Αξιότιμε κ. Υπουργέ, αξιότιμοι κ. Ομιλητές, αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Transcript

1 Αξιότιμε κ. Υπουργέ, αξιότιμοι κ. Ομιλητές, αγαπητοί φίλες και φίλοι, Πολλοί ακόμη θεωρούν ότι η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση διοίκησης και πολιτών αποτελούν πολυτελή ανακλαστικά μιας περιόδου ευημερίας. Και όμως σήμερα, περισσότερο από ποτέ, καλούμαστε να επιδιώξουμε, σε τοπικό αλλά και σε κεντρικό επίπεδο, τα πολλαπλά οφέλη από την υλοποίηση ολοκληρωμένων στρατηγικών για βιώσιμη αστική ανάπτυξη, από την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης τόσο από τους δήμους όσο και από τους δημότες. Με μεγάλη χαρά θα ήθελα να σας καλωσορίσω και εγώ στη Θεσσαλονίκη και στο Ιδρυτικό Συνέδριο του Δικτύου Ελληνικών Πράσινων Πόλεων που πραγματοποιείται σήμερα με τη συμμετοχή των πόλεων-μελών, τους εκπροσώπους των οποίων θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα για την παρουσία τους, παρά τις αντιξοότητες των τελευταίων ημερών στην τοπική αυτοδιοίκηση, και για την πρωτοβουλία τους να προσεγγίσουν με έναν νέο, για τα ελληνικά δεδομένα, τρόπο τα ζητήματα βιωσιμότητας που αφορούν τις Ελληνικές πόλεις. Η ανάγκη για τη δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου έγινε αντιληπτή από τη διοίκηση μας όταν στις προσπάθειες μας για ανάπτυξη βιώσιμων στρατηγικών για την πόλη της Θεσσαλονίκης και τη συμμετοχή μας σε διεθνή φόρα συνειδητοποιήσαμε τις πολύ σημαντικές προσπάθειες που καταβάλουν και άλλες ελληνικές πόλεις προς αυτή την κατεύθυνση. Μέσα από αυτή τη διαδικασία έγινε επίσης αντιληπτό το μεγάλο κενό που υπάρχει μέχρι σήμερα στη ροή πληροφοριών και η ασυνέχεια των δράσεων οι οποίες πολλές φορές πραγματοποιούνται με τη μορφή project, με αρχή και τέλος, χωρίς να εντάσσονται σε μια γενικότερη στρατηγική με ολιστική προσέγγιση και χωρίς μακροπρόθεσμη προοπτική. Δεδομένου ότι οι ελληνικές πόλεις αντιμετωπίζουν λίγο-πολύ παρόμοια προβλήματα στα πλαίσια της γενικότερης υποβάθμισης που συντελέστηκε τις τελευταίες δεκαετίες στον Ελλαδικό αστικό χώρο, και δεδομένης της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης της χώρας και τις περιορισμένες δυνατότητες των Δήμων,

2 θεωρούμε ότι οι προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι κοινές. Έτσι, κατόπιν συνεννοήσεως με φίλες πόλεις γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία του ΔΕΠΠ. Παρότι στο κάλεσμα ανταποκρίθηκε αρχικά ένας μικρός αριθμός πόλεων, σήμερα έχουμε τη χαρά να προχωρούμε στην θεσμοθέτηση του δικτύου με τη συμμετοχή εννιά πόλεων. Την Αθήνα, την Αλεξανδρούπολη, τον Βόλο, την πόλη της Ζακύνθου, τη Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα, την Κέρκυρα, την Κοζάνη και τα Τρίκαλα. Πόλεις των οποίων οι διοικήσεις έχουν δείξει μια σημαντική κινητοποίηση σε διάφορους τομείς της αστικής διαχείρισης μέσω μιας πιο βιώσιμης προσέγγισης. Εκτός από αυτές τις πόλεις, ενδιαφέρον για αυτή τη πρωτοβουλία έχουν εκφράσει και άλλοι δήμοι οι οποίοι επιθυμούν να ενταχθούν στη συνέχεια. Ποια είναι όμως η βάση πάνω στην οποία θα εργαστούμε; Κοινή μας πεποίθηση, όπως αναγράφεται και στην Ιδρυτική μας Διακήρυξη, είναι ότι απαιτείται ένα νέο μοντέλο αστικής ανάπτυξης βασισμένο στην αξιοποίηση της υπάρχουσας γης και των υπαρχόντων υποδομών, δεδομένου ότι αυτά είναι στοιχεία που δύσκολα μπορούν να μεταβληθούν, στη βελτίωση της αστικής διαχείρισης και στην ανακύκλωση. Πιστεύουμε ακράδαντα στα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη "πράσινων" πολιτικών για την πόλη και τους πολίτες, ότι η ποιότητα ζωής μιας πόλης είναι αυτό που την κάνει ανταγωνιστική, φιλική προς τους κατοίκους της και την καθιστά πόλο έλξης για επενδύσεις και επισκέπτες. Πολύ περισσότερο που τις τελευταίες δεκαετίες οι αστικές περιοχές στην Ευρώπη έχουν καταγράψει ραγδαία αύξηση με το 80% περίπου του πληθυσμού να συγκεντρώνεται στις πόλεις. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τη σημασία υλοποίησης περιβαλλοντικών πολιτικών ως πολιτικά και διοικητικά αυτονόητο. Θεωρούμε ότι η δημιουργία ενός δικτύου ελληνικών δήμων, που πρωτοστατούν ή επιθυμούν να πρωτοστατήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη και στη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, θα συμβάλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην επιτυχία των προσπαθειών για την δημιουργία οικολογικής συνείδησης σε διοίκηση και πολίτες. Θα βοηθήσει, επίσης, στην καλύτερη δικτύωση στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών δομών, στοιχείο πολύ σημαντικό για την συμμετοχή των Δήμων στις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την

3 παρακολούθηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων καθώς και στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών, ιδεών και εφαρμόσιμων λύσεων. Πιο συγκεκριμένα, φιλοδοξούμε να συγκεντρώσουμε προτάσεις σε προβλήματα κοινά μεταξύ των ελληνικών πόλεων, όπως είναι οι περιορισμένοι ελεύθεροι χώροι, η μόλυνση, η διαχείριση λυμάτων, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση κτλ. Το ΔΕΠΠ φυσικά δεν φιλοδοξεί ούτε να υποκαταστήσει, ούτε να αντικαταστήσει υπάρχουσες δομές και θεσμούς αλλά ούτε και να διεκδικήσει κάποια προνομιακή μεταχείριση σε τυχόν κονδύλια και χρηματοδοτήσεις. Φιλοδοξεί όμως να γίνει ένα κίνημα πόλεων και μια δεξαμενή σκέψης με κεντρικό στόχο την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, με αναφορά σε διεθνείς καλές πρακτικές, εφαρμόσιμες όμως στην ιδιαίτερη ελληνική πραγματικότητα και στην ορθή αξιοποίηση Ευρωπαϊκών κονδυλίων από τις ίδιες τις πόλεις. Επιπλέον φιλοδοξεί να κινητοποιήσει τους ίδιους τους Δήμους να συμμετέχουν σε διεθνείς πρωτοβουλίες όπως είναι το Σύμφωνο των Δημάρχων το οποίο δεσμεύει τους υπογράφοντες για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% μέχρι το 2020, με άμεσες και έμμεσες θετικές συνέπειες για το περιβάλλον των πόλεων. Επιπλέον, να στηρίξει την ενεργό δικτύωση των μελών του, μέσω της ανταλλαγής τεχνογνωσίας, σε άλλα διεθνή δίκτυα, όπως το ICLEI, το Energy Cities κ.α.. Να εντάξει υποστηρικτικά, ινστιτούτα, επιμελητήρια, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ιδρύματα και πανεπιστήμια, με τρόπο τέτοιο ώστε να ενισχυθεί η πρακτική προσέγγιση του Δικτύου και η σύνδεση του με την κοινωνία. Να προωθήσει και να συντονίσει κοινές, στις πόλεις μέλη, δράσεις για την επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος. Τέλος, να πιέσουμε την κεντρική διοίκηση, την εκάστοτε κυβέρνηση, να ανεβάσει πολύ ψηλά στην ατζέντα την περιβαλλοντική πολιτική, την πολιτική για βιώσιμες πόλεις. Γιατί αν υπάρξει κεντρική πολιτική βούληση και στόχευση για βιώσιμες πόλεις, τότε πραγματικά μπορούμε να αλλάξουμε το τοπίο στη χώρα μας. Και για να γίνω πιο σαφής για το τι είδους δράσεις θα μπορούσε να προωθήσει το ΔΕΠΠ, επιτρέψτε μου να δώσω μερικά παραδείγματα από πρωτοβουλίες που πήραμε τα τελευταία δύο χρόνια στη Θεσσαλονίκη, αποδεικνύοντας στην πράξη την πολιτική μας βούληση για άσκηση

4 περιβαλλοντικών πολιτικών. Το 2011 υποβάλαμε υποψηφιότητα για Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης Αυτή η κίνηση, όσο φιλόδοξη και αν ακούστηκε, μας εφοδίασε με μια πολύ σημαντική εμπειρία σχετικά με τις κινήσεις που θα πρέπει να ακολουθηθούν για να πετύχουμε ένα τέτοιο στόχο. Επίσης, είχαμε την ευκαιρία να συγκεντρώσουμε πολύ σημαντικά στοιχεία από όλους τους φορείς διαχείρισης του μεταβολισμού της πόλης όπως ΕΥΑΘ, ΟΡ.ΘΕ., δημοτικές υπηρεσίες, ΟΑΣΘ, Μετρό, Α.Π.Θ. κ.α. και να τους κινητοποιήσουμε να εργαστούν προς αυτή την κατεύθυνση. Τέλος, καταφέραμε να τραβήξουμε την προσοχή σε μελλοντικούς συνεργάτες για το σχεδιασμό και υλοποίηση επιπλέον δράσεων. Με την Υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων, δεσμευτήκαμε για τον περιορισμό του οικολογικού αποτυπώματος του Δήμου μας, δηλαδή. Μία δέσμευση που θα έχει προφανή οφέλη για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στη Θεσσαλονίκη. Το στόχο προσεγγίζουμε με το σχεδιασμό και ανάπτυξη σχεδίου δράσης το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Απρίλιο και να δώσει σαφείς απαντήσεις σε συγκεκριμένες προκλήσεις, όπως.. Με κάθε διαθέσιμο μέσο προσπαθούμε να κερδίσουμε κάθε πιθανό σημείο στην πόλη προς όφελος των δημοτών. Με μία βόλτα στο κέντρο της πόλης μπορεί κάποιος να διαπιστώσει τη διεύρυνση των πεζοδρόμων, τον περιορισμό των θέσεων στάθμευσης οχημάτων και την αύξηση του φυτικού υλικού. Μόνο την προηγούμενη χρονιά φυτεύσαμε περίπου 5000 δέντρα και συνεχίζουμε! Ένα επίσης πολύ θετικό δείγμα των προσπαθειών που γίνονται στην πόλη μας είναι και η επιτυχημένη ανάπλαση της πρώτης προβλήτας του λιμανιού που παραδόθηκε στους δημότες με την πολύτιμη συμβολή του ΟΛΘ. Πιέζουμε να συμβεί το ίδιο και με τη 2 η προβλήτα. Στα πλαίσια των εορτασμών για τα 100 χρόνια της Θεσσαλονίκης, θα δώσουμε στην πόλη 7 νέα θεματικά πάρκα που θα ολοκληρωθούν μέχρι το Μάρτιο, σύντομα ολοκληρώνεται και η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του γήπεδου του ΠΑΟΚ στην Τούμπα, την περιοχή του Δήμου μας με το λιγότερο πράσινο. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των ήπιων παρεμβάσεων θα ενισχυθεί περαιτέρω με την ολοκλήρωση της ανάπλασης του παραλιακού μετώπου, τις πολλαπλές πεζοδρομήσεις και την ολοκλήρωση του μετρό Θεσσαλονίκης. Αυτές είναι

5 δράσεις που ήδη υλοποιούνται και πολύ σύντομα θα δώσουν μια τελείως νέα εικόνα στην Θεσσαλονίκη. Επιπλέον συμμετέχουμε σε προγράμματα για τη δημιουργία πράσινων δωμάτων, για την ορθολογικότερη χρήση των υδάτων, τη δημιουργία για πρώτη φορά κήπων βροχής (δηλ. αξιοποίηση των βρόχινων υδάτων), και για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων του Θερμαϊκού. Βάλαμε σε τροχιά την ανακύκλωση και από 1-2% που παραλάβαμε έχει ανέλθει μέσα σε λίγους μήνες σε 7% με στόχο να ανέλθει στο 20%. Ξεκινάμε και την επόμενη χρονιά εντατικό πρόγραμμα δημόσιας κομποστοποίησης. Σημειώνω δε ότι η Ελλάδα και κατ επέκταση η Θεσσαλονίκη αποτελεί ίσως μια από τις τελευταίες ευρωπαϊκές περιοχές που χρησιμοποιούν χώρους υγειονομικής ταφής. Παράλληλα σχεδιάζουμε και πιέζουμε για μεγάλους «πράσινους» στόχους όπως είναι η απομάκρυνση ή συρρίκνωση της ΔΕΘ από την καρδιά της πόλης για τη δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου, ο διπλασιασμός του πάρκου του Σέιχ Σου και η απόδοση των ρεμάτων και των στρατοπέδων ως κοινόχρηστων χώρων. Η αλλαγή νοοτροπίας σε διοίκηση και πολίτες θεωρούμε είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη ενός ουσιαστικού και με διάρκεια αποτελέσματος. Για το λόγο αυτό, δουλεύοντας στα πλαίσια των θεμάτων που αφορούν τη βιωσιμότητα, δίνουμε βάρος στο κομμάτι της ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών, ιδιαίτερα των νέων, μέσω προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και με τη συνεχή ενημέρωση και επικοινωνία των δράσεων μας. Για την ανάπτυξη ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής στρατηγικής, είναι αναγκαία και η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης και ανάλογης συμπεριφοράς από τους δημότες. Πιστεύουμε ότι η περιβαλλοντική συνείδηση και συμπεριφορά που έχει χαθεί από τις γενιές των 30 και πάνω θα πρέπει να καλλιεργηθεί στη γενιά που βρίσκεται σήμερα στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Και η γενιά αυτή θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά επηρεάζοντας και εμάς τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Γι' αυτό και ο ρόλος της εκπαίδευσης για το περιβάλλον είναι πάρα πολύ σημαντικός και θα πρέπει όχι μόνο να στηριχθεί αλλά και να ενισχυθεί.

6 Με το Green Party (όπου το Party στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει γιορτή και όχι κόμμα, για τους ξενόγλωσσους καλεσμένους μας) γιορτάζουμε την Ήμερα Περιβάλλοντος με εκδηλώσεις, διαγωνισμούς και δρώμενα για μικρούς και μεγάλους, με τη συμμετοχή πολλών δημοτών και εθελοντικών ομάδων της πόλης. Το 2011 ήταν μια μικρή γιορτή διάρκειας μίας ημέρας, το 2012 διήρκεσε μία ολόκληρη εβδομάδα. Για το επόμενο Green Party έχουμε ήδη ξεκινήσει να σχεδιάζουμε ακόμη περισσότερες δράσεις λόγω της εξαιρετικής επιτυχίας του θεσμού και της θετικής ανταπόκρισης που είχε από τον κόσμο. Καθώς οι οικονομικοί πόροι του Δήμου μας είναι σαφώς περιορισμένοι, αξιοποιούμε στο έπακρο το θεσμό της χορηγίας. Έτσι, με τη στήριξη ιδιωτών προχωρήσαμε στην ανάπλαση και φύτευση αρκετών σημείων της πόλης και εξασφαλίσαμε ένα πλωτό εργαστήριο για τη πραγματοποίηση μετρήσεων της ποιότητας των υδάτων του Θερμαικού. Με χορηγία επίσης αναπτύξαμε ένα δίκτυο μετρήσεων της ακτινοβολίας που προέρχεται από κεραίες κινητής τηλεφωνίας και ραδιοφώνου. Οι μετρήσεις αυτές υπάρχουν στην ιστοσελίδα μας μαζί με τις μετρήσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης για την ενημέρωση του κοινού. Επιπλέον, θέλοντας να τιμήσουμε φίλες πόλεις, τους δίνουμε τη δυνατότητα να δωρίσουν το φυτικό υλικό και σε συνεργασία με τα συνεργεία μας, να διαμορφώσουν σημεία μέσα στην Θεσσαλονίκη, στα πλαίσια και της εξωστρέφειας της διοίκησης μας. Με αυτό τον τρόπο ολοκληρώθηκε ο κήπος της Γαλλίας, ετοιμάζουμε τον κήπο της Κέρκυρας και σχεδιάζουμε τον κήπο της Αγ. Πετρούπολης. Εξελίσσοντας ακόμη περισσότερο αυτή την ιδέα, συνεργαζόμαστε με ομάδες της πόλης σε δράσεις όπως υιοθεσίες δέντρων. Η κινητοποίηση εθελοντών αποτελεί ένα πολύ σημαντικό υποστηρικτικό μέσο για τις προσπάθειες μας. Σχεδόν κάθε μήνα οργανώνουμε δράσεις όπως εθελοντικούς καθαρισμούς και δεντροφυτεύσεις που συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στη διατήρηση μιας καλής εικόνας της πόλης. Επιπλέον σχεδιάζουμε και υλοποιούμε δημοτικούς λαχανόκηπους, με αξιοποίηση εκτάσεων που θα δοθούν σε δημότες για την παραγωγή των δικών τους προϊόντων.

7 Καθώς οι ιδέες χρειάζονται και γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθούν, με μεγάλη χαρά παρατηρούμε ότι σταδιακά συντελείται μια αλλαγή νοοτροπίας σε όλη την πόλη και οι δημότες γίνονται σύμμαχοι και αρωγοί των δράσεων μας. Αυτό είναι ένα δείγμα μόνο των πρωτοβουλιών που έχουμε αναλάβει εδώ στη Θεσσαλονίκη και θεωρούμε ότι ανάλογες δράσεις θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή και σε άλλες ελληνικές πόλεις. Αντίστοιχα, είμαι σίγουρος ότι μπορούμε και εμείς να αξιοποιήσουμε αρκετές ιδέες από τις υπόλοιπες πόλεις του Δικτύου για την ενίσχυση των προσπαθειών μας. Αύριο λοιπόν, προχωράμε πλέον και επίσημα στην θεσμοθέτηση του Δικτύου Ελληνικών Πράσινων Πόλεων με την υπογραφή του καταστατικού και της Ιδρυτικής Διακήρυξης. Οι εννιά πόλεις αποτελούν μόνο έναν πρώτο πυρήνα και απευθύνουμε ανοιχτή πρόσκληση σε όλους τους Δήμους που μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες να συμμετέχουν στη συνέχεια. Έχουμε ήδη ολοκληρώσει τη μελέτη βιωσιμότητας, την ιστοσελίδα του Δικτύου που θα αποτελέσει το μέσο ενημέρωσης και ανταλλαγής ιδεών μεταξύ των πόλεων αλλά και με το ευρύ κοινό καθώς και το τηλεοπτικό σποτ για την προώθηση του Δικτύου μέσω του προγράμματος του ΕΣΡ για τα κοινωνικά μηνύματα. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω το ινστιτούτο Χαινριχ Μπελ των Γερμανών Πρασίνων και προσωπικά την επικεφαλής του ελληνικού γραφείου του Ιδρύματος στην Θεσσαλονίκη, Όλγα Δρόσσου για την υποστήριξη που μας παρείχαν τόσο σε οικονομικό, όσο και σε επίπεδο τεχνογνωσίας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους εκλεκτούς ομιλητές μας που βρίσκονται σήμερα μαζί μας και οι οποίοι θα επιχειρήσουν να σκιαγραφήσουν τα οφέλη της δικτύωσης για την επίτευξη των στόχων της αστικής αειφορίας. Ελπίζω να έχουμε μία παραγωγική συζήτηση και να θέσουμε τις βάσεις για ένα δίκτυο που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς, πηγή έμπνευσης και πόλο έλξης για όλες τις πόλεις που επιθυμούν να κάνουν στροφή προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Γιατί το στοίχημα για εμάς, για τη διοίκηση στην πόλη μας και

8 σε όλη τη χώρα, είναι να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη, από τη μεταφορά εμπειριών στη σταθερή υλοποίηση καλών πρακτικών. Το ΔΕΠΠ, που σήμερα ιδρύουμε, αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο για να πετύχουμε! Σας Ευχαριστώ.