Αξιολόγηση των Ευφυών Συστημάτων Μεταφοράς(ITS) Μ. Πιτσιάβα Λατινοπούλου Καθηγήτρια Α.Π.Θ.

Transcript

1 Αξιολόγηση των Ευφυών Συστημάτων Μεταφοράς(ITS) Μ. Πιτσιάβα Λατινοπούλου Καθηγήτρια Α.Π.Θ.

2 Ορισμός της αξιολόγησης των ITS Αξιολόγηση είναι η διαδικασία με την οποία διερευνάται του κατά πόσο επιτυγχάνονται ο σκοπός και οι στόχοι ενός σχεδιασμού / μιας εφαρμογής

3 Υποδομή Αστικών Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών (ITS) Πληροφόρηση για τοπικές μετακινήσεις με διάφορα μέσα Διαχείριση Δημόσιων Συγκοινωνιών Διαχείριση Συμβάντων Διαχείριση Προαστιακών Ηλεκτρονική Συλλογή Διοδίων Διαχείριση Επειγόντων Περιστατικών Προσαρμόσιμη Σηματοδότηση Ηλεκτρονική Πληρωμή Κομίστρων Διελεύσεις επίπεδων Οδικών/ σιδηροδρομικών διασταυρώσεων

4 Αστικά συστήματα ευφυών μεταφορών Διαχείριση ΜΜΜ Διαχείριση αστικής κυκλοφορίας Διαχείριση Ζήτησης Διαχείριση Στάθμευσης Παρακολούθηση στόλου Αστικά Διόδια Ηλεκτρονικό εισιτήριο Πληροφόρηση επιβατών Υποστήριξη Οδηγού / Customers Navigation

5 ITS σε υπεραστικές/αγροτικές περιοχές Υπηρεσίες Επειγόντων Περιστατικών Αποφυγή συγκρούσεων και Ασφάλεια Ταξίδια και Τουρισμός Λειτουργία και Συντήρηση Διαχείριση Κυκλοφορίας σε αυτοκινητόδρομους Μετεωρολογικές Συνθήκες Δημόσιες Συγκοινωνίες και Κινητικότητα

6 Συστήματα Διαχείρισης της Κυκλοφορίας σε Αυτοκινητοδρόμους Ένα τυπικό σύστημα διαχείρισης κυκλοφορίας αποτελείται από τα ακόλουθα υποσυστήματα: Κέντρο ελέγχου κυκλοφορίας Κεντρικό σύστημα Η/Υ Κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης Σταθμούς ανίχνευσης οχημάτων Πινακίδες προβολής εναλλασσόμενων μηνυμάτων Σταθμούς μέτρησης οχημάτων που εισέρχονται στον αυτοκινητόδρομο Σταθμούς ανεφοδιασμού Υποσυστήματα τηλεπικοινωνιακών αγωγών (οπτικές ίνες, ομοαξονικά καλώδια)

7 Επιπτώσεις των Συστημάτων Διαχείρισης Κυκλοφορίας σε Αυτοκινητοδρόμους Συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως σε πολλές πόλεις των Η.Π.Α., της Ευρώπης και της Ασίας. Από την εφαρμογή τους, προέκυψαν τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ Βελτίωση οδικής βοήθειας σε περίπτωση συγκρούσεων ή βλαβών οχημάτων Αναλυτικότερη πληροφόρηση των οδηγών για την αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών συνθηκών ΑΣΦΑΛΕΙΑ Μείωση του αριθμού και της έντασης των ατυχημάτων κατά μήκος των αυτοκινητόδρομων και ιδιαίτερα σε περιοχές υπό κατασκευή Μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και των καθυστερήσεων ΣΥΜΦΟΡΗΣΗ σε ώρες αιχμής και σε έκτακτα περιστατικά Βελτίωση της χρήσης των οδών και αύξηση της χωρητικότητάς τους Τόνωση της εμπορικής ζωής της περιοχής Μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και των εκπομπών ρύπων. ΜΟΛΥΝΣΗ

8 Λειτουργία Εμπορικών Οχημάτων/ Συνδυασμένες Εμπορευματικές Μεταφορές Διαχείριση λειτουργίας Επιβεβαίωση Ασφάλειας (παρακολούθηση οχημάτων) Τελωνειακός έλεγχος Ηλεκτρονική εξέταση οχημάτων Λειτουργία Μεταφορέων και Λιμανιών

9 Έξυπνα Οχήματα Τεχνολογίες για ανιχνεύσεις σχετικές με: Συγκρούσεις από πίσω Αλλαγή λωρίδας και συγκρούσεις σε πλέξη Εκτροπή οχημάτων Συγκρούσεις σε διασταυρώσεις Βελτίωση συνθηκών όρασης Σταθερότητα οχημάτων Κατάσταση οδηγού Εργασιακός φόρτος οδηγού

10 Χρονοδιάγραμμα εξέλιξης ITS στις Η.Π.Α : Έρευνα προ ITS Δυναμική καθοδήγηση διαδρομών Συστήματα ελέγχου σηματοδότησης κίνησης : Γέννηση των ITS Δοκιμές λειτουργίας στο πεδίο Ανάπτυξη Πρωτοβουλία Έξυπνων Οχημάτων Σήμερα Υλοποίηση Υποδομής Πληροφόρησης (iflorida)

11 Παρούσα κατάσταση των ITS στις Η.Π.Α. Περισσότερα από 20 έτη έρευνας και ανάπτυξης των ITS Ταχεία συνέχιση νεότερων ερευνών Πολλές εφαρμογές είναι πια «ώριμες» Τα ITS θεωρούνται πια δεδομένα Επενδυτικές αποφάσεις πραγματοποιούνται πρωταρχικά σε επίπεδο Πολιτείας, σε τοπικό επίπεδο και στη βιομηχανία Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση συντονίζει τις προσπάθειες και ενθαρρύνει την καθιέρωση τους.

12 Χρονοδιάγραμμα εξέλιξης ITS στην Ευρώπη Πειραματισμοί (DRIVE) Επιδείξεις (TABASCO, CHAUFFFER, IN-RESPONSE, FP4) Σήμερα Υλοποίηση (TEMPO TransEuropean Network ITS projects / DG-TREN)

13 Παρούσα κατάσταση των ITS στις E.E. Έρευνα και ανάπτυξη των ΙΤS σε έτη Κάποιες εφαρμογές είναι τώρα «ώριμες» Κάθε κράτος έχει τις δικές του εφαρμογές ITS Η Ε.Ε. ενθαρρύνει την τυποποίηση τους, ιδιαίτερα στη δημιουργία συνεχών υπηρεσιών

14 Γιατί αξιολογούμε τα ITS Κατανόηση των επιπτώσεων Ποσοτικοποίηση των πλεονεκτημάτων Διευκόλυνση αποφάσεων για μελλοντικές επενδύσεις (της ΕΕ και των Εθνικών Κυβερνήσεων) Βελτιστοποίηση υπάρχοντος συστήματος λειτουργίας ή σχεδιασμού Απόκτηση γνώσης για το μέλλον

15 Παραδείγματα για τη χρησιμότητα της αξιολόγησης των ITS (1/2) Βελτίωση διαδικασιών ( Παράδειγμα η υλοποίηση της Εντός του Οχήματος Πλοήγησης στο Τέξας) Χλιαρή αρχική αντίδραση Η διαδικασία αξιολόγησης έδειξε αναποτελεσματική εκπαίδευση και συντήρηση Με τη βελτίωση αυτών, η ικανοποίηση αυξήθηκε σημαντικά Para-transit οδηγοί ζητούν τώρα οχήματα με εγκατεστημένα συστήματα

16 Παραδείγματα για τη χρησιμότητα της αξιολόγησης των ITS (2/2) Ανάλυση Πολιτικής (Ramp metering της Μινεσότα) Δημόσιες / Νομοθετικές ερωτήσεις αποτελεσματικότητας Απενεργοποίηση συστήματος για αξιολόγηση Αύξηση του χρόνου διαδρομής κατά 22% Αυτό οδήγησε σε αυξημένη υποστήριξηαπό το κοινό και σε λειτουργικές βελτιώσεις

17 Ποιός και Πώς κερδίζει από την αξιολόγηση των ITS? Επιβατικό κοινό / Δικαιούχοι Ταξιδιώτες: Αυξημένη ασφάλεια, μειωμένες καθυστερήσεις και στρες. Φορτωτικές / Μεταφορείς: Αποδοτικότερες λειτουργίες Φορολογούμενοι: Αποδοτικότερη χρήση των χρημάτων τους. Κέντρα αποφάσεων Χειριστές του συστήματος Χρηματοδότες

18 Αξιολόγηση ITS (1/2) Πλεονεκτήματα Φορέας Διαχείρισης Διευκόλυνση στη διαδικασία λήψης απόφασης Μείωση κόστους μισθοδοσίας Μείωση παραβατικότητας Δυνατότητα συνεργασίας των συστημάτων Χρήστης Αποδοτικότερες μετακινήσεις Συμπληρωματικότητα ΜΜΜ Μείωση ρύπανσης Μείωση ατυχημάτων Εύρεση βέλτιστων διαδρομών και καθοδήγηση σε έκτακτα περιστατικά Βελτίωση της ασφάλειας επιβατών και προσωπικού Βελτίωση επιπέδου άνεσης των επιβατών Προστασία και πληροφόρηση σε ευάλωτους χρήστες

19 Αξιολόγηση ITS (2/2) Μειονεκτήματα Κόστος - Εγκατάστασης - Λειτουργίας - Συντήρησης και Επιδιόρθωσης - Εξειδίκευσης προσωπικού - Ειδικού προσωπικού - Αναβαθμίσεων Συμβατότητα και Τυποποίηση Τεχνολογική Απαξίωση Κοινωνικές Επιπτώσεις

20 Εκτιμώμενα οφέλη (1/2) Χρόνος ταξιδιού - Μεγιστοποίηση αποδοτικότητας υποδομών Κόστος διαχείρισης - Μεγιστοποίηση αποδοτικότητας λειτουργίας φορέων διαχείρισης μεταφορικών υποδομών Περιβαλλοντικοί ρύποι - Μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κυκλοφορία Ποιότητα ζωής - Βελτιστοποίηση της εξυπηρέτησης του πολίτη Ατυχήματα - Ασφάλεια στις μεταφορές

21 Εκτιμώμενα οφέλη (2/2) Accident Cost Savings Time Savings Emissions / Fuel Operating Cost Savings 6% 5% 4% 1% 44% Agency Cost Savings Other 40% Source: Apogee Report on Global ITS Benefits ( )

22 Γενικό πλαίσιο για τον σχεδιασμό συστημάτων ευφυών μεταφορών Δημιουργία πολιτικής ανάπτυξης Στρατηγική ανάπτυξης. Δημιουργία θεσμικών δομών -Οργάνωση ανάπτυξης. Δημιουργία επιχειρησιακού σχεδίου ανάπτυξης Σχεδιασμός υλοποίησης & λειτουργίας. Υλοποίηση Λειτουργία Συντήρηση - Βιωσιμότητα - Επέκταση

23 Γενικό πλαίσιο για τον σχεδιασμό συστημάτων ευφυών μεταφορών Στρατηγική Οργάνωση Σχεδιασμός Υλοποίηση Λειτουργία

24 Προδιαγραφές στην αξιολόγηση των ITS Περιορισμένη διάθεση πόρων σε περιπτώσεις έλλειψης δεδομένων Ανάπτυξη και υιοθέτηση προκαθορισμένης διαδικασίας Χρήση αξιόπιστων επιστημονικών μεθόδων Δυνατότητα πρόβλεψης κατά την διαδικασία Εξασφάλιση συνοχής και μεταδοτικότητας Προσεκτικός καθορισμός περιεχομένου Αναφορά στις επιπτώσεις (θετικές και αρνητικές)

25 Βασικά πεδία επενδύσεων ITS στην Ευρώπη Αστικές εφαρμογές επί της οδού Υπεραστικές εφαρμογές επί της οδού Έλεγχος και επιτήρηση των εφαρμογών Συστήματα σχεδιασμού διαδρομών Πληροφορίες οδηγών Διαχείριση εμπορευμάτων και στόλου Αυτοματοποιημένες εφαρμογές οχημάτων Εφαρμογές για ευάλωτους χρήστες της οδού

26 Απαιτούμενο επίπεδο αξιολόγησης Το απαιτούμενο επίπεδο αξιολόγησης εξαρτάται από: Τεχνολογική ωριμότητα Στόχοι της αξιολόγησης Μέγεθος project Απαιτήσεις της χώρας και της Ε.Ε.

27 Τεχνολογική Ωριμότητα Απαιτούμενο επίπεδο αξιολόγησης 5 4,5 Επίπεδο αξιολόγησης 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 Υπολειπόμενη αξιολόγηση κατά την εφαρμογή 0,5 0 Ιδέα (Νέο σκεπτικό) Πλάνο Πρωτοτυπ ία Πιλοτική εφαρμογή εκτός οδού Πιλοτική εφαρμογή εντός οδού Επίδειξη μεγάλης κλίμακας (μηδεδομένο επ ιπεδο κέρδους) Εφαρμογή (δεδομένο κέρδος αλλά τοπ ικά εξαρτώμενο) Εφαρμογή π λήρους κλίμακας (απ οδεδειγμένο π ροϊόν, προβλέψιμα κέρδη) Επίπεδο ανάπτυξης εφαρμογής

28 Τεχνικές Αξιολόγησης Ιδέα Στόχοι Πλάνο Πρωτοτυπία Πιλοτικά τεστ Μεγάλης κλίμακας δοκιμές Delphi Μοντέλα και προσομοίωση Εργαστηριακές δοκιμές Εφαρμογή μεγάλης κλίμακας Δοκιμές πεδίου Επισκόπηση επιπτώσεων

29 Στάδια αξιολόγησης πριν την εφαρμογή Προσδιορισμός προβλήματος Προσδιορισμός σκοπού και στόχων της εφαρμογής Εκτίμηση αναμενόμενων επιπτώσεων ΑΠΟΦΑΣΗ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ Επιλογή δεικτών απόδοσης / συμπεριφοράς

30 Στάδια αξιολόγησης μετά την εφαρμογή Εφαρμογή project Έλεγχος-παρακολούθηση μετά την εφαρμογή Παρουσίαση αποτελεσμάτων

31 Βασικές Αρχές Αξιολόγησης (1/2) Διασαφήνιση των λόγων εφαρμογής αξιολόγησης. Επιβεβαίωση υιοθέτησης των εθνικών στόχων στο πλαίσιο της αξιολόγησης. Ξεκάθαρη διατύπωση του σκοπού και των στόχων της εφαρμογής. Ξεκάθαρη περιγραφή του περιβάλλοντος όπου γίνεται η εφαρμογή ITS.

32 Βασικές Αρχές Αξιολόγησης (2/2) Σαφής περιγραφή της μεθοδολογικής προσέγγισης Καθορισμός χωρικής και χρονικής προοπτικής της αξιολόγησης Ορθή Χρήση δεικτών μέτρησης των επιπτώσεων Παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε πραγματικές και όχι μόνο σχετικές τιμές. Καθορισμός του επιπέδου στατιστικής αξιοπιστίας του αποτελέσματος αν είναι δυνατόν.

33 Παρούσα κατάσταση της αξιολόγησης των ITS στην Ευρώπη Η τεχνολογία ωριμάζει Η ανάγκη αξιολόγησης παραμένει ιδιαίτερα για τις επιπτώσεις από την εφαρμογή των ITS. Η Ευρώπη ακολουθεί διάφορες προσεγγίσεις στην αξιολόγηση, αντανακλώντας τις εθνικές προτεραιότητες, αλλά προσπαθεί να παρουσιάσει τα αποτελέσματα σε κοινή μορφή και να τα καταστήσει ευρύτερα διαθέσιμα.

34 Κύριες διαφορές στην προσέγγισης στην αξιολόγηση των ITS μεταξύ ΗΠΑ Ευρώπης Ηβασική διαφορά εντοπίζεται στην εφαρμογή: Στην Ευρώπη η αξιολόγηση χρησιμοποιείται ως μέρος της διαδικασίας ανάπτυξης του ITS (ποιοι οι στόχοι της προσπάθειας αυτής) Στις ΗΠΑ η αξιολόγηση συχνά ξεκινά όταν η διαδικασία επιλογής ανάπτυξης του ITS έχει ολοκληρωθεί (πως εφαρμόστηκε το project) Πρακτικά η διαδικασία αξιολόγησης είναι παρόμοια.

35 Διαδικασία Αξιολόγησης Δημιουργία ομάδας αξιολόγησης Ενημέρωση Κέντρων Αποφάσεων Αναφορά Ανατροφοδότηση Ανάπτυξη Στρατηγικής Προσδιορισμός Στόχων Ανάγκες Χρηστών Στρατηγική Βελτίωση διαδικασιών Ανάπτυξη πλάνου αξιολόγησης και δοκιμών Βελτίωση στρατηγικής Αξιολόγηση Μετά την εφαρμογή Αξιολόγηση πριν την εφαρμογή Συλλογή και ανάλυση δεδομένων Εφαρμογή Έλεγχος/παρακολούθηση

36 Διαδικασία Αξιολόγησης Δημιουργία ομάδας αξιολόγησης Ενημέρωση Κέντρων Αποφάσεων Αναφορά Κριτική Ανάπτυξη Στρατηγικής Προσδιορισμός Στόχων Ανάγκες Χρηστών Στρατηγική Βελτίωση διαδικασιών Ανάπτυξη πλάνου αξιολόγησης και δοκιμών Προσδιορισμός στόχων Αξιολόγηση μετά εφαρμογής Αξιολόγηση πρό - εφαρμογής Συλλογή και ανάλυση δεδομένων Εφαρμογή Επισκόπηση

37 Συγκρότηση της Ομάδας Αξιολόγησης Επιλογή των κατάλληλων ατόμων Θέματα ανεξαρτησίας Πρόσβαση σε δεδομένα

38 Διαδικασία Αξιολόγησης Δημιουργία ομάδας αξιολόγησης Ενημέρωση Κέντρων Αποφάσεων Αναφορά Κριτική Ανάπτυξη Στρατηγικής Προσδιορισμός Στόχων Ανάγκες Χρηστών Στρατηγική Βελτίωση διαδικασιών Ανάπτυξη πλάνου αξιολόγησης και δοκιμών Προσδιορισμός στόχων Αξιολόγηση μετά εφαρμογής Αξιολόγηση πρό - εφαρμογής Συλλογή και ανάλυση δεδομένων Εφαρμογή Επισκόπηση

39 Αναπτύσσοντας στρατηγική Στοιχεία στρατηγικής αξιολόγησης Ποιό το πρόβλημα που θα αναλυθεί? Ποιοι οι στόχοι του project? Ποιοι οι στόχοι της αξιολόγησης? Ποιά η μεθοδολογική προσέγγιση της αξιολόγησης? Τεχνική Ανάλυση Ανάλυση επιπτώσεων Ανάλυση χρηστών Κοινωνικό-οικονομική ανάλυση Οικονομική ανάλυση

40 Ανάγκες των ενδιαφερόμενων Χρήστες του συστήματος (Διαχειριστές και χειριστές κυκλοφορίας, επιβάτες, οδηγοί, υπηρεσίες επειγόντων περιστατικών) Κέντρα λήψης αποφάσεων για την ανάπτυξη, εισαγωγή και εφαρμογή των ITS (Κυβερνητικές υπηρεσίες, ιδιοκτήτες οδικής υποδομής, χρήστες συστήματος) Άλλοι ενδιαφερόμενοι (Κάτοικοι κατά μήκος της οδού, Πολίτες επηρεαζόμενοι από χαμηλή ποιότητα αέρα). Απαιτήσεις και προτιμήσεις Υπηρεσιών Βελτίωση διαλειτουργικότητας συστήματος Προώθηση της τηλεματικής στις μεταφορές Διεθνείς, Εθνικοί και τοπικοί στόχοι για βελτίωση της αποδοτικότητας των μεταφορών σε συγκεκριμένες περιοχές

41 Ανάπτυξη στόχων αξιολόγησης Διασταύρωση των ακόλουθων πεδίων αξιολόγησης σε στόχους του project και ανάγκες χρηστών Τεχνολογική αποτίμηση: επίδοση συστήματος, αξιοπιστία Αποτίμηση επιπτώσεων: ασφάλεια, περιβάλλον, απόδοση μεταφορών, συμπεριφορά χρηστών κτλ. Αποτίμηση αποδοχής χρηστών: γνώμες και προτιμήσεις χρηστών, προθυμία πληρωμής Κοινωνικό-οικονομική αξιολόγηση: πλεονεκτήματα και κόστη εφαρμογής συστήματος Οικονομική αποτίμηση: κεφαλαιακά και λειτουργικά κόστη

42 Τεχνολογική αποτίμηση Προσδιορίζει τις τεχνικές παραμέτρους της απόδοσης του συστήματος. Χρόνος καθυστέρησης στην αντίδραση του συστήματος. Χωρητικότητα συνδέσμων πληροφόρησης Αξιοπιστία ηλεκτρονικής υποδομής. Προσδιορίζει πότε το σύστημα πληροί τις τεχνολογικές απαιτήσεις και τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

43 Αποτίμηση Επιπτώσεων Μέτρηση ή εκτίμηση των αποτελεσμάτων μιας εφαρμογής για τις ομάδες που πιθανότερα θα επηρεαστούν Ασφάλεια και Υγεία Περιβαλλοντικές συνθήκες Οικονομία και αποδοτικότητα μεταφορών.

44 Κοινωνικό-οικονομική Αποτίμηση Εκτίμηση του κοινωνικών ωφελειών και ζημιών που προκύπτουν από την εφαρμογή σε σύγκριση με: Την υπάρχουσα κατάσταση Εναλλακτικές καταστάσεις Μετρήσεις: Άμεσου και έμμεσου κόστους και οφέλους Ποιοτικών παραμέτρων Τυπικές προσεγγίσεις: Ανάλυση κόστους ωφελειών Πολύ-κριτηριακή ανάλυση

45 Αποτίμηση αποδοχής χρηστών Εκτιμά την συμπεριφορά των χρηστών και την αντίληψη τους για τις εξεταζόμενες εφαρμογές. Οι χρήστες μπορεί να είναι: Χειριστές που εφαρμόζουν και λειτουργούν το σύστημα Επιβάτες που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες Οδηγοί που αγοράζουν και χρησιμοποιούν για την υπηρεσία εξοπλισμό εντός των οχημάτων. Μέτρα ενδιαφέροντος προς τους οδηγούς: Βελτιώσεις στην ασφάλεια Αξιοπιστία χρόνου διαδρομής

46 Οικονομική Αποτίμηση Κατάλληλη όταν η εφαρμογή εκτιμάται ότι θα έχει επιπτώσεις στο κόστος κεφαλαίου και στα λειτουργικά κόστη μιας υπηρεσίας μεταφοράς Μόνο επιδράσεις εσωτερικές της εφαρμογής και του κόστους της. Επενδυτικό και λειτουργικό κόστος Έσοδα Σημαντικό δεδομένο τα αποτελέσματα από έρευνα για την προθυμία των χρηστών να προμηθευτούν και να χρησιμοποιήσουν τη προσφερόμενη υπηρεσία

47 Διαδικασία Αξιολόγησης Δημιουργία ομάδας αξιολόγησης Ενημέρωση Κέντρων Αποφάσεων Αναφορά Κριτική Ανάπτυξη Στρατηγικής Προσδιορισμός Στόχων Ανάγκες Χρηστών Στρατηγική Βελτίωση διαδικασιών Ανάπτυξη πλάνου αξιολόγησης και δοκιμών Προσδιορισμός στόχων Αξιολόγηση μετά εφαρμογής Αξιολόγηση πρό - εφαρμογής Συλλογή και ανάλυση δεδομένων Εφαρμογή Επισκόπηση

48 Στοιχεία Πλάνου Αξιολόγησης Προσέγγιση αξιολόγησης Καθορισμός υπόθεσης Καθορισμός μεθοδολογικής προσέγγισης (μέτρα αποτελεσματικότητας, πηγές δεδομένων, δυνητικές μέθοδοι ανάλυσης) Πλάνο Διαχείρισης Αξιολόγησης Προκαταρκτική περιγραφή των τελικών εκθέσεων και του πλάνου δράσης

49 Προσέγγιση δοκιμής Παράδειγμα Στόχος Variable Speed Limits(Δανία) Υπόθεση Μέτρηση Αποτελεσματικότητας Πηγή Δεδομένων Μέθοδος Ανάλυσης Προσδιορισμός αν οι οδηγοί τηρούν τα αναγραφόμενα όρια ταχύτητας Οι οδηγοί θα συμμορφωθούν με τα αναγραφόμενα όρια Αναγραφόμενες Ταχύτητες Πραγματικές ταχύτητες Αντίληψη οδηγών Όργανα καταγραφής ταχύτητας Ερωτηματολόγ ια Περιγραφική Στατιστική Τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις Προσδιορισμός επιπτώσεων στις διαφορετικές αναπτυσσόμενες ταχύτητες Το σύστημα θα οδηγήσει σε ομογενοποίηση των αναπτυσσόμενων ταχυτήτων Διαφοροποιήσεις ταχυτήτων ANOVA Προσδιορισμός επιπτώσεων στην κυκλοφοριακή ροή Το σύστημα θα οδηγήσει σε ομογενοποίηση της κυκλοφοριακής ροής Διαφοροποιήσεις κυκλοφοριακής ροής Δεδομένα από βρόγχους ANOVA Διερεύνηση απαιτήσεων συντήρησης Το σύστημα θα τοποθετείται εύκολα και θα λειτουργεί αξιόπιστα Αποτελέσματα Συνεντεύξεων Περιγραφική Στατιστική

50 Πλάνο Διαχείρισης Αξιολόγησης Προγραμματισμός Ανάλυση δομής εργασιών / Καταμερισμός πόρων Περιγραφή συντονισμού με το προσωπικό του project Πλάνο Διαχείρισης δεδομένων

51 Συλλογή δεδομένων και ανάλυση Εφαρμογή κάθε δοκιμής (μία ή περισσότερες δοκιμές για κάθε μελέτη) Υπάρχουν 3 μεθοδολογικές προσεγγίσεις Μελέτες Πριν και μετά Συχνότητα ατυχημάτων πριν και μετά την επέμβαση Μελέτες Με και χωρίς Ικανοποίηση χρηστών με και χωρίς συσκευές πλοήγησης εντός του οχήματος Βελτιώσεις Λειτουργίας Ανάλυση της λειτουργίας της ιστοσελίδας πληροφόρησης του χρήστη

52 Συλλογή δεδομένων και ανάλυση: Δράσεις πριν την εφαρμογή Συλλογή δεδομένων «πριν» την εφαρμογή Αντικειμενικά: Βασικά προφίλ ταχυτήτων Υποκειμενικά: Ικανοποίηση χρηστών με υπάρχουσες υπηρεσίες δημοσίων συγκοινωνιών Συνεργασία με τους εφαρμόζοντες το σύστημα για διευκόλυνση της απόκτησης των δεδομένων «μετά» Δυνατότητα για έγκαιρη ανατροφοδότηση του συστήματος Χρήση βάσης ιστορικών δεδομένων και προηγούμενης εμπειρίας Αξιολόγηση των διαδικασιών

53 Συλλογή δεδομένων και ανάλυση: Δράσεις κατά και μετά την εφαρμογή Καταγραφή της εμπειρίας ανάπτυξης του συστήματος «κατά» την εφαρμογή (κόστος, προκλήσεις, στρατηγικές προώθησης και μεθοδολογίες) για να χρησιμεύσει σε παρόμοιες περιπτώσεις Συλλογή δεδομένων «μετά» την εφαρμογή Απλοποίηση της συλλογής των δεδομένων Δυνατότητα του ίδιου του συστήματος να παρέχει αυτόματα δεδομένα Συλλογή των κατάλληλων δεδομένων Ανάγκη για έλεγχο των εξωτερικών παραγόντων

54 Δράσεις αναφοράς και ανατροφοδότησης Καταγραφή του πλαισίου στο οποίο αναπτύχθηκε το σύστημα και της μεθοδολογίας αξιολόγησης Καταγραφή των επιτυχιών και αποτυχιών Παροχή δεδομένων για την επανεξέταση του συστήματος Αδύνατα σημεία για βελτίωση Δυνατά σημεία για να χρησιμοποιηθούν σε υπάρχουσες και μελλοντικές εφαρμογές

55 Εργαλεία και τεχνικές αξιολόγησης Εξέταση των αναφορών από τους φορείς υλοποίησης Παρατηρήσεις στο πεδίο Συνεντεύξεις και έρευνες ερωτηματολογίου Ανάλυση με την εφαρμογή μοντέλων προσομοίωσης Ανάλυση κόστους/ωφελειών Ανάλυση από βάσεις δεδομένων Αποτίμηση κινδύνου για την αξιολόγηση της παρεχόμενης ασφάλειας από την εφαρμογή των ΙΤS

56 Μέτρα (δείκτες) αποτελεσματικότητας Προσεκτική επιλογή (κατάλληλα, σαφή, συγκρίσιμα και με δυνατότητα για οικονομική συλλογή τους) Σε περίπτωση μη δυνατότητας συλλογής αντικειμενικών δεικτών γίνεται χρήση έμμεσων δεικτών (π.χ. μεταβλητότητα της ταχύτητας ως δείκτη του κινδύνου ατυχήματος) Χρήση υποκειμενικών μέτρων -τεχνικές δηλούμενων και αποκαλυπτόμενων προτιμήσεων- (με προσεκτικό καθορισμό των βασικών παραγόντων, των δημογραφικών στοιχείων και τη θεώρηση της στατιστικής εγκυρότητας)

57 Υποδοχή Αποτελεσμάτων Αποτελέσματα Λειτουργίας συστήματος (Εξαγόμενα) Συναντώντας τον οικονομικό σκοπό Μετράται από.. Μέτρα Απόδοσης Χρόνος Ταξιδιού Διαφοροποίηση χρόνου ταξιδιού Υπολογίζεται από Αποτελέσματα Μεταφοράς (Πηγές Δεδομένων) Χρόνοι διαδρομής Ροές Μέσες Ταχύτητες Διαφοροποίηση ταχυτήτων Μέση πληρότητα οχήματος Μέσος χρόνος διαδρομής Συμβάντα Ατυχήματα

58 Έλεγχος απόδοσης εφαρμογών Αναφορά Λειτουργίας Παρακολούθηση Σχεδιασμός Λειτουργία σε πραγματικό χρόνο

59 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ανάλυση δαπανών / αποτελέσματος (Cost effectiveness)(π.χ. αριθμός ατυχημάτων που αποφεύγονται ανά εκατομ. που δαπανάται). Συγκρίνονται τα κόστη διαφορετικών λύσεων για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Ανάλυση κόστους / ωφελειών (Cost Benefit Analysis): Σύγκριση λύσεων θεωρώντας συνολικά οφέλη και κόστη για κάθε λύση. Ανάλυση κόστους / ωφελειών για διαφορετικό χρονικό ορίζοντα (Lifecycle Cost Analysis) π.χ. μία λύση μπορεί να υλοποιηθεί νωρίτερα αλλά έχει μεγαλύτερο κόστος ή μικρότερες ωφέλειες από μία εναλλακτική λύση. Σχεδιασμός με ελάχιστο κόστος (Least Cost Planning) όπου ένα μέτρο διαχείρισης εφαρμόζεται όταν είναι αποτελεσματικό ως προς το κόστος. Αξιολόγηση με πολλαπλά κριτήρια (Multiple Accounts Evaluation) όπου συνυπολογίζονται ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια.

60 Περιγραφή Επιπτώσεων Θετική Αρνητική Ποιοτική Στόχος Πρόβλημα Ποσοτική όφελος Κόστος

61 Βήματα Αξιολόγησης Περιγραφή κάθε εναλλακτικής κατάστασης συμπεριλαμβανομένης και της υπάρχουσας κατάστασης, Καθορισμός του πλαισίου ανάλυσης, όπου ορίζονται οι επιπτώσεις και οι στόχοι που θα αναλυθούν, Ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων (όπως αλλαγές στη συμφόρηση, ατυχημάτων, εκπομπές ρύπων κ.λ.π.) με καθορισμό κατάλληλων μονάδων, Υπολογισμός του συνολικού κόστους /οφέλους για το έτος στόχο και εκτίμηση της παρούσας αξίας, Περιγραφή και ιεράρχηση, με συντελεστές βαρύτητας, ποιοτικών επιπτώσεων (όπως κοινωνική ισότητα), Διενέργεια ανάλυσης ευαισθησίας για να καθοριστεί πώς οι αλλαγές σε βασικές παραδοχές επιδρούν στα αποτελέσματα, Αναφορά αποτελεσμάτων με διάφορους τρόπους (γραφήματα, πίνακες, κατανομές, κ.λ.π.).

62 Επίπεδα Αξιολόγησης Συνειδητοποίηση: Μέτρηση της κατανόησης των διαφόρων στρατηγικών διαχείρισης της κυκλοφορίας και της στάθμευσης από τα μέλη της κάθε τοπικής κοινωνίας (κάτοικοι, δημόσιοι λειτουργοί, επιχειρηματίες, κ.λ.π.) Διάθεση: Ο βαθμός στον οποίο ο εκάστοτε φορέας υποστηρίζει τις στρατηγικές διαχείρισης της κυκλοφορίας και της στάθμευσης. Συμμετοχή: Το πόσο ο κάθε φορέας συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση και επιτυχή λειτουργία των προγραμμάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας και στάθμευσης. Ικανοποίηση: Ο βαθμός στον οποίο ο συγκεκριμένος φορέας είναι ικανοποιημένος με τη λειτουργία των προγραμμάτων διαχείρισης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Χρησιμότητα: Ο βαθμός στον οποίο ο συγκεκριμένος φορέας έχει αλλάξει τις συνήθειες μετακίνησης ως αποτέλεσμα από τη λειτουργία των προγραμμάτων διαχείρισης. Επιπτώσεις: Ο βαθμός στον οποίο η λειτουργία των προγραμμάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας και στάθμευσης έχουν προκαλέσει αλλαγές σε ότι έχει να κάνει με τη κυκλοφορία των οχημάτων, τη κυκλοφοριακή συμφόρηση, τους χώρους στάθμευσης, τα τροχαία ατυχήματα, κ.λπ., σε σχέση με την κατάσταση που υπήρχε πριν από την εφαρμογή των συγκεκριμένων προγραμμάτων.

63 Επιπτώσεις Μέτρων Διαχείρισης της Κυκλοφορίας Πολιτικές Πρακτικές σχεδιασμού, χρήσεων γης, φορολογίας κ.λ.π. Προγράμματα / Έργα Διαχείριση Κυκλοφορίας, Στάθμευσης, διαχείριση σχολικών μετακινήσεων κ.λ.π. Στρατηγικές που επιδρούν άμεσα στη συμπεριφορά των μετακινούμενων Βελτίωση ΜΜΜ, βελτίωση πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, τιμολόγηση συμφόρησης, αύξηση τελών στάθμευσης Επιπτώσεις στις μετακινήσεις Αλλαγή μέσου, αλλαγή προγραμματισμού μετακίνησης, μείωση απόστασης μετακίνησης, κ.λ.π. Οφέλη Αυξημένη κινητικότητα,και πρόσβαση, οδική ασφάλεια, καλύτερες περιβαλλοντικές συνθήκες, μείωση του κόστους μετακίνησης.

64 Στρατηγικές Διαχείρισης της Κυκλοφορίας Μέτρα ήπιας κυκλοφορίας Τιμολόγηση συμφόρησης Τιμολόγηση βασισμένη σε απόσταση Βελτίωση ΜΜΜ Βελτίωση πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων Ομαδική χρήση αυτοκινήτων Σχεδιασμός χρήσεων γης Μηχανισμός Ανασχεδιασμός του δικτύου Τιμολόγηση Τιμολόγηση Απόδοση προτεραιότητας στα ΜΜΜ Βελτίωση υποδομής και βελτιωμένη επιλογή μέσου μεταφοράς Κίνητρα και βελτιωμένη επιλογή μέσου μεταφοράς Πιο αποδοτική χρήση γης, παροχή εναλλακτικών επιλογών μετακίνησης Αλλαγές στις μετακινήσεις Μείωση ταχυτήτων, βελτίωση συνθηκών για ευάλωτους χρήστες οδού Αλλαγή χρονομετακίνησης, μείωση μετακίνησης σε συγκεκριμένα τμήματα του οδικού δικτύου Μείωση συνολικών μετακινήσεων Αλλαγή μέσου, αύξηση χρήσης ΜΜΜ Αλλαγή μέσου, ενθάρρυνση περπατήματος και ποδηλασίας Αύξηση πλήρωσης Ι.Χ. και μείωση μετακινήσεων Αλλαγή μέσου, μείωση ιδιοκτησία Ι.Χ. και μήκους μετακίνησης

65 Σύγκριση μεταξύ της παραδοσιακής και της σύγχρονης προσέγγισης στο σχεδιασμό των αστικών μεταφορών Η παραδοσιακή προσέγγιση στο σχεδιασμό των μεταφορών Η νέα προοπτική: βιώσιμες μεταφορές& αστική ανάπτυξη Φυσική διάσταση Κινητικότητα Έμφαση στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία Ο δρόμος ως διάδρομος κίνησης Μηχανοκίνητη κυκλοφορία Πρόβλεψη κυκλοφορίας Οικονομική αποτίμηση Η μετακίνηση ως ικανοποίηση της ζήτησης Αύξηση της ταχύτητας Ελαχιστοποίηση του χρόνου μετακίνησης Διαχωρισμός ανθρώπων και κυκλοφορίας Κοινωνική διάσταση Προσπελασιμότητα Ανθρωποκεντρική προσέγγιση Ο δρόμος ως χώρος Όλα τα μέσα μεταφοράς με τους πεζούς και τα δίκυκλα να έχουν προτεραιότητα έναντι των χρηστών του Ι.Χ. Όραμα για το σύνολο της πόλης Πολυκριτηριακή ανάλυση για να λάβει υπόψη περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια Η μετακίνηση ως ικανοποίηση της ζήτησης αλλά και ως «σημαντική» δραστηριότητα Ήπια κυκλοφορία Λογικοί χρόνοι μετακίνησης Συνύπαρξη ανθρώπων και κυκλοφορίας

66 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Ορισμός Μονάδες Μέτρησης Μέσα Δείκτες Θεώρηση χρήσεων γης Στρατηγικές βελτίωσης των Μεταφορών Εφαρμογές Μέτρων TDM Κυκλοφορία οχημάτων Μετακινήσεις Οχημάτων Οχηματοχιλιόμετρα και μετακινήσεις οχημάτων ΙΧ οχήματα (Επιβατικά αυτοκίνητα και φορτηγά) Κυκλοφοριακοί φόρτοι, ταχύτητες, επίπεδο εξυπηρέτησης οδού, κόστος ανά οχηματοχιλιόμετρο, προσφορά στάθμευσης Χαμηλές πυκνότητες, προαστιακή ανάπτυξη Αύξηση χωρητικότητας οδών και χώρων στάθμευσης, ταχύτητας και ασφάλειας, ελαχιστοποίηση του χρόνου με ΙΧ Μη επιθυμητή μείωση των μετακινήσεων παρά μόνο σε συνθήκες συμφόρησης Κινητικότητα Μετακινήσεις προσώπων και αγαθών Ανθρωποχιλιόμετρα, μετακινήσεις προσώπων και τονοχιλιόμετρα ΙΧ οχήματα, ΜΜΜ, ποδήλατα, πεζή Μετακινήσεις προσώπων και ταχύτητες, επίπεδο εξυπηρέτησης οδού και ΜΜΜ, κόστος ανά μετακίνηση προσώπου Μέσες πυκνότητες για εξυπηρέτηση από ΜΜΜ Αύξηση συνολικής χωρητικότητας συστήματος μεταφορών, ταχύτητας και ασφάλειας Μέτρα για βελτίωση κινητικότητας προσώπων και αγαθών Πρόσβαση Ευκαιρία πρόσβασης σε αγαθά, υπηρεσίες και δραστηριότητες Μετακινήσεις Όλα τα μέσα συμπεριλαμβανομένης και της τηλεπικοινωνίας Επίπεδο εξυπηρέτησης συνδυασμένων μεταφορών, πρόσβαση χρήσεων γης (εκφρασμένη σε χρόνο), αποδοτικότητα κόστους. Συγκέντρωση και ανάμειξη χρήσεων γης Διάφορα μέτρα για την αύξηση χωρητικότητας συστήματος μεταφορών και χρήσεων γης και ασφάλειας Μέτρα με στόχο την αποδοτικότητα του κόστους.

67 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΤΡΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Κυκλοφορία Κινητικότητα Πρόσβαση Βελτίωση Οδικής Υποδομής Χ Χ Χ Βελτίωση ΜΜΜ Χ Χ Βελτίωση πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων Χ Χ Ομαδική χρήση αυτοκινήτων Χ Χ Βελτίωση πρόσβασης μη μηχανοκίνητης κυκλοφορίας Χ Ελεγχόμενη πρόσβαση αυτοκινήτων Χ Σχεδιασμός χρήσεων γης Χ

68 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ Κινητικότητα Πρόσβαση Σκοπός Μέσο Απόσταση Χρόνος (σε μίλια) Εργασία Ι.Χ Από το χώρο στάθμευσης στο Περπάτημα γραφείο Στο εστιατόριο Περπάτημα Επιστροφή από εστιατόριο στο Περπάτημα γραφείο Από το γραφείο Περπάτημα στο Parking Επιστροφή στο Ι.Χ σπίτι Στο εμπορικό Ποδήλατο κέντρο Μετακινήσεις μέσα στο Περπάτημα εμπορικό κέντρο Επιστροφή στο Ποδήλατο σπίτι Βόλτα Περπάτημα Ι.Χ. 2 μετακινήσεις (20%) 30.0 (87%) 60 (50%) Πεζή 6 μετακινήσεις (60%) 2.4 (7%) 48 (40%) Ποδήλατο 2 μετακινήσεις 2.0 (6%) 12 (10%) (20%) Συνολικά 10 μετακινήσεις Ταχύτητες Ι.Χ. = 30mph Περπάτημα = 3mph Ποδήλατο = 10mph

69 Αξιολόγηση εφαρμογής σημαντικών μέτρων διαχείρισης της κυκλοφορίας στις παρακάτω κατηγορίες : Μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας οχημάτων Μέτρα ήπιας κυκλοφορίας Συστήματα οδικής τιμολόγησης Χώροι στάθμευσης για μετεπιβίβαση Εφαρμογές έξυπνων συστημάτων μεταφοράς

70 Μέτρα Περιορισμού της Κυκλοφορίας Οχημάτων Τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας μπορούν να καταταχτούν με βάση το σκοπό που επιδιώκουν να εκπληρώσουν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: είτε στη μείωση της κατοχής αυτοκινήτων, είτε στην ελάττωση της χρήσης του αυτοκινήτου είτε σε άλλους επιβαλλόμενους ελέγχους. Έτσι οι περιορισμοί της κυκλοφορίας μπορεί να αποβλέπουν στη μείωση: Της ιδιοκτησίας των αυτοκινήτων Των διαθέσιμων χώρων στάθμευσης Της χρήσης των αυτοκινήτων

71 Μέτρα Περιορισμού της Χρήσης των Αυτοκινήτων Τα μέτρα περιορισμού της χρήσης των αυτοκινήτων μπορούν να χωριστούν σε 4 κατηγορίες: Στους φυσικούς περιορισμούς Στην επιδίωξη των καθυστερήσεων Στους ρυθμιστικούς ελέγχους κυκλοφορίας Και στους οικονομικούς περιορισμούς

72 Σχέση μεταξύ επιβαλλόμενων ελέγχων και επιδιωκόμενου στόχου ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΣΕ ΜΕΙΩΣΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Φυσικός Περιορισμός _ Μείωση των θέσεων (κυρίως παρά το κράσπεδο), περιορισμός προσφοράς (όχι νέες άδειες κατασκευής) Μέτρα ήπιας κυκλοφορίας Ρυθμιστικοί περιορισμοί Μέγιστος αριθμός Ι.Χ. αυτοκινήτων ανά νοικοκυριό. Απαιτήσεις ύπαρξης θέσεων στάθμευσης με αγορά Ι.Χ. αυτοκινήτων Ώρες λειτουργίας σταθμών. Χρονικοί περιορισμοί των παρά το κράσπεδο θέσεων. Απαίτηση άδειας στάθμευσης Άδεια για κυκλοφορία σε ορισμένες περιοχές. Σύστημα μονών ζυγών Επιδίωξη καθυστερήσεων Έλεγχος εισόδου σε περιοχή. Αλλαγές στις κατευθύνσεις των οδών. Επιβαλλόμενα χαμηλά όρια ταχύτητας Οικονομικά μέτρα Φορολογία. Επιλεκτική Φορολογία (ορισμένες κατηγορίες / περιοχές) Αυξημένα τέλη στάθμευσης Διόδια. Τέλη χρήσης οδικών δικτύων περιοχής. Άδειες για είσοδο σε περιοχή

73 Ελεγχόμενη είσοδος σε μια περιοχή Συστήματα που βασίζονται στη χρήση συσκευών αυτόματης αναγνώρισης πινακίδων οχημάτων (ANPR) σε συνδυασμό με μία βάση δεδομένων αποδεκτών οχημάτων Κολωνάκια που ανυψώνονται Σηματοδότηση που συνοδεύεται από κατάλληλη σήμανση και ενεργοποιείται από τα ίδια τα οχήματα.

74 Ελεγχόμενη πρόσβαση με κολωνάκια που ανυψώνονται

75 Αποτελέσματα από την εφαρμογή ελεγχόμενης πρόσβασης με σηματοδότηση και σήμανση σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις: Μείωση κυκλοφορίας επιβατικών οχημάτων στο εσωτερικό των ελεγχόμενων περιοχών κατά 33 78% Μείωση καθυστερήσεων κατά 18% Μείωση εκπομπών, ρύπων Ενθάρρυνση πεζή μετακινήσεων, χρήσης δημόσιας συγκοινωνίας και δικύκλων Θετική αντίδραση και ενεργή συμμετοχή των κατοίκων των ελεγχόμενων περιοχών.

76 Παραδείγματα Καλών Πρακτικών στον Αστικό Χώρο ΗΜΕΘΟΔΟΣ CAR-SHARING Τα βασικά πλεονεκτήματα της μεθόδου του Car- Sharing είναι τα εξής: Μειώνει τον αριθμό των αυτοκινήτων δεδομένου ότι κάθε όχημα car-sharing, αντικαθιστά 4 έως 10 ιδιωτικά αυτοκίνητα. Η μέθοδος αυτή βρήκε εφαρμογή στη πόλη της Βρέμης στη Γερμανία, όπου περίπου 700 ιδιωτικά οχήματα έχουν αντικατασταθεί με οχήματα car-sharing. Μειώνεται η απόσταση σε μίλια που διανύουν το σύνολο των οχημάτων σε μια περιοχή, καθώς πλέον κυκλοφορούν λιγότερα οχήματα για τον ίδιο αριθμό μετακινουμένων Ενισχύεται η χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς και άλλων μέσων φιλικότερων προς το περιβάλλον Βελτιώνει την περιβαλλοντική ποιότητα των πόλεων Χρησιμοποιεί μικρότερα και λιγότερο ρυπογόνα οχήματα = Bremen: km less= 185 tons less CO 2 per year

77 Μεθοδολογία αποτίμησης μέτρων ήπιας κυκλοφορίας Η μεθοδολογία αποτίμησης της αποτελεσματικότητας των μέτρων ήπιας κυκλοφορίας είναι συνάρτηση των επιδιωκόμενων στόχων από την εφαρμογή τους. Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν δύο σημεία αναφοράς: Η απόλυτη τιμή της παραμέτρου, η οποία γενικά καταδεικνύει το πρόβλημα Η μεταβολή της παραμέτρου με την εφαρμογή των προτεινόμενων επεμβάσεων η οποία εκτιμάται σε μια ανάλυση κόστους ωφελειών.

78 Ανάλυση κόστους ωφελειών μέτρων ήπιας κυκλοφορίας ΟΦΕΛΗ Αυξημένη οδική ασφάλεια Αύξηση της άνεσης για πεζούς και ποδηλάτες Αποθάρρυνση χρήσης Ι.Χ. και ενίσχυση μη μηχανοκίνητης κυκλοφορίας Περιβαλλοντικά οφέλη Αυξημένη δραστηριότητα και αλληλεπίδραση γειτονιάς Αύξηση αξίας γης Μείωση της εξάπλωσης των προαστίων Αισθητική αναβάθμιση των δρόμων

79 Κόστος κατασκευής Ανάλυση κόστους ωφελειών μέτρων ήπιας κυκλοφορίας Διεκδίκηση ευθυνών Καθυστερήσεις οχημάτων Μεταφορά κυκλοφορίας σε άλλους δρόμους Προβλήματα σε οχήματα πρώτης ανάγκης και τροφοδοσίας Δυσκολία και σύγχυση στους οδηγούς ΚΟΣΤΗ Προβλήματα στους ποδηλατιστές και στα Α.Μ.Ε.Α.

80

81 Επιπτώσεις των Διαφόρων Συστημάτων Οδικής Χρέωσης Α) ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΚΙΝΗΣΗ H οδική χρέωση επηρεάζει περισσότερο το χρόνο πραγματοποίησης της μετακίνησης και την επιλογή της διαδρομής απ ότι την κατανομή στα διαφορετικά μέσα μεταφοράς. Παρατηρήθηκε μείωση των μετακινήσεων σε ώρες αιχμής από 10% (πόλεις της Νορβηγίας) σε 20% (Στοκχόλμη, Σιγκαπούρη, 1990) έως 44% (Σιγκαπούρη, 1975). Η τιμολόγηση χρήσης κάποιων δρόμων μπορεί να μετατοπίσει τα οχήματα σε δρόμους χωρίς χρέωση ή σε κοντινότερους προορισμούς. Η τιμολόγηση για τον περιορισμό της κυκλοφοριακής συμφόρησης (δηλ., υψηλότερο αντίτιμο κατά τη διάρκεια των ωρών κυκλοφοριακής αιχμής) μπορεί να ωθήσει στη μετατόπιση των μετακινήσεων σε ώρες εκτός αιχμής. Όσο καλύτερες οι εναλλακτικές λύσεις μετακίνησης (πχ. διέλευση από άλλη οδό), η υψηλότερη οδική τιμολόγηση θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη μετατόπιση των μετακινήσεων χωρικά και χρονικά. Σε περίπτωση που η οδική τιμολόγηση χρησιμοποιείται για να χρηματοδοτήσει την επέκταση του οδικού δικτύου που αλλιώς δεν θα γινόταν, μπορεί τελικά να οδηγήσει σε αύξηση του συνολικού αριθμού των μετακινήσεων.

82 Β) ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τα αποτελέσματα στο περιβάλλον εξαρτώνται από τον τρόπο σχεδιασμού του συστήματος της οδικής χρέωσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει προταθεί ο σχεδιασμός των χρεώσεων να περιλαμβάνει και περιβαλλοντικά μέτρα (κατηγοριοποίηση των οχημάτων βάσει των εκπομπών ρύπων), πέρα από το περιβαλλοντικό όφελος που προκύπτει εξαιτίας της μείωσης της συμφόρησης. Η μείωση των ολικών εκπομπών ρύπων είναι σχετικά μικρή (για μείωση της κυκλοφορίας κατά 20-30% η συνολική μείωση των ρύπων είναι της τάξης των 2-3%. Γ) ΣΤΗ ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΙΚΗΣ ΧΡΕΩΣΗΣ (συνάρτηση του τρόπου χρήσης των εσόδων π.χ. για επενδύσεις στο οδικό δίκτυο ή στα ΜΜΜ ή στη στάθμευση)

83 Παραδείγματα Καλών Πρακτικών στον Αστικό Χώρο ΗΜΕΘΟΔΟΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΟΔΙΩΝ Η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε με επιτυχία στο Λονδίνο, στη Ρώμη και στη Στοκχόλμη Βασίζεται σε τεχνολογία αυτόματης ανάγνωσης πινακίδας Με τη χρήση της μεθόδου των αστικών διοδίων παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας του αέρα (μείωση 40% των εκπομπών CO2 και 13% PM στη πόλη της Στοκχόλμης Αποτελεί αποτελεσματικό εργαλείο διαχείρισης της μεταφορικής ζήτησης Rome

84 Παραδείγματα Καλών Πρακτικών στον Αστικό Χώρο ΗΜΕΘΟΔΟΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΟΔΙΩΝ Ιδιαίτερα για την περίπτωση του Λονδίνου, η μέθοδος αυτή: Ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2003 Ο καθορισμός της ζώνης χρέωσης γίνεται με ειδική σήμανση και διαγράμμιση. Η πληρωμή του αντιτίμου (8 από τον Ιούλιο 2005) μπορεί να γίνει σε εκδοτήρια και μηχανήματα στην οδό αλλά και μέσω διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου. Ισχύουν εξαιρέσεις (δίκυκλα, ταξί, οχήματα ΑμεΑ, οχήματα που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα, λεωφορεία και οχήματα έκτακτης ανάγκης), ειδικές χρεώσεις για τους κατοίκους της περιοχής (90% έκπτωση) και ετήσιες, μηνιαίες και εβδομαδιαίες κάρτες εισόδου με έκπτωση. Από την εφαρμογή του μέτρου έως το 2005 παρουσιάστηκε 26% μέση μείωση της συμφόρησης στη ζώνη κατά τις ώρες χρέωσης, χωρίς σημαντική εκτροπή της κυκλοφορίας προς το γειτονικό οδικό δίκτυο. Οι καθυστερήσεις μειώθηκαν από 2,3 λεπτά/χλμ. το 2002 σε 1,8 λεπτά/χλμ. το Παρουσιάστηκε αύξηση της επιβατικής κίνησης σε λεωφορεία και μετρό στο κέντρο της πόλης αλλά και μείωση των ατυχημάτων. Παρατηρήθηκε μείωση της εκπομπής NOx και PM10 κατά 13% και 15% αντίστοιχα στη ζώνη χρέωσης κατά την περίοδο

85 Αξιολόγηση των Χώρων Στάθμευσης για Μετεπιβίβαση «Park & Ride Α) Πολιτικές / κυκλοφοριακές παράμετροι προς εξέταση Μείωση της απόστασης μετακίνησης με ΙΧ Μείωση της κυκλοφορίας στη κεντρική περιοχή Απώλεια πράσινης ζώνης (σε περίπτωση περιφερειακών park & ride) Πρόσθετες διαδρομές από ΜΜΜ Προσέλκυση από το σύστημα νέων μετακινήσεων με ΙΧ αυτοκίνητο Β) Οικονομικές Παράμετροι Το συνολικό κόστος μετακίνησης (ΙΧ, parking &ΜΜΜ) σε σχέση με το κόστος μετακίνησης του ΙΧ αυτοκινήτου.

86 Κυκλοφοριακά προβλήματα στις σύγχρονες πόλεις και βιωσιμότητα Διαμόρφωση πολιτικών αποθάρρυνσης των μετακινήσεων ή στροφή τους σε εναλλακτικά μέσα μεταφοράς (βιώσιμη αστική ανάπτυξη) Χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας σαν εργαλείο προς την κατεύθυνση αυτή Μείωση του αριθμού των μετακινήσεων (απόυλοποίηση) σαν αποτέλεσμα της κατάλληλης πολιτικής

87 Το πολιτικό πλαίσιο της ανάπτυξης ευφυών μεταφορών Αναγνωρισμένο μέσο αντιμετώπισης των συνεχώς αυξανόμενων κυκλοφοριακών προβλημάτων Ευρωπαϊκή Πολιτική για Μεταφορές (White paper, European Transport policy for 2010): Άνιση ζήτηση για μεταφορικά μέσα (ανάγκη για διαχείριση της ζήτησης) Κυκλοφοριακή συμφόρηση (ανάγκη για διαχείριση κυκλοφορίας) Αύξηση ατυχημάτων (ανάγκη για μέτρα πρόληψης και ενεργητικής αντιμετώπισης) Διατροπικές αλυσίδες ταξιδιού (ανάγκη για ενοποιημένα συστήματα μεταφορών) Διεύρυνση ΕΕ (ανάγκη για διαλειτουργικότητα συστημάτων μεταφορών) Επιχειρησιακά Προγράμματα της Κοινωνία της Πληροφορίας

88 Ευφυείς μεταφορές (ITS) στο πλαίσιο της πόλης: Βασικοί στόχοι Διαχείριση κυκλοφορίας Διαχείριση ζήτησης Διαχείριση στάθμευσης Πληροφόρηση & Καθοδήγηση επιβάτη Πληρωμή στις μεταφορές Ασφάλεια μεταφορών και αντιμετώπιση συμβάντων Ηλεκτρονικό Εμπόριο

89 Σύστημα αστικής διαχείρισης κυκλοφορίας Στόχος: Συντονισμός σηματοδοτών Παρακολούθηση κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο, και πρόβλεψη εξέλιξης κίνησης Διαχείριση εκτάκτων συμβάντων Μέγιστη αξιοποίηση: Ενοποίηση με συστήματα διαχείρισης ΜΜΜ (π.χ. Προτεραιότητα ΜΜΜ σε σηματοδότες)

90 Σύστημα πληροφόρησης επιβατών Στόχος: Πληροφόρηση οδηγών για συμφόρηση και έκτακτα γεγονότα. Στατική & δυναμική πληροφόρηση επιβατών για ΜΜΜ Διάχυση πληροφορίας από πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων (VMS), διαδίκτυο και κινητά τηλέφωνα Εργαλείο διαχείρισης ζήτησης Μέγιστη αξιοποίηση: Ενοποίηση όλων των πηγών πληροφορίας (για ΙΧ & ΜΜΜ), χρήση ποικίλων τεχνολογιών και μέσων πληροφόρησης.

91 Σύστημα καθοδήγησης εντός του οχήματος Στόχος: Πλοήγηση οδηγού Πληροφόρηση για κυκλοφορία, πραγματικού χρόνου Συστήματα υποβοήθησης οδήγησης Χρήση ποικίλου υφιστάμενου εξοπλισμού. Για παράδειγμα ραδιόφωνο και RDS-TMC τεχνολογία

92 Σύστημα διαχείρισης στάθμευσης Στόχος: Πληροφόρηση για διαθέσιμες θέσεις / Καθοδήγηση του οδηγού. VMS και άλλες τεχνολογίες πληροφόρησης (π.χ. Internet) Επίσης, συστήματα πληρωμής και ελέγχου πρόσβασης Εργαλείο διαχείρισης ζήτησης Μέγιστη αξιοποίηση: Διασύνδεση με συστήματα στάθμευσης & μετεπιβίβασης (park & ride)

93 Σύστημα ηλεκτρονικού εισιτηρίου Στόχος: Διευκόλυνση συναλλαγών για την χρήση ΜΜΜ Τεχνολογία έξυπνων καρτών «Πλατφόρμα» για την προώθηση των ΜΜΜ και εύκολη υλοποίηση ενιαίου εισιτηρίου Μέγιστη αξιοποίηση: Ενοποίηση διαχείρισης πληρωμής διαφορετικών μέσων (στάθμευση, εισιτήριο δημόσιων συγκοινωνιών, διόδια)

94 E-commerce Ηδιάδοση και αυξανόμενη χρήση του e-commerce γενικά θα οδηγήσει σε μείωση των αναγκών για μετακινήσεις (από-υλοποίηση) Η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί πια συστατικό μέρος των διαδικασιών logistics και μεταφορών/διανομής αγαθών Η ίδια η συγκοινωνιακή πληροφορία αποτελεί ψηφιακό «προϊόν» και ένα τμήμα του e-commerce (Infomobility, ακμάζουσα βιομηχανία της Νέας Οικονομίας)

95 «Έξυπνες» υποδομές (1/2)

96 «Έξυπνες» υποδομές (2/2)

97 Εφαρμογή των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών στον διεθνή χώρο Η εφαρμογή της πόλης του Τορίνο (The Turin Case-Study): Επιβλέπων (City Supervisor) Διαχείριση Δημόσιων Συγκοινωνιών (Public Transport Management) Έλεγχος Κυκλοφορίας (Urban Traffic Control) Επόπτευση και Έλεγχος της Ποιότητας (Environment Monitoring and Control) του Περιβάλλοντος Διαχείριση και Έλεγχος της Στάθμευσης (Parking Control and Management) Πινακίδες Μεταβλητών Μηνυμάτων (Variable Message Signs) Πληροφόρηση (Information Media Control) Ηλεκτρονική Πληρωμή Κομίστρου (Fares and Debiting) Προτεραιότητα (Maximum Priority) Καθοδήγηση (Route Guidance)

98 Eφαρμογή της πόληςτουτορίνο

99 Αξιολόγηση ITS (1/2) Πλεονεκτήματα Φορέας Διαχείρισης Διευκόλυνση στη διαδικασία λήψης απόφασης Μείωση κόστους μισθοδοσίας Μείωση παραβατικότητας Δυνατότητα συνεργασίας των συστημάτων Χρήστης Αποδοτικότερες μετακινήσεις Συμπληρωματικότητα ΜΜΜ Μείωση ρύπανσης Μείωση ατυχημάτων Εύρεση βέλτιστων διαδρομών και καθοδήγηση σε έκτακτα περιστατικά Βελτίωση της ασφάλειας επιβατών και προσωπικού Βελτίωση επιπέδου άνεσης των επιβατών Προστασία και πληροφόρηση σε ευάλωτους χρήστες

100 Αξιολόγηση ITS (2/2) Μειονεκτήματα Κόστος - Εγκατάστασης - Λειτουργίας - Συντήρησης και Επιδιόρθωσης - Εξειδίκευσης προσωπικού - Ειδικού προσωπικού - Αναβαθμίσεων Συμβατότητα και Τυποποίηση Τεχνολογική Απαξίωση Κοινωνικές Επιπτώσεις

101 Εκτιμώμενα οφέλη (1/2) Χρόνος ταξιδιού - Μεγιστοποίηση αποδοτικότητας υποδομών Κόστος διαχείρισης - Μεγιστοποίηση αποδοτικότητας λειτουργίας φορέων διαχείρισης μεταφορικών υποδομών Περιβαλλοντικοί ρύποι - Μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κυκλοφορία Ποιότητα ζωής - Βελτιστοποίηση της εξυπηρέτησης του πολίτη Ατυχήματα - Ασφάλεια στις μεταφορές

102 Εκτιμώμενα οφέλη (2/2) 6% 5% 4% 1% 44% Accident Cost Savings Time Savings Emissions / Fuel Operating Cost Savings Agency Cost Savings Other 40% Source: Apogee Report on Global ITS Benefits ( )

103 Αστικά συστήματα ευφυών μεταφορών Διαχείριση ΜΜΜ Διαχείριση αστικής κυκλοφορίας Διαχείριση Στάθμευσης Διαχείριση Ζήτησης Παρακολούθηση στόλου Αστικά Διόδια Ηλεκτρονικό εισιτήριο Πληροφόρηση επιβατών Υποστήριξη Οδηγού / Customers Navigation