ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Transcript

1 4 Σεπτεµβρίου 2002 Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ 2002 ΣΧΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

2 4 Σεπτεµβρίου Μετάφραση: Επιµέλεια: Σοφία Μάρη Χριστίνα Θεοχάρη

3 4 Σεπτεµβρίου Εισαγωγικό Σηµείωµα Tο Περιβάλλον έχει αναδειχθεί στην εποχή µας ως οικουµενικό ζήτηµα καίριο για την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και την επιβίωση των µελλοντικών γενεών Η Παγκόσµια ιάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη που πραγµατοποιήθηκε στο Γιοχάνεσµπουργκ από 26 Αυγούστου µέχρι 4 Σεπτεµβρίου 2002, χωρίς αµφιβολία απετέλεσε κορυφαίο στο είδος της γεγονός όπου, συγκεντρώθηκαν περί τα άτοµα, εκπρόσωποι κυβερνήσεων, οργανισµών, εργατικών συνδικάτων, της τοπικής Αυτοδιοίκησης, κοινωνικών φορέων, επιχειρήσεων, µη κυβερνητικών οργανώσεων οικολογικών και άλλων µεταξύ των οποίων 100 και πλέον αρχηγοί κρατών, και τέθηκαν επί τάπητος τα µείζονα για την επιβίωση της ανθρωπότητας ζητήµατα της καταπολέµησης της φτώχειας και της ανάπτυξης υπό όρους προστασίας των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος. Tο ΤΕΕ, ο φορέας των µηχανικών, επί δεκαετίες παρεµβαίνει στα θέµατα του περιβάλλοντος, θεωρώντας το ως βασικό κοινωνικό αγαθό για το οποίο απαιτείται γνώση, ευαισθησία και ικανότητα και πιστεύει ότι η έγκυρη πληροφόρηση, η επιστηµονική γνώση και ταυτόχρονα η ανάδειξη των δυνατοτήτων εφαρµογής µπορούν να αποτελέσουν εργαλεία στην υπηρεσία πρώτα απ όλα και κυρίως του εργαζόµενου ανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτό, το Τ.Ε.Ε. θέλοντας να συµβάλλει στη διάχυση και τη ροή της πληροφορίας, όσον αφορά στην πλήρη και έγκυρη ενηµέρωση των µηχανικών και της κοινωνίας γύρω από τα αποτελέσµατα της ιάσκεψης παρουσιάζει στην ελληνική γλώσσα το Σχέδιο Εφαρµογής, το βασικό ντοκουµέντο απόφαση της συνόδου, που περιλαµβάνει τις κοινές θέσεις και εξειδικεύει τις δράσεις για την αειφόρο ανάπτυξη για το επόµενο διάστηµα. Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος Πρόεδρος Τ.Ε.Ε. Τ.Ε.Ε. Σταυρούλα Ξαρχάκου Μέλος της ιοικούσας Επιτροπής

4 4 Σεπτεµβρίου I. Εισαγωγή ΣΧΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 1. Η ιάσκεψη των Ηνωµένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (UNCED), που έγινε στο Rio de Janeiro το 1992, προσέφερε τις βασικές αρχές και το πρόγραµµα δράσης για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης. Επιβεβαιώνουµε σθεναρά την δέσµευσή µας προς τις αρχές του Rio, την πλήρη εφαρµογή της Agenda 21 και του Προγράµµατος για την Περαιτέρω Εφαρµογή της Agenda 21. εσµευόµαστε επίσης για την επίτευξη των διεθνώς συµφωνηµένων εγκεκριµένων αναπτυξιακών στόχων, συµπεριλαµβανοµένων εκείνων που περιέχονται στην ιακήρυξη της Χιλιετίας του ΟΗΕ καθώς και στα συµπεράσµατα των σηµαντικών συνεδρίων και των διεθνών συµφωνιών των Ηνωµένων Εθνών από το Το παρόν σχέδιο εφαρµογής θα στηριχθεί επί πλέον σε ό,τι έχει επιτευχθεί µέχρι σήµερα από την UNCED και θα επισπεύσει την υλοποίηση των στόχων που αποµένουν. Για τον σκοπό αυτό, δεσµευόµαστε να αναλάβουµε συγκεκριµένες δράσεις και µέτρα σε όλα τα επίπεδα και να εντείνουµε την διεθνή συνεργασία, λαµβάνοντας υπ όψιν τις Αρχές του Rio, συµπεριλαµβανοµένης, µεταξύ άλλων, της αρχής των κοινών αλλά διαφοροποιηµένων ευθυνών όπως αναφέρεται στην αρχή 7 της ιακήρυξης του Rio για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη. Οι προσπάθειες αυτές θα προωθήσουν επίσης την ενοποίηση των τριών συνιστωσών της αειφόρου ανάπτυξης οικονοµική ανάπτυξη, κοινωνική ανάπτυξη και προστασία του περιβάλλοντος ως αλληλεξαρτώµενων και αµοιβαία υποστηριζοµένων πυλώνων. Η εξάλειψη της φτώχειας, η αλλαγή των µη αειφόρων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης και η προστασία και διαχείριση των φυσικών πόρων που είναι η βάση της οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης αποτελούν τους στόχους που επιστεγάζουν την αειφόρο ανάπτυξη και τις ουσιώδεις αξιώσεις για την επίτευξή της. 3. Αναγνωρίζουµε ότι η εφαρµογή των πορισµάτων της Συνάντησης Κορυφής θα ωφελήσει όλους, ιδιαίτερα τις γυναίκες, τη νεολαία, τα παιδιά και τις ευάλωτες οµάδες. Επί πλέον, η εφαρµογή θα εµπλέξει όλους τους σχετικούς παράγοντες µέσω συνεργασιών, ιδιαίτερα µεταξύ των Κυβερνήσεων του Βορρά και του Νότου, από την µια πλευρά, και µεταξύ Κυβερνήσεων και µειζόνων οµάδων, από την άλλη, για την επίτευξη των ευρέως αποδεκτών στόχων της αειφόρου ανάπτυξης. Όπως εκφράζεται στην Συναίνεση του Monterrey, οι συνεργασίες αυτές είναι βασικές για την επιδίωξη της αειφόρου ανάπτυξης σε έναν παγκοσµιοποιηµένο κόσµο. 4. Η καλή διακυβέρνηση εντός των ορίων κάθε χώρας αλλά και σε διεθνές επίπεδο είναι ουσσιαστική για την αειφόρο ανάπτυξη. Στο εσωτερικό επίπεδο, οι ασφαλείς περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονοµικές πολιτικές, οι δηµοκρατικοί θεσµοί που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ανθρώπων, η κυριαρχία του νόµου, τα µέτρα κατά της διαφθοράς, η ισότητα των φύλων και το περιβάλλον που επιτρέπει τις επενδύσεις αποτελούν τη βάση της αειφόρου ανάπτυξης. Ως αποτέλεσµα της παγκοσµιοποίησης, οι εξωτερικοί παράγοντες είναι ζωτικής σηµασίας για τον προσδιορισµό της επιτυχίας ή αποτυχίας των εθνικών προσπαθειών των αναπτυσσοµένων χωρών. Το χάσµα µεταξύ των ανεπτυγµένων και αναπτυσσοµένων χωρών καταδεικνύει την συνεχιζόµενη ανάγκη για ένα δυναµικό διεθνές οικονοµικό περιβάλλον, που να υποστηρίζει

5 4 Σεπτεµβρίου την διεθνή συνεργασία, ειδικά στους τοµείς της χρηµατοδότησης, της µεταφοράς τεχνολογίας, των οφειλών και του εµπορίου, και την πλήρη και αποτελεσµατική συµµετοχή των αναπτυσσοµένων χωρών στην παγκόσµια διαδικασία λήψεως των αποφάσεων, για την διατήρηση και αύξηση της ορµής της παγκόσµιας προόδου προς την αειφόρο ανάπτυξη. 5. Η ειρήνη, η ασφάλεια, η σταθερότητα και ο σεβασµός των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και των στοιχειωδών ελευθεριών, συµπεριλαµβανοµένου του δικαιώµατος για ανάπτυξη, καθώς και ο σεβασµός προς την πολιτιστική ποικιλία, είναι σηµαντικά για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης και την διασφάλιση ότι όλοι θα επωφεληθούν απ αυτήν. 5 bis Αναγνωρίζουµε την σηµασία της δεοντολογίας για την αειφόρο ανάπτυξη και συνεπώς, υπογραµµίζουµε την ανάγκη να ληφθεί υπ όψιν κατά την εφαρµογή της Agenda 21. II. Εξάλειψη της φτώχειας 6. Η εξάλειψη της φτώχειας αποτελεί την σηµαντικώτερη παγκόσµια πρόκληση που αντιµετωπίζει σήµερα ο κόσµος και απαραίτητη προϋπόθεση για την αειφόρο ανάπτυξη, ειδικά για τις αναπτυσσόµενες χώρες. Παρά το γεγονός ότι κάθε χώρα έχει την βασική ευθύνη για την δική της αειφόρο ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας και ο ρόλος των εθνικών πολτικών και στρατηγικών ανάπτυξης δεν µπορεί παρά να υπερτονισθεί, απαιτούνται κοινά και συντονισµένα µέτρα σε όλα τα επίπεδα για να µπορέσουν οι αναπτυσσόµενες χώρες να επιτύχουν τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης σύµφωνα µε τους διεθνώς συµφωνηµένους στόχους και σκοπούς που σχετίζονται µε την φτώχεια, συµπεριλαµβανοµένων εκείνων που περιέχονται στην Agenda 21, των σχετικών πορισµάτων άλλων διασκέψεων των Ηνωµένων Εθνών και της ιακήρυξης της Χιλιετίας του ΟΗΕ. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα ώστε: (α) Να µειωθεί στο µισό, µέχρι το 2015, ο αριθµός των ανθρώπων των οποίων το εισόδηµα είναι χαµηλώτερο από 1 $ την ηµέρα και ο αριθµός των ανθρώπων που υποφέρουν από πείνα και, µέχρι τότε να µειωθεί στο µισό ο αριθµός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιµο νερό. (β) Να δηµιουργηθεί παγκόσµιο ταµείο αλληλεγγύης ώστε να εξαλειφθεί η φτώχεια και να προωθηθεί η κοινωνική και ανθρώπινη ανάπτυξη στις αναπτυσσόµενες χώρες σύµφωνα µε τους τρόπους που θα οριστούν από την Γενική Συνέλευση, ενώ συγχρόνως θα τονιστεί η εθελοντική φύση των συνεισφορών, η ανάγκη να αποφευχθεί η αναπαραγωγή των υπαρχόντων ταµείων των Ηνωµένων Εθνών και θα υποστηριχθεί ο ρόλος του ιδιωτικού τοµέα και των ατόµων που σχετίζονται µε Κυβερνήσεις κατά την χρηµατοδότηση των προσπαθειών. (γ) Να αναπτυχθούν εθνικά προγράµµατα για την αειφόρο ανάπτυξη και την τοπική και κοινοτική ανάπτυξη, όπου είναι εφικτό µέσω κρατικών στρατηγικών µείωσης της φτώχειας, για να προωθηθούν οι δυνατότητες των ανθρώπων που ζουν στην φτώχεια και των οργανώσεών τους. Τα προγράµµατα αυτά θα πρέπει να εκφράζουν τις προτεραιότητές τους και να τους επιτρέπουν αυξηµένη πρόσβαση στους παραγωγικούς πόρους, τις δηµόσιες υπηρεσίες και οργανισµούς, και ειδικά στην γή, το νερό, τις δυνατότητες απασχόλησης, την πίστωση, την µόρφωση και την υγεία.

6 4 Σεπτεµβρίου (δ) Να προωθηθεί η ίση πρόσβαση και η πλήρης συµµετοχή των γυναικών, επί τη βάσει της ισότητας προς τους άνδρες, στην λήψη των αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, λαµβάνοντας υπ όψιν τις προοπτικές των φύλων σε όλες τις πολιτικές και στρατηγικές, εξαλείφοντας την βία και τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών, και βελτιώνοντας την κατάσταση, την υγεία και τη οικονοµική ευηµερία των γυναικών και των κοριτσιών µέσω πλήρους και ίσης πρόσβασης στις οικονοµικές δυνατότητες, την γη, την πίστωση, τη µόρφωση και τις υπηρεσίες υγείας. (ε) Να αναπτυχθούν πολιτικές, τρόποι και µέσα για την βελτίωση της πρόσβασης των αυτοχθόνων και των κοινοτήτων τους στις οικονοµικές δραστηριότητες και την αύξηση της απασχόλησής τους µε τη βοήθεια, όπου είναι εφικτό, µέτρων όπως η κατάρτιση, η τεχνική βοήθεια και οι πιστωτικές διευκολύνσεις. Να αναγνωρισθεί ότι η παραδοσιακή και άµεση εξάρτηση από τους ανανεώσιµους πόρους και οικοσυστήµατα, συµπεριλαµβανοµένης της αειφόρου συγκοµιδής, εξακολουθεί να είναι ουσιαστική για την πολιτιστική, οικονοµική και φυσική ευηµερία των αυτοχθόνων και των κοινοτήτων τους. (στ) Να παρέχονται βασικές υπηρεσίες υγείας για όλους και να µειωθούν οι απειλές της περιβαλλοντικής υγείας, λαµβανοµένων υπ όψιν των ειδικών αναγκών των παιδιών και του συστήµατος σύνδεσης µεταξύ φτώχειας, υγείας και περιβάλλοντος µε την παροχή οικονοµικών πόρων, τεχνικής βοήθειας και µεταφοράς τεχνολογίας στις αναπτυσσόµενες χώρες και τις χώρες των οποίων οι οικονοµίες βρίσκονται σε µεταβατικό στάδιο. (ζ) Να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά σε όλον τον κόσµο, τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια, θα είναι σε θέση να ολοκληρώσουν πλήρη βασική εκπαίδευση και θα έχουν ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης (η) Να διασφαλιστεί η πρόσβαση των ανθρώπων που ζουν στην φτώχεια, ειδικά των γυναικών και των αυτοχθόνων κοινοτήτων, στους αγροτικούς πόρους, και να προωθηθούν µε σωστό τρόπο ρυθµίσεις για την κατοχή της γης οι οποίες να αναγνωρίζουν και προστατεύουν τα συστήµατα διαχείρισης πόρων της αυτόχθονης και κοινής περιουσίας. (θ) Να αναπτυχθεί βασική αγροτική υποδοµή, να διαφοροποιηθεί η οικονοµία και να βελτιωθούν οι µεταφορές και η πρόσβαση στις αγορές, στις πληροφορίες για τις αγορές και η πίστωση για τους άπορους αγρότες ώστε να υποστηριχθεί η αειφόρος γεωργία και η αγροτική ανάπτυξη. (ι) Να µεταφερθούν βασικές αειφόρες αγροτικές τεχνικές και γνώσεις, συµπεριλαµβανοµένης της διαχείρισης φυσικών πόρων, στους αγρότες µικρής και µεσαίας κλίµακας, τους ψαράδες και τους φτωχούς αγρότες, ειδικά στις αναπτυσσόµενες χώρες, συµπεριλαµβανοµένων προσεγγίσεων πολλών φορέων και δηµοσίων-ιδιωτικών συµπράξεων που θα στοχεύουν στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής και της ασφάλειας των τροφίµων. (κ) Να αυξηθεί η διαθεσιµότητα και η δυνατότητα απόκτησης τροφίµων συµπεριλαµβανοµένης της πλήρους συγκοµιδής και της τεχνολογίας και διαχείρισης τροφίµων, καθώς και δίκαια και επαρκή συστήµατα διανοµής, µε την προώθηση, για παράδειγµα, συµπράξεων βασιζόµενων στην κοινότητα, που συνδέουν τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις των πόλεων και της υπαίθρου. (λ) Να καταπολεµηθεί η ερηµοποίηση και να µετριασθούν οι επιπτώσεις της ξηρασίας και των πληµµυρών µε µέτρα όπως η εκτεταµένη χρήση των πληροφοριών και προβλέψεων για το κλίµα και τον καιρό, τα συστήµατα έγκαιρης προειδοποίησης, η διαχείριση της γης και των φυσικών πόρων, οι γεωργικές πρακτικές και η διατήρηση του οικοσυστήµατος ώστε να αναστραφούν οι ισχύουσες τάσεις και να ελαχιστοποιηθεί η υποβάθµιση του εδάφους και των

7 4 Σεπτεµβρίου υδατικών πόρων, συµπεριλαµβανοµένης της εξασφάλισης επαρκών και προβλέψιµων οικονοµικών πόρων για την εφαρµογή της Συνθήκης των Ηνωµένων Εθνών για την Καταπολέµηση της Ερηµοποίησης στις Χώρες που Αντιµετωπίζουν Σοβαρή Ξηρασία και/ή Ερηµοποίηση, ειδικά στην Αφρική, ως ένα από τα µέσα για την εξάλειψη της φτώχειας. (µ) Να αυξηθεί η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις υγιεινής ώστε να βελτιωθεί η υγεία των ανθρώπων και να µειωθεί η βρεφική και παιδική θνησιµότητα, θέτοντας σε προτεραιότητα το νερό και την υγιεινή στις εθνικές στρατηγικές αειφόρου ανάπτυξης και µείωσης της φτώχειας όπου υπάρχουν. 7. Η εξασφάλιση καθαρού πόσιµου νερού και επαρκούς υγιεινής είναι απαραίτητα για την προστασία της υγείας των ανθρώπων και του περιβάλλοντος. Έτσι, συµφωνούµε να µειωθεί στο µισό, µέχρι το 2015, ο αριθµός των ανθρώπων οι οποίοι αδυνατούν να έχουν πρόσβαση ή να πληρώσουν ασφαλές πόσιµο νερό (όπως περιγράφεται στην ιακήρυξη της Χιλιετίας) και ο αριθµός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση στην βασική υγιεινή, πράγµα το οποίο θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να δηµιουργηθούν και να εφαρµοστούν αποτελεσµατικά συστήµατα υγιεινής των νοικοκυριών. (β) Να βελτιωθεί η υγιεινή στους δηµόσιους οργανισµούς, ειδικά στα σχολεία. (γ) Να προωθηθούν πρακτικές ασφαλούς υγιεινής. (δ) Να προωθηθεί η µόρφωση που θα εστιάζεται στα παιδιά, καθώς αυτά είναι οι φορείς των αλλαγών της συµπεριφοράς. (ε) Να προωθηθούν οικονοµικά εφικτές και κοινωνικά και πολιτιστικά αποδεκτές τεχνολογίες και πρακτικές. (στ) Να αναπτυχθούν καινοτόµοι µηχανισµοί χρηµατοδότησης και συνεργασίας. (ζ) Να ενσωµατωθεί η υγιεινή στις στρατηγικές διαχείρισης των υδατικών πόρων. 8. Να αναλάβουν κοινή δράση και να βελτιώσουν τις προσπάθεις για κοινή δουλειά σε όλα τα επίπεδα ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση σε αξιόπιστες και οικονοµικά εφικτές υπηρεσίες ενέργειας για την αειφόρο ανάπτυξη, ικανές να διευκολύνουν την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης της Χιλιετίας, συµπεριλαµβανοµένου του στόχου µείωσης στο µισό του αριθµού των ανθρώπων που ζουν στη φτώχεια µέχρι το 2015, και ως µέσο δηµιουργίας άλλων σηµαντικών υπηρεσιών που θα µειώσουν την φτώχεια, και να ληφθεί υπ όψιν ότι η πρόσβαση στην ενέργεια διευκολύνει την εξάλειψη της φτώχειας. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να βελτιωθεί η πρόσβαση σε αξιόπιστες, οικονοµικά εφικτές, οικονοµικά βιώσιµες, κοινωνικά αποδεκτές και περιβαλλοντικά ασφαλείς υπηρεσίες ενέργειας και πόρους, λαµβάνοντας υπ όψιν τις εθνικές ιδιαιτερότητες και συνθήκες, µε την βοήθεια διαφόρων µέσων, όπως είναι η αυξηµένη αγροτική ηλεκτροδότηση και τα αποκεντρωµένα συστήµατα ενέργειας, η αυξανόµενη χρήση ανανεώσιµων, καθαρώτερων υγρών και αερίων καυσίµων και η αυξανόµενη αποδοτικότητα της ενέργειας, εντείνοντας την περιφερειακή και διεθνή συνεργασία για να υποστηριχθούν οι εθνικές προσπάθειες, συµπεριλαµβανοµένης της αύξησης της ικανότητας παραγωγής ενέργειας, οικονοµικής και τεχνολογικής βοήθειας και καινοτόµων οικονοµικών

8 4 Σεπτεµβρίου µηχανισµών, περιλαµβάνοντας τα πολύ χαµηλά και µεσαία επίπεδα, αναγνωρίζοντας τους συγκεκριµένους παράγοντες για την παροχή πρόσβασης στους άπορους. (β) Να βελτιωθεί η πρόσβαση στις σύγχρονες τεχνολογίες βιοµάζας και πηγές και προµήθειες καυσίµων ξύλων και να εισαχθούν στην αγορά οι λειτουργίες βιοµάζας, συµπεριλαµβανοµένης της χρήσης αγροτικών καταλοίπων, στις αγροτικές περιοχές και όπου αλλού παρόµοιες πρακτικές είναι αειφόρες. (γ) Να προωθηθεί η αειφόρος χρήση της βιοµάζας και, όπου είναι εφικτό, άλλες ανανεώσιµες µορφές ενέργειας µέσω της βελτίωσης των ισχυόντων τρόπων χρήσης, όπως η διαχείριση των πόρων, η αποδοτικώτερη χρήση των καυσίµων ξύλων και νέων ή βελτιωµένων προϊόντων και τεχνολογιών. (δ) Να υποστηριχθεί η µετάβαση στην καθαρώτερη χρήση υγρών και αερίων φυσικών καυσίµων, όπου θεωρείται ασφαλέστερο περιβαλλοντικά, κοινωνικά αποδεκτό και αποδοτικό σε σχέση µε το κόστος. (ε) Να αναπτυχθούν εθνικές πολιτικές για την ενέργεια και νοµοθετικά πλαίσια που θα βοηθήσουν την δηµιουργία των απαραίτητων οικονοµικών, κοινωνικών και θεσµικών συνθηκών στον τοµέα της ενέργειας για να βελτιωθεί η πρόσβαση σε αξιόπιστες, οικονοµικά εφικτές, οικονοµικά βιώσιµες, κοινωνικά αποδεκτές και περιβαλλοντικά ασφαλείς υπηρεσίες ενέργειας για την αειφόρο ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας στις αγροτικές, περι-αστικές και αστικές περιοχές. (στ) Να αυξηθεί η διεθνής και περιφερειακή συνεργασία για να βελτιωθεί η πρόσβαση σε αξιόπιστες, οικονοµικά εφικτές, οικονοµικά βιώσιµες, κοινωνικά αποδεκτές και περιβαλλοντικά ασφαλείς υπηρεσίες ενέργειας, ως αναπόσπαστο µέρος των προγραµµάτων µείωσης της φτώχειας, διευκολύνοντας την δηµιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος και αντιµεωπίζοντας τις ανάγκες δηµιουργίας δυνατοτήτων, µε ιδιαίτερη προσοχή στις αγροτικές και αποµονωµένες περιοχές, όπου χρειάζεται. (ζ) Να ενισχυθεί και να διευκολυνθεί σε επιταχυνόµενη βάση, µε την οικονοµική και τεχνική βοήθεια των ανεπτυγµένων χωρών, συµπεριλαµβανοµένων δηµοσίων-ιδιωτικών συνεργασιών, η πρόσβαση των απόρων σε αξιόπιστες, οικονοµικά εφικτές, οικονοµικά βιώσιµες, κοινωνικά αποδεκτές και περιβαλλοντικά ασφαλείς υπηρεσίες ενέργειας, λαµβάνοντας υπ όψιν τον οργανικό ρόλο των αναπτυσσόµενων εθνικών πολιτικών ενέργειας για την αειφόρο ανάπτυξη, και συνυπολογίζοντας ότι στις αναπτυσσόµενες χώρες απαιτούνται έντονες αυξήσεις των υπηρεσιών ενέργειας για την βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης των πληθυσµών τους και ότι οι υπηρεσίες ενέργειας έχουν θετική επίδραση στην εξάλειξη της φτώχειας και την βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης. 9. Να ενισχυθεί η συνεισφορά της βιοµηχανικής ανάπτυξης για την εξάλειψη της φτώχειας και την διαχείριση των αειφόρων φυσικών πόρων. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να δοθεί βοήθεια και να κινητοποιηθούν οι πηγές για την αύξηση της βιοµηχανικής παραγωγικότητας και του ανταγωνισµού καθώς και της βιοµηχανικής ανάπτυξης στις αναπτυσσόµενες χώρες, συµπεριλαµβανοµένης της µεταφοράς περιβαλλοντικά ασφαλών τεχνολογιών µε προνοµιακούς όρους, όπως έχει αµοιβαία συµφωνηθεί.

9 4 Σεπτεµβρίου (β) Να δοθεί βοήθεια ώστε να αυξηθούν οι δυνατότητες απασχόλησης που δηµιουργούν εισόδηµα, λαµβάνοντας υπ όψιν την ιακήρυξη της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για τις Θεµελιώδεις Αρχές και τα ικαιώµατα στην Εργασία (γ) Να προωθηθεί η ανάπτυξη επιχειρήσεων πολύ µικρού, µικρού και µεσαίου µεγέθους, µε µέσα όπως η αύξηση της εκπαίδευσης, κατάρτισης και δεξιοτήτων, µε ιδιαίτερη εστίαση στην αγροτική βιοµηχανία που µπορεί να παρέχει µέσα συντήρησης των αγροτικών κοινοτήτων. (δ) Να δοθεί η κατάλληλη οικονοµική και τεχνολογική υποστήριξη στις αγροτικές κοινότητες των αναπτυσσοµένων χωρών ώστε να µπορέσουν να επωφεληθούν από ασφαλή και αειφόρα µέσα συντήρησης σε χαµηλής κλίµακας µεταλλευτικές επιχειρήσεις. (ε) Να δοθεί υποστήριξη στις αναπτυσσόµενες χώρες ώστε να αναπτυχθούν ασφαλείς τεχνολογίες χαµηλού κόστους που θα παρέχουν ή θα διατηρούν καύσιµα για µαγείρεµα και ζέσταµα νερού. (στ) Να υποστηριχθεί η διαχείριση των φυσικών πόρων για την δηµιουργία αειφόρων µέσων συντήρησης των απόρων. 10. Μέχρι το 2020, να επιτευχθεί σηµαντική βελτίωση της ζωής τουλάχιστον 100 εκατοµµυρίων που ζουν σε τρώγλες, όπως προτείνεται στην πρωτοβουλία «Πόλεις χωρίς τρώγλες». Αυτό θα περιλαµβάνει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα ώστε: (α) Να βελτιωθεί η πρόσβαση των απόρων των πόλεων και της υπαίθρου στη γη και την περιουσία, σε επαρκή στέγαση και σε βασικές υπηρεσίες για τους άπορους, µε ιδιαίτερη προσοχή στα νοικοκυριά που έχουν επικεφαλής γυναίκες. (β) Να χρησιµοποιηθούν χαµηλού κόστους και βιώσιµα υλικά και κατάλληλες τεχνολογίες για την κατασκευή ικανοποιητικής και ασφαλούς στέγασης για τους απόρους, µε οικονοµική και τεχνολογική βοήθεια προς τις αναπτυσσόµενες χώρες, λαµβάνοντας υπ όψιν τον πολιτισµό, το κλίµα, τις συγκεκριµένες κοινωνικές συνθήκες και το ευπρόσβλητο στις φυσικές καταστροφές. (γ) Να αυξηθεί η αξιοπρεπής απασχόληση, η πίστωση και το εισόδηµα των απόρων των πόλεων, µε την βοήθεια των κατάλληλων εθνικών πολτικών, που θα προωθήσουν ίσες ευκαιρίες για γυναίκες και άντρες. (δ) Να εξαλειφθούν τα άχρηστα νοµοθετικά και άλλα εµπόδια για τις µικρές επιχειρήσεις και τον ανεπίσηµο τοµέα. (ε) Να υποστηριχθούν οι τοπικές αρχές για την επεξεργασία προγραµµάτων αναβάθµισης των εξαθλιωµένων περιοχών µέσα στο πλαίσιο των σχεδίων αστικής ανάπτυξης και να διευκολυνθεί η πρόσβαση, ιδιαίτερα των απόρων, στην πληροφόρηση για την στεγαστική νοµοθεσία. 11. Να ληφθούν άµεσα και αποτελεσµατικά µέτρα για την εξάλειψη των χειρότερων µορφών της παιδικής εργασίας όπως προσδιορίζεται στην Συνθήκη ILO Αρ.182, και να γίνει επεξεργασία και εφαρµογή στρατηγικών για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας που είναι αντίθετη στα διεθνώς αποδεκτά κριτήρια. 12. Να προωθηθεί η διεθνής συνεργασία για την βοήθεια, εφ όσον ζητηθεί, προς τις αναπτυσσόµενες χώρες, ώστε να εξεταστεί η παιδική εργασία και οι αιτίες προέλευσής της, µέσω, µεταξύ άλλων, κοινωνικών και οικονοµικών πολιτικών που θα στοχεύουν στις συνθήκες της φτώχειας, και να τονιστεί ότι τα κριτήρια εργασίας δεν θα πρέπει να χρησιµοποιούνται για λόγους προστασίας του εµπορίου.

10 4 Σεπτεµβρίου III. Αλλαγή των µη αειφόρων προτύπων κατανάλωσης και παραγωγής 13. Για την επίτευξη της παγκόσµιας αειφόρου ανάπτυξης είναι απαραίτητο να γίνουν βασικές αλλαγές του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης των κοινωνιών. Όλες οι χώρες θα πρέπει να προωθήσουν τις µορφές της αειφόρου κατανάλωσης και παραγωγής: οι ανεπτυγµένες χώρες θα αναλάβουν τον πρώτο ρόλο και όλες οι χώρες θα ωφεληθούν από την διαδικασία, λαµβάνοντας υπ όψιν τις αρχές του Rio, συµπεριλαµβανοµένων, µεταξύ άλλων, της αρχής των κοινών αλλά διαφοροποιηµένων ευθυνών όπως ορίζονται στο άρθρο 7 της ιακήρυξης του Rio για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη. Οι Κυβερνήσεις, οι σχετικοί διεθνείς οργανισµοί, ο ιδιωτικός τοµέας και όλες οι µείζονες οµάδες θα πρέπει να διαδραµατίσουν ενεργό ρόλο για την αλλαγή των µή αειφόρων µορφών κατανάλωσης και παραγωγής. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα που αναφέρονται πιο κάτω. 14. Να ενθαρρυθνεί και να προωθηθεί η ανάπτυξη 10ετούς πλαισίου προγραµµάτων για την υποστήριξη των περιφερειακών και εθνικών πρωτοβουλιών ώστε να επιταχυνθεί η µετατόπιση προς την αειφόρο κατανάλωση και παραγωγή για να προωθηθεί η κοινωνική και οικονοµική ανάπτυξη εντός των δυνατοτήτων των οικοσυστηµάτων εξετάζοντας και, όπου είναι εφικτό, αποσυνδέοντας την οικονοµική ανάπτυξη από την περιβαλλοντική υποβάθµιση µέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητας και της βιωσιµότητας κατά την χρήση των πόρων και των παραγωγικών διαδικασιών, και µειώνοντας την υποβάθµιση, ρύπανση και σπατάλη των πόρων. Όλες οι χώρες θα πρέπει να αναλάβουν δράση, µε επί κεφαλής τις ανεπτυγµένες χώρες, λαµβάνοντας υπ όψιν τις ανάγκες ανάπτυξης και τις δυνατότητες των αναπτυσσοµένων χωρών µέσω της κινητοποίησης, από όλες τις πλευρές της οικονοµικής και τεχνικής βοήθειας και της capacitybuilding των αναπτυσσόµενων χωρών. Αυτό θα απαιτήσει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα ώστε: (α) Να προσδιοριστούν οι συγκεκριµένες δραστηριότητες, µέσα, πολιτικές, µέτρα και µηχανισµοί ελέγχου και αποτίµησης, συµπεριλαµβανοµένων, όπου είναι εφικτό, ανάλυσης του κύκλου ζωής και εθνικών δεικτών µέτρησης της προόδου, συνυπολογίζοντας ότι τα κριτήρια που εφαρµόζονται σε ορισµένες χώρες µπορεί να είναι ακατάλληλα και να επιφέρουν αδικαιολόγητο οικονοµικό και κοινωνικό κόστος σε άλλες χώρες, ειδικά τις αναπτυσσόµενες χώρες. (β) Να υιοθετηθούν και να εφαρµοσθούν πολιτικές και µέτρα που στοχεύουν στην προώθηση αειφόρων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, εφαρµόζοντας, µεταξύ άλλων, την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», την οποία περιέγραψε η αρχή 16 της ιακήρυξης του Rio για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη. (γ) Να δηµιουργηθούν παραγωγικές και καταναλωτικές πολιτικές για την βελτίωση των παρεχοµένων προϊόντων και υπηρεσιών, και την ταυτόχρονη µείωση των επιδράσεων στο περιβάλλον και την υγεία, χρησιµοποιώντας, όπου είναι εφικτό, προσεγγίσεις επιστηµονικής βάσης, όπως η ανάλυση του κύκλου ζωής. (δ) Να δηµιουργηθούν προγράµµατα υπενθύµισης της σπουδαιότητας των µορφών αειφόρου ανάπτυξης και κατανάλωσης, ειδικά µεταξύ της νεολαίας και των σχετικών τµηµάτων σε όλες τις χώρες, ειδικά στις ανεπτυγµένες χώρες, µέσω, µεταξύ άλλων, της παιδείας, της πληροφόρησης του κοινού και του καταναλωτή, της διαφήµισης και άλλων µέσων, λαµβάνοντας υπ όψιν τοπικές, εθνικές και περιφερειακές πολιτιστικές αξίες.

11 4 Σεπτεµβρίου (ε) Να αναπτυχθούν και να υιοθετηθούν, όπου είναι εφικτό, σε οικειοθελή βάση, αποτελεσµατικά, διαφανή, επαληθεύσιµα, µη παραπλανητικά και αµερόληπτα µέσα πληροφόρησης για την παροχή πληροφοριών που σχετίζονται µε την αειφόρο κατανάλωση και παραγωγή, συµπεριλαµβανοµένης της υγείας των ανθρώπων και της ασφάλειας. Τα µέσα αυτά δεν θα πρέπει να χρησιµοποιηθούν ως συγκαλυµµένα εµπόδια για το εµπόριο. (στ) Να αυξηθεί η οικο-αποδοτικότητα, µε οικονοµική βοήθεια από όλες τις πλευρές, όπου συµφωνηθεί αµοιβαία, για την δηµιουργία δυνατοτήτων, µεταφορά τεχνολογίας και ανταλλαγή τεχνολογίας µε τις αναπτυσσόµενες χώρες και τις χώρες των οποίων οι οικονοµίες βρίσκονται σε µεταβατικό στάδιο, σε συνεργασία µε τους σχετικούς διεθνείς οργανισµούς. 15. Να αυξηθούν οι επενδύσεις σε καθαρώτερη παραγωγή και οικο-απόδοση σε όλες τις χώρες µέσω, µεταξύ άλλων, κινήτρων και υποστηρικτικών προγραµµάτων και πολιτικών που θα στοχεύουν στην δηµιουργία κατάλληλων νοµοθετικών, οικονοµικών και νοµικών πλαισίων. Αυτό θα περιλαµβάνει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να δηµιουργηθούν και να υποστηριχθούν προγράµµατα και κέντρα καθαρώτερης παραγωγής και αποδοτικώτερες παραγωγικές µέθοδοι µε την παροχή, µεταξύ άλλων, κινήτρων και δηµιουργίας δυνατοτήτων για την βοήθεια των επιχειρήσεων, ειδικά των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόµενες χώρες, για την βελτίωση της παραγωγικότητας και της αειφόρου ανάπτυξης. (β) Να δοθούν κίνητρα επένδυσης σε καθαρώτερη παραγωγή και οικοαπόδοση σε όλες τις χώρες, όπως δάνεια µε κρατική χρηµατοδότηση, επιχειρηµατικά κεφάλαια, τεχνική βοήθεια και προγράµµατα εκπαίδευσης για τις µικρού και µεσαίου µεγέθους εταιρείες, ενώ θα αποφεύγονται µέτρα που στρεβλώνουν το εµπόριο και δεν είναι σύµφωνα µε τους κανόνες του Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου. (γ) Να συγκεντρωθούν και να διαδοθούν πληροφορίες αποδοτικών ως προς το κόστος παραδειγµάτων καθαρώτερης παραγωγής, οικο-απόδοσης και περιβαλλοντικής διαχείρισης και να προωθηθεί η ανταλλαγή των καλύτερων πρακτικών και της τεχνογνωσίας περιβαλλοντικά ασφαλών τεχνολογιών µεταξύ δηµοσίων και ιδιωτικών οργανισµών. (δ) Να δοθούν εκπαιδευτικά προγράµµατα στις µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις σχετικά µε την χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. 16. Να ενσωµατωθεί το ζήτηµα των µορφών παραγωγής και κατανάλωσης στις πολιτικές, τα προγράµµατα και τις στρατηγικές της αειφόρου ανάπτυξης, συµπεριλαµβανοµένων, όπου είναι εφικτό, των στρατηγικών µείωσης της φτώχειας. 17. Να αυξηθεί η συλλογική περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα και ευθύνη. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να ενθαρρυνθεί η βιοµηχανία προς την εφαρµογή κοινωνικών και περιβαλλοντικών λειτουργιών µέσω εθελοντικών κινήτρων, συµπεριλαµβανοµένων συστηµάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, δεοντολογικών κωδίκων, πιστοποίησης και δηµόσιας αναφοράς σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήµατα, λαµβάνοντας υπ όψιν πρωτοβουλίες όπως το πρότυπο του ιεθνούς Οργανισµού Τυποποίησης (ISO) και τις κατευθυντήριες γραµµές της Πρωτοβουλίας για την

12 4 Σεπτεµβρίου Παγκόσµια Έκθεση για την αναφορά στην αειφορία, συνυπολογίζοντας την αρχή 11 της ιακήρυξης του Rio για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη. (β) Να ενθαρρυνθεί ο διάλογος µεταξύ των επιχειρήσεων και των κοινοτήτων στις οποίες λειτουργούν αυτές και άλλων φορέων. (γ) Να ενθαρρυνθούν οι οικονοµικοί οργανισµοί να ενσωµατώσουν παράγοντες αειφόρου ανάπτυξης κατά τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. (δ) Να δηµιουργηθούν συνεργασίες και προγράµµατα στον χώρο εργασίας, συµπεριλαµβανοµένων προγραµµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. 18. Να ενθαρρυνθούν οι αρµόδιες αρχές σε όλα τα επίπεδα να συνυπολογίσουν παράγοντες αειφόρου ανάπτυξης κατά την λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, συµπεριλαµβανοµένου του εθνικού και τοπικού αναπτυξιακού σχεδιασµού, την επένδυση σε υποδοµές, την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και δηµοσίων συµβάσεων. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να υποστηριχθεί η ανάπτυξη των στρατηγικών και προγραµµάτων της αειφόρου ανάπτυξης, συµπεριλαµβανοµένης της λήψης αποφάσεων για επενδύσεις σε υποδοµές και ανάπτυξη των επιχειρήσεων. (β) Να συνεχιστεί η προώθηση της διεθνοποίησης του περιβαλλοντικού κόστους και της χρήσης οικονοµικών οργάνων, λαµβάνοντας υπ όψιν την αρχή ότι αυτός που ρυπαίνει θα πρέπει, κατά κανόνα, να φέρει το κόστος της ρύπανσης, µε τον οφειλόµενο σεβασµό του δηµοσίου συµφέροντος και χωρίς να διαστρεβλώνει το διεθνές εµπόριο και τις πενδύσεις. (γ) Να προωθηθούν οι πολιτικές δηµοσίων συµβάσεων οι οποίες ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και διάδοση των περιβαλλοντικά ασφαλών αγαθών και υπηρεσιών. (δ) Να παρασχεθεί δηµιουργία δυνατοτήτων και εκπαίδευση ώστε να βοηθηθούν οι αρµόδιες αρχές για την εφαρµογή των πρωτοβουλιών που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο. (ε) Να χρησιµοποιηθούν διαδικασίες αποτίµησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. * * * 19. Να κληθούν οι Κυβερνήσεις, καθώς και οι σχετικές περιφερειακές και διεθνείς οργανώσεις και οι άλλοι ενδιαφερόµενοι προκειµένου να εφαρµόσουν, λαµβάνοντας υπ όψιν τις εθνικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες και συνθήκες, τις συστάσεις και τα συµπεράσµατα της Επιτροπής για την Αειφόρο Ανάπτυξη που αφορούν στην ενέργεια για την αειφόρο ανάπτυξη τα οποία υιοθετήθηκαν στο ένατο τµήµα της, συµπεριλαµβανοµένων των ζητηµάτων και των επιλογών που αναφέρονται πιο κάτω, έχοντας υπ όψιν ότι, εν όψει των διαφορετικών συνεισφορών στην παγκόσµια περιβαλλοντική υποβάθµιση, τα Κράτη έχουν κοινές αλλά διαφοροποιηµένους ευθύνες. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να γίνουν περαιτέρω ενέργειες για την κινητοποίηση της παροχής οικονοµικών πόρων, µεταφοράς τεχνολογίας, δηµιουργίας δυνατοτήτων και την διάδοση περιβαλλοντικά ασφαλών τεχνολογιών σύµφωνα µε τις συστάσεις και τα συµπεράσµατα της Επιτροπής για την Αειφόρο Ανάπτυξη όπως περιλαµβάνεται στο τµήµα A, παράγραφος 3, και τµήµα D, παράγραφος 30, της απόφασης 9/1 σχετικά µε την ενέργεια για την αειφόρο ανάπτυξη.

13 4 Σεπτεµβρίου (β) Να ενσωµατωθούν ζητήµατα ενέργειας, συµπεριλαµβανοµένης της αποδοτικότητας, της οικονοµικής εφικτότητας και της ευκολίας προσέγγισης της ενέργειας, σε κοινωνικο-οικονοµικά προγράµµατα, ιδιαίτερα σε πολιτικές σηµαντικών ενεργοβόρων τοµέων, καθώς και στον σχεδιασµό, την λειτουργία και την συντήρηση µακροχρόνιων ενεργοβόρων υποδοµών, όπως ο δηµόσιος τοµέας, οι µεταφορές, η βιοµηχανία, η γεωργία, η αστική χρήση γης, ο τουρισµός και οι κατασκευές. (γ) Να δηµιουργηθούν και να διαδοθούν εναλλακτικές ενεργειακές τεχνολογίες µε στόχο να δοθεί µεγαλύτερο µερίδιο του µείγµατος ενέργειας στην ανανεώσιµη ενέργεια, να βελτιωθεί η αποδοτικότητα της ενέργειας και να δοθεί µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στις προηγµένες ενεργειακές τεχνολογίες, συµπεριλαµβανοµένων των καθαρώτερων τεχνολογιών φυσικών καυσίµων. (δ) Να συνδυαστούν, όπου είναι εφικτό, η αυξανόµενη χρήση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η αποδοτικώτερη χρήση της ενέργειας, η µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στις προηγµένες ενεργειακές τεχνολογίες, συµπεριλαµβανοµένων των προηγµένων και καθαρότερων τεχνολογιών φυσικών καυσίµων και η αειφόρος χρήση των παραδοσιακών πηγών ενέργειας, για να ανταποκριθούµε στην αυξανόµενη ανάγκη µακροχρόνιων υπηρσιών ενέργειας για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης. (ε) Να διαφοροποιηθεί η παροχή ενέργειας µε την ανάπτυξη προηγµένων, καθαρώτερων, αποδοτικώτερων, οικονοµικώτερων και αποδοτικών ως προς το κόστος ενεργειακών τεχνολογιών, συµπεριλαµβανοµένων των τεχνολογιών υγρών καυσίµων και των τεχνολογιών ανανεώσιµης ενέργειας, και την µεταφορά τους στις αναπτυσσόµενες χώρες µε την εκχώρηση του δικαιώµατος εκµετάλλευσης, όπως θα συµφωνηθεί αµοιβαία. Με την αίσθηση του επείγοντος, να αυξηθεί ουσιαστικά το παγκόσµιο µερίδιο των ανανεώσιµων πηγών ενεργείας µε στόχο την αύξηση της συνεισφοράς του στην συνολική παροχή ενέργειας, αναγνωρίζοντας τον ρόλο των εθνικών και εθελοντικών περιφερειακών στόχων καθώς και των πρωτοβουλιών, όπου υπάρχουν, και διασφαλίζοντας την υποστήριξη των ενεργειακών πολιτικών στις προσπάθειες των αναπτυσσοµένων χωρών για την εξάλειψη της φτώχειας και να αποτιµώνται τα διαθέσιµα στοιχεία σε τακτά χρονικά διαστήµατα ώστε να επανεξετάζεται η σχετική πρόοδος. (στ) Να υποστηριχθούν οι προσπάθειες, συµπεριλαµβανοµένης της παροχής οικονοµικής και τεχνικής βοήθειας στις αναπτυσσόµενες χώρες, µε την συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα, για την µείωση της ρύπανσης που οφείλεται στην καύση ή εκποµπή αερίων κατά την διαδικασία παραγωγής αργού πετρελαίου. (ζ) Να αναπτυχθούν και να χρησιµοποιηθούν οι γηγενείς πηγές ενεργείας και οι υποδοµές σε διάφορες τοπικές χρήσεις και να προωθηθεί η συµµετοχή της αγροτικής κοινότητας, συµπεριλαµβανοµένων των τοπικών οµάδων της Agenda 21, µε την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας, για την ανάπυξη και χρήση τεχνολογιών ανανεώσιµης ενέργειας ώστε να ικανοποιηθούν οι καθηµερινές τους ενεργειακές ανάγκες εξεύρεσης απλών και τοπικών λύσεων. (η) Να δηµιουργηθούν εσωτερικά προγράµµατα για την αποδοτικότητα της ενέργειας, συµπεριλαµβανοµένης, όπου είναι εφικτό, της επιτάχυνσης της ανάπτυξης τεχνολογιών αποδοτικότητας της ενέργειας, µε την απαραίτητη υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας. (θ) Να επιταχυνθεί η ανάπτυξη, και διάδοση της οικονοµικής και καθαρώτερης αποδοτικότητας της ενέργειας και οι τεχνολογίες διατήρησης της ενέργειας, καθώς και η µεταφορά παρόµοιων τεχνολογιών, ειδικά στις

14 4 Σεπτεµβρίου αναπτυσσόµενες χώρες, µε ευνοϊκούς όρους, συµπεριλαµβανοµένης της εκχώρησης του δικαιώµατος εκµετάλλευσης και προνοµιακών όρων, όπως θα συµφωνηθεί αµοιβαία. (ι) Να γίνουν συστάσεις ώστε οι διεθνείς οικονοµικοί οργανισµοί και οι άλλες κρατικές υπηρεσίες να υποστηρίξουν τις αναπτυσσόµενες χώρες, καθώς και τις χώρες των οποίων η οικονοµία βρίσκεται σε µεταβατικό στάδιο, στις προσπάθειές τους να καθιερώσουν πολιτική και ρυθµιστικά πλαίσια τα οποία θα δηµιουργήσουν ίσο πεδίο δράσης µεταξύ των ακολούθων: ανανεώσιµη ενέργεια, αποδοτικότητα της ενέργειας, προηγµένες ενεργειακές τεχνολογίες, συµπεριλαµβανοµένων προηγµένων και καθαρώτερων τεχνολογιών φυσικών καυσίµων και κεντρικά, διαµοιρασµένα και αποκεντρωµένα ενεργειακά συστήµατα. (κ) Να προωθηθεί η αυξανόµενη έρευνα και ανάπτυξη στον τοµέα των διαφόρων ενεργειακών τεχνολογιών, συµπεριλαµβανοµένης της ανανεώσιµης ενέργειας, της αποδοτικότητας της ενέργειας και των προηγµένων ενεργειακών τεχνολογιών, συµπεριλαµβανοµένων προηγµένων και καθαρώτερων τεχνολογιών φυσικών καυσίµων, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και µέσω της διεθνούς συνεργασίας. Να ενδυναµωθούν οι εθνικοί και περιφερειακοί οργανισµοί/κέντρα έρευνας και ανάπτυξης για αξιόπιστη, οικονοµικά εφικτή, οικονοµικά βιώσιµη, κοινωνικά αποδεκτή και περιβαλλοντικά ασφαλή ενέργεια για την αειφόρο ανάπτυξη. (λ) Να προωθηθεί η δικτύωση µεταξύ προτύπων κέντρων ενέργειας για την αειφόρο ανάπτυξη, συµπεριλαµβανοµένων των περιφερειακών δικτύων, µε την σύνδεση των αρµόδιων κέντρα ενεργειακών τεχνολογιών για την αειφόρο ανάπτυξη τα οποία θα µπορούσαν να υποστηρίξουν και να προωθήσουν τις προσπάθειες δραστηριοτήτων που κατατείνουν στην δηµιουργία ικανότητας µεταφοράς τεχνολογίας, ειδικά των αναπτυσσοµένων χωρών, καθώς και να χρησιµεύσουν ως γραφεία ανταλλαγής πληροφοριών. (µ) Να προωθηθεί η εκπαίδευση για την παροχή πληροφοριών τόσο για τους άντρες όσο και τις γυναίκες σχετικά µε τις διαθέσιµες πηγές ενεργείας και τις τεχνολογίες. (ν) Να χρησιµοποιηθούν οικονοµικά µέσα και µηχανισµοί, ειδικά του Global Environment Facility (GEF), εντός του πλαισίου της εντολής που του έχει ανατεθεί, για την παροχή οικονοµικών πόρων στις αναπτυσσόµενες χώρες, ιδιαίτερα στις λιγώτερο ανεπτυγµένες και στα µικρά νησιωτικά αναπτυσσόµενα Κράτη, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους για εκπαίδευση, τεχνογνωσία και ενδυνάµωση των εθνικών οργανισµών για αξιόπιστη, οικονοµικά εφικτή, οικονοµικά βιώσιµη, κοινωνικά αποδεκτή και περιβαλλοντικά ασφαλή ενέργεια, συµπεριλαµβανοµένης της προώθησης της αποδοτικότητας και διατήρησης της ενέργειας, της ανανεώσιµης ενέργειας και των προηγµένων ενεργειακών τεχνολογιών, συµπεριλαµβανοµένων των προηγµένων και καθαρώτερων τεχνολογιών φυσικών καυσίµων. (ξ) Να υποστηριχθούν οι προσπάθειες βελτίωσης της λειτουργίας, της διαφάνειας και της πληροφόρησης για τις αγορές ενέργειες όσον αφορά στην προσφορά και στη ζήτηση, µε στόχο την επίτευξη µεγαλύτερης σταθερότητας και προβλεψιµότητας και την διασφάλιση της πρόσβασης του καταναλωτή σε αξιόπιστες, οικονοµικά εφικτές, οικονοµικά βιώσιµες, κοινωνικά αποδεκτές και περιβαλλοντικά ασφαλείς υπηρεσίες ενέργειας. (ο) Οι πολιτικές για την µείωση των στρεβλώσεων της αγοράς θα προωθήσουν τα συµβατά µε την αειφόρο ανάπτυξη συστήµατα ενέργειας µέσω της

15 4 Σεπτεµβρίου χρήσης βελτιωµένων σηµάτων αγοράς και της εξάλειψης των στρεβλώσεών της, συµπεριλαµβανοµένης της αναδιάρθρωσης της φορολογίας και της άρσης των επιβλαβών επιδοτήσεων, όπου υπάρχουν, για να εκφράσουν τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις, ενώ οι πολιτικές αυτές θα λαµβάνουν πλήρως υπ όψιν τους τις συγκεκριµένες ανάγκες και συνθήκες των αναπτυσσοµένων χωρών µε στόχο την ελαχιστοποίηση των ενδεχόµενων δυσµενών επιπτώσεων στο περιβάλλον τους. (π) Να αναληφθεί δράση, όπου είναι εφικτό, για την εξάλειψη των επιδοτήσεων στην περιοχή αυτή οι οποίες εµποδίζουν την αειφόρο ανάπτυξη, λαµβάνοντας υπ όψιν τις συγκεκριµένες συνθήκες και τα διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης των διαφόρων χωρών και υπολογίζοντας τις επιβλαβείς επιπτώσεις τους, ιδίως στις αναπτυσσόµενες χώρες. (ρ) Οι κυβερνήσεις ενθαρρύνονται προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της λειτουργίας των εθνικών αγορών ενέργειας έτσι ώστε να υποστηριχθεί η αειφόρος ανάπτυξη, να ξεπεραστούν τα εµπόδια της αγοράς και να βελτιωθεί η δυνατότητα πρόσβασης, λαµβανοµένου υπ όψιν του γεγονότος ότι αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να αποτελούν αντικείµενο απόφασης κάθε χώρας και θα πρέπει να εξεταστούν τα χαρακτηριστικά, οι δυνατότητες και το επίπεδο ανάπτυξης κάθε χώρας, ιδίως όπως αντανακλώνται στις εθνικές στρατηγικές αειφόρου ανάπτυξης, όπου αυτές υπάρχουν. (σ) Να ενδυναµωθούν οι εθνικοί και περιφερειακοί ενεργειακοί θεσµοί ή διακανονισµοί για την αύξηση της περιφερειακής και διεθνούς συνεργασίας για την ενέργεια για την αειφόρο ανάπτυξη, ειδικά για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόµενες χώρες στις εσωτερικές προσπάθειές τους να παρέχουν αξιόπιστες, οικονοµικά εφικτές, οικονοµικά βιώσιµες, κοινωνικά αποδεκτές και περιβαλλοντικά ασφαλείς υπηρεσίες ενέργειας σε όλα τα τµήµατα του πληθυσµού τους. (τ) Να παρακινηθούν οι χώρες ώστε να αναπτύξουν και να εφαρµόσουν δράσεις εντός του πλαισίου του ένατου τµήµατος της Επιτροπής για την Αειφόρο Ανάπτυξη, συµπεριλαµβανοµένων δηµόσιων-ιδιωτικών συνεργασιών, λαµβάνοντας υπ όψιν τις διαφορετικές συνθήκες των χωρών, όπως έχουν πλέον µάθει οι Κυβερνήσεις, οι διεθνείς οργανισµοί και οι φορείς και συµπεριλαµβανοµένων των επιχειρήσεων και της βιοµηχανίας, στον τοµέα πρόσβασης στην ενέργεια, συµπεριλαµβανοµένης της ανανεώσιµης ενέργειας και της αποδοτικότητας της ενέργειας και των προηγµένων ενεργειακών τεχνολογιών, συµπεριλαµβανοµένων προηγµένων και καθαρώτερων τεχνολογιών φυσικών καυσίµων. (υ) Να προωθηθεί η συνεργασία µεταξύ διεθνών και περιφερειακών οργανισµών και οργάνων που ασχολούνται µε τις διάφορες µορφές ενέργειας για την αειφόρο ανάπτυξη σύµφωνα µε τις ανατεθηµένες εντολές τους, λαµβάνοντας υπ όψιν την παράγραφο 46 (h) του Προγράµµατος ράσης για την Περαιτέρω Εφαρµογή της Agenda 21, ενισχύοντας, όπου είναι εφικτό, τις περιφερειακές και εθνικές δραστηριότητες για την προώθηση της εκπαίδευσης και της δηµιουργίας δυνατοτήτων όσον αφορά την ενέργεια για την αειφόρο ανάπτυξη. (φ) Να ενδυναµωθούν και να διευκολυνθούν, όπου είναι εφικτό, οι διευθετήσεις περιφερειακής συνεργασίας για την προώθηση του διασυνοριακού εµπορίου ενεργείας, συµπεριλαµβανοµένης της αλληλοσύνδεσης των ηλεκτρικών δικτύων και των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου. (χ) Να ενδυναµωθούν και, όπου είναι εφικτό, να διευκολυνθούν τα fora διαλόγου µεταξύ περιφερειακών, εθνικών και διεθνών παραγωγών και καταναλωτών ενεργείας.

16 4 Σεπτεµβρίου * * * 20. Να προωθηθεί ολοκληρωµένη προσέγγιση διαµόρφωσης πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο των υπηρεσιών και συστηµάτων µεταφοράς για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης, συµπεριλαµβανοµένων πολιτικών και σχεδιασµού για την χρήση της γής, τις υποδοµές, τα δηµόσια συστήµατα µεταφοράς και τα δίκτυα παράδοσης αγαθών, µε στόχο να παρασχεθούν ασφαλείς, οικονοµικά εφικτές και αποτελεσµατικές µεταφορές που θα αυξάνουν την αποδοτικότητα της ενέργειας, θα µειώσουν την ρύπανση, θα µειώσουν την συµφόρηση, θα µειώσουν τις δυσµενείς επιπτώσεις στην υγεία και θα περιορίσουν την άναρχη αστική εξάπλωση, λαµβάνοντας υπ όψιν τις εθνικές προτεραιότητες και συνθήκες. Αυτό θα περιλαµβάνει ενέργειας σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να εφαρµοστούν στρατηγικές µεταφορών για την αειφόρο ανάπτυξη, που θα αντανακλούν τις συγκεκριµένες περιφερειακές, εθνικές και τοπικές συνθήκες, ώστε να βελτιωθεί η οικονοµική αποδοτικότητα, η αποτελεσµατικότητα και η ευκολία µεταφορών, που µε τη σειρά τους θα βελτιώσουν την ποιότητα του αέρα και την υγεία και θα µειώσουν την εκποµπή αερίων θερµοκηπίου, και οι οποίες θα περιλαµβάνουν την ανάπτυξη καλύτερων τεχνολογικά οχηµάτων που θα είναι περισσότερα περιβαλλοντικά ασφαλή, οικονοµικά αποδοτικά και κοινωνικά αποδεκτά. (β) Να προωθηθούν οι επενδύσεις και οι συνεργασίες για την ανάπτυξη αειφόρων, ενεργειακά αποτελεσµατικών πολυµορφικών συστηµάτων µεταφοράς, συµπεριλαµβανοµένων των συστηµάτων µαζικής µεταφοράς και καλύτερων συστηµάτων µεταφοράς στις αγροτικές περιοχές, µε τεχνική και οικονοµική βοήθεια προς τις αναπτυσσόµενες χώρες και τις χώρες των οποίων οι οικονοµίες βρίσκονται σε µεταβατικό στάδιο. * * * 21. Να προληφθεί και ελαχιστοποιηθεί η παραγωγή αποβλήτων και να µεγιστοποιηθεί η επαναχρησιµοποίηση, η ανακύκλωση και η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον εναλλακτικών υλικών, µε την συµµετοχή των κυβερνητικών αρχών και όλων των ενδιαφεροµένων, για να ελαχιστοποιηθούν οι δυσµενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των πόρων, µε οικονοµική, τεχνική και άλλου είδους βοήθεια προς τις αναπτυσσόµενες χώρες. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να δηµιουργηθούν συστήµατα διαχείρισης αποβλήτων, που θα δίνουν υψηλή προτεραιότητα στην παρεµπόδιση και την ελαχιστοποίση των αποβλήτων, στην επαναχρησιµοποίηση και στην ανακύκλωση, καθώς και στις ασφαλείς περιβαλλοντικά εγκαταστάσεις συγκέντρωσης αποβλήτων, συµπεριλαµβανοµένης της τεχνολογίας ανάκτησης της ενέργειας που περιέχεται στα απόβλητα, και να ενθαρρυνθούν οι χαµηλής κλίµακας πρωτοβουλίες ανακύκλωσης αποβλήτων οι οποίες υποστηρίζουν την αστική και αγροτική διαχείριση των αποβλήτων και παρέχουν ευκαιρίες δηµιουργίας εισοδήµατος, µε την διεθνή υποστήριξη προς τις αναπτυσσόµενες χώρες. (β) Να προωθηθεί η παρεµπόδιση και ελαχιστοποίηση των αποβλήτων µε την ενθάρρυνση της παραγωγής επαναχρησιµοποιήσιµων καταναλωτικών αγαθών και βιοδιασπώµενων προϊόντων και την δηµιουργία της απαραίτητης υποδοµής. * * * 22. Να ανανεωθεί η δέσµευση, όπως προβάλλεται στην Agenda 21, για την ασφαλή διαχείριση των χηµικών καθ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής τους και

17 4 Σεπτεµβρίου των επικίνδυνων για την αειφόρο ανάπτυξη και την προστασία της υγείας των ανθρώπων και του περιβάλλοντος αποβλήτων, στοχεύοντας, µεταξύ άλλων, ώστε µέχρι το 2020, η χρήση και η παραγωγή των χηµικών να γίνεται µε τρόπους που οδηγούν στην ελαχιστοποίηση των σηµαντικών δυσµενών επιπτώσεων στην υγεία των ανθρώπων και στο περιβάλλον, µε την χρησιµοποίηση διαφανών βασισµένων στην επιστήµη διαδικασιών υπολογισµού και διαχείρισης του κινδύνου, λαµβάνοντας υπ όψιν την προληπτική προσέγγιση, όπως αναφέρεται στην αρχή 15 της ιακήρυξης του Rio για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, και να υποστηριχθούν οι αναπτυσσόµενες χώρες για την ενδυνάµωση της ικανότητάς τους για την ασφαλή διαχείριση των χηµικών και των επικίνδυνων αποβλήτων µε την παροχή τεχνικής και οικονοµικής βοήθειας. Αυτό θα συµπεριλάβει ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Nα προωθηθεί η επικύρωση και εφαρµογή των σχετικών διεθνών πράξεων για τα χηµικά και τα επικίνδυνα απόβληµα, συµπεριλαµβανοµένης της Συνθήκης του Rotterdam για τις Εκ των Προτέρων Γνωστές ιαδικασίες Συναίνεσης για Ορισµένα Επικίνδυνα Χηµικά και Φυτοφάρµακα του ιεθνούς Εµπορίου ώστε να τεθεί σε ισχύ µέχρι το 2003 και της Συνθήκης της Στοκχόλµης για την ρύπανση από οργανικές ουσίες, ώστε να τεθεί σε ισχύ µέχρι το 2004, και να ενθαρρυνθεί και να βελτιωθεί η συνεργασία καθώς και η υποστήριξη των αναπτυσσοµένων χωρών προς την εφαρµογή τους. (β) Να αναπτυχθεί περαιτέρω µία στρατηγική προσέγγισης στην διεθνή διαχείριση χηµικών που θα βασίζεται στην ιακήρυξη της Bahia και τις Προτεραιότητες ράσης µετά το 2000 του ιακυβερνητικού Forum για την Ασφάλεια των Χηµικών (IFCS) µέχρι το 2005, και, όπου είναι εφικτό, να παρακινηθεί η στενή συνεργασία για τον σκοπό αυτό µεταξύ του Προγράµµατος για το Περιβάλλον των Ηνωµένων Εθνών (UNEP), του IFCS, άλλων διεθνών οργανισµών που ασχολούνται µε την διαχείριση των χηµικών και άλλων σχετικών διεθνών οργανισµών και παραγόντων. (γ) Να ενθαρρυνθούν οι χώρες να εφαρµόσουν το νέο παγκοσµίως εναρµονισµένο σύστηµα ταξινόµησης και χαρακτηρισµού των χηµικών το συντοµώτερο δυνατόν, µε στόχο να είναι πλήρως λειτουργικό µέχρι το (δ) Να ενθαρρυνθούν οι συνεργασίες για την προώθηση δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην ένταση της περιβαλλοντικά ασφαλούς διαχείρισης χηµικών και επικίνδυνων αποβλήτων, µε την εφαρµογή πολυµερών περιβαλλοντικών συµφωνιών, την αύξηση της πληροφόρησης για ζητήµατα που σχετίζονται µε τα χηµικά και τα επικίνδυνα απόβλητα και την ενθάρρυνση της συλλογής και χρήσης επιπρόσθετων επιστηµονικών στοιχείων. (ε) Να προωθηθούν οι προσπάθειες παρεµπόδισης του διεθνούς παράνοµου εµπορίου επικίνδυνων χηµικών και αποβλήτων και των βλαβών που προκύπτουν από την διασυνοριακή διακίνηση και διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων σύµφωνα µε τις υποχρεώσεις που θέτουν οι σχετικές διεθνείς πράξεις, όπως η Συνθήκη της Βασιλείας για τον Έλεγχο της ιασυνοριακής ιακίνησης Επικίνδυνων Αποβλήτων και της ιάθεσής τους. (στ) Ενθάρρυνση της αξιοποίησης των σχετικών και ολοκληρωµένων πληροφοριών για τα χηµικά, µέσω των εθνικών µητρώων απελευθέρωσης και µεταφοράς ρυπαντικών ουσιών. (ζ) Προώθηση της µείωσης των κινδύνων που προέρχονται από τα βαρέα µέταλλα τα οποία είναι επιζήµια για την υγεία των ανθώπων και το περιβάλλον, συµπεριλαµβανοµένης της εξέτασης των σχετικών µελετών, όπως είναι η παγκόσµια εκτίµηση του UNEP για τον υδράργυρο και τις ενώσεις του.

18 4 Σεπτεµβρίου IV. Προστασία και διαχείριση της βάσης των φυσικών πόρων της οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης 23. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες παρουσιάζουν αυξανόµενη επίδραση στην ακεραιότητα των οικοσυστηµάτων τα οποία παρέχουν σηµαντικούς πόρους και υπηρεσίες για την ευηµερία των ανθρώπων και τις οικονοµικές τους δραστηριότητες. Η διαχείριση της βάσης των φυσικών πόρων µε αειφόρο και ολοκληρωµένο τρόπο είναι σηµαντική για την αειφόρο ανάπτυξη. Προς τούτο, για να αναστρέψουµε την ισχύουσα τάση υποβάθµισης των φυσικών πόρων το συντοµώτερο δυνατόν, είναι απαραίτητο να εφαρµόσουµε στρατηγικές οι οποίες θα πρέπει να συµπεριλάβουν στόχους που θα υιοθετηθούν σε εθνικά και, όπου απαιτείται, περιφερειακά επίπεδα για την προστασία των οικοσυστηµάτων και την επίτευξη ολοκληρωµένης διαχείρισης του εδάφους, των υδάτων και των έµβιων πόρων, ενώ συγχρόνως θα ενδυναµώνουν τις περιφερειακές, εθνικές και τοπικές δυνατότητες. Αυτό θα συµπεριλάβει δράσεις σε όλα τα επίπεδα, ώστε: 24. Να προωθηθεί πρόγραµµα δράσης, µε οικονοµική και τεχνική βοήθεια, για την επίτευξη του αναπτυξιακού στόχου της χιλιετίας για ασφαλές πόσιµο νερό. Για τον σκοπό αυτό, συµφωνούµε να µειωθεί στο µισό, µέχρι το 2015, ο αριθµός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιµο νερό όπως περιγράφεται στην ιακήρυξη της Χιλιετίας και ο αριθµός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής, πράγµα που θα περιλάβει πράξεις σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να κινητοποιηθούν οι διεθνείς και εσωτερικοί οικονοµικοί πόροι και η µεταφορά τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα, να προωθηθεί η βέλτιστη πρακτική και να υποστηριχθεί η δηµιουργία δυνατοτήτων για την ανάπτυξη της υποδοµής και των υπηρεσιών νερού και υγιενής, διασφαλίζοντας ότι αυτή η υποδοµή και οι υπηρεσίες ανταποκρίνονται στις ανάγκες των απόρων και είναι ευαίσθητες ως προς την διάκριση των φύλων. (β) Να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην δηµόσια πληροφόρηση και συµµετοχή, συµπεριλαµβανοµένων των γυναικών, σε όλα τα επίπεδα, για την υποστήριξη της πολιτικής και την λήψη αποφάσεων που σχετίζονται µε την διαχείριση των υδατικών πόρων και την εφαρµογή των προγραµµάτων. (γ) Να προωθηθούν δράσεις προτεραιότητας από τις Κυβερνήσεις, µε την υποστήριξη όλων των φορέων, για την διαχείριση και την δηµιουργία δυνατοτήτων σε εθνικό επίπεδο και, όπου είναι εφικτό, σε περιφερειακό επίπεδο και να προωθηθούν και να παρασχεθούν νέοι και επιπρόσθετοι οικονοµικοί πόροι και νεωτεριστικές τεχνολογίες για την εφαρµογή του κεφαλαίου 18 της Agenda 21. (δ) Να ενταθεί η πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων ώστε να µειωθούν οι κίνδυνοι για την υγεία και να προστατευθούν τα οικοσυστήµατα µε την εφαρµογή οικονοµικά εφικτών τεχνολογιών υγιεινής και επεξεργασίας των βιοµηχανικών και οικιακών αποβλήτων υδάτων, µετριάζοντας τις επιπτώσεις της ρύπανσης των υπογείων υδάτων και δηµιουργώντας, σε εθνικό επίπεδο, συστήµατα ελέγχου και αποδοτικά νοµικά πλαίσια. (ε) Να υιοθετηθούν µέτρα πρόληψης και προστασίας για την προώθηση της αειφόρου χρήσης των υδάτων και την αντιµετώπιση της ανεπάρκειάς τους. 25. Να δηµιουργηθούν ολοκληρωµένα προγράµµατα διαχείρισης των υδατικών πόρων και της επάρκειας του ύδατος µέχρι το 2005, µε την υποστήριξη προς τις αναπτυσσόµενες χώρες, µέσω δράσεων σε όλα τα επίπεδα, ώστε:

19 4 Σεπτεµβρίου (α) Να αναπτυχθούν και να εφαρµοστούν εθνικές/περιφερειακές στρατηγικές, σχέδια και προγράµµατα µε στόχο την ολοκληρωµένη διαχείριση των ποταµών, των γραµµών διαχωρισµού των ύδάτων και των υπογείων υδάτων και να εφαρµοσθούν µέτρα για την βελτίωση της αποδοτικότητας των υδατικών υποδοµών ώστε να µειωθούν οι απώλειες και να αυξηθεί η ανακύκλωση των υδάτων. (β) Να χρησιµοποιηθεί το πλήρες φάσµα των οργάνων διαµόρφωσης πολιτικής, συµπεριλαµβανοµένης της νοµοθετικής ρύθµισης, του ελέγχου, των εθελοντικών µέτρων, των οργάνων που βασίζονται στην αγορά και την πληροφόρηση, της διαχείρισης των χρήσεων γης και της ανταπόδοσης του κόστους των υπηρεσιών ύδατος, χωρίς οι στόχοι ανταπόδοσης του κόστους να γίνουν εµπόδια για την πρόσβαση των απόρων ανθρώπων σε ασφαλές νερό και να υιοθετηθεί ολοκληρωµένη προσέγγιση ως προς τις λεκάνες απορροής υδάτων. (γ) Να βελτιωθεί η αποδοτική χρήση των υδατικών πόρων και να προωθηθεί ο καταµερισµός τους µεταξύ ανταγωνιστικών χρήσεων έτσι ώστε να δίνεται προτεραιότητα στην ικανοποίηση των βασικών ανθρώπινων αναγκών και να ισορροπείται η απαίτηση διατήρησης ή επανόρθωσης των οικοσυστηµάτων και των λειτουργιών τους, ειδικά σε ευπαθή περιβάλλοντα, µε ανθρώπινες οικιακές, βιοµηχανικές και γεωργικές ανάγκες, συµπεριλαµβανοµένης της διασφάλισης της ποιότητας του πόσιµου ύδατος. (δ) Να αναπτυχθούν προγράµµατα µε σκοπό να µετριάζονται οι επιπτώσεις των ακραίων φαινοµένων που σχετίζονται µε το νερό. (ε) Να υποστηριχθεί η διάδοση της τεχνολογίας και της δηµιουργίας δυνατοτήτων των µη συµβατικών υδατικών πόρων και τεχνολογιών διατήρησης, στις αναπτυσσόµενες χώρες και περιοχές που αντιµετωπίζουν συνθήκες ανεπάρκειας νερού ή υπόκεινται σε ξηρασία και ερηµοποίηση, µέσω τεχνικής και οικονοµικής υποστήριξης και της δηµιουργίας των αναγκαίων δυνατοτήτων. (στ) Να υποστηριχθούν, όπου είναι εφικτό, προσπάθειες και προγράµµατα για την ενεργειακά αποδοτική, αειφόρο και αποδοτική ως προς το κόστος αφαλάτωση του θαλασσίου ύδατος, της ανακύκλωσης των υδάτων και της συλλογής υδάτων από παράκτια οµίχλη στις αναπτυσσόµενες χώρες, µε µέσα όπως τεχνολογική, τεχνική και οικονοµική βοήθεια και άλλους τρόπους. (ζ) Να διευκολυνθεί η δηµιουργία δηµόσιων-ιδιωτικών συνεργασιών και άλλων µορφών συνεργασιών που να δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες των απόρων, εντός σταθερών και διαφανών εθνικών ρυθµιστικών πλαισίων που θα παρέχονται από τις Κυβερνήσεις, ενώ θα γίνονται σεβαστές οι τοπικές συνθήκες, συµπεριλαµβανοµένων όλων των εµπλεκοµένων φορέων, θα ελέγχεται η λειτουργία και θα αναπτύσσεται η ευθύνη των δηµόσιων οργανισµών και των ιδιωτικών εταιρειών. 26. Να υποστηριχθούν οι αναπτυσσόµενες χώρες και οι χώρες των οποίων οι οικονοµίες βρίσκονται σε µεταβατικό στάδιο στις προσπάθειές τους για έλεγχο και εκτίµηση της ποιότητας και ποσότητας των υδατικών πόρων, συµπεριλαµβανοµένης της δηµιουργίας και/ή περαιτέρω εξέλιξης των εθνικών δικτύων ελέγχου και βάσεων δεδοµένων για τους υδατικούς πόρους και της ανάπτυξης των σχετικών εθνικών δεικτών. 27. Να βελτιωθεί η διαχείριση των υδατικών πόρων και η επιστηµονική κατανόηση του κύκλου του νερού µε την συνεργασία κοινών παρατηρήσεων και ερευνών, και για τον σκοπό αυτό, να ενθαρρυνθεί και να προωθηθεί η ανταλλαγή γνώσεων και να παρασχεθεί δηµιουργία δυνατοτήτων και µεταφορά τεχνολογίας, όπως θα έχει αµοιβαία συµφωνηθεί, συµπεριλαµβανοµένων δορυφορικών

20 4 Σεπτεµβρίου τεχνολογιών, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόµενες χώρες και τις χώρες των οποίων οι οικονοµίες βρίσκονται σε µεταβατικό στάδιο. 28. Να προωθηθεί ο αποτελεσµατικός συντονισµός µεταξύ των διαφόρων διεθνών και δια-κυβερνητικών οργάνων και διαδικασιών που ασχολούντα µε ζητήµατα τα οποία σχετίζονται µε τα ύδατα, τόσο εντός του συστήµατος των Ηνωµένων Εθνών όσο και µεταξύ Ηνωµένων Εθνών και διεθνών οικονοµικών οργανισµών, προσεγγίζοντας τις συνεισφορές άλλων διεθνών οργανισµών και κοινωνίας για την πληροφόρηση όσων λαµβάνουν τις αποφάσεις σε δια-κυβερνητικό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να προωθηθεί ο στενώτερος συντονισµός για την επεξεργασία και υποστήριξη προτάσεων και την ανάληψη δράσεων που σχετίζονται µε το ιεθνές Έτος Πόσιµου Νερού * * * 29. Οι ωκεανοί, οι θάλασσες, τα νησιά και οι παράκτιες περιοχές αποτελούν ολοκληρωµένο και σηµαντικό συστατικό του οικοσυστήµατος της Γης και είναι βασικές για την ασφάλεια των τροφίµων παγκοσµίως και την διατήρηση της οικονοµικής ευµάρειας και ευηµερίας πολλών εθνικών οικονοµιών, ειδικά στις αναπτυσσόµενες χώρες. Η διασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης των ωκεανών απαιτεί αποτελεσµατικό συντονισµό και συνεργασία, σε παγκόσµιο και περιφερειακό επίπεδο, των σχετικών οργανισµών και ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε: (α) Να κληθούν τα Κράτη να επικυρώσουν ή να αποδεχτούν και να εφαρµόσουν την Συνθήκη των Ηνωµένων Εθνών για το ίκαιο της Θάλασσας, η οποία παρέχει το συνολικό νοµικό πλαίσιο των δραστηριοτήτων στους ωκεανούς. (β) Να προωθηθεί η εφαρµογή του κεφαλαίου 17 της Agenda 21 το οποίο προσφέρει το πρόγραµµα δράσης για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης των ωκεανών, των παράκτιων περιοχών και των θαλασσών µέσω της ολοκληρωµένης διαχείρισης και της αειφόρου ανάπτυξης των παράκτιων περιοχών, συµπεριλαµβανοµένων των οικονοµικών ζωνών, της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος, της αειφόρου χρήσης και διατήρησης των θαλάσσιων ζώντων πόρων, της αντιµετώπισης των βασικών αβεβαιοτήτων για την διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της αλλαγής του κλίµατος, της ενδυνάµωσης της διεθνούς, συµπεριλαµβανοµένης της περιφερειακής, συνεργασίας και συντονισµού και της αειφόρου ανάπτυξης των µικρών νησιών. (γ) Να δηµιουργηθεί αποτελεσµατικός, διαφανής και τακτικός µηχανισµός συντονισµού των κρατικών υπηρεσιών σχετικά µε ζητήµατα ωκεανών και ακτών εντός του συστήµατος των Ηνωµένων Εθνών. (δ) Να ενθαρρυνθεί µέχρι το 2010 η εφαρµογή της προσέγγισης του οικοσυστήµατος, λαµβανοµένης υπ όψιν της ιακήρυξης του Reykjavik για την Υπεύθυνη Αλιεία στο Θαλάσσιο Οικοσύστηµα και της απόφασης 5/6 της ιάσκεψης των Μερών της Συνθήκης για την Βιοποικιλότητα. (ε) Να προωθηθεί η ολοκληρωµένη, µε συµµετοχή πολλών επιστηµονικών κλάδων και πολυτοµεακή διαχείριση των παράκτιων περιοχών και των ωκεανών σε εθνικό επίπεδο και να ενθαρρυνθούν και να βοηθηθούν τα παράκτια Κράτη προς την κατεύθυνση δηµιουργίας πολιτικών και µηχανισµών για τους ωκεανούς που θα βασίζονται στην ολοκληρωµένη διαχείριση των παράκτιων περιοχών. (στ) Να ενδυναµωθεί η περιφερειακή συνεργασία και ο συντονισµός µεταξύ των σχετικών περιφερειακών οργανισµών και προγραµµάτων, των περιφερειακών θαλασσίων προγραµµάτων του UNEP, των περιφερειακών οργανισµών διαχείρισης