Εφαρµογή Παιδαγωγικών Υποδειγµάτων µε Χρήση Οπτικοακουστικού Υλικού στο ιαδίκτυο Η περίπτωση της µάθησης µε ανάπτυξη έργου

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ στην ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Μαρία Αµαρλαριώτου Εφαρµογή Παιδαγωγικών Υποδειγµάτων µε Χρήση Οπτικοακουστικού Υλικού στο ιαδίκτυο Η περίπτωση της µάθησης µε ανάπτυξη έργου Implementation of Pedagogical Patterns with the Use of Audiovisual Material on the Internet The case of project-based learning Επιβλέπων: ΣΤΑΥΡΟΣ ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ Επίκουρος Καθηγητής ιπλωµατική Εργασία που υποβάλλεται στο πλαίσιο της µερικής εκπλήρωσης των απαιτήσεων για την απόκτηση Μεταπτυχιακού ιπλώµατος στην Πληροφορική µε εξειδίκευση στη Κατεύθυνση «Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2008

2 Η ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Σταύρος ηµητριάδης, Επίκουρος Καθηγητής Θρασύβουλος Κωνσταντίνος Τσιάτσος, Λέκτορας Κωνσταντίνος Καρανίκας, Καθηγητής Η έγκριση της ιπλωµατικής αυτής Εργασίας από το Τµήµα Πληροφορικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήµιου Θεσσαλονίκης δεν υποδηλώνει την αποδοχή των γνωµών του συγγραφέα. (Νόµος 5343/32, άρθρο 202, παρ. 2) 2

3 Στη µητέρα µου Ευαγγελία, στα αδέρφια µου Αθανασία και Θάνο και σε όλους όσους στάθηκαν δίπλα µου. Στη µνήµη του πατέρα µου, Ευάγγελου. 3

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα παιδαγωγικά υποδείγµατα αποτελούν εκπαιδευτικές λύσεις που µπορούν να εφαρµοστούν σε κάθε περίπτωση µάθησης και διδασκαλίας µε διαφορετικό τρόπο κάθε φορά. Στην παρούσα διπλωµατική εργασία χρησιµοποιήσαµε κάποια παιδαγωγικά υποδείγµατα για να αναπτύξουµε web-παρουσιάσεις, για τα προπτυχιακά µαθήµατα «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» και «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού», τα οποία προσφέρονται στο 6 ο και 8 ο εξάµηνο αντίστοιχα του προγράµµατος σπουδών του τµήµατος Πληροφορικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Η επιλογή των υποδειγµάτων έγινε µε βάση τη βιβλιογραφία που µελετήθηκε και τα µαθήµατα που θα διευκόλυναν την εφαρµογή αυτών. Τα υποδείγµατα που επιλέξαµε για το µάθηµα «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» ήταν τα Early Bird και Tool Box - Toy Box µε τα οποία παρουσιάσαµε τις βασικές έννοιες που έπρεπε να διδαχθούν και τα πιο βασικά εργαλεία που θα βοηθούσαν τους φοιτητές να αναπτύξουν την εργασία τους σε περιβάλλον Flash στο τέλος του εξαµήνου. Για το µάθηµα «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» αξιοποιήθηκαν τα υποδείγµατα Early Bird και Lay of the Land για να παρουσιάσουµε τα πιο σηµαντικά θέµατα και να περιγράψουµε το τεχνούργηµα (εκπαιδευτική εφαρµογή) που θα έπρεπε να λάβουν υπόψη οι οµάδες ανάπτυξης έργου για να υλοποιήσουν το δικό τους εκπαιδευτικό λογισµικό. Η ανάπτυξη του οπτικοακουστικού υλικού έγινε µε εξειδικευµένα προγράµµατα λήψης - επεξεργασίας βίντεο, δηµιουργίας e-learning µαθηµάτων και ερωτήσεων, µε τα οποία αναπτύχθηκαν κατάλληλες webπαρουσιάσεις, οι οποίες διατίθενται µέσω του ιαδικτύου. Τέλος παρατίθενται δυο ερωτηµατολόγια αξιολόγησης των web-παρουσιάσεων για τα δύο προαναφερόµενα µαθήµατα. Τα ερωτηµατολόγια αυτά δηµιουργήθηκαν µε σκοπό να διαπιστώσουµε κατά πόσο η χρήση των παρουσιάσεων αυτών βοήθησε τους φοιτητές να υλοποιήσουν τις εργασίες τους και κατά πόσο κατανόησαν µέσω αυτών τις διάφορες έννοιες και δραστηριότητες που τους παρουσιάζονταν. Ωστόσο η συλλογή δεδοµένων και η επεξεργασία των αποτελεσµάτων πραγµατοποιήθηκε µόνο για το µάθηµα «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό», όπου καταγράφηκαν οι απόψεις των φοιτητών για τις web-παρουσιάσεις. 4

5 ABSTRACT Pedagogical Patterns comprise educational solutions which can be implemented in each case of learning and teaching in a different way. In our master thesis we used three patterns in order to implement web presentations for two undergraduate courses called Learning Theories & Educational Software and Design and Evaluation of Educational Software, which are correspondingly taught in the 6 th and 8 th semester in Department of Informatics of Aristotle University of Thessaloniki. The selection of these patterns based on literature that was studied and the two courses that facilitate the implementation of them. In particular, we used Early Bird and Tool Box Toy Box for the course Learning Theories & Educational Software so as to present the most important ideas and essential tools which would help students to develop Flash projects in the end of semester. In addition, Early Bird and Lay of the Land were selected for the course Design and Evaluation of Educational Software so that we present the most important topics and describe an artifact (an educational application) that project-based groups should take into consideration in order to implement their educational software. The implementation of audiovisual material was done with the aid of specialized capture-edit video programs, e-learning courses and easy-to-use quiz creators for making highly customized Flash-based presentations and quizzes. Using these tools we produced web presentations that were available on the Internet. Last but not least, we present two questionnaires for the web presentations of two above courses. These questionnaires were designed so that we assess to what extent these web lectures help students to do their assignments and understand the concepts and activities that were presented to the former. However, the collection of data and the process of results which present student s aspects of web presentations took in place only for the first course called Learning Theories & Educational Software. 5

6 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην παρούσα διπλωµατική εργασία παρουσιάζουµε τι είναι τα παιδαγωγικά υποδείγµατα και πως µπορούν να χρησιµοποιηθούν για να βελτιώσουν τη µάθηση µε τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού. Πιο συγκεκριµένα τα παιδαγωγικά υποδείγµατα αποτελούν βασικές εκπαιδευτικές ιδέες που εφαρµόζονται σε παρόµοιες περιπτώσεις µάθησης και διδασκαλίας. Με βάση τα υποδείγµατα που µελετήσαµε στη βιβλιογραφία, υλοποιήθηκαν web-παρουσιάσεις για δυο προπτυχιακά µαθήµατα «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» και «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού», τα οποία προσφέρονται αντίστοιχα στο 6 ο και 8 ο εξάµηνο του προγράµµατος σπουδών Πληροφορικής. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι για το µάθηµα «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» ήταν η ενίσχυση της συνεργατικής δραστηριότητας µεταξύ των φοιτητών της κάθε οµάδας για την ανάπτυξη έργου. Στο µάθηµα αυτό εφαρµόστηκαν τα υποδείγµατα Lay of the Land και Early Bird. Σύµφωνα µε το Lay of the Land παρουσιάστηκε ένα τεχνούργηµα στους φοιτητές, το οποίο έδινε τις κατευθυντήριες γραµµές στις οµάδες των φοιτητών και αποτέλεσε τη βάση για τη δηµιουργία των δικών τους εφαρµογών, ενώ µε το Early Bird παρουσιάστηκαν τα πιο σηµαντικά θέµατα που αφορούσαν στον τρόπο εργασίας των οµάδων, τα βήµατα ανάπτυξης που έπρεπε να ακολουθήσουν κτλ. Ακολούθως οι εκπαιδευτικοί στόχοι του µαθήµατος «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» ήταν αφενός η υποστήριξη προγραµµατισµού σε Flash και αφετέρου η ανάπτυξη µιας εργασίας από τους φοιτητές του 6 ου εξαµήνου µε βάση το συγκεκριµένο περιβάλλον. Ο συνδυασµός των υποδειγµάτων που επιλέχθηκε για την ανάπτυξη των web-παρουσιάσεων ήταν αυτός των Early Bird και Tool Box Toy Box σύµφωνα µε τα οποία παρουσιάστηκαν οι βασικές έννοιες και τα βασικά εργαλεία (κοµµάτια κώδικα) που έπρεπε να µάθει ο φοιτητής, ώστε να είναι αργότερα σε θέση να αναπτύξει όχι µόνο τη εργασία του στο τρέχον µάθηµα αλλά και επόµενες εργασίες σε µελλοντικά µαθήµατα της κατεύθυνσης ΤΠΕ-Ε. Τέλος, για την ανάπτυξη των web-παρουσιάσεων χρησιµοποιήθηκαν τρία προγράµµατα εκ των οποίων τα δυο αποτελούν components του Microsoft PowerPoint: το Articulate Presenter (πρόγραµµα δηµιουργίας e- learning µαθηµάτων µε προσθήκη ήχου και διάδρασης) και το Articulate Quizmaker (πρόγραµµα δηµιουργίας ερωτήσεων κλειστού τύπου), ενώ το Camtasia Studio αποτελεί πρόγραµµα λήψης και επεξεργασίας βίντεο. Πιο αναλυτικά η εργασία δοµείται σε κεφάλαια ως εξής: Στο 1ο κεφάλαιο: ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΑ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΑ γίνεται µια ιστορική αναδροµή των υποδειγµάτων. ίνεται ο ορισµός τους και περιγράφεται η πορεία που ακολούθησαν, από τα αρχιτεκτονικά υποδείγµατα του Alexander, τα υποδείγµατα σχεδίασης µέχρι και τα παιδαγωγικά υποδείγµατα του Bergin. Στη συνέχεια του κεφαλαίου παρουσιάζονται δεκαεπτά παιδαγωγικά υποδείγµατα και προτείνεται µια ενδεικτική υβριδική εφαρµογή αυτών σε µαθήµατα Πληροφορικής. 6

7 Στο 2ο κεφάλαιο: ΑΝΑΠΤΥΞΗ WEB-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ περιγράφεται η αξιοποίηση των υποδειγµάτων στην υβριδική µάθηση. Πιο συγκεκριµένα, παρουσιάζονται τα υποδείγµατα που χρησιµοποιήθηκαν για τη δηµιουργία δύο προπτυχιακών µαθηµάτων. Τα Early Bird και Tool Box (Toy Box) για το µάθηµα του 6ου εξαµήνου «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» και Early Bird και Lay of the Land για το µάθηµα του 8ου «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού». Επιπλέον παρουσιάζονται τα βήµατα υλοποίησης των web-παρουσιάσεων του µαθήµατος «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού». Στο 3ο κεφάλαιο: ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ παρουσιάζονται τα εργαλεία που χρησιµοποιήθηκαν για την υλοποίηση των web-παρουσιάσεων. Περιγράφονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά ξεχωριστά για κάθε εργαλείο και δίνονται screenshots αυτών. Στο 4ο κεφάλαιο: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ WEB-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα της διαµορφωτικής αξιολόγησης που ακολουθήθηκε για τις web-παρουσιάσεις και περιγράφονται τα στάδια που µεσολάβησαν µέχρι την τελική έκδοση των web-παρουσιάσεων. Επίσης, παρατίθενται τα δεδοµένα που συλλέχθησαν από τα ερωτηµατολόγια που διανεµήθηκαν και παρουσιάζονται τα συµπεράσµατα στα οποία καταλήξαµε έπειτα από την επεξεργασία αυτών. Στο 5ο κεφάλαιο: ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ προτείνονται µελλοντικές βελτιώσεις των web- παρουσιάσεων µε βάση τα δεδοµένα που συλλέχθησαν από τα ερωτηµατολόγια και τα αποτελέσµατα που προέκυψαν από την αξιολόγησή τους. Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α παρατίθεται το ερωτηµατολόγιο, που δόθηκε στους φοιτητές µε σκοπό να γίνει η αξιολόγηση των παρουσιάσεων που δηµιουργήθηκαν για την εκµάθηση του περιβάλλοντος Flash καθώς και το ερωτηµατολόγιο για το µάθηµα «Σχεδίαση & αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού». Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β παρέχονται αναφορές από το υλικό που χρησιµοποιήθηκε για την δηµιουργία του οδηγού εκµάθησης του Περιβάλλοντος Flash καθώς και για την υλοποίηση του οπτικοακουστικού υλικού για την ανάπτυξη έργου. Τέλος στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ παρουσιάζονται επιγραµµατικά οι εκπαιδευτικές εφαρµογές που χρησιµοποιήθηκαν στις βιντεο-παρουσιάσεις. 7

8 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Αξίζει να δοθούν ιδιαίτερες ευχαριστίες στον επιβλέποντα της πτυχιακής αυτής εργασίας, κ. ηµητριάδη Σταύρο, Επίκουρο Καθηγητή του τµήµατος Πληροφορικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, για την άψογη συνεργασία µας, καθώς και για την ενθάρρυνση, τις γνώσεις και την εµπειρία που προσέφερε καθ όλη την διάρκεια εκπόνησης αυτής της διπλωµατικής εργασίας. Ακόµη θα ήθελα να ευχαριστήσω τον υποψήφιο διδάκτορα του τµήµατος Πληροφορικής του Α.Π.Θ. κ. Καρακώστα Αναστάσιο για την πολύτιµη βοήθειά του στις παρουσιάσεις εκµάθησης του περιβάλλοντος Flash και την παροχή υποστηρικτικού υλικού. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια µου και τους φίλους µου που µε στήριξαν σε αυτήν την προσπάθεια µου. Τέλος, θα ήθελα να δώσω θερµές ευχαριστίες στη συνάδελφο και φίλη µου Βασιλική Ραγάζου, χωρίς την πολύτιµη βοήθεια της οποίας, δεν θα ήταν εφικτό να επιτευχθεί το επιθυµητό αποτέλεσµα. Μαρία Ε. Αµαρλαριώτου Θεσσαλονίκη, Ιούνιος

9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 4 ABSTRACT... 5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΑ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ιστορική Αναδροµή ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΩΝ EARLY BIRD Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή SPIRAL Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή CONSISTENT METAPHOR Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής TOY BOX Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια

10 1.6.5 Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή TOOL BOX Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή LAY OF THE LAND Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Υβριδική εφαρµογή FIXER UPPER Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή LARGER THAN LIFE Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση

11 Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής Υβριδική εφαρµογή STUDENT DESIGN SPRINT Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Σχετικά Υποδείγµατα Υβριδική εφαρµογή MISTAKE Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή TEST TUBE Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Πηγές Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής Υβριδική εφαρµογή FILL IN THE BLANKS Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Σχετικά Υποδείγµατα Παραδείγµατα Εφαρµογής Υβριδική εφαρµογή GOLD STAR

12 Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Παραδείγµατα Εφαρµογής Υβριδική εφαρµογή Αντενδείξεις GRADE IT AGAIN SAM Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Αντενδείξεις DIFFERENTIAL GRADING Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Υβριδική Εφαρµογή HONOR QUESTIONS Γενικά Το Πρόβληµα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αίτια Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Σχετικά Υποδείγµατα Αντενδείξεις Υβριδική εφαρµογή TEACHER SELECTS TEAMS Γενικά Το Πρόβληµα Αίτια Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Προτεινόµενη Λύση Συζήτηση Πηγές Παραδείγµατα Εφαρµογής

13 Σχετικά Υποδείγµατα Υβριδική εφαρµογή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΠΤΥΞΗ WEB-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ «ΣΧΕ ΙΑΣΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ» Υποδείγµατα Βήµατα και διαδικασία υλοποίησης των web-παρουσιάσεων «ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ» Υποδείγµατα Βήµατα και διαδικασία υλοποίησης των web-παρουσιάσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ Που θα βρείτε τα εργαλεία ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Ρυθµίσεις Articulate Ρυθµίσεις του Articulate Quizmaker Ρυθµίσεις του Camtasia Recorder Ρυθµίσεις Camtasia Studio ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ WEB-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ Γενικά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Γενικά Περαιτέρω συλλογή δεδοµένων από τα ερωτηµατολόγια Εφαρµογή περισσότερων παιδαγωγικών υποδειγµάτων Υβριδική εφαρµογή των βιντεο-παρουσιάσεων ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΑ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΑ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ιστορική Αναδροµή Ο όρος Υποδείγµατα Αρχιτεκτονικής (Architectural patterns) διατυπώθηκε από τον αρχιτέκτονα Christopher Alexander. Τα υποδείγµατα (patterns) αρχικά χρησιµοποιούνταν για το σχεδιασµό πόλεων και κτιρίων και για αυτό το λόγο ονοµάστηκαν έτσι (Wikipedia, Pattern (architecture), 2008). Τα Υποδείγµατα Αρχιτεκτονικής είναι υποδείγµατα λογισµικού τα οποία προσφέρουν λύσεις σε προβλήµατα τεχνολογίας λογισµικού. Πιο συγκεκριµένα, σε ένα σύστηµα λογισµικού αποτελούν ένα δοµηµένο σχήµα οργάνωσης το οποίο αποτελείται από τα υποσυστήµατα και τις µεταξύ τους σχέσεις. Μια από τις πιο σηµαντικές πτυχές των υποδειγµάτων αρχιτεκτονικής είναι ότι ενσωµατώνουν διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγµα, κάποια υποδείγµατα αντιπροσωπεύουν τις λύσεις σε προβλήµατα απόδοσης και άλλα µπορούν να χρησιµοποιηθούν επιτυχώς σε υψηλής διαθεσιµότητας συστήµατα (high-availability systems) (Wikipedia, Architectural pattern (computer science), 2008). Κάποια παραδείγµατα από Υποδείγµατα Αρχιτεκτονικής είναι τα ακόλουθα (Paris Avgeriou, 2005), (Buschmann et al, 1996): Presentation-abstraction-control Three-tier Pipeline Implicit invocation Blackboard system Peer-to-peer Broker Pattern Naked objects Model-View-Controller Σύµφωνα µε τον Christopher Alexander ένα design pattern (υπόδειγµα σχεδίασης) περιγράφει ένα πρόβληµα το οποίο εµφανίζεται πολλές φορές σε ένα περιβάλλον δίνοντας λύση στο πρόβληµα αυτό. Η λύση αυτή µπορεί να χρησιµοποιηθεί χιλιάδες φορές µε διαφορετικό τρόπο κάθε φορά (δηλαδή δε χρησιµοποιείται η ίδια λύση δυο φορές) (Wikipedia, Design Patterns, 2008). Ένα υπόδειγµα σχεδίασης συστηµατικά ονοµάζει, παρακινεί και επεξηγεί ένα γενικό σχέδιο που απευθύνεται σε ένα επαναλαµβανόµενο πρόβληµα σχεδίασης σε αντικειµενοστραφή συστήµατα. Περιγράφει το πρόβληµα, την προτεινόµενη λύση, το χρονικό διάστηµα εφαρµογής της λύσης και τα 14

15 αποτελέσµατά της. Επιπλέον παρέχει υποδείξεις εφαρµογής και παραδείγµατα (Alexander et al. 1977). Σε σύγκριση µε τα Υποδείγµατα Αρχιτεκτονικής, τα υποδείγµατα σχεδίασης είναι µικρότερα σε κλίµακα. Τα υποδείγµατα σχεδίασης απέκτησαν µεγαλύτερο ενδιαφέρον µετά τη συγγραφή του βιβλίου µε τίτλο: Design Patterns: Elements of Reusable Object-Oriented Software γνωστό και ως Gang-Of-Four (Gamma et al, 1995) (λόγω των τεσσάρων συγγραφέων του). Το βιβλίο αναφέρεται στην τεχνολογία λογισµικού και περιγράφει λύσεις σε προβλήµατα που ανακύπτουν στη σχεδίαση λογισµικού. Τα υποδείγµατα µπορούν να συναποτελέσουν µια γλώσσα υποδειγµάτων (pattern language) που αφορά ένα συγκεκριµένο γνωστικό αντικείµενο. Ένας µεγάλος αριθµός υποδειγµάτων εκδόθηκε από τον Alexander και τους συνεργάτες του µε τίτλο A Pattern Language (Wikipedia, Pattern language, 2008). Η Γλώσσα Υποδειγµάτων είναι µια δοµηµένη µέθοδος περιγραφής καλών σχεδιαστικών πρακτικών. Χαρακτηρίζεται από: τον εντοπισµό και την ονοµασία των κοινών προβληµάτων σε έναν τοµέα, την περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών των λύσεων για την επίτευξη κάποιου στόχου, την παροχή βοήθειας στους σχεδιαστές κατά την εναλλαγή από το ένα πρόβληµα στο άλλο µε έναν λογικό τρόπο και την άδεια πολλών διαφορετικών πορειών µέσω της σχεδίασης. Τα τελευταία χρόνια το πεδίο των γλωσσών υποδειγµάτων έχει επεκταθεί σε πολλούς τοµείς όπως, η σχεδίαση λογισµικού, η επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή, η εκπαίδευση, κ.λπ. Τα παιδαγωγικά υποδείγµατα χρησιµοποιούνται στην εκπαίδευση και επιδιώκουν να βρουν τις καλύτερες πρακτικές της διδασκαλίας. Ακόµη η χρήση τους θα εξασφαλίσει ότι η παιδαγωγική και όχι η τεχνολογία, είναι το επίκεντρο της διαδικασίας σχεδίασης. Σύµφωνα µε τον Joseph Bergin: "Ο σκοπός των παιδαγωγικών υποδειγµάτων είναι να αντιληφθεί την ουσία της πρακτικής σε µια συµπαγή µορφή που µπορεί να κοινοποιηθεί εύκολα σε εκείνους που χρειάζονται τη γνώση" (Pedagogical Patterns Project, 2008). Μια προσπάθεια για την περιγραφή των σχεδιαστικών παιδαγωγικών υποδειγµάτων έγινε από τον Mitchell Weisburgh. Η µορφοποίηση (format) αυτή περιγράφει τις ακόλουθες έξι πτυχές: Name (Όνοµα): το όνοµα του υποδείγµατος. Problem (Το Πρόβληµα): ορισµός του προβλήµατος, και των ενδείξεων ότι το πρόβληµα αυτό υπάρχει. Context (Συνθήκες): οι προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν ώστε να υπάρχει το πρόβληµα. Forces (Αίτια): η περιγραφή των αίτιων ή των περιορισµών και πώς αλληλεπιδρούν µεταξύ τους Solution (Λύση): παροχή οδηγιών για την αντιµετώπιση του προβλήµατος, ενδεχοµένως να περιλαµβάνει εικόνες, διαγράµµατα ή άλλα µέσα 15

16 Examples (Παραδείγµατα): απλές εφαρµογές και λύσεις που µπορούν να βοηθήσουν κάποιον να καταλάβει το πλαίσιο. 1.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΩΝ Στη συνέχεια του κεφαλαίου αυτού γίνεται η εισαγωγή στα Παιδαγωγικά Υποδείγµατα και η παρουσίαση ορισµένων εξ αυτών που εφαρµόζονται στη διδακτική θεµάτων της Πληροφορικής. Για την περιγραφή των Παιδαγωγικών Υποδειγµάτων ακολουθείται η µορφοποίηση που χρησιµοποιήθηκε από τον Joseph Bergin στο άρθρο του: Fourteen Pedagogical Patterns (Bergin, 2007). Παρακάτω παρατίθενται τα Παιδαγωγικά Υποδείγµατα που χρησιµοποιούνται στον τοµέα της Πληροφορικής και ακολουθεί η ανάλυσή τους, ενώ στο τέλος της παρουσίασης του κάθε Υποδείγµατος προτείνουµε τρόπους υβριδικής εφαρµογής του υποδείγµατος αυτού. Τα παραδείγµατα που θα σχολιαστούν είναι τα εξής: Early Bird Spiral Consistent Metaphor Toy Box Tool Box Lay of the Land Fixer Upper Larger Than Life Student Design Sprint Mistake Test Tube Fill in the Blanks Gold Star Grade it Again Sam Differential Grading Honor Questions Teacher Selects Teams 1.3 EARLY BIRD 16

17 1.3.1 Γενικά Στην διδασκαλία ενός µαθήµατος τα πιο σηµαντικά θέµατα παρουσιάζονται πρώτα Το Πρόβληµα Κάθε µάθηµα σε ένα πρόγραµµα σπουδών περιλαµβάνει ένα µεγάλο ποσό πληροφορίας και ως συνέπεια αυτού είναι δύσκολο για τον διδάσκοντα να αποφασίσει τι θα παρουσιάσει στους µαθητές του. Από την άλλη και για τους µαθητές είναι δύσκολο να επεξεργαστούν όλη αυτή την πληροφορία. Μια ενδεικτική λύση είναι να οργανώνεται το υλικό µε τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζονται πρώτα οι βασικές ιδέες του κάθε µαθήµατος Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό έχει ευρεία εφαρµογή σε κάθε γνωστικό αντικείµενο Αίτια Οι µαθητές θα πρέπει να έχουν µια γενική εικόνα του τι πρόκειται να διδαχθούν στο µάθηµα. Θα πρέπει να είναι ικανοί να διαχωρίσουν τις σηµαντικές έννοιες (έννοιες «κλειδιά») από τις επιπλέον πληροφορίες που τους παρουσιάζονται. Οι σηµαντικές ιδέες πρέπει να παρουσιάζονται στην αρχή του µαθήµατος (ακόµα κι αν οι µαθητές δεν είναι σε θέση να τις κατανοήσουνε πλήρως), λόγω του ότι θυµούνται περισσότερο αυτές που µαθαίνουν πρώτα Προτεινόµενη Λύση Σε κάθε µάθηµα θα πρέπει να παρουσιάζονται πρώτα οι έννοιες κλειδιά στις οποίες στηρίζεται το µάθηµα, καθώς και οι µεταξύ τους σχέσεις, και κατά τη διάρκεια διδασκαλίας του µαθήµατος ο καθηγητής µπορεί να επιστρέφει σε αυτές. Ο διδάσκων θα πρέπει να οργανώνει το υλικό σε ενότητες µε βάση τη σηµαντικότητα των πληροφοριών της κάθε ενότητας. Για παράδειγµα εάν το µάθηµα αφορά την παρουσίαση και τη χρήση κάποιου εργαλείου, καλό θα είναι να γίνει πρώτα η παρουσίαση του στους µαθητές και στη συνέχεια να δουλέψουν πάνω σ αυτό Συζήτηση Ο καθηγητής συνήθως εστιάζει στις πιο σηµαντικές έννοιες και κατά τη διάρκεια του µαθήµατος µπορεί να επιστρέφει σ αυτές για περισσότερη συζήτηση µε τους µαθητές. Μ αυτό τον τρόπο οι µαθητές εξοικειώνονται καλύτερα µε τις έννοιες αυτές. Η εφαρµογή του υποδείγµατος αυτού είναι αρκετά δύσκολη καθώς απαιτείται πολύ καλή προετοιµασία για τη σχεδίαση του µαθήµατος. Άλλο ένα εµπόδιο είναι η φύση των εννοιών (αφηρηµένες), που απαιτούν για 17

18 τη διασαφήνισή τους την διδασκαλία επιπρόσθετων εννοιών που είναι δύσκολο να διαχειριστούν οι µαθητές. Ακόµη θα πρέπει να γίνεται εκτενής έρευνα απ την µεριά του καθηγητή για την πλήρη επεξήγηση τους. Μια λύση στα παραπάνω προβλήµατα θα ήταν η χρήση ενός περιβάλλοντος συνοµιλίας (forum) όπου θα µπορούσαν να συζητήσουν οι µαθητές τις διάφορες έννοιες. Ή εναλλακτικά θα µπορούσαν να δηµιουργήσουν ένα online λεξικό εννοιών, το οποίο θα ανανεώνεται και θα είναι διαθέσιµο σ αυτούς οποιαδήποτε στιγµή Πηγές Απαιτείται χρόνος και καλή προετοιµασία Σχετικά Υποδείγµατα Το πρότυπο αυτό θα αποτελούσε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για διδασκαλία σηµαντικών εννοιών, σε συνδυασµό µε τα υποδείγµατα Spiral, Lay of the Land, Larger than Life, Fixer Upper, Toy Box, Tool Box. Για παράδειγµα η παρουσίαση προαπαιτούµενων εννοιών σε σηµαντικά θέµατα θα µπορούσε να γίνει µε το Spiral Αντενδείξεις Θα ήταν καλό να µην χρησιµοποιείται το υπόδειγµα αυτό εάν υπάρχουν προαπαιτούµενες έννοιες που πρέπει να διδαχθούν πριν από τις βασικές Υβριδική εφαρµογή Σε κάποιο θεωρητικό µάθηµα η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και περιλαµβάνει την παρουσίαση των πιο σηµαντικών ιδεών/εννοιών της συγκεκριµένης ενότητας. Μετά το τέλος της παρουσίασης ακολουθεί µια δραστηριότητα, όπου οι µαθητές καλούνται είτε να αναζητήσουν επιπλέον πληροφορίες, σχετικές µε το υλικό που παρακολούθησαν, είτε να απαντήσουν σε κάποιες ερωτήσεις κατανόησης του υλικού αυτού. Έπειτα οι µαθητές συναντιούνται στην τάξη µε τον καθηγητή για να συζητήσουν τυχόν θέµατα που έχουν προκύψει από την µελέτη τους, ώστε να προκύψει κάποια σύνδεση των εννοιών αυτών µε καινούριες έννοιες. 18

19 Σε κάποιο µάθηµα που γίνεται χρήση κάποιου εργαλείου η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και παρουσιάζει το περιβάλλον εργασίας στο µαθητή (παρουσίαση του µενού). Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης θα ζητείται από το µαθητή να εµπλακεί µε µια δραστηριότητα, η οποία θα «τρέχει» παράλληλα µε την παρουσίαση (για παράδειγµα ενώ γίνεται η παρουσίαση του εργαλείου θα σταµατά το βίντεο και θα ζητείται από το µαθητή να εκτελέσει µια ενέργεια). Έπειτα οι µαθητές συναντιούνται στην τάξη µε τον καθηγητή για να συζητήσουν τυχόν θέµατα/προβλήµατα που έχουν προκύψει από την γνωριµία µε το εργαλείο. 1.4 SPIRAL Γενικά Γίνεται παρουσίαση κάποιων θεµάτων χωρίς πολλές λεπτοµέρειες και ακολουθεί κάποια δραστηριότητα βασισµένη στην παρουσίαση αυτή. Σε επόµενες παρουσιάσεις δίνονται περισσότερες λεπτοµέρειες για τα θέµατα αυτά Το Πρόβληµα Η διδασκαλία ενός µαθήµατος περιλαµβάνει πολλά θέµατα, τα οποία πολλές φορές αλληλοσυνδέονται µεταξύ τους, µε αποτέλεσµα οι µαθητές να βοµβαρδίζονται µε πολλές πληροφορίες που περιλαµβάνουν λεπτοµέρειες που θα µπορούσαν να µάθουν σε επόµενες παρουσιάσεις ή και να µην είχαν παρουσιαστεί και καθόλου Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό βρίσκει εφαρµογή σε οποιοδήποτε µάθηµα µε πολλές έννοιες που θα πρέπει να µάθουν οι µαθητευόµενοι σχεδόν ταυτόχρονα. Όπως για παράδειγµα σε µαθήµατα προγραµµατισµού, ανάλυσης και πολλά άλλα Αίτια Όταν σε κάποιο µάθηµα είναι απαραίτητο οι µαθητές να µάθουν πολλές έννοιες και κατακλύζονται από πολλές λεπτοµέρειες, τότε ασχολούνται µόνο µε τις λεπτοµέρειες αυτές και δεν κάνουν κάποιες 19

20 δραστηριότητες που θα τους βοηθήσουν να µάθουν καλύτερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα οι µαθητές να «βαριούνται» γρήγορα και να χάνουν το ενδιαφέρον τους για το µάθηµα Προτεινόµενη Λύση Ένα µάθηµα θα πρέπει να είναι οργανωµένο µε τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζονται στην αρχή κάποια θέµατα χωρίς πολλές λεπτοµέρειες δίνοντας τη δυνατότητα στους µαθητές να κάνουν κάποιες ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και να µην αναλώνονται στις λεπτοµέρειες. Στην συνέχεια ο καθηγητής µπορεί να επιστρέφει στις έννοιες αυτές (σε διαδοχικούς κύκλους), να τις εµπλουτίζει µε περισσότερες λεπτοµέρειες καθώς και να παρουσιάζει συσχετιζόµενες µε αυτές έννοιες Συζήτηση Ο καθηγητής στην αρχή παρουσιάζει στους µαθητές τόσες λεπτοµέρειες για κάποιο θέµα, όσες χρειάζονται για να είναι ικανοί να συµµετέχουν σε κάποιες απλές δραστηριότητες. Στους επόµενους κύκλους διδασκαλίας που ακολουθούν και καθώς ο καθηγητής δίνει περισσότερες λεπτοµέρειες, οι µαθητές αποκτούν µια πιο ευρεία κατανόηση του θέµατος που πραγµατεύονται και µπορούν να επιλύσουν πιο πολύπλοκες ασκήσεις Πηγές Ο καθηγητής θα πρέπει να δηµιουργήσει κάποιο πλάνο για το πώς θα παρουσιάσει τα θέµατα του µαθήµατος στους µαθητές, έτσι ώστε να µην δώσει πολλές λεπτοµέρειες από την αρχή και να αναβάλει κάποια θέµατα για τους επόµενους κύκλους διδασκαλίας Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό θα αποτελούσε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για τη διδασκαλία, σε συνδυασµό µε τα υποδείγµατα Early Bird, Test Tube, Toy Box, Lay of the Land, Larger than Life, Fixer Upper. Για παράδειγµα το υπόδειγµα Early Bird θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί κατά τον πρώτο κύκλο του Spiral και το Toy Box για να παρέχει στους µαθητές µιας αυξανόµενης δυσκολίας δραστηριότητες και ασκήσεις Αντενδείξεις Το υπόδειγµα αυτό δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε µικρή κλίµακα. Εάν δεν είναι δυνατό αυτό καλό θα ήταν να αποφεύγεται τελείως η χρήση του Υβριδική εφαρµογή 20

21 Σε κάποιο θεωρητικό µάθηµα η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο - παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και περιλαµβάνει την παρουσίαση ιδεών/εννοιών της συγκεκριµένης ενότητας χωρίς πολλές λεπτοµέρειες. Μετά το τέλος της παρουσίασης ακολουθεί µια δραστηριότητα, όπου οι µαθητές καλούνται είτε να αναζητήσουν επιπλέον πληροφορίες, σχετικές µε το υλικό που παρακολούθησαν, είτε να απαντήσουν σε κάποιες ερωτήσεις κατανόησης του υλικού αυτού. Παράλληλα συζητάνε σε κάποιο Forum µεταξύ τους όπου ανταλλάσσονται απόψεις για τα θέµατα αυτά. Έπειτα οι µαθητές συναντιούνται στην τάξη µε τον καθηγητή για να συζητήσουν τυχόν θέµατα που έχουν προκύψει από την µελέτη τους, ώστε να προκύψει κάποια σύνδεση των εννοιών αυτών µε καινούριες έννοιες και δίνονται περισσότερες λεπτοµέρειες για τα θέµατα αυτά από τον καθηγητή. Σε κάποιο προγραµµατιστικό µάθηµα (πχ. C++) η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και παρουσιάζει την εντολή ελέγχου if. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης θα ζητείται από το µαθητή να εµπλακεί µε µια δραστηριότητα, η οποία θα «τρέχει» παράλληλα µε την παρουσίαση (για παράδειγµα ενώ γίνεται η παρουσίαση θα σταµατά το βίντεο και θα ζητείται από το µαθητή να γράψει ένα απλό κώδικα που θα εκτελεί µια ενέργεια). Έπειτα ο καθηγητής στην τάξη δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες (για παράδειγµα την εντολή if.. else) µε τις οποίες ο µαθητής µπορεί να δηµιουργήσει πιο πολύπλοκους αλγόριθµους και ακολουθεί επίλυση ασκήσεων. Ακόµη γίνεται συζήτηση µε τον καθηγητή για απορίες που έχουν προκύψει. 1.5 CONSISTENT METAPHOR Γενικά 21

22 Περιγράφει τον τρόπο µε τον οποίο οι δύσκολες και αφηρηµένες έννοιες διδάσκονται µε τη χρήση µεταφορών από τον πραγµατικό χρόνο Το Πρόβληµα Συχνά η διδασκαλία αφηρηµένων και πολύπλοκων εννοιών προκαλεί στους µαθητές δυσκολία ως προς την κατανόηση και ιδιαίτερα όταν εκείνοι είναι αρχάριοι. Αυτή η δυσκολία οφείλεται στο γεγονός ότι δεν µπορούν να αφοµοιώσουν µεγάλα ποσά πληροφορίας και να κάνουν τις µεταξύ τους συνδέσεις Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Κατά τη διδασκαλία µαθηµάτων προγραµµατισµού, θα πρέπει να δίνεται αρκετός χρόνος στους µαθητές να επεξεργαστούν την πληροφορία όταν αυτή περιέχει τεχνικούς όρους Αίτια Η διδασκαλία άγνωστων εννοιών στους µαθητές µπορεί να δηµιουργήσει πολλές ασάφειες και ερωτήµατα. Ωστόσο, η χρήση µεταφορών µπορεί να απαιτήσει περισσότερο χρόνο για τη διδασκαλία των εννοιών αυτών, αλλά βοηθάει τους εκπαιδευόµενους να αποκτήσουν µια σαφή εικόνα για το γνωστικό αντικείµενο Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής δηµιουργεί µια µεταφορά συναφή µε το αντικείµενο που πρόκειται να διδαχθεί. Η µεταφορά θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στους µαθητές να κατανοήσουν το θέµα και να εξάγουν σωστά συµπεράσµατα για το διδακτικό υλικό Συζήτηση Ο καθηγητής θα πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει αν η µεταφορά είναι κατάλληλη για τη διδασκαλία πολύπλοκων εννοιών. Είναι απαραίτητο για τους µαθητές να γνωρίζουν την συγκεκριµένη µεταφορά ώστε να µπορέσουν να βγάλουν σωστά συµπεράσµατα, τα οποία θα τους βοηθήσουν στην κατανόηση και την αφοµοίωση των εννοιών αυτών Πηγές Μέσα από τη συνοµιλία ατόµων σε discussion group, αναδεικνύονται προτεινόµενες µεταφορές καθώς και τα όρια αυτών Σχετικά Υποδείγµατα 22

23 Το συγκεκριµένο υπόδειγµα αποτελεί υπερσύνολο των υποδειγµάτων Audio object analogies και Role Playing Παραδείγµατα Εφαρµογής Υπάρχουν δυο τρόποι µε τους οποίους µπορεί να αποδοθεί µια µεταφορά. Ο πρώτος τρόπος θεωρεί ότι κάθε αντικείµενο σε ένα σύστηµα είναι ένα άτοµο και ενεργεί όπως αυτό. Ο δεύτερος τρόπος θεωρεί ότι τα αντικείµενα αλληλεπιδρούν διαδοχικά, ενώ οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν συνεχόµενα. Ένα τυπικό παράδειγµα µεταφοράς αποτελεί η απόδοση µνήµης του Η/Υ σε σχέση µε αυτή του ανθρώπου (συνήθως πρόκειται για γλώσσες Τεχνητής Νοηµοσύνης). 1.6 TOY BOX Γενικά Βοηθά τους µαθητές να αποκτήσουν µια πιο ολοκληρωµένη εικόνα για το αντικείµενο που τους παρουσιάζεται, δίνοντάς τους τις βασικές µονάδες µε το συνδυασµό των οποίων µπορεί να δηµιουργηθεί ένα πολύπλοκο τεχνούργηµα Το Πρόβληµα Πολλές φορές οι µαθητές δεν µπορούν να κατανοήσουν κάποιες έννοιες της πληροφορικής (πχ. Μηχανές Turing) µε αποτέλεσµα να µην έχουν µια ολοκληρωµένη εικόνα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό έχει ευρεία εφαρµογή σε κάθε γνωστικό αντικείµενο, όπως ο προγραµµατισµός και σε πολλά επίπεδα Αίτια Κατά τη διδασκαλία προγραµµατιστικών µαθηµάτων καλό θα ήταν να αφήσουµε τους µαθητές να «παίξουν» µε πράγµατα που τους διδάσκουν απλές ιδέες για επόµενα µαθήµατα. Τα θέµατα µε τα οποία θα ασχοληθούν θα πρέπει να είναι πιο συναρπαστικά γι αυτούς τα οποία θα έχουν διδακτικό χαρακτήρα (π.χ. στο αρχικό επίπεδο προγραµµατισµό, οι µαθητές ασχολούνται συνήθως µε αριθµητικές πράξεις) Προτεινόµενη Λύση 1 Κάθε µαθητής συµπεριφέρεται σαν ένα µέρος της ιδέας που εξετάζεται, αναλαµβάνοντας ένα ρόλο. 23

24 ίνουµε στο µαθητές ένα υπόδειγµα εφαρµογής από κάθε διδακτική περιοχή (βάσεις δεδοµένων, υπολογιστικά φύλλα και επεξεργαστές κειµένου), όπου οι µαθητές καλούνται να διαµορφώσουν το πλαίσιο εργασίας για τις δραστηριότητες τους, εξετάζοντας και αλληλεπιδρώντας µε τα παραδείγµατα ρεαλιστικών εφαρµογών. Το κάθε υπόδειγµα ενσωµατώνει τη διδακτική έννοια από κάθε διδακτική περιοχή ώστε οι µαθητές να αποκτήσουν µια ευρύτερη εικόνα για τον κάθε τοµέα Συζήτηση Αυτό το υπόδειγµα είναι ιδιαίτερα χρήσιµο επειδή επιτρέπει στους µαθητές να δουλέψουν µε µεγαλύτερες εφαρµογές από το να τις αναπτύξουν µόνοι τους Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό θα αποτελούσε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για την κατανόηση και την ανάπτυξη καλά σχεδιασµένων εφαρµογών, σε συνδυασµό µε τα υποδείγµατα Spiral, Larger than Life, Lay of the Land Παραδείγµατα Εφαρµογής Κάποια παραδείγµατα του υποδείγµατος αυτού θα µπορούσαν να είναι τα ακόλουθα: Ένα σύνολο από κλάσεις που παρουσιάζουν λογικές πύλες και κυκλώµατα. Οι πύλες µπορούν να ενωθούν µεταξύ τους δηµιουργώντας κυκλώµατα. Ένας προσοµοιωτής γλώσσας assembly που επιτρέπει στους µαθητές να εξοικειωθούν µε το goto/register προγραµµατισµό χωρίς όλες τις λεπτοµέρειες µιας πραγµατικής µηχανής Αντενδείξεις Απαιτείται πολύς χρόνος και µεγάλη προσπάθεια από τη µεριά του εκπαιδευτικού ώστε να δηµιουργήσει και να βρει το υλικό. Καλό θα ήταν να µη χρησιµοποιείται όταν δεν υπάρχει επάρκεια χρόνου και πηγές Υβριδική εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα της Ψηφιακής Σχεδίασης η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και παρουσιάζει τις βασικές λογικές πύλες µε τις οποίες οι µαθητές πρέπει να δηµιουργήσουν ένα απλό κύκλωµα (πχ. πρόσθεση, αφαίρεση). 24

25 Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες και τρόπους συνδυασµού των πυλών µε τις οποίες ο µαθητής µπορεί να δηµιουργήσει πιο πολύπλοκα κυκλώµατα. Στη συνέχεια διεξάγεται µια online δραστηριότητα όπου οι µαθητές χωρισµένοι σε οµάδες των 2-3 ατόµων καλούνται να συνδυάσουν τα κυκλώµατα που είχαν υλοποιήσει ατοµικά µε σκοπό την δηµιουργία ενός πιο σύνθετου κυκλώµατος. 1.7 TOOL BOX Γενικά Σκοπός αυτού του υποδείγµατος είναι η δηµιουργία µιας εργαλειοθήκης (πχ. Αλγόριθµοι, συναρτήσεις) που µπορεί να χρησιµοποιηθεί αργότερα σε µαθήµατα του εξαµήνου Το Πρόβληµα Συχνά οι µαθητές δηµιουργούν εφαρµογές ή αναπτύσσουν κώδικα χωρίς να τον χρησιµοποιούν ξανά. Με τη βοήθεια αυτού του υποδείγµατος, προγράµµατα που έχουν αναπτυχθεί επαναχρησιµοποιούνται αργότερα σε επόµενες εφαρµογές Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα βρίσκει εφαρµογή σε µαθήµατα αρχικού επιπέδου προγραµµατισµού, σε δοµές δεδοµένων, σε βάσεις δεδοµένων, στην Τεχνητή Νοηµοσύνη, σε λειτουργικά συστήµατα, σε µεταγλωττιστές κτλ Αίτια Οι µαθητές δεν χρειάζεται πλέον να δηµιουργούν από την αρχή κοµµάτια κώδικα για την ολοκλήρωση µιας εφαρµογής, αφού τα έχουν ήδη διαθέσιµα σε επαναχρησιµοποιήσιµη µορφή (tool kit) Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής παρακινεί τους µαθητές να δηµιουργήσουν εργαλεία που θα τους είναι χρήσιµα για µελλοντικές εφαρµογές και ολοκληρώσεις εργασιών Συζήτηση Με την ανάπτυξη επαναχρησιµοποιήσιµων εργαλείων οι µαθητές αποκτούν δεξιότητες. Ο καθηγητής παρέχει κάποια εργαλεία (components) στους µαθητές και αυτοί καλούνται να εµπλουτίσουν το tool kit 25

26 τους. Στη συνέχεια ο καθηγητής ελέγχει την ορθότητα των εργαλείων που δηµιουργούν οι µαθητές ώστε να βεβαιωθεί ότι έχουν όλα τα εφόδια για την ολοκλήρωση της εφαρµογής αλλά και την επέκταση της Πηγές Όταν υπάρχουν συσχετιζόµενα µαθήµατα (το ένα συνέχεια του άλλου) θα πρέπει να δίνεται βάση στην οργάνωση των επιµέρους συστατικών (components) που θα δηµιουργηθούν στο αρχικό µάθηµα και θα χρησιµοποιηθούν στο επόµενο Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό θα αποτελούσε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για την ανάπτυξη µιας εφαρµογής µε βάση την επαναχρησιµοποίηση υλικού, σε συνδυασµό µε τα ακόλουθα υποδείγµατα: Fixer Upper: µπορεί να χρησιµοποιηθεί από τον καθηγητή για τη µερική παροχή ελαττωµατικών εργαλείων στους µαθητές για περαιτέρω σχολιασµό και βελτίωση τους. Spiral: τα εργαλεία µπορούν να κατασκευαστούν σε κάθε φάση του υποδείγµατος αυτού Παραδείγµατα Εφαρµογής Κάποια παραδείγµατα του υποδείγµατος αυτού θα µπορούσαν να είναι τα ακόλουθα: Μία κλάση Στοίβας είναι ένα αρκετά χρήσιµο αντικείµενο για την υλοποίηση πολλών projects. Οι δοµές δεδοµένων (µε µία µικρή τροποποίηση) έχουν ευρεία χρήση στην ανάπτυξη βιβλιοθηκών Αντενδείξεις Το συγκεκριµένο υπόδειγµα δεν εφαρµόζεται σε θεωρητικά µαθήµατα Υβριδική εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα οµηµένος Προγραµµατισµός η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και παρουσιάζει τη δηµιουργία ενός αλγορίθµου βήµα- βήµα. 26

27 Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες και εναλλακτικούς τρόπους δηµιουργίας του ίδιου αλγορίθµου. Στη συνέχεια δίνεται µια δραστηριότητα όπου ζητείται από τους µαθητές να δηµιουργήσουν ένα αλγόριθµο ο καθένας που θα υλοποιεί κάτι διαφορετικό µε σκοπό την δηµιουργία µιας βιβλιοθήκης αλγορίθµων για µελλοντική χρήση σε άλλα µαθήµατα. 1.8 LAY OF THE LAND Γενικά Στο υπόδειγµα αυτό παρουσιάζεται ο κύριος άξονας του µαθήµατος µέσω ενός τεχνουργήµατος που έχει ως σκοπό να ενηµερώσει τους µαθητές για το τι πρόκειται να συµβεί στο µάθηµα και να τους δώσει κάποιες κατευθυντήριες γραµµές Το Πρόβληµα Κάθε µάθηµα καλύπτει µια ευρεία γκάµα θεµάτων µε αποτέλεσµα οι µαθητές να χάνονται πολλές φορές και να µην κατανοούν την βασική ιδέα του µαθήµατος. Εάν οι µαθητές δεν καταλάβουν από νωρίς τι ακριβώς πραγµατεύεται το µάθηµα ελλοχεύει ο κίνδυνος να δηµιουργηθούν ασάφειες και λανθασµένα συµπεράσµατα Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό έχει ευρεία εφαρµογή σε κάθε γνωστικό αντικείµενο, όπως προγραµµατισµός, σχεδίαση µεθοδολογίας Αίτια Οι µαθητές µαθαίνουν καλύτερα µέσω της πράξης παρά µέσω της απλής διδασκαλίας. Γι αυτό παρακολουθώντας ένα µεγάλο και πολύπλοκο τεχνούργηµα αποκτούν µια γενική ιδέα του τι καλούνται να υλοποιήσουν. Αυτό το τεχνούργηµα αποτελεί κίνητρο γι αυτούς στην προσπάθεια υλοποίησης των δραστηριοτήτων τους Προτεινόµενη Λύση Η παροχή ενός µεγάλου τεχνουργήµατος στους µαθητές αποτελεί ένα οδηγό εργασίας για την ανάπτυξη εφαρµογών και την κατανόηση του διδακτικού υλικού. Το τεχνούργηµα αυτό θα πρέπει να αποτελεί τη βάση της υλοποίησής τους και όχι την ίδια τη λύση. Επίσης καλό θα ήταν να αποτελείται από κάποια 27

28 «έξυπνα» (subtle) σηµεία τα οποία δεν µπορούν εύκολα να αναγνωρίσουν οι µαθητές. Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας τα σηµεία αυτά επεξηγούνται από τον καθηγητή καθώς επιστρέφει στο αρχικό τεχνούργηµα Συζήτηση Το τεχνούργηµα θα µπορούσε να αποτελείται από κάποιο παλαιότερο project που έχουν υλοποιήσει φοιτητές παλαιότερων ετών Πηγές Το τεχνούργηµα που θα δοθεί στους µαθητές θα πρέπει να είναι πολύ καλά σχεδιασµένο και δοµηµένο έτσι ώστε να δηµιουργηθούν αντίστοιχα projects από τους µαθητές Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό θα αποτελούσε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για την ανάπτυξη καλά σχεδιασµένων εφαρµογών, σε συνδυασµό µε τα υποδείγµατα Larger than Life, Spiral, Fixer Upper, Early Bird, Test Tube Υβριδική εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα Τεχνολογία Πολυµέσων η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και παρουσιάζει τη γενική εικόνα του µαθήµατος (π.χ. αναφέρονται οι διάφορες αρχές σχεδίασης εφαρµογών πολυµέσων). Επίσης, παρουσιάζεται ένα υπόδειγµα µιας εργασίας που αναµένεται να υλοποιήσουν οι µαθητές στο πέρας του µαθήµατος και βασίζεται σε αυτές τις αρχές. Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει. ίνονται διάφορα παραδείγµατα που βασίζονται πάνω στις αρχές και γίνεται σχολιασµός µε το αρχικό τεχνούργηµα. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες για κάθε αρχή. Στη συνέχεια δίνεται µια δραστηριότητα όπου ζητείται από τους µαθητές να δηµιουργήσουν ένα παράδειγµα βασισµένο σε µία ή περισσότερες αρχές σχεδίασης. 1.9 FIXER UPPER Γενικά 28

29 ίνεται ένα µεγάλο τεχνούργηµα µε πιθανά λάθη όπου η δραστηριότητα των µαθητών είναι να βρουν τα λάθη αυτά και να θέσουν ερωτήσεις/απορίες βασισµένες σε αυτό το τεχνούργηµα Το Πρόβληµα Πολλές φορές οι µαθητές δε διαθέτουν το χρόνο και τις ικανότητες να δηµιουργήσουν από την αρχή ένα τεχνούργηµα, γι αυτό και εκπονούν µικρά τεχνουργήµατα. Επιπλέον, η «ξαφνική» εµφάνιση λαθών/σφαλµάτων κατά τη διάρκεια ανάπτυξης εφαρµογών τους προκαλεί αναστάτωση όταν δεν έχουν την απαραίτητη εµπειρία για να τα αντιµετωπίσουν Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό έχει ευρεία εφαρµογή σε κάθε γνωστικό αντικείµενο, όπως ο προγραµµατισµός και σε πολλά επίπεδα. Επίσης µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως δοµή επίλυσης µεθοδολογιών Αίτια Οι µαθητές για να κατανοήσουν το υλικό που τους παρουσιάζεται πρέπει να συµµετέχουν στην ανάπτυξη ενός µεγάλου τεχνουργήµατος. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνεται η κριτική τους σκέψη και η δυνατότητα στο να αξιολογήσουν επόµενα προγράµµατα Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής δίνει στους µαθητές ένα µεγάλο τεχνούργηµα (π.χ. ένα πρόγραµµα), το οποίο θα αποτελεί τη λύση σε ένα πρόβληµα. Το τεχνούργηµα περιέχει µερικά λάθη τα οποία θα είναι απλά και προφανή στους µαθητές. Στη συνέχεια, ο καθηγητής ζητά από τους µαθητές να βρουν και να διορθώσουν τα λάθη και ακολουθεί συζήτηση για τη φύση των λαθών και τους τρόπους επίλυσης τους, Συζήτηση Το συγκεκριµένο υπόδειγµα επιτρέπει στους µαθητές να εργαστούν σε µεγάλα τεχνουργήµατα, να τα µελετήσουν και να αναζητήσουν τυχόν λάθη που µπορεί να «κρύβουν». Σε µαθήµατα προγραµµατισµού τα λάθη αυτά ενδέχεται να είναι λογικά, συντακτικά και σηµασιολογικά τα οποία πρέπει να εµφανίζονται στα προγράµµατα µε βάση τον αριθµό δυσκολίας τους Πηγές Η προέλευση των τεχνουργηµάτων και των προβληµάτων µπορεί να είναι από επαγγελµατικά βιβλία ή από παλαιά projects µε την προϋπόθεση ότι επιδέχονται βελτίωση ως προς την ποιότητα τους. 29

30 1.9.8 Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό θα αποτελούσε µια πιο ολοκληρωµένη προσέγγιση για τη διδασκαλία, σε συνδυασµό µε τα ακόλουθα υποδείγµατα: Early Bird, Larger than Life, Toy Box, Lay of the Land, Tool Box, Mistake και Read Before Write 2. Πιο συγκεκριµένα, αν το τεχνούργηµα είναι αρκετά µεγάλο τότε θα µπορούσε να ενταχθεί στο υπόδειγµα Larger than Life ή αν το τεχνούργηµα κάλυπτε βασικές έννοιες (έννοιες-κλειδιά) θα µπορούσε να αποτελεί το υπόδειγµα Early Bird Παραδείγµατα Εφαρµογής Το συγκεκριµένο υπόδειγµα έχει χρησιµοποιηθεί για διδασκαλία προγραµµατισµού και σχεδίασης (π.χ. το τεχνούργηµα είναι ένα πρόγραµµα/σχέδιο µε λάθη, τα οποία οι µαθητές πρέπει να εντοπίσουν και να διορθώσουν) Αντενδείξεις Καλό θα ήταν οι µαθητές να δουλεύουν σε οµάδες ώστε να µπορούν να αναγνωρίζουν λάθη που βρίσκονται σε µεγάλα τεχνουργήµατα. Ο καθηγητής θα πρέπει να καθοδηγεί και να παρέχει συµβουλές στους µαθητές ώστε να µην απογοητεύονται από την πολυπλοκότητα του τεχνουργήµατος Υβριδική εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα οµηµένος Προγραµµατισµός η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή στην οποία ο καθηγητής παρουσιάζει τα πιο συχνά συντακτικά λάθη που προκύπτουν κατά τη συγγραφή ενός προγράµµατος. Αφού ολοκληρώσει ο µαθητής την παρουσίαση έχει στη διάθεση του ένα µεγάλο artifact (πρόγραµµα σε γλώσσα C++) µε συντακτικά λάθη. Το artifact αποτελείται από πολλά κοµµάτια κώδικα και η δραστηριότητα του µαθητή είναι να βρει και να διορθώσει τα λάθη από κάποιο συγκεκριµένο κοµµάτι. Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες για τα πιθανά λάθη που συµβαίνουν κατά τη συγγραφή του κώδικα. 2 Joseph Bergin, 30

31 Στη συνέχεια διεξάγεται µια inline δραστηριότητα όπου ο καθηγητής δίνει κοµµάτια κώδικα µε λογικά λάθη στους µαθητές για περισσότερη εξάσκηση, έτσι ώστε οι µαθητές να αποκτήσουν µεγαλύτερη εµπειρία εύρεσης των λαθών, µε την καθοδήγηση του LARGER THAN LIFE Γενικά ίνεται ένα µεγάλο και πολύπλοκο τεχνούργηµα βασισµένο στον πραγµατικό κόσµο που αποτελεί τη βάση για µελλοντικές ασκήσεις και δραστηριότητες των µαθητών Το Πρόβληµα Ένα από τα συχνά προβλήµατα που καλούνται οι µαθητές να αντιµετωπίσουν είναι η βελτίωση κάποιων τεχνουργηµάτων που αναπτύχθηκαν στο παρελθόν και όχι η εκ νέου δηµιουργία µιας εφαρµογής. Οι µαθητές εστιάζουν στην µελέτη λεπτοµερειών µικρού ενδιαφέροντος αγνοώντας τις πιο σηµαντικές Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό εφαρµόζεται σε όλους τους µαθητές όλων των επιπέδων Αίτια Η ανάπτυξη ενός τεχνουργήµατος από τη µεριά των µαθητών απαιτεί αρκετό χρόνο παρά η µελέτη ενός έτοιµου. Παρόλα αυτά οι µαθητές πρέπει να ασχολούνται µε την ανάπτυξη τεχνουργηµάτων για να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις πάνω στο αντικείµενο που µελετούν. Από την άλλη, οι µαθητές δεν θα πρέπει να αισθάνονται ότι όλα είναι εφικτά στον πραγµατικό κόσµο, αλλά ότι υπάρχουν ακόµη πιο πολύπλοκα θέµατα που απαιτούν ανάλυση και επίλυση. Μερικά µαθήµατα πολύπλοκων τεχνουργηµάτων είναι η Ιστορία, η Κοινωνιολογία, κτλ Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής δίνει στους µαθητές µεγάλα και πολύπλοκα τεχνουργήµατα τα οποία θα αποτελούν τη βάση για τις δραστηριότητες τους. Οι µαθητές επεκτείνουν τις εφαρµογές κάνοντας τροποποιήσεις σε αυτές. Με αυτόν τον τρόπο διευρύνουν τις γνώσεις τους και µπορούν να τις χρησιµοποιήσουν σε επόµενα µαθήµατα του εξαµήνου µε στόχο τη βελτίωση «κακών» σχεδιάσεων και «λανθασµένων» προγραµµάτων Συζήτηση 31

32 Οι µαθητές χρειάζονται έτοιµα τεχνουργήµατα, τα οποία θα είναι πιο γενικά και θα αποτελούν τη βάση για τη δηµιουργία νέων Πηγές Τα τεχνουργήµατα θα πρέπει να είναι καλά σχεδιασµένα και µεγάλα σε έκταση Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα ανάλογα τη φύση του τεχνουργήµατος µπορεί να συνδυαστεί ιδανικά µε άλλα υποδείγµατα. Πιο συγκεκριµένα, αν το τεχνούργηµα απαιτεί τροποποίηση τότε είναι Fixer Upper, αν το τεχνούργηµα καλύπτει βασικές και σηµαντικές έννοιες τότε είναι Early Bird ή Lay of the Land και αν το τεχνούργηµα είναι επαναχρησιµοποιήσιµο τότε είναι Tool Box Παραδείγµατα Εφαρµογής Οι βιβλιοθήκες όλων των γλωσσών προγραµµατισµού (π.χ. C++, Java) αποτελούν τεχνουργήµατα για τη δηµιουργία άλλων βιβλιοθηκών Υβριδική εφαρµογή Η υλοποίηση του είναι παρόµοια µε αυτή του Lay of the Land STUDENT DESIGN SPRINT Γενικά Οι µαθητές πρέπει να διδάσκονται από νωρίς τη σχεδίαση και να έχουν άµεση ανάδραση σε αυτό που κάνουν. ουλεύουν σε οµάδες και βλέπουν τόσο καλές όσο και κακές σχεδιάσεις και µέσα από το σχολιασµό τω σχεδιάσεων αυτών αποκτούν την απαραίτητη γνώση και εµπειρία Το Πρόβληµα Θεωρείται αναγκαίο οι µαθητές να δουλεύουν σε οµάδες και να µαθαίνουν τόσο το σχεδιασµό των συστηµάτων, όσο και το σχεδιασµό των προγραµµάτων Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες 32

33 Το υπόδειγµα αυτό χρησιµοποιείται για αρχάριους µαθητές τόσο στον προγραµµατισµό όσο και στη σχεδίαση. Ακόµη µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη σχεδίαση προγραµµάτων αλλά και τη σχεδίαση δοµών δεδοµένων Αίτια Οι µαθητές πρέπει να µαθαίνουν το σχεδιασµό συστηµάτων και προγραµµάτων µέσα από τη µελέτη καλών και κακών σχεδιάσεων και να έχουν ανάδραση στην προσπάθειά τους αυτή Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής χωρίζει τους µαθητές σε οµάδες και τους ζητά να κάνουν µέσα σε ορισµένο χρόνο µια σχεδίαση. Κατά τη διάρκεια της σχεδίασης οι µαθητές θέτουν ερωτήσεις και ο καθηγητής µπορεί να δίνει συµβουλές στους µαθητές όταν το θεωρεί απαραίτητο. Έπειτα ο καθηγητής θέτει κάποιες ερωτήσεις και γίνεται συγχώνευση των οµάδων. Οι νέες οµάδες έχουν δύο από τα αρχικά σχέδια και τώρα τους ζητείται να κάνουν κάποιο καινούριο σχέδιο. Ο καθηγητής θέτει ξανά ερωτήσεις και τα βήµατα αυτά µπορούν να επαναληφθούν για όσες φορές ακόµη θεωρηθεί απαραίτητο. Εναλλακτικά οι οµάδες θα µπορούσαν να παρουσιάζουν τα σχέδιά τους, δικαιολογώντας γιατί τα έκαναν µε αυτό τον τρόπο και να κρίνονται από όλη την τάξη Συζήτηση Κάποιες φορές ένας και µόνο κύκλος θεωρείται αρκετός για την επίτευξη του στόχου Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε συνδυασµό µε το Role Play Υβριδική εφαρµογή Η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Ακολουθούνται τα βήµατα που αναφέρονται στο solution για ένα κύκλο και γίνεται παρουσίαση των σχεδίων. Στη συνέχεια ο καθηγητής ζητά από τους µαθητές να αξιολογήσουν τα σχέδια των άλλων µαθητών. Έπειτα υπάρχει µια βίντεο - παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή στην οποία ο καθηγητής εξηγεί ποια σχέδια είναι καλά και γιατί. 33

34 Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για τυχόν απορίες που έχουν προκύψει. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες για τη δηµιουργία καλών σχεδίων και παρουσιάζει µια πιθανή λύση του προβλήµατος που τους έχει δοθεί MISTAKE Γενικά Το υπόδειγµα αυτό είναι αντίστοιχο µε το Fixer Upper, µόνο που εδώ οι µαθητές παρακινούνται να κάνουν λάθη ώστε να βλέπουν για παράδειγµα τις ενδείξεις που βγάζει ένας compiler και µ αυτό τον τρόπο να µαθαίνουν πως πρέπει να ενεργούν σε κάθε λάθος που προκύπτει Το Πρόβληµα Οι µαθητές κάνουν συχνά λάθη και δεν γνωρίζουν το πώς να τα διαχειριστούν. Για παράδειγµα κατά την παραγωγή κάποιου προγράµµατος µπορεί να προκύψει κάποιο σφάλµα, το οποίο οι µαθητές να µην γνωρίζουν πώς προέκυψε και το πώς θα επιλυθεί Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί στην αρχή της διδασκαλίας του προγραµµατισµού ώστε να εξοικειωθούν οι µαθητές µε τα διάφορα λάθη που µπορούν να συµβούν και µηνύµατα που προκύπτουν από τα λάθη αυτά. Επίσης θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί σε µαθήµατα ανάλυσης, σχεδίασης, βάσεων δεδοµένων και λειτουργικών συστηµάτων Αίτια Οι µαθητές συχνά κάνουν λάθη και τους εµφανίζονται διάφορες ενδείξεις. Μέσα από τις ενδείξεις αυτές µπορούν να µάθουν να διαχειρίζονται τα λάθη που έχουν κάνει και να τα αποφεύγουν Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής ζητά από τους µαθητές να δηµιουργήσουν κάποιο τεχνούργηµα µε ένα συγκεκριµένο λάθος ώστε να µάθουν µε αυτό τον τρόπο τις ενδείξεις/µηνύµατα που εµφανίζονται και να µπορούν να αντιµετωπίσουν τα διάφορα προβλήµατα που τους προκύπτουν Συζήτηση Οι µαθητές γνωρίζουν µε αυτό τον τρόπο το πώς δηµιουργούνται τα λάθη και µαθαίνουν να τα αποφεύγουν. Ακόµη µέσα από τα λάθη αυτά προκύπτουν ενδιαφέρουσες συζητήσεις στην τάξη. 34

35 Πηγές Θα πρέπει ο καθηγητής να γνωρίζει κάποια κοινά λάθη που συµβαίνουν συχνά ώστε να τα παρουσιάσει στους µαθητές Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό θα αποτελούσε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για να µάθουν οι µαθητές να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα λάθη που µπορεί να τους προκύψουν σε συνδυασµό µε τα ακόλουθα υποδείγµατα: Fixer Upper: ο καθηγητής κάνει τα λάθη και οι µαθητές τα διορθώνουν. Test Tube: ο καθηγητής ζητά να γίνει εξερεύνηση σε κάποιο πρόγραµµα για συγκεκριµένα λάθη Αντενδείξεις Το υπόδειγµα αυτό θα ήταν καλό να χρησιµοποιείται στην αρχή της διδασκαλίας και σαν απάντηση στις ερωτήσεις των µαθητών Υβριδική εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα οµηµένος Προγραµµατισµός η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο - παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή στην οποία ο καθηγητής παρουσιάζει τα πιο συχνά συντακτικά λάθη που προκύπτουν κατά τη συγγραφή ενός προγράµµατος. Στη συνέχεια ζητείται από τους µαθητές να κάνουν κάποιο τεχνούργηµα (πχ. πρόγραµµα) µε κάποιο συγκεκριµένο λάθος, να παρακολουθήσουν το µήνυµα που θα τους εµφανιστεί και να το σχολιάσουν. Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες για τα πιθανά λάθη που συµβαίνουν κατά τη συγγραφή του κώδικα. Τέλος παρουσιάζει διάφορα παραδείγµατα µε πιθανά λάθη έτσι ώστε να εξοικειωθούν οι µαθητές µε τα διάφορα προβλήµατα που µπορεί να αντιµετωπίσουν κατά τη συγγραφή κώδικα και να µπορούν να τα αντιµετωπίσουν. 35

36 1.13 TEST TUBE Γενικά Βοηθά τους µαθητές όσον αφορά το πώς να είναι αποτελεσµατικοί στις απαντήσεις τους σε ερωτήµατα ( Τι θα συνέβαινε εάν ) σχετικά µε τα προγράµµατα που παράγουν Το Πρόβληµα Οι µαθητές είναι καλό να µπορούν να απαντάνε οι ίδιοι στις ερωτήσεις τους και να µαθαίνουν να γίνονται πιο αποτελεσµατικοί σε αυτό Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε µαθήµατα για τα πρώτα βήµατα του προγραµµατισµού Αίτια Πολλές φορές χάνεται πολύτιµος χρόνος στην τάξη από ερωτήσεις που κάνουν οι µαθητές για πολύ µικρές λεπτοµέρειες Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής ζητά από τους µαθητές να γράψουν µικρά προγράµµατα όπου θα θέτουν ερωτήσεις του τύπου Τι θα συνέβαινε εάν... και θα βλέπουν το αποτέλεσµα που παράγεται από τον υπολογιστή Πηγές Ο καθηγητής µπορεί να µετατρέψει τις ερωτήσεις των µαθητών σε ασκήσεις και µε αυτό τον τρόπο να βοηθήσει περισσότερο τους µαθητές στην προσπάθειά τους να µάθουν Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε συνδυασµό µε το Spiral, το Fixer Upper ή το Mistake. Για παράδειγµα η ερώτηση που θα µπορούσε να γίνει κατά τη συγγραφή κάποιου κώδικα θα ήταν: Τι θα συνέβαινε αν άλλαζα αυτό? και να γίνονται διάφορες δοκιµές (πιθανά λάθη κατά το υπόδειγµα Mistake) µε αποτέλεσµα να έδινε ο µαθητής απαντήσεις στις απορίες του µε αυτόν τον τρόπο Παραδείγµατα Εφαρµογής Κάποιο παράδειγµα θα µπορούσε να είναι το ακόλουθο: έστω ότι έχουµε ένα βρόχο while, όταν βγαίνουµε από τον βρόχο και ακόµη και όταν δε συµβαίνει αυτό (όσο η προϋπόθεση γίνεται αληθής), θα µπορούσαµε 36

37 να το εξερευνήσουµε αυτό µέσα από ασκήσεις, για καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας της επανάληψης while από τους µαθητές Υβριδική εφαρµογή Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web-παρουσίαση για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο - παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή στην οποία ο καθηγητής παρουσιάζει ένα παράδειγµα προγράµµατος και πιθανά Τι θα συµβεί εάν? ερωτήµατα ώστε να του δείξει πώς θα µπορούσαν να είναι οι ερωτήσεις αυτές. Στη συνέχεια ζητείται από τους µαθητές να κάνουν κάτι αντίστοιχο µε κάποιο άλλο πρόγραµµα. ηλαδή τους δίνεται κάποιο πρόγραµµα και θα πρέπει να κάνουν οι ίδιοι στον εαυτό τους αντίστοιχα ερωτήµατα και να βρουν τη λύση τους. Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει σχετικά µε το τι είδους ερωτήσεις πρέπει να κάνουν ανάλογα µε το τι θα υλοποιεί το πρόγραµµα (πχ. εκτυπώνει κάτι στην οθόνη, εκτελεί κάποια ενέργεια, κάνει κάποια µαθηµατική πράξη, περιµένει κάποια ενέργεια από το χρήστη κλπ.) Έπειτα διεξάγεται µια inline δραστηριότητα όπου ο καθηγητής δίνει κοµµάτια κώδικα και οι µαθητές θέτουν ερωτήσεις για περισσότερη εξάσκηση, έτσι ώστε να αποκτήσουν µεγαλύτερη εµπειρία FILL IN THE BLANKS Γενικά Οι µαθητές µαθαίνουν δηµιουργώντας ένα µεγάλο/πολύπλοκο τεχνούργηµα (πχ. κάποιο πρόγραµµα) δηµιουργώντας το από µικρότερα κοµµάτια κώδικα Το Πρόβληµα Οι µαθητές µπορούν να µάθουν τόσο από την πράξη, όσο και µέσα από τη µελέτη µεγάλων κοµµατιών κώδικα ή και κάποιων projects. Έτσι οι µαθητές µπορούν να δουλεύουν σε µεγαλύτερα προγράµµατα ακόµη κι αν δεν έχουν τις ικανότητες και τη γνώση που απαιτείται Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό χρησιµοποιείται κυρίως σε µαθήµατα προγραµµατισµού και ίσως να µπορούσε να χρησιµοποιηθεί και σε µαθήµατα σχεδίασης. 37

38 Αίτια Οι µαθητές µπορούν να µάθουν να διαβάζουν τα κοµµάτια κώδικα που τους δίνονται εκτός από το να µάθουν να γράφουν κώδικα. Ακόµη τα προγράµµατα που δηµιουργούν στην αρχή είναι πολύ απλά και κάποιες φορές βαρετά και δυσκολεύονται να δηµιουργήσουν πολύπλοκα προγράµµατα χωρίς να έχουν κάποιο κοµµάτι από τον κώδικα Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής δίνει κάποιο µεγάλο πρόγραµµα στους µαθητές µε κάποια κοµµάτια κώδικα να έχουν αφαιρεθεί εσκεµµένα ώστε να τα συµπληρώσουν οι µαθητές µε τις ανάλογες οδηγίες που τους δίνονται Συζήτηση Θα πρέπει τα κοµµάτια κώδικα που λείπουν να µπορούν να συµπληρωθούν από τους µαθητές µε τις κατάλληλες οδηγίες και να µην είναι πολύ δύσκολο να διαπιστώσουν οι µαθητές τι πρέπει να κάνουν. Ακόµη τα κοµµάτια που θα λείπουν µπορούν να απαιτούν διαφορετικές ικανότητες από τους µαθητές για να συµπληρωθούν (συντακτικές γνώσεις, λογικά λάθη κ.α.) Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε συνδυασµό µε το Fixer Upper, το Larger than Life, Early Bird και το Lay of the Land Παραδείγµατα Εφαρµογής Κάποιο απλό παράδειγµα θα µπορούσε να είναι το ακόλουθο: να λείπει µια γραµµή κώδικα αλλά να δίνονται οδηγίες στους µαθητές ώστε να γνωρίζουν που είναι η γραµµή που λείπει και τι απαιτείται για την συµπλήρωσή της Υβριδική εφαρµογή Η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Η web διάλεξη παρουσιάζει στους µαθητές τη δηµιουργία ενός µεγάλου project από µικρότερα κοµµάτια κώδικα. Στη συνέχεια τους ανατίθεται η ακόλουθη δραστηριότητα: τους δίνεται ένα µεγάλο πρόγραµµα µε κενά και οδηγίες για την συµπλήρωσή τους, κάθε κενή γραµµή κώδικα απαιτεί από τους µαθητές διαφορετικές ικανότητες και γνώσεις για τη συµπλήρωσή της. 38

39 Έπειτα στην τάξη ακολουθεί επίλυση αποριών από τον καθηγητή και συζήτηση της δραστηριότητας που είχαν οι µαθητές. Ακόµη δίνονται κάποια παραδείγµατα όπου συµπληρώνονται κοµµάτια κώδικα που λείπουν, ώστε οι µαθητές να εξοικειωθούν καλύτερα µε αυτό τον τρόπο GOLD STAR Γενικά Οι µαθητές πρέπει να επιβραβεύονται όταν διεκπεραιώνουν σωστά µια εργασία Το Πρόβληµα Πολλές φορές οι µαθητές εντυπωσιάζουν τον καθηγητή κατά την παρουσίαση µιας εργασίας στην αίθουσα. Συνήθως ο κάθε µαθητής ανταµείβεται ξεχωριστά. Ωστόσο αυτός ο τρόπος επιβράβευσης δε δίνει τη δυνατότητα στο να θεωρηθεί κάτι πιο ανώτερο για επιβράβευση Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό εφαρµόζεται σε όλους τους µαθητές όλων των επιπέδων Αίτια Οι µαθητές έχουν ανάγκη τον έπαινο από τον καθηγητή τους ώστε να συνεχίσουν την προσπάθεια τους. Η παροχή αυτού του κινήτρου αποτελεί επιβεβαίωση ότι προοδεύουν στον τοµέα που εργάζονται Προτεινόµενη Λύση Όταν οι µαθητές κάνουν κάτι σωστά πρέπει να επαινούνται,. Αυτό µπορεί να γίνει είτε µε µερικές ενθαρρυντικές φράσεις ιδιαιτέρως σε κάθε µαθητή ή δηµόσια στη αίθουσα, είτε µε µια συστατική επιστολή στο ακαδηµαϊκό µητρώο του µαθητή. Παρόλα αυτά, αν η πρόοδος του µαθητή δεν είναι η αναµενόµενη τότε ο καθηγητής θα πρέπει να τον παρακινήσει θετικά Συζήτηση Αυτό το υπόδειγµα βρίσκει εφαρµογή τόσο σε µαθητές δηµοτικού και όχι σε µαθητές ανώτερης βαθµίδας Παραδείγµατα Εφαρµογής 39

40 Κάποια παραδείγµατα επιβράβευσης θα µπορούσαν να είναι οι καραµέλες ή απονοµή βραβείων ή ακόµη και οι ειδικές επιστολές από τον καθηγητή στους αριστεύσαντες µαθητές Υβριδική εφαρµογή Σε συνδυασµό µε το υπόδειγµα Lay of the Land για το µάθηµα «Τεχνολογία Πολυµέσων» η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Οι µαθητές στέλνουν τις εργασίες τους µέσω στον διδάσκοντα καθηγητή. Κάθε εβδοµάδα ανακοινώνεται και βραβεύεται ο καλύτερος µαθητής του οποίου η εργασία είναι σωστή. Ο µαθητής αυτός παίρνει µια ποσοστιαία µονάδα επιπλέον στο συνολικό βαθµό του Αντενδείξεις Ο καθηγητής θα πρέπει να είναι συνεπής ως προς τους επαίνους GRADE IT AGAIN SAM Γενικά Οι µαθητές όταν κάνουν λάθη θα πρέπει να µαθαίνουν από αυτά. Ο καθηγητής θα πρέπει να τους επιτρέπει να υποβάλλουν ξανά τις εργασίες οι οποίες απαιτούν αναγκαίες διορθώσεις και βελτιώσεις Το Πρόβληµα Πολλές φορές οι µαθητές κάνουν λάθη και δεν προσπαθούν να τα διορθώσουν. Οι µαθητές πρέπει να µαθαίνουν ακόµα και αν δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν σωστά στα καθήκοντα τους. Επίσης θα πρέπει να επιβραβεύονται όταν επιτυγχάνουν κάποια εργασία µε δυσκολία Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Αυτό το υπόδειγµα εφαρµόζεται σε όλα τα µαθήµατα Αίτια Το πανεπιστήµιο θεωρείται ιδανικό µέρος για µάθηση αν και αυτός ο ισχυρισµός δεν αποδεικνύεται πάντα αληθής. Οι µαθητές χρειάζονται ένα περιβάλλον µέσα στο οποίο να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, χωρίς τη βοήθεια των καθηγητών. Οι καθηγητές συνήθως είναι πολυάσχολοι και δε διαθέτουν αρκετό χρόνο για την παροχή συµβουλών στους µαθητές. 40

41 Προτεινόµενη Λύση Μετά την παράδοση και τη βαθµολόγηση των εργασιών, οι µαθητές θα µπορούν να υποβάλλουν εκείνη την εργασία στην οποία έχουν χαµηλό βαθµό ώστε να τον βελτιώσουν και να µελετήσουν ξανά το υλικό που διδάχθηκε στην αίθουσα. Ο σκοπός αυτής της επιπλέον δραστηριότητας δεν είναι η βελτίωση του βαθµού αλλά η µάθηση Συζήτηση Αυτό το υπόδειγµα είναι αρκετά χρήσιµο για τους µαθητές και τους καθηγητές, όταν το γνωστικό αντικείµενο στο οποίο εντρυφούν εµπεριέχει αρκετές δυσκολίες. Οι πρώτοι µπορούν να διορθώσουν τα λάθη τους, ενώ οι δεύτεροι µπορούν να διαπιστώσουν γιατί έγιναν τα λάθη αυτά, συγκρίνοντας όλες τις προηγούµενες εργασίες των µαθητών. Ωστόσο υπάρχουν κάποια εµπόδια, τα οποία αποτελούν τροχοπέδη για την ορθή εφαρµογή του υποδείγµατος. Κάποιοι καθηγητές δε διαθέτουν αρκετό χρόνο για την επαναξιολόγηση των εργασιών. Επιπρόσθετα, πιστεύουν ότι δεν είναι αναγκαίο οι µαθητές να αφιερώνουν τον χρόνο τους στην υποβολή των προηγούµενων εργασιών επειδή η πρόοδος που σηµειώνουν είναι µικρή Πηγές Το συγκεκριµένο υπόδειγµα είναι αρκετά χρονοβόρο και απαιτεί αρκετή προσπάθεια και από τις δύο πλευρές (καθηγητής, µαθητές) ως προς την εφαρµογή του Αντενδείξεις Η «επιείκεια» που προσφέρεται µέσω αυτού του υποδείγµατος έχει αρνητικά αποτελέσµατα τόσο σε καλούς όσο και σε κακούς µαθητές. Κάποιοι µαθητές υποβάλλουν εργασίες χωρίς να έχουν εργαστεί αρκετά, θεωρώντας ότι θα βελτιώσουν τη βαθµολογία τους µε τη δεύτερη φορά, ενώ οι πολύ υπεύθυνοι και συνεπείς µαθητές αφιερώνουν αρκετό χρόνο στις νέες εργασίες σε βάρος των προηγούµενων. Εποµένως και για τις δύο περιπτώσεις υπάρχει µια µείωση του βαθµού κατά τρεις έως δέκα ποσοστιαίες µονάδες DIFFERENTIAL GRADING Γενικά Οι ασκήσεις αποτελούν ένα από τα σηµαντικότερα τµήµατα ενός µαθήµατος εξαµήνου. Σκοπός της χρήσης τους είναι να βοηθήσουν το µαθητή να κατανοήσει τις έννοιες που διδάσκονται αλλά και να βελτιώσει την κριτική του ικανότητα (Bergin, 2003). 41

42 Το Πρόβληµα Όταν ένας καθηγητής σχεδιάζει τη δοµή του µαθήµατος θα πρέπει να λαµβάνει υπόψη του όλους τους τύπους των µαθητών του. Ο σχεδιασµός του µαθήµατος πρέπει να είναι τέτοιος ώστε να αυξάνει τις γνώσεις του κάθε µαθητή ξεχωριστά και όχι του µέσου όρου Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό έχει ευρεία εφαρµογή σε κάθε γνωστικό αντικείµενο Αίτια Κάθε εκπαιδευόµενος προσδιορίζεται από τον δικό του µαθήτυπο (learning style). Ο καθηγητής πρέπει να βρίσκει τρόπους διδασκαλίας ώστε να συνδυάζει αποτελεσµατικά όλους τους µαθήτυπους χωρίς να αγνοεί κανέναν µαθητή. Οι µαθητές δεν πρέπει να αισθάνονται ότι καταπιέζονται, όταν οι δραστηριότητες που καλούνται να εκπονήσουν είναι πέρα από τις δυνάµεις τους γιατί απογοητεύονται πολύ γρήγορα Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής ταξινοµεί τις ασκήσεις σε τρεις κατηγορίες µε βάση την Ταξινόµηση του Bloom, οι οποίες είναι: Α, Β και C επιπέδου. Οι ασκήσεις C επιπέδου αφορούν στην κατανόηση των εννοιών, οι Β αφορούν στην εφαρµογή και στην ανάλυση των εννοιών αυτών και οι A στη σύνθεση και την αξιολόγηση των εννοιών (Bloom et al, 1956). Ο µαθητής πρέπει να ολοκληρώσει όλες τις ασκήσεις στον επιθυµητό βαθµό χωρίς να του ασκείται ιδιαίτερη πίεση. Επίσης του παρέχεται η δυνατότητα να επαναλάβει όσες φορές επιθυµεί κάθε άσκηση του επιπέδου C ή B. Οι ασκήσεις C περιλαµβάνουν ερωτήµατα πολλαπλών επιλογών και η βαθµολογία τους είναι αντικειµενική. Οι χαµηλού επιπέδου ασκήσεις καλό είναι να συνοδεύονται από κατάλληλη ανάδραση, η οποία θα βοηθάει το µαθητή να κατανοήσει την αιτία του λάθους του και θα τον παρακινεί θετικά ώστε να προχωρήσει στον επόµενο κύκλο ασκήσεων. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιµο σε «αδύνατους» µαθητές οι οποίοι θέλουν να καλύψουν τα τυχόν κενά που έχουν σε κάποιο µάθηµα και να επεκτείνουν τις γνώσεις τους χωρίς να ανησυχούν για τη βαθµολογία τους. Οι ασκήσεις A επιπέδου µπορεί να είναι µεγάλα project που απευθύνονται σε προχωρηµένους µαθητές οι οποίοι θέλουν να εξασκηθούν συγκεκριµένα σε κάποιο τοµέα υπό την καθοδήγηση του διδάσκοντα. Στόχος αυτού του επιπέδου είναι να δοθεί έµφαση στην οµαδικότητα και στην συνεργατική µάθηση Συζήτηση Η εύρεση και η συγγραφή ασκήσεων επιπέδου C και B αποτελεί ένα κρίσιµο βήµα αλλά όχι και ανέφικτο. Απαιτείται καλός σχεδιασµός από τη µεριά του καθηγητή ώστε οι ασκήσεις να είναι σαφείς και 42

43 να υποστηρίζουν όλους τους µαθήτυπους. Σε κάθε επίπεδο πρέπει να υποστηρίζονται δυο δραστηριότητες λόγω του συνδυασµού των επιπέδων της ταξινόµησης του Bloom Πηγές Για την οµαλή εφαρµογή του υποδείγµατος προτείνονται οι πιο απλές ασκήσεις, οι οποίες θα πρέπει να στηρίζονται στην ταξινόµηση του Bloom Υβριδική Εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα Τεχνολογία Πολυµέσων η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web-παρουσίαση για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο - παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και παρουσιάζει τη γενική εικόνα του µαθήµατος (π.χ. αναφέρονται οι διάφορες αρχές σχεδίασης εφαρµογών πολυµέσων). Εφόσον ολοκληρωθεί η παρουσίαση, υπάρχει διαθέσιµη µια λίστα µε ασκήσεις (C επιπέδου) πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχησης, συµπλήρωσης κενών ώστε ο µαθητής να αξιολογήσει τις γνώσεις που απέκτησε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης. Όλες οι ερωτήσεις περιλαµβάνουν ανάδραση για την καλύτερη υποστήριξη των µαθητών και οι τελευταίοι µπορούν να επαναλάβουν τις ασκήσεις αυτές όσες φορές επιθυµούν. Ακολουθεί συζήτηση µε τον καθηγητή στην τάξη για απορίες που έχουν προκύψει. ίνονται διάφορα παραδείγµατα που βασίζονται πάνω στις αρχές. Έπειτα ο καθηγητής δίνει επιπλέον λεπτοµέρειες για κάθε αρχή. Στη συνέχεια δίνεται µια δραστηριότητα (Β επιπέδου) όπου ζητείται από τους µαθητές να δηµιουργήσουν ένα παράδειγµα βασισµένο σε µία ή περισσότερες αρχές σχεδίασης. Οι µαθητές θα πρέπει να παρουσιάσουν στην αίθουσα την εφαρµογή που θα αναπτύξουν µε βάση κάποια αρχή σχεδίασης, εφόσον την έχουν «ανεβάσει» στο site για να τις δει ο καθηγητής. Με τη συµµετοχή τους αλλά και µε τη σωστή υλοποίηση θα παίρνουν κάποιες επιπλέον µονάδες στο συνολικό βαθµό τους. Αυτή η ενέργεια έχει ως στόχο να καταλάβει ο µαθητής πως θα εφαρµόσει τις αρχές σε κάθε περίπτωση συζητώντας µε τον καθηγητή και τους συµµαθητές του για επιπλέον τροποποιήσεις ή βελτιώσεις της εφαρµογής. Εφόσον ολοκληρωθούν οι οµάδες ασκήσεων C και Β µε επιτυχία, ο καθηγητής µπορεί να αναθέσει οµαδικές εργασίες των τριών ή τεσσάρων ατόµων (Α επιπέδου), µε στόχο τη δηµιουργία ενός εκπαιδευτικού πολυµεσικού υλικού σχεδιασµένο µε βάση τις αρχές και υλοποιηµένο µε βάση κάποιο authoring tool. 43

44 1.18 HONOR QUESTIONS Γενικά Η παροχή κινήτρων από τη µεριά του καθηγητή προς τους µαθητές για την υποβολή ερωτήσεων ακόµη και ασήµαντου ενδιαφέροντος αποτελεί ένα ευέλικτο τρόπο, ώστε η διεξαγωγή του µαθήµατος να γίνεται πιο οµαλά µε µόνο στόχο τη µάθηση (Eckstein et al, 2002) Το Πρόβληµα Πολλές φορές διδάσκονται έννοιες που είναι αρκετά δύσκολες ως προς την κατανόηση. Οι µαθητές δε µπορούν εύκολα να αφοµοιώσουν όλες αυτές τις έννοιες και δυστυχώς µε την πάροδο του χρόνου αποκτούν κενά. Ο καθηγητής πρέπει να λαµβάνει υπόψη του τις αδυναµίες των µαθητών σε κάποια θέµατα ή ακόµη και τα ενδιαφέροντα τους ώστε να µην υπάρχουν µαθητές µε απορίες Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό εφαρµόζεται σε όλους τους µαθητές όλων των επιπέδων Αίτια Μερικοί µαθητές διστάζουν να θέσουν ερωτήµατα στον καθηγητή τους επειδή θεωρούν ότι η απάντηση µπορεί να είναι προφανής και αυτό ίσως αναδείξει κάποια αδυναµία τους πάνω σε ένα θέµα. Παρόλα αυτά, τα ερωτήµατα που γίνονται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας ή στο τέλος αυτής δείχνουν το ενδιαφέρον του µαθητή στην προσπάθεια να αποσαφηνιστεί µια δύσκολη έννοια που είχε παρουσιαστεί προηγουµένως Προτεινόµενη Λύση Κανένας από τις δυο πλευρές δεν πρέπει να αισθάνεται ότι έχει πλήρη επίγνωση του αντικειµένου που παρουσιάζεται, επειδή κανείς δεν είναι τέλειος. Ο καθηγητής πρέπει να παρακινεί τους µαθητές να θέτουν ερωτήµατα, βεβαιώνοντας τους ότι δεν είναι ανόητα και να τους παρουσιάζει τον τρόπο υποβολής ερωτηµάτων. Αν δεν υπάρχουν ερωτήσεις, µια καλή στρατηγική θα µπορούσε να είναι ένα κουίζ (quiz), το οποίο θα δίνει στους µαθητές τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν µε το υλικό Συζήτηση Κατά την εφαρµογή του υποδείγµατος αυτού υπάρχουν κοινωνικά ζητήµατα που πρέπει να εξεταστούν σοβαρά. Μερικοί µαθητές (π.χ. στην Ανατολική Ασία) προτιµούν την πρόσωπο µε πρόσωπο επικοινωνία µε τον καθηγητή τους γιατί µε αυτό τον τρόπο µπορούν να καταλάβουν καλύτερα το αντικείµενο. Ένας καλός καθηγητής φαίνεται από το πόσο εύστοχα µπορεί να δώσει απαντήσεις σε διάφορα ερωτήµατα που 44

45 θέτουν οι µαθητές. Σε περιπτώσεις όπως π.χ. όταν δυο µαθητές συνοµιλούν κρυφά για κάποια έννοια που τους προβληµατίζει, ο καθηγητής πρέπει να διακόψει τη διδασκαλία και να αφιερώσει κάποια λεπτά σε αυτούς τους µαθητές, προκειµένου να µην υπάρχουν ασάφειες που µπορούν να οδηγήσουν σε εξαγωγή λανθασµένων συµπερασµάτων Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό µπορεί να συνδυαστεί µε τα εξής υποδείγµατα: Gold Star: Η παροχή κινήτρων (π.χ. βαθµός, βραβείο) βοηθάει το µαθητή στο να θέσει ερωτήµατα και να συµµετέχει περισσότερο στο µάθηµα. Invisible Teacher: ίνει περισσότερη έµφαση στο υπόδειγµα, επειδή είναι πολύ εύκολο για τους µαθητές να συζητήσουν µε τους οµότιµους τους παρά µε τον καθηγητή. Students Decide: Η υποβολή ερωτηµάτων ανώνυµα βοηθάει τους εσωστρεφείς µαθητές, οι οποίοι δεν έχουν το θάρρος και τη δύναµη να συµµετέχουν στο µάθηµα Αντενδείξεις Η υποβολή ερωτήσεων µπορεί να αποτελεί ένα δύσκολο εγχείρηµα για εσωστρεφείς µαθητές και ίσως να έχει αρνητικά αποτελέσµατα γι αυτούς Υβριδική εφαρµογή Για παράδειγµα στο µάθηµα Τεχνολογία Πολυµέσων η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Το µάθηµα αποτελείται από web διαλέξεις και από παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη. Κάθε φορά είναι διαθέσιµη µία web διάλεξη για τη διδασκαλία µιας ενότητας. Υπάρχει µια βίντεο- παρουσίαση που είναι συνεχώς διαθέσιµη στο µαθητή και περιλαµβάνει την παρουσίαση των πιο σηµαντικών ιδεών/εννοιών της συγκεκριµένης ενότητας. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, ο καθηγητής µπορεί να θέτει ερωτήµατα στον εαυτό του και να τα απαντάει δίνοντας παρακινώντας τους µαθητές. Παράλληλα µε την παρουσίαση υπάρχει ένα παράθυρο ανοικτό που δίνει τη δυνατότητα στο µαθητή να κρατήσει σηµειώσεις. Μετά το τέλος της παρουσίασης, ο µαθητής µπορεί να στείλει µε ερωτήσεις/ απορίες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια παρουσίασης στον καθηγητή επιλέγοντας το κουµπί «Επικοινωνία µε τον καθηγητή». Ο καθηγητής απαντάει στα ερωτήµατα που του θέτουν οι µαθητές και σχολιάζει στην τάξη τα πιο «έξυπνα» ερωτήµατα. 45

46 1.19 TEACHER SELECTS TEAMS Γενικά Το υπόδειγµα αυτό χρησιµοποιείται για την δηµιουργία οµαδικών εργασιών (projects) που στόχο έχουν να ενισχύσουν την οµαδικότητα και την ανταλλαγή απόψεων (Eckstein et al, 2002) Το Πρόβληµα Όταν ο καθηγητής αφήνει τους µαθητές να σχηµατίσουν οµάδες, εκείνοι συνήθως επιλέγουν άτοµα µε τα οποία έχουν κοινά ενδιαφέροντα, όπως εθνικότητα, ηλικία κτλ. Όµως αυτές οι επιλογές δεν εξελίσσουν τη µάθηση καθώς δεν αναπτύσσεται εποικοδοµητικός διάλογος µεταξύ τους χωρίς να αναφαίνονται νέες ιδέες. Είναι πιο ρεαλιστικό και επικερδές να δηµιουργούνται οµάδες µε άτοµα διαφορετικής κουλτούρας και ιδιοσυγκρασίας επειδή µέσω του brainstorming (καταιγισµό απόψεων) έρχονται στην επιφάνεια νέες ιδέες Αίτια Οι µαθητές πρέπει να συνεργάζονται και να δουλεύουν µε διαφορετικά άτοµα ώστε να προκύπτουν νέες ιδέες που θα τους βοηθήσουν µετέπειτα στην διεκπεραίωση σωστών και επιθυµητών εργασιών. Η συνύπαρξη διαφορετικών ατόµων σε µια οµάδα δηµιουργεί προβλήµατα κατά τη διάρκεια εκπόνησης µιας εργασίας, όπως η κουλτούρα, το επίπεδο γνώσεων κτλ. Ωστόσο αυτή η διαφορετικότητα βελτιώνει το επίπεδο µάθησης και τη συµβίωση µεταξύ των µαθητών µετατρέποντας έτσι την αίθουσα σε ένα περιβάλλον αυξηµένης παραγωγικότητας Εκπαιδευόµενοι/Συνθήκες Το υπόδειγµα αυτό έχει ευρεία εφαρµογή σε κάθε τοµέα, όπως ο προγραµµατισµός και σε πολλά επίπεδα Προτεινόµενη Λύση Ο καθηγητής επιλέγει τις οµάδες. Αυτό διευκολύνει την ανταλλαγή ιδεών µεταξύ των µαθητών και τη µάθηση µέσα από τις εµπειρίες τους. Κατά την εκπόνηση ενός project σε ένα εργαστήριο, οι οµάδες πρέπει να επιλέγονται µε τη µέθοδο κλήρωσης (π.χ. τραβώντας ο κάθε µαθητής ένα χαρτάκι µε το όνοµα της οµάδας που θα στελεχώσει) ή στιγµιαία (π.χ. µέσω µιας γεννήτριας). Παρόλα αυτά απαιτείται προσοχή κατά την επιλογή των οµάδων σε µεγάλα και χρονοβόρα projects καθώς οι µαθητές θα πρέπει να έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες Συζήτηση 46

47 Ο καθηγητής θα πρέπει να λάβει υπόψη του κάποιο ποσοστό µαθητών που µπορεί να έχουν δυσαρεστηθεί µε το αποτέλεσµα της επιλογής. Ο κυριότερος λόγος συνήθως είναι η προτίµηση κάποιων µαθητών να είναι στην ίδια οµάδα µε τους φίλους τους. Για την αποφυγή αυτής της δυσαρέσκειας καλό είναι ο καθηγητής να χρησιµοποιεί το υπόδειγµα Fair Team Grading 3 ώστε να µειωθεί ο φόβος κάποιων «αδύνατων» µαθητών, όταν οι τελευταίοι αισθάνονται µειονεκτικά απέναντι στους καλούς µαθητές Πηγές Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το συγκεκριµένο υπόδειγµα είναι δύσκολο να εφαρµοστεί. Για παράδειγµα, είναι δύσκολο να επιτευχθούν ικανοποιητικά µαθησιακά αποτελέσµατα όταν υπάρχουν εκπαιδευόµενοι µε διαφορετικές εθνικότητες Παραδείγµατα Εφαρµογής Το συγκεκριµένο υπόδειγµα έχει χρησιµοποιηθεί σε οµάδες για τον σχεδιασµό και την παραγωγή ιστοσελίδων ως µέρος ενός µαθήµατος Πληροφορικής (Πληροφοριακά Συστήµατα). Άλλος τοµέας εφαρµογής αποτελούν τα µαθήµατα οµαδικών παιχνιδιών (µπέιζµπολ) και κάποια συνέδρια στα οποία οι συµµετέχοντες χωρίζονται σε αυτούς που έχουν πλήρη γνώση του αντικειµένου που παρουσιάζεται και σε αυτούς που δεν έχουν Σχετικά Υποδείγµατα Το υπόδειγµα αυτό χρησιµοποιείται σαν βάση στο υπόδειγµα Peer Feedback Υβριδική εφαρµογή Ας υποθέσουµε ότι το µάθηµα Τεχνολογία Πολυµέσων θεωρεί απαραίτητη τη διδασκαλία του προγράµµατος Flash για την εκµάθηση και ανάπτυξη πολυµεσικών εφαρµογών συνεργατικά στο τέλος του εξαµήνου. Η εφαρµογή του συγκεκριµένου υποδείγµατος µε υβριδικό τρόπο θα µπορούσε να είναι η ακόλουθη: Στο µάθηµα αυτό ο καθηγητής αποφασίζει να χωρίσει τους µαθητές σε ανοµοιογενείς οµάδες µε βάση τα χαρακτηριστικά και τα προσόντα των µαθητών. Για να εξηγήσει στους µαθητές του τη διαδικασία µε την οποία θα σχηµατίσουν οµάδες και το λόγο της ανοµοιογένειας των οµάδων αυτών δηµιουργεί µια βίντεο-παρουσίαση. Για το διαχωρισµό των οµάδων χρησιµοποιείται ένα ερωτηµατολόγιο στο οποίο οι µαθητές απαντάνε σε κάποιες ερωτήσεις που αφορούν στοιχεία του χαρακτήρα τους. Η λογική του 3 Ο καθηγητής θα πρέπει να βαθµολογεί δίκαια τόσο την οµάδα, όσο και τον κάθε µαθητή ξεχωριστά. 4 Για να βελτιώσουν οι µαθητές τα τεχνουργήµατα που έχουν δηµιουργήσει, τα ανταλλάσουν µεταξύ τους και µέσω της αξιολόγησης προκύπτουν διορθώσεις και τρόποι βελτίωσης αυτών. 47

48 ερωτηµατολογίου είναι τέτοια ώστε να δείξει στους µαθητές γιατί είναι ωφέλιµο να υπάρχουν ετερογενείς οµάδες. Εφόσον παρακολουθήσουν οι µαθητές τα βίντεο µπορούν να θέσουν ερωτήσεις στον καθηγητή σχετικές µε τη διαδικασία που ακολουθείται. Στη συνέχεια µαζί µε τα µέλη των οµάδων τους καλούνται να διεκπεραιώσουν την δραστηριότητα που τους έχει ανατεθεί υπό την καθοδήγηση του καθηγητή. 48

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΠΤΥΞΗ WEB-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός αυτής της ιπλωµατικής εργασίας είναι η υλοποίηση web-παρουσιάσεων µε οπτικοακουστικό υλικό για τα µαθήµατα «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» που προσφέρεται στο 6 ο εξάµηνο και «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» που προσφέρεται στο 8ο εξάµηνο. Η υλοποίηση των παρουσιάσεων για τα δυο προαναφερόµενα µαθήµατα έγινε µε βάση τα υποδείγµατα Early Bird και Toy Box (Tool Box) για το πρώτο και Lay of the Land και Early Bird για το δεύτερο. Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται µία εκτενής αναφορά των βηµάτων που ακολουθήθηκαν για τη δηµιουργία αυτών των web µαθηµάτων, από την προετοιµασία, τις ηχογραφήσεις, τη λήψη των βίντεο έως και το τελικό προϊόν που είναι οι web-παρουσιάσεις και δίνονται δείγµατα των παρουσιάσεων αυτών. 2.2 «ΣΧΕ ΙΑΣΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ» Οι web-παρουσιάσεις του µαθήµατος «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» δηµιουργήθηκαν µε βάση τις σηµειώσεις του µαθήµατος αυτού και τον οδηγό της εργασίας µε απώτερο σκοπό την ενίσχυση και υποστήριξη των φοιτητών στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν το εκπαιδευτικό τους λογισµικό βασισµένοι στις φάσεις του µοντέλου ADDIE (4ων βηµάτων). Απευθύνονται στους φοιτητές του 8ου εξαµήνου του Τµήµατος Πληροφορικής του Α.Π.Θ. και συγκεκριµένα της κατεύθυνσης Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση (ΤΠΕ-Ε). Κάθε παρουσίαση περιλαµβάνει κάποια πολύ βασικά θεωρητικά κοµµάτια (δύο µε τρεις διαφάνειες στην πρώτη ενότητα), αλλά ως επί το πλείστον παρέχει συµβουλές για τη συµπλήρωση των απαραίτητων εγγράφων της κάθε φάσης καθώς και παραδείγµατα συµπληρωµένων πεδίων των εγγράφων αυτών. Οι παρουσιάσεις αυτές δεν παραθέτουν απλά τη θεωρία του µαθήµατος (την οποία θα µπορούσαν να βρουν οι φοιτητές στις σηµειώσεις του µαθήµατος), αλλά αποτελούν µια πιο πρακτική προσέγγιση του µαθήµατος. Αποτέλεσµα της διπλωµατικής αυτής εργασίας είναι έξι παρουσιάσεις (µαθήµατα) οι οποίες είναι οι εξής: Παρουσίαση 1: Γενική Παρουσίαση Μαθήµατος Παρουσίαση 2: Σενάριο Εργασίας Παρουσίαση 3: Η φάση της Ανάλυσης Παρουσίαση 4: Η φάση της Σχεδίασης Παρουσίαση 5: Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων Μέρος Α 49

50 Παρουσίαση 6: Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων Μέρος Β Παρουσίαση 7: Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων Μέρος Γ Παρουσίαση 8: Η φάση της Αξιολόγησης Υποδείγµατα Οι παρουσιάσεις για αυτό το µάθηµα σχεδιάστηκαν και δηµιουργήθηκαν µε βάση τα υποδείγµατα Lay of the Land και Early Bird. Το υπόδειγµα Lay of the Land αναφέρεται στην παρουσίαση κάποιου τεχνουργήµατος στους φοιτητές, το οποίο λειτουργεί ως οδηγός, που καθοδηγεί τις οµάδες των φοιτητών και αποτελεί τη βάση για τη δηµιουργία των δικών τους εφαρµογών. Στο υπόδειγµα αυτό βασίστηκε η υλοποίηση της παρουσίασης: «Γενική Παρουσίαση Μαθήµατος», στην οποία παρουσιάζεται ένα τεχνούργηµα-εφαρµογή (artifact). Σύµφωνα µε το υπόδειγµα Early Bird, σε κάθε µάθηµα-παρουσίαση παρουσιάζονται πρώτα οι βασικές έννοιες-κλειδιά και οι µεταξύ τους σχέσεις (εφόσον υπάρχουν). Οι παρουσιάσεις περιέχουν βασικά κοµµάτια, βάση των οποίων µπορούν οι φοιτητές να δηµιουργήσουν ένα πολύπλοκο τεχνούργηµα (στην προκειµένη περίπτωση την εργασία και κυρίως τα έγγραφα αυτής). Στα µαθήµατα αυτά περιλαµβάνονται κάποιες βίντεο-παρουσιάσεις, µε παραδείγµατα διαφόρων πεδίων των εγγράφων που καλούνται να συµπληρώσουν καθώς και καλές και κακές σχεδιάσεις διαφόρων εκπαιδευτικών λογισµικών (εµπορικών και µη). Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι παρουσιάσεις, δεν δίνουν στους φοιτητές αυτούσια την λύση για την εργασία τους, αλλά µια ιδέα για το πώς θα µπορούσε να είναι αυτή ή για το τι θα µπορεί να περιλαµβάνει η εργασία-εφαρµογή τους. Ακόµη στο µάθηµα-παρουσίαση «Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων Α, Β, Γ Μέρος» υπάρχουν κάποιες ασκήσεις (µε τίτλο Εξάσκηση) που βοηθούν τους µαθητές να αφοµοιώσουν αυτά που έχουν µάθει αλλά και να ελέγχουν το τι έχουν µάθει σχετικά µε τη σχεδίαση του εκπαιδευτικού τους λογισµικού. Οι ασκήσεις αυτές αφορούν στην κατανόηση των εννοιών από τους φοιτητές, που τους έχουν παρουσιαστεί στις αµέσως προηγούµενες ενότητες καθώς και στην εφαρµογή και στην ανάλυση των εννοιών αυτών Βήµατα και διαδικασία υλοποίησης των web-παρουσιάσεων Γενικά Στη συγκεκριµένη ενότητα θα παρουσιάσουµε την διαδικασία υλοποίησης µιας από τις οχτώ βίντεοπαρουσιάσεις που δηµιουργήθηκαν στα πλαίσια του µαθήµατος «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού». Με το ίδιο τρόπο αναπτύχθηκαν και οι υπόλοιπες. Βήµα 1ο: Επιλογή εκπαιδευτικού υλικού 50

51 Πρώτο βήµα για την υλοποίηση των web-παρουσιάσεων ήταν η επιλογή του εκπαιδευτικού υλικού που θα παρουσιαζόταν σε αυτές. Οι παρουσιάσεις θα έπρεπε να περιέχουν κάποια βασικά θεωρητικά θέµατα από µία έως και τρεις διαφάνειες (βασικές έννοιες σύµφωνα µε το υπόδειγµα Early Bird), καθώς το ζητούµενο δεν είναι η παρουσίαση του θεωρητικού κοµµατιού του µαθήµατος, αλλά η δηµιουργία πρακτικών παρουσιάσεων που θα βοηθήσουν τους µαθητές στην δηµιουργία των λογισµικών τους και στην συγγραφή των εγγράφων τους. Παρουσιάστηκαν οι έννοιες µε τις οποίες έπρεπε να καταπιαστούν οι φοιτητές, χρησιµοποιώντας λέξεις-κλειδιά (1), (2) και (3). Το υλικό που χρησιµοποιήθηκε για τη δηµιουργία των παρουσιάσεων ήταν οι σηµειώσεις και τα βιβλία που χρησιµοποιήθηκαν στο µάθηµα, εµπορικά και µη λογισµικά καθώς και παλαιότερες εφαρµογές µας που είχαν υλοποιηθεί κατά την παρακολούθηση του µαθήµατος αυτού. Τέλος χρησιµοποιήσαµε ένα πιο φιλικό στυλ απέναντι στους χρήστες, ώστε να τους ενθαρρύνουµε να παρακολουθήσουν τις web παρουσιάσεις και να δηµιουργηθεί ένα οικείο κλίµα. 1 2 Εικόνα 2.1 Οργάνωση της ύλης µε λέξεις κλειδιά, ώστε να υποστηρίξουν καλύτερα τη διδασκαλία των νέων εννοιών Βήµα 2ο: ηµιουργία διαφανειών µε το πρόγραµµα PowerPoint 2003 Στη συνέχεια εφόσον συλλέχθηκε το απαραίτητο υλικό, ξεκίνησε η συγγραφή του υλικού µε το πρόγραµµα PowerPoint 2003 του περιβάλλοντος Microsoft Office. Σε κάθε διαφάνεια συνδυάσαµε κείµενο και εικόνες (όπου κρίθηκε απαραίτητο) για να βοηθήσουµε τον χρήστη να εµπλακεί καλύτερα µε τις έννοιες. Επίσης χρησιµοποιήσαµε κίνηση στις διαφάνειες για να εµφανίζονται διαδοχικά το κείµενο και οι εικόνες κατά την παρουσίαση, ώστε να µην κουράζουν τον χρήστη κατά την διάρκεια της παρουσίασης. 51

52 Εικόνα 2.2 ηµιουργία διαφανειών µε το πρόγραµµα PowerPoint Βήµα 3ο: Οργάνωση βίντεο-παρουσιάσεων Μετά την συγγραφή των διαφανειών χρησιµοποιήσαµε την εντολή Slide Properties Manager από το µενού Articulate του προγράµµατος PowerPoint για να καθορίσουµε τη σειρά οργάνωσης των διαφανειών για ευκολότερη πλοήγηση του χρήστη αλλά και για καλύτερη οργάνωση των περιεχοµένων. Η γενική δοµή που ακολουθήθηκε για όλες τις παρουσιάσεις, µε µερικές διαφορές στα περιεχόµενα κάποιων ήταν η ακόλουθη: ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Προαπαιτούµενα Στόχοι Παρουσίασης Ενότητα 1: Φάση Μοντέλου o Τι είναι Ενότητα 2: Τεχνικά Θέµατα Ενότητα 3: Οδηγίες Συµπλήρωσης Εγγράφου o o o Τι είναι το Έγγραφο Οδηγίες Συµπλήρωσης Έγγραφο Ενότητα 4: Παραδείγµατα Εγγράφων o Παράδειγµα για το πεδίο 1 52

53 o Παράδειγµα για το πεδίο 2 Τι να κάνετε Πιο συγκεκριµένα τα περιεχόµενα για κάθε παρουσίαση αναλύονται ως εξής: ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: αναφέρεται στο θέµα της παρουσίασης (1), πχ. «Η φάση της Ανάλυσης». Η διάρκεια των µαθηµάτων-παρουσιάσεων κυµαίνεται από 3 έως και 9 λεπτά και ισοδυναµεί µε µία ώρα ζωντανού σεµιναρίου. Προαπαιτούµενα: Σε αυτή τη διαφάνεια παρουσιάζονται ποιες ενέργειες πρέπει να προηγηθούν ούτως ώστε, οι οµάδες να µπορέσουν να παρακολουθήσουν την παρουσίαση αυτή (δεν περιλαµβάνεται σε όλες τις παρουσιάσεις)(2). Αναφέρεται κυρίως στις παρουσιάσεις που αφορούν τις φάσεις του µοντέλου ADDIE (4 ων βηµάτων). Οι φοιτητές θα πρέπει να έχουν τελειώσει την προηγούµενη φάση (και συγγραφή του αντίστοιχου εγγράφου της φάσης αυτής), ώστε να παρακολουθήσουν την παρουσίαση της επόµενης φάσης. Για παράδειγµα στη διαφάνεια «Προαπαιτούµενα» της παρουσίασης «Η Φάση της Ανάλυσης» αναφέρεται ότι θα πρέπει να έχει εγκριθεί το σενάριό τους. Στόχοι Παρουσίασης: Σε αυτή τη διαφάνεια αναφέρονται οι διδακτικοί στόχοι της παρουσίασης (3), ώστε να γνωρίζουν οι χρήστες τι θα καλύψει το συγκεκριµένο µάθηµα και τι θα µάθουν σε αυτό 5. Ενότητα 1 (2, 3, 4, κτλ.): Στην ενότητα αυτή (4), όπως και σε κάθε ενότητα αναφέρουµε τον τίτλο της ενότητας, πχ. "Συµβουλές για την επιλογή θέµατος". Πιο συγκεκριµένα σε κάθε ενότητα θα πρέπει να παρουσιάζονται οι διαφάνειες µε την εξής µορφή: Εισαγωγική διαφάνεια: Στην πρώτη διαφάνεια της ενότητας καλό είναι να παρουσιάζεται ο τίτλος της διαφάνειας και οι διδακτικοί στόχοι της ενότητας. ιαφάνειες: Στις επόµενες διαφάνειες της ενότητας θα πρέπει να παρουσιάζονται πληροφορίες για το κάθε θέµα που θα διδαχθεί. Συνήθως ο αριθµός των διαφανειών δε θα πρέπει να ξεπερνά τις πέντε (5). Η δοµή που ακολουθείται για τις διάφορες ενότητες των παρουσιάσεων είναι η ακόλουθη: Ενότητα 1: Θεωρητικά θέµατα για την προς ανάλυση φάση που πραγµατεύεται η ενότητα αυτή (περιλαµβάνεται στις παρουσιάσεις των φάσεων της Ανάλυσης, Σχεδίασης και Αξιολόγησης) Ενότητα 2: Τεχνικά Θέµατα (περιλαµβάνεται µόνο στην παρουσίαση «Η Φάση της Ανάλυσης») (6). Περιλαµβάνει τις τεχνικές καταγραφής των στοιχείων της Ανάλυσης. 5 Στην παρουσίαση «Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων» η διαφάνεια αυτή έχει τον τίτλο «Τι θα δούµε». 53

54 Ενότητα 3: Οδηγίες Συµπλήρωσης Εγγράφου (του αντίστοιχου κάθε φάσης) (7). Στην ενότητα αυτή περιλαµβάνονται οδηγίες για τον τρόπο συγγραφής του εγγράφου της κάθε φάσης καθώς και ένα προσχέδιο του εγγράφου αυτού. Συνήθως η επόµενη διαφάνεια του τίτλου της ενότητας αυτής είναι «Τι είναι το έγγραφο» (8). Ενότητα 4: Παραδείγµατα (9). Περιλαµβάνει παραδείγµατα µε συµπληρωµένα πεδία του εγγράφου της αντίστοιχης φάσης. Τα παραδείγµατα αυτά αποτελούν ένα υπόδειγµα για το τι θα µπορούσαν να γράψουν οι φοιτητές σε αυτά. Τι να κάνετε (10): περιλαµβάνει κάποιες οδηγίες για το τι θα πρέπει να κάνουν οι οµάδες των φοιτητών, αφού δουν την παρουσίαση Εικόνα 2.3 Τα περιεχόµενα της web παρουσίασης «Η φάση της Ανάλυσης» 10 6 Η διαφάνεια αυτή στην παρουσίαση «Γενική Παρουσίαση Μαθήµατος» έχει αντικατασταθεί από την διαφάνεια «Σύνοψη», όπου βλέπουµε το τι περιείχε η παρουσίαση αυτή. 54

55 55

56 Εικόνα 2.4 Οι διαφάνειες µιας web παρουσίασης του µαθήµατος «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» Η δοµή αυτή δεν ακολουθείται από την παρουσίαση «Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων» (Α, Β, Γ Μέρος). Η παρουσίαση αυτή έχει δοµηθεί σύµφωνα µε τις αρχέςυποδείξεις που παρέχονται για την αποδοτική σχεδίαση της εκπαιδευτικής εφαρµογής που καλούνται να σχεδιάσουν οι οµάδες και την αποφυγή εσφαλµένων σχεδιάσεων. Ακόµη είναι η µόνη παρουσίαση που περιέχει «Εξάσκηση» (ερωτήσεις), για τον έλεγχο τη κατανόησης των σχεδιαστικών συµβουλών από τους φοιτητές, η οποία αποτελείται από µια σειρά ασκήσεων - ερωτήσεων σχετικών µε τα θέµατα που έχουν παρουσιαστεί. Η «Εξάσκηση» περιέχει ερωτήσεις που µπορεί να είναι ανοιχτού ή κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχησης κτλ.) και καλύπτουν όλο του φάσµα της παρουσίασης (10). Η παρουσίαση «Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων», αποτελεί την πιο πρακτική παρουσίαση καθώς παρουσιάζονται παραδείγµατα από πραγµατικά λογισµικά και αποτελεί κάτι χειροπιαστό για τους φοιτητές. Η δοµή της παρουσίασης αυτής είναι η ακόλουθη: ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Τι θα δούµε Ενότητα 1 (2,3 ): Στοιχεία Πολυµέσων (κείµενο, κείµενο & γραφικά, χρώµα, ήχος κλπ.) o Εισαγωγική διαφάνεια (θεωρητικές υποδείξεις Παράδειγµα 1 (2,3 κλπ.) 56

57 o Σχεδιαστικές Αρχές (Συνεκτικότητα, Τροπικότητα, Πλεονασµός κλπ.) Παράδειγµα 1 (2,3 κλπ.) Τι είδαµε Εξάσκηση Αναφορές σε λογισµικά 57

58 Εικόνα 2.5 Οι διαφάνειες της web παρουσίασης «Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων Μέρος Α» Βήµα 4ο: Ηχογράφηση διαφανειών Επόµενο βήµα µετά τη δηµιουργία των παρουσιάσεων είναι η ηχογράφηση των διαφανειών µέσα από το Articulate. Για να γίνει αυτό επιλέγουµε από το µενού Articulate, την εντολή Record Narration και µε αυτό τον τρόπο σχολιάζουµε την διαφάνεια, περνώντας ήχο σε αυτή. Το Articulate µας δίνει επίσης τη δυνατότητα να προσθέσουµε ήχο σταδιακά σε κάθε κίνηση που υπάρχει στη διαφάνεια µας. Αυτό έγινε πατώντας κάθε φορά το κουµπί Next Animation (όταν υπήρχε κίνηση), ώστε να προσαρµόζεται η αφήγηση σε συγκεκριµένη κουκκίδα της διαφάνειας. 58

59 Εικόνα 2.6 To Παράθυρο Record Narration µε το οποίο έγιναν οι ηχογραφήσεις των διαφανειών και ο συγχρονισµός των αντικειµένων των διαφανειών Βήµα 5ο: Εγγραφή µε το πρόγραµµα Camtasia Recorder Στην παρουσίαση «Καλές & κακές σχεδιαστικές υποδείξεις» υπάρχουν κάποιες βίντεο-παρουσιάσεις των λογισµικών, µε σκοπό την καλύτερη κατανόηση των σχεδιαστικών υποδείξεων που προτείνονται στους φοιτητές. Στις βίντεο-παρουσιάσεις παρουσιάζονται µε ποιο τρόπο το λογισµικό υιοθετεί ή όχι τις αρχές αυτές. Για τη λήψη των βίντεο χρησιµοποιήσαµε το πρόγραµµα Camtasia Recorder και ένα µικρόφωνο κατάλληλο για ηχογράφηση. Κατά τη διάρκεια της λήψη τους, φροντίσαµε να έχουµε τραβήξει όλο το παράθυρο του λογισµικού που παρουσιαζόταν, ώστε να εµφανίζονται τα µενού και τα διάφορα αναδυόµενα παράθυρα µε µεγαλύτερη ευκρίνεια. Τα βίντεο ήταν σύντοµα και είχαν διάρκεια περίπου ένα µε δύο λεπτά, για να µην αυξάνονται οι απαιτήσεις σε πόρους καθώς οι παρουσιάσεις θα είναι διαθέσιµες µέσω του ιαδικτύου. Βήµα 6ο: Επεξεργασία των βίντεο µε το πρόγραµµα Camtasia Studio Μετά την ηχογράφηση των βίντεο, ξεκίνησε η διαδικασία επεξεργασίας αυτών για να αφαιρεθεί ο οποιοσδήποτε θόρυβος, που θα δυσχέραινε την παρακολούθηση τους καθώς και οποιοδήποτε κοµµάτι αυτών θεωρήθηκε περιττό. Η νέα έκδοση του προγράµµατος Camtasia Studio προσφέρει ένα νέο χαρακτηριστικό: τη δηµιουργία focus (εστίασης, ζουµ). Σε κάθε βίντεο προστέθηκε όπου κρίθηκε απαραίτητο ζουµ, ώστε να δώσουµε έµφαση σε κάποιο σηµείο της παρουσίασης. 59

60 Εικόνα 2.7 To Παράθυρο Camtasia Studio µε το οποίο έγινε η επεξεργασία των βίντεο 60

61 Εικόνα 2.8 To Παράθυρο Zoom-Pan-Properties µε το οποίο έγινε η προσθήκη των ζουµ στα βίντεο Βήµα 7ο: ηµιουργία ερωτήσεων Όπως έχουµε αναφέρει στην παρουσίαση «Σχεδιαστικές Υποδείξεις για την Οργάνωση Οθονών µε Στοιχεία Πολυµέσων» υπάρχουν ερωτήσεις για τον έλεγχο της κατανόησης όσων έχουν δει στη παρουσίαση οι φοιτητές. Η «Εξάσκηση» αποτελεί ένα σύνολο από ερωτήσεις κλειστού τύπου, πχ. πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχησης, σωστού -λάθους και hotspot, οι οποίες συνοδεύονται από κατάλληλη ανάδραση. Η ανάδραση βοηθάει το χρήστη να καταλάβει το λάθος που έκανε και τον παρακινεί να συνεχίσει την προσπάθεια του ή µπορεί να χρησιµεύσει για να επιβραβεύσει το χρήστη για µια επιτυχή του απάντηση. Θεωρήσαµε σωστό να την εισάγουµε σε όλες τις ερωτήσεις ώστε να υποστηρίξουµε τους χρήστες ανάλογα µε την κάθε απάντησή τους. 61

62 Η ανάπτυξη αυτών των ερωτήσεων έγινε µε τη χρήση του προγράµµατος Articulate Quizmaker, το οποίο αποτελεί component του περιβάλλοντος MS PowerPoint Σε κάθε ερώτηση φροντίσαµε να υιοθετήσουµε το ίδιο φόντο µε αυτό των διαφανειών του PowerPoint ώστε να υπάρχει µια συνοχή κατά τη διαδοχή των διαφανειών µέσω του player. Ας δούµε τη διαδικασία δηµιουργίας ενός είδους ερώτησης, αυτής της πολλαπλής επιλογής. Εικόνα 2.9 Το περιβάλλον εργασίας του Articulate Quizmaker Τα βήµατα που ακολουθήθηκαν ήταν τα παρακάτω: Επιλογή µέσα από το περιβάλλον του Quizmaker του είδους της ερώτησης: Επιλέγουµε το εικονίδιο της εργαλειοθήκης «Add Graded Question» και στη συνέχεια την εντολή «Multiple Choices». Εισαγωγή της ερώτησης και των πιθανών απαντήσεων στη φόρµα της ερώτησης: Εισάγουµε στο πεδίο «Enter the question» την εκφώνηση της ερώτησης και στο πεδίο «Enter the choice» εισάγουµε τις πιθανές απαντήσεις καθορίζοντας ποια από αυτές είναι η σωστή. Εισαγωγή κάποιας εικόνας η οποία είναι αναγκαία για την επεξήγηση της ερώτησης: Επιλέγουµε µέσα από τη φόρµα της ερώτησης το εικονίδιο «Image» και καθορίζουµε από ποιο φάκελο θα εισάγουµε την εικόνα που επιθυµούµε να περιέχει η ερώτηση (προαιρετικά). Εισαγωγή της ανάδρασης: Στο πεδίο «Feedback Type» επιλέγουµε το εικονίδιο που βρίσκεται δίπλα από το πεδίο Question level (Click there to enter the question level feedback) και στο παράθυρο που εµφανίζεται εισάγουµε σε κάθε πεδίο που αφορά τη λάθος ή τη σωστή απάντηση κάποιο είδος ανάδρασης. Για παράδειγµα, αν η απάντηση είναι σωστή, η ανάδραση που θα µπορούσε να δοθεί είναι η εξής: «Σωστά, επέλεξες την σωστή απάντηση». Σε περίπτωση που 62

63 η απάντηση που έδωσε ο χρήστης είναι λάθος η ανάδραση που θα µπορούσε να δοθεί είναι η εξής: «Λάθος, µπορείς να συµβουλευτείς την συγκεκριµένη ενότητα». Εικόνα 2.10 Επιλογή του τύπου της ερώτησης (πολλαπλής επιλογής) Εικόνα 2.11 Εισαγωγή της εκφώνησης της ερώτησης και των πιθανών απαντήσεων 63

64 Εικόνα 2.12 Εισαγωγή της ανάδρασης σε σωστή και λάθος απάντηση Όµοια ακολουθήθηκε η ίδια διαδικασία για τη δηµιουργία και των άλλων ειδών ερωτήσεων (σωστό-λάθος, αντιστοίχηση κλπ.) µε κάποιες ελάχιστες διαφορές, ως προς τον τρόπο εισαγωγής των απαντήσεων και του καθορισµού των σωστών και λάθος απαντήσεων. Βήµα 8ο: Παρουσία του οµιλητή Σε κάθε παρουσίαση που δηµιουργήθηκε, φροντίσαµε να υπάρχει ένα ενεργό παράθυρο όπου να εµφανίζεται ο οµιλητής. Συγκεκριµένα, εµφανίζεται µια φωτογραφία του οµιλητή και το όνοµα του στο πάνω αριστερό παράθυρο του player. Το πρόγραµµα Articulate Presenter υποστηρίζει και άλλες πληροφορίες, όπως το και το βιογραφικό του οµιλητή, αλλά στα µαθήµατα αυτά ενσωµατώθηκε µόνο το . Θεωρήσαµε ότι ήταν µια απαραίτητη ενέργεια ώστε οι φοιτητές να γνωρίζουν ποιο είναι το άτοµο που απευθύνεται σε αυτούς. Επιπλέον η παρουσία του οµιλητή παρέχει µια θετική υποστήριξη απέναντι στους φοιτητές και δηµιουργεί ένα πιο οικείο περιβάλλον σε αυτούς, καθώς µπορούν ανά πάσα στιγµή να στείλουν κάποιο µήνυµα µε την υπηρεσία του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου στον οµιλητή για τυχόν απορίες που προέκυψαν από τη µελέτη των παρουσιάσεων. Εικόνα 2.13 Το παράθυρο του οµιλητή στο οποίο παρέχεται η δυνατότητα Βήµα 9ο: Αλλαγή των ετικετών του player από αγγλικά σε ελληνικά Η διεπιφάνεια του player ως προεπιλογή αποτελείται από τίτλους µενού και περιεχόµενων στην αγγλική γλώσσα. Γι αυτό έγινε η απόδοση των τίτλων µενού, των κουµπιών πλοήγησης και ελέγχου στην ελληνική 64

65 γλώσσα ώστε να µπορούν οι φοιτητές να πλοηγηθούν µε µεγαλύτερη άνεση και ευκολία στα περιεχόµενα της κάθε παρουσίασης. Η αλλαγή αυτή πραγµατοποιήθηκε µέσα από το µενού του Articulate Presenter, επιλέγοντας την εντολή Player Template Builder και έπειτα την καρτέλα Text Labels. Εικόνα 2.14 Η απόδοση των τίτλων µενού και κουµπιών πλοήγησης στα ελληνικά 2.3 «ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ» Θέµα των web-παρουσιάσεων για το µάθηµα «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό» είναι η εκµάθηση του Περιβάλλοντος Flash 7 και των χαρακτηριστικών του µε απώτερο σκοπό την ενίσχυση και υποστήριξη των φοιτητών στην προσπάθειά τους να χρησιµοποιήσουν το Περιβάλλον Flash για την υλοποίηση των εργασιών τους. Οι παρουσιάσεις αυτές απευθύνονται στους φοιτητές του 6ου εξαµήνου του Τµήµατος Πληροφορικής του Α.Π.Θ. και συγκεκριµένα της κατεύθυνσης Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση (ΤΠΕ-Ε). Αποτέλεσµα της διπλωµατικής αυτής εργασίας είναι έντεκα µαθήµατα (παρουσιάσεις) τα οποία είναι τα ακόλουθα: Μάθηµα 1: Περιβάλλον Εργασίας 7 Οι παρουσιάσεις αναφέρονται στην έκδοση Flash MX 2004, αλλά το υλικό αυτό µπορεί να φανεί χρήσιµο και για την υλοποίηση εφαρµογών σε µεταγενέστερες εκδόσεις του Flash. 65

66 Μάθηµα 2: Timeline & Layers Μάθηµα 3: Σχεδίαση Μάθηµα 4: Κείµενο Μάθηµα 5: View-Snap-Align Μάθηµα 6: Σύµβολα Μάθηµα 7: Graphic & Movie Clip Μάθηµα 8: Button Μάθηµα 9: Σχεδιοκίνηση Μάθηµα 10: ActionScript 2.0 Μάθηµα 11: Publish Υποδείγµατα Τα µαθήµατα αυτά σχεδιάστηκαν και δηµιουργήθηκαν µε βάση τα υποδείγµατα Early Bird και Toy Box (Tool Box). Σύµφωνα µε το υπόδειγµα Early Bird, όπως έχουµε προαναφέρει, σε κάθε µάθηµαπαρουσίαση παρουσιάζονται πρώτα οι βασικές έννοιες-κλειδιά και οι µεταξύ τους σχέσεις (όπου υπάρχουν αυτές). Σύµφωνα µε τα υποδείγµατα Toy Box & Tool Box δηµιουργήθηκαν τα µαθήµατα µε τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να αποτελούν τα βασικά κοµµάτια (εργαλεία) µε βάση τα οποία µπορούν οι φοιτητές να δηµιουργήσουν ένα πολύπλοκο τεχνούργηµα (artifact) που στην προκειµένη περίπτωση είναι η εργασία η οποία καλούνται να υλοποιήσουν. Στα µαθήµατα αυτά περιλαµβάνονται βίντεο-παρουσιάσεις στις οποίες παρουσιάζονται κάποιες ενέργειες που µπορούµε να κάνουµε στο Flash και η δηµιουργία κοµµατιών που θα φανούν χρήσιµα για την υλοποίηση των εργασιών. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι παρουσιάσεις αυτές, όπως και του µαθήµατος «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού», δεν αποτελούν αυτούσια την λύση για την εργασία των φοιτητών αλλά ένα προσχέδιο (βάση) το οποίο θα πρέπει να επεκταθεί από τους ίδιους τους φοιτητές. Ακόµη µετά το τέλος κάθε ενότητας αλλά και κάθε µαθήµατος υπάρχουν κάποιες ασκήσεις (µε τίτλο Εξάσκηση) που βοηθούν τους µαθητές να αφοµοιώσουν και να συγκρατήσουν αυτά που έχουν µάθει αλλά και να ελέγξουν το τι έχουν µάθει. Οι ασκήσεις αυτές αφορούν στην κατανόηση των εννοιών από τους φοιτητές, που τους έχουν παρουσιαστεί στις αµέσως προηγούµενες ενότητες Βήµατα και διαδικασία υλοποίησης των web-παρουσιάσεων Η διαδικασία υλοποίησης των έντεκα βίντεο-παρουσιάσεων που δηµιουργήθηκαν στα πλαίσια του µαθήµατος αυτού είναι όµοια µε αυτή που ακολουθήθηκε για την ανάπτυξη του µαθήµατος «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» και για αυτό το λόγο παραλείπεται. 66

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφονται τα εργαλεία που χρησιµοποιήθηκαν για την ανάπτυξη και υλοποίηση των παρουσιάσεων των δύο µαθηµάτων της κατεύθυνσης ΤΠΕ-Ε «Σχεδίαση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» και «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισµικό», καθώς και οι ρυθµίσεις των εργαλείων αυτών για το κάθε µάθηµα αντίστοιχα. 3.2 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ Στην προσπάθεια υλοποίησης αυτών των παρουσιάσεων χρησιµοποιηθήκαν τα ακόλουθα εργαλεία και στα δύο µαθήµατα: Flash MX 2004, το οποίο αποτελεί το περιβάλλον το οποίο καλούνται να µάθουν να χρησιµοποιούν οι φοιτητές. Articulate Presenter 5.0 & Quizmaker 2.0 (component του PowerPoint του MS Office 2003), µε το οποίο έγιναν οι παρουσιάσεις, οι εκφωνήσεις τους και οι ασκήσεις των παρουσιάσεων. Camtasia Recorder, µε το οποίο έγιναν οι λήψεις των βίντεο που χρησιµοποιήθηκαν στις παρουσιάσεις. Camtasia Studio 5, µε το οποίο έγιναν η επεξεργασία και η παραγωγή των swf παρουσιάσεων Που θα βρείτε τα εργαλεία Flash Το περιβάλλον Flash είναι εµπορικό προϊόν και πωλείται από την εταιρεία Adobe. Υπάρχει µια δοκιµαστική έκδοση διαθέσιµη στο δικτυακό χώρο της εταιρείας Adobe και µπορείτε να κατεβάσετε την έκδοση CS3 που παρέχεται δωρεάν για τριάντα ηµέρες ( Η ενέργεια που πρέπει να κάνετε για να αποκτήσετε το περιβάλλον αυτό είναι να δηµιουργήσετε ένα λογαριασµό χρήστη, ώστε να σας δοθεί η άδεια. Articulate Presenter & Quizmaker Τα εργαλεία Articulate Presenter & Quizmaker είναι εµπορικά προϊόντα και πωλούνται από την εταιρεία Articulate. Υπάρχουν διαθέσιµα στο δικτυακό χώρο της εταιρείας Articulate ( 67

68 και µπορείτε να κατεβάσετε τις εκδόσεις Presenter 5.0 και Quizmaker 2.0 που παρέχονται δωρεάν για 15 µέρες. Camtasia Studio Το περιβάλλον Camtasia Studio είναι εµπορικό προϊόν και πωλείται από την εταιρεία TechSmith. Υπάρχει διαθέσιµο στο δικτυακό χώρο της εταιρείας TechSmith και µπορείτε να κατεβάσετε την έκδοση που παρέχεται δωρεάν για τριάντα ηµέρες. ( 3.3 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Παρακάτω παρατίθενται οι ρυθµίσεις που έγιναν στα διάφορα εργαλεία που χρησιµοποιήθηκαν για να έχουµε τα επιθυµητά αποτελέσµατα στις παρουσιάσεις Ρυθµίσεις Articulate Το Articulate αποτελεί ένα component του PowerPoint του MS Office µε το οποίο µπορούµε να δηµιουργήσουµε παρουσιάσεις και στη συνέχεια να τις εµπλουτίσουµε µε αφηγήσεις σχόλια καθώς και να δηµιουργήσουµε ασκήσεις που να βασίζονται στις παρουσιάσεις. Αποτελείται από δύο µέρη, µε τα οποία δηµιουργούνται οι παρουσιάσεις αλλά και οι ασκήσεις: Articulate Presenter 5.0 Articulate Quizmaker 2.0 Εικόνα 3.1 Μενού Articulate 68

69 Περιγραφή µενού Publish: µας επιτρέπει να δηµιουργήσουµε (δηµοσιεύσουµε) την web-παρουσίασή µας. View Presentation: µας επιτρέπει να δούµε την παρουσίαση, που έχουµε κάνει προηγουµένως publish, οποιαδήποτε στιγµή. Record Narration: µας επιτρέπει να προσθέσουµε ήχο στις διαφάνειές µας. Import Audio: µπορούµε να εισάγουµε ήχο στις διαφάνειες µας, τον οποίο ηχογραφήσαµε µε κάποιο άλλο πρόγραµµα. Slide Properties Manager: µας παρέχει τη δυνατότητα δόµησης της παρουσίασής µας µέσα από τη δηµιουργία επιπέδων στον player και την προσθήκη ονοµασίας (τίτλο) σε κάθε διαφάνεια και πολλά άλλα. Quizzes and Learning Games: µας παρέχει τη δυνατότητα δηµιουργίας τεστ (quiz) ή την εισαγωγή (ενσωµάτωση) ήδη υπαρχόντων, που έχουν δηµιουργηθεί µε το Articulate Quizmaker. Insert Flash Movie: µας επιτρέπει να εισάγουµε ταινίες flash στην παρουσίασή µας, µπορούµε να εισάγουµε µία µόνο ανά διαφάνεια και να τη δούµε αφού κάνουµε Publish. Attachments: µπορούµε να επισυνάψουµε αρχεία µέσω της επιλογής αυτής για να τα δει ή χρησιµοποιήσει ο χρήστης κατά τη διάρκεια που παίζει η παρουσίαση. Εκτός από αρχεία µπορούν να είναι και σύνδεσµοι (links). Player Template Builder: µας επιτρέπει να καθορίζουµε διάφορες παραµέτρους όσον αφορά την µορφή της παρουσίασης µας, δηλαδή ποια µενού θα περιλαµβάνονται, τι επιλογές θα έχουµε στον player κ.α. Library and Options: µας επιτρέπει να καθορίζουµε διάφορες παραµέτρους όσον αφορά την ποιότητα των παρουσιάσεων µας, όπως την ποιότητα του ήχου, των flash ταινιών κ.α. Ρυθµίσεις Slide Properties Manager Επιλέγοντας την εντολή Slide Properties Manager από το µενού Articulate, έχουµε τη δυνατότητα να αλλάξουµε τους τίτλους των διαφανειών, που εµφανίζονται στα περιεχόµενα του player. Για να γίνει αυτό αρκεί να κάνουµε κλικ επάνω στον τίτλο που θέλουµε να αλλάξουµε και να τον µετονοµάσουµε. Ο τίτλος εµφανίζεται στη στήλη Display In Navigation As. Επιπλέον µας δίνεται η δυνατότητα να αλλάξουµε τον τρόπο εναλλαγής των διαφανειών (αυτόµατα ή µε την παρέµβαση του χρήστη) µέσα από τη στήλη Move To Next Slide. 69

70 Εικόνα 3.2 Το παράθυρο του Slide Properties Manager Ρυθµίσεις Player Template Builder Επιλογή Layout 70

71 Εικόνα 3.2 Επιλογή Layout του Template Builder Προεπιλεγµένα στον player εµφανίζεται η αρίθµηση των διαφανειών, µε βάση την αρίθµηση από το PowerPoint. Η επιλογή Display slide numbers in navigation tabs µας δίνει τη δυνατότητα να απενεργοποιήσουµε την εµφάνιση της αρίθµησης. Οι παραπάνω επιλογές υποδεικνύουν ότι είναι ενεργοποιηµένα τα panel του λογότυπου (1), της πλοήγησης (2), καθώς και του παρουσιαστή (3). Ακόµη είναι ενεργοποιηµένες οι επιλογές για τα Επισυναπτόµενα 8 (4) αρχεία (σε όποιες παρουσιάσεις κρίθηκε απαραίτητο να υπάρχουν) και της Εξόδου (5). Τέλος υπάρχουν τα κουµπιά ελέγχου του player (6), όπως παρατίθενται στην ακόλουθη εικόνα. 8 Οι παρουσιάσεις του µαθήµατος «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» δεν έχουν ενεργοποιηµένη την επιλογή Επισυναπτόµενα. 71

72 Εικόνα 3.3 Player παρουσίασης Επιλογή Other 8 Εικόνα 3.4 Επιλογή Other του Template Builder Οι παραπάνω επιλογές δηλώνουν ότι στον player θα εµφανίζεται ο συνολικός και ο υπολειπόµενος χρόνος της παρουσίασης (7) και ότι θα είναι κλειδωµένο το µέγεθός του (8), ώστε να µην αλλάζει ανάλογα µε τις ρυθµίσεις του browser του χρήστη. 72

73 Ρυθµίσεις Library & Options Επιλογή Logos: η καρτέλα αυτή µας δίνει τη δυνατότητα να δηµιουργήσουµε το λογότυπο των παρουσιάσεων µας. Εικόνα 3.5 Επιλογή Logos του Template Builder Επιλογή Presenters: η καρτέλα αυτή µας δίνει τη δυνατότητα να δηµιουργήσουµε την εικόνα του παρουσιαστή (presenter) των παρουσιάσεων µας, µε σκοπό τη δηµιουργία ενός κλίµατος οικειότητας µε τους χρήστες, αφού οι παρουσιάσεις δεν είναι πλέον απρόσωπες. Εικόνα 3.6 Επιλογή Presenters του Template Builder 73

74 Επιλογή Quality Εικόνα 3.7 Επιλογή Quality του Library & Options Η επιλογή του Audio bitrate = 64 kbps έγινε ώστε να υπάρχει καλή ποιότητα ήχου όσον αφορά τις αφηγήσεις σχολιασµό των διαφανειών που έγιναν µέσα από το Articulate και να µην µεγαλώσει υπερβολικά το µέγεθος του αρχείου. Επιλογή Other 74

75 Εικόνα 3.8 Επιλογή Other του Library & Options Οι επιλογές σε αυτή την καρτέλα του Library & Options παρέµειναν οι ίδιες µε αυτές που έχει προεπιλεγµένα το Articulate. Η επιλογή Non-western στο Character set είναι για να µπορούµε να κάνουµε χρήση των ελληνικών χαρακτήρων στις παρουσιάσεις Ρυθµίσεις του Articulate Quizmaker Το περιβάλλον Articulate Quizmaker 2.0 χρησιµοποιήθηκε για τη δηµιουργία τεστ ( Εξάσκηση ), που ακολουθούσαν κάθε ενότητα των παρουσιάσεων καθώς και ένα τελικό τεστ για κάθε µάθηµα. Οι ρυθµίσεις που έγιναν στο περιβάλλον αυτό για τις ανάγκες αυτής της ιπλωµατικής εργασίας είναι οι εξής: έγινε αλλαγή του χρώµατος του φόντου, ώστε να είναι ίδιο µε αυτό των διαφανειών, αλλαγή όλων των αγγλικών ετικετών του player σε ελληνικές, (µέσω της δηµιουργίας νέου xml αρχείου µε ελληνικές ετικέτες) αλλαγή της ανάδρασης των ερωτήσεων ώστε να είναι ανάλογη µε την επιλογή των φοιτητών καθώς και αλλαγή από αγγλικά σε ελληνικά, τέλος αλλαγή της τελικής ανάδρασης του τεστ (όσον αφορά την επιτυχία ή µη του φοιτητή) από αγγλικά σε ελληνικά. 75

76 Εικόνα 3.9 Αρχικό µενού Articulate Quizmaker για τη δηµιουργία τεστ Εικόνα 3.10 Ονοµασία του τεστ Εικόνα 3.11 Μενού Edit αλλαγή των προεπιλεγµένων ρυθµίσεων των τεστ 76

77 Εικόνα 3.12 Το παράθυρο Colors and Effects Εικόνα 3.13 Το παράθυρο Player Text Labels µε αγγλικές ετικέτες 77

78 Εικόνα 3.14 Το παράθυρο Player Text Labels µε ελληνικές ετικέτες Εικόνα 3.15 Προεπιλεγµένη ανάδραση ερωτήσεων στα αγγλικά 78

79 Εικόνα 3.16 Ανάδραση ανάλογη µε την ερώτηση (αλλαγή σε ελληνικά) Εικόνα 3.17 Το παράθυρο Quiz Properties µε αγγλικές ετικέτες 79

80 Εικόνα 3.18 Το παράθυρο Quiz Properties µε ελληνικές ετικέτες Μετά από την επιλογή των απαραίτητων ρυθµίσεων τα τεστ αυτά εισάγονταν στις παρουσιάσεις (αφού γινόταν πρώτα το Publish). Κατά την εισαγωγή τους εµφανίζονταν κάποια παράθυρα στα οποία έπρεπε να γίνουν κάποιες επιλογές οι οποίες παρατίθενται ακολούθως: Βήµα 1 ο : επιλέγουµε που θέλουµε να µεταβαίνει ο χρήστης όταν ολοκληρώνει µε επιτυχία το τεστ και πατά το κουµπί Τέλος. Μετά το τέλος των ασκήσεων που ακολουθούν µια ενότητα ο χρήστης (φοιτητής) θα µεταβαίνει στην επόµενη ενότητα, αν βρίσκεται στην τελική ενότητα µεταβαίνει στην διαφάνεια Χρήσεις και τέλος αν βρίσκεται στην τελική εξάσκηση εµφανίζεται ένα παράθυρο επιβεβαίωσης για να κλείσει ο player. 80

81 Εικόνα 3.19 Εισαγωγή quiz σε παρουσίαση - βήµα1 Βήµα 2 ο : επιλέγουµε που θέλουµε να µεταβαίνει ο χρήστης όταν δεν ολοκληρώνει µε επιτυχία το τεστ και πατά το κουµπί Τέλος. Η µετάβαση είναι ίδια όπως και όταν ο χρήστης περνά µε επιτυχία την Εξάσκηση. Εικόνα 3.20 Εισαγωγή quiz σε παρουσίαση βήµα2 Βήµα 3 ο : επιλέγουµε ο φοιτητής να έχει τη δυνατότητα να εγκαταλείψει την Εξάσκηση και να προχωρήσει σε προηγούµενη ή επόµενη διαφάνεια της παρουσίασης χωρίς να έχει 81

82 ολοκληρώσει το τεστ. Η επιλογή αυτή είναι η ίδια για όλα τα µαθήµατα παρουσιάσεις που αναπτύχθηκαν. Εικόνα 3.21 Εισαγωγή quiz σε παρουσίαση βήµα3 Βήµα 4 ο : επιλέγουµε την εντολή Finish για να εισάγουµε το τεστ στις παρουσιάσεις ή επιλέγουµε Back για να αλλάξουµε κάποιες από τις ρυθµίσεις των προηγούµενων βηµάτων. Εικόνα 3.22 Εισαγωγή quiz σε παρουσίαση βήµα4 82

83 3.3.3 Ρυθµίσεις του Camtasia Recorder Το Camtasia Recorder είναι το πρόγραµµα το οποίο χρησιµοποιήθηκε για την λήψη των βίντεο παρουσιάσεων. Οι ρυθµίσεις οι οποίες έγιναν είναι οι εξής: επιλέχθηκε να γίνει ταυτόχρονη καταγραφή και του ήχου σχολιασµού των βίντεο εκτός από την καταγραφή της εικόνας (1), η ένταση του µικροφώνου ρυθµιζόταν για κάθε παρουσίαση ανάλογα µε την ένταση των ηχογραφηµένων διαφανειών του αντίστοιχου PowerPoint (2), ώστε να µην υπάρχει µεγάλη διαφορά, τέλος η περιοχή καταγραφής για όλες τις παρουσιάσεις ήταν ολόκληρη η οθόνη εκτός από τη γραµµή εργασιών των Windows. 1 2 Εικόνα 3.23 Μενού του Camtasia Recorder Εικόνα 3.24 Camtasia Recorder Selection Area 83

84 Εικόνα 3.25 Audio Options του Camtasia Recorder Ρυθµίσεις Camtasia Studio 5 Το πρόγραµµα αυτό χρησίµευσε στην επεξεργασία των βίντεο (τα οποία είχαν την επέκταση.camrec Camtasia Recorder Document) που τραβήχτηκαν µε το Camtasia Recorder και επεξηγούσαν το περιβάλλον του Flash MX Παρακάτω θα δούµε τις ρυθµίσεις που έγιναν κατά το Produce, δηλαδή κατά την παραγωγή των βίντεο, µε τη µορφή swf ώστε να µπορέσουν να εισαχθούν στο PowerPoint µέσω του Articulate. Εικόνα 3.26 Επιλογές στην καρτέλα Production Wizard Οι επιλογές σε αυτή την καρτέλα ήταν στο Template: One Video µε ανάλυση 800 x 600, µαζί µε τις επιλογές ελέγχου και πλοήγησης και το τελικό αποτέλεσµα του βίντεο ήταν 727 x 600. Έπειτα το βίντεο 84

85 αυτό εισαγόταν στις παρουσιάσεις µέσω του Articulate Presenter και το µέγεθος του προσαρµοζόταν σε 727 x Επιλογή Video του Flash Options Εικόνα 3.27 Επιλογές στην καρτέλα Video του Production Wizard Οι επιλογές σε αυτή την καρτέλα ήταν οι εξής: Η έκδοση του Target flash είναι η 7 Το Frame rate είναι 6 Το JPEG Compression 80% Και το χρώµα του φόντου είναι το ίδιο µε αυτό του φόντου των παρουσιάσεων, ώστε να µην υπάρχει διαφορά όταν τα βίντεο εισάγονται στις διαφάνειες των παρουσιάσεων. Επιλογή Audio του Flash Options 9 Τα βίντεο του µαθήµατος «Σχεδίαση & Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισµικού» ήταν ως επί το πλείστον 640 x

86 Εικόνα 3.28 Επιλογές στην καρτέλα Audio του Production Wizard Οι επιλογές σε αυτή την καρτέλα είναι οι ακόλουθες: Το format του ήχου είναι mp3 Ως επιλογή στο Audio attributes έχουµε: khz, Mono, 64 kbits/sec, ώστε να είναι η ποιότητα ήχου όσο το δυνατόν πιο καλή χωρίς να µεγαλώνει πολύ το µέγεθος των βίντεο και ταυτόχρονα, να είναι πιο κοντά στην ποιότητα του ήχου των ηχογραφήσεων των διαφανειών που έχουν γίνει µέσα από το Record Narration του Articulate Presenter. 86