Κίνησης 42 vii

8 3.Η Ανοιχτή Τραπεζική Πίστωση 43 4.Τα Ίδια Κεφάλαια 44 5.Τα κρατικά προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας 44 6.Άλλες μορφές χρηματοδότησης 46 7.Η Παρουσίαση και η υποστήριξη της καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας 48 Στάδιο 6º: Η επιλογή μορφής της επιχείρησης 52 Στάδιο 7º: Η καταχώρηση του τίτλου ή επωνυμίας της επιχείρησης 60 Στάδιο 8º: Επιλογή και εγκατάσταση του λογιστικού συστήματος 63 Στάδιο 9º: Η εξέταση του φορολογικού καθεστώτος 66 Στάδιο 10º: Η εγγραφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και τα Επιμελητήρια, για την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης 68 Στάδιο 11º: Η εγγραφή στους ασφαλιστικούς οργανισμούς 69 Στάδιο 12º: Η ασφάλιση της επιχείρησης 70 Επίλογος 75 Ευχαριστίες 79 Χρήσιμες διευθύνσεις στο ιντερνέτ 81 Παράρτημα: Έγχρωμοι Διανοητικοί Χάρτες 83 viii

9 Πρόλογος Όσο καινοτόμα και ανατρεπτική μπορεί να είναι μια ιδέα, δεν παύει να στηρίζεται στη συσσωρευμένη γνώση, στην τεχνογνωσία και στα εργαλεία που δημιούργησε ο άνθρωπος στο πέρασμα των αιώνων. Την κληρονομιά αυτή ο καθένας από μας τη διαχειρίζεται κατά το δικό του τρόπο, είτε αυτός είναι δημιουργικός ώστε να αυγατίζει αυτό που κληρονόμησε, είτε είναι αδιάφορος χωρίς να γεμίζει ή να αφήνει κάποιο κενό στο πέρασμά του. Ο οδηγός 1 που κρατάς στα χέρια σου στηρίζεται σε ιδέες, πληροφορίες και έρευνα διαφόρων ανθρώπων, καθώς και στα πολλά επιχειρηματικά λάθη του συντάκτη του που προσπαθεί να τα μετατρέψει σε χρήσιμη γνώση για εκείνον, βέβαια, που επιθυμεί να αφήσει το δικό του επιχειρηματικό αποτύπωμα ως κληρονομιά. Η επιχειρηματικότητα αποτελεί μια δημιουργική διαδικασία η οποία προσομοιάζει με εκείνη της σεμνής μέλισσας που άοκνα συλλέγει το νέκταρ διαφόρων λουλουδιών το οποίο μετατρέπει σε μέλι χάρη στο 1 Στηρίζεται σε επιχειρηματική εμπειρία δεκαετιών, στην έρευνα της διεθνούς πρακτικής και σε σημειώσεις του συντάκτη που, από το έτος 2002, διδάσκει το μάθημα της «Επιχειρηματικότητας & Καινοτομίας» σε διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας μας, στο πλαίσιο ειδικών, επί του θέματος, ευρωπαϊκών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Οι περισσότερες από τις πολλές επιχειρηματικές του απόπειρες στέφθηκαν με αποτυχία και από αυτό προέκυψε ένας πολύ καλός θέλει να βαυκαλίζεται- δάσκαλος επιχειρηματικότητας, όπως άλλωστε και από ένα κακό κρασί προκύπτει ένα πολύ καλό ξύδι. 1

10 ένζυμό της. Η μέλισσα ανιχνεύει το περιβάλλον της, το μελετά, δίνει (γύρη) και παίρνει πληροφορίες (νέκταρ), και ταυτόχρονα, κατασκευάζει την κυψέλη μέσα στην οποία εναποθέτει το δικό της μέλι. Από τον πλούτο που δημιουργεί τρέφεται η ίδια, η κοινωνία της αλλά και ο άνθρωπος που τη φροντίζει, όταν παρεμβάλλεται δημιουργικά, όπως ο μελισσοκόμος. Με λίγα λόγια, η μέλισσα δίνει για να πάρει! Ο άνθρωπος που χαρακτηρίζεται για την επιχειρηματικότητά του, προσθέτει την προσωπική του «πινελιά» ή το «ένζυμό» του (όπως πχ., νέες ιδέες, νέα προσέγγιση και ανασύνθεση, διαφορετική τεχνική, αισθητική, κλπ.) για να μετατρέψει τα ερεθίσματα και τις πληροφορίες που δέχεται από το περιβάλλον του σε ένα καινούργιο δημιούργημα το οποίο, όχι μόνο πλουτίζει αυτόν και την κοινωνία του αλλά αποτελεί και το «λουλούδι» κάποιου άλλου, επειδή η επιχειρηματικότητα γεννά επιχειρηματικότητα. Ο επιχειρηματίας, λοιπόν, οφείλει να μαθαίνει, να κερδίζει και να ανταποδίδει! 2 Βέβαια, το πάθος, η ιδέα, ή και η ανάγκη, δεν είναι αρκετές από μόνες τους να διασφαλίσουν επιτυχία στους στόχους του και, σε κάθε περίπτωση, πέρα από την προσωπικότητά του, απαιτείται μελέτη και σχεδιασμός προκειμένου να προσδιοριστούν και να διασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι και το σημαντικότερο, να βεβαιωθεί ότι μπορεί να τους διαχειριστεί αποτελεσματικά για να τους αξιοποιήσει. Ανεξάρτητα, δε, από το προσωπικό του πάθος και το μεράκι, την ιδέα ή την ανάγκη που τον ωθεί να τολμήσει να εκτεθεί με κάποια μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας, οφείλει να την ξεκινήσει με προσεκτικά βήματα, σεβόμενος τον εαυτό του και τους πόρους 2 Άποψη των επιτυχημένων επιχειρηματιών. 2

11 ικανότητες, δεξιότητες, χρηματικό και κοινωνικό κεφάλαιο, χρόνοςπου μπορεί να διαθέτει για το σκοπό αυτό. Και αν παρά ταύτα, δεν το καταφέρει, τότε, όσο πιο γρήγορα αποδεχθεί την αποτυχία, τόσο πιο μικρές θα είναι οι απώλειές του βγαίνοντας, ταυτόχρονα, σοφότερος. Ο οδηγός αυτός έχει σαν στόχο να δώσει κάποιες έννοιες και τεχνικές της επιχειρηματικής δράσης, ανεξάρτητα από τους λόγους που σε ωθούν να την τολμήσεις. Δεν εξαντλεί το θέμα ούτε και φιλοδοξεί κάτι τέτοιο, όμως, μπορεί να προκαλέσει την προσοχή και τη σκέψη σου για να συγκεντρωθείς καλύτερα σε αυτό που θα θελήσεις να επιχειρήσεις, ώστε να προετοιμαστείς για την αποτυχία αλλά και να νοιώσεις τη χαρά της επιτυχίας. Κάθε επιχειρηματική πρωτοβουλία που θα αναδειχθεί μέσα από τη λειτουργία του Κέντρου «Επιχειρείν», άμεσα ή έμμεσα, θα αποτελεί για όλους μας ανταμοιβή ασύγκριτα μεγαλύτερη από κάθε άλλη και ταυτόχρονα, θα εμπλουτίσει την επιχειρηματική ανθοδέσμη, προσθέτοντας το δικό της νέκταρ στην περιοχή μας. Ηρακλής Ι. Γωνιάδης Δρ. Οικονομικών Επιστημών/ Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία Σύμβουλος Διοίκησης Κέντρου «Επιχειρείν» 3

12 4

13 Τι είναι η Επιχειρηματικότητα; Ως η πλέον κατάλληλη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα ενδείκνυται αυτή της Σχολής Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ των Η.Π.Α. κατά την οποία, «η επιχειρηματικότητα είναι μια διαδικασία δημιουργίας ή σύλληψης μιας ευκαιρίας και η επιδίωξη εκμετάλλευσής της, ανεξάρτητα από τον έλεγχο ή την κατοχή των μέσων υλοποίησής της». Η επιχειρηματικότητα, με άλλα λόγια, είναι η ικανότητα του ατόμου να μετατρέπει τις ιδέες του σε πράξη ωφέλιμη για τον ίδιο και την κοινωνία, χωρίς κατ ανάγκη να έχει την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Και αυτό μπορεί να το επιτύχει, είτε ως εργαζόμενος σε μια επιχείρηση ιδιωτική ή κρατική, δεν έχει σημασία η ιδιοκτησίαμέσα στην οποία ενθαρρύνεται και εκφράζεται με τη μορφή της ενδοεταιρικής επιχειρηματικότητας, είτε ως αυτοαπασχολούμενος και επιχειρηματίας που προσφεύγει στη χρηματοδότηση τρίτων, οι οποίοι πείθονται για τον ίδιο και για το αξιόλογο της ιδέας του προκειμένου να τον χρηματοδοτήσουν. Η επιχειρηματικότητα είναι νοοτροπία και τρόπος σκέψης που εκδηλώνεται σε κάθε περιβάλλον που την ευνοεί, την ενθαρρύνει και την υποστηρίζει. Αποτελεί προϊόν μιας κουλτούρας που δημιουργείται από την ίδια την κοινωνία, στην ποιότητα και στο βαθμό που η τελευταία πιστεύει στην αναγκαιότητά της, ως παράγοντα κοινωνικού και ατομικού πλούτου. Με άλλα λόγια, η επιχειρηματικότητα στηρίζεται 5

14 σε επίκτητα χαρακτηριστικά και όχι σε γενετικά. Είναι μιμίδιο 3 και όχι γονίδιο. Ή απλούστερα, ο επιχειρηματίας -όπως άλλωστε και κάθε τι που επιθυμεί κανείς- γίνεται, δεν γεννιέται. Η επιχειρηματικότητα πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε άτομο που προτίθεται να προχωρήσει σε επιχειρηματική δραστηριότητα, ή που την ασκεί ήδη, γιατί, ως μια κατά συρροή και εφ όρου ζωής (χωρίς υπερβολή) λειτουργία, είναι εκείνη που διασφαλίζει τη διαρκή εξέλιξη και τη βιώσιμη πορεία της (κάθε) επιχείρησης προς το μέλλον το δικό της, του επιχειρηματία και της κοινωνίας. Ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό εδράζεται σε τρία πάθη: το πάθος της επινόησης ή της αναγνώρισης της επιχειρηματικής ιδέας ή ευκαιρίας, το πάθος της δημιουργίας της κατάλληλης υποδομής εκμετάλλευσής της, και, το πάθος της ανάπτυξης και της περαιτέρω εξέλιξης της επιχείρησης. Η σύλληψη της επιχειρηματικής ιδέας, λοιπόν, δεν αποτελεί «ατυχές» ή «τυχερό» γεγονός, αλλά είναι αποτέλεσμα συστηματικής και με πάθος προσπάθειας του ατόμου για τον προσδιορισμό και την 3 Κατά τον R. Dawkins, ο οποίος εισήγαγε τον όρο, το μιμίδιο αποτελεί το πολιτιστικό ισοδύναμο του γονιδίου και κληροδοτείται μέσω της επικοινωνίας, της γλώσσας, των εθίμων και γενικότερα, μέσω της κουλτούρας (βλ. «Το εγωιστικό γονίδιο», εκδόσεις Κάτοπτρο). 6

15 επώαση της ικανότερης (ιδέας) να επιβιώσει στον αμείλικτο κόσμο των επιχειρήσεων. Τα ισχυρά και καθοριστικά στοιχεία για την επιτυχία εντοπίζονται τόσο στην επιχειρηματική ιδέα όσο και στο άτομο που την κυοφορεί, τη γεννά και την ανατρέφει για να την παραδώσει, σαν επιχείρηση πια, στην κοινωνία μέσα στην οποία δρα και αναπτύσσεται. Μια επιχείρηση που πάντα θα λειτουργεί σε καθεστώς αβεβαιότητας οποίο και θα νομιμοποιεί τα προκύπτοντα οφέλη της. Τα οφέλη αυτά, στη συνέχεια και στο πλαίσιο μιας ευνομούμενης πολιτείας, πρέπει να κατανέμονται στους κοινωνικούς εταίρους, ανάλογα με τη συμμετοχή τους στο παραγόμενο έργο. Η προσωπικότητα του ατόμου και η επιχειρηματική του ευφυΐα θεωρούνται πολύ σημαντικά στην προκειμένη περίπτωση και βέβαια, ενισχύονται ακόμα περισσότερο όταν εμπλουτίζονται με κάποιες σπουδές. Το τελευταίο, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν και επιτυχημένοι επιχειρηματίες που δεν έχουν σπουδάσει, σίγουρα όμως, διαθέτουν προσωπικότητα και επιχειρηματική ευφυΐα. Είναι βέβαιο επίσης, ότι οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες είναι άτομα που εργάζονται σκληρά, είναι σίγουροι για τον εαυτό τους, είναι αισιόδοξοι, έχουν αυτοπειθαρχία και είναι ικανοί να ξεπερνούν τα εμπόδια που εμφανίζονται κατά την άσκηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας. Αν και κάποια επιπλέον εκπαίδευση θα μπορούσε να ενισχύσει την προσπάθειά τους, εντούτοις, η επιθυμία τους να ορίζουν οι ίδιοι τη δουλειά και την τύχη τους, αποτελεί τη βάση της επιχειρηματικής τους τόλμης. Η μάθηση στην πράξη πέρα από την όποια θεωρητική 7

16 κατάρτιση- η οποία κατακτιέται μέσα από μια ουσιαστική πρακτική άσκηση, είναι εκείνη που βοηθά στην απόκτηση των αναγκαίων δεξιοτήτων μάνατζμεντ και ενισχύει την επιχειρηματική τους ευφυΐα. Την επιχειρηματική εμπειρία την αποκτούν, είτε με τη μερική επιχειρηματική τους ενασχόληση, παράλληλα με την εργασία τους σε άλλη επιχείρηση, είτε μέσα από την οικογενειακή τους επιχείρηση, δηλαδή, ζώντας και δρώντας μέσα σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον. Κατά συνέπεια, το επαναλαμβάνουμε, επιχειρηματίας και ό,τι άλλο θελήσει κανείς, γίνεται δεν γεννιέται! Η ικανότητα αναγνώρισης της επιχειρηματικής ευκαιρίας, ή και της δημιουργίας της, διαφέρει από την ικανότητα σύστασης του μηχανισμού εκμετάλλευσής της, καθώς και από εκείνη της ανάπτυξης της επιχείρησης. Οι τρεις αυτές ικανότητες και δεξιότητες, καλό είναι να συνυπάρχουν στον επίδοξο νέο επιχειρηματία, τουλάχιστον, κατά τη φάση της εκκίνησης της επιχείρησης. Μετά, μπορεί να διαθέτει την πολυτέλεια να αναθέτει τη λειτουργία της σε ικανούς μάνατζερ τους οποίους έχει το ταλέντο να επιλέγει (ίσως και με τη βοήθεια συμβούλων), ώστε να μην εγκλωβίζεται η επιχειρηματική του ευφυΐα στην τριβή της καθημερινότητας που μπορεί να του περιορίζει τον ορίζοντα οραματισμού. Η επιχειρηματικότητα είναι εκείνη που διακρίνει την οικονομική διάσταση της καινοτομίας και η επιχειρηματική δραστηριότητα είναι αυτή που δίνει υπόσταση στην καινοτόμο ιδέα. Η καινοτομία είναι προϊόν της δημιουργικής σκέψης του ανθρώπου και αφορά «στην ανανέωση και στη μεγέθυνση του εύρους των προϊόντων, των υπηρεσιών και των αγορών τους, στην εγκαθίδρυση νέων 8

17 μεθόδων παραγωγής, προσφοράς και διανομής, στην εισαγωγή αλλαγών στο μάνατζμεντ, στην οργανωτική δομή, στις συνθήκες εργασίας και στις δεξιότητες των εργαζομένων», όπως την προσδιόρισε η Ε.Ε. στο Πράσινο Βιβλίο για την Καινοτομία το Κατά συνέπεια, η έννοια της επιχειρηματικότητας που στηρίζεται στη δημιουργική σκέψη και δράση, θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση «σκέφτομαι καινοτομικά και δρω επιχειρηματικά». Επειδή, λοιπόν, το κόστος της μάθησης είναι μικρότερο από εκείνο της αμάθειας, το μάθημα από το πάθημα συνεπάγεται, συνήθως, και ακριβά δίδακτρα, το μάθημα από τα λάθη των άλλων, εκτός από έξυπνο, είναι και φθηνότερο όταν μας τα ομολογούν και, οι διαθέσιμοι πόροι πάντα θα είναι περιορισμένοι, το Κέντρο «Επιχειρείν» του Δήμου Καλαμαριάς, με τον παρόντα οδηγό, προτείνει μια ακολουθία αναγκαίων και πρακτικών σταδίων υλοποίησης της επιχειρηματικής ιδέας προκειμένου να εξελιχθεί σε μια πολλά υποσχόμενη και βιώσιμη επιχείρηση. Ο στόχος της εκδοτικής αυτής προσπάθειας, με άλλα λόγια, είναι να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα μιας επιπόλαιας επιλογής, ή της θυσίας μιας καλής ιδέας και να μεγιστοποιηθεί το ποσοστό επιτυχίας στην πραγματοποίηση κάθε νέας επιχειρηματικής απόπειρας. Στο Διανοητικό Χάρτη, αμέσως παρακάτω, αποδίδεται με σχετική πληρότητα μια ολιστική εικόνα της έννοιας της επιχειρηματικότητας, 9

18 της αναγκαιότητας και του ρόλου της στην ανάπτυξη των οικονομιών, της διαρκούς της επικαιρότητας και του περιβάλλοντος στο οποίο ευδοκιμεί, καθώς και των επίκτητων χαρακτηριστικών του φορέα και δημιουργού της, του Ανθρώπου. (Στο παράρτημα βρίσκονται οι τρεις διανοητικοί χάρτες που εκτίθενται στο βιβλίο, έγχρωμα εκτυπωμένοι για την καλύτερη απεικόνισή τους). 10

19 11

20 12

21 Στάδια και διαδικασίες ίδρυσης μιας επιχείρησης Στάδιο 1 ο : Αποτίμηση προσόντων, μέσων και αναγκαίων δεξιοτήτων Από τη στιγμή που καταληφθείς από την ιδέα της δημιουργίας της δικής σου επιχείρησης, πρέπει να προχωρήσεις σε απογραφή του «οπλισμού» σου, δηλαδή, των προσόντων, των πόρων και της ιδέας πάνω στην οποία θα επενδύσεις. Η ίδρυση μιας επιχείρησης, πέρα από απόφαση ζωής, αποτελεί «κήρυξη πολέμου» στην αγορά. Κατά συνέπεια, πρέπει να λάβεις σοβαρά υπόψη σου κάποια στοιχεία των οποίων η παράβλεψη μπορεί να σου κοστίσει «ακριβά δίδακτρα μάθησης». Τόσο ακριβά ώστε να μη μπορείς να συνέλθεις, να στιγματιστείς ως «αποτυχημένος» και, ίσως, να θέσεις σε κίνδυνο την οικογένειά σου. Πρέπει, λοιπόν, να έχεις υπόψη σου, ότι οι περισσότερες νέες επιχειρήσεις παύουν να υπάρχουν μέσα στα τρία χρόνια από την έναρξή λειτουργίας τους, αλλά και αυτές που επιβιώνουν, χρειάζονται πολύ καιρό για να επιστρέψουν στον επίδοξο νέο επιχειρηματία τα λεφτά που επένδυσε. Ειδικά στη χώρα μας, είναι πολύ πιθανό, η «αποτυχία» σου να εμποδίσει μια νέα προσπάθεια, λόγω εκκρεμοτήτων που μπορεί να αφήσει η προηγούμενή σου επιχειρηματική απόπειρα. Για παράδειγμα, αν έχεις χρηματοδοτηθεί από το κράτος υποχρεούσαι να διατηρήσεις σε «λειτουργία» την «αποτυχημένη» σου επιχείρηση για μια τριετία ή πενταετία, διαφορετικά πρέπει να επιστρέψεις τα λεφτά που πήρες και που ξόδεψες, οπότε, σκέψου τι κόστος συνεπάγεται αυτό. 13

22 Η επιτυχημένη σου, όμως, προσπάθεια θα επιφέρει την κοινωνική καταξίωση και την οικονομική σου ανεξαρτησία, θα ενισχύσει την αυτοεκτίμηση και την αυτεπιβεβαίωσή σου, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα αυξήσει τη συνολική σου προσφορά προς την κοινωνία που στηρίζει την επιχείρησή σου, καθώς από αυτήν προμηθεύεσαι πόρους και προς αυτήν πουλάς τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παράγεις. Με βάση τα παραπάνω, πριν ξεκινήσεις την επιχειρηματική «πτήση» σου, οφείλεις να αποτιμήσεις τις δυνατότητές σου υποβάλλοντας σε ένα διεξοδικό τεστ τον εαυτό σου, την ιδέα στην οποία «πατάς», το περιβάλλον σου, κλπ.. Ένα τεστ που θα σε βοηθήσει να αντιληφθείς αν μπορείς να «πιλοτάρεις» ή όχι, και να πάρεις τις σημαντικές σου αποφάσεις, με πιθανή ακόμη και την απόρριψη κάθε επιθυμίας σου για επιχειρηματική δράση. Η διεθνής εμπειρία και βιβλιογραφία έχει αναδείξει μια σωρεία ερωτήσεων στις οποίες καλείσαι να απαντήσεις με ειλικρίνεια σαν νέος(α) επίδοξος(η) επιχειρηματίας, χωρίς να εκβιάσεις οποιαδήποτε απόφασή σου επηρεασμένος(η), συνήθως, από οικονομικά κίνητρα (επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις) που μπορούν να σε παγιδέψουν και τα οποία, ουσιαστικά, σου προτείνουν «δωρεάν είσοδο» αλλά «ακριβοπληρωμένη έξοδο», όπως στο παράδειγμα που αναφέραμε λίγο πιο πριν. Οι κυριότερες ερωτήσεις που πρέπει να θέσεις και να απαντήσεις μόνος(η) σου είναι: 14

23 Έχεις προηγούμενη εμπειρία ως ιδιοκτήτης(ρια) ή μάνατζερ επιχείρησης; Έχεις το κατάλληλο υπόβαθρο εμπειρικό ή θεωρητικό- για το πεδίο δράσης που επέλεξες; Η επιλογή του είδους της επιχείρησης που θέλεις να στήσεις στηρίζεται σε αυτό που γνωρίζεις και ξέρεις να κάνεις καλά; Είσαι διατεθειμένος(η) να δουλέψεις, να ερευνάς και να σχεδιάζεις με υπομονή και επιμονή; Έχεις μάθει να ασχολείσαι σωστά με ό,τι καταπιάνεσαι; Αναγνωρίζεις και επιλύεις προβλήματα τα οποία, επιπλέον, μπορείς να τα δεις και σαν ευκαιρίες; Μπορείς να θέτεις τακτικά λογικούς - βραχυχρόνιους ή μακροχρόνιους- στόχους, να τους αξιολογείς και να επιδιώκεις την επιτυχία τους; Θα είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις, να εκτιμήσεις τις συνέπειες και να διαχειριστείς οικονομικούς ή άλλους κινδύνους που εμφανίζονται κατά τη λειτουργία της επιχείρησής σου; Διατίθεσαι να αναλάβεις επιχειρηματικό ρίσκο και μπορείς να διακρίνεις ποιος κίνδυνος είναι αποδεκτός και ποιος υπερβολικός; Αποδέχεσαι την αποτυχία ως μέρος της διαδικασίας μάθησης, ή ως ένα ακόμα βήμα προς την επιτυχία; 15

24 Αποζητάς και δέχεσαι την κριτική και τα σχόλια των άλλων με αντικειμενικότητα; Γνωρίζεις ποιους πόρους χρειάζεσαι και αν μπορείς να αξιοποιήσεις όλους όσους έχεις στη διάθεσή σου; Παίρνεις πρωτοβουλίες και είσαι σε θέση να αναλάβεις την ευθύνη λειτουργίας της επιχείρησής σου; Θα είσαι σε θέση και πως, να αντιμετωπίσεις τον ανταγωνισμό του οποίου θα προκαλέσεις την προσοχή και τα συμφέροντα; Μπορείς να διαχειριστείς την αβεβαιότητα και το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον; Έχεις δυνατότητα ή ταλέντο να προσελκύσεις τους κατάλληλους ανθρώπους στην επιχείρησή σου και κυρίως, να τους κρατήσεις; Διαθέτεις αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και θεωρείς ότι μπορείς να είσαι αποτελεσματικός (ή); Είσαι πρόθυμος(η) να συντάξεις ή να συμμετέχεις στη σύνταξη του επιχειρηματικού σχεδίου, όπου θα αναφέρεται λεπτομερώς κάθε πτυχή της επιχείρησης που προτείνεις; Διαθέτεις αποτελεσματικές δεξιότητες για το μάνατζμεντ της επιχείρησής σου; Γνωρίζεις βασικές έννοιες και διαδικασίες περί χρηματοδότησης, μάρκετινγκ και εργασιακών σχέσεων, καθώς και ποιες άλλες ειδικές δεξιότητες ακόμη θα χρειαστείς για την 16

25 αποτελεσματική διοίκηση και πως θα τις καλύψεις; Αντιλαμβάνεσαι και κατανοείς τους διάφορους νόμους και τους κανονισμούς που διέπουν την επιχείρησή σου; Έλαβες υπόψη σου τι επιτρέπεται, ποιες άδειες απαιτούνται και ποιές είναι οι ζώνες/ περιοχές εγκατάστασης ή χρήσης γης, ποιες οι υφιστάμενες εργασιακές σχέσεις, το φορολογικό πλαίσιο, η απαραίτητη λογιστική παρακολούθηση, κλπ., και αν θα χρειαστείς πρόσθετες νομικές διευθετήσεις; Η κατ αρχήν θετική τοποθέτησή σου στις παραπάνω ερωτήσεις, δείχνει ότι υπάρχει η δυνατότητα ανάληψης επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Επειδή, όμως, είναι σπάνιο για έναν πρωτόπειρο να τις απαντήσει σωστά, καλό είναι να τις ξαναδείς, να τις αναλύσεις και να τις κατανοήσεις καλύτερα. Το τεστ είναι για σένα και για κανέναν άλλον, άρα μην αυταπατάσαι. Σκέψου ότι η επιχειρηματική σου ιδέα είναι σαν ένα παιδί, εύκολο στη σύλληψη μα δύσκολο στην ανατροφή. Πρέπει να σιγουρευτείς ότι το θέλεις, ότι θα το φροντίζεις και θα του αφιερώνεις χρόνο, «βάζοντας καρδιά» σε αυτό που θα κάνεις, ακόμα και αν σου προέκυψε αναπάντεχα, όπως για παράδειγμα, η οικογενειακή επιχείρηση, ή εκείνη του εργοδότη σου που δεν είχε σε ποιον να την αφήσει. Συνεπώς πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι: 17

26 Η σημαντικότητα της απόφασης επιβάλλει την καλύτερη δυνατή τεκμηρίωσή της, ακόμα και αν οδηγηθείς στην απόρριψη της επιχειρηματικής σου απόπειρας, είτε αυτή αφορά μια συγκεκριμένη ευκαιρία, είτε και την ιδέα σου να γίνεις επιχειρηματίας. Στάδιο 2 ο : Η αναγνώριση της επιχειρηματικής ιδέας ή ευκαιρίας Μια καλή επιχειρηματική ιδέα ή ευκαιρία, ανεξάρτητα αν είναι δικιά σου ή σου την παραχώρησε (νόμιμα) κάποιος άλλος, μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την επιτυχή πορεία της επιχείρησής σου. Και βέβαια, δεν είναι αρκετή από μόνη της, όπως ήδη αναφέρθηκε. Πέρα από την προσωπικότητα σου ως νέου επίδοξου επιχειρηματία, απαιτείται ένα σύνολο δεξιοτήτων που καλό είναι να έχεις ή να αποκτήσεις. Απαιτείται, επίσης και ένα σύνολο δράσεων που πρέπει να υλοποιήσεις προκειμένου να επιτευχθεί η πλήρης αξιοποίηση της ιδέας. Μια καλή επιχειρηματική ιδέα δεν προκύπτει από το πουθενά αλλά αποτελεί προϊόν μιας συστηματικής και με πάθος προσπάθειας αναζήτησης ή σύνθεσής της, μέσα από ποικίλα και διαφορετικά κανάλια πληροφόρησης. Η γέννηση της ιδέας Ο εντοπισμός της κατάλληλης πληροφορίας, της ιδέας ή της ευκαιρίας, απαιτεί την εγρήγορσή σου ώστε διαρκώς να την αναζητάς, να την 18

27 ανακαλύψεις ή να τη δημιουργήσεις, μέσα από μια καθημερινότητα και έναν αυτοματισμό που θα αφορά: Τα προσωπικά σου ενδιαφέροντα (Hobby), τις δραστηριότητες αναψυχής και τις προσωπικές σου ανάγκες, Την προηγούμενη απασχόλησή σου και το περιβάλλον δράσης σου, Τις επιχειρηματικές σου επαφές και γνωριμίες, την οικογένεια και τους φίλους σου, Τα περιοδικά και τις εφημερίδες που αναφέρονται σε ιστορίες επιτυχημένων/ αποτυχημένων επιχειρήσεων και σε ευκαιρίες για εξαγορές υφισταμένων, που περιέχουν καταλόγους νέων επιχειρήσεων και συναφείς πληροφορίες, Τις δημοσιεύσεις κλαδικών περιοδικών και τευχών (πχ. του ΙΟΒΕ., του ΚΕΠΕ, του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, των Τραπεζών, Επαγγελματικών Ενώσεων, Υπουργείων, κλπ.) που αναφέρονται στις τάσεις και στις εξελίξεις της οικονομίας, της αγοράς, της τεχνολογίας, κλπ., Τις εμπορικές εκθέσεις και τις παρουσιάσεις, τις ημερίδες και τα σεμινάρια, Τις εκπομπές των μέσων μαζικής επικοινωνίας παρακολουθώντας τες υποψιασμένα (ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο), Τις τάσεις του πληθυσμού (ηλικιακή σύνθεση, αύξηση/ μείωση, μετανάστευση, κλπ.), των καταναλωτικών προτιμήσεων ή της εταιρικής αγοραστικής συμπεριφοράς, την κείμενη νομοθεσία και όποιες άλλες σχετικές με τον τομέα του ενδιαφέροντός σου τάσεις, Τα πανεπιστήμια, τα ιδρύματα και άλλα ερευνητικά κέντρα, αναζητώντας επιστημονικές ανακοινώσεις και ευκαιρίες απόκτησης τεχνολογιών που έχουν ήδη αναπτυχθεί, 19

28 Τις αυξήσεις του όγκου των κρατικών προμηθειών των υπουργείων και των οργανισμών, που δείχνουν που πάει η ζήτηση για προϊόντα ή υπηρεσίες, Τα επιμελητήρια που μπορούν να ανακοινώνουν λίστες επιχειρηματικών ευκαιριών, Τις προκηρύξεις προγραμμάτων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, των επενδύσεων και γενικά, της ανάπτυξης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, Τις ανακοινώσεις του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Ο.Β.Ι.) σχετικά με τις αιτήσεις για κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών και τις συνακόλουθες περιγραφές τους, Τα εμπορικά δελτία ζήτησης και προσφοράς για εισαγωγή ή εξαγωγή προϊόντων, Τα κέντρα πληροφόρησης των επιχειρήσεων που βρίσκονται σε κάθε περιοχή, παρέχουν πρόσβαση σε βιβλία και περιοδικά σχετικά με τις επιχειρήσεις, καθώς και σε βάσεις δεδομένων και εργαλεία (πχ. λογισμικό, χρηματοδότηση, κλπ.), Τους διαγωνισμούς καινοτομίας με τις προδιαγραφές συμμετοχής, τις ιδέες που επιλέχθηκαν, κλπ. Το Κέντρο Ανάπτυξης & Υποστήριξης της Επιχειρηματικότητας του Δήμου καλαμαριάς, το «Επιχειρείν», Κλπ.. Τα περισσότερα από τα παραπάνω μπορείς να τα προσεγγίσεις μέσω του διαδικτύου και είναι πολύ πιθανό, η περιήγησή σου (το σερφάρισμα, όπως το λένε στα ελληνικά), να σου προκαλέσει περισσότερες ιδέες από όσες αρχικά είχες. Το ιντερνέτ σου παρέχει τη δυνατότητα να διενεργήσεις κάθε είδους έρευνα για κάθε τι που 20

29 σκέφτεσαι και σε απασχολεί (μάρκετινγκ, ανταγωνισμός, νέες τεχνολογίες, τάσεις της αγοράς, καταναλωτικές συνήθειες, κλπ.), άμεσα, γρήγορα και με μηδαμινό έως καθόλου κόστος. Επίσης, είναι πολύ πιθανό να διαπιστώσεις πως είναι πολύ δύσκολο να καταλήξεις στην ιδέα εκείνη πάνω στην οποία θα επενδύσεις τους πόρους που διαθέτεις και συνεπώς, απαιτείται εξαντλητική προσέγγιση για την ανεύρεση (ή τη δημιουργία) και την επιλογή της άριστης. Η αξιολόγηση της ιδέας Η ιδέα στην οποία θα καταλήξεις, θα πρέπει να αποτελεί το απαύγασμα μιας επίπονης προσπάθειας και όχι μια τυχαίας και επιπόλαιας επιλογής (χίλια όχι για ένα ναι, είχε προτείνει ο ιδρυτής της Apple). Πρέπει να την πιστεύεις, να σε γοητεύει, να σε προκαλεί και να την οραματίζεσαι λαμβάνοντας πάντα υπόψη, ότι τα οράματα θέλουν και τα κατάλληλα ράμματα για να υφανθούν, διαφορετικά θα βρίσκονται στο χώρο του ονείρου και μόνο. Η επιχειρηματική ιδέα που δεν μπορεί να υλοποιηθεί, ανεξάρτητα από τους λόγους που εμποδίζουν κάτι τέτοιο, δεν πρέπει να σε απασχολεί οπότε, αν είναι αξιόλογη την κρατάς σε μια δεξαμενή ιδεών (όχι για πολύ γιατί απαξιώνεται 4 ), διαφορετικά την πουλάς, ή την πετάς. Υπάρχουν άνθρωποι που ερωτεύονται τις ιδέες τους και αναλώνονται σε έναν ανεκπλήρωτο έρωτα. Την επιχειρηματική σου ιδέα πρέπει να την αξιολογήσεις όσο καλύτερα μπορείς ώστε να περιορίσεις τις πιθανές σου ζημίες από μια 4 Η γνώση είναι σαν το ψάρι, πρέπει να καταναλώνεται φρέσκια. 21

30 επιπόλαια απόφαση. Ένα πρώτο βήμα αξιολόγησης είναι να την παρουσιάσεις σε ανθρώπους που εκτιμάς (συγγενείς και φίλους) και μπορούν να σου κάνουν γόνιμα σχόλια τα οποία, βέβαια, θα ανεχθείς. Ένα δεύτερο βήμα αξιολόγησης της ιδέας είναι να ρωτήσεις πιθανούς σου πελάτες αν θα αγόραζαν το προϊόν ή την υπηρεσία σου και σε ποια τιμή, ώστε να έχεις μια εικόνα γύρω από αυτό που θα τολμήσεις. Μη ξοδέψεις δεκάρα χωρίς να βεβαιωθείς ότι υπάρχει δυνατότητα να την ξαναπάρεις πίσω, είτε σε είδος (γνώση και εμπειρία), είτε σε χρήμα! Ένας πιο τεχνικός τρόπος το τρίτο βήμα- είναι αυτός του πίνακα που ακολουθεί, με τη βοήθεια του οποίου μπορείς να αποπειραθείς μια εκτίμηση της ιδέας στην οποία κατέληξες, ώστε να συνειδητοποιήσεις την αξία της και να αποφασίσεις αν θα διαθέσεις πόρους για να την πραγματοποιήσεις. Ο πίνακας αξιολόγησης δεν αποτελεί συνταγή επιτυχίας ούτε και διεκδικεί το αλάθητο. Ο πίνακας αυτός, όπως και τα προηγούμενα βήματα, λειτουργεί συμπληρωματικά και σε καμία περίπτωση δεν δείχνει τον τρόπο αντιμετώπισης των ανταγωνιστών σου. Ούτε και το πως θα λύσεις τα προβλήματα λειτουργίας, ή και τον τρόπο με τον οποίο θα διοικήσεις την επιχείρησή σου. Πριν προχωρήσεις στη χρήση του πίνακα είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσεις αν η ιδέα σου αφορά την παραγωγή προϊόντος ή την παροχή υπηρεσίας, γιατί τα αναφερόμενα κριτήρια αξιολογούνται διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Με βάση δέκα κριτήρια (αν θέλεις μπορείς να προσθέσεις και περισσότερα) διαφορετικού βαθμού σημαντικότητας (βαρύτητα), θα προχωρήσεις στις δικές σου εκτιμήσεις (αξιολόγηση) για να βγάλεις 22

31 κάποιο δείκτη που να σου δίνει μια σταθμισμένη εικόνα της επιχειρηματικής σου ιδέας. Αν γνωρίζεις να χειρίζεσαι το Excel της Microsoft, θα μπορείς να κάνεις τον πίνακα πιο λειτουργικό. α/α Αξιολόγηση Επιχειρηματικής Ιδέας (με κριτήρια στάθμισης) Κριτήρια Πρωτοτυπία (Η ευκαιρία είναι νέα και αποτελεί το ανταγωνιστικό σου πλεονέκτημα, ή παραλλαγή 1 υπάρχουσας ιδέας; Μπορεί να σου την αντιγράψουν εύκολα;) Συμβατότητα (Είναι συμβατή με την υφιστάμενη τεχνολογία; Πχ., μπορεί να παραχθεί στο πλαίσιο της υπάρχουσας τεχνολογίας, ή, ο καταναλωτής 2 μπορεί να εντάξει λειτουργικά το προϊόν σου ή την υπηρεσία που παρέχεις στην τεχνολογία που ήδη διαθέτει;) Ενσωμάτωση (Είναι συμβατή προς το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο; Υπάρχουν εμπόδια ή 3 περιορισμοί στην υλοποίησή της ιδέας σου, όπως πχ., μονοπώλια, νομοθεσία, πνευματικά ή άλλα δικαιώματα πατέντας, κλπ.;) Πεδίο εφαρμογής (Είναι ένας ή περισσότεροι οι 4 οικονομικοί κλάδοι στους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί η ιδέα σου;) Επιθυμία που ικανοποιεί (Είναι υπαρκτή ή πρέπει να την προκαλέσεις; Έχεις τον απαραίτητο χρόνο και την οικονομική δυνατότητα πρώτα να 5 τη δημιουργήσεις και μετά να παρουσιάσεις αυτό που προσφέρεις; Είναι σημαντική η επιθυμία, ή η ανάγκη, που θα ικανοποιήσει;) Ευκολία κτήσης & χρήσης (Μπορεί να αγοράσει εύκολα το προϊόν σου ο καταναλωτής, όντας σε 6 καλή τιμή; Είναι εύχρηστο και αξίζει τα λεφτά του; Η επικαιρότητα το ευνοεί;) Εκμετάλλευση ιδέας (Μπορεί να εφαρμοστεί 7 άμεσα, ή απαιτείται κάποια βελτίωση της ιδέας σου;) Ύψος επένδυσης (Είναι χαμηλό το κόστος; Απαιτούνται μικρές σχετικά υποδομές και τεχνολογία του συρμού; Είναι απλή η απαραίτητη 8 παραγωγική διαδικασία;) Βαρύτητα* Α Αξιολόγηση** Σύνολο Β AxΒ

32 9 10 Διαθέσιμοι πόροι αξιοποίησης της ιδέας (Οι ικανότητες και οι δεξιότητές σου ταιριάζουν με την ιδέα; Διαθέτεις την απαραίτητη τεχνογνωσία και τα αναγκαία κεφάλαια υλοποίησής της; Ο χρόνος υλοποίησης και απολαβής των ωφελειών της ιδέας είναι επαρκής;) Επιπτώσεις (Προκαλεί σημαντικές αλλαγές στον ανταγωνισμό; Δημιουργεί κοινωνικά, περιβαλλοντικά, πηγών, κλπ., προβλήματα, μεγαλύτερα από αυτά που θα λύσει; Οι κίνδυνοι που συνεπάγεται είναι αποδεκτοί;) Μέγιστη Δυνατή Βαθμολογία (93 Χ 10) = Σταθμισμένο Σύνολο*** 694 ΠΗΓΗ: Στηρίζεται σε μια ιδέα του Vadim Kotelnikov, την οποία επεκτείναμε και προσαρμόσαμε στις ανάγκες του παρόντος οδηγού. Σημειώσεις: * Μέγιστη βαρύτητα/κριτήριο = 10. ** Μέγιστη Αξιολόγηση/Κριτήριο = 10, οι τιμές της στήλης είναι χάριν παραδείγματος. *** Για να θεωρηθεί, κατ αρχήν, εκμεταλλεύσιμη μια ιδέα πρέπει να συγκεντρώνει το 70% της βαθμολογίας, τουλάχιστον. Στον παραπάνω πίνακα η στήλη Α, της «Βαρύτητας», παραμένει όπως είναι και τοποθετείς τιμές μόνο σε εκείνη της Β, δηλαδή της «Αξιολόγησης» και τούτο γιατί εσύ είσαι εκείνος(η) που γνωρίζει τις απαντήσεις για τις δέκα βασικές παραμέτρους που θα λάβεις υπόψη σου και θα πρέπει να τις καλύπτεις σε κάποιο βαθμό. Το τελικό ποσοστό στάθμισης της ιδέας υπολογίζεται από τον ακόλουθο μαθηματικό τύπο: Βαθμός Ιδέας = Σύν. Σταθμισμένης Αξιολόγησης = 694 Μέγιστη Δυνατή Βαθμολογία 930 Χ 100 = 74,62 Η επιχειρηματική σου ιδέα πρέπει να έχει σχηματοποιηθεί πλήρως, ώστε να οδηγεί σε συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία. Ως επίδοξος νέος επιχειρηματίας πρέπει να έχεις να δείξεις κάτι απτό και όχι μόνο τη θεωρητική περιγραφή της ιδέας σου. Η παραμονή στο θεωρητικό επίπεδο δε σε βοηθά να κατανοήσεις σε βάθος την ιδέα σου, ούτε και 24

33 έλκει τον πιθανό σου χρηματοδότη που θα σε κρίνει συνολικά προσωπικότητα, ιδέα και προϊόν ή υπηρεσία που θα παραχθεί - για να σε εμπιστευθεί. Με λίγα λόγια, η επιχειρηματική ιδέα δεν πρέπει να αποτελεί απλά μια «άσκηση επί χάρτου», αλλά να έχει καταλήξει σε κάποιο πρωτότυπο του καινοτόμου προϊόντος που συνεπάγεται, ή να έχει σχεδιαστεί και δοκιμαστεί η καινοτόμα υπηρεσία που θα παρέχει η επιχείρηση, προκειμένου να ακολουθήσει το επόμενο στάδιο που αφορά το επιχειρηματικό σχέδιο υλοποίησης. Στάδιο 3º: Το Επιχειρηματικό Σχέδιο 5 Η επιχειρηματική δραστηριότητα σου επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις, καθώς αποτελεί ένα ταξίδι στο άγνωστο, ανεξάρτητα από την εμπειρία και την τεχνογνωσία που μπορείς να διαθέτεις. Συνεπώς, ο μόνος τρόπος για να προβλέψεις το μέλλον της επιχειρηματικής σου απόπειρας, ως νέος επίδοξος επιχειρηματίας, είναι να το σχεδιάσεις και να το προγραμματίσεις. Η διαδικασία αυτή θεωρείται τόσο απαραίτητη ώστε να μπορεί να ισχυριστεί κανείς, ότι η αποτυχία στον σχεδιασμό δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο σχεδιασμός της αποτυχίας. Ακόμα κι αν πιστεύεις ότι μπορείς να το επιτύχεις και χωρίς κάποιο γραπτό πλάνο, να ξέρεις, ότι το 5 Το ιντερνέτ είναι γεμάτο από οδηγούς και υποδείγματα σχεδίων που μπορούν να σε βοηθήσουν στη σύνταξή του. Στις τελευταίες σελίδες του παρόντος θα βρεις κάποιες διευθύνσεις για να τις επισκεφθείς. 25

34 επιχειρηματικό σχέδιο το χρειάζεσαι για να μοιραστείς το όραμά σου με αυτούς που σε ενδιαφέρουν. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να οργανώσεις τις σκέψεις σου και να αναπτύξεις πλήρως την ιδέα της επιχείρησής σου, είναι να προετοιμάσεις ένα επιχειρηματικό σχέδιο. Αυτό θα σε βοηθήσει να σκεφτείς όλες τις πτυχές της επιχείρησης, ενισχύοντας την πιθανότητα να αποφύγεις δαπανηρές παραλείψεις, παλινωδίες και διορθώσεις. Το επιχειρηματικό σχέδιο δημιουργεί, επίσης, τη βάση για την αξιολόγηση και τη βιωσιμότητα της επενδυτικής σου πρότασης, οπότε, πρέπει να είναι ουσιαστικό, σαφές και συνοπτικό, όπως περιγράφεται παρακάτω. Μέσω αυτού διαμορφώνεται η γενικότερη στρατηγική της επιχείρησής σου, προσδιορίζονται οι απαιτούμενοι πόροι και καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας της. Τέλος, ένα σχέδιο δεν σου δείχνει μόνο τι πρέπει να κάνεις αλλά και τι πρέπει να αλλάξεις! Ένα καλό επιχειρηματικό σχέδιο συντάσσεται, είτε από εσένα τον(την) επίδοξο(η) νέο(α) επιχειρηματία, είτε με τη συνδρομή ενός ειδικού συμβούλου. Η εμπλοκή σου στη σύνταξη του σχεδίου επιβάλλεται προκειμένου να εμβαθύνεις και να κατανοήσεις καλύτερα αυτό που πρόκειται να τολμήσεις, να ξεκινήσεις τη δική σου επιχείρηση, καθώς και να έχεις γνώση και εικόνα αυτού που σε περιμένει. Με άλλα λόγια, πρέπει να καταρτίσεις ένα επιχειρηματικό σχέδιο το οποίο, ως αποτέλεσμα της δικής σου προσπάθειας, θα το πιστέψεις και θα το κυνηγήσεις -με επιμονή και υπομονή- την επιτυχία της υλοποίησής του. Επιπλέον, ένα καλό επιχειρηματικό σχέδιο απαιτεί βαθιά γνώση και εμπειρία, στρατηγική νοοτροπία, καθώς και σαφές όραμα για το ποιος 26

35 θα είναι και πώς θα επιτευχθεί ο στόχος. Είναι ο βασικός και ευκρινής οδικός χάρτης που δείχνει τη χαραγμένη πορεία, τα ορόσημα και γενικά το πώς θα επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το επιχειρηματικό σου σχέδιο πρέπει να: αποσαφηνίζει το λόγο για τον οποίο επιθυμείς να μπεις ή να βρίσκεσαι στο χώρο των επιχειρήσεων, αποκαλύπτει με τον πλέον έκδηλο και σαφή τρόπο αυτό που δημιουργείς για την κοινωνία, για τους καταναλωτές και για τους πελάτες σου, δείχνει τη μοναδικότητα της επιχείρησής σου και να διευκρινίζει το λόγο για τον οποίο οι πελάτες σου θα πρέπει να σε προτιμούν, σου επιτρέπει να είσαι απολύτως σαφής για το πως υποστηρίζεις το όραμά σου και πως δημιουργείς αξία για τους πελάτες σου, εξηγεί ακριβώς γιατί οι πελάτες θα αγοράσουν ό,τι παράγεις ή εμπορεύεσαι, και ποιο είναι το προϊόν που θα τους ικανοποιήσει. Σε ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνονται οι ακόλουθες ενότητες: 1. Η περιγραφή της Επιχειρηματικής Ιδέας ή Ευκαιρίας Που δείχνει συνοπτικά στους πιθανούς επενδυτές ή χρηματοδότες σου, το είδος της επιχειρηματικής ευκαιρίας πάνω στην οποία επενδύει η επιχείρηση. Χωρίς τεχνικούς όρους και ορολογία, 27

36 επισημαίνονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της επιχείρησης έναντι των ανταγωνιστών της, στον συγκεκριμένο κλάδο δραστηριότητας που προτίθεσαι να ξεκινήσεις. Στην περίπτωση που το επιχειρηματικό σχέδιο αφορά μια υπάρχουσα επιχείρηση (εκσυγχρονισμός ή επέκταση), τότε πρέπει να δοθεί μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας της, συμπεριλαμβανομένων τόσο των επιτυχιών όσο και των αποτυχιών της. 2. Η περιγραφή της Αγοράς- στόχου Στην οποία επιθυμεί να μπει (ή δραστηριοποιείται ήδη) η επιχείρηση, όπως, επίσης, ποιος και γιατί θα αγοράσει το παραγόμενο προϊόν ή την παρεχόμενη υπηρεσία. H ύπαρξη αγοράς, δηλαδή αγοραστών, ενισχύει τις πιθανότητες επιτυχίας μιας άριστης ιδέας για ένα νέο προϊόν ή υπηρεσία, διαφορετικά μπορεί να έχει περιορισμένη προοπτική ή και καθόλου μέλλον. Μερικές φορές, θα πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα αγορά γιατί το προϊόν και η ανάγκη, ή η επιθυμία, που καλύπτει είναι άγνωστα, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες τεχνολογίες, πράγμα που είναι και δαπανηρό και χρονοβόρο. Γενικά έχε υπόψη σου, ότι είναι φθηνότερο και ευκολότερο να μπεις σε υπάρχουσες αγορές, όπως, επίσης, ότι είναι καλύτερο να διαθέτεις περισσότερα προϊόντα εκεί όπου έχεις ήδη ένα μερίδιο (ευχαριστημένους πελάτες), από το να επιδιώξεις την είσοδο σε μια νέα αγορά. Πρώτα στο χωριό για να μάθεις- και μετά στην πόλη, είναι μια καλή αρχή. Στην ενότητα αυτή περιλαμβάνεται, επίσης, η περιγραφή του προτεινόμενου προϊόντος ή της υπηρεσίας, χωρίς τεχνικούς όρους αλλά με έμφαση στα βασικά χαρακτηριστικά που το (την) διακρίνουν 28

37 από εκείνα των ανταγωνιστών. Το προϊόν μπορεί να περιγραφεί τόσο μέσα από τις ιδιότητές του (μέγεθος, χρώμα, σχήμα, υλικά, κ.λπ.), όσο και από τα διάφορα οφέλη που θα προκαλέσει στον πελάτη. Στην ίδια ενότητα, είναι καλό να αναφερθούν και οποιαδήποτε διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εμπορικά σήματα ή άλλα μέσα και στρατηγικές προστασίας των συμφερόντων της επιχείρησης από τον ανταγωνισμό, μιας και αποτελούν στοιχεία που δείχνουν το δυναμισμό της. Να προσδιορίζονται οι ανταγωνιστές της, τα πλεονεκτήματά τους και τα προβλήματα που τους δημιουργεί η νεοεισερχόμενη επιχείρησή σου, καθώς και τον τρόπο που θα τα αντιμετωπίζει. Ακόμη, να γίνει ο υπολογισμός του μεγέθους της αγοράς, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, να αναφερθεί αν αναπτύσσεται ή συρρικνώνεται η αγορά και να προσδιοριστεί σαφώς το ενδεχόμενο ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Ενδιαφέρει, επίσης, η περιγραφή του τρόπου κατάκτησης του τμήματος της αγοράς στόχου και της στρατηγικής που θα εφαρμοστεί για την επιτυχή έκβαση της προσπάθειας. Πρέπει να υπάρχουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως τα ακόλουθα, για παράδειγμα, α) θα παραχθεί ένα υψηλής ποιότητας και σχετικά ακριβό προϊόν που θα στοχεύει σε μια υψηλού εισοδήματος ομάδα καταναλωτών, ή ένα φθηνότερο προϊόν μαζικής παραγωγής για μια ευρύτερη αγορά; β) Ποιες είναι οι βασικές αγορές στόχοι, η τοπική ή εκείνες του εξωτερικού; γ) Ποια θα είναι η στρατηγική διανομής; δ) Ποιος είναι ο ανταγωνισμός και πώς προτείνεται η αντιμετώπισή του; ε) Ποια θα είναι η στρατηγική προώθησης; Κλπ.. 29

38 3. Το μάνατζμεντ της νέας επιχείρησης Σημαντικό παράγοντα για τους επενδυτές ή τους χρηματοδότες ενός επιχειρηματικού σχεδίου αποτελεί το προτεινόμενο μάνατζμεντ της επιχείρησης. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητη η περιγραφή του προφίλ σου ως επιχειρηματία που θα ηγηθεί και των στελεχών που έχεις ήδη, ή σκοπεύεις να προσλάβεις. Είναι αναγκαία, επίσης, η προσθήκη των αντίστοιχων βιογραφικών για να φανεί, ότι τόσο εσύ, όσο και οι άνθρωποί σου, είστε σχετικοί με το αντικείμενο αλλά και ικανοί να το διαχειριστείτε με επιτυχία. Είναι καλό να την ξεκινήσεις εσύ τη διαχείρισή της και μετά, μεγαλώνοντας μη σε τρομάζει η προοπτική, να την αναθέσεις σε άλλο πρόσωπο το ίδιο ικανό αν όχι και καλύτερο από σένα στο μάνατζμεντ. Αναθέτοντας το μάνατζμεντ, απαλλάσσεις το επιχειρηματικό σου δαιμόνιο από τη φθορά της καθημερινής σου τριβής με πιθανότητα ανάδειξης νέων διαστάσεων της επιχειρηματικότητάς σου. Οι επιπλέον δεξιότητες που μπορεί να έχεις και παρουσιάζεις, ενισχύουν την πρόταση αλλά και την επιτυχία της προσπάθειάς σου. 4. Η παραγωγική διαδικασία Στην ενότητα αυτή περιγράφεται ο τρόπος κατασκευής του προϊόντος ή της παροχής της υπηρεσίας, ο ειδικός εξοπλισμός που απαιτείται και η ιδιαίτερη διαδικασία παραγωγής. Ακόμη, περιγράφονται οι εγκαταστάσεις, ο λοιπός εξοπλισμός, η εργασία, τα υλικά και τα μέσα εφοδιασμού, διακίνησης και αποθήκευσης. Επισημαίνονται, ακόμη, τα κρίσιμα στάδια της διαδικασίας παραγωγής αλλά και της διανομής του προϊόντος, ή της παροχής της υπηρεσίας. 30

39 5. Οι οικονομικές προβλέψεις Το επιχειρηματικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει τρία πλήρη οικονομικά πλάνα (συντηρητικό, μέτριο και αισιόδοξο), με ρεαλιστικά και εφικτά έσοδα πωλήσεων, με τα περιθώρια κέρδους, με τα έξοδα και τα κέρδη επί των οποίων στηρίζονται οι οικονομικές προβλέψεις, καθώς και η ανάλυση του κόστους ανάπτυξης του προϊόντος ή της υπηρεσίας. 6. Το απαιτούμενο ύψος επένδυσης Εδώ περιγράφεται το ποσό του κεφαλαίου και η μορφή της επένδυσης που απαιτείται, το χρονοδιάγραμμα των ταμειακών αναγκών και η λεπτομερής ανάλυση των πηγών, καθώς και ο σκοπός της χρηματοδότησης (πχ., για αγορά εξοπλισμού, κεφάλαιο κίνησης, κλπ.). Περιγράφονται οι όροι αποπληρωμής των δανειακών κεφαλαίων και το μακροπρόθεσμο κόστος κεφαλαίου σε σχέση με το κόστος λειτουργίας (κεφάλαιο κίνησης), κλπ.. Μετά την ολοκλήρωση του επιχειρηματικού σχεδίου, είναι δυνατή η περαιτέρω ανάλυση των επί μέρους εργασιών όπως, η έρευνα αγοράς η οποία πρέπει να παρέχει μια σειρά από τιμές, κατ αρχήν αποδεκτές από τους καταναλωτές, ή η ανάλυση των εξόδων για τον καθορισμό του κόστους παραγωγής του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Θα πρέπει, επίσης, να προσδιοριστεί, με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, το κόστος της επιχειρηματικής σου δραστηριότητας. Δεν είναι δυνατή η εκτίμηση των πωλήσεων χωρίς να έχουν ρυθμιστεί οι τιμές οι οποίες, με τη σειρά τους, δεν μπορούν να οριστούν εάν δεν είναι γνωστές οι ακριβείς δαπάνες της επιχείρησης. 31

40 Εάν πρόθεσή σου είναι να αποδείξεις τις δυνατότητές σου, θα πρέπει να προσδιορίσεις το συνολικό δυναμικό της αγοράς σου, με βάση τα δεδομένα των πελατών και στη συνέχεια, να περιγράψεις τον πελάτηστόχο σου και τον εκτιμώμενο πληθυσμό τους. 4º Στάδιο: Το Σχέδιο Μάρκετινγκ Μάρκετινγκ είναι κάθε τι που κάνεις ( πχ., η συσκευασία, η τιμολόγηση, η διανομή, η προώθηση, οι πωλήσεις, κλπ.) για να φτάσει το προϊόν ή η υπηρεσία σου στα χέρια του δυνητικού σου πελάτη. Με άλλα λόγια, μάρκετινγκ είναι να βρεις τους κατάλληλους πελάτες, με την κατάλληλη στρατηγική που θα σου εξασφαλίσει χρήματα και χρόνο, προκειμένου να πετύχεις ένα λογικό και δίκαιο κέρδος, παρέχοντας ένα καλό προϊόν ή υπηρεσία. Για την επιτυχία των δράσεών σου απαιτείται η μελέτη της αγοράς και ένα σχέδιο μάρκετινγκ (marketing plan) που μπορεί να αποτελεί και μέρος του επιχειρηματικού σου σχεδίου (business plan). Το σωστό σχέδιο μάρκετινγκ προσδιορίζει τα πάντα γύρω από το ποιοι είναι οι πελάτες στους οποίους εστιάζεσαι, το πώς θα τους προσεγγίσεις και θα τους πείσεις να προτιμήσουν το προϊόν ή την υπηρεσία που προσφέρεις και τέλος, πώς θα τους διατηρήσεις προκειμένου να αγοράζουν συνεχώς από σένα. Το τελευταίο, πρέπει να αποτελεί την πεμπτουσία των στόχων σου γιατί οφείλεις να ξέρεις, ότι η επαναλαμβανόμενη αγορά φέρνει τα κέρδη και βοηθά στην εγκαθίδρυση της επιχείρησής σου και ακόμη, ότι είναι πιο εύκολο (και φθηνότερο) να κρατήσεις τους πελάτες σου ευχαριστημένους από 32

41 το να δημιουργήσεις καινούριους 6. Στόχευε, λοιπόν, σωστά στις επιθυμίες τους γιατί αυτές πρέπει να ικανοποιείς προκειμένου να τους διατηρείς και να αγοράζουν τα μελλοντικά σου προϊόντα. Η απουσία σχεδίου μάρκετινγκ συνεπάγεται πορεία χωρίς πυξίδα και συνεπώς, η επιβίωση της επιχείρησής σου φαντάζει πολύ δύσκολη. Για την αποτελεσματική και επιτυχημένη πορεία σου μη θαρρείς πως είναι υπερβολικό να διαθέτεις το 60%, περίπου, του χρόνου σου σε δραστηριότητες μάρκετινγκ, το 30% στις πωλήσεις και το υπόλοιπο 10%, για σχεδιασμό και καθήκοντα διοίκησης. Μέσω του μάρκετινγκ θα παίρνεις απαντήσεις σε ζωτικής σημασίας ερωτήσεις όπως πχ, οι ακόλουθες: πουλώ τα κατάλληλα προϊόντα ή υπηρεσίες, στη σωστή μορφή, στη σωστή στιγμή, με το σωστό μέσο, στο κατάλληλο κοινό και στη σωστή τιμή; Τα διαθέτω από θέση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας; Ένα καλό σχέδιο μάρκετινγκ θα πρέπει να περιλαμβάνει ενότητες όπως οι παρακάτω: 1. Η Εισαγωγή Στην οποία περιγράφεται το προϊόν ή η υπηρεσία, τα μοναδικά ή καινοτόμα χαρακτηριστικά του και τονίζονται τα οφέλη για τον 6 Το Γραφείο Καταναλωτών των ΗΠΑ εκτιμά, ότι η απόκτηση ενός νέου πελάτη κοστίζει μέχρι και πέντε φορές περισσότερο από το να κρατήσεις έναν παλιό. Ο παλιός και ο κάθε- πελάτης θέλει να αγοράζει αξία γι αυτό που πληρώνει, να ικανοποιεί όσο το δυνατό καλύτερα την ανάγκη του και να αντιμετωπίζεται με σεβασμό μετά την αγορά του, με τη σωστή υποστήριξη, πληροφόρηση, προτίμηση, κλπ.. 33

42 αγοραστή. Καθίσταται ορατή η διαφορά η οποία αποτελεί την ψυχή της μάρκας, περιγράφεται επαρκώς το δυνητικά ενδιαφερόμενο πελατολόγιο για αυτό που προσφέρει η επιχείρηση και το οποίο, όπως είναι αναμενόμενο, μπορεί να μην ελκύεται στο σύνολό του. Επίσης, προσδιορίζεται το καθεστώς των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, των εμπορικών σημάτων και οποιονδήποτε άλλων μέσων νομικής προστασίας έχεις στη διάθεσή σου, δηλαδή, το οπλοστάσιό σου. 2. Η Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης Αφορά μια, κατά το δυνατόν, πλήρη ανάλυση του περιβάλλοντος (της αγοράς) μέσα στο οποίο σκοπεύεις να αναπτύξεις τη δραστηριότητά σου ως επίδοξος νέος επιχειρηματίας και καλό είναι να περιλαμβάνονται τα παρακάτω: 2.1 Η Ανάλυση της αγοράς Περιγράφεται το προφίλ του πελάτη-στόχου του προϊόντος ή της υπηρεσίας, η θέση που βρίσκεται αυτός και ποια είναι τα οφέλη που επιδιώκει. Προσδιορίζεται ο συνολικός αριθμός των πιθανών πελατών στην περιοχή της αγοράς-στόχου και ο προσδοκώμενος αριθμός εκείνων που, λογικά, θα γίνουν πελάτες της επιχείρησης. Περιγράφονται οι δυνατότητες ανάπτυξης της αγοράς για το προϊόν ή την υπηρεσία, και η εκτίμηση της προβλεπόμενης αύξησης του μεριδίου σε αυτήν. Το μερίδιο αγοράς πρέπει και μπορεί να αποτιμάται με βάση τις συνολικές ή τις ανά μονάδα πωλήσεις, σε ευρώ ( ). 2.2 Το Ανταγωνιστικό περιβάλλον Προσδιορίζονται και περιγράφονται οι άμεσοι και έμμεσοι ανταγωνιστές της επιχείρησής σου. Άμεσοι ανταγωνιστές είναι 34

43 εκείνοι που πωλούν παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες και έμμεσοι, είναι εκείνοι που διαθέτουν υποκατάστατα προϊόντα ή υπηρεσίες. Για παράδειγμα, η ελληνική μπίρα «Βεργίνα» έχει ως άμεσα ανταγωνιστικά της τα προϊόντα της ολλανδικής Heineken/ Amstel, ή εκείνα της δανέζικης Carlsberg. Η ίδια η μπίρα, όμως, αποτελεί υποκατάστατο προϊόν των αναψυκτικών ή των αλκοολούχων ποτών. Συνεπώς, πρέπει να συγκριθεί το παραγόμενο προϊόν ή η παρεχόμενη υπηρεσία, με εκείνα των ανταγωνιστών προκειμένου να αποτυπωθεί η σχετική ευκολία, ή η δυσκολία, εισόδου στην επιθυμητή αγορά. Η ακριβής και ανά πάσα στιγμή, αποτύπωση του ανταγωνιστικού σου περιβάλλοντος είναι προϋπόθεση της επιχειρηματικής σου επιβίωσης. Όταν ισχυρίζεσαι ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός, μάλλον δεν έχεις αντιληφθεί πως δεν υπάρχει και αγορά για αυτό που πουλάς! 2.3 Το Πολιτικό περιβάλλον 7 Περιγράφεται το πολιτικό και το θεσμικό πλαίσιο διακυβέρνησης, οι συνθήκες που επικρατούν και οι μελλοντικές τάσεις τους, καθώς και κατά πόσον αυτά επηρεάζουν την επιχειρηματική σου δραστηριότητα, θετικά ή αρνητικά. Ειδικά στη χώρα μας και στην περίοδο που διανύουμε, όπου η ρευστότητα των πάντων έχει αναχθεί σε υπέρτατο ρυθμιστή της 7 Η Ανάλυση PEST που ακολουθεί- αποτυπώνει και μετρά τις συνθήκες της αγοράς και προηγείται από την Ανάλυση SWOT. Η δεύτερη αναλύεται παρακάτω, λαμβάνοντας υπόψη την πρώτη, ζυγίζει μια επιχείρηση, μια πρόταση ή μια ιδέα. 35

44 αγοράς, επιβάλλεται ένα σχέδιο «ομοιόστασης 8» απέναντι στη μεταβλητότητα του θεσμικού πλαισίου, εντός του οποίου καλείσαι να λειτουργήσεις τη νέα σου επιχείρηση. 2.4 Το Οικονομικό περιβάλλον Περιγράφεται το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται η αγορά-στόχος, το αν η οικονομία επεκτείνεται ή συρρικνώνεται και πώς αυτό θα επηρεάσει τις πωλήσεις της επιχείρησής σου και βέβαια, τη ρευστότητά σου. Η έλλειψη ρευστότητας μπορεί να καταδικάσει και την πλέον εύρωστη επιχείρηση σε θάνατο, πράγμα που το βλέπουμε συχνά στη χώρα μας τον τελευταίο καιρό. Η ρευστότητα είναι το καύσιμο ή το οξυγόνο- για την παραπέρα πορεία σου. 2.5 Το Κοινωνικό περιβάλλον Ποιες είναι και πώς ανταποκρίνεται η εκκολαπτόμενη επιχείρησή σου στις αναδυόμενες τάσεις στη νομοθεσία και στην αλλαγή της στάσης των καταναλωτών, στον τρόπο ζωής, στα πληθυσμιακά δεδομένα, στη μόδα, στη θρησκεία, κλπ. 2.6 Το Τεχνολογικό περιβάλλον Περιγράφεται ο ρόλος της τεχνολογίας στην επιχείρηση και εκτιμάται ο ρυθμός απαρχαίωσής της (ή οι αποσβέσεις που πρέπει να κάνεις), λόγω της εξέλιξης. Επίσης, περιγράφεται το πώς οι τεχνολογικές 8 Η ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του στους 36º Κελσίου, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες. 36

45 εξελίξεις σε άλλους κλάδους επηρεάζουν την επιχείρηση και αν αυτή θα είναι σε θέση να προσαρμοστεί στην αλλαγή. Οι παράγραφοι 2.3, 2.4, 2.5 & 2.6 συνιστούν αυτό που οι τεχνοκράτες αποκαλούν PEST Analysis (Political, Economical, Social & Technological) η οποία, με άλλα λόγια, δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα που τίθενται στο ακόλουθο σχήμα: 3. Τα Πλεονεκτήματα, τα Μειονεκτήματα, οι Ευκαιρίες και οι Απειλές (S.W.O.T. Analysis 9 ) Στην παρούσα ενότητα επιχειρείται η προσεκτική εξέταση της επιχείρησης σε σχέση με το περιβάλλον εντός του οποίου θα δράσει. Προσδιορίζονται τα δυνατά (πλεονεκτήματα) και αδύνατα σημεία (μειονεκτήματα) στο επιχειρηματικό σου σχέδιο, ή στη λειτουργία της 9 Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats (SWOT) και αντίστοιχα στα ελληνικά: δυνατά σημεία, αδύνατα σημεία, ευκαιρίες, απειλές) 37

46 επιχείρησης. Εντοπίζονται οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται και φυσικά, περιγράφονται οι τρόποι αξιοποίησής τους, αλλά και οι πιθανές απειλές από το περιβάλλον (οικονομικό, πολιτικό, ανταγωνιστικό, κοινωνικό, κλπ.) και στη συνέχεια, τεκμηριώνεται η δυνατότητα ανταπόκρισής της. Φρόντισε, λοιπόν, να απαντήσεις με ειλικρίνεια σε ερωτήματα σαν αυτά που παρατίθενται στο ακόλουθο σχήμα: 4. Οι Στόχοι Η στοχοθεσία αποτελεί μια σοβαρή διαδικασία μέσα από την οποία επιδιώκεται ο ακριβής, ποσοτικός και ρεαλιστικός, ορισμός των στόχων της επιχείρησης. Αποφεύγονται οι αφηρημένες διατυπώσεις του τύπου, ότι «η επιχείρηση στοχεύει να αυξάνει το μερίδιο της αγοράς της κάθε χρόνο» και επιδιώκεται η αντικειμενική παρουσίαση, όπως πχ., «στόχος μου είναι η κατάκτηση του 5% του συνόλου της 38

47 αγοράς με βάση τον αριθμό των μονάδων που πωλήθηκαν κατά το πρώτο έτος, του 7% στο δεύτερο έτος και του 10% κατά τα επόμενα έτη», κλπ.. Η υιοθέτηση μεγάλων (και ανέφικτων) στόχων δεν θα επιφέρει τίποτα άλλο παρά πλήγμα στην αυτοπεποίθησή σου. Όμως, από το να επιδιώξεις στόχους κατώτερους από τις δυνατότητές σου, ίσως να είναι καλύτερο να μην έχεις στόχους για να κυνηγήσεις και να αφεθείς στην τύχη. Ο καθορισμός των σωστών (εφικτών) στόχων θα σε καθοδηγήσει στην επιλογή των κατάλληλων στρατηγικών και των αναγκαίων δράσεων για την επίτευξή τους. 5. Η Στρατηγική Στην ενότητα αυτή επιλέγεται η στρατηγική μάρκετινγκ που πρέπει να εφαρμοστεί με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης S.W.O.T.. Οι δυνητικές στρατηγικές μάρκετινγκ είναι πολλές και πρέπει να επιλέξεις εκείνη η οποία ταιριάζει στην περίπτωση. Είναι διαφορετική η στρατηγική που αφορά ένα εντελώς νέο προϊόν, από εκείνη της διείσδυσης σε μια νέα αγορά, ή της αύξησης του μεριδίου σε αγορά στην οποία υπάρχει ήδη, κλπ.. Επίσης, διαφορετική είναι και η προσέγγιση της αγοράς μέσω του ιντερνέτ που απαιτεί άλλα μέσα και εργαλεία (πχ., ηλεκτρονικά ενημερωτικά δελτία, ιστοσελίδα, ιντερνέτ μάρκετινγκ, κοινωνικά μέσα δικτύωσης, κλπ.), άλλη φιλοσοφία και άλλη οργάνωση. Μέσω του διαδικτύου με πολύ μικρό κόστος (σχεδόν αμελητέο) κτίζεται η εμπιστοσύνη στη μάρκα και δημιουργείται αξιόπιστη εικόνα για την επιχείρησή σου και το προϊόν ή την υπηρεσία της. Η διαφήμιση ως 39

48 μέσο προβολής και διείσδυσης στην αγορά είναι πολύ ακριβή και καλό είναι να την αφήσεις για αργότερα, εάν και εφόσον χρειαστεί. Η ιστοσελίδα είναι το κατάστημα και η βιτρίνα του στο ιντερνέτ, όπου μπορεί να τη δει και να την επισκεφτεί πολύς κόσμος. Γι αυτό πρέπει να τη διατηρείς νοικοκυρεμένη, ενημερωμένη και λειτουργική (φιλική). Στο βαθμό στον οποίο τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που διαθέτεις διακινούνται μέσω του διαδικτύου (παραγγελία, εξόφληση και άμεση παράδοση ή «κατέβασμα»), πρέπει να σχεδιαστούν σωστά τα ηλεκτρονικά εργαλεία της ιστοσελίδας ώστε να διασφαλίζουν τις συναλλαγές σου. Αν χρησιμοποιείς το ιντερνέτ για τη διάθεση φυσικού προϊόντος, τότε πρέπει να διασφαλίσεις την κατοχή του (αν δεν το παράγεις), όπως επίσης την ασφαλή και έγκαιρη μεταφορά και παράδοσή του στον πελάτη. 6. Το Σχέδιο Δράσης Περιγράφει τον τρόπο χειρισμού των τεσσάρων βασικών στοιχείων του μίγματος μάρκετινγκ (προϊόν-product, τιμή-price, τοποθεσία-place και προώθηση-promotion, τα γνωστά διεθνώς 4P), για την υλοποίηση της στρατηγικής μάρκετινγκ. Πρόσεξε! Αν δεν έχεις προϊόν (ή υπηρεσία), ούτε τιμή μπορείς να έχεις, ούτε και αγορά (πελάτες). Αν, όμως, δεν έχεις διανομή, τότε τίποτα δεν έχεις! Με άλλα λόγια, αν δεν μπορείς να προωθήσεις προς τον δυνητικό σου πελάτη το προϊόν ή την υπηρεσία που παράγεις, είναι σαν να μην υπάρχεις. Και αν τα διαθέτεις χωρίς να διασφαλίζεις τις εισπράξεις σου, σίγουρα δεν θα υπάρχεις για πολύ στο επιχειρηματικό στερέωμα. Η προσφυγή στις συμβουλές κάποιου ειδικού ενδείκνυται στη φάση αυτή, λόγω της συνθετότητας της διαδικασίας σχεδιασμού της δράσης 40

49 σου. Για παράδειγμα, αν η στρατηγική που έχει αποφασισθεί στο προηγούμενο στάδιο περιλαμβάνει την αύξηση του μεριδίου σου στην αγορά, μπορεί να είναι απαραίτητη η μείωση των τιμών και η αύξηση της προβολής. Το σχέδιο δράσης, λοιπόν, προσδιορίζει τις δουλειές που πρέπει να γίνονται καθημερινά, από σένα και τους συνεργάτες σου, για να επιτευχθούν οι στόχοι της επιχείρησής σου. Στάδιο 5º : Η χρηματοδότηση της επιχείρησης Ένα από τα θετικά στοιχεία του επιχειρηματικού σχεδίου που συνοπτικά περιγράψαμε προηγουμένως, είναι ότι καθιστά εφικτό τον προσδιορισμό του αναγκαίου για την επένδυση κεφαλαίου. Η επιχείρησή σου χρειάζεται το κεφάλαιο έναρξης για τις ιδρυτικές της δαπάνες, όπως η στέγαση (σε ιδιόκτητο ή και σε μισθωμένο κτήριο που είναι πιθανό να χρειάζεται κάποια αποκατάσταση και προσαρμογή στις λειτουργικές ανάγκες της), η άδεια λειτουργίας, ο εξοπλισμός, οι νομικές, οι λογιστικές και λοιπές αμοιβές, καθώς και οι α & β ύλες για την παραγωγή. Χρειάζεται, επίσης, κεφάλαιο κίνησης για ενοίκια, ασφαλιστικές εισφορές, μισθούς και ημερομίσθια, διάφορα επιδόματα, δαπάνες τηλεφωνικής επικοινωνίας και ιντερνέτ, ενέργειας, μεταφοράς, κλπ.. Για τη λειτουργία της είναι απαραίτητες και οι τραπεζικές υπηρεσίες όπως η δημιουργία λογαριασμού καταθέσεων (όψεως ή ατομικού), για τη λήψη μπλοκ επιταγών και γενικά, για την εξυπηρέτηση των συναλλαγών της επιχείρησής σου που αφορούν σε εισπράξεις και 41

50 πληρωμές, ενίσχυση της ρευστότητας, κλπ.. Η συνεργασία σου με μια τράπεζα είναι επιβεβλημένη από κάθε άποψη και βέβαια, δεν είναι κακό αυτό ούτε και μπορεί κανείς να την αποφύγει. Η ανάγκη για «ζεστό» χρήμα πάντοτε θα υπάρχει και η προσφυγή στη χρηματοδοτική στήριξη της τράπεζας είναι πολύ πιθανή. Τα είδη της χρηματοδότησης ποικίλουν ανάλογα με την ανάγκη που προορίζονται να καλύψουν και η οποία προσδιορίζεται -πρώτα απ όλα- κατά τη φάση της διαμόρφωσης των μεγεθών της επένδυσης (βλ. 3º Στάδιο, 6, ανωτέρω). Οι συνήθεις μορφές τραπεζικής χρηματοδότησης είναι: 1. Η Μακροπρόθεσμη Χρηματοδότηση Είναι απαραίτητη για να χρηματοδοτήσει την αγορά των περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων, όπως ο εξοπλισμός, η γη και τα κτήρια. Είναι δύσκολο, στην τρέχουσα περίοδο της κρίσης για τη χώρα μας, ένα τέτοιο δάνειο λόγω έλλειψης ρευστότητας γιατί αυτή διοχετεύθηκε στη διάσωση των τραπεζιτών και μόνο, με το πρόσχημα του συστημικού 10 κινδύνου. 2. Η χρηματοδότηση του Κεφαλαίου Κίνησης Είναι τα χρήματα που απαιτούνται για την καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης σχετικά με την κάλυψη των ενοικίων, των ασφαλιστικών εισφορών, των μισθών, των αναλωσίμων γραφείου, κλπ., και πολλές 10 Συστημικός κίνδυνος είναι ο αναπότρεπτος κίνδυνος ο οποίος μπορεί να επηρεάσει τις αξίες ενός μεγάλου εύρους χρεογράφων και επενδύσεων, ενώ η εμβέλεια του μπορεί να καλύπτει μια συγκεκριμένη αγορά, μια χώρα ή ένα ολόκληρο οικονομικό σύστημα. Πηγή: 42

51 από τις ανάγκες αυτές καλύπτονται από τα ταμειακά διαθέσιμά της. Ίσως να αποτελεί το πιο σημαντικό μέρος του κεφαλαίου που πρέπει να έχεις, γιατί με αυτό -όπως τονίσαμε και πιο πριν- μπορεί και «αναπνέει» η επιχείρηση! Κατά την έναρξη της δραστηριότητας, όταν οι ταμειακές ανάγκες είναι μεγαλύτερες από τις πωλήσεις, μπορεί να μην υπάρχει αρκετή ρευστότητα για να καλυφθούν οι καθημερινές λειτουργικές δαπάνες. Στην περίπτωση αυτή οι επιχειρήσεις μπορούν να αποκτήσουν κεφάλαια κίνησης, είτε μέσω ενός βραχυχρόνιου δανεισμού με σταθερό επιτόκιο και ένα χρονοδιαγράμματα αποπληρωμής, είτε με τη δημιουργία μιας ανοικτής πίστωσης σε μια τράπεζα, ή σε άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Συνήθως όμως, τα κεφάλαια κίνησης επιβαρύνονται με μεγαλύτερο επιτόκιο δανεισμού. Να προσέχεις. 3. Η Ανοιχτή Τραπεζική Πίστωση Μια ανοικτή τραπεζική πίστωση αφορά ένα χρηματικό ποσό συγκεκριμένου ύψους, το οποίο συμφωνείς με την τράπεζα να χρησιμοποιείται από την επιχείρηση σου σε κάθε περίπτωση που θα κριθεί σκόπιμο ή αναγκαίο. Με το είδος αυτό η επιχείρησή σου θα επιβαρύνεται με τόκους μόνο όταν κάνεις χρήση κάποιου ποσού και για όσο διάστημα δεν το επιστρέφεις στη θέση του. Με άλλα λόγια, μπορείς διαρκώς να αντλείς κεφάλαια μέχρι το συμφωνημένο όριο και να τα επιστρέφεις για να τα ξαναχρησιμοποιήσεις. Είναι μια ευέλικτη μορφή χρηματοδότησης και αξίζει την προσοχή σου, όταν θα τη χρειαστείς. Για κάθε περίπτωση που θα προσφύγεις στο δανεισμό, να έχεις υπόψη σου ότι η τράπεζα θα σου ζητήσει εγγυήσεις για να σιγουρευτεί ότι θα πάρει πίσω τα λεφτά της. 43

52 Εκτός από τις παραπάνω μορφές χρηματοδότησης υπάρχουν και οι παρακάτω όπως: 4. Τα Ίδια Κεφάλαια Αποτελούν την εισφορά κεφαλαίου (δική σου ή τρίτων) με αντάλλαγμα ένα ποσοστό συμμετοχής στην επιχείρηση η οποία χρηματοδοτείται χωρίς εγγυημένη απόδοση, αλλά παρέχει την ευκαιρία συμμετοχής στα κέρδη της. Αυτού του είδους τα κεφάλαια αξίζει να τα αναζητήσεις και προκειμένου να τα προσελκύσεις πρέπει να πείθεις, τόσο εσύ όσο και η επιχειρηματική σου ιδέα. 5. Τα κρατικά προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας Τόσο στο εθνικό πλαίσιο υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, όσο και στο πλαίσιο της Ε.Ε., υπάρχουν προγράμματα χρηματοδότησης της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων και των επενδύσεων των υφιστάμενων (ΕΣΠΑ 11, Αναπτυξιακός Νόμος, ΟΑΕΔ- Νέοι Ελεύθεροι Επαγγελματίες). Είναι αρκετά, προκηρύσσονται συχνά και βέβαια, έχουν κάποιους όρους που πρέπει να προσέξεις, όπως για παράδειγμα, να καλύπτεις ένα ποσοστό του κεφαλαίου που θα χρειαστείς (συνήθως 25% κατ ελάχιστο) για να ξεκινήσεις την επιχείρησή σου, να την κρατήσεις σε λειτουργία για ένα διάστημα (τριετία ή πενταετία) ακόμα κι αν απέτυχες. Να προσέξεις ακόμη τους 11 Να επισκέπτεσαι συχνά τις ιστοσελίδες: ή και τα για τον αναπτυξιακό νόμο, αλλά και την για επικαιροποίηση των πληροφοριών σου. 44

53 όρους και τις διαδικασίες προμήθειας, πληρωμής, παραλαβής και εγκατάστασης κάθε παγίου, κλπ.. Προσοχή! Αν δεν τηρήσεις τους όρους θα σου περικόψουν τη χρηματοδότηση, ή θα σε αποβάλλουν από το πρόγραμμα και θα απαιτήσουν την επιστροφή των χρημάτων που σου έδωσαν. Σου τα δίνουν για να πετύχεις σε αυτό που προσπαθείς να κάνεις, και μόνο έτσι δεν θα τα επιστρέψεις ποτέ. Όταν προκηρύσσεται ένα πρόγραμμα προσδιορίζει, ταυτόχρονα, τους όρους συμμετοχής και υποβολής του φακέλου αίτησης για να ενταχθείς σε αυτό. Να μελετάς τους όρους, να τους κατανοείς και μετά να αποφασίζεις αν θα συμμετέχεις. Το Κέντρο «Επιχειρείν» του Δήμου μας έχει να σου δώσει πληροφορίες γύρω από τα προγράμματα, μπορείς να το επισκέπτεσαι και να ενημερώνεσαι από κοντά, αν δεν έχεις ιντερνέτ. Γενικός κανόνας είναι, να αποφεύγεις την πραγματοποίηση της ιδέας εάν δεν είσαι σε θέση να καλύψεις το συνολικό κόστος της επένδυσής σου, ή αν δεν μπορείς να τη φτάσεις σε φάση που να σου αποφέρει έσοδα από κάποιο προϊόν για να στηρίζεσαι οικονομικά. Και τούτο γιατί, πολλές φορές, οι εκταμιεύσεις των χρημάτων 12 από τα προγράμματα καθυστερούν δραματικά και 12 Σε κάποια προγράμματα παρέχεται η δυνατότητα προκαταβολής έως και του 100% της αναλογούσας επιχορήγησης της επένδυσης, με την προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής προσαυξημένης κατά 10% για τις επενδύσεις που έχουν υπαχθεί σε αυτά. Προσοχή! Να ερευνάς τους όρους έκδοσης της εγγυητικής επιστολής η οποία δεν χορηγείται δωρεάν από τις τράπεζες, ούτε και χωρίς εγγυήσεις. 45

54 μπορούν «να τινάξουν το επενδυτικό σου πρόγραμμα στον αέρα», με συνέπεια να βρεθείς εκτεθειμένος(η) στην αγορά και στους οικείους σου. 6. Άλλες μορφές χρηματοδότησης Εκτός από τις τράπεζες και τα λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, υπάρχουν και άλλες πηγές χρηματοδότησης στις οποίες μπορεί να προσφύγει κανείς. Πέρα, λοιπόν, από τα προσωπικά κεφάλαια του νέου επιχειρηματία, της οικογένειας και των φίλων του, καθώς και κάποιων «τρελών» ρομαντικών 13, υπάρχουν: οι άτυποι επενδυτές (γνωστοί ως άγγελοι επιχειρήσεων, ιδιώτες επενδυτές, κυρίως, οι οποίοι επενδύουν χρήματα και διαθέτουν χρόνο, εμπειρία και τεχνογνωσία σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης), ένας πολύ επιτυχημένος θεσμός στο εξωτερικό. Στη χώρα μας δεν είναι τόσο γνωστοί οι επιχειρηματίες 14 αυτού του είδους, όμως, να ξέρεις ότι μια άριστη ιδέα, στηριγμένη σε μια άριστη διοικητική ομάδα, μπορεί να βρει πηγές του είδους αυτού και από το εξωτερικό. 13 Οι πηγές αυτές είναι γνωστές διεθνώς ως 3F-money: Family, Friends & Fools. 14 Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), θέτει σε εφαρμογή το θεσμό, στις αρχές του 2014, με στόχο τη στήριξη της καινοτομίας και της εξωστρέφειας της ελληνικής επιχειρηματικότητας, Βλέπε και τις ιστοσελίδες: αλλά και το 46

55 οι εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών 15 (venture capital, ιδιωτικές εταιρείες που επενδύουν σε υψηλού κινδύνου/ υψηλής απόδοσης επιχειρήσεις, συνήθως, με την απόκτηση μεγάλων μεριδίων της νέας καινοτόμου επιχείρησης και τη συμμετοχή στο μάνατζμεντ), οι πιστώσεις των προμηθευτών σου, οι οποίοι επενδύουν στην αξιοπιστία σου, παρέχοντας τα απαραίτητα υλικά και προϊόντα με πίστωση, πιθανώς χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση, και αποτελούν ένα σημαντικό σου κεφάλαιο. Υπάρχουν παραδείγματα στη χώρα μας ειδικά στις μέρες της κρίσης που περνούμε- όπου οι προμηθευτές «κράτησαν» τις επιχειρήσεις των συνεπών και αξιόπιστων- πελατών τους προκειμένου να μην καταρρεύσουν. το crowdfunding 16 πρόσφατο φαινόμενο που αναδύθηκε στον κόσμο του ιντερνέτ και αξίζει της προσοχής σου γιατί μπορεί να σου δώσει λύση. 15 Βλέπε τις ιστοσελίδες και του Ελληνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) στη διεύθυνση: 16 Σε απλή μετάφραση είναι η αναζήτηση κεφαλαίων από τον κόσμο (του ιντερνέτ) και αναφέρεται στη χρηματοδότηση κάποιου έργου ή κάποιας ιδέας από πολλούς ανθρώπους που προσφέρουν μικρά ποσά ο καθένας. Με τον τρόπο αυτό συγκεντρώνεται το αναγκαίο κεφάλαιο της επένδυσης από την οποία, όπως είναι φυσικό, οι συνεισφέροντες προσδοκούν κάποια ανταπόδοση. Ενδείκνυται, εν προκειμένω, μια επίσκεψη στις ιστοσελίδες & 47

56 7. Η Παρουσίαση και η υποστήριξη της καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας Ως επίδοξος νέος επιχειρηματίας, για να επιτύχεις τη χρηματοδότηση της επιχειρηματικής σου απόπειρας, πρέπει να προετοιμαστείς κατάλληλα ώστε να πείσεις για την ιδέα αλλά και για την ικανότητά σου να την υλοποιήσεις με επιτυχία. Έτσι θα εκτιμηθείς από τους χρηματοδότες που νοιάζονται για το πώς θα τους επιστραφούν τα κεφάλαια που θα επενδύσουν, προκειμένου να τα εμπιστευθούν σε εσένα και στην ιδέα σου. Με βάση, λοιπόν, το επιχειρηματικό σχέδιο θα πρέπει να προετοιμάσεις μια περιληπτική παρουσίασή του, ώστε να κινήσει το ενδιαφέρον των δυνητικών σου χρηματοδοτών και εφόσον αυτό υπάρξει, τότε θα επακολουθήσει η επίδοση του επιχειρηματικού σχεδίου για μια σε βάθος, από πλευράς τους, μελέτη της επένδυσης. Την παρουσίαση πρέπει να την κάνεις με τρόπο λιτό, περιεκτικό και πειστικό. Αυτοί των οποίων επιδιώκεις την εμπιστοσύνη και τη χρηματοδοτική στήριξη, θέλουν -όπως είπαμε- να βεβαιωθούν, ότι θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω, μαζί με τα κέρδη τους. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να τους το εγγυηθείς, αυτοί θα κάνουν τις εκτιμήσεις τους και θα αναλάβουν ή όχι, το ρίσκο της συμμετοχής. Η γραπτή παρουσίαση περιλαμβάνει, κατ αρχήν, τα στοιχεία επικοινωνίας σου: Του/ Της: Τηλέφωνο: Διεύθυνση: Φαξ: Πόλη: 48

57 και έπονται οι ενότητες με τη λιτή, περιεκτική και κατανοητή διατύπωση. Είναι εύκολο να μιλάς μα δύσκολο να γράφεις 17, γιατί πρέπει να σκεφτείς την κάθε σου λέξη. Μπορεί να μην είσαι συνηθισμένος(η) να συντάξεις ένα κείμενο και στην περίπτωση που δεν ζητήσεις βοήθεια, σου προτείνουμε να γράψεις ό,τι νομίζεις πως πρέπει να πεις, με όποιο τρόπο ή σειρά θέλεις και μετά βάλε το γραπτό σε τάξη, συμπυκνώνοντας τα νοήματά σου, ελέγχοντας τη σύνταξη (δεν χρειάζεται να είσαι και φιλόλογος, δες μόνο αν βγαίνει νόημα απ αυτό που γράφεις) και τέλος, έλεγξε την ορθογραφία με την βοήθεια του λογισμικού. Έτσι θα περιορίσεις τη φλυαρία και θα γίνεις πιο λακωνικός(ή) και ουσιαστικός(ή) στο λόγο σου και κυρίως, να αποφεύγεις λέξεις που δείχνουν αλαζονεία, παραμένοντας σεμνός. Ο ενημερωτικός σου φάκελος δεν πρέπει να αποπνέει προχειρότητα γιατί όσο «χύμα» είναι η σύνθεση του, άλλο τόσο «χύμα» θα είναι και η αντιμετώπισή σου. Σκέψου ότι αυτό που θα δει ο δυνητικός σου χρηματοδότης, ίσως να είναι καθοριστικό στην απόφασή του για να συνταχθεί, ή όχι, μαζί σου. Για την πληρότητα της παρουσίασης πρέπει να καλύψεις τις παρακάτω ενότητες, με τη σειρά που ακολουθείται εδώ: 17 Για να γράψεις στρωτά και σωστά πρέπει να σκεφτείς. Γράφοντας στρωτά και σωστά, θα μάθεις να μιλάς με τον ίδιο τρόπο. Συνεπώς, όταν σκέφτεσαι για να γράψεις, φτάνεις στο σημείο να σκέφτεσαι και πριν μιλήσεις. 49

58 1. Τίτλος και περιγραφή της καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας Σαφής και κατανοητή διατύπωση σε λιγότερες από 30 λέξεις, για να προκαλέσεις το ενδιαφέρον. Αν είναι ξεκάθαρος ο σκοπός σου και το τι προσπαθείς να πραγματοποιήσεις, οι πιθανότητες να πετύχεις τους στόχους σου είναι πολύ περισσότερες απ όταν είναι ασαφές αυτό που θέλεις να κάνεις. 2. Περιγραφή του προβλήματος που επιλύει η καινοτόμος ιδέα Συνοπτική περιγραφή (μέχρι μια σελίδα Α4) της επιθυμίας ή της ανάγκης που ικανοποιεί η ιδέα σου και πως θα το επιτύχεις. Είναι υπαρκτή η ανάγκη, ή η επιθυμία, στην αγορά ή πρέπει να τη δημιουργήσεις για να πουλήσεις το προϊόν ή την υπηρεσία που παράγεις; 3. Λεπτομερέστερη περιγραφή της ιδέας Πληρέστερη παρουσίαση της ιδέας (μέχρι δύο σελίδες Α4 κατά προτίμηση), προκειμένου να φανεί το μεγαλείο της αλλά και η δική σου δεξιότητα να τη διαχειριστείς και να φέρεις καλά αποτελέσματα. 4. Σχεδιαστικές λεπτομέρειες γύρω από την ιδέα και την υλοποίησή της Σχέδια (μηχανολογικά, σκαριφήματα, γραφήματα) και τεχνικές λεπτομέρειες ώστε να φανεί η ωριμότητα της ιδέας και η εφικτότητα εφαρμογής της (δύο σελίδες Α4 το πολύ). 5. Περιγραφή του κόστους εφαρμογής της ιδέας Συμπληρώνει τα προηγούμενα και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα τους. Αν δε έχεις προϋπολογισμό της επένδυσης που επιθυμείς 50

59 και του πως αυτή θα χρηματοδοτηθεί, πως θα ξέρεις τι θα ζητήσεις; (Σε μία σελίδα Α4). 6. Περιγραφή των πιθανών δυσκολιών εφαρμογής της ιδέας Η ιδέα σου μπορεί να απαιτεί πανάκριβη τεχνολογία ή τέτοια που να μην είναι ακόμη διαθέσιμη. Να απαιτεί αλλαγή του θεσμικού καθεστώτος (πχ., μέχρι πρόσφατα οι επιχειρήσεις μπίρας δεν μπορούσαν να παράγουν αναψυκτικά, παρότι διέθεταν τεχνολογία και τεχνογνωσία), ή περιβαλλοντικές ρυθμίσεις/απαγορεύσεις. Να προσκρούει σε περιορισμούς του ανταγωνισμού (μονοπώλια, ολιγοπώλια, ή κλειστά επαγγέλματα), κλπ.. Πρέπει να έχεις εικόνα τους για να τη δείξεις (σε μία σελίδα Α4). 7. Περίληψη απόδειξης της σημασίας της ιδέας και των ωφελειών, σε σχέση με το κόστος και τις δυσκολίες Είναι η ενότητα που πρέπει να αφήσει θετική εικόνα στον ενδιαφερόμενο χρηματοδότη και να αποτυπώνει με σαφήνεια τη σχέση κόστους- οφέλους που προκύπτει από την υλοποίηση της ιδέας σου (σε μία σελίδα Α4). Η τελευταία αυτή ενότητα, έρχεται να παγιώσει την εικόνα που δημιούργησε η πρώτη, προσθέτοντας και όχι αφαιρώντας. Πριν προχωρήσεις στην παραπάνω παρουσίαση, πρέπει να δεσμεύσεις την άλλη πλευρά με ένα σύμφωνο εμπιστευτικότητας, ώστε να προστατέψεις την ιδέα σου από πιθανή ιδιοποίησή της από τρίτους. Η ίδια παρουσίαση θα είναι χρήσιμη για τη συμμετοχή σου, ως νέου επίδοξου επιχειρηματία, σε πιθανούς διαγωνισμούς καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας, δεδομένου ότι θα έχεις έτοιμα και 51

60 προσεκτικά επεξεργασμένα τα στοιχεία που θα εκθέσεις για να διεκδικήσεις κάποιο έπαθλο, αναγνώριση ή και δημοσιότητα που μπορεί να προκαλέσει την προσοχή των επενδυτών 18. Στάδιο 6º : Η επιλογή μορφής της επιχείρησης Η μορφή ή η υπόσταση που θα πάρει η επιχείρησή σου εξαρτάται, κυρίως, από το ιδιοκτησιακό της καθεστώς και κατόπιν, από τους περιορισμούς που μπορεί να θέτει η πολιτεία λόγω του αντικειμένου δραστηριότητας, όπως συμβαίνει για παράδειγμα, στις επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα που πρέπει να έχουν τη μορφή της Ε.Π.Ε. ή της Α.Ε. με συγκεκριμένο κατώτατο ύψος καταβεβλημένου κεφαλαίου. 18 Ο Guy Kawasaki σημαντικό στέλεχος της Apple στις απαρχές της και τώρα χρηματοδότης/ επενδυτής καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών, προτείνει παρουσίασή τους με τη χρήση του Power Point. Αυτή πρέπει να περιλαμβάνει δέκα το πολύ- διαφάνειες με μεγάλα γράμματα (Νο 30) και να διαρκέσει 20, ώστε να μείνει χρόνος για επεξηγήσεις και συζήτηση, άλλων 40 περίπου. Κατά την παρουσίαση της ιδέας σου εξηγείς: 1.Το πρόβλημα, 2.Τη λύση που προτείνεις, 3.Το επιχειρηματικό σου μοντέλο, 4.Την εμπεριεχόμενη τεχνολογία, 5.Το μάρκετινγκ & τις πωλήσεις, 6.Τον ανταγωνισμό, 7.Την ομάδα διοίκησης, 8.Τις προβλέψεις & τους ενδιάμεσους στόχους (τα ορόσημα), 9.Την υφιστάμενη κατάσταση & το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, και 10.Περίληψη & πρόσκληση προς τους επενδυτές- για δράση. Προτείνει, λοιπόν, τον κανόνα 10/20/30, δηλαδή, κατ αντιστοιχία Διαφάνειες/ Διάρκεια/ Μέγεθος γραμματοσειράς. Βλ. 52

61 Στη χώρα μας, ως δυνητικός, ως αρχάριος (νεοφυής/ startup), ή και ως εγκαθιδρυμένος επιχειρηματίας, έχεις να επιλέξεις μεταξύ της ατομικής και της εταιρικής δράσης. Κάθε μία μορφή έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, με τον επιχειρηματία εσένα- να έχει την ευχέρεια της επιλογής και βέβαια, στη βάση της καλύτερης εξυπηρέτησης των συμφερόντων του. Η Ατομική Επιχείρηση συνιστά την απλούστερη και, ίσως, την πλέον πρόσφορη μορφή για εκείνον που ξεκινά την προσωπική επιχειρηματική του απόπειρα. Με τη λογική της λιτότερης δυνατής επιχειρηματικής εκκίνησης, η μορφή αυτή μπορεί να είναι η καλύτερη γιατί έχει εύκολη είσοδο και έξοδο από την αγορά. Αυτή η μορφή επιχειρηματικής δράσης διαθέτει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά που πρέπει να λάβεις υπόψη σου: Πλεονεκτήματα Μικρό κόστος έναρξης & λύσης Ευνοϊκή νομοθεσία 19 Ελευθερία λήψης αποφάσεων Ελάχιστο αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης Ήπια φορολόγηση Όλα τα κέρδη στον ιδιοκτήτη Μειονεκτήματα Απεριόριστη ευθύνη Αδυναμία συνέχειας λόγω θανάτου Δυσκολία άντλησης κεφαλαίων Η Ομόρρυθμη (Ο.Ε.), η Ετερόρρυθμη Εταιρεία (Ε.Ε.) και η Αφανής Εταιρεία 20, αποτελούν προσωπικές εταιρείες 21, στηρίζονται στη 19 Με την άδικη φορολογική επιδρομή στα εισοδήματα των ατομικών επιχειρήσεων για το 2013, πολλές απ αυτές οδηγήθηκαν σε παύση εργασιών «λουκέτο»- ή, στην καλύτερη περίπτωση, στη μετατροπή τους σε Ο.Ε. η οποία, προς το παρόν, φαίνεται καλύτερη επιλογή φορολογικά. 53

62 συμφωνία των εταίρων η οποία αποτυπώνεται σε ένα καταστατικό που συντάσσεται με τη συνδρομή ενός δικηγόρου, γνώστη του αντικειμένου. Στην Ο.Ε., δύο ή περισσότεροι ιδιοκτήτες μοιράζονται τη διαχείριση της επιχείρησης και ο καθένας είναι προσωπικά υπεύθυνος για όλα τα χρέη και τις υποχρεώσεις της, που δημιουργούνται από πράξεις ή παραλείψεις κάθε εταίρου. Στην Ετερόρρυθμη Εταιρεία, ένας είναι ο ομόρρυθμος εταίρος ο οποίος έχει όλη την ευθύνη αλλά και το μεγαλύτερο -κατά κανόναμερίδιο στα οφέλη, μαζί με την επιχειρηματική του αμοιβή, ενώ οι λοιποί διακινδυνεύουν μόνο την κεφαλαιακή τους συμμετοχή στην επιχείρηση με την προσδοκία, βέβαια, κάποιας απόδοσης της επένδυσής τους. Η μορφή αυτή ενδείκνυται για την περίπτωση που ο επιχειρηματίας έχει την επιχειρηματική ιδέα αλλά δεν διαθέτει τα αναγκαία κεφάλαια εκμετάλλευσής της, οπότε προσφεύγει σε εκείνα τρίτων. Στην Αφανή Εταιρεία ένας από τους εταίρους, ο οποίος καλείται εμφανής ή διαχειριστής, αναπτύσσει τη δραστηριότητα της εταιρείας, ενώ οι υπόλοιποι εταίροι, που ονομάζονται αφανείς, μετέχουν με 20 Υπάρχει ένας ιδιόρρυθμος τύπος προσωπικής εταιρείας, η συμπλοιοκτησία, που ιδρύεται με σκοπό τη συνεκμετάλλευση ενός κοινού πλοίου στο οποίο οι δαπάνες και οι ευθύνες των συμπλοιοκτητών είναι ανάλογες με το ποσοστό συγκυριότητάς του. 21 Εταιρείες όπου η προσωπικότητα των εταίρων έχει πρωταρχικό ρόλο δεδομένου ότι, τόσο η φήμη και η φερεγγυότητα, όσο και η συνέχιση της δραστηριότητάς τους, εξαρτώνται από την προσωπικότητα εκείνων που την απαρτίζουν. 54

63 κεφάλαιο στην επιχείρηση έναντι συμμετοχής τους στα κέρδη. Η σύνδεση των αφανών μελών με την επιχείρηση εκδηλώνεται μόνο ως προς τις μεταξύ τους σχέσεις, ενώ προς τα έξω φαίνεται μόνο ο εμφανής εταίρος, ο οποίος δρα στο όνομά του αλλά για το κοινό συμφέρον όλων τους. Βασικό της πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα άμεσης εκμετάλλευσης ευκαιριών και η γρήγορη, χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις, σύσταση και διάλυσή της. Αποτελώντας παραλλαγές της ομόρρυθμης εταιρείας, οι ανωτέρω μορφές εταιρικής δράσης διαθέτουν, σε μεγάλο ή μικρότερο βαθμό, τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Πλεονεκτήματα Μικρό κόστος έναρξης & λύσης Περισσότερες γνώσεις & δεξιότητες Περισσότερα κεφάλαια επένδυσης Σχετικά ευνοϊκή νομοθεσία Ήπια φορολόγηση Μειονεκτήματα Απεριόριστη ευθύνη Στερείται συνέχειας Δυσκολία άντλησης κεφαλαίων Δυσκολία ανεύρεσης εταίρων Περιορισμένη αυτονομία εταίρων Κατανομή ευθυνών διοίκησης Πιθανές συγκρούσεις εταίρων Υποχρεωτική η ασφάλιση όλων των εταίρων, ανεξάρτητα από το ποσοστό συμμετοχής τους Η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (Ι.Κ.Ε.), εντάσσεται στις εταιρείες κεφαλαίου στις οποίες κυριαρχεί το εταιρικό κεφάλαιο και όχι το προσωπικό στοιχείο. Αποτελεί μετεξέλιξη της Ε.Π.Ε. 22 από τη 22 Οι εκάστοτε ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τις Ε.Π.Ε. εφαρμόζονται και στις Ι.Κ.Ε., οι οποίες συστήνονται μέσω της Υπηρεσίας Μιας Στάσης, με την υποβολή μιας υπεύθυνης δήλωσης εκ μέρους των υπόχρεων 55

64 νομοθεσία της οποίας και διέπεται χωρίς όμως να χρειάζεται καταστατικό από συμβολαιογράφο (όπως γίνεται με τις Ε.Π.Ε.) αλλά αρκεί ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που κατατίθεται στο Γ.Ε.ΜΗ 23. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για μια αλλαγή Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ), ή έδρας, κλπ., εξοικονομείται το κόστος του συμβολαιογράφου. Επίσης, μόνο ο διαχειριστής υποχρεούται σε ασφάλιση στον Ο.Α.Ε.Ε., ή στο ταμείο που υπάγεται, ενώ οι υπόλοιποι εταίροι ασφαλίζονται εφόσον το θέλουν. Η Ι.Κ.Ε. αποτελεί προσπάθεια της Ε.Ε. να εισάγει ένα νέο ευρωπαϊκό τύπο «ιδιωτικής» εταιρείας που προορίζεται για τη μικρομεσαία επιχείρηση, με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Πλεονεκτήματα Άμεση σύσταση & εύκολη λύση (μια στάση) Περιορισμένη ευθύνη εταίρων Μικρό κεφάλαιο εκκίνησης Ελευθερία λήψης αποφάσεων Εισφορά συμμετοχής σε είδος Λιγότερη γραφειοκρατία Σχετικά ευνοϊκή νομοθεσία Μειονεκτήματα Διάρκεια ορισμένου χρόνου Δυσκολία άντλησης κεφαλαίων Μικρή κεφαλαιακή σύνθεση Απαιτητική λογιστική υποστήριξη Αδυναμία εκτέλεσης μεγάλων έργων Η Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.) ανήκει στις μικτές εταιρείες γιατί συνδυάζει τα πλεονεκτήματα της ομόρρυθμης εταιρείας προσώπων. Όποια δραστηριότητα ασκείται από τις Ε.Π.Ε., μπορεί να ασκηθεί και από τις Ι.Κ.Ε.. 23 Γενικό Εμπορικό Μητρώο όλων των νομικών μορφών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. 56

65 (Ο.Ε.) με εκείνα της ανώνυμης εταιρείας (Α.Ε.). Η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης χρησιμοποιείται για δραστηριότητες μικρότερης κλίμακας από αυτές των Α.Ε. και δεν έχει, πλέον, την υποχρέωση ελάχιστης καταβολής κεφαλαίου ίδρυσης (Ν.4156/2013). Χαρακτηριστικά της, δε, είναι: Πλεονεκτήματα Μεταβιβάσιμη ιδιοκτησία Περιορισμένη ευθύνη εταίρων Σχετικά μικρό κεφάλαιο έναρξης Ευελιξία αποφάσεων Σχετικά ευνοϊκή νομοθεσία Ξεχωριστή νομική οντότητα Μειονεκτήματα Απαιτητική λογιστική υποστήριξη Δύσκολη σύσταση & λύση Δυσκολία άντλησης κεφαλαίων Αδυναμία εκτέλεσης μεγάλων έργων Διπλή φορολόγηση των μερισμάτων Η Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.) είναι η πλέον εξελιγμένη μορφή επιχείρησης για την ίδρυση της οποίας απαιτείται καταστατικό που παίρνει την μορφή συμβολαιογραφικού εγγράφου, το οποίο εγκρίνεται από το Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας, ή από τη Διεύθυνση Εμπορίου και Βιομηχανίας της Νομαρχίας όπου βρίσκεται η έδρα της. Κάθε μέτοχος ευθύνεται μέχρι του ποσού της μετοχής του, την οποία μπορεί να μεταβιβάσει ελεύθερα σε άλλο πρόσωπο, χωρίς να επηρεάζεται η εταιρεία. Το κατώτερο όριο του μετοχικού κεφαλαίου της Α.Ε. ορίζεται προς το παρόν- στο ποσό των , ολοσχερώς καταβεβλημένο κατά τη σύσταση της εταιρείας, όταν γίνεται η σύσταση με ιδιωτική, ή άμεση, ή ενιαία κάλυψη. Το παραπάνω ποσό είναι μεγαλύτερο αν πρόκειται για Α.Ε. που το αντικείμενο της είναι οι ασφάλειες και τα χρηματοπιστωτικά. Χαρακτηριστικά της Α.Ε. είναι: 57

66 Πλεονεκτήματα Μεταβιβάσιμη ιδιοκτησία Περιορισμένη ευθύνη εταίρων Εξειδικευμένο Μάνατζμεντ Συνεχής ύπαρξη Φορολογικά πλεονεκτήματα Ξεχωριστή νομική οντότητα Πιστοληπτική ικανότητα Μειονεκτήματα Αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο Ακριβή οργάνωση & λειτουργία Εκτεταμένη τήρηση αρχείων Περιορισμένη ιδιοκτησία Διπλή φορολόγηση των μερισμάτων Χρονοβόρα διαδικασία ίδρυσης Δυσκολία προσαρμογής στις αλλαγές Εκτός από τις παραπάνω μορφές υπάρχουν και κάποιες άλλες, όπως οι συνεταιρισμοί, οι κοινοπραξίες, οι συστάδες επιχειρήσεων (clusters) και οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) 24, οι οποίες αναφέρονται εδώ χάριν πληρότητας της ενημέρωσης και μόνο. Εξάλλου, η προσφυγή στους ειδικούς (λογιστής/ φοροτεχνικός, νομικός, κλπ.) είναι επιβεβλημένη προκειμένου να γίνει η επιλογή της καταλληλότερης νομικής μορφής της επιχείρησης και να διεκπεραιωθούν οι διαδικασίες ίδρυσής της. Οι εταιρικές μορφές συνεργασίας που στηρίζονται στο συναίσθημα και στη φιλική σχέση των εταίρων, είναι θνησιγενείς. Στο τραπέζι του συνεταιρισμού πρέπει να κατατεθούν τα «όπλα» του καθενός, τα οποία είναι απαραίτητα για τον «πόλεμο» με την αγορά. Υπάρχει 24 Είναι αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει, εκ του νόμου, την εμπορική ιδιότητα. Η σύσταση και η λειτουργία τους ορίζεται βάσει του άρθρου 18 του Ν.4019/2011 (216/Α) για την «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα». 58

67 μεγάλος κίνδυνος, όταν εσύ θα πολεμάς στην αγορά, ο συνεταίρος σου να βολεύεται «τρώγοντας» από τις σάρκες της επιχείρησής σας, ή να εξυφαίνει σενάρια ιδιοποίησής της. Από την αρχή ακόμη των συζητήσεων για συνεργασία, πρέπει να ξεκαθαριστούν οι ικανότητες, οι δεξιότητες, ο ρόλος και η συμμετοχή του καθενός. Πρέπει ο ένας να συμπληρώνει τον άλλο αλλά πάντα θα είναι ένας ο συντονιστής και όχι πολλοί οι αφεντάδες. Η απαραίτητη συνθήκη επιτυχίας του συνεταιρισμού που θα κάνεις είναι να αποτελείς ομάδα με τους συνεταίρους σου, ούτε αγέλη, ούτε ασκέρι 25. Έχε υπόψη σου ακόμη ότι, αν δεν έχεις κοινό ή, έστω, κοντινό όραμα και στόχο με τον μελλοντικό σου συνέταιρο, να είσαι βέβαιος ότι έχεις διασφαλίσει την αποτυχία της κοινής επιχειρηματικής σας απόπειρας. Δεν σου λέμε ότι το «μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδα» είναι καλύτερο, αλλά σου εφιστούμε την προσοχή στην επιλογή του συνεταίρου και στη σαφήνεια των όρων της συνεργασίας σας, καθώς και στην αντίστοιχη δέσμευση της τήρησής τους. 25 Η ομάδα, με το συντονισμό ενός μέλους της, χρησιμοποιεί τα μυαλά και τις δεξιότητες όλων. Η αγέλη περιορίζεται στο μυαλό και τις δεξιότητες του αρχηγού με τα λοιπά μέλη να ακολουθούν τυφλά. Στο ασκέρι ένα σύνολο συγκυριακής σύνθεσης- που συναπαρτίζεται με την ευκαιρία ενός στόχου (πχ. κατάληψη της εξουσίας), τα μέλη λειτουργούν αναρχοαυτόνομα εξυπηρετώντας τα ατομικά τους συμφέροντα σε βαθμό που να αλληλοαναιρούνται τα αποτελέσματα του συνόλου. 59

68 Ένας πολλά υποσχόμενος συνεταιρισμός είναι εκείνος όπου μπορείς να μοιράζεσαι τον ίδιο βαθμό δέσμευσης και αφοσίωσης στους ίδιους στόχους, με εμπιστοσύνη, με σεβασμό και θαυμασμό, αλλά και με ένα διαδραστικό αρμονικό σύνολο ικανοτήτων. Ο συνεταιρισμός αυτός αποτελεί το ιδανικό σχήμα. Στάδιο 7º : Η καταχώρηση του τίτλου ή της επωνυμίας της επιχείρησης Το όνομα (ή η επωνυμία) της επιχείρησής σου μπορεί να σημαίνει τα πάντα (όπως συμβαίνει και με την ονοματολογία του προϊόντος), ή και τίποτα, αν στηριχθεί σε μια τυχαία και παρορμητική επιλογή. Είναι εκείνο που θα την κάνει διακριτή από το πλήθος των ανταγωνιστικών της επιχειρήσεων, επιθυμητή από την πελατεία της αλλά και η οποία, θα συνδράμει στην καθιέρωση του εμπορικού της σήματος. Κατόπιν τούτου είναι αναγκαίο να λάβεις σοβαρά υπόψη τη «βάφτιση» της επιχείρησής σου (καθώς και κάθε προϊόντος της, αργότερα), γιατί το όνομα που θα της δώσεις θα αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του μάρκετινγκ. Να προσέξεις λοιπόν, το όνομα να είναι σύντομο, μοναδικό και ευκολομνημόνευτο, να προβάλλει την εικόνα, το εμπορικό σήμα και τη θέση της επιχείρησης στη συνείδηση του πελάτη και στην αγορά. Προς τούτο καλό είναι: Να αποφύγεις τα δύσκολα να τα «χαριτωμένα», ή τα μνημονευθούν και να τρομακτικά και προσβλητικά προφερθούν ονόματα, όπως και ονόματα. 60

69 Να έχεις ένα όνομα για όλα και αυτό που βλέπεις να μπορείς να το προφέρεις και να το βρίσκεις ως ιστοσελίδα (site). Να αποφύγεις τις συντομεύσεις ή τα ακρωνύμια, όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι μεγάλες εταιρείες, ώστε να μην απαιτούνται δαπάνες γνωστοποίησης και καθιέρωσης του ονόματος. Θυμήσου, λιτή εκκίνηση! Να μην επηρεαστεί ο τίτλος της επιχείρησης από τα οράματα και τον ενθουσιασμό σου (που κάποια στιγμή βέβαια μπορεί να τα πετύχεις), αλλά να είναι σεμνός και εστιασμένος σε αυτό που προσφέρει η επιχείρηση. Να αποφύγεις τις απομιμήσεις, ή τις προσαρμογές, ή τις επαναλήψεις υφισταμένων ονομάτων για να μην υπάρξουν δικονομικές συνέπειες. Ο ανταγωνισμός καραδοκεί. Να μην έχεις γεωγραφικό προσδιορισμό στο όνομα, παρότι μια τοπική αγορά μπορεί να αποτελεί το εφαλτήριο εκκίνησης της νέας σου επιχείρησης. Να αποφεύγεις, αν και είναι γοητευτικό για σένα, τη σύμπτωση του ονόματος της επιχείρησης με την επωνυμία σου, για τη διευκόλυνση της μελλοντικής της μεταβίβασης. Να μην ονειρεύεσαι την ταμπέλα με το όνομά σου πάνω από την είσοδο της επιχείρησης, αλλά τα προϊόντα της πάνω στα ράφια των πελατών σου. Εκεί βρίσκεται η δικαίωσή σου. Να επιβεβαιωθείς για τη διαθεσιμότητα του ονόματος, γιατί μπορεί να το κατοχύρωσε άλλος. 61

70 Μετά τη «βάφτιση» ακολουθεί, με τη βοήθεια εξειδικευμένου συμβούλου, η καταχώρηση του ονόματος της επιχείρησης, στις οικείες υπηρεσίες (Γ.Γ. Εμπορίου, Επιμελητήρια, Ιντερνέτ, κλπ.), προκειμένου να κατοχυρωθεί και ως εμπορικό σήμα (trade mark). Με την ευκαιρία αυτή έχε υπόψη σου, ότι πέρα από την παραπάνω κατοχύρωση, όταν η επιχείρησή σου βασίζεται σε μια εφεύρεση ή σε μια καινοτομία, μπορείς να την προστατεύσεις με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το οποίο, βέβαια, αναφέρεται σε προϊόντα, σε συνθέσεις (ή συνταγές), σε μηχανισμούς και σε διαδικασίες. Η κατοχύρωση μιας εφεύρεσης δεν αποτελεί πανάκεια και απαιτεί να έχεις την ικανότητα ιδιοποίησης των ωφελειών της, οπότε φρόντισε να είσαι ικανός(ή) γι αυτό. Αν είσαι εφευρετικό άτομο, ίσως είναι σοφό να μετατρέψεις τη δεξιότητά σου αυτή σε επιχειρηματική δραστηριότητα, επινοώντας πράγματα για του άλλους! Έχε υπόψη σου, επίσης, ότι η κατοχύρωση μιας εφεύρεσης γίνεται για κάτι που είναι χρήσιμο, που δεν είναι προφανές σε εκείνον που δρα στον κλάδο στον οποίο αναφέρεται η ευρεσιτεχνία και βέβαια, η εφεύρεση δεν αποτελεί μια συλλογή ή μια συρραφή ήδη γνωστών στοιχείων. Η προσφυγή σε ειδικό σύμβουλο είναι και εδώ αναγκαία ώστε να ακολουθηθούν οι δέουσες νόμιμες διαδικασίες 26.Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (Δ.Ε., ή πατέντα, στην καθομιλούμενη), αποκλείει κάθε τρίτο από τη μη εξουσιοδοτημένη χρήση της εφεύρεσης, ή της 26 Βλ. για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις διαδικασίες αυτές. 62

71 καινοτομίας που αυτή εισάγει, για να μπορέσει να ωφεληθεί ο εφευρέτης για όσο διάστημα ισχύει η προστασία. Παρότι ο έλεγχος της προστασίας και η αποτροπή καταπάτησης των δικαιωμάτων του Δ.Ε., επαφίενται στην ευθύνη του ευρεσιτέχνη πράγμα που μπορεί να είναι οικονομικά επώδυνο, εντούτοις, μια ευρεσιτεχνία ενισχύει το προφίλ του και αποτελεί σημαντικό περιουσιακό στοιχείο 27 το οποίο είναι δυνατόν να ενοικιαστεί, να παραχωρηθεί, αλλά και να αποτελέσει εγγύηση για τη χρηματοδότηση της επιχείρησής του. Στάδιο 8º : Επιλογή και εγκατάσταση του λογιστικού συστήματος Η επιλογή και εγκατάσταση του λογιστικού συστήματος μαζί με την επιλογή του (εξωτερικού;) συνεργάτη λογιστή, αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά βήματα στην ίδρυση αλλά και στην ανάπτυξη της επιχείρησής σου. Χάρη στους δύο αυτούς παράγοντες διασφαλίζεται, η από πλευράς σου, καλή γνώση της λειτουργίας της επιχείρησης. Ανάλογα δε με το μέγεθος της επένδυσης και της επιχειρηματικής διάστασης, μπορεί να προκύψει η αναγκαιότητα προμήθειας και εγκατάστασης ενός ολοκληρωμένου μηχανογραφικού συστήματος, του 27 Ανήκει στη λεγόμενη άϋλη περιουσία όπως το εμπορικό σήμα, τα πνευματικά δικαιώματα, οι συνταγές, κλπ.- της οποίας η αξιοποίηση δεν είναι καθόλου αμελητέα και επιδέχεται πολλές παραλλαγές, με τη συνδρομή βέβαια ειδικού συμβούλου. 63

72 γνωστού πια ERP (Enterprise Resource Planning system) που περιλαμβάνει τη λογιστική, τη διαχείριση προσωπικού, πελατών, κλπ., με πλήρη επικοινωνία μεταξύ των εφαρμογών και με τη δυνατότητα σύνθεσης δεικτών που θα σε βοηθούν στη διαδικασία λήψης των επιχειρηματικών σου αποφάσεων. Επειδή είναι πλέον φθηνά τα ERP και (επειδή) δεν πρέπει να φοβάσαι να ονειρεύεσαι ότι η επιχείρησή σου θα μεγαλώνει από κάποιο σημείο και μετά, δες την περίπτωση της εγκατάστασής του σοβαρά. Στη χώρα μας υπάρχουν περιορισμοί σε ό,τι αφορά την τήρηση του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (Κ.Φ.Α.Σ.), οι οποίοι έχουν σχέση με τη νομική μορφή της επιχείρησης (στο 6 ο Στάδιο αναφέραμε τις κυριότερες). Εφόσον δεν υποχρεώνεσαι για κάτι διαφορετικό, είναι καλό να επιλέξεις την απλούστερη μορφή τήρησης, του απλογραφικού συστήματος (Β κατηγορία βιβλίων),τόσο για λόγους απλότητας και ευκολίας, όσο και για λόγους κόστους έναρξης και λύσης της επιχείρησης. Η τήρηση του διπλογραφικού συστήματος (βιβλία Γ Κατηγορίας) έχει μεν πληρότητα, αλλά συνεπάγεται πολυπλοκότητα και κόστος παρακολούθησης αρκετά σημαντικό (λογιστής, λογισμικό, δημοσιεύσεις, κλπ.) για την πρωτόβγαλτη επιχείρηση της οποίας η λιτή εκκίνηση είναι σοφή κίνηση! Ακόμα και αν γνωρίζεις την τήρηση των λογιστικών σου βιβλίων, η συμβουλή και η συμβολή ενός επαγγελματία λογιστή είναι εξαιρετικά σημαντική σε θέματα φορολογίας, οικονομικού σχεδιασμού, διαπραγματεύσεων, χρηματοδότησης, επέκτασης και εξαγοράς σημαντικών περιουσιακών στοιχείων. Τον λογιστή σου 64

73 χρησιμοποίησέ τον σαν σύμβουλο και όχι σαν πυροσβέστη για να σβήνει τι φωτιές που ανάβονται από επιπόλαιες ή παράτολμες αποφάσεις σου. Δεν είναι ντροπή να ρωτάς, είναι λάθος (ίσως και ολέθριο) να μην το κάνεις. Οι βασικές γνώσεις, βέβαια, της λογιστικής, της φορολογικής νομοθεσίας, των ρυθμιστικών κανόνων λειτουργίας, κλπ., της επιχείρησης σου είναι απαραίτητες. Καλό είναι να τις αποκτήσεις γιατί, όσο καλή είναι η εμπιστοσύνη άλλο τόσο, ή και καλύτερος ακόμα, είναι ο έλεγχος. Ένα καλό λογιστικό σύστημα (σχέδιο και λογισμικό), θα σου παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες σύνταξης οικονομικών καταστάσεων, υποβολής φορολογικών δηλώσεων, αίτησης τραπεζικών δανείων ή ένταξης σε κρατικά προγράμματα στήριξης. Επίσης, θα σε διευκολύνει στη λήψη αποφάσεων για κάθε πτυχή της επιχειρηματικής σου δραστηριότητας. Οι σύγχρονες εφαρμογές λογισμικού (όπως το ERP ), σου παρέχουν τη δυνατότητα της, ανά πάσα στιγμή, ανάδυσης της εικόνας της επιχείρησής σου και διευκολύνουν σημαντικά τη διαδικασία λήψης των αποφάσεών σου. Οι επιλογές σου λοιπόν, πρέπει να είναι προσεκτικές και μελετημένες, είτε αυτές αφορούν εξοπλισμό, είτε ανθρώπινο δυναμικό. Σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό, να επιδιώκεις οι συνεργάτες σου μισθωτοί ή εξωτερικοί- να είναι καλύτεροι κι από σένα. Να είναι διαφορετικών αντιλήψεων, να αμφισβητούν, να ψάχνουν και να ενθαρρύνονται από σένα- να εκφράζουν τις ιδέες τους γι αυτό που γίνεται στην επιχείρηση, αλλά και να βλέπουν ότι κάποιες από αυτές (αν όχι όλες) υιοθετούνται. Δεν είναι απαραίτητο να προσλάβεις 65

74 «φτασμένους» που κοστίζουν ακριβά και συχνά, αυτοί «αλλάζουν πλοίο» εύκολα. Ψάξε για άτομα που μόλις αποφοίτησαν, διαθέτουν κάποιες δεξιότητες, έχουν τη φωτιά της μάθησης μέσα τους και την επιθυμία να διακριθούν. Αυτά τα άτομα μένουν αρκετό καιρό στην επιχείρηση, κοστίζουν λιγότερο και είναι διατεθειμένα να κάνουν θυσίες για να χτίσουν την καριέρα τους. Η διαφορά διανοητικού δυναμικού προκαλεί μεταφορά ενέργειας προς το σύστημα της επιχείρησής σου και ακόμη, συνιστά το μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο δεν αντιγράφεται εύκολα. Να θεωρείς τιμή σου ότι περιβάλλεσαι από προικισμένα άτομα τα οποία δέχονται να παλέψουν για το όραμά σου, μέσα από το οποίο μπορεί να εξυπηρετηθεί και το δικό τους. Βοήθησέ τους, λοιπόν, να το δουν. Στάδιο 9º : Η εξέταση του φορολογικού καθεστώτος Ως νέος επίδοξος επιχειρηματίας, είναι καλό να γνωρίζεις το φορολογικό καθεστώς στο οποίο εμπίπτει η δραστηριότητά σου και τις υποχρεώσεις που αυτή συνεπάγεται. Οι συναλλαγές σου διέπονται από τη φορολογική νομοθεσία και πρέπει να γνωρίζεις με ποιο τρόπο αυτή επηρεάζει την καθημερινή σου λειτουργία. Είναι σημαντικό να είσαι συνεπής προς τις υποχρεώσεις σου οι οποίες αποτελούν τη συνεισφορά σου προς το κοινωνικό σύνολο και το κράτος που σου διασφαλίζει ένα επιχειρηματικά γόνιμο θεσμικό πλαίσιο, ικανοποιεί κοινωνικές ανάγκες και φροντίζει να υπάρχεις μαζί του. 66

75 Στη χώρα μας, βέβαια, υπάρχει άλλη άποψη που, όχι άδικα, στηρίζεται στο γεγονός ότι οι φορολογικές αρχές, μέχρι τις απαρχές της κρίσης που μας ταλανίζει, αντιμετώπιζαν εχθρικά τον έλληνα επιχειρηματία. Σήμερα, τον βλέπουν σαν θήραμα και γι αυτό να είσαι ακόμα πιο προσεκτικός. Να γνωρίζεις τις διαδικασίες που οφείλεις να ακολουθείς προκειμένου να αποφύγεις δυσάρεστες εξελίξεις, είτε αυτές οι διαδικασίες αφορούν καταβολές φόρων (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ., κλπ.), είτε αλλαγές στο καθεστώς λειτουργίας της επιχείρησης (πχ., αλλαγή κατηγορίας βιβλίων, της έδρας ή της νομικής μορφής, κλπ.). Σε περίπτωση λύσης της επιχείρησης πρέπει να ακολουθήσεις τα ίδια βήματα που έκανες για να την ιδρύσεις, μην τη μετατρέψεις σε ζόμπι γιατί θα σου δημιουργήσει προβλήματα. Από τη στιγμή που «πεθάνει» μια επιχείρησή σου, είναι σωστό και σοφό να εκδόσεις και το «πιστοποιητικό θανάτου» της, δηλαδή, τη διαγραφή της από τα μητρώα της Δ.Ο.Υ., του Ι.Κ.Α, Ο.Α.Ε.Ε. και λοιπών ταμείων ασφάλισης, όπως και των επιμελητηρίων. Η επιχειρηματική σου δραστηριότητα επιβαρύνεται με διάφορες δαπάνες, κάποιες από τις οποίες μπορείς να μετακυλήσεις στην κατανάλωση για να τις εισπράξεις και να τις αποδώσεις στο κράτος (πχ., ο Φ.Π.Α.) και άλλες να τις καταβάλεις μέσα από τα γενικά σου έσοδα (πχ., ο φόρος μισθωτών υπηρεσιών, η φορολογία εισοδήματος, κλπ.). Επίσης, πέρα από τα δημοτικά τέλη που ενσωματώνονται στους λογαριασμούς της Δ.Ε.Η, είναι δυνατόν να καταβάλεις επιπλέον ποσά για τη χρήση κοινόχρηστων χώρων και υπηρεσιών του Δήμου (πχ. βιολογικός καθαρισμός, χρήση πεζοδρομίου, κλπ.), αλλά και άλλες 67

76 έκτακτες εισφορές που μπορεί να επινοεί μια αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, όπως αυτή της χώρας μας. Ο προσδιορισμός των παραπάνω εκροών βοηθά στην καλύτερη αποτύπωση των ταμειακών σου αναγκών και στον προγραμματισμό των εκταμιεύσεων. Στάδιο 10º: Η εγγραφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και τα Επιμελητήρια, για την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης Για να φτάσεις στο παρόν στάδιο, σημαίνει ότι έχεις αποφασίσει και έχεις καταλήξει σε αυτό που επιθυμείς να κάνεις και, κατά συνέπεια, πρέπει να το δηλώσεις στην εφορία της περιοχής που επέλεξες ως έδρα της επιχείρησής σου. Η έδρα επιλέγεται με βάση κάποια κριτήρια που διευκολύνουν την επιχειρηματική σου προσπάθεια, όπως για παράδειγμα, το ειδικό φορολογικό καθεστώς, το καθεστώς επιδότησης ή χρηματοδότησης των επενδύσεων, η δωρεάν παροχή στέγης ή οικοπέδου, τηλεπικοινωνιών και ενέργειας, οι απαλλαγές καταβολής δημοτικών τελών χρήσης χώρων και δικτύων (ύδρευση/ αποχέτευση, κλπ.), η γειτνίαση με συγκοινωνιακούς κόμβους, αλλά και με πηγές α και β υλών, οι λοιπές βασικές υποδομές, οι ζώνες χρήσης, κλπ.. Σημαντικές είναι και οι αποφάσεις που θα πάρεις σχετικά με την αγορά, την ενοικίαση, τη συστέγαση, ή και τη διαμόρφωση κατάλληλου χώρου στο σπίτι, ανάλογα με την οικονομική σου δυνατότητα. Γενικός κανόνας πρέπει να παραμένει η συντηρητική 68

77 προσέγγιση και ο περιορισμός σου στα απολύτως αναγκαία, όπως επίσης, ο σχεδιασμός και η διαμόρφωση ενός χώρου ελκυστικού, λειτουργικού και κατάλληλου να εργάζεται κανείς. Με την εγγραφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ή την έναρξη δραστηριότητας, ανοίγεται ο φάκελος της επιχείρησής σου και λαμβάνεις τον Α.Φ.Μ. με τον οποίο, εφεξής, θα συναλλάσσεσαι με το δημόσιο και τους λοιπούς φορείς. Επίσης, αναγκαίο και αναπόφευκτο λόγω υποχρεωτικότητας (!)- είναι το πέρασμά σου από το αντίστοιχο Επιμελητήριο (Εμπορικό, Επαγγελματικό, Βιοτεχνικό, Βιομηχανικό, κλπ.), ανάλογα με την επιχειρηματική σου δραστηριότητα. Οι γνώμες για το ρόλο τους στη χώρα μας είναι διφορούμενες, καθώς μετεξελίχθηκαν περισσότερο σε όργανα κομματικής/ κρατικής νοοτροπίας και τύπου λειτουργίας (με εξαιρέσεις βέβαια) και λιγότερο σε ενώσεις επιχειρηματιών που θα διεκδικούσαν τη διασφάλιση ενός πραγματικά ανταγωνιστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, χωρίς ή τουλάχιστον- με περιορισμένα εμπόδια εισόδου και εξόδου από την αγορά, καθώς και την αποτροπή δημιουργίας συντεχνιών ή αποκλεισμών. Στάδιο 11º: Η εγγραφή στους ασφαλιστικούς οργανισμούς Είναι ένα αναγκαίο και χρήσιμο, συνάμα, έργο η εγγραφή σου στον φορέα ασφάλισής σου (στον Ο.Α.Ε.Ε., Τ.Σ.Μ.Ε.Δ., κλπ., ανάλογα με την περίπτωση), αλλά και στο ταμείο ασφάλισης (στο Ι.Κ.Α.) των στελεχών που απασχολείς, ώστε να καταχωρηθεί η επιχείρηση, να ενημερωθείς και να λάβεις τα απαραίτητα έγγραφα για τις διαδικασίες 69

78 που πρέπει να τηρούνται, προς αποφυγή κάθε εμπλοκής στην επιχειρηματική σου λειτουργία. Φαντάζει σαν έξοδο, όμως, αποτελεί μια επενδυτική δαπάνη η οποία θα σου αποφέρει μελλοντικό εισόδημα ενώ, ταυτόχρονα, συνιστά μια ανταπόδοση στην κοινωνία με τη συνδρομή της οποίας αναπτύσσεις την επιχειρηματική σου δραστηριότητα. Η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα ταμεία ασφάλισης στη χώρα μας, δεν πρέπει να σου αποδυναμώνουν την ιδέα. Είναι η κάκιστη, πλημμελής, επιπόλαια και καταχρηστική, πολλές φορές και για πολύ καιρό, διαχείρισή τους από επιτήδειους και χωρίς εθνική συνείδηση κυβερνώντες. Ο θεσμός δεν είναι κακός, κακή υπήρξε η αντιμετώπισή του και χείριστη η κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα, τόσο τα ασφαλιστικά ταμεία, όσο και η χώρα μας. Στάδιο 12º : Η ασφάλιση της επιχείρησης Παρότι θα έπρεπε να προηγείται των εγκαινίων λειτουργίας της νέας επιχείρησης, εντούτοις, στη χώρα μας δεν αποτελεί συνήθη πρακτική η ασφάλισή της. Οι έλληνες επιχειρηματίες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να τη χρειαστούν. Παρά ταύτα, είναι παράδοξο να προετοιμάζεσαι να αντιμετωπίσεις τους λεγόμενους επιχειρηματικούς κινδύνους και να μην εντάσσεις σε αυτούς τους φυσικούς, τους τυχαίους, ή και τους σκόπιμους κινδύνους, που μπορούν να αφανίσουν τις εγκαταστάσεις της 70

79 επιχείρησής σου και εσένα τον ίδιο, αλλά και να φτωχαίνουν το κοινωνικό σύνολο. Οι περισσότεροι επιχειρηματικοί κίνδυνοι αντιμετωπίζονται από, ή επιβαρύνουν, τον ίδιο τον επιχειρηματία, όμως, μια βασική ασφαλιστική κάλυψη που να περιλαμβάνει τους κινδύνους πυρός, κλοπής και βανδαλισμού, μπορεί να αντισταθμίσει μια δυνητικά σοβαρή απώλεια των κτηρίων, του εξοπλισμού και των αποθεμάτων της επιχείρησής σου. Η κάλυψη αυτή θα μπορούσε να σε απαλλάξει από αρκετούς κινδύνους και μπελάδες, έναντι ενός συγκριτικά πολύ μικρού τιμήματος. Αν δεν το κάνεις, τότε το τίμημα από μια πιθανή επέλευση των κινδύνων αυτών θα είναι πολλαπλάσια μεγαλύτερο, ίσο με τη συνολική αξία της επιχείρησής σου και μερικές φορές, ίσο με το σύνολο της προσωπικής σου περιουσίας, και παραπάνω. Η βασική ασφάλιση είναι αναπόφευκτη στις περιπτώσεις δανειοληψίας, όπου η τράπεζα υποχρεώνει την επιχείρηση να ασφαλίσει την αξία των αντικειμένων των οποίων χρηματοδοτεί την αγορά, κρατώντας η ίδια το δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση ζημίας. Στις περιπτώσεις αυτές η ασφάλιση περιορίζεται μόνο στα αντικείμενα που χρηματοδοτούνται και όχι στο σύνολο της περιουσίας της επιχείρησης. Η τράπεζα καλύπτει τα νώτα της, εσύ ως επιχειρηματίας τι θα κάνεις; Στο πλαίσιο της νομοθεσίας της Ε.Ε., η ασφάλιση είναι υποχρεωτική σε πολλές επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως πχ., η αστική ευθύνη επαγγελματιών (ιατρών, συμβούλων, λογιστών, συμβολαιογράφων, μηχανικών, κλπ.), λειτουργίας καταστημάτων και χώρων παραγωγής για την ασφάλεια πελατών, επισκεπτών, κλπ.. Είναι καλό να 71

80 διερευνηθεί και στην περίπτωσή σου, το καθεστώς που διέπει την επιχειρηματική σου δραστηριότητα προς αποφυγή εκπλήξεων. Με δεδομένο ότι η ασφαλιστική συμβουλή είναι δωρεάν στη χώρα μας προς το παρόν, δεν θα ήταν κακή η πληροφόρηση γύρω από μια πληθώρα ασφαλιστικών προϊόντων (περιουσίας ή ζωής) που μπορούν να ενδιαφέρουν την επιχείρηση και εσένα, άμεσα, ή και για μελλοντική χρήση. 72

81 73

82 74

83 Επίλογος Ό,τι αποτελεί επίλογο για την παρούσα συγγραφική προσπάθεια, ίσως να συνιστά τον πρόλογό σου σε αυτό που σκέφτεσαι να τολμήσεις, δηλαδή, να ανοίξεις τα φτερά σου για να πετάξεις. Κάποιοι θα σε δουν «μικρό» επειδή «τολμάς και πετάς ψηλά», καθώς αυτοί «δεν έχουνε φτερά για να πετάξουν» 28. Άλλοι πάλι, θα σε αποθαρρύνουν λέγοντάς σου «πολλά ψηλά πα μη πετάς, τρώγνεσε τα καρτάλια» 29. Υπάρχουν σίγουρα και εκείνοι που θα σου συμπαρασταθούν. Αυτούς πρέπει να τους θυμάσαι καθώς θα σηκώνεσαι ψηλά, γιατί θα τους χρειαστείς ξανά, όταν θα πέφτεις 30, η ζωή έχει σκαμπανεβάσματα βλέπεις. Εσύ θα επιλέξεις το ύψος (της επένδυσης), αφού λάβεις υπόψη τα «ρεύματα» και τους κινδύνους της αγοράς, καθώς και τα «φτερά» που διαθέτεις όπως, ικανότητες, δεξιότητες, πόρους και ανθρώπινες σχέσεις (το λεγόμενο κοινωνικό σου κεφάλαιο). Συνεπώς, Διαχειρίσου το ταμείο σου με φειδώ (οι νέες επιχειρήσεις εύκολα ξεμένουν από λεφτά και κλείνουν), 28 Δάνειο από τη φράση του Φ. Νίτσε, «αυτοί που τολμούν και πετούν ψηλά φαίνονται μικροί σ εκείνους που δεν έχουνε φτερά για να πετάξουν». 29 Φράση που άκουσα από την μάνα μου στην ποντιακή γλώσσα. Θαρρώ πως δεν χρειάζεται μετάφραση. 30 Γιαπωνέζικη παροιμία, «καθώς θα ανεβαίνεις να θυμάσαι αυτούς που σε βοήθησαν, θα τους χρειαστείς όταν κατεβαίνεις». 75

84 Απόφευγε τα υπεραισιόδοξα σενάρια (σχεδίαζε σεμνά και ρεαλιστικά), Αξιολόγησε σωστά το επιχειρηματικό σου μοντέλο (ζήτησε τη συνδρομή κάποιων δικηγόρων του διαβόλου), Μη διασπάς την ενέργειά σου για να εξοικονομήσεις πόρους (όταν ασχολείσαι με πολλά, από όλα παίρνεις λίγο), Κάνε τη νύχτα σου ημέρα (τουλάχιστον τον πρώτο καιρό, ώσπου να στήσεις την επιχείρησή σου στα πόδια της), Τιμολόγησε σωστά τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες σου (ούτε πολύ χαμηλά, ούτε πολύ ψηλά), και, Έχε μια στρατηγική ανάπτυξης (πρέπει να κινείσαι διαρκώς για να σταθείς όρθιος). Εκεί έξω που προτίθεσαι να εκτεθείς οι συνθήκες είναι αβέβαιες -είναι βέβαιο αυτό, πράγμα που σημαίνει διαρκή εγρήγορση, με τη μηχανή του νου σου σε πλήρεις στροφές προκειμένου να προκαλέσεις τις δικές σου αλλαγές, ή για να προλάβεις την εξέλιξη των άλλων, προσαρμοζόμενος στα νέα δεδομένα. Μην αναλώνεσαι προσπαθώντας να εμποδίσεις την αλλαγή, είναι γνώρισμα της φύσης να αλλάζει και αν δεν μπορείς να την προκαλέσεις ως κομμάτι της, προσαρμόσου. Εσύ είσαι εκείνος(η) που θα φιλτράρει όλους εμάς και θα ακούσει τον εαυτό του(της), θα πάρει τις αποφάσεις του(της) και θα τολμήσει την επιχειρηματική του(της) πτήση. Θα είσαι εκείνος(η) που θα απολαύσει τη χαρά της δημιουργίας, της ανεξαρτησίας, της αίσθησης του εαυτού και του να είσαι κάποιος(α), 76

85 με θετική προσφορά στους οικείους σου και στον τόπο που σου παρέχει και σου διασφαλίζει το πεδίο δράσης. Είσαι εκείνος(η) που γνωρίζεις, ότι την επιτυχία σου μπορείς να τη μοιραστείς, την αποτυχία σου, όμως, θα την αντιμετωπίσεις μόνος(η). Και, επιπλέον, είσαι εκείνος(η) που πρέπει να βρει τον τρόπο να κάνει την αποτυχία του(της) μοχλό για το επόμενο τόλμημά του. Εμείς εδώ, στο Κέντρο «Επιχειρείν» του Δήμου Καλαμαριάς, στο πλαίσιο του ρόλου που μας εμπιστεύθηκαν οι δημοτικοί του άρχοντες, παραμένοντας σε ετοιμότητα απέναντι στα καλέσματά σου για υποστήριξη, σου ευχόμαστε Καλό Ταξίδι 77

86 78

87 Ευχαριστίες Αφού κατάφερες να φτάσεις εδώ θα συμφωνείς, φαντάζομαι, ότι πρέπει να ευχαριστήσουμε εκείνους χωρίς τη βοήθεια των οποίων δεν θα κρατούσες στα χέρια σου τον Οδηγό Επιχειρηματικότητας. Προτείνω, λοιπόν, να ευχαριστήσουμε: Τον Δήμο Καλαμαριάς και τον Δήμαρχο κ. Θεοδόση Μπακογλίδη, το Δ.Σ της Κ.Ε.Δ.ΚΑ και την Πρόεδρό της. κ. Αναστασία Φακίρη, καθώς και τον Διευθυντή της κ. Χριστόδουλο Κουτσουλιάνο, για την υποστήριξή τους προς το «Επιχειρείν» και για την κάλυψη του κόστους της έκδοσης του Οδηγού και βέβαια, τη δωρεάν διάθεσή του στους καταρτιζόμενους του Κέντρου. Τους φίλους και συνεργάτες που διέθεσαν χρόνο και περιέτρεξαν το κείμενο, επισημαίνοντας λάθη ή αβλεψίες, κάνοντας παράλληλα γόνιμες υποδείξεις για τη βελτίωση του Οδηγού και οι οποίοι με αλφαβητική σειρά είναι: Αμαραντίδου Δέσποινα, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Βαρσακέλης Νίκος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών και Αντιπρύτανης του Α.Π.Θ., Βενέτης Χρήστος, Επιχειρηματίας, Γραμματέας του Εμπορικού Συλλόγου Καλαμαριάς, Γαλατσίδας Γιώργος (Δρ.), Επιχειρηματίας, Λογιστικά/ Φοροτεχνικά & Οικονομοτεχνικές Μελέτες, Γεωργάκας Κων/νος (Δρ.), GECON ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ, Γωνιάδου Αγγελική, Οικονομολόγος, Σύζυγος & Φοροτεχνικός μου, 79

88 Δαήφρων Αντώνης, Επιχειρηματίας Ελευθεριάδης Αλέξανδρος, Μέλος της Ομάδας Υποστήριξης Δράσεων του «Επιχειρείν», Ιορδανίδου Γαλήνη, Στέλεχος της Κ.Ε.Δ.ΚΑ., Παπατριανταφύλλου Χαρίτων, Μέλος της Ομάδας Υποστήριξης Δράσεων του «Επιχειρείν», Ποιμενίδου Αφροδίτη, πρ. Διευθύντρια Εκδόσεων του ΠΑΜΑΚ, Σολομωνίδου Έλσα, Γραμματέας του Δ.Σ. της Κ.Ε.Δ.ΚΑ., Στυλιανού Ελένη, Οικονομολόγος, Τσιριόπουλος Παναγιώτης, Πληροφορικός, στέλεχος της Minisystems» Ηλεκτρονική Α.Β.Ε.Ε., Φίλκας Τάσος, Διοικητικό Στέλεχος της «Αφοί Κομπατσιάρη Α.Ε.», Χατζηγιάννης Μανώλης, Σύμβουλος Επιχειρηματικότητας Γραφείου Διασύνδεσης του Α.Π.Θ., Χατζηκωνσταντίνου Γιώργος, Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών στο Δ.Π.Θ.. Κάθε ένας από τους φίλους και συνεργάτες μου, πρόσθεσε τη δική του πινελιά στην εικόνα της επιχείρησης, στην οποία θα μπορούσες να στηριχθείς για να συνθέσεις εκείνη που σε εκφράζει καλύτερα, βάζοντας τη δική σου υπογραφή. Σε ό,τι, δε, αφορά τα λάθη που είναι πιθανό να εντόπισες, είθισται να ευθύνεται μόνο ο συντάκτης του κειμένου και βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν θα ανατρέψω αυτή τη συνήθεια. Δρ. Ηρακλής Ι. Γωνιάδης -Σύμβουλος Διοίκησης «Επιχειρείν» 80

89 Χρήσιμες διευθύνσεις στο ιντερνέτ Επειδή πιστεύουμε ότι το διαδίκτυο μπορεί να σου προσφέρει ένα πλήθος χρήσιμων πληροφοριών, ιδεών και λύσεων σε θέματα στρατηγικής αλλά και καθημερινής λειτουργίας, σου συνιστούμε να πίνεις τον πρωινό σου καφέ (ή ό,τι άλλο πίνεις) με την «παρέα» του. Σε πρώτη επαφή, κάνε μια πλοήγηση στις διευθύνσεις που σου προτείνουμε, πιστεύουμε πως θα σε βοηθήσουν. Για υποδείγματα ή οδηγούς σύνταξης του επιχειρηματικού σου σχεδίου: Για περαιτέρω και συνεχή πληροφόρηση: Κέντρο «Επιχειρείν», ΕΣΥΕ, ΟΑΕΔ, ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, OBI, ΕΚΤ, ΕΣΠΑ, 81

90 Ευρωπαϊκή Βιβλιοθήκη, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, ΟΗΕ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΚΕΠΕ, GEM, ΙΟΒΕ, ΕΠΑΝ,

91 Παράρτημα Έγχρωμοι Διανοητικοί Χάρτες

92

93

94

95